1. 1
Αλλάζουν οι κανόνες για τα
πνευματικά δικαιώματα στο
διαδίκτυο
Το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε τη μεταρρύθμιση για τα πνευματικά
δικαιώματα - Από τους 658 ευρωβουλευτές, που ήταν παρόντες στην
ολομέλεια στο Στρασβούργο, 348 είπαν ναι στη μεταρρύθμιση, 274
αντιτάχθηκαν σ’ αυτή και 36 απείχαν. Όλες οι αλλαγές.
Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν σήμερα την ευρωπαϊκή μεταρρύθμιση των
πνευματικών δικαιωμάτων, ένα κείμενο που αναμενόταν με ανυπομονησία από
τα μέσα ενημέρωσης και τους καλλιτέχνες, αλλά καταπολεμήθηκε από τις
αμερικανικές πλατφόρμες και τους υποστηρικτές της ελευθερίας του Ίντερνετ.
Από τους 658 ευρωβουλευτές, που ήταν παρόντες στην ολομέλεια στο
Στρασβούργο, 348 είπαν ναι στη μεταρρύθμιση, 274 αντιτάχθηκαν σ' αυτή και
36 απείχαν.
2. 2
Ξέρω ότι υπάρχουν πολλοί φόβοι για το τι μπορούν να κάνουν ή να μην
κάνουν οι χρήστες -- τώρα έχουμε σαφείς εγγυήσεις για την ελευθερία της
έκφρασης (...) και τη δημιουργικότητα στο Ίντερνετ», ανέφερε σε μήνυμά
του στο Twitter ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Άντρους Άνσιπ
εκφράζοντας την ικανοποίησή του.
Η μεταρρύθμιση αυτή με τα οικονομικά διακυβεύματα, η οποία
παρουσιάσθηκε από τον Άνσιπ τον Σεπτέμβριο 2016, έγινε στόχος μιας άνευ
προηγουμένου άσκησης πιέσεων από την πλευρά των υποστηρικτών, όπως
και των αντιπάλων της, που κινητοποιήθηκαν μέχρι και την τελευταία ημέρα.
Το κείμενο έχει στόχο να προσαρμόσει στην ψηφιακή εποχή την ευρωπαϊκή
νομοθεσία για τα πνευματικά δικαιώματα, που χρονολογείται από το 2001, μια
εποχή κατά την οποία δεν υπήρχε το YouTube, που ανήκει σήμερα στη
Google.
«Στόχος του είναι να επιτρέψει στον Τύπο και τους καλλιτέχνες να λαμβάνουν
ένα μέρος των εσόδων που δημιουργούνται από τη διανομή των παραγωγών
τους και των έργων τους στο Ίντερνετ», εξηγούσαν περισσότερες από 170
προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων ο DJ Νταβίντ Γκετά και η ηθοποιός και
τραγουδίστρια Λουάν, σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε την Κυριακή από τη
γαλλική εβδομαδιαία εφημερίδα JDD.
Οι υποστηρικτές της μεταρρύθμισης επέμεναν πως οι «αμερικανικοί γίγαντες»,
όπως οι Google και Facebook, που επωφελούνται από τις διαφημίσεις που
δημιουργούνται από τα έργα που φιλοξενούν, οφείλουν να αμείβουν πιο
δίκαια τους μουσικούς, τους κινηματογραφιστές, τους φωτογράφους, τους
εκδότες, τους δημοσιογράφους.
Στο άλλο στρατόπεδο βρίσκονταν οι γίγαντες της Σίλικον Βάλεϊ, αλλά και οι
υποστηρικτές της ελευθερίας στο Διαδίκτυο, που φοβούνται ότι θα περιοριστεί
αυτός ο δίαυλος διανομής.
Τα κράτη μέλη, που θα πρέπει να δώσουν την οριστική έγκρισή τους στη
μεταρρύθμιση, θα έχουν δύο χρόνια για να ενσωματώσουν το κείμενο στο
εθνικό δίκαιό τους μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς το κείμενο δεν τα τεθεί σε ισχύ παρά το 2021.
