Ένα ακόμα έγκλημα. Ένα ακόμα στίγμα; | HuffPost.pdf
ΠΉΓΑΙΝΕ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΚΉ ΣΕΛΊΔΑ
Προτείνετε µια διόρθωση
ΠΡΟΒΟΛΉ ΣΧΟΛΊΩΝ
ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΈΓΚΛΗΜΑ ΦΌΝΟΣ ΨΥΧΙΚΆ ΝΟΣΉΜΑΤΑ
Ένα ακόµα έγκληµα. Ένα ακόµα στίγµα;
Είναι άραγε ο ψυχικά ασθενής πάντοτε δολοφόνος; Είναι ο δολοφόνος πάντοτε
ψυχικά ασθενής;
Αντώνιος Ντακανάλης, Αρθρογράφος
Kαθηγητής και επικεφαλής ερευνητής Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπείας
27/12/2022 08:16 EET
OZGURDONMAZ VIA GETTY IMAGES
Του Αντωνίου Ντακανάλη Καθηγητή Ψυχιατρικής και
Ψυχοθεραπείας Μέλος του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου
Ψυχικής Υγείας
Δεκαεπτάχρονη κατακρεούργησε 22χρονη µε σαράντα
µαχαιριές στο Μαρούσι. Φρίκη και τρόµος!
Και οδύνη! Αµέτρητη! Για τους γονείς του κοριτσιού που άδικα
έφυγε, για τους γονείς του κοριτσιού που µένει...
Η κοινή γνώµη παγωµένη παρακολουθεί, συλλέγει τις
αποσπασµατικές πληροφορίες που δηµοσιεύονται και
προσπαθεί να καταλάβει, να ερµηνεύσει το ακατανόητο, να
εξηγήσει την τραγωδία, να ξορκίσει το κακό.
Και έρχεται η δήλωση των γονιών της δράστριας:
“Μετά την ανακοίνωση της ιατροδικαστικής έκθεσης,
δηλώνουµε ότι πρόκειται για ένα αποτρόπαιο έγκληµα,
ειδεχθές, που δυστυχώς ετελέσθη από την κόρη µας. Επειδή
σκοπός µας στο εξής είναι να αποδοθεί δικαιοσύνη,
προκειµένου να αναπαυθεί η ψυχή της αδικοχαµένης κοπέλας,
καθώς και να ικανοποιηθεί κατά το δυνατό, το αίσθηµα δικαίου
της οικογένειάς της.
Επειδή η 17χρονη κόρη µας έπασχε από σύνδροµο Asperger σε
συνδυασµό µε αγχώδη καταθλιπτική διαταραχή, όπως
αποδεικνύεται από τα ιατρικά πιστοποιητικά που έχουµε
προσκοµίσει.
Ως γνωστό ούτε το Asperger ούτε η κατάθλιψη σκοτώνει
άλλους ανθρώπους.
Ο καθηµερινός µας αγώνας, δύσκολος, γεµάτος πόνο και
απογοητεύσεις, χωρίς καµία χαρά ή ηθική επιβράβευση
διήρκησε πολλά χρόνια.
Η τελική επιβράβευση: Ο δικαστικός Γολγοθάς, η κοινωνική
κατακραυγή, το στίγµα, …µα το χειρότερο όλων ο αβάσταχτος
πόνος και τα δάκρυα από την απώλεια µιας ζωής.
Συγκεκριµένα είµαστε γονείς για 17 έτη, στηρίζουµε
καθηµερινά το παιδί µας, στις ατελείωτες καθηµερινές
δυσκολίες του, στην αβάσταχτη στενοχώρια του, στην
κοινωνική του αποµόνωση, καθώς και στις συνεχείς
απογοητεύσεις του. Θα συνεχίζουµε να το στηρίζουµε και στο
εξής, έστω και υπό την πίεση της νέας ολοκληρωτικής λύπης”.
Σπαρακτική δήλωση που σε βάζει σε σκέψεις.
