David Hughes de l'Imperial College of London: El consumidor i els productes l...
Crisi de preus al sector agrari. Fluctuacions i especulació
1. SETMANA AGRÀRIA DE BELLPUIG
XXVª JORNADES TÈCNIQUES
CRISI DE PREUS
AL SECTOR AGRARI
FLUCTUACIONS I ESPECULACIÓ
Francesc Reguant i Fosas
Amb el suport de l‘equip del Gabinet Tècnic
Bellpuig
25 de gener de 2012
Nota: les opinions expressades en aquesta presentació són de l’exclusiva responsabilitat de l’autor i no reflecteixen necessàriament
la posició oficial del DAAM
2. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
DE QUÈ PARLAREM
1. Tensions actuals en preus i marges
2. Agricultura i volatilitat
3. Són més volàtils els preus actuals?
4. Mercats de futurs i especulació
5. Polítiques de preus i marges
6. Com superar un escenari advers
4. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
TENSIONS ACTUALS QUE AFECTEN ALS MERCATS
PAC + OMC
GLOBALITZACIÓ
ONADA NEO-LIBERAL
MENYS REGULACIÓ MERCATS
MERCATS MÉS OBERTS
COMPETÈNCIA DESIGUAL
ESTRUCTURA MENYS CRISI
POSICIÓ MÉS VOLATILITAT DEMANDA
CADENA NEGOCIADORA ECONÒMICA
ALIMENTARIA ASSIMÈTRICA
MENYS RENDIBILITAT MENYS
FINANCERA
FINANÇAMENT
MÉS RISC
:
TS LS
FE A MÉS COSTOS INPUTS
S TUR I
RE N OL
A LT NJU .C PRESSIÓ INFLACIONISTA LATENT
IE
C O IS
CR TENSIONS ESTRUCTURALS S. XXI
…
NOVA DEMANDA
Més població ENERGIA
Més desenvolupament
DESIGUALTAT CANVI CLIMÀTIC
ECONÒMICA I
SOCIAL MEDI AMBIENT
5. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
VOLATILITAT I RENDIMENTS
VOLATILITAT RISC RENDIBILITAT
VOLATILITAT
CRISI
RENDIBILITAT
6. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
DUES CRISIS DE PREUS ALIMENTARIS
INDEX DE PREUS DE LA FAO
Crisi preus
2010-2011..
300,0 Les causes Crisi preus
Tensions estructurals S XXI 2007-2008
Estocs baixos de cereals
250,0 Tensions conjunturals d’oferta
Impuls demanda agrocarburants
Irrupció especulativa mercat de futurs
200,0
Espiral especulativa (real i financera)
150,0
100,0
50,0 FAM 850 M 790 M 1.030 M 1000 M
0,0
1/1990
7/1990
1/1991
7/1991
1/1992
7/1992
1/1993
7/1993
1/1994
7/1994
1/1995
7/1995
1/1996
7/1996
1/1997
7/1997
1/1998
7/1998
1/1999
7/1999
1/2000
7/2000
1/2001
7/2001
1/2002
7/2002
1/2003
7/2003
1/2004
7/2004
1/2005
7/2005
1/2006
7/2006
1/2007
7/2007
1/2008
7/2008
1/2009
7/2009
1/2010
7/2010
1/2011
7/2011
Food Price Index Cereals Price Index Lineal (Cereals Price Index)
7. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
COM ES FORMA UNA BOMBOLLA?
Exemple crisi preus 2010 El cercle viciós de la bombolla
• Previsió de bones collites arreu del món
• Estocs més alts des de feia set anys
Psicologia pro bombolla • Sequera històrica a Rússia
• Expectatives de reducció d’oferta de blat
(moderada)
• El passat no existeix (no hi ha • Irrupció de fons especulatius a mercat de futurs
memòria històrica) • Increment de preus reals
• S’imagina el futur extrapolant el • Rússia tanca l’exportació de blat
present • S’afegeixen a les pujades altres cereals i soja
• Els pagesos retenen collites
• Les tendències son eternes
• Argentina limita l’exportació de soja i cereals
• Sequera a la Xina
• Tensions socials al Nord d'Africa amb el preu dels
aliments al rerefons
• Hi ha evidencies d’acaparament individual
• Pujada del petroli per les incerteses geopolítiques
8. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
2ª crisi
1ª crisi de preus
de preus
ESTOCS
DE
CEREALS
EN
TENSIÓ
9. $/barril
0
20
40
60
80
100
120
140
160
28/09/1988
28/09/1989
28/09/1990
28/09/1991
28/09/1992
28/09/1993
28/09/1994
Font: Thomson Reuters a través de EIA
28/09/1995
28/09/1996
28/09/1997
28/09/1998
28/09/1999 10 $/barril
28/09/2000
28/09/2001
28/09/2002
EUROPE BRENT SPOT PRICE FOB
28/09/2003
28/09/2004
28/09/2005
28/09/2006
28/09/2007
144 $/barril
28/09/2008