3. 3
«Η οδηγία, αν ενσωματωθεί σωστά, μπορεί να συμβάλει στο να διατηρηθεί το
δημοσιογραφικό ερευνητικό ρεπορτάζ που όλα δείχνουν πως εξακολουθεί να
είναι το καλύτερο μέσο για να καταπολεμηθεί η παραπληροφόρηση», τόνισε ο
πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Γαλλικού Πρακτορείου (AFP, Agence
France-Press) Φαμπρίς Φρις.
Όλες οι αλλαγές που ψηφίστηκαν
- Οι διαδικτυακές πλατφόρμες πλέον υπεύθυνες για το περιεχόμενο που
αναρτούν οι χρήστες
- Συγκεκριμένες κατηγορίες διαδικτυακού υλικού, όπως τα «memes» και τα
αρχεία GIF, εξαιρούνται από την οδηγία
- Οι σύνδεσμοι προς ειδησεογραφικά άρθρα, οι οποίοι συνοδεύονται από
«μεμονωμένες λέξεις ή πολύ σύντομα αποσπάσματα» μπορούν να
διαμοιράζονται ελεύθερα
- Οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να λαμβάνουν μερίδιο των εσόδων που
αποκομίζουν οι εκδότες για τη χρήση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας
- Οι νεοφυείς επιχειρήσεις θα υπόκεινται σε ελαφρύτερες υποχρεώσεις
Οι δημιουργοί και οι δημοσιογράφοι θα μπορούν να
διαπραγματευτούν με τους γίγαντες του διαδικτύου χάρη στη
συμφωνία, η οποία διασφαλίζει και την ελευθερία της έκφρασης.
Τα μέλη του ΕΚ υιοθέτησαν την οδηγία σε ψηφοφορία στην ολομέλεια με 348
ψήφους υπέρ, 274 κατά και 36 αποχές. Με αυτό τον τρόπο ολοκληρώθηκε η
νομοθετική διαδικασία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία ξεκίνησε το
2016. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει τώρα να εγκρίνουν την απόφαση του
ΕΚ τις προσεχείς εβδομάδες. Αν τα κράτη μέλη εγκρίνουν το κείμενο που
υιοθέτησε το Κοινοβούλιο, οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε ισχύ μετά τη
δημοσίευσή τους στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ, ενώ θα μεσολαβήσει
διάστημα 2 χρόνων για την εφαρμογή τους.
Η οδηγία, η οποία συμφωνήθηκε μεταξύ των διαπραγματευτών του ΕΚ και
του Συμβουλίου, έχει στόχο να εξασφαλίσει ότι τα δικαιώματα και οι
υποχρεώσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας εφαρμόζονται και στο διαδίκτυο.
4. 4
Το YouTube, το Facebook και το Google News είναι μεταξύ των πιο γνωστών
υπηρεσιών που θα επηρεαστούν άμεσα από τη νέα νομοθεσία.
Η οδηγία επίσης κάνει βήματα για να εξασφαλίσει ότι το διαδίκτυο θα
παραμείνει χώρος ανοιχτός στην ελευθερία της έκφρασης.
Ο εισηγητής Axel Voss και οι ευρωβουλευτές Helga Trupel and Sajjad Karim
θα παραχωρήσουν συνέντευξη Τύπου στις 15.00 (τοπική ώρα) την οποία
μπορείτε να παρακολουθήσετε ζωντανά.
