Houses Of Buca and Bornova, İzmir

2. İzmir İline bağlı bir ilçe olan Buca, kuzeyinde
Bornova, Kemalpaşa, Torbalı ve Konak ilçesi
ile çevrilidir.
Nif Dağı’nın güney eteklerinde hafif engebeli
bir arazide kurulmuştur.
Mitolojide adı geçen, Melez Çayı
Halkapınar’da denize dökülürken İlçe
topraklarından geçmektedir.
Buca’da 1923 yılında belediye kurulmuş, 1987
yılında ise ilçe olmuştur.

3. Buca adının kökeni hakkındaki bilgiler birer
varsayımdan öteye gitmez.
Yazar, Kararas’ın, Iconomosadlı yapıttan naklen
kaydettiğine göre 1235 te İzdik Devleti (Dukas
Vatidis) Kralı İoyanis Lenvon Manastırı sınırları
içinde Kohi denen Kral yolu yakınında bir
yerleşme adı geçmektedir.
Iconomos’a göre burası sonradan Buca adını alan
yerdir.
Kohi, Gonia olmuş, daha sonra Bugia ve giderek
Buca'ya dönüşmüştür.
Pek çok yerde Boudja diye anılmaktadır.

8. Buca İzmir’inBuca İzmir’in
sayfiyesisayfiyesi
konumunda,konumunda,
bahçeleri, atbahçeleri, at
yarışları,yarışları,
Güzle konut veGüzle konut ve
köşkleri ile ünlüköşkleri ile ünlü
güzelim bir yerdi.güzelim bir yerdi.
Çocukluğumda,Çocukluğumda,
tren iletren ile
Kızılçullu’daki atKızılçullu’daki at
yarışlarınayarışlarına
giderdik.giderdik.

10. De Jongh KöşküDe Jongh Köşkü
•Buca’da bulunan bu yapı
1800’lerin sonlarında
Felemenk asıllı İngiliz De
Jongh ailesi adına
yaptırılmıştı.
•Bahçede bulunan havuz
maalesef günümüze
ulaşamamıştır.
• Ev 1930 yılına doğru bir
Alman konsolosuna satılmış,
sonrasında İtalyan Sperco
ailesinin ve İtalyan Aliberti
ailesinin mülkü olmuştur.

11. Forbes KöşküForbes Köşkü
•İzmir Levanten köşkleri
arasında en güzellerinden
birisidir,
•1908’de inşa edilmiştir.
•Forbes Ailesi meyan kökü
ticareti ile uğraşıyordu.
•Aile 1920 yıllarında
Amerika’ya gittikten sonra,
Whittall ailesi üyeleri
burada yaşamış tır.
•Köşk 1950 yılında SSK’ya
devredilmişti.

13. İzmir’in kuzeydoğusunda, Yamanlar Dağı eteğinde,
bulunan Bornova, İzmir’e 8 km. uzaklıktadır.
2012 Nüfus Kayıt Sistemi kapsamında nüfusu 423.063
kişidir.
Deniz seviyesinden yüksekliği yerleşim alanlarında 20
ile 200 metre arasında değişmektedir. Bu yükseklik
dağlık bölgelerde 600 m’ye kadar çıkmakta hatta
aşmaktadır.
İlçe Merkezinin güneyinde yer alan geniş düzlük,
Bornova Ovası; Bozalan, Hacılarkırı, Karasuluk,
Mersinli ve Bayraklı Ovalarının birleşmesinden
oluşmaktadır.

15. Bilinen en eski adı “Birun-u Abad” olan Bornova’da
yerleşim Hellenistik çağda başlamıştır.
İsmi Osmanlı kayıtlarında Birunabad olarak geçmiştir.
Amazon’lar, Hititler, İon’lar, Frigya’lılar, Lydya’lılar,
Pers’ler, Makedonya’lılar,Bergama Krallığı ve Roma’lılar
bu bölgede hüküm sürmüş ve yaşamışlardır.
9 Eylül 1922 İzmir’in işgalden kurtuluşu sırasında
Bornova’daki pek çok Levanten köşk ve evleri Türk
ordusunca karargâh olarak kullanılmıştır.
Bornova, Rum göçünden doğan nüfus kaybını zaman
içinde Balkanlardan, Girit’ten ve Anadolu’dan aldığı göç
ile karşılamıştır.

