Παρουσίαση κ. Γκοιμίσης - 24/06/2019

1. ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ:
«Πλαίσιο αναζωογόνησης και αναπλάσεων αστικού χώρου.
Βελτίωση και εκσυγχρονισμός των θεσμικών εργαλείων και των διαδικασιών για τον σχεδιασμό,
τον επανασχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων ανάπλασης,
με στόχο την αειφορία και την ανθεκτικότητα των οικισμών»
Αστικό περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι.
Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012
ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΟΙΜΙΣΗΣ, Αρχιτέκτων - Πολεοδόμος (MSc)
Μέλος ΣΕΠΟΧ - ΕΛΛΕΤ - Μέλος Ομάδας Εργασίας Σ/Ν
24 Ιουνίου 2019

2. Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Β. ΑΝΑΛΥΣΗ
1. Υφιστάμενη κατάσταση πόλεων
2. Υφιστάμενη κατάσταση Κοινόχρηστων Χώρων
3. Αδυναμία συντέλεσης απαλλοτριώσεων Κοινόχρηστων Χώρων
4. Δυσκολία κάλυψης αποζημίωσης απαλλοτριώσεων
5. Άρθρο 33 ν. 4067/2012 (Ν.Ο.Κ./2012)
6. Αδυναμία εφαρμογής άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012
7. Βασικές αρχές άρθρου 13 Σ/Ν με το οποίο προτείνεται η αναμόρφωση του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012
8. Περιγραφή καινοτομιών άρθρου 13 Σ/Ν
Γ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
δομή παρουσίασης
2019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012 2

3. [→ Για περισσότερα στοιχεία Βλ. Κεφάλαιο Ι Αιτιολογικής Έκθεσης Σ/Ν]
• Το παρόν Σχέδιο Νόμου (Σ/Ν), επιχειρεί να αναμορφώσει το Κεφάλαιο Β του ν. 2508/1997 για τις Αστικές Αναπλάσεις.
• Βασικοί στόχοι και διακυβεύματα αυτού είναι μεταξύ άλλων:
 Η οργανική ένταξη της πολιτικής αστικής αναζωογόνησης στο σύστημα χωρικού σχεδιασμού, ως μέσο εφαρμογής της αρχής της
Συμπαγούς Πόλης.
 Η καθιέρωση της Ολοκληρωμένης Προσέγγισης στην πολιτική αναπλάσεων, ώστε αυτή να μην εξαντλείται σε “έργα εξωραϊσμού” αλλά
λειτουργεί στρατηγικά με στόχο την βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων.
 Η απόδοση ουσιαστικού προγραμματικού ρόλου εφαρμογής των σχεδίων στους Δήμους, στη κατεύθυνση της μεταρρύθμισης
«Κλεισθένης».
 Η τόνωση της επιχειρησιακής ικανότητας των Δήμων, (capacity building) και της τεχνογνωσίας διαχείρισης πολεοδομικών θεμάτων, με
βελτίωση της ευελιξίας των μηχανισμών εφαρμογής του χωρικού σχεδιασμού.
 Η ένταξη της διαχείρισης του δημόσιου χώρου στον πολεοδομικό σχεδιασμό, ώστε να μην συνδέεται μόνο με την οικονομική διαχείριση
αλλά και με προγράμματα αύξησης του πρασίνου και βελτίωσης της βιώσιμης κινητικότητας.
• Συνεπώς, βασικοί στόχοι του Σ/Ν είναι, αφενός μεν, η εφαρμογή πολιτικής ολοκληρωμένων διαδικασιών βελτίωσης της ποιότητας του
δημόσιου χώρου και αναζωογόνησης των αστικών κέντρων, και, αφετέρου δε, η απόδοση κεντρικού ρόλου στους Δήμους ως φορείς
υλοποίησης των παραπάνω πολιτικής.
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
32019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

