SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  14
Panitikang Filipino
  sa Iba’t ibang
    Panahon
Panahon ng Katutubo
Bago pa man dumating ang mga Kastila sa Pilipinas, mayroon nang
sining at panitikan ang mga sinaunang Pilipino.

Karamihan sa mga panitikan nila’y yaong mga pasalin-dila gaya ng mga
bulong, tugmang-bayan, bugtong, epiko, salawikain at awiting-bayan na
anyong patula; mga kwentong-bayan, alamat at mito na anyong tuluyan
at ang mga katutubong sayaw at ritwal ng babaylan bilang pinakaunang
anyo ng dula sa bansa.

Karamihan sa mga panitikang ito ay pasalin-dila. May mga panitikan ring
nasulat sa mga piraso ng kawayan, matitibay na kahoy at makikinis na
bato. Ngunit iilan na lamang ang mga natagpuan ng mga arkeologo
(archeologists) sapagkat batay sa kasaysayan, pinasunog at pinasira ito
ng mga prayle nang dumating sila sa bansa sa paniniwalang ang mga ito
ay gawa ng demonyo.
Pananakop ng Kastila
• Dumating ang mga Kastila sa bansa taglay ang
  tatlong Gs – GOD, GOLD at GLORY. Dumating sila
  na ang pangunahing layunin ay ihasik ang
  Kristiyanismo, maghanap ng ginto at upang lalong
  mapabantog sa pamamagitan ng pagdaragdag ng
  kanilang nasasakop.
  Mahahati ang panitikan sa dalawa sa panahong
  ito: una ay pamaksang pananampalataya at
  kabutihang-asal at ang ikalawa ay ang panitikang
  panrebolusyon.
Dahil sa pananampalataya ang pangunahing
pakay ng mga Kastila, karamihan sa mga
unang akdang nalikha sa panahong ito ay
halos paksang pananampalataya. Halimbawa
aytulang gaya ng mga pasyong inaawit. Sila rin
ang nagpakilala ng konseptong maharlika o
dugong bughaw sa mga Pilipino na mababatid
sa mga akdang awit na ang mga pangunahing
tauhan ay mga hari, reyna, prinsipe at
prinsesa – isang patunay ang awit na Florante
at Laura ni Balagtas.
• Sa panahong ito, piling-pili lamang ang nakasusulat
  sapagkat wikang Kastila lamang ang kinikilala sa
  ganitong larangan. Kaunti lamang ang nakasusulat
  sa Kastila dahil sa pagpipigil, sa nadaramang takot
  at pagiging madamot ng mga Kastila.

• Sa panahong ito nalimbag ang pinakaunang aklat sa
  bansa; ang Doctrina Cristiana na nalimbag noong
  1953 na isang panrelihiyong aklat.
  Ang pasyon ang isa sa patulang anyo na
  makarelihiyon.
Sa ikalawang bahaging ito ng kasaysayang pampanitikan sa
panahon ng pananakop ng Kastila, karamihan sa mga panitikang
nalikha ay may diwang rebolusyonaryo at nagbukas sa kamalayang
Pilipino sa di-makataong pagtrato sa kanila ng mga Kastila at nag-
uudyok na kalabanin ang pamahalaan.
Dahil sa labis na pang-aalipin at pang-aalispusta at masidhing
diskriminasyon ng mga Kastila sa mga Pilipino; nagsilunsad ng mga
kilusan ang iilang Pilipinong hindi na sumasang-ayon sa
pamamalakad ng mga prayle at pamahalaang Kastila.
Nagsisulat ang mga Pilipino sa panahong ito ng mga panitikang
nagrerebolusyon. Nalathala ang mga pahayagang propagandista na
pinangunahan ng La Solidaridad noong Pebrero 19, 1889 na
naglalayong “matamo ang pagbabagong kailangan ng bansang
bilang tugon sa kalagayang panlipunan at pang-
ekonomiya, maisiwalat ang malubhang kalagayan ng bansa sa
ilalim ng pamamalakat ng mga Kastila at upang pairalin ang
kalayaan at demokrasya.”
• Dahil sa mahigpit ang pamahalaan, nagsitago ang mga
  manunulat sa ilalim ng iba’t ibang sagisag-panulat upang
  maprotektahan ng mga sarili laban sa mapang-alipustahang
  Kastila at upang patuloy na makasulat.
  Ang pambansang bayaning si Dr. Jose P. Rizal na may sagisag-
  panulat na Laong Laan ay naging bahagi ng pahayagang La
  Solidaridad; at ang may-akda ng mga nobelang Noli Me
  Tangere at El Filibusterismo na unang nalimbag at nalathala sa
  Espanya at naging mitsa sa mga rebolusyonaryong Pilipino na
  mag-aklas laban sa mga Kastila. Sumulat din si Rizal ng mga
  sanaysay gaya ng Hinggil sa Katamaran ng mga Pilipino at Sa
  Mga Kabataang Dalaga sa Malolos.
  Ang mga bayaning sina Marcelo H. Del Pilar (na may sagisag-
  panulat na PLARIDEL), Graciano Lopez-Jaena, Antonio
  Luna, Mariano Ponce, Pedro Serrano Laktaw, Emilio
  Jacinto, Apolinario Mabini, at marami pang iba ay nagsisulat
  din.
Pananakop ng Amerikano
Dahil sa pagnanais ng mga Pilipino na mapatalsik ang mga
Kastila, naging tagapagsagip ang mga Amerikano nang
dumating sila noong 1898 na tuluyang nagpabagsak sa
pamahalaang                                       Kastila.

Kung relihiyon ang naging pamana ng mga Kastila sa
Pilipino, edukasyon naman ang naging pangunahing ipinamana
ng mga Amerikano. Sa panahong ding ito isinilang ang mga
ilang imortal na makatang Pilipino na nagsisulat sa Ingles at
                          Tagalog.
Sa mga unang taon ng pananakop ng Amerikano
sa bansa, sumulat ang mga Pilipino sa
Kastila, Tagalog at iba pang wikang panlalawigan.
Nagsimula lamang umusbong ang mga panitikan
sa Ingles noong 1910 dahil sa mga bagong silang
na manunulat.