16. Köşk, 80 ve 83 sokaklarının kesişme noktasında
Fernand Pagy Evinin karşısındadır.
1830 ‘lu yıllarda Zipcy Ailesi tarafından yaptırılan köşk
daha sonra Credit Lyonnais Bankası Müdürü Richard
Matheys tarafından daha sonra da 1928 yılında
Charles Balladur tarafından satın alınmıştır.
İzmir doğumlu olan ve 1993-1995 yılları arasında
Fransa Başbakanı olan Edouard Balladur, zaman
zaman bu köşkte yaşamıştır.
Günümüzde KAFE Pİ olarak hizmet vermektedir.

18. Rees KöşküRees Köşkü
•Şu anda 9 Eylül Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dekanlığı
olarak kullanılmaktadır.
•1900’lerin başlarında
yapılmış olduğu
düşünülüyor.
•İngiliz Rees ailesi İzmir’e
demiryolunun gelmesinde
önemli bir rol oynamıştı.
•Yapı Kraliçe Victoria’nın
yazlık sarayından
esinlenerek inşa edilmiştir.

19. Baltazzi KöşküBaltazzi Köşkü
•Yapının tarihi 1860’lara
kadar gitmektedir .
•Ayrıca 1863 yılında
Osmanlı şehzadesi
Abdülaziz de burada
misafir edilmiştir.
• Şu anda güzel sanatlar
lisesi olarak hizmet
vermektedir.
•Ayrıca bahçede
gördüğünüz heykel de 9
Eylül Üniversitesi
bahçesine taşınmıştır.

20. Giraoud KöşküGiraoud Köşkü
•1860 yılında Edmund
Giraud tarafından inşa
ettirilmiştir.
•Aile tekstil işiyle
uğraşmakta olup, babası
William Giraud tekstil
işini fabrika düzeyinde
yapan ilk kişilerden
biridir.
•Ev 1994 yılında el
değiştirip başka bir aile
tarafından satın
alınmıştır.

21. Paterson KöşküPaterson Köşkü
•1850 yıllarda İskoçya’lı
mısır tüccarı John Paterson
Leith tarafından
yaptırılmıştır.
•133 dönüm arazi üzerine
38 odalı bir köşktür.
•Türk ordusu 1922 yılında
İzmir’e girince, aile
Yunanistan’a kaçmış, geri
dönmüş ve evlerini
bıraktıkları gibi
bulmuşlardır.
•Halen yıkık durumdadır.

22. Edwards KöşküEdwards Köşkü
•Murat köşkü olarak da
bilinir.
•Arazisi 1820 yılında James
Whittall tarafından
Edwards ailesine
satılmıştır.
•1980 yılında devletin
kamulaştırması ile çocuk
yurdu olmuştur.
•2001 yılındaki
restorasyondan sonra Ege
Üniversitesine tahsis
edilmiştir.

23. İngiliz Ordusu’nun Mısır’dan çekilmesi sonucu İzmir’e
yerleşen ordu görevlisi Charles Edwards bir süre sonra
burada ölmüştü.
Oğlu Anthony Francis Edwards ise 1830 yılından
itibaren İzmir ve İstanbul’da basın hayatının önemli bir
kişiliği olmuştu.
 İzmir-Kasaba (Turgutlu) Demiryolu yapımı ve İzmir
Gaz Şirketi’nin de kurulması şehre katkıları arasında
sayılır.
 Köşkün günümüze kadar ulaşan isminin ise Anthony
Francis Edwards’ın kızı Emily’nin evlendiği Constantin
Murat’tan geldiği tahmin edilmektedir.
.

24. Bardisbanian KöşküBardisbanian Köşkü
•Yapım tarihinin 1800’lerin
sonu olduğu tahmin edilen
köşk İzmir’li iş adamı D.A
Bardispanian tarafından
yaptırılmıştır.
•Tren istasyonuna ve
Bornova ovasına yakın bir
yerde inşa edildi.
•Fransa’ya göç eden ailenin
evini Gasparian ailesi
devralmıştır,
•Daha sonraları Maliye’ye
ve Ege Üniversitesine
verilmiştir.