4. Β. ΑΝΑΛΥΣΗ
1. Υφιστάμενη κατάσταση πόλεων
4
• Βασικά προβλήματα του αστικού περιβάλλοντος, είναι:
 Η έλλειψη Κοινόχρηστων Χώρων (Κ.Χ.) και ειδικά ελεύθερων χώρων πρασίνου, κυρίως δικτύων - διαδρομών πρασίνου, που δημιουργεί
ιδιαίτερα δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες (βλ. ποιότητα αέρα, κλιματική άνεση, ηλιασμό, αερισμό κ.λπ.).
 Η αδυναμία συντέλεσης των απαλλοτριώσεων, με αποτέλεσμα την διαρκή αυτοδίκαιη άρση τους που οδηγεί σε μετατροπή των
προβλεπόμενων Κ.Χ. σε οικοδομήσιμους (ακόμη και τμημάτων οδών) και, συχνά την αδυναμία εφαρμογής των Σχεδίων Πόλης (Σ.Π.) και
έτσι την ακύρωση του σχεδιασμού στην πράξη.
 Εγγενή προβλήματα πολυνομίας, γραφειοκρατίας και πολλαπλών και επικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων, με αποτέλεσμα την απόλυτη
αδυναμία αστικής διαχείρισης (urban management) των πόλεων.
• Σημαντικότερο πρόβλημα υποβάθμισης έχουν τα Μ.Σ. Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Ειδικά οι πυκνοκατοικημένοι κεντρικοί Δήμοι της Αθήνας,
που παρουσιάζουν τεράστιο έλλειμα Κ.Χ., βιώνουν έντονη υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και διατάραξη κοινωνικής συνοχής,
παρουσιάζοντας σημαντικές μειώσεις πληθυσμού την δεκαετία 2001-2011 (Αθήνα -16%, Πειραιάς -10%, Καλλιθέα & Ζωγράφου -14%)
προφανώς λόγω μεταφοράς προς τους προαστιακούς αραιοκατοικημένους που παρουσιάζουν σημαντικές αυξήσεις πληθυσμού (Παλλήνη
+143%, Διόνυσος +123%, Ραφήνα-Πικέρμι & Σπάτα-Αρτέμιδα +50% κ.ά.)
 ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΡΧΩΝ ΣΥΜΠΑΓΟΥΣ ΠΟΛΗΣ
[→ Για περισσότερα στοιχεία Βλ. Κεφάλαια ΙΙ.Α. και ΙΙ.Γ. Αιτιολογικής Έκθεσης Σ/Ν]
2019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

5. Β. ΑΝΑΛΥΣΗ
2. Υφιστάμενη κατάσταση Κοινόχρηστων Χώρων
5
• Ειδικά για τους Κ.Χ. επισημαίνονται επιγραμματικά τα εξής:
 Η μέση κάλυψη σε πράσινο είναι για την Αθήνα περίπου το 7% της επιφάνειάς της και για τη Θεσσαλονίκη το 5%, όταν πολλές
ευρωπαϊκές πόλεις κυμαίνονται στο 25%.
 Η αναλογία πράσινων χώρων ανά κάτοικο, είναι σε ακόμη χειρότερα επίπεδα, αφού είναι μόλις 0,96 τ.μ. ανά κάτοικο για το Μ.Σ. Αθήνας,
που την κατατάσσει 4η από το τέλος σε σχετική διεθνή έρευνα (Μελέτη Ο.Ο.Σ.Α. 2014), συγκρινόμενη με πόλεις σε έρημο (Τουσόν-Η.Π.Α.
1,13 τ.μ.) ή με υψηλή πυκνότητα (Βενετία-Ιταλία 1,19 τ.μ.) όταν η προτεινόμενη από τον Π.Ο.Υ. ελάχιστη αναλογία είναι 9,00 τ.μ., ενώ
πολλές πόλεις της Β. Αμερικής έχουν πάνω από 4 στρ. (Ντε Μόινς-Η.Π.Α. 5,183 στρ.)!
 Η δημιουργία νέων Κ.Χ., πολλώ δε μάλλον η διασφάλιση και υλοποίηση των προς απαλλοτρίωση, είναι ιδιαίτερα σημαντική για την
ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος, ειδικά ενόψει των έντονων φαινομένων της κλιματικής αλλαγής. Ειδικότερα, έχει αποδειχθεί (βλ.
Μελέτη Ε.Κ.Π.Α. Κ. Καρτάλη 2018) ότι τα φαινόμενα θερμικής νησίδας-εγκλωβισμού των αερίων μαζών, που ευθύνονται για ανάπτυξη
υψηλών θερμοκρασιών, μπορούν να αντιμετωπιστούν με δημιουργία μεσαίου-μικρού μεγέθους ελεύθερων χώρων ή/και
χώρων/επιφανειών πρασίνου (π.χ. φυτεύσεις, ψυχρά αντί για θερμά υλικά σε σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες κ.λπ.)
[→ Για περισσότερα στοιχεία Βλ. Κεφάλαια ΙΙ.Α. και ΙΙ.Γ. Αιτιολογικής Έκθεσης Σ/Ν]
2019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

