การคณะสงฆ์ ด้านการปกครอง ตั้งแต่ครั้งพุทธกาล จนถึงปัจจุบัน มีการผันแปรไปตามความเหมาะสม อนุวัติไปตามแบบแผน ประเพณีและกฎหมายตามยุคสมัย ตามแต่ละประเทศที่พระพุทธศาสนาเข้าไปเผยแผ่ เพื่อให้พุทธจักรและอาณาจักรเป็นไปด้วยดีทั้งสองฝ่าย แต่ยังคงรักษาหลักเกณฑ์ที่สำคัญไว้ คือ พระธรรม วินัย เป็นหลักสำคัญ