สมอง คื อ ผู ้ ก ำ ำ หนดหน้ ำ ที ่ ท ุ ก อย่ ำ งใน
ร่ ำ งกำย รวมถึ ง ควบคุ ม พฤติ ก รรมพื ้ น ฐำนของ
เรำทั ้ ง หมด ตั ้ ง แต่ ก ิ น นอน ไปจนถึ ง รั ก ษำ
อุ ณ หภู ม ิ ใ นร่ ำ งกำย นอกจำกนี ้ ส มองยั ง ต้ อ ง
คอยขำนรั บ ต่ อ กิ จ กรรมอั น สลั บ ซั บ ซ้ อ นของ
มนุ ษ ย์ ด ้ ว ย เช่ น สร้ ำ งอำรยธรรม ดนตรี ศิ ล ปะ
วิ ท ยำศำสตร์ และภำษำ ซึ ่ ง ทั ้ ง หมดนี ้ เ กิ ด ขึ ้ น ได้
ก็ เ พรำะมี ค วำมหวั ง ควำมคิ ด อำรมณ์ และ
บุ ค ลิ ก ภำพของเรำซ่ อ นอยู ่ ภ ำยใน

สมองของคนเรำถ้ ำ มองจำกด้ ำ นบน จะเห็ น ว่ ำ
แยกออกเป็ น สองซี ก คื อ “ ซี ก ซ้ ำ ย” (Left
hemisphere) และซี ก ขวำ (Right hemisphere)
สมองซี ก ซ้ ำ ยจะควบคุ ม ร่ ำ งกำยด้ ำ นขวำ และสมอง
ซี ก ขวำจะควบคุ ม ร่ ำ งกำยด้ ำ นซ้ ำ ย เป็ น กำรควบคุ ม
ในลั ก ษณะไขว้ ด ้ ำ น

นั ก วิ ท ยำศำสตร์ ใ นคริ ส ต์ ศ ตวรรษที ่ 19 ได้
เรี ย กสมองด้ ำ นซ้ ำ ยว่ ำ สมองซี ก เด่ น หรื อ สมองซี ก
เอก และเรี ย กสมองด้ ำ นขวำว่ ำ สมองซี ก รอง

ศำสตรำจำรย์ โ รเจอร์ สเปอร์ ร ี ย ์ กั บ ศำสตรำจำรย์
โรเบิ ร ์ ต ออร์ น สไตน์ ได้ ท ดลองให้ น ั ก ศึ ก ษำทำ ำ สิ ่ ง ต่ ำ ง ๆ
ผลปรำกฏว่ ำ ซี ร ี บ รั ล คอร์ เ ท็ ก ซ์ ไ ด้ แ บ่ ง กำรทำ ำ งำนออก
เป็ น สองส่ ว นใหญ่ ๆ โดยสมองซี ก ขวำทำ ำ หน้ ำ ที ่ เ กี ่ ย วกั บ
จั ง หวะ รั บ รู ้ ท ี ่ ว ่ ำ ง มองภำพรวมจิ ต นำกำร ฝั น กลำงวั น
สี ส ั น และมิ ต ิ ส่ ว นหน้ ำ ที ่ ข องสมองซี ก ซ้ ำ ยทำ ำ หน้ ำ ที ่ เ กี ่ ย ว
กั บ คำ ำ พู ด ตรรกะ ตั ว เอง ลำ ำ ดั บ ขั ้ น ตอน กำรวิ เ ครำะห์ เ ชิ ง
เส้ น และกำรจั ด ทำ ำ รำยกำรต่ ำ ง ๆ

สมองแบ่ ง กำรทำ ำ งำนอย่ ำ งชั ด เจน
สมองซี ก สมองซี ก
ซ้ ำ ย
คำ ำ /ภำษำ ขวำ
จั ง หวะ
ตรรกะ รู ้ ต ำ ำ แหน่ ง
ตั ว เอง หน้ิ ำ ที ่
มิ ต
ลำ ำ ดั บ จิ น ตนำกำร
เส้ น ใจลอย
วิ เ ครำะห์ สี
รำยกำร รู ้ ภ ำพรวม

