ΓΛΩΣΣΑ Δ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

1. ΤΑΞΗ Δ’
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :………………………………………………………….. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:………………………..
ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΕΡΑ. ΩΡΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ...
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΤΙΡΙΟΥ
Διάβασε προσεχτικά τις παρακάτω δυο παραγράφους:
«Το σπίτι του γερο - Καλούδη ήταν δίπατο* με εξωτερική ξύλινη σκάλα. Στα σκαλοπάτια είχε γλάστρες με
ασπροκόκκινες γαριφαλιές που φτάνανε ίσαμε το χώμα. Η εξωτερική ξύλινη πόρτα ήταν γεμάτη λουλούδια. Τα
παντζούρια, που ήταν κι αυτά ξύλινα, κλείναν προς τα μέσα. Είχε σκεπή με κεραμίδια. Στο φράχτη, χτισμένος με
χοντρές πέτρες, χιλιάδες μπλε κρίνοι και μια απριλιάτικη τριανταφυλλιά σε τρέλαιναν με την ευωδιά τους. Σωστός
παράδεισος.
Στο πάνω πάτωμα υπήρχε η εικόνα της Θεοτόκου, το ασβεστωμένο τζάκι, ένα ράφι με κατσαρόλες και πιατικά, μια
κουταλοθήκη. Έτρωγαν χάμω, ολόγυρα στο τραπεζάκι, πάνω σε μαξιλάρες υφαντές ή σε γιδίσιο* χαλί».
(Ζωρζ Σαρρή, «Τα στενά παπούτσια», εκδ. Πατάκη-διασκευή)
δίπατο = με δύο ορόφους
γιδίσιο = από τρίχωμα κατσίκας
Σε καθεμιά παράγραφο να υπογραμμίσεις την πρόταση που δίνει το θέμα κάθε παραγράφου ( θεματική πρόταση).*
*Θεματική πρόταση: Μ’ αυτήν αρχίζει η παράγραφος και ξεκαθαρίζουμε το τι θέλουμε να πούμε,
επιγραμματικά. Είναι η κύρια ιδέα της παραγράφου. Διαβάζοντας αυτήν καταλαβαίνουμε για ποιο
πράγμα μιλάει η παράγραφος.
Στην πρώτη παράγραφο η συγγραφέας περιγράφει .………………………………………………………………………………….,
ενώ στη δεύτερη περιγράφει.. ………………………………………………………………………………………………………………………
Και στις δύο παραγράφους περιγράφει ……………………………………………………………………………………………………………
Άρα κάθε παράγραφος έχει το δικό της περιεχόμενο, όμως και οι δύο σχετίζονται νοηματικά.
Από πού ξεκίνησε η συγγραφέας την περιγραφή, από το εσωτερικό ή το εξωτερικό του σπιτιού;
..................................................................................................................................................
Γράψε τα επίθετα που χρησιμοποιεί η συγγραφέας για καθένα από τα ουσιαστικά:
………………………………………. σκάλα
……………………………………….. γαριφαλιές
……………………………………….. παντζούρια
.......................................... πέτρες
.......................................... τριανταφυλλιά
.......................................... παράδεισος
......................................... μαξιλάρες
.......................................... κρίνοι

2. *Τελευταία πρόταση ή κατακλείδα: Σ’ αυτή συμπεραίνουμε και υπογραμμίζουμε την κύρια ιδέα της
παραγράφου. Ωστόσο δεν είναι πάντα απαραίτητο, η παράγραφος να έχει κατακλείδα.
> Γράψε τη φράση με την οποία τελειώνει η πρώτη παράγραφος (πρόταση κατακλείδα* ):
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
> Πώς καταλαβαίνεις αυτή τη φράση;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
> Μπορείς να γράψεις άλλες λέξεις που να έχουν το ίδιο νόημα μ' αυτές που χρησιμοποιεί η
συγγραφέας; (συνώνυμες) |
δίπατο σπίτι ——>……………………… σπίτι
είχε γλάστρες ►……………………..γλάστρες
χτισμένος με χοντρές πέτρες ►…………………….με…………………………..πέτρες
> Διάβασε μια ακόμη παράγραφο από τη συνέχεια του κειμένου της Ζωρζ Σαρρή:
«Στο χωριό μας τα σπίτια ήταν φτωχικά. Το σπίτι του Καλούδη μάς φάνταζε παλάτι του παραμυθιού και κέντριζε τη
φαντασία μας. Αχ και να μπορούσαμε να μπούμε μέσα...»
> Τι συναισθήματα εκφράζει η συγγραφέας για το σπίτι του Καλούδη;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
> Να γράψεις στο πορτοκαλί τετράδιο μια παράγραφο περίπου 10 γραμμών, στην οποία θα περιγράψεις το δωμάτιο
σου:
Πρσπάθησε:
 να γράψεις θεματική πρόταση
 να περιγράψεις γενικά το χώρο, τα έπιπλα και τη διακόσμηση
 να γράψεις πρόταση κατακλείδα
 να χρησιμοποιήσεις λέξεις όπως: φωτεινό, ευρύχωρο, μεγάλο, μικρό, χαρούμενο, με ζωηρά χρώματα,
βιβλιοθήκη, μπαλκόνι, φωτογραφίες, γραφείο, κρεβάτι, ντουλάπα
Γνωρίσματα καλής παραγράφου
Σε μια παράγραφο που αφηγούμαστε κάτι πρέπει αυτά που γράφουμε να μπαίνουν σε χρονική ή
χρονολογική σειρά. Σε μια παράγραφο που περιγράφουμε, αυτά που γράφουμε κινούνται με βάση το
χώρο. Ξεκινάμε από τα κοντινά και πάμε στα μακρινά, από το μεγάλο στο μικρό, από το σημαντικό στο
ασήμαντο.
Αυτά που γράφουμε σε κάθε παράγραφο αποτελούν ένα νόημα, που πρέπει να συνδέεται ομαλά με τα
προηγούμενα και με τα επόμενα των άλλων παραγράφων της έκθεσης, προσέχοντας, το ένα νόημα με το
άλλο να μην είναι άσχετα μεταξύ τους και με το θέμα της έκθεσης.