Prof. Dr. Vladimir Trajkovski ja prezentirashe temata: "ZNACHENJETO NA GENETSKATA EVALUACIJA VO DIJAGNOSTIKATA NA AUTIZMOT" po povod 15 godishnicata od postoenjeto od Institutot za defektologija na konferencijata shto se odrzha vo hotel Kontinental na 02.10.2008 godina

1. 1
Univerzitet †Sv. Kiril i Metodij∏
Filozofski fakultet − Skopje
Institut zadefektologija
ZNA^EWETO NA GENETSKATA
EVALUACIJA VO DIJAGNOSTIKATA
NA AUTIZMOT
Prof. d-r Vladimir Trajkovski
E-mail: vladotra@fzf.ukim.edu.mk
http://vladotra.blog.com.mk
Kontinental, 02.10.2008.

2. 2
VOVED(1)
 Autizmot e nevrorazvojno naru{uvawe koe gi limitira mo`nostite
naindividuatadafunkcioniranormalno.
 Funkcionalnite snimawa na mozokot doka`aa deka se raboti za
pervazivno nevrolo{ko naru{uvawe.
 Toa e multifaktorielno, kompleksno naru{uvawe so koeficient na
naslednost od 90% (najgolem koeficient od psihijatriskite
naru{uvawa).
 Vremenapojavuvawepred 3-tatagodinaod `ivotot.
 Prevalencija na autizmot vo populacijata e ~10‡20 na 10,000, za
PRN ~60 na10,000, vo SAD 1 na155.
 Odnosot ma`i/`eni ~3‡4:1.
 Semejna agregacija, rizik za povtorno javuvawe kaj bra}a/sestri
3‡8% {to e3‡15 pati pogolem od op{tatapopulacija.

3. 3
VOVED(2)
 Studii nabliznaci:
 Konkordantnost zaMZ: 60‡90%, DZ: 0‡10%.
 Rodnini od prv stepen: poka~ena stapka na afektivni naru{uvawa
(depresija, bipolarni naru{uvawa), socijalna fobija, opsesivno-
kompulsivni rastrojstva i simptomi na po{irok fenotip (problemi so
u~ewei MR, disleksijai jazi~ko-govorni naru{uvawa).
 Model na transmisija: multifaktorielen ili poligenski
(nemendelizam).
• Susceptibilni geni + nadvore{ni ”trigger” faktori.
• 90% idiopatski, 10% sekundaren autizam (negenetski i genetski
sostojbi asocirani so autizam).

4. 4
CELNA TRUDOT
Cel na trudot e da go odredi
zna~eweto na genetskata
evaluacija vo postavuvaweto na
etiolo{kata dijagnoza na
autisti~niot spektar na
naru{uvawa.

5. 5
Hromozomski abnormalnosti (1)
 Brojni abnormalnosti na15-ot i X-hromozomot.
 Naj~esto opi{ani naru{uvawa: prekubroen izodicentri~en
15-ti hromozom i intersticielna duplikacija na 15q11–
q13 regijata so maj~insko poteklo (Angelman sindrom).
UBE3A genot eimprintiran od majkata.
 Drug gen vo taa regija e GABRB3 mo`at da dadat
autisti~en fenotip.
 NaX-hromozomot celosnaili parcijalnadelecija.

6. 6
Hromozomski abnormalnosti (2)
 Ashley-Koch i sor. paracentri~na inverzija na dolgiot krak na 7-ot
hromozom (Inv(7)(q22–q31.2)) transmitirana od nezabolena
majka.
 Vincent i sor. Translokacija (t(7;13)(q31.2;q21)) od nezabolena
majka(RAY1 genot {to seekspresiravo mozokot).
 Delecii od 5 do ≥ 200 kb kaj mal broj na semejstva vo markerite
D7S630 i D7S517.
 Delecii vo hromozomskiteregii 2q37 i 22q13.
 Delecii od 5.9 kb do 1.2 Mb na hromozomot 8 vo markerot
D8S624.
 Upotrebata na komparativna genomska hibridizaciska analiza
(CGH) ovozmo`uva senzitivna, visoko rezoluciska detekcija na
aneuploidii, submikroskopski naru{uvawa.

7. 7
Identifikacija na susceptibilni geni za
autizam
 Prv ~ekor vo identifikacija na susceptibilni geni e mapirawe na
specifi~ni hromozomski lokacii.
 Lokalizacijata obi~no se otkriva so linkage analiza sledena so
visoko rezolucisko asocijativno mapirawe. Ova ovozmo`uva
identifikacija na kandidat genite. bazirano na znaewata za fenotipot
nabolesta.
 Varijanti vnatre vo kandidat genite mo`at da bidat testirani za
asocijacijaso bolesta.
 Linkage studiite koristat neparametriski metodi (spodeluvawe na
alelite).
 Studii na asocijacija koristat: kandidat geni i celosni genomski
prebaruvawa.