Η ανήλικη δράστις έχει κατά δήλωση σύνδροµο Asperger.
Παρόλο που ο όρος έχει επισήµως καταργηθεί, χρησιµοποιείται
ακόµα για να δηλώσει µια νευροαναπτυξιακή διαταραχή ή
αλλιώς διαταραχή αυτιστικού φάσµατος για άτοµα µε
τουλάχιστον µέση νοηµοσύνη που έχουν κατακτήσει τον
προφορικό λόγο και βρίσκονται στην υψηλή πλευρά του
φάσµατος.
Στις διαταραχές του αυτιστικού φάσµατος παρουσιάζονται
δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση, στη λεκτική και
κυρίως µη λεκτική επικοινωνία, στην ευελιξία της σκέψης,
καθώς επίσης εµµονές και στερεοτυπίες. Ενίοτε εκδηλώνεται
ψυχαναγκαστική ανάγκη για σταθερότητα και έντονη
αντίδραση σε κάθε αλλαγή της ρουτίνας.
Στη άνω πλευρά του αυτιστικού φάσµατος βρίσκονται άτοµα
που δεν έχουν καν διαγνωστεί γιατί είναι πολύ
λειτουργικά. Στην κάτω πλευρά βρίσκονται άτοµα χωρίς λόγο
µε ανάγκη για συνεχή υποστήριξη. Πρόκειται για εκ γενετής
διαταραχή πού δεν θεραπεύεται, ωστόσο υπάρχει µεγάλη
δυνατότητα βελτίωσης των µη λειτουργικών συµπεριφορών µε
κατάλληλη και συνεχή εκπαίδευση και δια βίου ψυχοκοινωνική
υποστήριξη. Όσο πιο νωρίς ξεκινήσει η παρέµβαση, τόσο
καλύτερα τα αποτελέσµατα. Τα φάρµακα δεν θεραπεύουν τον
αυτισµό, ενδεχοµένως βοηθούν στην αντιµετώπιση κάποιων
συµπτωµάτων.
Κανένα άτοµο µε αυτισµό δεν είναι ίδιο µε κάποιο άλλο. Να το
θυµόµαστε αυτό! Αν έχετε γνωρίσει έναν αυτιστικό, µην
περιµένετε ότι όλοι έχουν την ίδια συµπεριφορά ή τις ίδιες
ανάγκες. Η παρέµβαση πρέπει να είναι αυστηρά
εξατοµικευµένη, άσχετα εάν µπορούµε να την προσφέρουµε
ποιοτικά σε όλους.
Πολλές φορές παρουσιάζεται συννοσηρότητα. Όπως ένας
άνθρωπος µε έλκος µπορεί να έχει διαβήτη, έτσι και ένας
άνθρωπος στο αυτιστικό φάσµα µπορεί να πάσχει
επιπροσθέτως από οποιαδήποτε σωµατική ή ψυχική ασθένεια.
Στην περίπτωση της 17χρονης γίνεται λόγος για αγχώδη
καταθλιπτική διαταραχή στην δήλωση των γονιών της, για
διπολική διαταραχή στην δήλωση του πατέρα του θύµατος.
Δυστυχώς η κοινή γνώµη θα µείνει για άλλη µια φορά στη
διάγνωση και θα έχει έναν ακόµα λόγο να φοβάται αδιακρίτως
όλους τους συν- ανθρώπους µας µε ψυχικές και
νευροαναπτυξιακές διαταραχές. Αυτό είναι το στίγµα – το
σηµάδεµα που και αυτό ψυχές σκοτώνει…
Έχει αυτισµό. Μπορεί να κάνει κάτι κακό; Αυτό αναρωτιέται
µια κοινωνία.
Αυτό αναρωτιόταν και ο Roberto, κατηγορούµενος για βίαιη
συµπεριφορά στο σχολείο.