เอ็ ด เวิ ร ์ ด เดอโบโน ศำสตรำจำรย์ น ำย
แพทย์ ผ ุ ้ เ ชี ่ ย วชำญด้ ำ น ยุ ร ศำสตร์ ได้
พั ฒ นำกำรสอนทั ก ษะควำมคิ ด เชิ ง สร้ ำ งสรรค์
โดยเสนอควำมคิ ด ที ่ ม ี ช ื ่ อ เสี ย ง คื อ เรื ่ อ งควำมคิ ด
คู ่ ข นำน คื อ สมองจะสร้ ำ งรู ป แบบ (pattern) ขึ ้ น
มำหลั ง จำกที ่ ร ั บ ข้ อ มู ล ต่ ำ ง ๆ จำกภำยนอกเข้ ำ ไป
สมองจะมี ร ะบบกำร จั ด เก็ บ ข้ อ มู ล ข้ อ มู ล ที ่ ถ ู ก จั ด
เก็ บ ไว้ ใ นรู ป แบบของสมองนี ้ จ ะถู ก นำ ำ ออกมำใช้
อยู ่ เ สมอ

เอ็ ด เวิ ร ์ ด เดอโบโน ให้ น ิ ย ำมของควำมคิ ด
ว่ ำ ควำมคิ ด เป็ น กำรที ่ บ ุ ค คลได้ ส ำ ำ รวจ ตรวจสอบ
ประสบกำรณ์ อ ย่ ำ งเจตนำ เพื ่ อ วั ต ถุ ป ระสงค์ อ ย่ ำ ง
ใดอย่ ำ งหนึ ่ ง

เฮนรี กลำยท์ แ มน นิ ย ำมควำมคิ ด คื อ กำร
คิ ด เกี ่ ย วข้ อ งกั บ กำรให้ เ หตุ ผ ล กำรพิ น ิ จ พิ จ ำรณำ
กำรตรึ ก ตรอง หรื อ กำรสะท้ อ นควำมรู ้ ส ึ ก ของ
ตนเองที ่ ม ี ต ่ อ เรื ่ อ งต่ ำ ง ๆ ออกมำให้ ผ ู ้ อ ื ่ น รั บ รู ้

มำกำเร็ ต ดั บ บลิ ว แมทลิ น กล่ ำ วว่ ำ ควำม
คิ ด เป็ น กิ จ กรรมทำงสมองเป็ น กระบวนกำรทำง
ปั ญ ญำ ซึ ่ ง ประกอบด้ ว ย กำรสั ม ผั ส กำรรั บ รู ้ กำร
รวบรวม กำรจำ ำ กำรรื ้ อ ฟื ้ น ข้ อ มู ล เก่ ำ หรื อ
ประสบกำรณ์

•ควำมคิ ด รวบยอด (Concept) เป็ น ควำมคิ ด ที ่
เกิ ด จำกบุ ค คลพยำยำมจั ด วั ต ถุ สิ ่ ง ของ เหตุ ก ำรณ์
บุ ค คล และเรื ่ อ งอื ่ น ๆ เข้ ำ เป็ น กลุ ่ ม เป็ น พวกหรื อ
เป็ น ชั ้ น โดยอำศั ย คุ ณ สมบั ต ิ ท ี ่ ม ี ร ่ ว มกั น อยู ่

2. ควำมคิ ด ทำงตรรกศำสตร์ (Logical
Thinking) เป็ น กระบวนกำรคิ ด ที ่ ป ระกอบด้ ว ย
Thinking
กำรใช้ เ หตุ ผ ล กฎเกณฑ์ รวมทั ้ ง กำรสร้ ำ งหลั ก
กำรหรื อ กฎเกณฑ์ จ ำกเหตุ ผ ลซึ ่ ง มี อ ยู ่ แ ต่ เ ดิ ม นำ ำ
มำสร้ ำ งควำมสั ม พั น ธ์ ก ั บ ควำมรู ้ ใ หม่