6. • Ακόμη και οι εγκεκριμένοι – και πάντως ελλιπείς – Κ.Χ. κινδυνεύουν με άρση απαλλοτρίωσης και μετατροπή τους σε οικοδομήσιμους
χώρους σε ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό!
• Ειδικότερα σύμφωνα με τα στοιχεία της ηλεκτρονικής βάσης «Καταγραφής εγκεκριμένων κοινόχρηστων χώρων προς απαλλοτρίωση του
Υ.Π.ΕΝ. (www.pld.ypeka.gr – άρθ. 4 παρ. 1 ν. 4315/2014), στην οποία έχουν υποβάλει στοιχεία 50 από τους 325 Καλλικράτειους Δήμους,
για 2.228 στρ. Κ.Χ. εξ αυτών σε:
 77% εκκρεμεί η συντέλεση της απαλλοτρίωσης,
 4,5% βρίσκεται ήδη σε διαδικασία άρσης, και,
 2,5% έχει ήδη μετατραπεί σε οικοδομήσιμους χώρους.
• Επίσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 2 ν. 4315/2014, αντικαταστάθηκε το άρθρο 32 Ν.Ο.Κ., προβλέποντας πλεον ότι η
αναγνώριση της αυτοδίκαιας άρσης της απαλλοτρίωσης επέρχεται με την παρέλευση 15-ετίας από τον χαρακτηρισμό ή 5-ετίας από την
κύρωση πράξης εφαρμογής/αναλογισμού, χωρίς να απαιτείται η έκδοση απόφασης δικαστηρίου για την διαπίστωση της, δυσχεραίνοντας
ακόμη περισσότερο την ήδη δύσκολη κατάσταση.
 Σύμφωνα με στοιχεία του Υ.Π.ΕΝ. οι αιτήσεις για αναγνώριση αυτοδίκαιας άρσης απαλλοτρίωσης και τροποποίηση του Σ.Π. με
μετατροπή Κ.Χ. σε οικοδομήσιμους, υποβάλλονται πλεον με ρυθμούς δεκάδων την ημέρα.
Β. ΑΝΑΛΥΣΗ
3. Αδυναμία συντέλεσης απαλλοτριώσεων Κοινόχρηστων Χώρων
6
[→ Για περισσότερα στοιχεία Βλ. Κεφάλαιο ΙΙ.Α. Αιτιολογικής Έκθεσης Σ/Ν]
2019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

7. Β. ΑΝΑΛΥΣΗ
4. Δυσκολία κάλυψης αποζημίωσης απαλλοτριώσεων
7
Σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας για την συντέλεση των εν λόγω απαλλοτριώσεων είναι η δυσκολία κάλυψης της αποζημίωσης αυτών,
που – βάσει γραμμικής παρεμβολής στα παραπάνω στοιχεία – ξεπερνά για τις εκκρεμείς διαδικασίες στο σύνολο της χώρας, τα 525 εκ. ευρώ
λόγω:
 Της σημαντικής μείωσης της επιχορήγησης του κεντρικού κράτους προς τους Δήμους (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι: Κ.Α.Π.), μετά την
οικονομική κρίση αφού αυτοί μειώθηκαν από τα 1,983 δις ευρώ το 2011 στα 1,280 δις ευρώ το 2016 (μείωση 38,98%), ειδικά ενόψει των
σημαντικών αρμοδιοτήτων που οι Δήμοι ανέλαβαν στα πλαίσια του ν. 3852/2010,
 Του περιορισμού της δυνατότητας ανάληψης του κόστους των παραπάνω απαλλοτριώσεων από το Πράσινο Ταμείο, παρά την είσπραξη
σημαντικών ποσών για τον σκοπό αυτό από τα πρόστιμα των αυθαιρέτων κατασκευών των ν. 4178/2013 και 4495/2017, λόγω του ορίου του
2,5% που τέθηκε στους διατιθέμενους πόρους επί του συνόλου των διαθεσίμων του προηγούμενου ημερολογιακού έτους από το 2013
(Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής), και,
 Κυρίως, της δυσχέρειας κάλυψης της συμμετοχής των ωφελούμενων παρόδιων (με πρόσωπο στους Κ.Χ.) ιδιοκτητών ακινήτων, στο
κόστος της απαλλοτρίωσης λόγω της κοινωνικό-οικονομικής κρίσης αλλά και της σημαντικής επιβάρυνσης της ακίνητης περιουσίας που
επήλθε μετά το 2011 (Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε., ΕΝ.Φ.Ι.Α. κ.λπ.).
[→ Για περισσότερα στοιχεία Βλ. Κεφάλαιο ΙΙ.Α. Αιτιολογικής Έκθεσης Σ/Ν]
2019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