“Φταίει ο αυτισµός για την συµπεριφορά µου;”, µε ρώτησε ο
έφηβος µε αυτισµό που συνάντησα στην πολύ αρχή της
καριέρας µου. “Η τηλεόραση λέει ότι οι αυτιστικοί είναι βίαιοι
και επικίνδυνοι για τους άλλους. Παίζει αυτό;”
Τα άτοµα µε διαταραχή του φάσµατος του αυτισµού µπορεί να
έχουν χαρακτηριστικά που θα µπορούσαν να κάνουν την
παραβίαση του νόµου λιγότερο ή περισσότερο πιθανή. Από τη
µία πλευρά, µπορεί να έχουν πρόβληµα µε την επιθετικότητα,
την κατανόηση των συναισθηµάτων των άλλων και τον έλεγχο
των δικών τους συναισθηµάτων, τα οποία δεν εκφράζονται µε
τρόπους που να µπορούν να γίνουν αναγνωρίσιµα από τους
άλλους. Μπορεί να έχουν προκλητικές συµπεριφορές που θα
µπορούσαν να προσελκύσουν την προσοχή της αστυνοµίας.
Από την άλλη πλευρά είναι τυπολάτρες, τείνουν να
ακολουθούν τους κανόνες και οι νόµοι είναι κοινωνικοί
κανόνες.
Ο Roberto ήθελε να µάθει περισσότερα... Χρόνια αργότερα,
αφού έφυγε από το πρόγραµµα κοινωνικών δεξιοτήτων για
νέους µε αυτισµό, ακολούθησε διδακτορικές σπουδές στην
δικανική ψυχολογία µε θέµα την εγκληµατική συµπεριφορά
εφήβων και νεαρών ενηλίκων µε σύνδροµο Asperger - αυτισµός
υψηλής λειτουργικότητας. Είχε ζήσει το στίγµα στο πετσί του
και ήθελε επιστηµονικά να εξετάσει την εικασία ότι ο αυτισµός
είναι αιτία βίαιου εγκλήµατος. Περίµενε να βρει εκτενή έρευνα
για το θέµα, αλλά έκανε λάθος.
Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες µελέτες αφορούν
µεµονωµένες περιπτώσεις ατόµων µε διαταραχή αυτιστικού
φάσµατος που βρίσκονταν ήδη σε φυλακή, ψυχιατρικά
νοσοκοµεία ή ιδρύµατα. Δεν απαντούν στο ερώτηµα εάν τα
άτοµα µε διαταραχή αυτιστικού φάσµατος ως οµάδα είναι
περισσότερο ή λιγότερο πιθανό να διαπράξουν ένα έγκληµα
από οποιονδήποτε νευροτυπικό και εάν το ποσοστό των
επικίνδυνων ή βίαιων αυτιστικών είναι µεγαλύτερο από το
ποσοστό των επικίνδυνων ή βίαιων νευροτυπικών – έτσι
ονοµάζονται οι µη αυτιστικοί.
Και ενώ κάποιες έρευνες δεν έχουν βρει καµία συσχέτιση
µεταξύ αυτισµού και βίαιου εγκλήµατος, είτε δεν µπόρεσαν να
καταλήξουν σε συµπέρασµα, άλλες υποστηρίζουν πως η
συννοσηρότητα ψυχιατρικών διαταραχών και η κατάχρηση
αλκοόλ και ναρκωτικών είναι από τους πιο σηµαντικούς
προγνωστικούς παράγοντες βίαιου εγκλήµατος στον αυτισµό.
Άρα η αναφεροµένη διάγνωση της 17χρονης που
κατακρεούργησε την 22χρονη φίλη της µε σαράντα µαχαιριές
είναι η αιτία του συγκεκριµένου εγκλήµατος;
Θα πρέπει να είναι πολύ επιπόλαιος κάποιος για υποστηρίξει ή
να απορρίψει το ενδεχόµενο γνωρίζοντας µόνο τις
αποσπασµατικές δηµοσιογραφικές πληροφορίες.