25. 20. yüzyılın son çeyreğinde kullanılan «Pandispanya
Köşkü» olarak da anılan bu yapı, günümüzde Yeşil
Köşk adıyla bilinmektedir.
Yapıldığı dönemde komşu diğer birkaç köşk gibi
Bornova tren istasyonunun karşısında, Bornova
ovasına açılan tarım arazilerinin başında yer
almaktaydı.
19. yüzyılın sonlarında Fransa’ya göç ettiği söylenen
Bardisbanian Ailesi’nden köşkü devralan Gasparian
Ailesi’nin İzmir’den ayrılmasından sonra, Bornova
Ziraat Mektebi için kamulaştırılmıştır.

27.  1949 yılında Maliye Hazinesi’ne devredilmiş olan köşk,
1955 yılında Ege Üniversitesi’nin kuruluşuyla 1955 – 1972
yılları arası E.Ü. Ziraat Fakültesi Zirai İşletmecilik ve
Ekonomi kürsüsü olarak hizmet vermiştir.
1986 yılındaki onarımı sonrası bir süre Üniversite’ye
gelen ziyaretçiler için konukevi işlevi görmüştür.
1993 ve 1995 yıllarındaki onarımlar sonrası, günümüzde
Üniversite’nin akademik ve idari personeli ile
öğrencilere kafeterya ve restoran olarak hizmet veren
bir sosyal tesis olarak kullanılmaktadır.

29. Belhomme ya daBelhomme ya da
Xenopoulou KöşküXenopoulou Köşkü
•Bir İngiliz mimar
tarafından tasarlanmıştır.
•1990’larda yeni sahibesi
Helene Armad’ın da
desteğiyle ev
restorasyondan geçmiştir.
•Şu an Bornova
Belediyesi Atatürk
Kütüphanesi olarak
hizmet vermektedir.

31. İngiliz Tristramp ailesinin konutudur .
 1948 tarihinde T.C. Maliye Hazinesine devredildi.
Gençlik Caddesi çeperinde konumlanan yapı, girişini
bahçe üzerinden almakla birlikte bir cephesi yolla
fiziksel temas halindedir.
Zemin katta yer alan ana yaşam mekanları, farklılaşan
zemin döşemeleri, yoğun alçı bezemeli silmeleri, tavan
göbeği ve köşe armaları, plaster * ve şömineleri ile
dikkat çekicidir.
*Mimaride duvara yapışık sütun şeklinde kullanılan bir
inşaat tekniği.

33. Whittall KöşküWhittall Köşkü
•Şu anda Ege Üniversitesi Rektörlüğü olarak hizmet
veren köşk, «Büyük ev» olarak da bilinir,
•1800’lerin başlarında inşa edilmiştir.
•İzmir’e yerleşen James Whittall tarafından 1820
senesinde satın alınmıştır.
•1863 yılında, Sultan Abdülaziz, 1886 yılında
Edinburg Dükü Alfred Ernest Albert ve 1921 de ise
Yunan Prensi Andrew gibi önemli kişilerce ziyaret
edilmiştir.
•Sözde Arkeolog geçinen, bayan casus Getrude Bell,
1902 ve 1907 yıllarında burada kaldı.
•Köşkün mülkiyeti akrabaları olan Giraud ailesine
geçmiş ve 1960 yılında kamulaştırıldıktan sonra Ege
üniversitesine tahsis edilmiştir.

35. • 1970 li yıllarda, Ege1970 li yıllarda, Ege
Üniversitesi RektörüÜniversitesi Rektörü
ve Bölüm başkanımızve Bölüm başkanımız
olan Mustafa Uluözolan Mustafa Uluöz
zamanında bu binayazamanında bu binaya
pek çok gez gittim.pek çok gez gittim.
• İç dekorasyonuİç dekorasyonu
harikaydı,harikaydı,
• Çok sayıdakiÇok sayıdaki
odalarda, o günlerde,odalarda, o günlerde,
ÜniversiteninÜniversitenin
bilgisayar ve idaribilgisayar ve idari
birimleri yer alıyordubirimleri yer alıyordu..