Kabilang sa mga manunulat sa panahong ito sina
si Jose Corazon de Jesus na tinaguriang Makata
ng Pag-ibig at may mga panulat-sagisag na
‘Huseng Batute’ at ‘Huseng Sisiw’ dahil sisiw ang
ipinababayad kapag nagpapagawa sa kanya ng
Pananakop ng Hapon


• Sa pambobomba ng Amerika sa Hiroshima, gumanti ang
  Hapon sa paglusob nito sa Pearl Harbor noong Disyembre
  7, 1941. Dahil nasa isalalim ng kolonya ng Estados Unidos
  kaya’t sinakop ng Hapon ang Pilipinas. Ngunit para sa
  karamihang manunulat na Pilipino, isang biyaya sa larangang
  panitikan ng bansa ang pangyayaring ito. Sumibol nang lubos
  ang panitikan ng bansa sa panahong ito dahil ipinagbawal ng
  namumunong Hapon ang paggamit ng wikang Ingles at
  itinaguyod ang pagpapayaman sa panitikan gamit ang mga
  katutubong wika sa bansa. Sinunog din ang mga aklat na
  nasusulat sa Ingles upang masigurong hindi mababahiran ng
  kanluraning ideya ang panitikang nililikha.
• Ang panahong ito sa kasaysayan ng bansa at ng
  panitikan ang tinaguriang Gintong Panahon ng
  Panitikang Filipino dahil higit na malaya ang mga
  Pilipino (kaysa noong sa Amerikano) sa pagsulat ng
  panitikan at pagsanib ng kultura, kaugalian at
  paniniwalang Pilipino sa mga ito.


  Dahil sa dinalang haiku (maikling tulang may tatlong
  taludtod at may bilang na pantig na 5-7-5 sa
  taludtod), nagkaroon ang mga Pilipino ng tanaga
  (maikling tulang may apat na taludtod at ang bilang
  ng pantig ay 7-7-7-7)
KASALUKUYANG PANAHON

•   Naging makasaysayan sa mga Pilipino ang pagbabalik ng kanilang kalayaan noong
    Hulyo 4, 1946 mula sa kamay ng mga Hapon. At dahil sa kalayaang natamo, higit ring
    sumigla ang kalayaang pampanitikan ng bansa.

    Bilang patunay ng kasiglahan ng panitikang Filipino sa iba’t ibang uri sa panahong ito
    ay ang pagkakalimbag ng mga sumusunod na katipunan ng mga aklat: Mga Piling
    Katha at Mga Piling Sanaysay ni Alejandro Abadilla, Maiikling Kwentong Tagalog ni
    Teodoro Agoncillo, Ako’y Isang Tinig ni Genoveva Edroza-Matute at marami pang iba.
    Kinilala rin buhat sa panahong ito ang mga panitikang panlalawigan dahil sa mga
    inilunsad na mga pambansang pananaliksik at pagsasaling-wika ng panitikan ng
    Pilipinas.

    Lalo pang sumigla ang panitikang Filipino nang ilunsad ang gawad Carlos Palanca
    Memorial Awards for Litetature.

    Sumilang din sa panahong ito ang aktibismo ng mga batang mag-aaral noong
    nagsisimula ang dekada ’80 at ang kanilang panitikang aktibista gaya nina Virgilio
    Almario (na may sulat-panulat na Rio Alma) at Quintin Perez.
• Sa kasalukuyan, sinasalin ang mga panitikan hindi lamang sa
  mga pahayagan, magazine at aklat, hindi lamang sa anyo ng
  pelikula, palabas pantelebisyon o kaya’y programang
  panradyo; kundi sa pamamagitan din ng hi-technology – ang
  Internet. Dahil sa internet nagkaroon ng blogging, video
  clipping at audio airing na patuloy na bumubuhay sa panitikan
  hindi lang ng Filipino kundi ng ibang lahi mandin.

    Patuloy na dumarami ang mga manunulat na Pilipino sa iba’t
    ibang anyo at uri ng panitikan gamit ang iba’t ibang media
    dahil sa mga inumpisahang kurso sa mga universidad at
    kolehiyo at pangangasiwa ng gobyerno ng mga pagsasanay sa
    mga kinakikitaang husay na mga mamamayan. Ngunit ang
    kasiglahan ng panitikan ay hindi magiging buo kung aasahan
    lamang ang pagdami at pag-usbong ng mga manunulat;
    kailangan din ang pagpapahalaga at pagmamalasakit ng mga
    mambabasa na katuwang sa pagtaguyod ng panitikan ng lahi.
•
END

Contenu connexe

Tendances

Pagsusuri sa panitikang pilipino sa panahon ng kontemporaryo
Pagsusuri sa panitikang pilipino sa panahon ng kontemporaryoPagsusuri sa panitikang pilipino sa panahon ng kontemporaryo
Pagsusuri sa panitikang pilipino sa panahon ng kontemporaryoDenni Domingo
 
Maikling kasaysayan ng dula
Maikling kasaysayan ng dulaMaikling kasaysayan ng dula
Maikling kasaysayan ng dulaKedamien Riley
 
Ang Kasaysayan ng Maikling Kuwento
Ang Kasaysayan ng Maikling KuwentoAng Kasaysayan ng Maikling Kuwento
Ang Kasaysayan ng Maikling KuwentoSandy Suante
 
Kaligirang kasaysayan-ng-nobela-sa-asya-at-pilipinas
Kaligirang kasaysayan-ng-nobela-sa-asya-at-pilipinasKaligirang kasaysayan-ng-nobela-sa-asya-at-pilipinas
Kaligirang kasaysayan-ng-nobela-sa-asya-at-pilipinasRajna Coleen Carrasco
 
Ang pamahayagan sa pilipinas
Ang pamahayagan sa pilipinasAng pamahayagan sa pilipinas
Ang pamahayagan sa pilipinasKing Ayapana
 
Kagamitang panturo
Kagamitang panturoKagamitang panturo
Kagamitang panturoshekainalea
 
Kompletong kasaysayan ng Pahayagan at Pahayagang Pangkampus sa Pilipinas
Kompletong kasaysayan ng Pahayagan at Pahayagang Pangkampus sa PilipinasKompletong kasaysayan ng Pahayagan at Pahayagang Pangkampus sa Pilipinas
Kompletong kasaysayan ng Pahayagan at Pahayagang Pangkampus sa PilipinasAvigail Gabaleo Maximo
 