3. กำรคิ ด แก้ ป ั ญ หำ (Problem Solving) Solving
เป็ น กระบวนกำรคิ ด ในระดั บ สู ง ต้ อ งอำศั ย สติ
ปั ญ ญำเข้ ำ มำช่ ว ยจั ด กำรเพื ่ อ ให้ ก ำรคิ ด เกิ ด ขึ ้ น
ตำมขั ้ น ตอน เกิ ด ขึ ้ น จำกกำรที ่ บ ุ ค คลนำ ำ ควำมรู ้
ทั ก ษะจำกประสบกำรณ์ เ ก่ ำ มำสร้ ำ งควำมสั ม พั น ธ์
กั บ สิ ่ ง เร้ ำ ใหม่ เพื ่ อ สร้ ำ งหลั ก กำรหรื อ กฎเกณฑ์
อย่ ำ งถู ก ต้ อ งสำ ำ หรั บ กำรแก้ ป ั ญ หำ

4. กำรตั ด สิ น ใจ (Decision Making) เกิ ด ขึ ้ น
เมื ่ อ บุ ค คลต้ อ งเผชิ ญ กั บ ปั ญ หำและจะต้ อ งคิ ด หำ
ทำงเลื อ กตั ้ ง แต่ ส องทำงขึ ้ น ไป และบุ ค คลจำ ำ เป็ น
ต้ อ งเลื อ กทำงใดทำงหนึ ่ ง

5. กำรคิ ด วิ เ ครำะห์ (Critical Thinking)
เป็ น กำรคิ ด ที ่ อ ำศั ย กระบวนกำรทำงปั ญ ญำที ่ ซ ั บ
ซ้ อ นหรื อ กระบวนกำรทำ ำ งำนของสมองในระดั บ ที ่
สู ง กว่ ำ กำรใช้ ค วำมคิ ด ตำมปกติ เป็ น กระบวนกำร
คิ ด ที ่ เ กิ ด ขึ ้ น อย่ ำ งมี ร ะบบ ขั ้ น ตอน

6. โยนิ โ สมนสิ ก ำร (Yonisomanasikara)
เป็ น กำรคิ ด ที ่ อ ำศั ย กระบวนกำรทำงปั ญ ญำหรื อ
กำรทำ ำ งำนของสมองในระดั บ สู ง เช่ น เดี ว กั บ กำร
คิ ด วิ เ ครำะห์ เป็ น กำรคิ ด ตำมหลั ก พุ ท ธธรรม มี
หลั ก กำรสำ ำ คั ญ คื อ ใช้ ส ติ ส ั ม ปชั ญ ญะเข้ ำ มำร่ ว ม
ทำ ำ งำนกั บ ปั ญ หำในกระบวนกำรคิ ด คิ ด ทำ ำ ให้
กระบวนกำรคิ ด ไม่ ต กอยู ่ ใ ต้ อ ำ ำ นำจของอำรมณ์
ควำมรู ้ ส ึ ก ควำมต้ อ งกำรหรื อ ควำมอยำกในรู ป
แบบต่ ำ ง ๆ ซึ ่ ง รู ้ จ ั ก กั น ในชื ่ อ ของอวิ ช ชำ (ควำม
โง่ ) และตั ณ หำ (ควำมอยำก)

7. จิ น ตนำกำร (Imagination) ควำมคิ ด
ชนิ ด นี ้ เ กิ ด ขึ ้ น เมื ่ อ จิ ต ใจอยู ่ ใ นสภำวะสงบ
หรื อ ปล่ อ ยวำง