8. Έτσι, ενόψει των παραπάνω σοβαρότατων προβλημάτων τις απαλλοτριώσεις Κ.Χ., εισήχθη στην πολεοδομική νομοθεσία το άρθρο 33
Ν.Ο.Κ./2012: «Χρηματοδότηση και ειδική εισφορά εφαρμογής ρυμοτομικών σχεδίων» που επιχείρησε να εισαγάγει ενιαία διαδικασία
ρύθμισης των διαδικασιών συντέλεσης των απαλλοτριώσεων, ακολουθώντας διαδικασία αντίστοιχη με αυτή του άρθρου 16 του ν. 2508/1997,
έχοντας τις εξής βασικές αρχές:
 Εφαρμογή σε άρσεις απαλλοτριώσεων και μετά από 10 έτη από τον χαρακτηρισμό του Κ.Χ. για παλαιά σχέδια (ν.δ. 17.7.1923),
 Προκαταβολή του συνόλου της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση από τον Δήμο,
 Επιμερισμός της δαπάνης, κατά 70% στους ωφελούμενους και κατά 30% στον Δήμο,
 Καθορισμός «περιοχής ωφέλειας» του Κ.Χ. για την αποζημίωση βάσει ακτίνας 250-500 μ,
 Εφαρμογή μειωτικών και αυξητικών συντελεστών στους ωφελούμενους βάσει προσώπου, μη άρτιων και διατηρητέων,
 Σύνταξη και ανάρτηση σχετικού Πίνακα ακινήτων που βρίσκονται εντός της «περιοχής ωφέλειας» και κοινοποίηση μέσω επιδόσεων στους
ιδιοκτήτες τους για Ενστάσεις,
 Σταδιακή είσπραξη των αναλογούντων ποσών αποζημίωσης από τους ωφελούμενους ως δημοτικό τέλος,
 Αυτοδίκαιη ακυρότητα των εκκρεμών πράξεων αναλογισμού (παρ. 9β όπως τροποποιήθηκε με άρθ. 148 παρ. 2 ν. 4495/2017), και,
 Χρηματοδότηση του Δήμου από το Πράσινο Ταμείο κ.ά.
[→ Για περισσότερα στοιχεία Βλ. Κεφάλαιο ΙΙΙ.13. Αιτιολογικής Έκθεσης Σ/Ν]
Β. ΑΝΑΛΥΣΗ
5. Άρθρο 33 ν. 4067/2012 (Ν.Ο.Κ./2012)
82019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

