5. EZAUGARRIAK
- Ekialdeko eragina, Egiptokoa bereziki.
- ARTELANAK: “kuroiak” eta “koraiak”
- Materiala: kareharria, marmola.
-Gizon gazteak, biluzik eta aurrera begira.
-Adierazpen anatomikoa: oso eskematikoa.
6. EGIPTOKO ESKULTURA ETA GREZIAKO ALDI
ARKAIKOAREN ESKULTURAREN ARTEKO
HARREMANA
BLOKE-
ESTATUAK
22. LUDOVISI TRONUAN zurruntasun arkaikoa galtzen da: gorputzak makurtzen
dira eta malgutasunez ondulatzen dira. Jantzi bustien teknikak
emakumezkoen gorputzak sugeritzen ditu
Afroditaren jaiotza. Ludovisi Tronoa (Erroma)
23. KLASIZISMORAKO TRANTSIZIOA
. Zurruntasuna galtzen
hasten da: besoak
gorputzetik bereizita, hanka
aurreratua eta tolestua.
. Simetria gutxiago: burua
makurtua.
. Brontzearen erabilerak
jarrera ezberdineko figurak
egitea baimentzen du.
RIACE-ko GERLARIA
24. DELFO-KO AURIGA
•Proportzio zuzenak.
•Kanon dotorea.
•Onarrizko simetria, baina:
- burua eta oinak biratzen ditu.
- besoak gorputzetik bereiziak.
- lepoaren biratzea.
- goiko tolesduren naturaltasun
gehiago.
31. EZAUGARRIAK
EDERTASUN FISIKO ETA Ikerketa matematikoa:
ESPIRITUAL IDEALA proportzio idealak: KANONA
.anatomiaren naturalismoa.
.osotasuna eta zatien arteko
armonia.
.Kontrapostoa: simetriarik
gabe.
Gaiak: jainkoak eta heroiak
43. POLIKLETO: DORIFOROA
•Naturalismo eta idealismoaren arteko
oreka perfektua
•Doriforoa: lantza
daraman gerlaria edo
atleta
•Funtzio
konmemoratiboa,
ornamentala
44. POLIKLETO: KANON IDEALAREN BILAKETA
Mugimendu potentziala, orekatua:
mugitu behar dela nabaritzen da
“Kontrapostoa”: erritmo gurutzatu eta
konpentsatua, simetriarekin apurtuz
Kanona: burua gorputzaren
zazpiren bat: proportzio idealak.
Multilateroa: edozein aldetatik ikusteko
egina
45. Polikleto: Doriforoa
Marmolezko kopia
erromatarra.
K.a. 450-440
Altuera: 212 zm.
Napoliko Museo Nazionala
46.
47.
48.
49. Konposizio asimetrikoa:
Kontrapostoaren erabilera
(aldakaren mugimendua eta
ezkerreko hanka
aurreratua).
Oreka fisiko eta
espiritualaren irudikapen
bikaina. Oreka dinamikoa
eta multilateroa.
52. Aurpegia hiru zati berdinetan
banatua: bekokia, sudurra eta
kokotsa.
Dena neurtuta, proportzionatua
dago. Edertasuna, beraz, zatien
arteko proportzioa eta armonia da.
Burua esfera perfektua da eta ilea
horretara egokitzen da. Esferak
perfekzioa eta arrazionalidadea
irudikatzen ditu.
53.
54.
55.
56.
57. KAPITOLIOko
AMAZONA
P
O
L
I
K
L
E
T
O
“KONTRAPOSTOA” DIADUMENOSA
58. POLIKLETO, Diadumenoa
K.a. 430
186 zm.
Marmola (kopia erromatarra)
Atenasko Museo Arkeologikoa
Bekokian zinta bat
jartzen ari den atleta
txapelduna
61. FIDIAS
•Naturalismo eta idealismoaren arteko
oreka perfektua.
•Fisikoki gizaki perfektuak, benetako
prototipoak.
•Edertasun fisiko eta espiritualaren arteko
oreka espresiboa lortzen du.
•Artelan nagusiak: Parthenoiko dekorazioa
62. PARTHENOIKO ESKULTURAK
PARTHENOIKO MENDEBALDEKO FRONTOIA: Atenea eta
Poseidonen arteko borroka
FRONTOIAK
PARTHENOIKO EKIALDEKO FRONTOIA: Atenearen jaiotza
MENDEBALDEKOAK: Amazonamakia
EKIALDEKOAK: Gigantomakia
METOPAK
IPARRALDEKOAK: Troiako gerra
HEGOALDEKOAK: Zentauromakia
FRISOA PANATENEEN DESFILEA
98. FIDIAS
Edertasun klasiko idealaren sortzailea.
Jainko-jainkosen eskultorea
• Fidiasen bizitza Atenasko goraldiari
lotuta dago. Parthenoiko lanak
zuzedu zituen eta dekorazio
eskultoriko osoa egin zuen:
frontoiak, metopak eta frisoak.
• Bere ospea bi eskultura
handiosotan oinarritu zen: Atenea
Parthenos, (kriselefantinoa), eta
Zeus Olinpikoa (gaur galduak).
105. BIGARREN KLASIZISMOA:
K.a. IV. mendea
-Errealismo handiagoa, pertsonaien
indibidualizazioa.
-Giza-sentimenduen espresio handiagoa.
-Jainkoak gero eta gizatartuagoak.
-Edertasun idealaren eredu berriak.
113. APOLO
SAUROKTONOA
K.a. 360
1,67 m.