8. สหั ช ญำณ หรื อ ญำณทั ศ นะ (Intuition) คื อ
ควำมสำมำรถหยั ่ ง รู ้ เ ป็ น พิ เ ศษ หรื อ ควำมสำมำรถ
ในกำรกำ ำ หนดรู ้ ส ิ ่ ง ต่ ำ ง ๆ ซึ ่ ง มนุ ษ ย์ ท ุ ก คนมี
ติ ด ตั ว มำแต่ ก ำ ำ เนิ ด และแสดงออกมำได้ จ ำกจิ ต ใจ
ที ่ ม ี ส มำธิ

9. ควำมคิ ด
สร้ ำ งสรรค์ (Creative
Thinking) เป็ น ควำม
คิ ด ที ่ เ กิ ด ขึ ้ น โดย
อำศั ย จิ น ตนำกำรเป็ น
พื ้ น ฐำนสำ ำ คั ญ โดย
อำศั ย พื ้ น ฐำนจำก
ประสบกำรณ์ เ ดิ ม คื อ
ควำมรู ้ ข้ อ มู ล
ข่ ำ วสำร บุ ค คลใช้ ท ั ้ ง
ประสบกำรณ์ เ ดิ ม และ
ปั ญ ญำในกำรจั ด สิ ่ ง
ต่ ำ ง ๆ ขึ ้ น เป็ น รู ป แบบ

ควำมหมำยของควำมคิ ด
สร้ ำ งสรรค์
เอ็ดเวิร์ด ดี. โบโน
กล่ำวว่ำ ควำมคิดสร้ำงสรรค์
หมำยถึงควำมสำมำรถใน
กำรคิดนอกกรอบ (Lateral
Thinking) เพือสร้ำงแนวคิด
่
ใหม่ทจะนำำมำใช้แก้ปัญหำ
ี่
ได้หลำย ๆ แนวคิด และนำำ
แนวคิดเหล่ำนีไปพัฒนำต่อ
้
เพื่อให้สำมำรถใช้แก้ปัญหำ
ทีต้องกำรได้
่

ควำมหมำยของควำมคิ ด
สร้ ำ งสรรค์
วอลลำซและโคแกน มี
ควำมเชื่อว่ำควำมคิด
สร้ำงสรรค์หมำยถึง ควำม
สำมำรถทีจะคิด “โยงสัมพันธ์”
่
กล่ำวคือ เมือระลึกสิ่งใดได้ก็จะ
่
เป็นสะพำนให้ระลึกสิงอื่นได้ต่อ
่
ไป สัมพันธ์กันเป็นลูกโซ่

ควำมหมำยของควำมคิ ด สร้ ำ งสรรค์
ทอร์แรนซ์ ควำมคิดสร้ำงสรรค์ คือ กระบวน
ประสำทสัมผัสอันฉับไวต่อปัญหำ ต่อสิงที่ขำดตกบกพร่อง
่
ต่อช่องว่ำงของควำมรู้ ต่อปัจจัยที่สญหำยไป ต่อสิ่งทีขำด
ู ่
ควำมกลมกลืน

เป็ น ลั ก ษณะควำมคิ ด แบบอเนกนั ย
(Divergent thinking) คื อ กำรคิ ด หลำยๆ แง่
หลำย ๆ ทำง คิ ด ให้ ม ำกที ่ ส ุ ด ที ่ จ ะนึ ก ได้
กิ ล ฟอร์ ด คิ ด ว่ ำ คนที ่ ม ี ค วำมคิ ด แบบอเนก
นั ย นั ้ น ต้ อ งมี ค ุ ณ สมบั ต ิ ด ั ง นี ้
ควำมคิ ด ริ เ ริ ่ ม (Originality) หมำยถึ ง ควำม
คิ ด แปลก ๆ ใหม่ ๆ ที ่ แ ตกต่ ำ งจำกควำมคิ ด
ธรรมดำของคนทั ่ ว ไป ไม่ ซ ำ ้ ำ ควำมคิ ด คนอื ่ น ๆ
อำจเป็ น ควำมคิ ด ใหม่ ห รื อ ได้ จ ำกกำรดั ด แปลง
ควำมคิ ด เดิ ม ของผู ้ อ ื ่ น ประยุ ก ต์ ใ ห้ เ ป็ น สิ ่ ง ใหม่

