De kreet van de Ruimte 3 - Presentatie Anne Malliet
•
0 j'aime•834 vues
De kreet van de Ruimte 3 - Anne Malliet
Recommandé
Contenu connexe
Similaire à De kreet van de Ruimte 3 - Presentatie Anne Malliet
Similaire à De kreet van de Ruimte 3 - Presentatie Anne Malliet (20)
Plus de beweging.net
Plus de beweging.net (20)
De kreet van de Ruimte 3 - Presentatie Anne Malliet
- 1. BWMSTR MANDAAT 3 1 2 1 2 3 Bob Van Reeth Marcel Smets Peter Swinnen 1999 2005 2010
- 3. BWMSTR
- 4. 1.1 Drieledig interpretatiekader BELEID WOONPRODUCTEN Verkavelingen Fermette Rijwoning Woontoren Jumbofermette … RSV Decreet Gronden Pandenbeleid Woonbeleid Fiscaliteit … OPERATIONEEL KADER Private markt Sociale woningbouw Opdrachtgeverschap Stadsontwikkelingsbedrijven …
- 5. 60/40 verhouding volgens hypothese van stedelijke afbakening Selectie van gemeenten die volgens RSV tot stedelijk gebied behoren. De doelstelling van 60/40 verhouding in de woningbouwproductie in stedelijk en buitengebied is bijna gehaald volgens de tweede definitie RSV = onvoldoende trendbreuk: 60/40 niet gehaald, toegenomen suburbanisatie,...
- 6. Bestaande patrimonium 90% van de woningen van 2020 nu reeds gebouwd zijn. Hoe we omgaan met het bestaande patrimonium blijft een belangrijke uitdaging voor de toekomst. Van alle woningen is 80% een ééngezinswoning, waarvan het grootste aandeel vijstaand is. Daarnaast behoort de overige 20% tot de categorie appartement.
- 7. Bestaande patrimonium Twee belangrijke vaststellingen zijn: 1. de grote concentratie aan slechte woningen in vooral de 19de eeuwse gordel van de stedelijke gebieden. Dit structureel probleem raakt niet opgelost door fiscale voordelen en subsidies voor private eigenaars. 2. Een groot deel van de verkavelingswijken dateert uit de jaren 1950 tot 1980. Ondertussen zijn de oorspronkelijke bewoners verouderd en verhuizen zij naar een kleinere woning of appartement in de kern. Deze woningen beantwoorden niet meer aan de veranderende vraag onder druk van vergrijzing en verdunning en kunnen moeilijk worden getransformeerd door verouderde regelgeving.
- 8. Nieuwbouw 1. Mutatie van de verkaveling. Nieuwe verkavelingen zijn vandaag aan veranderingen onderhevig onder druk van de relatieve grondschaarste en de optimalisatie van het rendement worden woningen kleiner en compacter. De tuin wordt een schamel lapje grond. De verkaveling wordt een gepreformateerd product. Er is de toename van de ‘sleutel-op-de-deur fermette’ en we zien meer en meer in wijken van koppelof rijwoningen. Dit is een verdichtende tendens conform RSV, maar de kwaliteit en duurzaamheid roept vele vragen op. De vraag is ook of dit nog beantwoord aan het ideaal van het ‘buitenwonen’.
- 9. Nieuwbouw 1. Mutatie van de verkaveling. 2. Toename van het aandeel appartementen. Vanaf 2002 de productie van appartementen even omvangrijk als ééngezinswoningen en in 2006 was 60% van het aantal nieuwe woningen van het type appartement. - In stedelijke context zijn er twee tendensen: enerzijds zien we in strategische stadsprojecten een zeker typologische vernieuwing en innovatie dankzij publiek-private samenwerking. Anderzijds komt deze kwaliteit niet terug in het doorsnee appartementsgebouw (of middenschalig stadsproject). - In buitengebied stellen we een ‘verappartementisering van dorpskernen’ vast. Bij jumbofermettes zit een monotone stapeling van appartementen verborgen achter een façade met de stijlkenmerken herneemt van de fermette.
- 10. Nieuwbouw 1. Mutatie van de verkaveling. 2. Toename van het aandeel appartementen. Vanaf 2002 de productie van appartementen even 3. Sociale huisvesting. Traditioneel is deze sector een voortrekker op vlak van innovatie in de woningbouw. Vandaag de dag speelt de sector echter veel minder deze rol en onderscheid ze zich vooral door haar sterke normering. Dit maakt dat naar kwantitatieve eisen (aantal m2 leefruimte, bergruimte, buitenruimte, uitrusting keuken etc.) deze het vaak beter doen dan woningen in de private sector. Op vlak van architecturale en stedenbouwkundige kwaliteit, wat veel moeilijker te normeren valt, bestaan er echter nog relatief weinig hedendaagse voorbeeldprojecten.