Berritasun plastikoa: desoreka
handia (praxiteletar kurbak) eta
beraz, sostengu bat behar du,
ZUHAITZ bat sartuz eta horrela
dimentsio berria agertuz:
PAISAIA.
117. KNIDO-ko
AFRODITA
-Eredu berria: emakumezko
biluzia, edertasun ideala.
- Naturalismo handia.
-Mugimendu goxoa, forma
bigunak.
-Forma leun eta bizi hauek
kontraste handia eginez jantzien
tolesdurekin
135. EZAUGARRI
OROKORRAK
. Eskolak sortzen dira indibidualtasun artistikoak
. Errealismo handiagoa mentalitatearen aldaketa
. Natura: arterako eredua.
. Gaiak: patetikoak eta bortitzak: barnekoiak eta
samurrak; egunerokoak eta mitologikoak.
. Jainkoen jarrera dramatikoak.
. Alegoriak: ibaiak, hiriak.. giza-formarekin.
138. ESKULTURAREN GAIAK
• Gaien ugaritasuna
• Hunkigarritasuna
• Oreka eta serenitate
klasikoa albo batera
utzita, errealismo eta
patetismoan
oinarritzen dira
• Eguneroko gai
arruntak, erretratuak,
adin guztiak...
155. Odola dariola, bularrean duen zauriagatik. Altxatzen saiatzen da, baina alferrik.
Galiar arrazaren berezitasunak (altuak, indartsuak, bibotea, lepoko eraztuna...)
Pergamoko erregeak izandako galiarren aurkako garaipena ospatzeko egina.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
162.
163. Galo Ludovisi edo Galoa
bere burua hiltzen,
emaztea hil ondoren
(K.a.III)
172. Samotraziako Garaipena
• K.a. 200
• Marmola, 2,4 m.
• Louvre, Paris.
• Jainko hegaldun baten irudia,
itsasontzi baten proan zegoelarik
• Gorputza aurrealdera makurtuta
eta arropak, berriz, haizearen
eraginez, atzera egiten du,
gorputzaren formak adieraziz
• Mugimendu gogorra, tentsioa.
Oso efektista da.
177. Artelana eta idazlanaren "Laocoonte, a quien la suerte había designado como sacerdote de
arteko paralelismo Neptuno, estaba sacrificando en el altar un enorme toro. He aquí que
handia
desde la isla de Ténedos, por las aguas tranquilas y profundas (yo lo
recuerdo con horror) y dos serpientes de gigantescos anillos se
extienden pesadamente por el mar y al mismo tiempo se dirigen
hacia la orilla; y, erguidos sus pechos sobre las aguas, sus crestas
color de sangre dominan las olas. El resto de sus cuerpos se desliza
lentamente sobre la superficie de las aguas, y su enorme mole
arrastraba sus pliegues tortuosos. Resuena el espumoso mar; ya
tocan tierra y, los ardientes ojos inyectados en sangre y fuego, con
sus vibrantes lenguas lamían sus fauces silbantes.
Exangües ante lo que veíamos, huimos; pero ellas, con avance
seguro, se dirigen a Laocoonte, y primero las serpientes se enroscan
en los pequeños cuerpos de sus dos hijos y a mordiscos devoran los
desdichados miembros; después, al ir el padre en su auxilio con las
LAOKONTEA armas en la mano, le apresan y le estrujan con sus grandes nudos.
Por dos veces enroscan su escamoso cuerpo alrededor de la
cintura, dos veces también alrededor de su cuello, sobrándoles las
cabezas y las colas. El intenta arrancar los nudos con sus manos;
sus vendas se ven empapadas de baba y de negro veneno y lanza al
cielo horrendos gritos; iguales mugidos lanza el toro herido cuando
abandona el altar y sacude de su cerviz el hacha mal clavada. Y las
dos serpientes huyen deslizándose hacia los altos templos; ganan
rápidamente el santuario de la Tritonia y se esconden bajo los pies
de la diosa, debajo de la redonda cavidad del escudo".
P. Virgilio.- Eneida
178. Laokonte eta bere semeak
Marmola, 2,42 m
K.a. 175-150
Rodako eskola:
Agesandrok egina
Museo Vatikanoa.
179.
180. EZAUGARRI FORMALAK
Gorputz bihurrikatuak, giharrak hazita,
aurpegietan mina eta sufrimendua adieraziz. Oso
gai tragikoa da.
Mugimendu handia eta gogorra, erritmo kurbatua,
bai gorputzena, bai sugeena, zentzu espresibo
handiz.
Konposaketa dinamikoa, diagonala:
bertikaltasuna erabat apurtuz (Laokonte eta seme
baten gorputzek atzera eta bestearenak
kontrapesua egiten du).
Laokontearen ikerketa anatomikoa tentsiozko une
gorenean dago. Laokontearen buruak patetismoa
adierazten du, aho irekita, espresio handikoa;
semeen buruak, berriz, klasikoagoak dira,
tragikotasun gutxiagorekin.
Indarkeria eta desoreka espresatzen da,
Helenismoaren adierazgarri.
Taldea aurrez ikusteko egin zen soilik, pintura
bailitzan.
Barrokismo handiko artelana da,
1506an aurkitua eta eragin handia izan
zuena eskulturan, batez ere
Michelangeloren lanean.
192. • Jainkoak alde batera utzita, eguneroko
pertsonaiak eta ekintzak
• Gai xumeak edo groteskoak, baina
espresiboak: zahartzaroa; itsusia dena,
inperfektoa dena; haurtzaroa. Gai guzti hauek
ezinezkoak izanen ziren aldi klasikoan.
Spinarioa, K.a. 200