ควำมคิ ด ยื ด หยุ ่ น
(Flexibility) หมำยถึ ง
ควำมสำมำรถที ่ จ ะคิ ด หำคำ ำ
ตอบได้ อ ย่ ำ งคล่ อ งแคล่ ว
ว่ อ งไว รวดเร็ ว และมี ค ำ ำ
ตอบได้ จ ำ ำ นวนมำกที ่ ส ุ ด ใน
เวลำจำ ำ กั ด

ทดสอบสมองซี ก ขวำ
หำหั ว คนใน ภำพนี ้ ในเวลำเท่ ำ ที ่ ค ุ ณ สำมำรถ
จะทำ ำ ได้ ( แต่ ใ ห้ เ ร็ ว ที ่ ส ุ ด )
คุ ณ จะต้ อ งค้ น หำได้ เ พี ย งครั ้ ง เดี ย วเท่ ำ นั ้ น
จนกว่ ำ จะเจอ
1. สำมำรถค้ น หำได้ ภ ำย ในเวลำ 25 วิ น ำที
เป็ น คนที ่ ม ี ส มองข้ ำ งขวำดี ก ว่ ำ คนปกติ
2. สำมำรถค้ น หำได้ ภ ำย ในเวลำ 1 นำที
สมองของคุ ณ พั ฒ นำตำมปกติ
3. หำกคุ ณ สำมำรถค้ น หำได้ ในเวลำ 1-3 นำที
สมองข้ ำ งขวำของคุ ณ มี ป ฏิ ก ิ ร ิ ย ำช้ ำ ควร
กิ น โปรตี น ให้ ม ำกขึ ้ น กว่ ำ เดิ ม
4. ค้ น หำเจอเกิ น กว่ ำ 3 นำที สมองมี ป ฏิ ก ิ ร ิ ย ำ

ควำมคิ ด ละเอี ย ดลออ (Elaboration) หมำย
(Elaboration
ถึ ง กำรคิ ด ได้ ใ นรำยละเอี ย ด เพื ่ อ ขยำยหรื อ
ตกแต่ ง ควำมคิ ด หลั ก ให้ ไ ด้ ค วำมหมำยที ่ ส มบู ร ณ์
ยิ ่ ง ขึ ้ น

ควำมคิ ด โยงใย (Association) หมำยถึ ง
ควำมสำมำรถในกำรคิ ด โยงใยต่ อ เชื ่ อ ม สำมำรถ
คิ ด หำควำมคิ ด ที ่ ค ล้ ำ ยกั น หรื อ เหมื อ นกั น หรื อ มี
ควำมสั ม พั น ธ์ เ ชื ่ อ มโยงเกี ่ ย วข้ อ งกั น ได้ ม ำกที ่ ส ุ ด

หมำยถึ ง วิ ธ ี ค ิ ด หรื อ
กระบวนกำรทำ ำ งำนของ
สมองที ่ ม ี ข ั ้ น ตอนต่ ำ ง ๆ
ในกำรคิ ด แก้ ป ั ญ หำจน
สำ ำ เร็ จ เช่ น วอลลำส
กล่ ำ วในหนั ง สื อ ของเขำ
เรื ่ อ งศิ ล ปะกำรคิ ด มี
ใจควำมว่ ำ กระบวนกำร
ของควำมคิ ด สร้ ำ งสรรค์
เกิ ด จำกกำรคิ ด สิ ่ ง ใหม่ ๆ
โดยกำรลองผิ ด ลองถู ก
โดยแบ่ ง ไว้ 4 ขั ้ น ตอน
คื อ
•ขั ้ น เตรี ย มกำร
(Preparation) เป็ น ขั ้ น