Οι τεχνολογικοί γίγαντες θα μοιράζονται τα έσοδά τους με τους
καλλιτέχνες και τους δημοσιογράφους
Η συμφωνία αποσκοπεί στην ενίσχυση της δυνατότητας των κατόχων
πνευματικών δικαιωμάτων, κυρίως των δημιουργών όπως οι μουσικοί, οι
ερμηνευτές και οι σεναριογράφοι, καθώς και των εκδοτών ειδήσεων και των
δημοσιογράφων, να διαπραγματευτούν καλύτερες συμβάσεις για τη χρήση
των έργων τους που εμφανίζονται σε διαδικτυακές πλατφόρμες. Αυτό
επιτυγχάνεται καθιστώντας τις διαδικτυακές πλατφόρμες απευθείας υπόλογες
για το περιεχόμενο που αναρτάται σε αυτές και παρέχοντας αυτόματα το
δικαίωμα στους εκδότες ειδήσεων να διαπραγματευθούν συμφωνίες εκ μέρους
των δημοσιογράφων τους για τα άρθρα που χρησιμοποιούν οι κόμβοι
αναμετάδοσης ειδήσεων.
Εξασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης
Σημαντικός αριθμός των μέτρων είναι σχεδιασμένος ειδικά για να διασφαλιστεί
ότι το διαδίκτυο θα παραμείνει χώρος ανοιχτός στην ελευθερία της έκφρασης.
Καθώς η διαμοίραση αποκομμάτων ειδησεογραφικών άρθρων εξαιρείται ρητώς
από την εφαρμογή της οδηγίας, αυτή η πρακτική μπορεί να συνεχιστεί
ακριβώς όπως στο παρελθόν. Ωστόσο, η οδηγία περιέχει επίσης μέτρα
εναντίον των κόμβων αναμετάδοσης ειδήσεων που κάνουν κατάχρηση αυτού
του δικαιώματος. Τα αποκόμματα θα μπορούν λοιπόν να συνεχίσουν να
εμφανίζονται στις σελίδες του Google News, για παράδειγμα, ή όταν ένα
άρθρο μοιράζεται στο Facebook, με την προϋπόθεση ότι αυτά θα είναι «πολύ
σύντομα».
Η ανάρτηση προστατευόμενων έργων για λόγους παράθεσης, κριτικής,
εξέτασης, διακωμώδησης, παρωδίας ή σάτιρας προστατεύεται, διασφαλίζοντας
5. 5
ότι τα «memes» και τα αρχεία GIF θα συνεχίσουν να είναι διαθέσιμα και
διαμοιράσιμα σε διαδικτυακές πλατφόρμες.
Πολλές διαδικτυακές πλατφόρμες δε θα επηρεαστούν
Το κείμενο διευκρινίζει επίσης ότι η ανάρτηση έργων σε διαδικτυακές
εγκυκλοπαίδειες με μη εμπορικό τρόπο, όπως για παράδειγμα στη Wikipedia, ή
πλατφόρμες ανοιχτού («open source») λογισμικού, όπως το GitHub, θα
εξαιρούνται αυτόματα. Οι καινοφυείς πλατφόρμες θα υπόκεινται σε
ελαφρύτερες υποχρεώσεις από αυτές που θα έχουν οι πιο γνωστές.
Ισχυρότερα διαπραγματευτικά δικαιώματα για δημιουργούς και
ερμηνευτές
Οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές θα μπορούν να διεκδικήσουν πρόσθετες
αμοιβές από τους διανομείς που εκμεταλλεύονται τα δικαιώματά τους όταν η
ανταμοιβή που συμφωνήθηκε αρχικά είναι δυσανάλογα χαμηλότερη από τα
κέρδη που αποκομίζει ο διανομέας.
Στήριξη της έρευνας σε τεχνολογίες αιχμής και προστασία της
παράδοσης
Η συμφωνία στοχεύει να διευκολύνει τη χρήση υλικού που προστατεύεται από
δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για ερευνητική χρήση μέσω εξόρυξης
κειμένου και δεδομένων, καταργώντας έτσι ένα σημαντικό ανταγωνιστικό
μειονέκτημα που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι ερευνητές. Τονίζεται δε ότι οι
περιορισμοί χρήσης πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα εφαρμόζονται όσον
αφορά υλικό που χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Τέλος, η οδηγία επιτρέπει επίσης τη δωρεάν χρήση προστατευόμενου
περιεχομένου για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Έργα που δεν
είναι πλέον διαθέσιμα στο εμπόριο μπορούν να χρησιμοποιηθούν ελεύθερα σε
περίπτωση που δεν υφίσταται κάποιος οργανισμός για τη συλλογική διαχείρισή
τους για να εκδοθεί σχετική άδεια.
