SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  138
Télécharger pour lire hors ligne
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Kuzhina tradicionale Gege
Kuzhina Gege ka një orjentim
kontinental
Teknikën e gatimit me zjarr
mbi vatër
Natyra e vështirë në zonën e
veriut ndikoi në zhvillimin e
kulturës kontinentale të të
ushqyerit, ku përdoreshin
kryesisht erëzat e thata.
Tave peshku e
Shkodres (tava e
krapit)
Cipe qengji e
mbushur
Qofte me spinaq
Tava e Kosit
Veriu i shqiperise
Rrethi i Bulqizës bën pjesë në
Qarkun të Dibrës.
Rrethi i Bulqizës ka 43,000 banorë, një sipërfaqe
prej 718 km² dhe kryeqendër Bulqizën.
Ndarja administrative
Rrethi i Bulqizës përfshin nën administrimin e
tij një bashki dhe shtatë komuna që janë:
Bashkia Bulqizë
Komuna Fushë-Bulqizë
Komuna Gjoricë
Komuna Martanesh
Komuna Ostren
Komuna Shupenzë
Komuna Trebisht
Komuna Zerqan
Rrethi
i
Bulqizës
Veriu i shqiperise
Bulqiza është një qytet në lindje të
Shqipërisë dhe është një nga zonat më
të pasura në kromit në Ballkan .
Bulqiza është zona më e pasur me
minerale të kromit në Shqipëri dhe ka
një mineral me cilësi të lartë.
Ky mineral ka mbi 65 vjet që është
funksional dhe është një nga më të
madhe dhe vepron deri në 800 metra
të thellë.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Komuna Fushe-Bulqize
Komuna Fushe-Bulqize shtrihet ne lindje te qytetit Bulqize.
Komuna Fushe-Bulqize ka pozite gjeografike shume te
pertshtatshme, sepse nepermjet rrugeve te shumta lidhet me
rajonet e tjera te zones dhe me vendet fqinje. Dallohet per
larmine e theksuar te natyres.
Komuna Fushe-Bulqize dallohet per ndertim te larmishem
gjeologjik, me te cilin lidhen pasurite e shumta minerare. Ne
kete zone gjenden lende ndertimi dhe dekorative te shumta e
te larmishme si: guret gelqerore, serpentinitet etj.
Hidrografia eshte e pasur me lumenj e perronj, nder te cilet me
kryesoret jane rrjedhjet e maleve, si dhe me
liqene akullnajore (Balgjaj, Liqeni I Zi me rendesi
turistike),etj...
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
EKONOMIA
Mjedisi gjeografik i rajonit eshte shume i pasur.
Shume e pasur eshte nentoka me minerale, por shume e pasur eshte
edhe siperfaqja e tij me burime ujore, rezerva te medha
hidroenergjetike, me pyje dhe kullota.
Jane jo te pakta zonat qe ofrojne mundesi mjaft te mira per bujqesi dhe
blegtori.
Natyra e larmishme dhe ne pjesen me to madhe e paster si dhe
trashegimia e pasur historike dhe kuIturore ofrojne mundesi shume
te medha per zhvillimin e turizmit.
Mbizoteron prodhimi i ekonomive te vogla bujqesore. Prodhimi
bujqesor eshte perqendruar sidomos ne luginat dhe ne gropat.
Ketu gjendet industria e shfrytezimit te pyjeve dhe e perpunimit e
perfaqesuar nga punishte zdrukthtarie.
Ai ka reliev te larmishem, hidrografi dhe bimesi te pasur pyjore.
Ajo perbehet nga shkembinj magmatike me te cilet lidhen mineralet
e kromit; nga gelqeroret e terrigjenet.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Rrethi i Dibrës
Rrethi i Dibrës bën pjesë në Qarkun të Dibrës.
Rrethi i Dibrës ka 86,000 banorë , me një sipërfaqe prej 761 km² dhe
kryeqendër Peshkopinë.