2. ขั ้ น ควำมคิ ด ฟั ก ตั ว (Incubation) เป็ น ขั ้ น
ตอนที ่ อ ยู ่ ใ นควำมวุ ่ น วำยของข้ อ มู ล ต่ ำ ง ๆ ทั ้ ง เก่ ำ
และใหม่ ป ะปนกั น

3. ขั ้ น ควำมคิ ด กระจ่ ำ งชั ด (Illumination)
เป็ น ขั ้ น ที ่ ค วำมคิ ด สั บ สนต่ ำ ง ๆ ได้ ผ ่ ำ นกำรเรี ย บ
เรี ย งและเชื ่ อ มโยงควำมสั ม พั น ธ์ ต ่ ำ ง ๆ เข้ ำ ด้ ว ย
กั น ให้ ม ี ค วำมกระจ่ ำ งชั ด และสำมำรถมองเห็ น
ภำพรวมของควำมคิ ด ได้

4. ขั ้ น ทดลองควำมคิ ด และพิ ส ู จ น์ ใ ห้ เ ห็ น จริ ง
(Verification) เป็ น ขั ้ น ที ่ ร ั บ ควำมคิ ด จำกสำมขั ้ น
แรกมำพิ ส ู จ น์ ว ่ ำ เป็ น ควำมคิ ด ที ่ จ ริ ง และถู ก ต้ อ ง
หรื อ ไม่

•กำรระดมสมอง (Brainstorming) รวบรวม
ทำงเลื อ กต่ ำ ง ๆ

2. กำรปลู ก ฝั ง ควำมกล้ ำ ที ่ จ ะทำ ำ สิ ่ ง สร้ ำ งสรรค์
ด้ ว ยกำรทดลองกำรตั ้ ง คำ ำ ถำมง่ ำ ยๆ

ดู ภ ำพข้ ำ งล่ ำ งพู ด ชื ่ อ สี ข อง
แต่ ล ะคำ ำ ออกมำ
เหลื อ ง นำ ้ ำ เงิ น ส้ ม
ดำ ำ
แดง เขี ย ว ม่ ว ง
เหลื อ ง
ส้ ม เขี ย ว ดำ ำ
นำ ้ ำ เงิ น
แดง ม่ ว ง เขี ย ว
นำ ้ ำ เงิ น

3. กำรสร้ ำ งควำมคิ ด
ใหม่ โดยกำรแจกแจงวิ ธ ี
กำรที ่ ส ำมำรถใช้ ใ นกำร
แก้ ป ั ญ หำใดปั ญ หำหนึ ่ ง
มำ 10 วิ ธ ี ก ำร

4. กำรตรวจสอบ
ควำมคิ ด เป็ น เทคนิ ค
ที ่ ใ ช้ ใ นกำรค้ น หำ
ควำมคิ ด หรื อ
แนวทำงที ่ ใ ช้ ใ นกำร
แก้ ป ั ญ หำต่ ำ ง ๆ ที ่
เกิ ด ขึ ้ น อย่ ำ งรวดเร็ ว