- 11. Private productieproces De structuur met van de woningmarkt met drie vierde van de woningen in eigendom, gaat samen met een typisch Vlaams productieproces. Het initiatief van de woningbouw en renovatie ligt bij de individuele huishoudens. Deze bouwen binnen de klassieke constellatie bouwheer – architect – aannemer. Dit is een arbeidsintensief en weinig efficiënt productieproces. Niettegenstaande de typische kleinschaligheid van de Vlaamse woningbouwproducenten, kan er een trend worden vastgesteld in de richting van een toenemende professionalisering
- 12. (Semi-)publiek productieproces 1. Sociale huisvestingssector: deze productieketen loopt langs de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) en de sociale huisvestingsmaatschappijen (SHM’s). In totaal telt Vlaanderen zo’n 93 sociale huisvestingsmaatschappijen die samen ongeveer 142.368 woningen beheren. In vergelijking met het buitenland zijn dit kleine spelers. In Nederland bijvoorbeeld, met 35% sociale huurwoningen zijn er 430 woningcorporaties aan het werk, goed voor 2,4 miljoen woningen. 2. Stadsontwikkelingsbedrijven. Zij richten zich op gebieden in de stad die om één of andere reden niet worden ontwikkeld door de private sector. Vaak treden zij op als partner van belangrijke stadsontwikkelingsprojecten. Een aantal stadsontwikkelingsbedrijven brengt zelf ook woningen op de markt,waarbij wordt ingezet op een betaalbare en kwalitatieve architectuur. De totale woonproductie die gehaald wordt, blijft echter beperkt. AG Vespa realiseerde in de eerste zes jaar werking 85 woningen. In 2010 waren 45 projecten in uitvoering, goed voor 197 woningen. AGSOB in Gent realiseert zo een tiental projecten per jaar.
- 13. 1.1.4 Conclusies 1. Wat in een trendvolgende scenario? 2. Zand in de mechaniek van de woonproductie? 3. Zes uitdagingen van het wonen
- 14. 1. Trendvolgende scenario Vlaanderen bestaande toestand 2010 Vlaanderen bestaande toestand + woonuitbreidingsgebieden & woonreservegebieden Vlaanderen bestaande toestand + woonuitbreidingsgebieden + onbebouwde percelen in woongebied
- 15. 2. Zand in de mechaniek? BELEID WOONPRODUCTEN OPERATIONEEL KADER MAATSCHAPPELIJKE UITDAGINGEN - Betaalbaarheidsprobleem? - Grondschaarste - Energiezuinigheid & duurzaamheidstechnologie - Mobiliteitsuitdaging - Geen duurzame woonomgevingen
- 16. 3. Zes uitdagingen van het wonen Op basis van de literatuurstudie, interviews en workshops kunnen we een reeks uitdagingen van het wonen scherpstellen. Op verschillende van deze uitdagingen zoeken actoren reeds naar oplossingen. Dit kan echter niet tot een trendbreuk leiden. Om dit te bereiken moeten de uitdagingen in een ruimer verband geplaatst worden. Dit gebeurt in het tweede deel in de opgaven. De uitdagingen zijn: 1 - Strategisch saneren van het stadsweefsel met grondgebonden en nieuwe vormen van collectief wonen 2 - Kwalitatieve transformatie van dorpen 3 - Regeneratie van bestaande verkavelingen 4 - Herdenken van het klassieke verkavelingsmodel 5 - Omgaan met permanente bewoning op campings en weekendverblijven 6 - Versterken van de rurale nederzettingenstructuur
- 17. 2.1 Naar een trendbreuk in de mechaniek van de woonproductie BELEID WOONPRODUCTEN RSV Decreet Gronden Pandenbeleid Woonbeleid Fiscaliteit … OPERATIONEEL KADER BELEID Kansen en opgaven WOONPRODUCTEN Duurzame armatuur Stadsregio / Tussengebied / Platteland OPERATIONEEL KADER TRENDBREUK Verkavelingen Fermette Rijwoning Woontoren Jumbofermette … Private markt Sociale woningbouw Opdrachtgeverschap Stadsontwikkelingsbedrijven … Maatschappelijke uitdagingen - Betaalbaarheidsprobleem? - Grondschaarste - Energiezuinigheid & duurzaamheidstechnologie - Mobiliteitsuitdaging - Geen duurzame woonomgevingen BESTAANDE MECHANIEK Nieuwe typologieën van: Grondgebonden woning / Collectief woongebouw / Verkaveling Bouwgroepen Co-housing Erfpacht Consortia ... Maatschappelijke uitdagingen beantwoord: - Betaalbaar wonen - Spaarzaam ruimtegebruik - Energiezuinig wonen - Duurzaam openbaar vervoer - Duurzame en kwalitatieve woonomgevingen VISIONAIRE WONINGBOUW