39.  Magnoliophytina Magnoliopsida , Scrophulariaceae◦
Veronica (Yavşanotu), Species - Veronica whittallii
◦Liliopsida, Liliaceae , ulipa (Lale), Species - Tulipa
whittallii -
Fritillaria (Ters Lale), Species - Fritillaria whittallii
Hyacinthaceae , Chionodoxa (Zambak), "Chionodoxa
gigantea Whittall" -
"Chionodoxa sardensis Whittall" (Kardelen çeşidi)
Scilla, (Maviyıldız) Variety - Scilla bifolia var whittallii
- see here
Amaryllidaceae ,Galanthus (Kardelen) , Variety -
Galanthus elwesii var whittallii -

40. DRAMALILAR KÖŞKÜDRAMALILAR KÖŞKÜ
• İnşa tarihi tam olarak
bilinmemekle beraber 18.
Yüzyıl sonu , 19, yüzyıl
başında yapıldığı tahmin
edilmektedir.
•Köşkün ana binası hep konut
olarak kullanıldı.
• Dramalı ailesi : 1924
yılında yapılan mübadele ile
Bornova ‘ya gelmişti.
•O dönemlerde geçimini
tütüncülükle sürdürmekte
idiler.

42. Bornova’nın eski Levanten evlerinden biri olan
Wilkinson Köşkü, James Whittall taradından,
Selanik, Malaga ve Manila Konsolosluğunu yapan
Richard Wilkinson ile evlenen kızı Jane için 1865
yılında yaptırılmıştı.
Jane’in büyükbabası Charlaton Whittall’ı ve Richard
Wilkinson’ı İzmir’deki ilk yıllarında ziyaret eden
İngiliz gezgin John Madox’un 1821 yılındaki İzmir
gezi notlarında da bahsedildiği gibi;
 Bu iki ünlü ailenin dostlukları bu evlilik ile
akrabalık düzeyine ulaştı.


44. 1857 yılında açılan St.Mary Magdalene Kilisesi ile
Büyük Ev arasındaki alanda yer alan at haralarının
yıktırılması sonucu yaptırılan bu köşk, Wilkinson
Ailesince 1985 yılına kadar kuşaklar boyu
kullanılmıştır.
1988 yılında ailenin elinden çıkararak Filidis Ailesi’ne
sattığı köşk 1997 yılında Ege Üniversitesi’nin kullanımı
için kamulaştırılmıştır.
 2005 yılına kadar harap bir halde olan köşk Ege
Üniversitesi’nin kuruluşunun 50. yılı anısına restore
edilerek yeni kimliğine kavuşmuştu.
Günümüzde, «E.Ü 50. Yıl Köşkü Sanat Galerisi» adıyla
üniversitenin bir sanat merkezi ve Uluslararası İlişkiler
ile AB Ofisi olarak hizmet vermektedir.

46. La Fontaine Köşkü, St.Mary Magdalene Kilisesi’nin
karşında, Murat Köşkü’nün yanında bulunmaktadır.
Binanın kayıtlarda gözlenebilen James La Fontaine
(1881 – 1930) yılları arasında yaşamıştır.
 James La Fontaine, Büyük Ev’i 1836’da satın alan
Charlaton Whittall’un torunu olan Blanche
Magdalene Whittall’in oğluydu.
Kuyulu Ev adıyla da bilinen bu binada, günümüzde
EÜ Kadın Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi
ile EÜ İzmir Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin
bulunmaktadır.