8. 8
0
1
2
3
4
5
6
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
IMGSAC B
Hromozom
MLS
poen
Sugestivno
Visoko zna~ajno
Zna~ajno
Slabi rezultati od 10 genomski prebaruvawa:
nema reproducibilnost i zna~ajni naodi
X
“Kriti~no nivo”
IMGSAC B
X

9. 9
Rezimenagenomski prebaruvawa
** MLS > 3.6
* MLS > 2.2
^ MLS > 1
I: IMGSAC (Lamb i sor., 2005)
1 2
3 4 5 6 7
8 9 10 11
12
13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
X
I*B^
I*
P^C*
I^
I^
I^
I^
C*
C*P*
P^
S^
S^
S^
S^
A*
A*
A*
A^
A^D^
D^
D^
F**D^
D*
F*
F*
F**
M^
M^
M*
M^
a*

10. 10
Hromozomski regii zaASN
Naj~esti Drugi
15q11-13 Xp
7q22-31 18q
22q11 17p
22q13 17q
2q37 16p

11. 11
Mo`ni susceptibilni geni za autizam
GEN
 Imuni (HLA)
 Receptor zaglutamat (GluR6)
 Homeoboksni (HOXA1)
 Reelin (RELN)
 Govor1 (FOXP2) i MET
 WNT2 i EN2
 Serotonin receptor (5-HTR-7)
 GABA receptorni (GABRB3)
 Ubiquitin-P ligaza (UBE3A/E6-AP)
 Serotonin transporter (5-HTR7)
 Neuroligini (NLGN3 i 4)
LOKACIJA
6p
6q
7p
7q22
7q31
7q32
10q
15q
15q
17q
X

12. 12
Potencijalnakorist od pronao|aweto na
genitezaautizam
 Rana, mnogu preciznadijagnoza.
 Ran tretman.
 Razbirawe na biohemiskiot sinxir na
slu~uvawa {to vodi do nastanok na autizmot
zaradi iznao|awe na podobri biomedicinski
tretmani.

13. 13
Mo`en model
Od
Gen Mozok Odnesuvawe
Silno genetski, modularen
mozo~no baziran model
Do
Nabquduvan
fenotip
MehanizmiPatogeneza
Gen/
sredina
Epigenetika
Odnesuvawe,
kognitivnost,
senzomotorni,
somatski
simptomi
O{teteni
molekularni i
kleto~ni
mehanizmi
O{teteni tkivai
metabolizam
O{teteni
sinapsi i
procesirawe
Genetsko vlijanie na
sistemite

14. 14
Sindromi povrzani so ASN (1)
Sindrom
(gen)
Stapka
naSy so
ASN
Stapka
naASN
so Sy
Intelektual
no
naru{uv.
Napadi Govorni
naru{uv.
Motorni
naru{uv.
15q
duplikacija
Sy
Visoka ~ 1% Da Da Da Hipotonija
16p11
delecijaSy
Visoka ~ 1% Da Ne Da Hipotonija
22q11-13
Del
(SHANK3)
Visoka ~ 1% Da Da
(varijabiln
o)
Da Hipotonija
Angelman
Sy
(mat.15q11)
40% < 1% Da Da Mutizam Ataksija,
hipotonija,
tremor

15. 15
Sindromi povrzani so ASN (2)
Sindrom
(gen)
Stapka
naSy so
ASN
Stapka
naASN
so Sy
Intelektual
no
naru{uv.
Napadi Govorni
naru{uv.
Motorni
naru{uv.
Kortikalna
displazija
fokalnaepi
(CNTAP2)
67% retko Da Da Da Zadocnet
razvoj
Fragilen X
Sy
25% ma`i
6% `eni
~ 1-2% Da Ne Da Zadocnet
razvoj
Joubert Sy
Pove}e
lokusi
25% retko Da Ne Da Ataksija,za
docnet
razvoj
Potocki-
Lupski
(17p11)
~ 90% nepozna
ta
Da(lesna) Nenormal
en EEG
Da Hipotonija,