- 18. Pilootprojecten Wonen Nieuwe vormen van collectiviteit
- 19. team_01 Dierendonckblancke Architecten L.U.S.T. Architecten Haerynck Vanmeirhaeghe architecten 9 De Nieuwe Wijk Verspreid over Vlaanderen ligt een aanzienlijk patrimonium aan sociale woonwijken. Deze publieke gronden zijn een strategische hefboom van en voor de overheid om sturing te geven aan het woonbeleid. De grootschalige renovaties die zich opdringen kunnen worden aangegrepen om hier met nieuwe visies, en in coalities met publieke en/of private partners, een sterkere sociale menging en een belangrijke verdichting te realiseren. De Nieuwe Wijk Het vastgoedpatrimonium in beheer van de Sociale huisvestingsmaatschappijen vertegenwoordigt een
- 22. Beginfase Beginfase Beginfase Tussenfase (x1,5) Tussenfase (x1,5) Tussenfase (x1,5) Eindfase (x2,0) Eindfase (x2,0)
- 24. et gen 1 2
- 25. team_01 15 14
- 26. * Oppervlakte in eigendom van de VMSW en de sociale huisvestingsmaatschappijen ** Oppervlakte van de reservegronden, gelegen in woongebied en woonuitbreidingsgebied in eigendom van de VMSW en de sociale huisvestingsmaatschappijen 75 km * 2 Sociaal bebouwde gronden 15 km ** 2 Sociale grondvoorraad 90 km 2 De oppervlakte ingenomen door bestaande sociale huur– woningen wordt geschat op basis van 20 woningen/hectare Bronnen: www.vmsw.be/nl/algemeen/statistieken, http://aps.vlaanderen.be/sgml/largereeksen/2475.htm
- 27. Onderzoekscel stadsontwerp (OSO, Universiteit Antwerpen) BULK architecten Collectief Noord CLUSTER Landschap en Stedenbouw Sofie Vanderlinden 21 team_02 Vacante Voorstad Tijdens de 20ste eeuw zijn heel diverse woonen wijkprojecten als losse stukken stad rondom de steden gebouwd. Deze voorsteden zijn vandaag vaak verouderd, maar hun private eigendomsstructuur bemoeilijkt een gestructureerde herontwikkeling. De voorgestelde methodiek probeert dit via een win-win te doorbreken. Per stuk stad wordt een verdichtingsproject ingezet als middel en als financieringsbron om de gedeelde problemen van deze wijken aan te pakken. Zo wordt de vacante ruimte in de Vlaamse voorsteden de voedingsbodem voor een duurzame verdichting.
- 31. beeld bestaande situatie OOGHOOGTE (Tom) beeld bestaande situatie beeld bestaande situatie (Tom) beeld bestaande situatie beeld bestaande situatie beeld bestaande situatie luchtfoto context BINGMAPS 30/60 PERSPECTIEF (Tom)
- 32. 28 1 2 3 4 5 6
- 33. Bovenbouw architectuur Labo S (Universiteit Gent) Labo A (Universiteit Gent) 31 team_03 Wonen in een collectief landschap De verstedelijking en verkaveling van het Vlaamse territorium kent nog steeds een sterke dynamiek. Langs de Vlaamse wegen zoeken steeds grootschaliger woonontwikkelingen de nabijheid van het landschap op. Maar binnen het huidige planningskader leidt meer woningbouw tot steeds minder landschap. Door de spelregels nét iets te wijzigen, kan de bestaande dynamiek meebouwen aan een nieuwe alliantie tussen wonen en landschap. Compact en collectief wonen bouwt zo mee aan een kwalitatief, collectief landschap.
- 35. 32
- 40. team_04 Speculations Reflexions Something Fantastic / Monadnock / V+ / TRANS / Must / Urban Solutions / DGMR / Filip Dujardin 43 Nieuwe coalities voor het wonen In een verzadigd landschap van individuele bouwheren bieden ‘de bouwgroep’, ‘de community-land-trust’ en ‘de coöperatieve’ een valabel alternatief voor het opdrachtgeverschap in Vlaanderen. Deze ‘coalities’ zetten de collectiviteit niet louter in als een dogma of als een instrument van verdichting, maar koppelen bewonersbelangen bewust aan ondernemerschap en marktdenken. Persoonlijke en collectieve voordelen worden zodoende vertaald naar een gedeelde en kwalitatieve woonvisie. Nieuwe coalities Om tot een trendbreuk in de Vlaamse woonproduc-
- 41. WAT TE DOEN? INDIVIDU ONTWIKKELAAR OPDRACHTGEVER ZIJN MODEL: PERSOONLIJKE VOORDELEN BEWONER + - PERSOONLIJKE VOORDELEN BEWONER - eigen ontwerp bouwkwaliteit individuele wonen zelfrealisatie + voordeliger minder kennis nodig minder risico kortere bouwtijd vooraf vastgelegde prijs geen inspraak COLLECTIEVE VOORDELEN COLLECTIEVE VOORDELEN ? ?