Ndarja administrative
Rrethi i Dibrës perbehet nga një bashki dhe 14 komuna që janë:
Bashkia Peshkopi
Komuna Arras
Komuna Fushë-Çidhën
Komuna Kala e Dodës
Komuna Kastriot
Komuna Lurë
Komuna Luzni
Komuna Maqellarë
Komuna Melan
Komuna Muhur
Komuna Tomin
Komuna Selishtë
Komuna Sllovë
Komuna Zall-Dardhë
Komuna Zall-Reç
Veriu i shqiperise
Historia
Pozita e këtij rrethi ka luajtur një rol të rëndësishëm në
zhvillimin e kësaj zone që ka qënë herë pozitiv e herë
negativ në periudha të ndryshme historike dhe nën ndikimin
e faktorëve socialë dhe ekonomikë qe kanë lënë gjurmë.
Rolin e saj pozitiv ajo e ka patur kur ka sherbyer si një urë
lidhëse për trevat e vendit tonë nga parendimi në brendësi të
territoreve shqiptare.
Që në antikitet ka funksionuar rruga Durrës- Fusha e Tiranës
–Dibër, e cila lidhte bregdetin me vise të tjera lindore. Rolin
e kësaj pozite e dëshmon qartë zhvillimi social-ekonomik,
pasi në vitin 1911 Dibra ishte një qendër e rëndësishme
artizanale, tregëtare, ndërtimore etj. Për këtë flasin qartë të
dhënat e popullsisë ku ky rreth kishte 11 000 banorë.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Gjeografia
Rrethi i Dibres ben pjese ne rajonin verioro-lindor me nje reliev
pergjthesisht malore kodrinor.
Pra shtrihet ne veri-lindje te Shqiperise ne dy anet e lugines se drinit te Zi
duke u kufizuar ne lindje nga vargmali i Korabit dhe ne perendim nga
vargmalet e Lures.
Ky rreth ka nje ndertim te komplikuar gjeologjik qe eshte kapur here pas
here nga levizjet neotektonike ngritese qe ka luajtur nje rol te
rendesishem ne formimin e rrelievit.
Rethi i Dibrës ka nje reliev kodrinor-malor qe varion nga 350 m(lug
drinit te zi) deri ne 2751 ne majen e Korabit.
Ka nje hidrografi te pasur me burime mbi tokesore dhe nen tokesore
ku dega kryesore eshte Drini i Zi.
Dibra dallohet per shumellojshmerine e tokave te cilat per shkak te
rrelievit malor shprehen qarte. Gjejme brezin e tokave aluvionale rreth
lumit te drinit te Zi, te kafejta, te murrme pyjore dhe ate livadhore
malore.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Haxhi Vehbi Dibra
Vildan Faik Dibra
Said Najdeni (Hoxhë Voka i Dibrës)
Hfz.Maliq Tanusha, idhtar i zjarrtë i Klubit të
Stambollit
Hfz.Abdurrahim Dauti
Iljaz Pashe Dibra (Qoku), kryetar i Lidhjes se Prizrenit
Xhelil Gjoni e djali i tij Ilir Gjoni, te dy politikane
Faik Shatku Përfaqësues i shquar i Jurisprudencës
Shqiptare
Rrethi i Hasit
Rrethi i Hasit është njëri nga 36-të
rrethet e Shqipërisë.
Rrethi i Hasit ka 21,500 banorë, një sipërfaqe
prej 374 km² dhe kryeqendër Krumën.
Veriu i shqiperise
Rrethi i Hasit
Hasi është një krahine etno-gjeografike me kufij te
përcaktuar shume qarte, i rrethuar pothuajse rreth
e qark me lumenj.
Në veri dhe në lindje, Drini i Bardhë dhe dega e tij
Ereniku që e ndajnë nga Krahina e Rekës dhe
Podrimës (Rrafshi i Drinit).
Ne jug dhe në perëndim kufizohet me krahinën e
Lumës dhe Maleziut me të cilat i ndan Drini i
Bardhë dhe i bashkuar dhe sot liqeni i Fierzës,
ndërsa në veri-perëndim përroi i Skatinës e ndan
nga Butyci i rrethit të Tropojës.