วิ ธ ี ซ ิ เ นติ ก ส์ ์
์ “ ซี เ นติ ก ส์ ์ เป็์ น คำ์ ำ์ ในภำษำกรี์ ก ์มี์ ค ์วำม
์์ ์ ์ ์ ์ ์ ์ ์ ์ ์ ์ ์
หมำยว่ ำ ม“ ““ “ “ “ “ “ “ ““ “ “ “ “ “ ” ” เทคนิ ค กำรเชื ่ อ ม
“ “ “
กำรเสนอโดย บ W.J. Godon เป็ น วิ ธ ี ก ำร
สร้ ำ งควำมคิ ด แผลง รรรร ร ร รร ร ร ร ร ร ร ร ร สร้ ำ งค
ๆ ซึ ่ ร ตำมปกติ ม นุ ษ ย์
ง
เรำนึ ก ไม่ ถ ึ ง ์ ์โดยกำรคิ์ ด ์ย้์ อ ์นไปมำเหมอน
์ ์ ์ ์ ์ ์ ์ ์ ์ ์ ์์ ์ ์ ์
ลู ก ตุ ้ ม นำฬิ ก ำที ่ แ กว่ ง อยู ่ ร ะหว่ ำ งควำม
รู ้ ส ึ ก ที ่ ค ิ ด อย่ ำ งมี เ หตุ ม ี ผ ลกั บ กำรอุ ป มำ
ำ เริ ่ ม ต้ น จำกวิ ธ ี ค ิ ด่ อย่ ำ งมี ต รรกะิ ดทำำำ งมี ต รรกะ ท
เริ ม ต้ น จำกวิ ธ ี ค ำำ ำ ำ ำำ
อย่กำร
วิ เ ครำะห์ ส รรพสิ ่ ง โดยกำรสื บ สอบโมเดล
ต่ ำ ง ลลลล ลล ลล ล ลล ล ล ลล ล ลล ลลลล ลล ล
ๆ ทำ ำ ลล เ ป็ น ลั ล ษณะทั ่ ล ไป แล้ ล แปร
ให้ ก ว ว
เปลี ่ ย นสิ ่ ง ที ่ ไ ม่ ค ุ ้ น เคยให้ เ ป็ น สิ ่ ง ที ่ ค ุ ้ น
เคย นนนนน นน นนนน นน นน
ในขณะเดี ย วกั น ก็ น ำ ำ นนนนน นนนนน
นน ท กำรอุ น มำแปร
ป

วิธีซิเนติกส์มการอุปมา 4 วิธี ดังนี้
ี
1. การอุปมาว่าเป็นคน ลองคิดดูว่าถ้าตนเองเป็นฝากระ
ป๋อง
2. การอุปมาโดยตรง หยิบยกเอาสรรพสิ่งที่ดำารงอยู่
รอบตัวเรา ซึ่งมีความคล้ายคลึง
กันขึ้นมาพิจารณา นำากฎเกณฑ์
ของสิ่งเหล่านั้นมาใช้ประโยชน์
เช่น ฝาหอยจุ๊บแจงคล้ายกับ
อะไร
3. การอุปมาเชิง อุปมาจุดปัญหากับคำาพูดหรือ
สัญลักษณ์ สัญลักษณ์ต่าง ๆ เช่น การปิด
ประเทศเหมือนสัญลักษณ์เครื่อง
กั้นปิดถนน
4. การอุปมาเชิง อุปมากับจินตนาการที่สร้างขึ้น
จินตนาการ เองหรือสิ่งที่ไม่มีตัวตน เช่น
ความคิดในนิยายกำาลังภายใน
หรือนิทานอาหรับราตรี (วีรพจน์
ลือประสิทธิ์สกุล, 2538 : 156 –
157)

กำรคิ ด แก้ ป ั ญ หำ หมำยถึ ง กำรคิ ด ที ่ ม ี บ ท
สรุ ป หลั ง จำกคิ ด เสร็ จ แล้ ว เป็ น กำรคิ ด หำทำง
แก้ ไ ขอุ ป สรรคที ่ เ กิ ด ขึ ้ น เพื ่ อ ให้ บ รรลุ ถ ึ ง จุ ด มุ ่ ง
หมำย

เจ พี กิ ล ฟอร์ ด นั ก
จิ ต วิ ท ยำได้ ก ล่ ำ วไว้ ว ่ ำ “
กำรมี ช ี ว ิ ต คื อ กำรมี ป ั ญ หำ
และกำรแก้ ป ั ญ หำ คื อ ควำม
เจริ ญ งอกงำมอย่ ำ งมี ส ติ
ปั ญ ญำ “ โดยกล่ ำ วถึ ง
บุ ค ลิ ก ภำพของคนที ่ ม ี ค วำม
คิ ด สร้ ำ งสรรค์ ว ่ ำ ต้ อ งมี
ควำมฉั บ ไวที ่ จ ะรู ้ ป ั ญ หำ
และมองเห็ น ปั ญ หำ มี ค วำม
ว่ อ งไว สำมำรถ
เปลี ่ ย นแปลงควำมคิ ด ใหม่ ๆ
ได้ ง ่ ำ ย