Kulturang popular
Kulturang popularKulturang popular
Kulturang popularJed0315
 
Kasaysayan ng maikling kwento
Kasaysayan ng maikling kwentoKasaysayan ng maikling kwento
Kasaysayan ng maikling kwentochrisbasques
 
Filipino 8 Mga Akdang Lumaganap sa Panahon ng Hapones
Filipino 8 Mga Akdang Lumaganap sa Panahon ng HaponesFilipino 8 Mga Akdang Lumaganap sa Panahon ng Hapones
Filipino 8 Mga Akdang Lumaganap sa Panahon ng HaponesJuan Miguel Palero
 
Mga dulang pantanghalan
Mga dulang pantanghalanMga dulang pantanghalan
Mga dulang pantanghalanJenita Guinoo
 
Baryasyon at Barayti ng WIka
Baryasyon at Barayti ng WIkaBaryasyon at Barayti ng WIka
Baryasyon at Barayti ng WIkaWENDELL TARAYA
 
ANG PANUNURING PAMPANITIKAN
ANG PANUNURING PAMPANITIKANANG PANUNURING PAMPANITIKAN
ANG PANUNURING PAMPANITIKANMARYJEANBONGCATO
 
Lope K. Santos
Lope K. SantosLope K. Santos
Lope K. Santosclairearce
 
Maikling kuwento Handout
Maikling kuwento HandoutMaikling kuwento Handout
Maikling kuwento HandoutAllan Ortiz
 
PRELIM --FIL 211. INTRODUKSIYON SA PAMAMAHAYAG.pdf
PRELIM --FIL 211. INTRODUKSIYON SA PAMAMAHAYAG.pdfPRELIM --FIL 211. INTRODUKSIYON SA PAMAMAHAYAG.pdf
PRELIM --FIL 211. INTRODUKSIYON SA PAMAMAHAYAG.pdfJosephRRafananGPC
 

Tendances (20)

Pagsusuri sa panitikang pilipino sa panahon ng kontemporaryo
Pagsusuri sa panitikang pilipino sa panahon ng kontemporaryoPagsusuri sa panitikang pilipino sa panahon ng kontemporaryo
Pagsusuri sa panitikang pilipino sa panahon ng kontemporaryo
 
Maikling kasaysayan ng dula
Maikling kasaysayan ng dulaMaikling kasaysayan ng dula
Maikling kasaysayan ng dula
 
Ang Kasaysayan ng Maikling Kuwento
Ang Kasaysayan ng Maikling KuwentoAng Kasaysayan ng Maikling Kuwento
Ang Kasaysayan ng Maikling Kuwento
 
Kaligirang kasaysayan-ng-nobela-sa-asya-at-pilipinas
Kaligirang kasaysayan-ng-nobela-sa-asya-at-pilipinasKaligirang kasaysayan-ng-nobela-sa-asya-at-pilipinas
Kaligirang kasaysayan-ng-nobela-sa-asya-at-pilipinas
 
Ang pamahayagan sa pilipinas
Ang pamahayagan sa pilipinasAng pamahayagan sa pilipinas
Ang pamahayagan sa pilipinas
 
Kagamitang panturo
Kagamitang panturoKagamitang panturo
Kagamitang panturo
 
Kompletong kasaysayan ng Pahayagan at Pahayagang Pangkampus sa Pilipinas
Kompletong kasaysayan ng Pahayagan at Pahayagang Pangkampus sa PilipinasKompletong kasaysayan ng Pahayagan at Pahayagang Pangkampus sa Pilipinas
Kompletong kasaysayan ng Pahayagan at Pahayagang Pangkampus sa Pilipinas
 
Kulturang popular
Kulturang popularKulturang popular
Kulturang popular
 
Kasaysayan ng maikling kwento
Kasaysayan ng maikling kwentoKasaysayan ng maikling kwento
Kasaysayan ng maikling kwento
 
Panulaang Filipino
Panulaang FilipinoPanulaang Filipino
Panulaang Filipino
 
Filipino 8 Mga Akdang Lumaganap sa Panahon ng Hapones
Filipino 8 Mga Akdang Lumaganap sa Panahon ng HaponesFilipino 8 Mga Akdang Lumaganap sa Panahon ng Hapones
Filipino 8 Mga Akdang Lumaganap sa Panahon ng Hapones
 
Mga dulang pantanghalan
Mga dulang pantanghalanMga dulang pantanghalan
Mga dulang pantanghalan
 
Kasaysayan ng ALPABETO at WIKA
Kasaysayan ng ALPABETO at WIKAKasaysayan ng ALPABETO at WIKA
Kasaysayan ng ALPABETO at WIKA
 
Sanaysay
Sanaysay Sanaysay
Sanaysay
 
Baryasyon at Barayti ng WIka
Baryasyon at Barayti ng WIkaBaryasyon at Barayti ng WIka
Baryasyon at Barayti ng WIka
 
ANG PANUNURING PAMPANITIKAN
ANG PANUNURING PAMPANITIKANANG PANUNURING PAMPANITIKAN
ANG PANUNURING PAMPANITIKAN
 
Lope K. Santos
Lope K. SantosLope K. Santos
Lope K. Santos
 
Maikling kuwento Handout
Maikling kuwento HandoutMaikling kuwento Handout
Maikling kuwento Handout
 
Kasaysayan ng linggwistika (1)
Kasaysayan ng linggwistika (1)Kasaysayan ng linggwistika (1)
Kasaysayan ng linggwistika (1)
 
PRELIM --FIL 211. INTRODUKSIYON SA PAMAMAHAYAG.pdf
PRELIM --FIL 211. INTRODUKSIYON SA PAMAMAHAYAG.pdfPRELIM --FIL 211. INTRODUKSIYON SA PAMAMAHAYAG.pdf
PRELIM --FIL 211. INTRODUKSIYON SA PAMAMAHAYAG.pdf
 