Veriu i shqiperise
Vendet Turistike te Hasit
Pashtriku
Kjo është zona më e famshme malore në rrethin e Hasit që dallon për
shkembejte e medhenje gelqerore qe i japin nje pamje shume te bukur,
mu ne lartesine me te madhe te malit aty shtrihet nje grope shume e
thelle qe ne fjalorin popullor quhet “Hurdha e Madhe” si dhe ne
lartesin 1700 m mbi nivelin e detit eshte kroj i Dragavodit i cili
dallohet per ujin e kristalte dhe shume te ftohte.
Ne maje te Pashtrikut eshte "varri i mire" Sarisalltik Baba i cili vizitohet
nga peligrine te ndryshme sidomos ne muajin gusht per nje muaj rresht
kjo maje vizitohet rregullisht nga dhjetra pelegrin.
Ne kete zone ka kafshe te shumta si ujqer, derra, dhelpera, lepuj, arinje
dhe dhi te egra, eshte e populluar dhe nga shpende te ndryshem si
skifteri, thellenxa, shqiponja, harabel, grifshza, etj.
Ka nje klime te shendetshme dhe kurative sidomos per personat e semuar
mga semundjet e mushkrive dhe azma.
Veriu i shqiperise
Bjeshkët e Krumës & Shpella e Daçit
Bjeshkët e Krumës ofrojnë
gjithashtu peizazhe të bukura,
ajër të pastër dhe destinacion
të favorshëm veror për banorët
vendas.
Potencialet turistike të zonës
përfshijnë:Klimë të
shëndetshme dhe bukuri
natyrore, Destinacione
pelegrinazhi, Kullota të pasura
Shpellat si dhe pamje natyrore
dhe arkeologjike, ngjitje
alpinistike ne maje te Qytezes
etj.
Shpella e Dajçit (2600 P.E.S—1200
P.E.S) rreth 10km në lindje të
Krumës.Kjo shpelle gjendet ne
Lagjen Daç te fshatit Mujaj.
Eshte nje shpelle shume kararkterisite
ne llojin e vet ajo daton qe ne kohe
shume te lashta, nga germimet
arkeologjike e kryera ketu tregojen
se kjo shpell eshte banuar qe ne
lashtesi dhe gjithe zona per rrethe ka
tuma te ndryshme.
Sipas kerkimve kjo shpelle eshte e
banuar qe ne epoken e bronzit,
hekurit e deri ne antiken e hershme.
Gjate kerkimeve te ketyre vitve jane
zbuluar shpata, thika dhe lloje te
ndryshme qeramikash.
Veriu i shqiperise
Shpella e Pellumbave & Pisha e Gjini Burimet karakteristike
Shpella e Pellumbave
Kjo shpelle shtrihet ne vargmalin e
Pashtrikut ne kufirin mes fshatave
Vlahen , Dobrune dhe Greçine.dhe
shtrihet mes nje pyelli te dendur dhe
nje bimesie shume te rralle e cila eshte
shume e larmishme dhe ne pranvere
pamja e luleve karakter te kesaj zone
jane nje bukuri e vecant dhe shume
terheqese, kjo zone vazhdimishte eshte
pedorur si vend ekskursioni turistik nga
shkollat e rrethit tone.
Pisha e Gjini
Kjo ka nje pamje shume te bukur e cila
eshte shume karakteristike per zonen
sepse e gjithe zona per rrethe eshte e
zhveshur dhe e mbuluar me shkurre te
vogla kjo pishe eshte si kurore mes tyre
dhe fshatit prej mese nje shekulli , ajo
eshte dhe mes dy burimeve te cilet jane
ne mes te fashtit Gjinaj
Lumi i Krumes (Vrella) Ne vendin ku
buron ky lume ka nje pamje shume te
mahniteshme por per shkak te
shfrytesimit te saj per uje te pieshem ajo
e ka humbur shume bukurine.