16. 16
Sindromi povrzani so ASN (3)
Sindrom
(gen)
Stapka
naSy so
ASN
Stapka
naASN
so Sy
Intelektual
no
naru{uv.
Napadi Govorni
naru{uv.
Motorni
naru{uv.
Smith Lemli
Opitz
(DHCR7)
50% retko Da Da Da Hipotonija
Rett Sy nema ~ 0.5% Da(te{ka) Da Da Ataksija,
spasticitet,apra
ksija, distonija
Timothy
Sy
(CACNA1C)
60-80% nepozna
ta
Da Da(20%) Da Da
Tuberozna
skleroza
(TSC1/TSC2)
20% ~ 1% Da Da Varijabilni Ne

17. 17
Metabolni naru{uvawa so autisti~en fenotip
1. Naru{uvawa na purinskiot metabolizam
 Deficit naadenilsukcinat liaza(ADSL)
 Superaktivnost nafosforibozil pirofosfat sintetaza
2. Naru{uvawa na pirimidinskiot metabolizam
 Deficit nadihidrpirimidinaza (DPD)
 Superaktivnost nacitosolna5Ä nukleotidaza (NT)
3. Nepoznat defekt vo sulfurirawe
 Urinaren S-sulfocistein
4. Naru{uvawa na GABA metabolizmot
 Deficit na sukcinilnasemialdehid dehidrogenaza
5. Naru{uvawa na metabolizmot na kreatinin
 Deficit nagvanidinoacetat metiltransferaza (GAMT)
 X-vrzan kreatin transporterski defekt
6. Sostojbi vodat do susceptibilnost autisti~en fenotip
 MonoaminooksidazaA (MAO) i GlioksilazaA (GLYA)

18. 18
Dijagnosti~ka evaluacija na autizmot
Preevaluacija
 Potvrda na dijagnoza autizam od treniran stru~wak
koristej}i objektivni kriteriumi i testovi.
 Senzoren skrining (audiogram).
 EEG ako imaklini~ki simptomi.
 Kognitivno testirawe.

19. 19
Va`ni elementi od medicinskata istorija (1)
 Prenatalna istorija: prele`anarubela, tiroidni zaboluvawana
majkata, ekspozicija na teratogeni: (citomegalovirus, etanol,
talidomid, valproi~nakiselina).
 Medicinska istorija: distonija, elektroliten disbalans,
zaostanat rast, intolerancija kon hrana, hipoglikemija, epi napadi
i dr. paroksizmalni naru{uvawa.
 Semejna istorija: karcinom (osobeno tiroiden), hamartomi na
ko`ata i mukozite na GIT, koskite, CNS, o~ite i genitourinarniot
trakt.
 Kongenitalni anomalii: X-vrzani nevrorazvojni i
nevrobihejvioralni naru{uvawa.

20. 20
Va`ni napomeni od medicinskata istorija (2)
1. Napadi i/ili regresijanaCNS
 MECP2, ARX mutacii,
 Genetski sindromi ‡ tuberozna skleroza, Angelman
Sy,
 Cerebralnadisgeneza,
 Metabolni naru{uvawa.
2. Steknataafazija
 Landau Kleffner Sy

21. 21
Va`ni napomeni od fizikalniot pregled
1. Obem naglava
 Makrocefalus‡ PTEN mutacii,
 Mikrocefalus‡Rett Sy, fetalnarubela,
2. Pigmentni naru{uvawa
 Multipni naodi ‡ tuberoznaskleroza,
 Pegi napenisot ‡ PTEN mutacii,
 Pigmentni varijansi dol` liniite na dermatomite ‡ hromozomski
mozaicizam.
3. Suptilni dizmorfi~ni karakteristiki
 Sarkasti~nanasmevka‡ Smith-Magenis Sy,
 Sindaktilija‡ Smith-Lemli-Opitz Sy,
 Retinalni promeni ‡ fetalnarubela.

22. 22
Genetska evaluacija na autizmot
1 Nivo
Inicijalna evaluacija (istorija na bolest i fizikalen pregled da se
identifikuvaat poznati sindromi i asocira~ki sostojbi:
 Dismorfolo{ki/klini~ko genetski ispituvawa (evaluacija so
Wood-ovalampa).
 Titar narubelavirusako seprisutni klini~ki indikatori.
 †Standarden∏ metabolen skrining na urinarni organski kiselini i
mukopolisaharidi, serumski laktati, aminokiselini, amonijak i
profil naacil-karnitin, neonatalen skrining.
 Kariotipizacijanaprometafazni hromozomi.
 AnalizanaDNA zaFragilen X sindrom.

23. 23
Genetska evaluacija na autizmot
2 Nivo
 Fibroblastna kariotipizacija ako leukocitniot kariotip e normalen i
imazna~ajni pigmentni naru{uvawa.
 Komparativna genomska hibridizacija (hromozomski
mikro~ipovi).
 TestirawenaMECP-2 genot.
 Testirawe na PTEN genot (ako obemot na glavata e 2.5 SD
pogolem od prosekot).