49. Kayıtlı en eski kullanıcısı Ballian Ailesi olan Levanten
evi 19. yüzyılın ikinci yarısında yapılmıştır.
Tavan silmeleri ve göbek üzerinde görülen alçı
süslemeleri ile dikkat çeken köşk, 1900 yılında
Charlton James Giraud’nun eşi Esther Marian Giraud
(Wilkinson) tarafından, sanayici Antoine Ballian’ın
varisleri olan eşi Attilia Ballian ve çocukları Marie,
Laura, Alfred, Adelina ve Albert’ten satın alınmıştır.
Esther Marian Giraud’nun 1955 yılında ölümüyle köşk,
çocukları Friedrich, Joyce, Donald, Norman ve Eldon’a
kalmıştır

50. Günümüzde Bari Köşkü adıyla bilinen yapının 19.
yüzyılın ortalarında yapılmış olduğu düşünülmektedir.
Pasquali Ailesi’nin verdiği bilgilere göre bina, Sakız
Adası’ndan İzmir’e göç etmiş olan tüccar Giuseppe
Pasquali tarafından 1835 – 1840 yıllarında yaptırılmış
olmalıdır.
Köşkte Giuseppe Pasquali’den sonra oğlu Giovanni
Pasquali ile eşi Giulia Pasquali (Barry) yaşamışlardır.
Giovanni Pasquali’nin ölümünden sonra köşke
Giulia’nın kendi ailesinden bireyler yerleşmiş olduğu
için köşkün Barry Köşkü olarak anılmaktadır.
.

52. Giovanni Pasquali’nin 1925 yılında ölümünden
sonra eşi ve hayattaki üç çocuğu Rene,
Christine ve Joseph’e kalan bina 1941 yılında,
Bornova Ziraat Mektebi’nin kullanımı için T.C.
Maliyesi tarafından kamulaştırılmıştır.
 Bahçesinin üçte birlik bölümünü yol
genişletme çalışmalarından dolayı kaybeden
köşk, günümüzde güzel bahçesi ile
Üniversite’nin lokali olarak kullanılmaktadır.

53. 20. yüzyılın başında yaptırılmış olan köşkün sahibi
hakkında bir bilgi bulunmamaktadır.
Bornova Tren İstasyonu’nun karşısında yer alır.
Bornova Ziraat Mektebi’nin ihtiyaçları için 1924 – 1925
yıllarında kamulaştırılmıştır.
Köşk, günümüze kadar korunarak içindeki gösterişli
şömineleri ve önündeki oval havuzunun yanı sıra
bahçesindeki Atatürk büstüyle de dikkat çeker.
Atatürk’ün 18 Haziran 1926 yılında ziyaret ettiği
Köşk’ün bahçesine, bu ziyaretin anısına Avuturyalı
heykeltıraş Heinrich Krippell’e yaptırılan Atatürk
büstü konmuştur.

54. Bu eser Krippell’in günümüzde çok az bilinen ilk
heykellerinden biri olup, Atatürk’ün belki de yapılan
ilk büstüdür.
1955 yılında kurulan Ege Üniversitesi’nin ilk yıllarında
misafirhane, daha sonraları ise EÜ Ziraat Fakültesi
Lokali olarak kullanılan Köşk, günümüzde EÜ İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanlığı olarak hizmet
vermektedir.
Fakültemizin Lokali olan bu köşkte, öğle aralarında
kahve içer, kış aylarında şömine başında oturup
sohbet ederdik.

56. Günümüze sirkehane adıyla anılan binanın 19. yüzyıl sonları, ile
20. yüzyıl başları arasında bir Rum ailesi tarafından yaptırılmış
olduğu tahmin edilmektedir.
 1943 yılında T.C. Maliye Hazinesi’ne devrolan yapının arka
kısmı, 1960’lı yıllarda, EÜ Ziraat Fakültesi Gıda ve Fermantasyon
Teknolojisi Kürsüsü tarafından sirke ve turşu üretim yeri olarak,
kullanılıyordu.
 1990 yılında T.C. Maliye Hazinesi’nden Ege Üniversitesi’ne
geçen sirkehane , 1990’lı yıllara kadar konut olarak hizmet
vermiştir.
 Son 20 yıllık süreç içinde büyük bir bölümü yıkılmış olan bina,
2010 yılında tamamlanan restorasyon sonunda EÜ Balkanlar ve
Anadolu Giysileri Müzesi olarak faaliyete geçmiştir.
Kaynak: Ege Üniversitesi Levanten Köşkleri Sergisi Kitabı, 2010

59. http://www.geziko.com/blog/izmirin-tarihi-levanten-evler
http://www.levantineheritage.com/note54.htm