1.
ภญ. ดร. สกุลรัตน์ รัตนาเกียรติ์
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
รายวิชายาในชีวิตประจําวัน

2.
วัตถุประสงค์
• ทราบความหมาย ระบุยาสามัญประจําบ้านได้
• จําแนกกลุ่มของยาสามัญประจําบ้านได้
• ใช้ยาสามัญประจําบ้านได้อย่างถูกต้องรวมถึงวิธีการเก็บรักษา

3.
ยาสามัญประจําบ้าน
(Household Remedy)
• ยาที่กระทรวงสาธารณสุขได้พิจารณาคัดเลือกว่าเป็นยาที่
เหมาะสมสําหรับให้ประชาชนหาซื้อมาใช้ด้วยตนเอง เพือการ่
ดูแลรักษาอาการเจ็บป่วยเล็กๆน้อยๆที่มักจะเกิดขึ้นได้
ความปลอดภัยสูง
ยาสามัญประจําบ้าน ราคาไม่แพง
หาซื้อได้ด้วยตนเอง
http://wwwapp1.fda.moph.go.th/drug/zone_drug/dru002.asp
http://www.pharmacy.msu.ac.th/mh/
Username&password:test01

4.
ข้อแนะนําทั่วไปในการใช้ยาสามัญประจําบ้าน
• มีข้อมูลเรื่องยาที่ต้องการใช้
• ใช้ยาในช่วงเวลาอันสั้น
• ยาน้ําทุกชนิด ต้องเขย่าขวดก่อนใช้
• หากอาการไม่ดีขึ้นควรไปพบแพทย์หรือเภสัชกร
• หลีกเลี่ยงการใช้ยาที่ไม่มีฉลากระบุตัวยาและวิธีการใช้ยา
• ในกรณีที่สงสัยว่าแพ้ยา ควรหยุดยาทันทีและรีบปรึกษา
แพทย์ อย่าเปลี่ยนยาเอง

5.
กรณีต่อไปนี้ไม่ควรเลือกใช้ยาด้วยตัวเอง
• กําลังใช้ยาบางชนิดอยู่เป็นประจํา เช่น ยารักษาโรค
ความดันโลหิตสูง เบาหวาน
• อาการมีความรุนแรงหรือเป็นเรื้อรัง
• กําลังตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร
• ใช้ยาในเด็กอายุต่ํากว่า 3 ปี หรือผู้สูงอายุเกิน 60 ปี

6.
การเก็บรักษายา
• เก็บยารับประทานและยาใช้ภายนอกแยกออกจากกัน
• ต้องมีฉลากและไม่เลือน
• เก็บยาไว้ในตู้ให้พ้นมือเด็ก
• เก็บยาไว้ในที่แสงส่องไม่ถึง ห่างไกลจากความร้อนชื้น/
เปลวไฟ
• อุณหภูมิ <40 องศาเซลเซียส
• อย่าเก็บยาฆ่าแมลง ยาเบื่อหนู หรือสารพิษอื่นในตู้ยา

7.
ยาสามัญประจําบ้านแผนปัจจุบัน
1.ยาแก้ ปวดท้ อง ท้ องอืด ท้ องขึน 9. ยาแก้เมารถ เมาเรือ
ท้ องเฟอ
้ 10. ยาสําหรับโรคตา
2. ยาแก้ท้องเสีย 11. ยาสําหรับโรคปากและลําคอ
3. ยาระบาย 12. ยาใส่แผล ล้างแผล
4. ยาถ่ายพยาธิลําไส้ 13. ยารักษาแผลติดเชื้อ ไฟไหม้ น้ําร้อน
5. ยาบรรเทาปวด ลดไข้ ลวก
6. ยาแก้แพ้ ลดน้ํามูก 14. ยาบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ แมลง
7. ยาแก้ไอ ขับเสมหะ กัดต่อย
8. ยาดมหรือทาแก้วิงเวียน หน้ามืด 15. ยาสําหรับโรคผิวหนัง
คัดจมูก 16. ยาบํารุงร่างกาย
***จะมีการปรั บปรุ งรายการยาสามัญประจําบ้ านใหม่ ได้ เสมอ***

8.
ยาสามัญประจําบ้านแผนโบราณ
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่องยาสามัญประจําบ้านแผนโบราณ
(16 มกราคม 2556)
http://drugindailylife.files.wordpress.com/2012/03/e0b8a2e0b8b2e0b8aae0b8b2e0b8a1e0b8b1e0b88de0b89be0b8a
3e0b8b0e0b888e0b8b3e0b89ae0b989e0b8b2e0b899e0b981e0b89ce0b899e0b982e0b89ae0b8a31.pdf
1) ยาขับลม (แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ บํารุงธาตุ) 13) ยาบรรเทาอาการผื่นคันตามผิวหนัง (ยาสําหรับใช้
2) ยาถ่าย หรือยาระบาย รับประทาน)
3) ยาแก้ท้องเสีย 14) ยาบรรเทาอาการผื่นคันตามผิวหนัง (ยาสําหรับใช้
4) ยาแก้ไข้ ภายนอก)
5) ยาแก้ร้อนใน 15) ยาแก้กลากเกลื้อน (ยาสําหรับใช้ภายนอก)
6) ยาบรรเทาหัด อีสุกอีใส 16) ยาแก้หิด (ยาสําหรับใช้ภายนอก)
7) ยาแก้ลมวิงเวียน 17) ยาบรรเทาฝีแผล (ยาสําหรับใช้ภายนอก)
8) ยาแก้ไอ ขับเสมหะ 18) ยาทาแผลไฟไหม้ น้ําร้อนลวก (ยาสําหรับใช้ภายนอก)
9) ยากษัยเส้นหรือยาบรรเทาอาการปวดเมื่อย 19) ยาทาบรรเทาอาการแมลงกัดต่อย (ยาสําหรับใช้
(ยาสําหรับใช้รับประทาน) ภายนอก)
10) ยาทาบรรเทาอาการปวดเมื่อย (ยาสําหรับใช้ 20) ยาบรรเทาอาการเจ็บคอ
ภายนอก) 21) ยาทาแก้ลิ้นเป็นฝ้า
11) ยาบรรเทาริดสีดวงทวารหนัก 22) ยาทา หรือดมบรรเทาอาการคัดจมูกเนื่องจากหวัด
12) ยาถ่ายพยาธิตัวกลม

9.
ตํารับยา
1) ยาประสะกะเพรา 9) ยาธรณีสันฑะฆาต 17) ยาหอมเทพจิตร
2) ยาวิสัมพยาใหญ่ 10) ยาถ่าย 18) ยาหอมทิพโอสถ
3) ยาประสะกานพลู 11) ยาเหลืองปิดสมุทร 19) ยาหอมอินทจักร์
4) ยาแสงหมึก 12) ยาธาตุบรรจบ 20) ยาหอมนวโกฐ
5) ยามันทธาตุ 13) ยาจันทน์ลีลา 21) ยาอํามฤควาที
6) ยาประสะเจตพังคี 14) ยาประสะจันทน์แดง 22) ยาประสะมะแว้ง
7) ยามหาจักรใหญ่ 15) ยาเขียวหอม 23) ยาประสะไพล
8) ยาตรีหอม 16) ยามหานิลแท่งทอง 24) ยาประสะเปราะใหญ่