En vedette

Ang Mga Panahon ng Panitikan
Ang Mga Panahon ng PanitikanAng Mga Panahon ng Panitikan
Ang Mga Panahon ng PanitikanMckoi M
 
grade 8 module !!! andito ung may chart :D saka ung asias natural resourcs ge...
grade 8 module !!! andito ung may chart :D saka ung asias natural resourcs ge...grade 8 module !!! andito ung may chart :D saka ung asias natural resourcs ge...
grade 8 module !!! andito ung may chart :D saka ung asias natural resourcs ge...Gray01
 
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)Denni Domingo
 
Lampoon Writing - Mykel Andrada
Lampoon Writing - Mykel AndradaLampoon Writing - Mykel Andrada
Lampoon Writing - Mykel AndradaMykel Andrada
 
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)Denni Domingo
 
Pagsusuri sa Pag-Ibig sa Tinubuang Lupa
Pagsusuri sa Pag-Ibig sa Tinubuang LupaPagsusuri sa Pag-Ibig sa Tinubuang Lupa
Pagsusuri sa Pag-Ibig sa Tinubuang LupaRodel Moreno
 
Mga dakilang manunulat at ang pamagat ng kanilang akda
Mga dakilang manunulat at ang pamagat ng kanilang akdaMga dakilang manunulat at ang pamagat ng kanilang akda
Mga dakilang manunulat at ang pamagat ng kanilang akdaRosalie Orito
 
Elemento Ng Tula
Elemento Ng TulaElemento Ng Tula
Elemento Ng Tularosemelyn
 
Katutubong Panitikang Filipino (Kasaysayan ng Panitikang Pilipino) Ni: G. Ale...
Katutubong Panitikang Filipino (Kasaysayan ng Panitikang Pilipino) Ni: G. Ale...Katutubong Panitikang Filipino (Kasaysayan ng Panitikang Pilipino) Ni: G. Ale...
Katutubong Panitikang Filipino (Kasaysayan ng Panitikang Pilipino) Ni: G. Ale...Alexis Trinidad
 
Andres bonifacio presentation
Andres bonifacio presentationAndres bonifacio presentation
Andres bonifacio presentationMarti Tan
 

En vedette (14)

Ang Mga Panahon ng Panitikan
Ang Mga Panahon ng PanitikanAng Mga Panahon ng Panitikan
Ang Mga Panahon ng Panitikan
 
grade 8 module !!! andito ung may chart :D saka ung asias natural resourcs ge...
grade 8 module !!! andito ung may chart :D saka ung asias natural resourcs ge...grade 8 module !!! andito ung may chart :D saka ung asias natural resourcs ge...
grade 8 module !!! andito ung may chart :D saka ung asias natural resourcs ge...
 
Panitikan ng CAR
Panitikan ng CARPanitikan ng CAR
Panitikan ng CAR
 
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
 
Lampoon Writing - Mykel Andrada
Lampoon Writing - Mykel AndradaLampoon Writing - Mykel Andrada
Lampoon Writing - Mykel Andrada
 
Satire+ppt
Satire+pptSatire+ppt
Satire+ppt
 
Andres bonifacio
Andres bonifacioAndres bonifacio
Andres bonifacio
 
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
Hibik ng pilipinas sa inang espanya (trilogy)
 
Pagsusuri sa Pag-Ibig sa Tinubuang Lupa
Pagsusuri sa Pag-Ibig sa Tinubuang LupaPagsusuri sa Pag-Ibig sa Tinubuang Lupa
Pagsusuri sa Pag-Ibig sa Tinubuang Lupa
 
Pagsusuri sa Tula at Pelikula
Pagsusuri sa Tula at PelikulaPagsusuri sa Tula at Pelikula
Pagsusuri sa Tula at Pelikula
 
Mga dakilang manunulat at ang pamagat ng kanilang akda
Mga dakilang manunulat at ang pamagat ng kanilang akdaMga dakilang manunulat at ang pamagat ng kanilang akda
Mga dakilang manunulat at ang pamagat ng kanilang akda
 
Elemento Ng Tula
Elemento Ng TulaElemento Ng Tula
Elemento Ng Tula
 
Katutubong Panitikang Filipino (Kasaysayan ng Panitikang Pilipino) Ni: G. Ale...
Katutubong Panitikang Filipino (Kasaysayan ng Panitikang Pilipino) Ni: G. Ale...Katutubong Panitikang Filipino (Kasaysayan ng Panitikang Pilipino) Ni: G. Ale...
Katutubong Panitikang Filipino (Kasaysayan ng Panitikang Pilipino) Ni: G. Ale...
 
Andres bonifacio presentation
Andres bonifacio presentationAndres bonifacio presentation
Andres bonifacio presentation
 

Similaire à Kaligirang pangkasaysayan ng tula sa iba’t ibang panahon

Kasaysayan ng panitikan
Kasaysayan ng panitikanKasaysayan ng panitikan
Kasaysayan ng panitikanSCPS
 
Panahon ng katutubo
Panahon ng katutuboPanahon ng katutubo
Panahon ng katutuboMardy Gabot
 
Pag unlad ng panitikan
Pag unlad ng panitikanPag unlad ng panitikan
Pag unlad ng panitikanRhea
 
PAGSUSURI SA MGA AKDANG MAPANGHIMAGSIK SA PANITIKANG FILIPINO
PAGSUSURI SA MGA AKDANG MAPANGHIMAGSIK SA  PANITIKANG FILIPINOPAGSUSURI SA MGA AKDANG MAPANGHIMAGSIK SA  PANITIKANG FILIPINO
PAGSUSURI SA MGA AKDANG MAPANGHIMAGSIK SA PANITIKANG FILIPINONimpha Gonzaga
 
KASAYSAYAN_080430.pptx Sanaysay at Talumpati
KASAYSAYAN_080430.pptx Sanaysay at TalumpatiKASAYSAYAN_080430.pptx Sanaysay at Talumpati
KASAYSAYAN_080430.pptx Sanaysay at TalumpatiKentsLife1
 
Panitikan sa Panahon ng Kastila
Panitikan sa Panahon ng KastilaPanitikan sa Panahon ng Kastila
Panitikan sa Panahon ng KastilaMerland Mabait
 
panitikansapanahonngkatila-141205011050-conversion-gate01-1.pdf
panitikansapanahonngkatila-141205011050-conversion-gate01-1.pdfpanitikansapanahonngkatila-141205011050-conversion-gate01-1.pdf
panitikansapanahonngkatila-141205011050-conversion-gate01-1.pdfAngelaTaala
 