- 42. WAT TE DOEN? INDIVIDU PERSOONLIJKE VOORDELEN BEWONER + - eigen ontwerp bouwkwaliteit individuele wonen zelfrealisatie COLLECTIEVE VOORDELEN COALITIE ONTWIKKELAAR PERSOONLIJKE VOORDELEN BEWONER + - eigen ontwerp voordeliger bouwkwaliteit individuele wonen zelfrealisatie voordeliger minder risico & COLLECTIEVE VOORDELEN PERSOONLIJKE VOORDELEN BEWONER - + voordeliger minder kennis nodig minder risico kortere bouwtijd vooraf vastgelegde prijs geen inspraak COLLECTIEVE VOORDELEN ? ? extra functies duurzame installaties sociaal contact veiligheid/sociale controle flexibiliteit bijzondere locaties optimaliseren restruimtes ....
- 43. 44 original model original model BERLIN BAUGRUPPE (succesvolste versie) INITIATOR Architect NON PROFIT ORGANISATIE 3 zoekt betaalt kt zoe lt INWONER INWONER INWONER INWONER INWONER taa zoekt LENIN G PLOT en B 1 COMMUNITY LAND TRUST LENIN G
- 46. V+ and TRAN s S’ 46 BOUWGROEP +ZORG INITIATOR Onafhankelijke vereniging kt zoe helpt te ontwerpen INWONER INWONER INWONER INWONER INWONER oud oud jong jong jong bet aal t zoekt individuele BANKLENING BOUWKOSTEN verbinden aan GEBOUW + SOCIAAL CONTRACT (zorg) TERREINEN en CONCEPT en ARCHITECT
- 48. Monadnocks 52 COMMUNITY LAND TRUST NON PROFIT ORGANISATIE zoekt an ma s lijk de betaalt alt ta be LENIN G LENIN G TERREINEN en CONCEPT en ARCHITECT blij ft e ige na ar va n bet aal t B BOUWKOSTEN INWONER bezit delen GEBOUW op TERREINEN LANDBOUWER huurt en exploiteert op
- 49. INVESTERING ONTWIKKELAAR Winst INVESTERING COALITIE Grondaandeel Financiering Winst 1 Financiering 2 Bodemonderzoek Grondaandeel Bodemonderzoek Akoestiek Akoestiek Archeologie Archeologie MOBER / MER MOBER / MER Diverse kosten Diverse kosten Fire security consultant Fire security consultant Juridische kosten Juridische kosten 3 Promotiekosten Promotiekosten 4 Makelaarskosten Makelaarskosten Veiligheidscoordinator Veiligheidscoordinator Projectmanagement Projectmanagement 5 Wet Breyne Wet Breyne 6 EPB EPB Technieken Technieken Stabiliteit Stabiliteit Architect Architect 7 Registratierechten Bouwkost 8 Bouwkost Registratierechten 01 Winst. Door het uitschakelen van de 05 Projectmanagement. Het opvolgen van 08 Bouwkost. ontwikkelaar vervalt de winstmarge, die kan het ontwikkelings- en bouwproces worden ingezet voor betaalbaar wonen, behoort tot de kerntaken van de coalitie Belangrijkste factoren in voordeel coalitie tov extra ruimte, hogere kwaliteit, extra zelf. Een externe of interne, bezoldgde traditionele ontwikkeling: infrastructuur,... de ontwikkelaar vervalt de winstmarge, die - enkel bouwkosten voor werken die de coalitie kan worden ingezet voor 1 Winst. Door het uitschakelen van procesbegeleider wordt zelden of zeer gericht ingezet. belangrijk vindt (grote impact op ontwerp). betaalbaar wonen, extra 02 Financiering. De financieringsvoorwaarden ruimte, hogere kwaliteit, extra infrastructuur,... - delen van infrastructuur via financiële instellingen voor coalities zijn 06 Wet Breyne. Indien de coalitie niet via - compacter zijn minder gunstig dan 2 Financiering. De financieringsvoorwaarden via financiële instellingen voor bouwgroepen bouwen minder gunstig dan voor ontwikkelaars met een vennootschap met verkoop-op-plan voor ontwikkelaars met een - grote mate ethisch bankieren...) kan een laag risicoprofiel. Alternatieve financiering laag risicoprofiel. Alternatieve financiering (overheidssteun,van zelfbouw opereert, vervallen de kosten verbonden (overheidssteun, ethisch bankieren...) kan dit aan de Wet Breyne, die een ontwikkelaar 3 Juridische kosten. Het eenmalig karakter van een bouwgroep levert eenmalige juridische kosten (oprichting traditionele Belangrijkste factoren in nadeel compenseren. vennootschap, advies,...) die een wel ondervindt. niet ondervindt of kan spreiden over meerdere projecten. tov ontwikkelaar ontwikkeling: 03 Juridische kosten. Het eenmalig karakter van 07 Architect. - eenmalig proces verloopt trager (fouten, Promotiekosten. Bouwgroepen hanteren inIndien demate informele promotievormen (kennisenkring, mond-tot-mond inertie sterke architect deel 4 een coalitie levert eenmalige juridische kosten uitmaakt van de coalitie, kan een gunstig externe actoren, ...) en is daardoor duurder reclame, sociale media,...) (oprichting vennootschap, advies,...) die een en sluiten promotiekosten grotendeels uit. ereloontarief worden overeengekomen voor - hoger kostprijs gemeenschappelijke delen, afwerking, ontwikkelaar niet ondervindt een ruim takenpakket. Projectmanagement. Het opvolgen van het ontwikkelings en bouwproces behoort tot de kerntaken van de bouwgroep ecologie,..afhankelijk van concept coalitie 5 of kan spreiden overEen externe of interne, bezoldgde procesbegeleider wordt zelden of zeer gericht aantal volledig geschikte sites waardoor het - beperkt ingezet. zelf. meerdere projecten. bouwrijp maken van de site meerkosten vereist. 