'Gurra e Domaj Eshte nje burim shume
karakteristik me uje te kristalete qe
akoma dhe sote ruan origanilitetin e saj
pasi ajo nuk eshte tranformuar si ajo e
Krumes , legjendat thone se keto dy
burime vijne nga bjeshket e Cahanit dhe
kane te njejtin uje dhe rrejdhin nga i
njejti burim i nedheshme dhe per te
vertetuar kete dhjetara vjete me pare ne
nje shpell ne qender te Cahani eshte
hedhur boje ne shpellle dhe kjo boje ka
dal ne Vrellen e Krumes dhe ne Gurren
Domajve.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Rrethi i Kurbinit
Rrethi i Kurbinit bën pjesë në Qarkun të
Lezhës.
Rrethi i Kurbinit ka 54,000 banorë, një
sipërfaqe prej 235km² dhe kryeqendër Laçin.
Ndarja administrative
Rrethi i Kurbinit përfshin nën administrimin e
vet dy bashki dhe dy komuna që janë:
Bashkia Laç
Bashkia Mamurras
Komuna Milot
Komuna Fushë-Kuqë
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Histori
Kurbini, nje areal krahinor interesant
me shtrirje ne veri te Krujes, me
shume ne malesi e me pak ne
ultesiren e tij fushore eshte i pasur
ne trashigimi dokesh e traditash
vendase,me krijimtari folklorike te
ruajtura e te zhvilluara me fisnikeri
ne vargun e gjate te shekujve.
Kujtesa popullore ka ruajtur si gjera te
shtrenjta legjenda rrefenja mitike :
te forces, te mencurise, te
adhetarizmit, te vllazerimit e te
humanizmit, nga “moti i madh” i
Skenderbeut e nga kohe te tjera te
hershme.
Ne fshatrat e kesaj treve jeton nje
popullsi vendase qe eshte simbol i
urtesise, trime e liridashese, e punes
dhe e perparimit, fisnike e beses, e
burrerise e me shpirt mikprites.
Ky eshte vend i begateshem ne permendore
historike e etnologjike : kudo te sheh syri
banesa te gurta te fortifikuara dy e tre
kateshe, rrenoje keshtjellash e fortifikatash
mesjetare, fshatra rrenoje te nje kohe te
hershme e tashme te braktisur, Kisha e
Altare te hershmerise mesjetare:
Ne Malin e Trodhmes ndodhet Kisha e
Vjeter Katedrale e Shna Prendes; ne Malin
e Shna Ndoit naltohet ngjitur me shkembim
Kisha teper e mirenjohur e Shna Ndoit–
vend peligrinazhesh dhe e paqes shpirterore
per cdo fund pranvere .
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Rrethi i Krujës
Rrethi i Krujës bën pjesë në Qarkun të
Durrësit.
Rrethi i Krujës ka 67,686 banorë, një
sipërfaqe prej 372 km² dhe kryeqendër Krujën.
Ndarja administrative
Rrethi i Krujës përfshin nën administrim 2
bashki dhe 4 komuna që janë:
Bashkia Fushë-Krujë
Bashkia Krujë
Komuna Bubq
Komuna Çudhi
Komuna Thumanë
Veriu i shqiperise
Pak histori per Krujen
Për herë të parë emri "Krujë" përmendet në shekullin e XII-të.
Emri "Krujë" mendohet ta ketë origjinën nga fjala "krua",
sepse në Krujë ka shumë burime të tilla.
Banorët e Krujës i thërrasin qytetit të tyre dhe burimeve të ujit
me të njëjtin emër "krò". Banorët e Krujës i thërrasin vetes
"krutonë" ose "krotonë". Në gjuhën zyrtare banorët e Krujës
quhen "krutanë".
Kruja njihet si kryeqendra e rezistencës ndaj pushtuesve
osmanë gjatë kohës që Skënderbeu udhëhiqte këtë
rezistencë. Keshtjella e Krujes u rrethua 4 herë nga ushtria
Osmane. Në rrethimin e katërt kështjella e Krujës ra në
dorën e pushtuesit.
Kruja është një qendër e rëndësishme turistike në Shqipëri.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Rrethi i Lezhës
Rrethi i Lezhës n pjesë në Qarkun të Lezhës.
Rrethi i Lezhës ka 95,731 banorë, një sipërfaqe prej 479 km²
dhe kryeqendër Lezhën.