Q4-aralin 1 FILIPINO 9 ARALIN 1-NOLI ME TANGERE.pptx
Q4-aralin 1 FILIPINO 9 ARALIN 1-NOLI ME TANGERE.pptxQ4-aralin 1 FILIPINO 9 ARALIN 1-NOLI ME TANGERE.pptx
Q4-aralin 1 FILIPINO 9 ARALIN 1-NOLI ME TANGERE.pptxIMELDATORRES8
 
Kasaysayan ng Wikang Pambansa sa Panahon ng Rebulusyong Filipino
Kasaysayan ng Wikang Pambansa sa Panahon ng Rebulusyong FilipinoKasaysayan ng Wikang Pambansa sa Panahon ng Rebulusyong Filipino
Kasaysayan ng Wikang Pambansa sa Panahon ng Rebulusyong FilipinoNoldanne Quiapo
 
Simple Green and Beige Vintage Illustration History Report Presentation.pptx
Simple Green and Beige Vintage Illustration History Report Presentation.pptxSimple Green and Beige Vintage Illustration History Report Presentation.pptx
Simple Green and Beige Vintage Illustration History Report Presentation.pptxJeanDacles
 
Kasaysayan-ng-wikang-Pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong.pptx
Kasaysayan-ng-wikang-Pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong.pptxKasaysayan-ng-wikang-Pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong.pptx
Kasaysayan-ng-wikang-Pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong.pptxtuazonlyka56
 
Panahon bago dumating ang mga kastila
Panahon bago dumating ang mga kastilaPanahon bago dumating ang mga kastila
Panahon bago dumating ang mga kastilaMarie Louise Sy
 
2 pahapyaw na kasaysayan ng mayamang panitikang pilipino
2  pahapyaw na kasaysayan ng mayamang panitikang pilipino2  pahapyaw na kasaysayan ng mayamang panitikang pilipino
2 pahapyaw na kasaysayan ng mayamang panitikang pilipinodindoOjeda
 
pdfslide.tips_kasaysayan-ng-wikang-pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong-pilipin...
pdfslide.tips_kasaysayan-ng-wikang-pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong-pilipin...pdfslide.tips_kasaysayan-ng-wikang-pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong-pilipin...
pdfslide.tips_kasaysayan-ng-wikang-pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong-pilipin...Eliezeralan11
 
AP 5 PPT Q3 W3 - Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Wika at Panitikan ng Ku...
AP 5 PPT Q3 W3 - Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Wika at Panitikan ng Ku...AP 5 PPT Q3 W3 - Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Wika at Panitikan ng Ku...
AP 5 PPT Q3 W3 - Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Wika at Panitikan ng Ku...RanjellAllainBayonaT
 

Similaire à Kaligirang pangkasaysayan ng tula sa iba’t ibang panahon (20)

Kasaysayan ng panitikan
Kasaysayan ng panitikanKasaysayan ng panitikan
Kasaysayan ng panitikan
 
Filipino presentation
Filipino presentationFilipino presentation
Filipino presentation
 
Flordeliza
FlordelizaFlordeliza
Flordeliza
 
Flordeliza
FlordelizaFlordeliza
Flordeliza
 
Panahon ng katutubo
Panahon ng katutuboPanahon ng katutubo
Panahon ng katutubo
 
Pag unlad ng panitikan
Pag unlad ng panitikanPag unlad ng panitikan
Pag unlad ng panitikan
 
Pag unlad ng panitikan
Pag unlad ng panitikanPag unlad ng panitikan
Pag unlad ng panitikan
 
PAGSUSURI SA MGA AKDANG MAPANGHIMAGSIK SA PANITIKANG FILIPINO
PAGSUSURI SA MGA AKDANG MAPANGHIMAGSIK SA  PANITIKANG FILIPINOPAGSUSURI SA MGA AKDANG MAPANGHIMAGSIK SA  PANITIKANG FILIPINO
PAGSUSURI SA MGA AKDANG MAPANGHIMAGSIK SA PANITIKANG FILIPINO
 
KASAYSAYAN_080430.pptx Sanaysay at Talumpati
KASAYSAYAN_080430.pptx Sanaysay at TalumpatiKASAYSAYAN_080430.pptx Sanaysay at Talumpati
KASAYSAYAN_080430.pptx Sanaysay at Talumpati
 
Panitikan sa Panahon ng Kastila
Panitikan sa Panahon ng KastilaPanitikan sa Panahon ng Kastila
Panitikan sa Panahon ng Kastila
 
panitikansapanahonngkatila-141205011050-conversion-gate01-1.pdf
panitikansapanahonngkatila-141205011050-conversion-gate01-1.pdfpanitikansapanahonngkatila-141205011050-conversion-gate01-1.pdf
panitikansapanahonngkatila-141205011050-conversion-gate01-1.pdf
 
Q4-aralin 1 FILIPINO 9 ARALIN 1-NOLI ME TANGERE.pptx
Q4-aralin 1 FILIPINO 9 ARALIN 1-NOLI ME TANGERE.pptxQ4-aralin 1 FILIPINO 9 ARALIN 1-NOLI ME TANGERE.pptx
Q4-aralin 1 FILIPINO 9 ARALIN 1-NOLI ME TANGERE.pptx
 
Filipino-Group 5
Filipino-Group 5Filipino-Group 5
Filipino-Group 5
 
Kasaysayan ng Wikang Pambansa sa Panahon ng Rebulusyong Filipino
Kasaysayan ng Wikang Pambansa sa Panahon ng Rebulusyong FilipinoKasaysayan ng Wikang Pambansa sa Panahon ng Rebulusyong Filipino
Kasaysayan ng Wikang Pambansa sa Panahon ng Rebulusyong Filipino
 
Simple Green and Beige Vintage Illustration History Report Presentation.pptx
Simple Green and Beige Vintage Illustration History Report Presentation.pptxSimple Green and Beige Vintage Illustration History Report Presentation.pptx
Simple Green and Beige Vintage Illustration History Report Presentation.pptx
 