กำรคิ ด แก้ ป ั ญ หำอย่ ำ งสร้ ำ งสรรค์ ประกอบ
ด้ ว ยกระบวนกำรคิ ด ขั ้ น ตอนต่ ำ ง ๆ 4 ขั ้ น ตอน คื อ
•กำรค้ น หำควำมหมำยของปั ญ หำ (Define)

กำรคิ ด แก้ ป ั ญ หำอย่ ำ งสร้ ำ งสรรค์ ประกอบ
ด้ ว ยกระบวนกำรคิ ด ขั ้ น ตอนต่ ำ ง ๆ 4 ขั ้ น ตอน คื อ
•กำรเปิ ด ใจกว้ ำ งต่ อ ควำมเห็ น ที ่ ห ลำกหลำยเป็ น
จำ ำ นวนมำก (Open)

กำรคิ ด แก้ ป ั ญ หำอย่ ำ งสร้ ำ งสรรค์ ประกอบ
ด้ ว ยกระบวนกำรคิ ด ขั ้ น ตอนต่ ำ ง ๆ 4 ขั ้ น ตอน คื อ
•กำรพิ ส ู จ น์ แ ยกแยะให้ ไ ด้ ค วำมคิ ด เห็ น ที ่ ด ี ท ี ่ ส ุ ด
(Identify)

กำรคิ ด แก้ ป ั ญ หำอย่ ำ งสร้ ำ งสรรค์ ประกอบ
ด้ ว ยกระบวนกำรคิ ด ขั ้ น ตอนต่ ำ ง ๆ 4 ขั ้ น ตอน คื อ
•กำรเปลี ่ ย นควำมคิ ด เห็ น ให้ เ ป็ น กำรกระทำ ำ
(Transform)

กำรคิ ด แก้ ป ั ญ หำอย่ ำ งสร้ ำ งสรรค์ ประกอบ
ด้ ว ยกระบวนกำรคิ ด ขั ้ น ตอนต่ ำ ง ๆ 4 ขั ้ น ตอน คื อ
•กำรเปลี ่ ย นควำมคิ ด เห็ น ให้ เ ป็ น กำรกระทำ ำ
(Transform)

ถ้ ำ ดู ย ั ง ไงๆ ก็ ห มุ น ตำม
เข็ ม นำฬิ ก ำ แสดงว่ ำ
นั ก ศึ ก ษำเป็ น คนช่ ำ งคิ ด
ช่ ำ งฝั น มี ค วำมคิ ด
สร้ ำ งสรรค์ เป็ น แนว
ศิ ล ป์ และกำ ำ ลั ง ใช้ ส มอง
ซี ก ขวำ
แต่ ถ ้ ำ นั ก ศึ ก ษำดู ใ ห้ ด ี
ดู อ ี ก ที ถ้ ำ หมุ น ทวนเข็ ม
นำฬิ ก ำตะหำกล่ ะ แสดง
ว่ ำ เป็ น คนอิ ง เหตุ อ ิ ง ผล
มี ล อจิ ก เป็ น แนววิ ท ย์
และกำ ำ ลั ง ใช้ ส มองซี ก
ซ้ ำ ย
แต่ เ ดี ๋ ย วหมุ น ตำมเข็ ม
เดี ๋ ย วก็ ห มุ น ทวนเข็ ม
แสดงว่ ำ เป็ น มนุ ษ ย์ แ บบ
ไหนกั น แน่ คิ ด เอำเอง