Ndarja administrative
Në rrethin e Lezhës si tërësi bien:
Bashkia Lezhë
Komuna Balldre
Komuna Blinisht
Komuna Dajç
Komuna Kallmet
Komuna Kolsh
Komuna Shëngjin
Komuna Shënkoll
Komuna Ungrej
Komuna Zejmen
Vendbanime tjera të njohura në këtë rreth janë:
Shëngjin, Ishull-Lezha
Veriu i shqiperise
Emri i Lezhës
Qyteti antik i Lezhës cilësohet me
emrin Lissitan. Jane bërë disa
zbërthime etimologjike deri më
sot nga dijetarë të ndryshëm.
Ky emër lidhet edhe me emrin
e Llesh apo Lekë Dukagjinit, si
derivate të emrit më të plotë
Aleksandër.
Këto shpjegime etimologjike janë
gjithashtu në rrafshin e
etimologjisë popullore, dhe duhet
thënë, se emri topik Lissitam çka
parakupton rrënjën Liss, është një
emër i mirfilltë ilir, kuptimi i të
cilit, për arsye të një lartësie tepër
të skajshme mund të themi se nuk
ka mbetur i zbërthyer
shkencërisht kënaqshëm deri më
sot.
Pozita gjeografike
Aty ku Lumi Drin i jepte fund
rrugëtimit të vet nëpër Shqipëri
dhe bashkohej me Detin
Adriatik për të krijuar Gjirin e
Drinit; aty ku takohen zgjatimet
e fushave pjellore të Zadrimës,
të Torovicës dhe të Bregut të
Matës (krijuar nga prurjet e
lumenjve Drin dhe Mat); aty në
majen e një kodre në formë
piramide (Mali i Shelbumit) dhe
rrotull një kodre tjetër edhe më
të vogël, në majen e së cilës sot
dallohen bedenat e Kalasë
Mesjetare, qarkuar nga V-L prej
një kreshte malore, dëshmohet
në vijëmësi një ndër
vendbanimet me të hershme
mesdhetare: Lezha.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Pak fjalë mbi Lezhën
Lezha si qytet dhe biostrukturë përfaqëson diçka shumë të rëndësishme dhe
të veçantë.
Nga pikëpamja gjeometrike dhe ekologjike, Lezha, përbën një kaleidoskop të
mrekullueshëm të natyrës, gati një lloj principate të pashembullt
ekologjike, ku mali, fusha, pylli, monumentet arkeologjike dhe historike,
laguna dhe deti përbëjnë një bashkësi të spikatur.
Në këtë kuptim, Lezha, është e preferuara e shekujve, një sintezë e vepresës
së natyrës e të njerëzve me një vesk të ndritshëm të historisë e artit.
Lezha është një grishje e përhershme dhe një estetikë e gjallë e sendeve dhe
qytetërimit iliro-shqiptar, një stacion diturak i mijëvjeçarëve dhe i
kënaqësive të veçanta të banorëve dhe të udhëtareve.
Çdo tregim mitologjik për Lezhën i paraprin historisë së saj plot motive dhe
kontraste nga më të ndryshmet. Jo më kot, kronikania dhe eruditja
bizantineAna Komnena, në shek. XII, e quan Lezhën një qytet të ngritur
në ajër, që mund të shihet nga të gjitha anët.
Nuk është thjesht metafore e skajshme, por vetvetiu çdo shikues mund t'a
vështrojë Lezhën në lartësinë e historisë së saj, në ajrin e shekujve si të
dale nga frymëmarrjet poetike të poetit Ndre Mjeda, që ka shkruar
mrekullisht për Lezhën. Ku nga të kater anët, të rrethojnë metaforat e
historisë; çdo njeri jeton midis tyre dhe këtu qëndron vetë sekreti i
mbijetesës.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Rrethi i Malësisë së Madhe
Rrethi i Malësisë së Madhe bën pjesë në Qarkun e
Shkodrës.
Rrethi i Malësisë së Madhe ka 37,000 banorë, një
sipërfaqe prej 897 km² dhe kryeqendër Koplikun.
