1. Privacy online
@jaren 3
27 april 2010
Vooruit Gent
Nel Broothaerts - Project Manager NTMT - Child Focus
Han Van Noten stafmedewerker – Steunpunt Jeugd

2. Wat is privacy
 ‘Het
recht om zijn eigen leven te leiden met zo
weinig mogelijk inmenging van buitenaf.’
 Vermijden om in een vals daglicht gesteld te worden;
 Bescherming tegen publicatie van privé-foto’s en
brieven zonder toestemming;
 Bescherming tegen onthulling van vertrouwelijk
verstrekte of ontvangen gegevens.
 Basisrecht!
(V.N.)

3. Wat denken jongeren over
privacy? is voor ½ jongeren de belangrijkste
 Communicatie
doelstelling van hun internetgebruik
 90 % van de jongeren chat bijna dagelijks
 83 % gebruikt de webcam
 1/3 heeft een eigen digitale camera
 14 % zet regelmatig zelfgemaakte filmpjes op het internet
 96 % van de jongeren heeft een GSM
 87 % heeft een eigen profiel op een sociale netwerksite
Bron:
TIRO

4. Wat denken jongeren over
privacy?onbekenden
 Contact met
 52 % chat wel eens met onbekenden
 33 % stelde vast dat partner loog over identiteit
 1/3: volwassene die zich voordeed als een jongere
 Vrijgeven van persoonlijke gegevens
 80% geeft profielgegevens door
 Voorzichtiger met contactgegevens
 55 % geeft geen e-mailadres aan vreemden
 70% geeft geen GSM-nummer vrij
 95 % geeft geen thuisadres vrij
 Jongens geven sneller contactgegevens door

5. Wat denken jongeren over
privacy? elkaar ?
 Hoe zit het in
 Netlog: ‘Derden hebben toegang tot alle informatie die
je zelf publiek maakt, onder de voorwaarden
omschreven in je privacy-instellingen’.
 ‘Browsertype, IP-adres huidige en vorige bezochte url
(en zoekopdracht) worden met de reclameprovider
gedeeld.’
 ‘Deze informatie kan vervolgens door andere websites
gebruikt worden voor de weergave en het voeren van
gerichte publiciteit.’
 Nuance: ‘andere persoonlijke gegevens’…
 Google: gelijkaardig verhaal – info wordt gedeeld met
‘zusterorganisaties’

6. Wat denken jongeren over
privacy?
 Jebent zelf verantwoordelijk!
 Opt-out
 En dan nog
 Toegang tot producten en diensten
 Spelletjes en prijzen
 Applicaties
 gevolg

7. Wat denken jongeren over
privacy?
 Belgische wetgeving vs. wetgeving uit andere
landen
 België: strenge wetgeving (Privacywet)
 Te streng voor de netwerksites: hosting in landen met
minder strenge regels
 Vooral USA laat veel toe
 Conflict tussen Europa en USA
 Italië:
netwerksites zijn verantwoordelijk voor hun
content
 Duitsland en Zwitserland: onderzoek naar
discrepanties

8. Wat denken jongeren over
privacy?
 Hoe ermee omgaan?
 Tooninteresse in de communicatiemiddelen die
kinderen gebruiken. Vraag hen hoe zij die
gebruiken, praat erover en maak duidelijke afspraken.
 Probeer zelf ook eens, ga zelf chatten, maak een
profiel aan…
 Leer
jongeren hun persoonlijke informatie zo weinig
mogelijk te verspreiden.

9. Wat denken jongeren over
privacy?
 Hoe ermee omgaan?
 Goede bescherming profiel op sociale netwerksite
 Populariteitsmeter

16. Wat denken jongeren over
privacy?
 Stellingenspel
 Doordat je communiceert met mensen die je niet echt kent of ziet, word je openhartiger over
jezelf.
 Het internet is juist bedoeld om met andere mensen te communiceren, dus waarom zou je
anoniem zijn?
 Als je anoniem bent, durf je ook positieve dingen die je in het echte leven nooit zou durven.
 Als je anoniem blijft op internet, loop je minder kans op problemen.
 Het is niet erg als commerciële bedrijven mijn gegevens hebben.
 Ik neem liever een valse identiteit aan dan anoniem te blijven.
 Ik vind het laf om anoniem te blijven.
 Ik durf makkelijker voor mijn mening uitkomen als ik anoniem ben.
 Als je chat met iemand die je niet ziet, leer je die persoon veel beter echt kennen omdat je
meer aandacht hebt voor het karakter dan voor het uiterlijk.

17. Portretrecht
 Hoe zit het in elkaar?
 Portretrecht = is een persoonlijkheidsrecht
 Hoort bij het recht op privacy, eerder dan bij
auteursrecht
 ‘De auteur of de eigenaar van een portret dan wel
enige andere persoon die een portret bezit of
voorhanden heeft, heeft niet het recht het te
reproduceren of aan het publiek mede te delen zonder
toestemming van de geportretteerde of, gedurende
twintit jaar na diens overlijden, zonder toestemming
van zijn rechtverkrijgenden’ (art. 10 Auteurswet)

18. Portretrecht
 Wat is een portret volgens de auteurswet?
 Herkenbaar en identificeerbaar

19. Portretrecht
 Toestemming is het toverwoord
 Best uitdrukkelijk
 Geen schade nodig om van een schending te
spreken.

20. Portretrecht
 Niet alle portretten vallen onder de auteurswet!
 Auteursrechtelijkbeschermd werk
 Privacywet, recht op privacy en strafwetboek kunnen
soelaas bieden