Πώς αυτή η συμφωνία αλλάζει την υπάρχουσα κατάσταση
Προς το παρόν, οι εταιρείες του διαδικτύου έχουν ελάχιστα κίνητρα να
υπογράψουν δίκαιες συμβάσεις με τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων,
καθώς δεν θεωρούνται υπεύθυνες για το περιεχόμενο που αναρτούν οι
χρήστες τους. Η μόνη τους υποχρέωση είναι να αφαιρούν περιεχόμενο που
6. 6
καταπατά πνευματικά δικαιώματα όταν ο κάτοχός τους το ζητήσει. Αυτή η
πρακτική ωστόσο είναι επίπονη για τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων
και δεν τους εγγυάται δίκαιη ανταμοιβή. Καθιστώντας τις εταιρείες του
διαδικτύου υπεύθυνες, θα ενισχυθεί η δυνατότητα των κατόχων πνευματικών
δικαιωμάτων (κυρίως μουσικών, ερμηνευτών και σεναριογράφων, καθώς και
εκδοτών ειδήσεων και δημοσιογράφων) να διεκδικήσουν δίκαιες συμβάσεις και
κατά συνέπεια δίκαιες αμοιβές για την ψηφιακή εκμετάλλευση του υλικού
τους.
Δήλωση του εισηγητή AxelVoss
«Αυτή η οδηγία είναι ένα σημαντικό βήμα για την επανόρθωση μιας
κατάστασης που έχει επιτρέψει σε ένα μικρό αριθμό εταιρειών να
αποκομίσουν τεράστια ποσά χωρίς να ανταμείψουν όπως πρέπει τους χιλιάδες
δημιουργούς και δημοσιογράφους στη δουλειά των οποίων στηρίζονται.
Ταυτόχρονα, το κείμενο που υιοθετήθηκε περιέχει μεγάλο αριθμό διατάξεων
που εγγυώνται ότι το διαδίκτυο θα παραμείνει χώρος ελεύθερης έκφρασης.
Αυτές οι διατάξεις δεν ήταν από μόνες τους αναγκαίες γιατί η οδηγία δε θα
δημιουργήσει καινούρια δικαιώματα για τους κατόχους πνευματικών
δικαιωμάτων. Αφουγκραστήκαμε ωστόσο τις ανησυχίες που εκφράστηκαν και
επιλέξαμε να εγγυηθούμε εκ νέου την ελευθερία της έκφρασης. Tα ‘memes’,
τα ‘GIFs’, τα ‘αποκόμματα’ προστατεύονται τώρα περισσότερο από ποτέ.
Είμαι επίσης χαρούμενος που το σημερινό κείμενο της συμφωνίας δίνει
ιδιαίτερη σημασία στην προστασία των καινοφυών επιχειρήσεων. Οι
κορυφαίες εταιρείες του αύριο είναι οι καινοφυείς επιχειρήσεις του σήμερα και
η ποικιλομορφία που χρειαζόμαστε για αυτό στηρίζεται σε μια μεγάλη
δεξαμενή καινοτόμων, δυναμικών, νεανικών επιχειρήσεων.
Έχουμε μια οδηγία που προστατεύει το βιοπορισμό των ανθρώπων,
διασφαλίζει τη δημοκρατία υπερασπιζόμενη ένα ποικίλο τοπίο μέσων
ενημέρωσης, εδραιώνει την ελευθερία της έκφρασης και ενθαρρύνει τις
καινοφυείς επιχειρήσεις και την τεχνολογική ανάπτυξη. Βοηθά έτσι να
ετοιμάσουμε το διαδίκτυο του μέλλοντος, ένα χώρο που ωφελεί όλους, όχι
μόνο λίγους ισχυρούς.»