Ndarja administrative
Rrethi i Malësisë së Madhe përbëhet nga një bashki
dhe pesë komuna që janë:
Bashkia Koplik
Komuna Gruemirë
Komuna Kastrat
Komuna Kelmend
Komuna Qendër
Komuna Shkrel
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Gjeografia
Malësia e Madhe është krahinë e trojeve shqiptare e cila shtrihet në lindje
të Podgoricës dhe përbri Liqenit të Shkodrës e deri në Kosovë.
Shkëmbinjtë gëlqerorë që mbizotërojnë këtu dhe reshjet e vogla i kanë
përcaktuar kësaj krahine një fizionomi të thatë dhe të zhveshur. Në tërë
këtë hapësirë rrjedh lumi i Cemit, i cili buron nga Alpet Shqiptare dhe
derdhet në Moraçë.
Në pjesën e epërme ka një rrjedhë të shpejtë e të vrullshme, ndërsa lugina
është e thellë dhe e ngushtë. Me të dalë në fushën e Cemit ai zgjeron
shtrati e vet dhe fiton tiparet e lumit fushor me rrjedhje më të
ngadalshme, me luginë të cekët dhe me shumë gjarpërime.
Krahina e Malësisë së Madhe me një pozitë periferike dhe të izoluar, me
sipërfaqe të kufizuarat tokave punuese, e thatë për shkak të pranisë së
madhe të shkëmbinjve gëlqerorë etj. ka ndikuar që të jetë krahinë e
prapambetur agrare.
Kjo krahinë shqiptare shtrihet në pjesën veri-përëndimore të Shqipërisë,
që nga Shala deri te Shpella e Berishës në brigjet e lumit Moraça.
Malësia e Madhe ndahet në tri zona: zona bjeshkore, zona malore dhe
zona fushore.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Rrethi i Matit
Rrethi i Matit bën pjesë në Qarkun të Dibrës.
Rrethi i Matit ka 62,000 banorë, një sipërfaqe prej 1,028 km2
dhe kryeqendër Burrelin.
Ndarja administrative
Rrethi i Matit përbëhet nga 2 bashki dhe 10 komuna që janë:
Bashkia Burrel
Bashkia Klos
Komuna Baz
Komuna Derjan
Komuna Gurrë
Komuna Komsi
Komuna Lis
Komuna Macukull
Komuna Rukaj
Komuna Suç
Komuna Ulëz
Komuna Xibër
Veriu i shqiperise
Origjina e emrit
Origjinën e fjalës Mat
(Matja, Emathia) e kanë
studiuar shumë studiues
e shkencëtarë, por ende
mbetet e papërcaktuar
qartë prejardhja e saj.
Disa besojnë se ky emër ka
prejardhje biblike, kurse
albanologu i njohur N.
Jokli shpjegon se emri i
krahinës vjen nga gjuha
shqipe e ka lidhje me
fjalën mat`anë (mat`anë
lumit, mat`anë bregut).
Në një dokument të vitit
1304, në një listë
anzhuine me emrat e 13
fiseve, përmendet edhe
ai i Matit në formën e
Matesos.
Gjurmë të kulturës Ilire
Krahina e Matit është një muze i vërtetë arkeologjik dhe djep i lashtë i
kulturës ilire. Aty janë zbuluar objekte prej ku dhe dalin të dhëna për të
gjithë periudhat historike të zhvillimit kulturor jo vetëm të trevës së
Matit por edhe më gjërë.
Mati është bërë tani i njohur jo vetëm brënda vëndit por edhe jashtë
Shqipërisë, si një krahinë arkeologjike e rëndësishme me vlera të
veçanta, sidomos për gjurmimin e studimin e kulturës ilire. Kultura e
tumave e varreve në Mat përfshin periudhat e bronxit të mesëm e deri
në shekujt e parë të erës sonë.