24. 24
Genetska evaluacija na autizmot
3 Nivo
 MNR namozokot.
 FISH na22q11.
 FISH 15q11, interfaznacentromernaFISH, i test nametilacija
(Prader-Willi/Angelman sindrom).
 FISH na17p11.2 (Smith-Magenis sindrom).
 Subtelomeren FISH panel (ako IQ < 50).
 Testirawenaserumski i urinaren acidum uricum:
 Ako e ↑ proizvodstvo na acidum uricum toga{ se pravi ispituvawe
na aktivnost na hipoksantin-gvanin fosforibozil transferaza i
fosforibozil-pirofosfat sintetaza.
 Ako e ↓ proizvodstvo se pravi purinski i pirimidinski metaboli~ki
panel (uracil ekskrecija, koncentracijanaksantin i hipoksantin.

25. 25
Dopolnitelni genetski testovi/sostojbi vo asocijacija so
autisti~niot fenotip: nepoznata/nejasna korist (1)
 SekvencionirawenaFMR1 genot,
 Testirawena(ne-FMR1) folatno senzitivni fragilni
mesta,
 7-dehidroholesterol,
 SekvencionirawenaUBEA3 genot,
 NSD1 sekvencionirawe/skrining zamikrodelecija,
 SekvencionirawenamtDNA,
 Testirawenaneuroligini (NGN geni),

26. 26
Dopolnitelni genetski testovi/sostojbi vo asocijacija so
autisti~niot fenotip: nepoznata/nejasna korist (2)
 Pro{ireni metabolni ispituvawa
 Bratton i Marshall test zaskrining nasukcinil-
AICAribozid, HPLC dasepotvrdat somnitelni slu~ai,
 Ekskrecijanaurinaren kreatin,
 Gasnahromatografijai masaspektroskopijazaorganski
kiselini vo urina,
 HPLC zanukleotidi vo eritrociti,
 Urinaren S-sulfocistein,
 Urinarnagama-hidroksi buternakiselina.

27. 27
Korist od genetskata evaluacija
 Vospostavuvawe na Dg i identifikuvawe na osnovna etiologija na
ASN im pomaga na semejstvata da ja namalat anskioznosta, dava
prognoza, mo`nost za prepoznavawe na komorbidni sostojbi i
odreduvawenarizik zapovtorno pojavuvawe.
 To~na etiolo{ka Dg im obezbeduva na semejstvata nasoka za
soodveten tretman i svesnost zaasocira~kitemedicinski sostojbi.
 Dete so tuberozna skleroza ima razli~no medicinsko sledewe
sporedeno so deteso hromozomskaaneuploidija.
 Napredokot na genetskata tehnologija mu ovozmo`uva na
geneti~arot pridvi`uvawe od nivo na sovetuvawe za empiriski rizik
kon povisoko nivo nasovetuvawepovrzano so dijagnozata.

28. 28
Ograni~uvawa na genetskata evaluacija
 Te{kotii vo davawe na soglasnost na semejstvata za
genetski ispituvawa.
 Mnogu skapi testovi okolu 8000$.
 Potrebno e mnogu vreme za da se pominat site nivoa
naevaluacija(ponekoga{ pove}eod 6 meseci).

29. 29
ZAKLU^OK
 Autizmot epoligensko naru{uvawe.
 Dostapnata literatura uka`uva na dijagnosti~ka korist od
klini~ka genetska evaluacija vo etiologijata na autizmot kaj
40%.
 Na tie pacienti mo`e da im se dade detalno dijagnoza-
specifi~no genetsko sovetuvawe.
 Za onie koi nema odredeno dijagnoza im se dava empiriski
rizik zarepojavnost.
 Rizik za repojavnost kaj bra}a/sestri e 4% ako zasegnatoto
dete e `ensko i 7% ako e ma{ko. Ako ima 2 afecirani deca
rizikot e25%.
 S¡ u{tenepostoi prenatalnadijagnoza.
 Daleku smeod genoterapijanaautizmot.

30. 30
Devoj~e 4 god. Kariogramot poka`uva balansirana translokacija me|
u kusiot krak na 5-ot i dolgiot krak na 10-ot hromozom [t(5;10)
(p13;q21)].
Roditeliteimat normalni hromozomi.
Prikaz na slu~aj

31. BLAGODARAM NA
VNIMANIETO
"Autizmot mo`e da se tretira∏.
www.Autism-RecoveredChildren.org