04 Promotiekosten. Coalities hanteren in Wet Breyne. Indien de bouwgroep niet via een vennootschap met verkoop-op-plan opereert, vervallen de kosten - ontwikkelaars genieten van gunstigere 6 sterke mate informele promotievormen verbonden aan reclame, Breyne, die een ontwikkelaar wel ondervindt. de Wet aannemingsprijzen als professionele en bestendige (kennisenkring, mond-tot-mond opdrachtgever sociale media,...) en sluiten promotiekosten 7 Architect. Indien de architect deel uitmaakt van de bouwgroep, kan een gunstig ereloontarief worden overeengegrotendeels uit. komen voor een ruim takenpakket. 20 8 Bouwkost. Belangrijkste factoren in voordeel bouwgroep tov traditionele ontwikkeling: - enkel bouwkosten voor werken die de bouwgroep belangrijk vindt (grote impact op ontwerp). - delen van infrastructuur - compacter bouwen - grote mate van zelfbouw Belangrijkste factoren in nadeel tov traditionele ontwikkeling: - eenmalig proces verloopt trager (fouten, inertie externe actoren, ...) en is daardoor duurder - hoger kostprijs gemeenschappelijke delen, afwerking, ecologie,..afhankelijk van concept bouwgroep 21
- 50. OFFICE Kersten Geers David Van Severen Bureau Bas Smets Bas Princen Milica Topalovic Bart Verschaffel 3E Project2 57 team_05 Het bovenmaats bouwblok De Vlaamse verstedelijking bestaat uit een ongebreidelde aaneenschakeling van onvoltooide bovenmaatse bouwblokken. Dit voorstel zet de toekomstige woningbouw in om deze bestaande verstedelijking én de onderliggende landschappelijke structuren te recupereren binnen een regionale en landschappelijke strategie. Een aantal overmaatse bouwblokken worden afgewerkt en zuigen de demografische groei op. Hun compacte woonontwikkelingen omsluiten een stuk gedeeld landschap, terwijl ze het omliggende landschap van verdere verstedelijking vrijwaren. Het landschap wordt zo vertrekpunt voor een nieuwe vorm van col-
- 51. 9 huidige woonuitbreidingsgebieden = 100 ha voor woningen
- 52. lokaal warmtenetwerk, voor lokale voed- lokale voedlokaal warmtenetwerk, voor verstedelijkingsdruk. verstedelijkingsdruk. selproductie, en voor een hoogwaardige hoogwaardige selproductie, en voor een ontspanningsinfrastructuur. ontspanningsinfrastructuur. A 59 59 C bestaande bebouwing bebouwing bestaande A B C D te realiseren verdichting verdichting te realiseren B D toekomstige bebouwing bebouwing toekomstige 58 58
- 54. bestaande bebouwing te realiseren verdichting toekomstige bebouwing waterhuishouding landschap en landbouw landschappelijke structuur bestaande paden nieuwe voorzieningen plan voorzieningen toekomst
- 56. Krachtlijnen voor de Pilootprojecten Wonen 69 De woningmarkt vernieuwen door collectief opdrachtgeverschap Collectief opdrachtgeverschap betekent: Ը Ը samenwerkingsverbanden tussen publieke bouwheren als sociale huisvestingsmaatschappijen, intercommunales of autonome gemeentebedrijven en private ontwikkelaars, kortom vormen van publiek private samenwerking groepen van particulieren, eventueel ondersteund door vzw’s of in samenwerking met andere organisaties of actoren die gezamenlijk een
- 57. 69 De woningmarkt vernieuwen door collectief opdrachtgeverschap Collectief opdrachtgeverschap betekent: Ը Ը Ը samenwerkingsverbanden tussen publieke bouwheren als sociale huisvestingsmaatschappijen, intercommunales of autonome gemeentebedrijven en private ontwikkelaars, kortom vormen van publiek private samenwerking groepen van particulieren, eventueel ondersteund door vzw’s of in samenwerking met andere organisaties of actoren die gezamenlijk een woonproject willen realiseren als bouwgroep vennootschappen of verenigingen die als bouwheer optreden met als doel woningen ter beschikking te stellen in een vorm van gezamenlijk beheer, via formules van medeeigendom, huur of participaties van bewoners in coöperaties of Community Land Trusts
- 58. Slim ontwikkelen voor betaalbaar wonen Betaalbare woningen zijn mogelijk door: Ը Ը Ը Ը via verdichting op eigen terrein de kosten voor grondverwerving deels uit te schakelen het aandeel van de grondprijs in de woningkost te minimaliseren kosten te reduceren voor nutsvoorzieningen, infrastructuur en onderhoud schaalvergroting en kritische massa