Kasaysayan-ng-wikang-Pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong.pptx
Kasaysayan-ng-wikang-Pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong.pptxKasaysayan-ng-wikang-Pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong.pptx
Kasaysayan-ng-wikang-Pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong.pptx
 
Panahon bago dumating ang mga kastila
Panahon bago dumating ang mga kastilaPanahon bago dumating ang mga kastila
Panahon bago dumating ang mga kastila
 
2 pahapyaw na kasaysayan ng mayamang panitikang pilipino
2  pahapyaw na kasaysayan ng mayamang panitikang pilipino2  pahapyaw na kasaysayan ng mayamang panitikang pilipino
2 pahapyaw na kasaysayan ng mayamang panitikang pilipino
 
pdfslide.tips_kasaysayan-ng-wikang-pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong-pilipin...
pdfslide.tips_kasaysayan-ng-wikang-pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong-pilipin...pdfslide.tips_kasaysayan-ng-wikang-pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong-pilipin...
pdfslide.tips_kasaysayan-ng-wikang-pambansa-sa-panahon-ng-rebolusyong-pilipin...
 
AP 5 PPT Q3 W3 - Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Wika at Panitikan ng Ku...
AP 5 PPT Q3 W3 - Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Wika at Panitikan ng Ku...AP 5 PPT Q3 W3 - Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Wika at Panitikan ng Ku...
AP 5 PPT Q3 W3 - Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Wika at Panitikan ng Ku...
 

Dernier

3rd quarter periodical test for AP grade 2
3rd quarter periodical test for AP grade 23rd quarter periodical test for AP grade 2
3rd quarter periodical test for AP grade 2rheapinkyneniza1
 
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptxPAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptxArmeeAgan
 
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptxpanahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptxSundieGraceBataan
 
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th QuarterMELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th QuarterRochAsuncion
 
melc based grade 8 KOMENTARYONG PANRADIO.pptx
melc based grade 8 KOMENTARYONG PANRADIO.pptxmelc based grade 8 KOMENTARYONG PANRADIO.pptx
melc based grade 8 KOMENTARYONG PANRADIO.pptxevafecampanado1
 
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me TangereKaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me TangereJizaTimbal
 
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...Stephaniemagnaye2
 
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptxGRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptxClaRisa54
 
Ang FLORANTE AT LAURA - Kabanata 1.pptx
Ang  FLORANTE AT LAURA - Kabanata 1.pptxAng  FLORANTE AT LAURA - Kabanata 1.pptx
Ang FLORANTE AT LAURA - Kabanata 1.pptxRoseAnneOcampo1
 
Pangunahing pangangailangan ng tao, hayop at halaman presentation.pptx
Pangunahing pangangailangan ng tao, hayop at halaman presentation.pptxPangunahing pangangailangan ng tao, hayop at halaman presentation.pptx
Pangunahing pangangailangan ng tao, hayop at halaman presentation.pptxCelestineMiranda
 
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...DianaKrisCayabyab1
 
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptxCopy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptxRayvenBoiserAbaiAbai
 
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptxespiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptxmondaveray
 
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang BhutanELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang BhutanJizaTimbal
 
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.pPAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.pDesilynNegrillodeVil
 
ANG PAGTATANGGOL NG MGA PILIPINO SA PAMBANSANG INTERES
ANG PAGTATANGGOL NG MGA PILIPINO SA PAMBANSANG INTERESANG PAGTATANGGOL NG MGA PILIPINO SA PAMBANSANG INTERES
ANG PAGTATANGGOL NG MGA PILIPINO SA PAMBANSANG INTERESMercedesTungpalan
 
3rd periodical test for grade 2 mathematics 2 sinugbuanong binisaya
3rd periodical test for grade 2 mathematics 2 sinugbuanong binisaya3rd periodical test for grade 2 mathematics 2 sinugbuanong binisaya
3rd periodical test for grade 2 mathematics 2 sinugbuanong binisayarheapinkyneniza1
 
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3MayAnnRodriguez2
 
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa FilipinoIkatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa FilipinoNoliEchano2
 
REBOLUSYONG-SIYENTIPIKO-ENLIGHTENMENT-AT-INDUSTRIYAL.pptx
REBOLUSYONG-SIYENTIPIKO-ENLIGHTENMENT-AT-INDUSTRIYAL.pptxREBOLUSYONG-SIYENTIPIKO-ENLIGHTENMENT-AT-INDUSTRIYAL.pptx
REBOLUSYONG-SIYENTIPIKO-ENLIGHTENMENT-AT-INDUSTRIYAL.pptxMariaRuthelAbarquez4
 

Dernier (20)

3rd quarter periodical test for AP grade 2
3rd quarter periodical test for AP grade 23rd quarter periodical test for AP grade 2
3rd quarter periodical test for AP grade 2
 
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptxPAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
PAGSASALING - WIKA 3rd quarter Fil 10.pptx
 
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptxpanahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
panahon ng rennaissance1 araling panlipunan 8.pptx
 
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th QuarterMELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
MELCs-FILIPINO-GRADE-10 1st to 4th Quarter
 
melc based grade 8 KOMENTARYONG PANRADIO.pptx
melc based grade 8 KOMENTARYONG PANRADIO.pptxmelc based grade 8 KOMENTARYONG PANRADIO.pptx
melc based grade 8 KOMENTARYONG PANRADIO.pptx
 
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me TangereKaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
Kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere
 
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
Q3-FIL9-W1-PAGSUSULIT-1 (1).pptxhsnsnsndndnndnndndndnndndndnddndndndndndndndn...
 
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptxGRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
GRADE 3 LAPG Filipino Reviewer ELLNA.pptx
 
Ang FLORANTE AT LAURA - Kabanata 1.pptx
Ang  FLORANTE AT LAURA - Kabanata 1.pptxAng  FLORANTE AT LAURA - Kabanata 1.pptx
Ang FLORANTE AT LAURA - Kabanata 1.pptx
 
Pangunahing pangangailangan ng tao, hayop at halaman presentation.pptx
Pangunahing pangangailangan ng tao, hayop at halaman presentation.pptxPangunahing pangangailangan ng tao, hayop at halaman presentation.pptx
Pangunahing pangangailangan ng tao, hayop at halaman presentation.pptx
 
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
Determines the missing term/s in a given continuous pattern using one attribu...
 