ESPECULACIÓ
28/09/2009
CRISI DE PREUS I
28/09/2010
EL PREU DEL PETROLI ES MULTIPLICA PER MES DE 10
126 $/barril
28/09/2011
10. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
TENSIÓ TAMBÉ EN FERTILITZANTS
+ 100 %
11. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
TENSIÓ TAMBÉ EN ALIMENTACIÓ ANIMAL
+ 60 %
12. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
ASSIMETRIA O INEFICIÈNCIA DE LA CADENA ALIMENTÀRIA
% PARTICIPACIÓ EN PREUS DESTÍ DE LA POMA GOLDEN
CAMPANYA 2011/2012
100%
Go lden Co nsumido r (4)
90% Go lden M ercas (3)
Go lden EX WORK 70-80 (1 Origen (2)
a)
80% Go lden LLOTJA 70i+ (1 Origen (1
a) )
En la poma Golden el preu percebut
70%
pel pagès és una quinta part del
preu que paga el consumidor
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
27
29
31
33
35
37
39
41
43
45
47
49
51
53
2011 2012
Setmanes
13. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
PARTICIPACIÓ EN EL PREU PRODUCTOR - MAJORISTA
25 % 46 %
TOMÀQUET MONGETA TENDRA
27 % 14 %
N % participació productor dues
Font: MARM ENCIAM Campanyes precedents CEBA
14. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
ESTRUCTURA DE PARTICIPACIÓ DELS BENEFICIS DE CADAPVP
ESTRUCTURA PARTICIPACIO EN EL BAULA SOBRE EL PVP
100%
6,4 % Minorista; 26,041
CADENA
80%
DE VALOR
DEL
1,8 % Majorista; 13,966
TOMÀQUET
60%
25,559
4,1 %
40%
20% 0,7 %
Producció; 34,434
0%
1
%
% guany sobre preu de venda consumidor
Font: Elaboració pròpia amb dades estudi MARM
15. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
DEPRESSIÓ D’INGRESSOS
Evolució IPC i IPPA, Catalunya 2002-2010
IPC base 2006, mitjanes anuals
IPPA base 2000 i 2005 enllaçades
130
IPC ALIMENTS
125 IPC GENERAL
120
115
2002 = 100
110
IPPA
PREUS
PERCEBUTS
105
AGRARIS
100
95 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
IPPA 100,0 103,6 104,3 105,7 112,6 116,9 119,9 111,8 110,7
IPC General 100,0 103,5 107,1 111,3 115,4 118,8 123,7 123,9 126,4
IPC Alimentació 100,0 104,7 108,9 112,8 117,4 121,5 128,2 128,1 127,9
16. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
PREUS I COSTOS DESACOBLATS (EXEMPLE PORCÍ)
COST PINSO
PREU CONSUMIDOR
PREU PERCEBUT RAMADER
18. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
PER QUÈ SON VOLATILS ELS PREUS AGRÀRIS?
DEMANDA INELÀSTICA OFERTA ERRÀTICA
• Producte de primera necessitat • Peribilitat del producte
P
• Riscos climàtics
Demanda • Riscos sanitaris
inelàstica
• Temporada
p2
• Dinàmiques conjunturals de l’entorn
• Retard entre decisions i producte
p1
Possible reacció segons model Cobweb
Teorema de la telaraña
q2 q1 Q
Llei de King
19. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
0,80 EXEMPLES DE VOLATILITAT: PRÉSSEC
MAX: 0,73 €/kG
0,70
MAX / MIN: 4,29
0,60
0,50
€/kG
0,40
0,30
0,20
0,10
MIN: 0,17 €/kG
0,00
S1
S7
S 13
S 19
S 25
S 31
S 37
S 43
S 49
S3
S9
S 15
S 21
S 27
S 33
S 39
S 45
S 51
S5
S 11
S 17
S 23
S 29
S 35
S 41
S 47
S1
S7
S 13
S 19
S 25
S 31
S 37
S 43
S 49
S3
S9
S 15
S 21
S 27
S 33
S 39
S 45
S 51
2005 2006 2007 2008 2009
Setmanes
Font: Elaboració pròpia amb dades Mercolleida
20. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
0,70
EXEMPLES DE VOLATILITAT: POMA
MAX: 0,64 €/kG
0,60
MAX / MIN: 3,56
0,50
0,40
€/K g
0,30
0,20
MIN: 0,18 €/kG
0,10
0,00
S1
S7
S 13
S 19
S 25
S 31
S 37
S 43
S 49
S3
S9
S 15
S 21
S 27
S 33
S 39
S 45
S 51
S5
S 11
S 17
S 23
S 29
S 35
S 41
S 47
S1
S7
S 13
S 19
S 25
S 31
S 37
S 43
S 49
S3
S9
S 15
S 21
S 27
S 33
S 39
S 45
S 51
2005 2006 2007 2008 2009
Setmanes
Font: Elaboració pròpia amb dades Mercolleida
30. CRISI DE PREUS I
ESPECULACIÓ
COM FUNCIONA EL MERCAT DE FUTURS?
Preu Mercat real Mercat futurs
32
GUANY C
PÈRDUA D
PÈRDUA E
28 C D
25
GUANY B
26
D E 23 DIF A
22
B C
Entrega
A B
Producte
98 % dels contractes
A E
Dia 1 Dia 230
2 % dels contractes