- 59. 71 Gedeelde ruimtes en voorzieningen voor een gegarandeerd en genereus verblijf Gedeelde ruimtes en voorzieningen zijn: Ը Ը Ը Ը Ը Ը Ը wijktuinen, boomgaarden, rozentuinen, ‘secret gardens’, een stuk wildernis of een speelbosje, een wadi of moestuin het erf als gezamenlijke ‘inkom’ van een groep woningen een cafetaria, gezamenlijke eetplaats of keuken buurtparkings, gezamenlijke parkeergarages of -havens sportterreinen en speelplekken wijkwinkels, kinderopvang en scholen ouderenzorg Gedeelde ruimtes zijn onderdelen van het woonprogramma die niet meer voorzien (team_03 en team_05), zijn alternatieven voor de eigen tuin waar de Vlaming zo In de grootschaliger woongebouwen die team_01 invoegt in bestaande wijken,
- 60. Maatschappelijke kosten temperen door verdichting, hergebruik en lokale productie Innovatieve Pilootprojecten Wonen: Ը Ը Ը Ը Ը Ը Ը worden prioritair gerealiseerd als verdichting en hergebruik van bestaand woningpatrimonium, van bestaande weefsels en wijken steunen op compacte woontypes schuwen geen hoogbouw kijken niet op een bouwlaag meer zoeken naar intelligente schakelingen en stapelingen van woningen geven plaats aan de productie van voedsel en/of energie zorgen voor lokaal waterbeheer Alle voorstellen van het ontwerpend onderzoek nemen bestaande weefsels en wijken en kwaliteit kunnen introduceren. In zekere zin ‘verstedelijken’ ze de eerder suburbane zoals strokenbouw of (‘gehalveerde’ of ‘gevierendeelde’) bouwblokken.
- 61. 73 Het woonweefsel en het landschap versterken door een nieuw publiek domein Dit nieuw publiek domein krijgt vorm door: Ը Ը Ը Ը Ը Ը een betere structurering van ongedefinieerde en ongestructureerde open ruimte in 20ste-eeuwse wijken een vocabularium te ontwikkelen voor publiek domein in het vernevelde Vlaanderen een hedendaagse interpretatie te geven aan de wegel, de laan, de dreef, het park als autoluw verkeersnet perspectieven en zichten op het landschap te openen landschappen te ontsluiten nieuw landschap aan te maken De 20ste-eeuwse stadsrand en het vernevelde tussengebied kennen een publieke- reduceren van overmaatse en slecht gedefinieerde open ruimte, het terugdringen van ‘maken’. In het ene geval gaat het om het reactiveren van oude perceelstructuren en
- 62. 5 onderzoeksteams 5 ontwerpers 5 bouwheren FASE 1 ontwerpend onderzoek: modellen Ը jan 2013 FASE 2 ontwerpend onderzoek: 5 masterplannen voor 5 sites Ը FASE 3 bouw van 5 pilootprojecten Ը april 2013 maart 2014 5 projectregisseurs kwaliteitskamer 74
- 63. 04 - GENT - KOP VAN MEULESTEDE INITIATIEFNEMER: Samenlevingsopbouw vzw Gent PROJECTPARTNERS: Stad Gent AG Stadsontwikkelingsbedrijf Gent REScoop vzw THEMA ONTWERPEND ONDERZOEK: Nieuwe coalities voor het wonen / Vacante voorstad PLANNINGSCONTEXT: woongebied, BPA zone voor sociale woningbouw DATA: 5.218 m2 terrein, 20 - 28 wooneenheden (10 tal eengezinswoningen – 2 kleine appartementsgebouwen) BEKNOPTE PROJECTBESCHRIJVING: antwoord bieden aan de nood aan betaalbare woningen door eigendom woning exclusief grond REScoop wil onderzoeken hoe betaalbare duurzame energievoorziening kan gerealiseerd worden voor de site, maar evengoed voor het grotere geheel van de wijk autodelen is een optie; integratie van een wijkgezondheidscentrum is een optie Selectiecriterium 1 – INNOVATIE Duurzaam subsidiëringssysteem voor sociale koopwoningen sociale koopwoningen voor behoeftigen die bij verkoop terugkeren naar CLT (nog niet eerder in Vlaanderen gerealiseerd); collectieve energievoorziening. Selectiecriterium 2 – VOORBEELDFUNCTIE Het project heeft de ambitie om tot voorbeeld te strekken voor andere projecten in de stad Selectiecriterium 3 – GELAAGDHEID Alleen sociale woningen; integratie van een wijkgezondheidscentrum mogelijk; collectieve voorzieningen zijn in de ruimere buurt aanwezig; duurzame energievoorziening als onderzoek. Selectiecriterium 4 – PROCESBEREIDHEID Verwachten masterplan als vertaling van duurzame, betaalbare, participatieve collectieve woningbouw; aan te stellen ontwerper moet budgetbewaking en participatie waar maken; zien kwaliteitsbewaking masterplanner als troef indien kwalitatief en participatief. Selectiecriterium 5 – HAALBAARHEID Nog onduidelijk of CLT-woningen juridisch voldoen aan BPA; stad werkt aan thematisch RUP ‘Wonen’ om stadsbreed alle art.15 gebieden en achterhaalde bestemmingen te herbestemmen tot stedelijk woongebied; oprichting CLT Gent najaar 2013; gebaseerd op haalbaarheidsstudie ‘Blauwdruk coöperatief ondernemen’ en op bouwblokonderzoek met volumestudie voor de site.