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptxCopy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
Copy-of-Araling-Panlipunan-CG-2023Curriculum Guide of Araling Panlipunan.pptx
 
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptxespiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
espiritwalidad at pananampalataya (STE 10)-1.pptx
 
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang BhutanELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
ELEHIYA SA KAMATAYAN NI KUYA, Elehiya mula sa bansang Bhutan
 
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.pPAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA 2022-2023.p
 
ANG PAGTATANGGOL NG MGA PILIPINO SA PAMBANSANG INTERES
ANG PAGTATANGGOL NG MGA PILIPINO SA PAMBANSANG INTERESANG PAGTATANGGOL NG MGA PILIPINO SA PAMBANSANG INTERES
ANG PAGTATANGGOL NG MGA PILIPINO SA PAMBANSANG INTERES
 
3rd periodical test for grade 2 mathematics 2 sinugbuanong binisaya
3rd periodical test for grade 2 mathematics 2 sinugbuanong binisaya3rd periodical test for grade 2 mathematics 2 sinugbuanong binisaya
3rd periodical test for grade 2 mathematics 2 sinugbuanong binisaya
 
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
KULTURA NG MGA PILIPINO ARALING PANLIPUNAN 3
 
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa FilipinoIkatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
Ikatlong MArkahang Pagsusulit sa Filipino
 
REBOLUSYONG-SIYENTIPIKO-ENLIGHTENMENT-AT-INDUSTRIYAL.pptx
REBOLUSYONG-SIYENTIPIKO-ENLIGHTENMENT-AT-INDUSTRIYAL.pptxREBOLUSYONG-SIYENTIPIKO-ENLIGHTENMENT-AT-INDUSTRIYAL.pptx
REBOLUSYONG-SIYENTIPIKO-ENLIGHTENMENT-AT-INDUSTRIYAL.pptx
 