9. [→ Για περισσότερα στοιχεία Βλ. Κεφάλαιο ΙΙΙ.13. Αιτιολογικής Έκθεσης Σ/Ν]
• Δυστυχώς, στην πράξη έχει αποδειχθεί η αδυναμία εφαρμογής της διαδικασίας του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012.
• Αυτό το συμπέρασμα έχει διατυπωθεί, σε σχετική αλληλογραφία, τόσο από την διοίκηση (Δ.Τ.Ε.) όσο και από κεντρικούς Δήμους (Δ.
Αθηναίων), αφού έχει διαπιστωθεί:
 Ασάφεια σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του, σε κάθε περίπτωση απαλλοτρίωσης,
 Έλλειψη πρόνοιας για ήδη συνταγμένες (εκκρεμείς) Πράξεις Αναλογισμού,
 Αδυναμία συλλογής στοιχείων για ιδιοκτησίες στην περιοχή ωφέλειας, και,
 Πρακτική αδυναμία σύνταξης νέων Πράξεων Αναλογισμού, αφού είναι υποχρεωτική η διαδικασία του άρθρου 33 (παρ. 9β - βλ. και
απόφαση Δ.Εφ. 1898/2017), ενώ και οι εκκρεμείς όλως περιέργως θεωρούνται αυτοδίκαια άκυρες (όπως συμπληρώθηκε με παρ. 2 άρθ.
148 ν. 44955/2017).
• Άλλωστε τα παραπάνω, επισημαίνονται και στο με αρ. πρωτ. ΔΤΕ/β/37279/7.9.2016 Έγγραφο της Δ.Τ.Ε. του Υ.Π.ΕΝ. προς τον Συνήγορο του
Πολίτη και τον Δήμο Αθηναίων, το οποίο μάλιστα καταλήγει:
«Συνοψίζοντας, θεωρούμε ότι οι σχετικές διατάξεις είναι ανεπαρκείς και αντιφατικές σε σημείο που καθίστανται ανεφάρμοστες και πρόθεση
της Δ/νσης Τοπογραφικών Εφαρμογών είναι η εκ νέου εισήγηση για την κατάργηση τους και την αντικατάσταση τους με μία απλούστερη
πρόταση στο πνεύμα της επιδιωκόμενης διάχυσης σε μεγαλύτερη έκταση της προκύπτουσας υποχρέωσης για την εξασφάλιση των
κοινοχρήστων χώρων.».
Β. ΑΝΑΛΥΣΗ
6. Αδυναμία εφαρμογής άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012
92019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

10. [→ Για περισσότερα στοιχεία Βλ. Κεφάλαιο ΙΙΙ.13. Αιτιολογικής Έκθεσης Σ/Ν]
Το άρθρο 13 του παρόντος Σ/Ν για τις Αστικές Αναπλάσεις, επιχειρεί να αναμορφώσει το άρθρο 33 Ν.Ο.Κ./2012, διαπνεόμενο από τις εξής
βασικές αρχές:
 Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Δήμο, με παροχή δυνατότητας για λήψη όλων των σημαντικών αποφάσεων στο Δ.Σ., ώστε οι Δήμοι,
έχοντας ειδική γνώση των ειδικών πολεοδομικών και κοινωνικών προβλημάτων και συνθηκών να μπορούν να ασκήσουν πολιτική «urban
management» ειδικά για τον τόπο τους, σε αντίθεση με την γενική/ισοπεδωτική λογική του 33 Ν.Ο.Κ./2012 (σταθερά ποσοστά, ακτίνες
περιοχής κ.λπ.),
 Απλοποίηση και διασαφήνιση των διαδικασιών, με απαλοιφή των επιδόσεων στους ωφελούμενους και αναλυτικό προσδιορισμό του
περιεχόμενου και της διαδικασίας λήψης των σχετικών αποφάσεων Δ.Σ.,
 Διεύρυνση της περιοχής ωφέλειας, βάσει των ειδικών τοπικών πολεοδομικών κριτηρίων, για προσαρμογή της περιοχής ωφέλειας στις
εκάστοτε ειδικές συνθήκες από το Δ.Σ., χωρίς την πρόβλεψη γενικής διαδικασίας/περιορισμών στον ίδιον τον νόμο π.χ. ελάχιστη ακτίνα 250
μ και μέγιστη 500 μ,
 Διευκόλυνση-ελάφρυνση των παρόδιων, με παροχή δυνατότητας για μείωση του ποσοστού των ωφελούμενων και σε κάθε περίπτωση
μείωση του ελάχιστου ποσού και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής της εισφοράς, και,
 Συνολική εφαρμογή των ρυθμίσεων του σε όλες τις περιπτώσεις παλαιών σχεδίων (ν.δ. 17.7.1923), υπό προϋποθέσεις και κατ’ εξαίρεση
ακόμη και αν δεν είναι σε άρση απαλλοτρίωσης ή έχουν παρέλθει 10 χρόνια από τον χαρακτηρισμό, καθόσον φαίνεται ότι οι Πράξεις
Αναλογισμού είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη, χρονοβόρα αλλά και επαχθή και άδικη για τους έχοντες πρόσωπο σε Κ.Χ. διαδικασία.
Β. ΑΝΑΛΥΣΗ
7. Βασικές αρχές άρθρου 13 Σ/Ν με το οποίο προτείνεται η αναμόρφωση του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012
102019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