- 65. 07 - TURNHOUT - SCHORVOORT MORGEN INITIATIEFNEMER: De Ark VVSO PROJECTPARTNERS: OCMW Turnhout, BVBA Bergbeemden, Stad Turnhout THEMA ONTWERPEND ONDERZOEK: De nieuwe wijk / Wonen in een collectief landschap PLANNINGSCONTEXT: bebouwde kern in woongebied, woonuitbreidingsgebied zuidelijke Aa-vallei sinds RUP 2004 omgezet naar stedelijk woongebied (wonen en aan verwante voorzieningen), delen aangeduid als signaalgebieden, gecategoriseerde waterloop door gebied Slagmolen; studie door KULeuven DATA: wijk Schorvoort telt 3200 gezinnen, drie projectgebieden samen 22ha terrein, ca 750 wooneenheden, nagestreefde densiteit 25 wo/ha BEKNOPTE PROJECTBESCHRIJVING: doordachte in- en uitbreiding van de wijk Schorvoort voor duurzame, veerkrachtige, leefbare toekomst waar iedereen kwalitatief levenslang kan wonen; nu ontbreken ouderenwoningen, kleine starterswoningen en één-ouderwoningen OCMW Turnhout wenst woonzorgzone uit te bouwen reeds hoog percentage (24%) sociale woningen en slechts beperkte vorm van grootschaligheid wenselijk; bewoners willen niet verstedelijken Selectiecriterium 1 – INNOVATIE Reconversie en uitbreiding van een 20ste-eeuwse monofunctionele stadsuitbreiding actualiseren en diversifiëren en daarbij toch de landelijke uitstraling bewaren. Selectiecriterium 2 – VOORBEELDFUNCTIE Het project heeft de ambitie om tot voorbeeld te strekken voor vergelijkbare gebieden in Vlaanderen; omgaan met valleigebieden die ingekleurd zijn als woongebied; omgaan met architectonisch en stedenbouwkundig waardevolle sociale huisvesting die aan renovatie toe is. Selectiecriterium 3 – GELAAGDHEID Betere sociale en generationele mix ; reconversie sociale woonwijk; versterken van collectieve ruimtes en centraliteit rond kerk en parochiezaal; oplossing voor voetbalvelden White Star; betrekken op natuurlijke omgeving aan de Aa; mobiliteit, oriëntatie en leesbaarheid van de wijk verbeteren. Selectiecriterium 4 – PROCESBEREIDHEID Bereidheid uitgespaard budget in te zetten voor kwaliteitsbewaking; voor betrokken partners is het een gedurfde samenwerking; stad wil ondersteunende rol opnemen. Selectiecriterium 5 – HAALBAARHEID Partijen zijn eigenaar van bouwgrond en een effectieve realisatie kan op korte termijn. De Ark wil snel grootschalige reconversieprojecten en OCMW bouw van dienstencentrum binnen bestuursperiode. Subsidie VMSW en VIPA mogelijk. Bereiken financieel evenwicht en verdeling lasten en lusten van belang.
- 67. 11 - WILRIJK - TER HOOGTE INITIATIEFNEMER: AG VESPA PROJECTPARTNERS: nog geen projectpartners THEMA ONTWERPEND ONDERZOEK: Vacante voorstad PLANNINGSCONTEXT: woongebied, zone voor woningbouw in BPA 1994 DATA: 31.225 (23.750 volle eigendom) m2 terrein, 80-110 wooneenheden (15% senioren, 25% sociaal) BEKNOPTE PROJECTBESCHRIJVING: reconversie en verdichting van bestaande weefsel met behoud van landschappelijke kwaliteiten en open ruimte collectief gestapeld wonen gezinsvriendelijk, sociaal wonen, cohousing voor ouderen betaalbar wonen in overwegend begoede buurt Selectiecriterium 1 – INNOVATIE Bevolkingsgroei als hefboom inzetten voor verbetering ruimtelijke kwaliteit in 20ste-eeuwse gordel; van gekende kleinschalige aanpak van de 19de-eeuwse gordel naar belangrijkere uitdagingen op het vlak van wonen in de 20ste-eeuwse gordel en dit in kader grond- en pandendecreet. Selectiecriterium 2 – VOORBEELDFUNCTIE Het project moet aantonen dat het mogelijk is moeilijke restpercelen om te vormen tot kwalitatieve dense woonomgevingen; geluidsoverlast infrastructuur kostenefficiënt oplossen. Selectiecriterium 3 – GELAAGDHEID Sociale mix en generatiemix; huidig gebruik open ruimte integreren/behouden voor de buurt en de scouts; ruimte voor kleinschalige bedrijven of vrije beroepen. Selectiecriterium 4 – PROCESBEREIDHEID AG VESPA heeft ambitie op vlak van kwaliteit, maar is gebonden aan overheidsopdrachten voor architectuuropdracht; masterplanner indien zinvol als kwaliteitsbewaker; expertise op vlak van akoestiek, landschapsontwerp en doelgroepenonderzoek is meerwaarde. Selectiecriterium 5 – HAALBAARHEID Site grotendeels in eigendom AG VESPA, twee private percelen in onderhandeling.