Kaligirang pangkasaysayan ng tula sa iba’t ibang panahon

  • 1. Panitikang Filipino sa Iba’t ibang Panahon
  • 2. Panahon ng Katutubo Bago pa man dumating ang mga Kastila sa Pilipinas, mayroon nang sining at panitikan ang mga sinaunang Pilipino. Karamihan sa mga panitikan nila’y yaong mga pasalin-dila gaya ng mga bulong, tugmang-bayan, bugtong, epiko, salawikain at awiting-bayan na anyong patula; mga kwentong-bayan, alamat at mito na anyong tuluyan at ang mga katutubong sayaw at ritwal ng babaylan bilang pinakaunang anyo ng dula sa bansa. Karamihan sa mga panitikang ito ay pasalin-dila. May mga panitikan ring nasulat sa mga piraso ng kawayan, matitibay na kahoy at makikinis na bato. Ngunit iilan na lamang ang mga natagpuan ng mga arkeologo (archeologists) sapagkat batay sa kasaysayan, pinasunog at pinasira ito ng mga prayle nang dumating sila sa bansa sa paniniwalang ang mga ito ay gawa ng demonyo.
  • 3. Pananakop ng Kastila • Dumating ang mga Kastila sa bansa taglay ang tatlong Gs – GOD, GOLD at GLORY. Dumating sila na ang pangunahing layunin ay ihasik ang Kristiyanismo, maghanap ng ginto at upang lalong mapabantog sa pamamagitan ng pagdaragdag ng kanilang nasasakop. Mahahati ang panitikan sa dalawa sa panahong ito: una ay pamaksang pananampalataya at kabutihang-asal at ang ikalawa ay ang panitikang panrebolusyon.
  • 4. Dahil sa pananampalataya ang pangunahing pakay ng mga Kastila, karamihan sa mga unang akdang nalikha sa panahong ito ay halos paksang pananampalataya. Halimbawa aytulang gaya ng mga pasyong inaawit. Sila rin ang nagpakilala ng konseptong maharlika o dugong bughaw sa mga Pilipino na mababatid sa mga akdang awit na ang mga pangunahing tauhan ay mga hari, reyna, prinsipe at prinsesa – isang patunay ang awit na Florante at Laura ni Balagtas.
  • 5. • Sa panahong ito, piling-pili lamang ang nakasusulat sapagkat wikang Kastila lamang ang kinikilala sa ganitong larangan. Kaunti lamang ang nakasusulat sa Kastila dahil sa pagpipigil, sa nadaramang takot at pagiging madamot ng mga Kastila. • Sa panahong ito nalimbag ang pinakaunang aklat sa bansa; ang Doctrina Cristiana na nalimbag noong 1953 na isang panrelihiyong aklat. Ang pasyon ang isa sa patulang anyo na makarelihiyon.
  • 6. Sa ikalawang bahaging ito ng kasaysayang pampanitikan sa panahon ng pananakop ng Kastila, karamihan sa mga panitikang nalikha ay may diwang rebolusyonaryo at nagbukas sa kamalayang Pilipino sa di-makataong pagtrato sa kanila ng mga Kastila at nag- uudyok na kalabanin ang pamahalaan. Dahil sa labis na pang-aalipin at pang-aalispusta at masidhing diskriminasyon ng mga Kastila sa mga Pilipino; nagsilunsad ng mga kilusan ang iilang Pilipinong hindi na sumasang-ayon sa pamamalakad ng mga prayle at pamahalaang Kastila. Nagsisulat ang mga Pilipino sa panahong ito ng mga panitikang nagrerebolusyon. Nalathala ang mga pahayagang propagandista na pinangunahan ng La Solidaridad noong Pebrero 19, 1889 na naglalayong “matamo ang pagbabagong kailangan ng bansang bilang tugon sa kalagayang panlipunan at pang- ekonomiya, maisiwalat ang malubhang kalagayan ng bansa sa ilalim ng pamamalakat ng mga Kastila at upang pairalin ang kalayaan at demokrasya.”
  • 7. • Dahil sa mahigpit ang pamahalaan, nagsitago ang mga manunulat sa ilalim ng iba’t ibang sagisag-panulat upang maprotektahan ng mga sarili laban sa mapang-alipustahang Kastila at upang patuloy na makasulat. Ang pambansang bayaning si Dr. Jose P. Rizal na may sagisag- panulat na Laong Laan ay naging bahagi ng pahayagang La Solidaridad; at ang may-akda ng mga nobelang Noli Me Tangere at El Filibusterismo na unang nalimbag at nalathala sa Espanya at naging mitsa sa mga rebolusyonaryong Pilipino na mag-aklas laban sa mga Kastila. Sumulat din si Rizal ng mga sanaysay gaya ng Hinggil sa Katamaran ng mga Pilipino at Sa Mga Kabataang Dalaga sa Malolos. Ang mga bayaning sina Marcelo H. Del Pilar (na may sagisag- panulat na PLARIDEL), Graciano Lopez-Jaena, Antonio Luna, Mariano Ponce, Pedro Serrano Laktaw, Emilio Jacinto, Apolinario Mabini, at marami pang iba ay nagsisulat din.
  • 8. Pananakop ng Amerikano Dahil sa pagnanais ng mga Pilipino na mapatalsik ang mga Kastila, naging tagapagsagip ang mga Amerikano nang dumating sila noong 1898 na tuluyang nagpabagsak sa pamahalaang Kastila. Kung relihiyon ang naging pamana ng mga Kastila sa Pilipino, edukasyon naman ang naging pangunahing ipinamana ng mga Amerikano. Sa panahong ding ito isinilang ang mga ilang imortal na makatang Pilipino na nagsisulat sa Ingles at Tagalog.
  • 9. Sa mga unang taon ng pananakop ng Amerikano sa bansa, sumulat ang mga Pilipino sa Kastila, Tagalog at iba pang wikang panlalawigan. Nagsimula lamang umusbong ang mga panitikan sa Ingles noong 1910 dahil sa mga bagong silang na manunulat. Kabilang sa mga manunulat sa panahong ito sina si Jose Corazon de Jesus na tinaguriang Makata ng Pag-ibig at may mga panulat-sagisag na ‘Huseng Batute’ at ‘Huseng Sisiw’ dahil sisiw ang ipinababayad kapag nagpapagawa sa kanya ng
  • 10. Pananakop ng Hapon • Sa pambobomba ng Amerika sa Hiroshima, gumanti ang Hapon sa paglusob nito sa Pearl Harbor noong Disyembre 7, 1941. Dahil nasa isalalim ng kolonya ng Estados Unidos kaya’t sinakop ng Hapon ang Pilipinas. Ngunit para sa karamihang manunulat na Pilipino, isang biyaya sa larangang panitikan ng bansa ang pangyayaring ito. Sumibol nang lubos ang panitikan ng bansa sa panahong ito dahil ipinagbawal ng namumunong Hapon ang paggamit ng wikang Ingles at itinaguyod ang pagpapayaman sa panitikan gamit ang mga katutubong wika sa bansa. Sinunog din ang mga aklat na nasusulat sa Ingles upang masigurong hindi mababahiran ng kanluraning ideya ang panitikang nililikha.
  • 11. • Ang panahong ito sa kasaysayan ng bansa at ng panitikan ang tinaguriang Gintong Panahon ng Panitikang Filipino dahil higit na malaya ang mga Pilipino (kaysa noong sa Amerikano) sa pagsulat ng panitikan at pagsanib ng kultura, kaugalian at paniniwalang Pilipino sa mga ito. Dahil sa dinalang haiku (maikling tulang may tatlong taludtod at may bilang na pantig na 5-7-5 sa taludtod), nagkaroon ang mga Pilipino ng tanaga (maikling tulang may apat na taludtod at ang bilang ng pantig ay 7-7-7-7)
  • 12. KASALUKUYANG PANAHON • Naging makasaysayan sa mga Pilipino ang pagbabalik ng kanilang kalayaan noong Hulyo 4, 1946 mula sa kamay ng mga Hapon. At dahil sa kalayaang natamo, higit ring sumigla ang kalayaang pampanitikan ng bansa. Bilang patunay ng kasiglahan ng panitikang Filipino sa iba’t ibang uri sa panahong ito ay ang pagkakalimbag ng mga sumusunod na katipunan ng mga aklat: Mga Piling Katha at Mga Piling Sanaysay ni Alejandro Abadilla, Maiikling Kwentong Tagalog ni Teodoro Agoncillo, Ako’y Isang Tinig ni Genoveva Edroza-Matute at marami pang iba. Kinilala rin buhat sa panahong ito ang mga panitikang panlalawigan dahil sa mga inilunsad na mga pambansang pananaliksik at pagsasaling-wika ng panitikan ng Pilipinas. Lalo pang sumigla ang panitikang Filipino nang ilunsad ang gawad Carlos Palanca Memorial Awards for Litetature. Sumilang din sa panahong ito ang aktibismo ng mga batang mag-aaral noong nagsisimula ang dekada ’80 at ang kanilang panitikang aktibista gaya nina Virgilio Almario (na may sulat-panulat na Rio Alma) at Quintin Perez.
  • 13. • Sa kasalukuyan, sinasalin ang mga panitikan hindi lamang sa mga pahayagan, magazine at aklat, hindi lamang sa anyo ng pelikula, palabas pantelebisyon o kaya’y programang panradyo; kundi sa pamamagitan din ng hi-technology – ang Internet. Dahil sa internet nagkaroon ng blogging, video clipping at audio airing na patuloy na bumubuhay sa panitikan hindi lang ng Filipino kundi ng ibang lahi mandin. Patuloy na dumarami ang mga manunulat na Pilipino sa iba’t ibang anyo at uri ng panitikan gamit ang iba’t ibang media dahil sa mga inumpisahang kurso sa mga universidad at kolehiyo at pangangasiwa ng gobyerno ng mga pagsasanay sa mga kinakikitaang husay na mga mamamayan. Ngunit ang kasiglahan ng panitikan ay hindi magiging buo kung aasahan lamang ang pagdami at pag-usbong ng mga manunulat; kailangan din ang pagpapahalaga at pagmamalasakit ng mga mambabasa na katuwang sa pagtaguyod ng panitikan ng lahi. •
  • 14. END