Gërmimet e ndryshme arkeologjike kanë zbuluar gjurmë material që
nga periudha e paleolitit të mesëm, në neolit e më pas. Ato hedhin dritë
mbi ritet, doket e ilirëve, e arbërve, nivelin e zhvillimit ekonomik e
kulturor që shprehet në vendbanimet e tyre në kala në qyteza në
mënyrën e ndërtimit të tuneleve, varreve, ritit të varrimit etj. Në tumat
e Matit janë gjetur me shumicë objekte zbukurimi prej bronxi, por janë
gjetur edhe objekte prej ari siç janë dy temthorë spiralike.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Përkrenarja e Ilirëve e gjetur në Mat ka qenë në
përdorim deri në pushtimin romak
Kultura e Matit është e pranishme në shumë territore të Shqipërisë
duke filluar nga jugu i Shqipërise e duke mbaruar
në Lezhë, Shkodër, Bujan të Tropojës, Kukës etj. Pirustët ishin fis
Ilir, banorë të krahinës së sotshme të Matit e Mirditës e disa
krahinave në jug që deri në vitin 168 p.e.r bënin pjesë në mbretërinë
ilire që përfshinte fiset ardiane, piruste, parthine, taulante e dasarete
të cilat shtriheshin nga Dalmacia(lumi Naretna) deri në Vlorë.
Për herë të fundit fisi ilir i pirustëve përmendet nga Ptolemeu në
shekullin e dytë para erës sonë. Ata përmenden si minatorë dhe
përpunues të metaleve e sidomos të bakrit. Specialistët pirustë
shkonin dhe nëpër fise të tjera ilire duke ushtruar zanatin e
përpunuesit të metaleve.
Popullsia ilire në trevat e Matit mundi të ekzistojë e të ruhet pa u
asimiluar si nga pushtimi romak ashtu edhe nga dyndjet e popujve të
ndryshëm. Kjo vazhdimse jete, kulture, etnike na çon deri në
mesjetën e hershme, kur ilirët dalin në histori me emrat e ri Arbër.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Mati shtrihet në pjesën qëndrore të Shqipërisë. Siperfaqja e
rrethit është 997 km katrorë. Dendësia e popullsisë është
69 banorë për km katrorë.
Ulëz Shkopet është vendi ku janë krijuar kanionet më të
thellë e më të rëndësishme në Shqipëri. Tipike për këto
ngushtime është Gryka e Shkopetit (40 metra) disa metra
e thellë e çarë nga lumi Mat para se të dalë në fushë.
Rilievi ngrihet mbi nivelin e detit në lartësinë më të
madhe 2246 metra është Maja e Dejës.
Dallohen katër nivele tarracore, që përbëjnë gropën e Matit
nga Klosi deri në Ulëz. Në njërën nga këto tarraca
lumore është vendosur qyteti i Burrelit. Klima në luginën
e Matit është afërsisht si mesatare e klimës e gjithë
Shqipërisë, lidhet me brezin e klimës mesdhetare e cila
karakterizohet nga vera e nxehtë dhe e thatë me shkëlqim
të madh të diellit dhe nga dimri relativisht i butë në
luginë dhe disi i ashpër në brezin malor.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Rrethi i Mirditës
Rrethi i Mirditës bën pjesë në Qarkun të Lezhës.
Rrethi i Mirditës ka 37,000 banorë, një sipërfaqe
prej 867 km² dhe kryeqendër Rrëshenin.
Ndarja administrative
Rrethi i Mirditës përbëhet nga 2 bashki dhe 5
komuna që janë:
Bashkia Rrëshen
Bashkia Rubik
Komuna Fan
Komuna Kaçinar
Komuna Kthellë
Komuna Orosh
Komuna Selitë
Veriu i shqiperise
Mbi Mirditën
Përveç legjendës së tre vllazenvet që u ndanë, njeri, i madhi tue marrë
Shalën (prej kah Shala mori emnin si krahinë), tjetri shoshën, tue ngulë
në Shosh dhe të tretit ma të voglit s'i mbet tjeter me thanë veç " E mirë
dita qoftë për mue", nga ku del emni Mirditë.