11. [→ Για περισσότερα στοιχεία Βλ. Κεφάλαιο ΙΙΙ.13. Αιτιολογικής Έκθεσης Σ/Ν]
Ειδικότερα, το άρθρο 13 του Σ/Ν προβλέπει τις εξής καινοτομίες σε σχέση με το άρθρο 33 Ν.Ο.Κ./2012:
 Εφαρμογή τόσο σε άρσεις απαλλοτριώσεων και εφόσον έχουν παρέλθει 10 έτη από τον χαρακτηρισμό του Κ.Χ. όσο και βάσει ειδικότερων
προϋποθέσεων κατ’ εξαίρεση και σε όλες τις περιπτώσεις Κ.Χ. σε παλαιά σχέδια (ν.δ. 17.7.1923),
 Προκαταβολή του συνόλου της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση από τον Δήμο, αρχικά βάσει αντικειμενικών και τελικά βάσει
δικαστικού-εξωδικαστικού προσδιορισμού,
 Επιμερισμός της δαπάνης, κατά 30-70% στους ωφελούμενους παρόδιους και κατά 70%-30% στον Δήμο (και όχι σταθερό 70% σε
ωφελούμενους),
 Καθορισμός «περιοχής ωφέλειας» του Κ.Χ. για την αποζημίωση βάσει ειδικών πολεοδομικών κριτηρίων (μέγεθος Κ.Χ., πολεοδομική
σημασία Κ.Χ. σε σχέση με ισοζύγιο Κ.Χ. περιοχής, προσβασιμότητας Κ.Χ., πυκνότητας πληθυσμού περιοχής) με απόφαση του Δ.Σ., και βάσει
γειτονιάς, συνοικίας, δημοτικής/πολεοδομικής ενότητας που έχει καθορισθεί ως πολύγωνο με Γ.Π.Σ., Τ.Χ.Σ., Σ.Π.
 Θέσπιση 2 κατηγοριών ωφελούμενων εντός της «περιοχής ωφέλειας»: 1. Όσοι έχουν πρόσωπο που καλύπτουν το 10-25% του συνολικού
(30-70%) και 2. Οι υπόλοιποι που καλύπτουν το υπολειπόμενο 75-90% βάσει απόφασης Δ.Σ.
 Ενσωμάτωση και πρόσθετων περιπτώσεων αυξητικών/μειωτικών συντελεστών, αυξητικών για ειδικές χρήσεις (εμπορικές, Κ.Υ.Ε. κ.λπ.) και
μειωτικών για ιδιοκτήτες που έχουν συμμετάσχει σε αποζημίωση Κ.Χ. στην αυτή περιοχή στο παρελθόν,
 Σύνταξη και ανάρτηση σχετικού Πίνακα ακινήτων που βρίσκονται εντός της «περιοχής ωφέλειας», με χρήση στοιχείων Κτηματολογίου και
απλή δημόσια ενημέρωση ιδιοκτητών για Ενστάσεις, και,
 Σταδιακή είσπραξη των αναλογούντων ποσών αποζημίωσης από τους ωφελούμενους ως δημοτικό τέλος, με μείωση των ελάχιστων ποσών
και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής της εισφοράς.
Β. ΑΝΑΛΥΣΗ
8. Περιγραφή βασικών καινοτομιών άρθρου 13 Σ/Ν
112019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