Για να πιθανολογήσει κάποιος αιτιώδη συνάφεια θα πρέπει να
είναι έµπειρος ψυχίατρος και να γνωρίζει το ιστορικό, την
ακριβή διάγνωση, τα εµπλεκόµενα άτοµα, τις συγκεκριµένες
συνθήκες και τα δυναµικά που είχαν αναπτυχθεί.
Θα πρέπει δηλαδή να εξετάσει την υπόθεση λεπτοµερώς και σε
βάθος. Μπορεί να µη µάθουµε ποτέ τις παραπάνω
πληροφορίες, ούτε τις ακριβείς συνθήκες ή τα κίνητρα που
µπορεί να είχε. Αυτή θα είναι η δύσκολη εκτίµηση που θα
κάνουν οι ψυχίατροι πραγµατογνώµονες που θα οριστούν από
το δικαστήριο.
Ωστόσο, κάθε µέρα διαβάζουµε ή ακούµε για σοβαρές
ψυχιατρικές διαταραχές πίσω από ένα ακόµα άγριο έγκληµα
που επιτελείται…
Είναι οι ψυχικά ασθενείς δυνητικά βίαιοι και επικίνδυνοι;
Κάποιοι άτοµα, µε κάποιες διαγνώσεις υπό κάποιες συνθήκες
ενδεχοµένως να είναι επικίνδυνοι για τους άλλους (ή και για
τον εαυτό τους) κυρίως αν δεν παίρνουν σωστά τα φάρµακά
τους. Δεν υπάρχει µια απάντηση που να καλύπτει τους πάντες
ούτε είναι ο χώρος εδώ να γίνει αναφορά σε κάθε
νευροαναπτυξιακή ή ψυχιατρική διαταραχή χωριστά.
Ούτε κάθε αυτιστικός ή ψυχικά ασθενής είναι απαραίτητα
επικίνδυνος ούτε καθε υγιής ακίνδυνος. Ειδεχθή εγκλήµατα
έχουν διαπραχθεί από ανθρώπους της διπλανής πόρτας χωρίς
καµµία διάγνωση. Η σχέση µεταξύ ψυχικής διαταραχής και
εγκλήµατος δεν είναι κατ’ανάγκη αιτιακή.
Όσο λοιπόν κι αν τα αιτία του εκάστοτε εγκλήµατος
φαντάζουν ξεκάθαρα, να αναρωτιέστε πάντα:
Είναι άραγε ο ψυχικά ασθενής πάντοτε δολοφόνος; Είναι ο
δολοφόνος πάντοτε ψυχικά ασθενής;
Μη λησµονάτε επίσης ότι άτοµα µε νευροαναπτυξιακές ή
ψυχιατρικές διαταραχές είναι πολύ συχνά θύµατα εκφοβισµού,
βίας, διακρίσεων και περιθωριοποίησης και δεν έχουν εύκολη
πρόσβαση σε ποιοτικές δοµές και την ψυχοκοινωνική
υποστήριξη που χρειάζονται τόσο εκείνοι όσο και το
περιβάλλον τους.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΈΓΚΛΗΜΑ ΦΌΝΟΣ ΨΥΧΙΚΆ ΝΟΣΉΜΑΤΑ
Κάνε εγγραφή τώρα
Learn Inn Ε.Κ.Π.Α.
Ταινία Ιερή Αράχνη
Cinobo
Κάνε εγγραφή τώρα
Learn Inn Ε.Κ.Π.Α.
Βιομηχανία Κατασκευών
Μετάλλου
VETA SA
Ταινία Ιερή Αράχνη
Cinobo
Dogville, με τον Στέλιο
Μάινα
Θέατρο ΝΕΟΣ Ακάδημος
Μαθητιώσα νεολαία με βαρύ ποινικό μητρώο
Shoot Pass
Αντώνιος Ντακανάλης, Αρθρογράφος
Kαθηγητής και επικεφαλής ερευνητής Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπείας
«Οικόπεδα με θέα», το
αριστούργημα του David Mamet,
στο θέατρο Άνεσις με all star cast
Happy Productions Greece
Ad