- 69. 13 - HEMIKSEN - NIEUW HEMIKSEN INITIATIEFNEMER: De Ideale Woning PROJECTPARTNERS: 5 private partners geïnteresseerd THEMA ONTWERPEND ONDERZOEK: De nieuwe wijk PLANNINGSCONTEXT: woongebied, geen ruimtelijke plannen voor dit gedeelte van Hemiksem DATA: 12 ha terrein met 270 wooneenheden, densiteit 22,5 wo/ha, dichtheid kan verhogen BEKNOPTE PROJECTBESCHRIJVING: een bestaande sociale woonwijk herbouwen met hogere dichtheid als een meer gemengde wijk met een betere woningmix en wijkversterkende functies nieuwe woonvormen cohousing en CLT, betaalbaar woonaanbod naast sociaal wonen nieuw passend woningaanbod voor ouderen Selectiecriterium 1 – INNOVATIE In samenwerking tussen SHM en private partners een verouderde wijk vernieuwen en het aanbod betaalbaar en sociaal wonen in de gemeente verhogen met een kwalitatieve open ruimteaanbod Selectiecriterium 2 – VOORBEELDFUNCTIE Het project heeft de ambitie om tot voorbeeld te strekken voor andere projecten in Vlaanderen. Selectiecriterium 3 – GELAAGDHEID Sociale mix door privaat woningaanbod te mengen met sociale woningen; collectieve voorzieningen woonzorgcentrum en school mogelijk Selectiecriterium 4 – PROCESBEREIDHEID DIW streeft een hoog ambitieniveau na en is ook met andere projecten een voortrekker; architectuuropdracht via nieuwe overheidsopdracht; SHM onderzoekt of masterplanner als kwaliteitsbewaker kan aangesteld Selectiecriterium 5 – HAALBAARHEID Site grotendeels in eigendom van SHM en openbaar domein van de gemeente.; subsidie sociale woningen via de geijkte procedure; private inbreng kan middelen genereren voor sociaal en bescheiden wonen; uitvoering 2015-2020 sluit aan bij timing DIW.
- 71. 19 - BEVEREN - MIDDENHEIDE INITIATIEFNEMER: Matexi NV & SUID PROJECTPARTNERS: Gemeente Beveren-Waas Gewestelijke Maatschappij voor Huisvesting THEMA ONTWERPEND ONDERZOEK: Bovenmaats bouwblok PLANNINGSCONTEXT: woonuitbreidingsgebied, gemeente principieel akkoord aansnijden WUG, provincie voorwaarde masterplan DATA: 15 ha terrein, ca 300 wooneenheden, gemiddelde densiteit 24 wo/ha BEKNOPTE PROJECTBESCHRIJVING: prioritair aan te snijden woonuitbreidingsgebied bebouwen toekomstige ontsluiting via verlenging tram 3 naar Antwerpen toekomstgerichte, verkoopbare woonvormen realiseren die beantwoorden aan diversiteit, nabijheid, collectiviteit en compactheid Selectiecriterium 1 – INNOVATIE Ruimte voor cohousing en collectief opdrachtgeverschap; ruimte voor participatie stakeholders; beperkte private tuinen vs meer openbare ruimte; autoluwe woonomgeving met parkeerhavens. Selectiecriterium 2 – VOORBEELDFUNCTIE Herdenken van klassiek verkavelingsmodel waarbij op duurzame en niet-ruimteverslindende manier met de beschikbare ruimte voor wonen wordt omgegaan. Selectiecriterium 3 – GELAAGDHEID Sociale mix en generatiemix; aanzet tot een kern met gehucht/parochie ‘Congoken’ versterken. Selectiecriterium 4 – PROCESBEREIDHEID In eigen beheer gemaakt marktonderzoek zal bepalend laten zijn voor projectdefinitie; masterplanner treedt op als kwaliteitsbewaker (niet duidelijk wie dit financiert). Selectiecriterium 5 – HAALBAARHEID Site in eigendom van projectontwikkelaar (?); professionaliteit en ervaring van deze maken dat op korte tijd ontwikkeld kan worden.