12. • Το παρόν Σ/Ν για τις Αστικές Αναπλάσεις, επιχειρεί να αποτελέσει ένα συνολικό και ολοκληρωμένο πλαίσιο για την βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων,
μέσα από την απόδοση κεντρικού ρόλου στους Δήμους για την εφαρμογή πολιτικής Αστικής Διαχείρισης.
• Οι πόλεις μας σήμερα, ειδικά τα Μ.Σ. Αθήνας και Θεσσαλονίκης, παρουσιάζουν μια εικόνα διαρκούς υποβάθμισης του αστικού περιβάλλοντος, που
οδηγεί σε μαρασμό και μοιραία μετακίνηση πληθυσμού προς τα προάστια. Ειδικά το ποσοστό των Κ.Χ. αλλά και ειδικά των χώρων πρασίνου είναι
απογοητευτικό, αφού στην Αθήνα είναι στο 1/10 του προτεινόμενου από τον Π.Ο.Υ. (0,96 αντί 9,00 τ.μ./κάτοικο).
• Περαιτέρω, ακόμη και οι εγκεκριμένοι Κ.Χ. κινδυνεύουν με άρση απαλλοτρίωσης και μετατροπή σε οικοδομήσιμους σε ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό
(81,5%), λόγω της αδυναμίας συντέλεσης τους, με καίρια παράμετρο την δυσκολία κάλυψης της αποζημίωσης τόσο από την πλευρά των Δήμων,
όσο και κυρίως των παρόδιων ωφελούμενων.
• Το άρθρο 33 Ν.Ο.Κ./2012 επιχείρησε να αντιμετωπίσει τα παραπάνω προβλήματα, αλλά στην πράξη έχει αποδειχθεί η αδυναμία εφαρμογής του,
γεγονός που, σύμφωνα και με την διοίκηση, επιβάλλει την κατάργηση των διατάξεων του και την αντικατάσταση τους με απλούστερη και
υλοποιήσιμη διαδικασία.
• Το άρθρο 13 του Σ/Ν, επιχειρεί να αναμορφώσει το άρθρο 33 Ν.Ο.Κ./2012, και να αποτελέσει ένα απλό, υλοποιήσιμο αλλά και δίκαιο πλαίσιο για
την εξασφάλιση Κ.Χ. διαπνεόμενο από τις εξής βασικές αρχές: μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Δήμο, απλοποίηση και διασαφήνιση των
διαδικασιών, διεύρυνση της περιοχής ωφέλειας, διευκόλυνση-ελάφρυνση των παρόδιων, και, συνολική εφαρμογή των ρυθμίσεων του και σε όλες
τις περιπτώσεις παλαιών σχεδίων (ν.δ. 17.7.1923). Περαιτέρω, προβλέπει ειδικότερα και μια σειρά βασικών καινοτομιών όπως ενδεικτικά:
πρόβλεψη κλιμακούμενου ποσοστού 30-70% (και όχι σταθερού 70%) για ωφελούμενους, καθορισμός περιοχής ωφέλειας βάσει ειδικών
πολεοδομικών κριτηρίων, διάκριση ωφελούμενων σε 2 κατηγορίες ήτοι, σε αυτούς που έχουν πρόσωπο και στους λοιπούς, με διαφοροποίηση του
ποσοστού συμμετοχής τους στην αποζημίωση, απλή ενημέρωση των ιδιοκτητών και όχι επιδόσεις, μείωση ελάχιστου ποσού εισφοράς και
επιμήκυνση χρόνου αποπληρωμής κ.ά.
 Κατά την άποψη μου, η αναμόρφωση του άρθρου 33 αποτελεί, αφενός μεν, μια επείγουσα και αναγκαία ρύθμιση για την διάσωση των Κ.Χ.,
αφετέρου δε, μια χρυσή ευκαιρία για την χειραφέτηση των Δήμων αλλά και την ανάσχεση του κλίματος παραίτησης από τα κοινά και τον
δημόσιο χώρο (τόσο με την πολεοδομική όσο και την πολιτική έννοια) μέσα από την ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των τοπικών
κοινωνιών στην διεκδίκηση μιας καλύτερης ποιότητας αστικού περιβάλλοντος.
Γ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
122019.06.24_Βασίλης Γκοιμίσης_Αστικό Περιβάλλον και Κοινόχρηστοι Χώροι. Μια καινοτομική προσπάθεια για την εξασφάλιση τους, μέσω της αναμόρφωσης του άρθρου 33 Ν.Ο.Κ./2012

13. email: astikes.anaplaseis@gmail.com / vgimisis@pgimisis.gr
ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ Υ.Π.ΕΝ.
«Πλαίσιο αναζωογόνησης και αναπλάσεων αστικού χώρου.
Βελτίωση και εκσυγχρονισμός των θεσμικών εργαλείων και των διαδικασιών για τον σχεδιασμό,
τον επανασχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων ανάπλασης,
με στόχο την αειφορία και την ανθεκτικότητα των οικισμών»