21. Portretrecht
 Hoe ga je ermee om ?
 Als reden voor iemand anders
 Als stok achter de deur
 Denk samen met jongeren na over welke foto’s ze van
zichzelf en anderen online zouden plaatsen

22. Portretrecht

23. Portretrecht
 Bijzonder geval: Webcam en sexting

24. Privacy en cyberpesten
 Hoe zit het in elkaar?

25. Privacy en cyberpesten
 34,3 % (slachtoffer – expliciete vraag) <> 64,3% (impliciet)
 21,2 % (dader – expliciete vraag) <> 39,9% (impliciet)
Slachtoffer Dader
1 45,5% ongewenste e-mails/SMS 19% uitsluiten uit online groep
2 20,5% ingebroken in e-mail/MSN & veranderen 15,5% inbreken in e-mail/MSN & paswoord
paswoord veranderen
3 17,7% ingebroken in e-mail/MSN & berichten 11,2% inbreken in e-mail/MSN & berichten sturen
sturen naar contacten 11,4% ongewenst e-mails/SMS sturen
13,3% ongewenst foto/video op internet 8,8% ongewenst foto/video op internet
11,9% uitsluiten uit online groep
 43,7 % heeft al e-mail/MSN-paswoord meegedeeld
 Meisjes meer slachtoffer, verschil tussen studierichtingen,
 piek in het lager middelbaar
 Onderschat door ouders: slachtoffer (24,3%), dader (9,1%)

26. Privacy en cyberpesten
 Hoe zit het in elkaar?
1. Anonimiteit
2. Detectie
3. 24/7
4. Cockpit-effect
5. Sneeuwbal-effect
Heirman & Walrave, 2009; Walrave & Heirman, 2010

27. Gevolgen
 Slachtoffers:
 Woede, kettingreacties (50,5% pesten terug)
 Ontredderd, angstig (38%) (vooral jonge adolescenten)
 Zich afzonderen, er niet over praten (55% zegt niks)
 Negatieve invloed op relaties (school, thuis, … 60%)
 Blokkeren afzender (67%) vragen om te stoppen (57%)
 Invloed op schoolprestaties
 Symptomen van depressie
 Zelfmoord: o.m. Ryan Halligan (2003), Megan Meier (2006), …

28. Gevolgen
 Dader:
 Niet altijd bewust van de impact van hun daden
 Soms juridische gevolgen (hacking, smaad, racisme, …)
 Al onderzocht bij ‘klassiek’ pesten (meer kans om misdrijven
te begaan)
 Bijstaander/getuige:
 Kwalijke lessen: brute macht, lot verdiend, …
 Durven vaak niet optreden tegen het pesten
 Impact op klassfeer, ‘pestculturen’

29. Privacy en cyberpesten
 Hoe zit het in elkaar?
 Al eens een genante foto of filmpje op het net
gezwierd… voor de fun, uit wraak of omdat je ruzie
hebt? Illegaal!
 Internetleverancier kan tussenkomen
 Strafrecht!
 Alternatieve straffen!
 Schadevergoedingen!
 Medische en gerechtskosten vergoeden van het
slachtoffer!

30. Privacy en cyberpesten
 Ongedaan maken?
 Eenmuisklik om een foto op het web te plaatsen
 Weghalen vraagt meer moeite en kennis!

31. Privacy en cyberpesten
 Hoe ermee omgaan?
 Preventief:
 Een foto van iemand iemands hoofd met varkensoren erop online plaatsen, is gewoon
grappig en niets om moeilijk over te doen.
 Een naaktfoto van mijn lief naar mijn beste vriend doorsturen is geen probleem.
 Ik zie het nut er niet van in om toestemming te vragen aan mijn vrienden alvorens foto’s van
hen online te zetten.
 Meisjes die erotische foto’s van zichzelf online plaatsen, vragen om problemen.
 Ik geef nooit het adres of telefoonnummer van mijn vrienden door aan iemand anders.
 Een filmpje van toen de lerares Frans flipte in de klas rondsturen naar medeleerlingen, is
geen voorbeeld van cyberpesten.
 Beledigingen posten op iemands prikbord is veel minder erg dan iemand op de speelplaats
pesten.
 Ik vind het geen probleem om via de webcam filmpjes te maken van mijn campartner zonder
diens toestemming.

32. Privacy en cyberpesten
 Hoe ermee omgaan?
 Preventief:
 Leerkinderen basistechnieken om informatie te
verzamelen over een persoon die hen lastigvalt:
 Hou chatconversaties bij
 Maak printscreens als er foto’s aan te pas komen (bijv.
via webcam)
 Bewaar mails, SMS- berichten…

33. MSN configureren

35. Privacy en cyberpesten
 Hoe ermee omgaan?
 Ten opzichte van het slachtoffer
 Signaalgedrag
 Serieus nemen en gerust stellen
 Niet reageren
 Blokkeren of nieuw e-mailadres aanmaken
 Moderator of provider aanspreken
 Verwittig de ouders
 In ernstige gevallen: politie

36. Privacy en cyberpesten
 Hoe ermee omgaan?
 Ten opzichte van daders en omstaanders
 Maak duidelijk dat je dit niet accepteert
 Praten
 Wijs op verantwoordelijkheden
 Stop !
 Verwittig de ouders

37. Online Privacy
 Zaken specifiek voor jeugdwerk
 AV² van de Vlaamse Jeugdraad: rol jeugdwerker

38. Online Privacy
 Voor wie meer wil weten:
 www.ikbeslis.be
 www.e-privacy.be
 Praktischefiches omtrent cyberpesten :
http://www.internet-
observatory.be/internet_observatory/faq/pdf/cyberpeste
n_nl_001.pdf
 www.clicksafe.be