Këtu i linden tre djem që, kur u ndanë, djali i madh muer krahinen e
Oroshit, i dyti të Spaçit dhe i treti të Kushnenit. Pasardhësit e këtyre tre
vëllezërve formuan tri vllaznitë që më vonë u bënë tre bajrakët e
Mirditës. Mbasi djali i madhi mori Oroshin, bajraku i Oroshit quhej
bajrak i parë dhe kudo në Mirditë i takonte kryet e vendit, Spaçi zuni
vendin e dytë dhe Kushneni të tretin.
Këta u quajtën "tre bajrakët e fisit" që përbëjnë bërthamën e parë të
zhvillimit të Mirditës. Përveç traditës, që këta quheshin bajrakët e fisit,
vëllazërinë e vërteton edhe fakti se këta nuk martoheshin në mes tyre.
Tre bajrakët e fisit, qe qenë gjithnjë të pashtruar nga pushteti turk,
gezuan liri të veçanta kundrejt rrethit dhe nuk patën asnjë detyrim.
Bajraktarët e tjerë, që perfitonin edhe ata nga privilegjet e Mirditës
shkuan duke iu mbështetur asaj dhe duke e quajtur vehten mirditorë.
Etnografikisht emni Mirditë del rreth 1416, në Katedralën e Ljubiçit.
Veriu i shqiperise
Shtrirja gjeografike
Si bashkim 12 bajrakësh Mirdita, shtrihet në drejtim të
Shkodres e Vaut të Dejës është cepi veri-përendimor i
Mirditës, vazhdon kufiri nga Shkodra në Lezhë e cila ndjek
kreshtën e maleve nepër, Shite, Kreshtë, Velë, Molung e deri
ne Trodhen e cila e ndanë me Krujen dhe është skaj
jugpërendimor i Mirditës, nga Trodhna vijon kufiri me Matin
dhe kthehet në veri Zalli i Karices ku derdhet Uraka në Mat,
më pas nepër Zallin e Gjoqajve del ne Livadhin e Pelave kufi
me Dibrën që është skaji juglindor i Mirditës, kufiri me Dibrën
vijon kreshtave të maleve drejt veriut, kunorë Qafë Merkurthe,
Frashë e Gur i Kuq, duke zbritur në katundin Lajthizë të
Oroshit, në majën e Zepes ndanë me Lumën, këtu është skaji
verilindor i Mirditës, nga Qafa Kumbullës nisë kufiri me Pukë
dhe del në Qafë të Malit, pastaj zbret në rrjedhën e sipërme të
Fanit të Madh, deri Lumë-Shtyllë kalon Suken e Zezë, majen e
Thatë, livadh Kabashe duke lënë Malin e Tërbunit në anë të
Pukes, del në ndërmjetës, kalon përmes Gomsiqje, kalon në
katundin Mdhue e pastaj zbret ne Drin.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Kuvendi ndërballkanik i Kuçit
Në kuvendin e Kuçit, të mbajtur në dy rende, në korrik e shtator të 1614,
Mirdita përfaqësohej si një malësi me peshë. Përfaqsuesi i saj ishte ndër
krerët kryesor të kuvendit e në radhën e parë të besëlidhurve.
Sipas planit të këtij kuvendi për të shpërthyer kryengritjen e përgjithshme
kundër pushtimit turk, Mirditës që akoma quhej Dukagjin iu là dëtyra të
sulmojë e të çlirojë Krujën.
Nga të dhënat e parashtruara në kuvend, kështjella e Krujës mund të merrej
pa shumë vështirësi, mbasi një copë mur afër hyries ishte shembur dhe nuk
ishte riparuar ende.
Një pjesë tjetër e Mirditës bashke me zonat për rreth do të sulmonin
Shkodrën mbasi kishin rënë në marrëveshje me disa nga njerëzit që shërbenin
në keshtjellen e Shkodrës. Por as një lloj ndihme në këto momente nuk
morën.
Dhe megjithëatë siç e thekson Pjetër Budi me 15 shtator 1621, popujt e
krahinës së Mirditës janë vazhdimisht në kryengritje kundër turkut... të gjithë
me armët e veta, këta njerëz janë të vendosur dhe të vlertë sa ç'mund të ketë
kjo botë, dhe shumë të stërvitur në disiplinën ushtarake... deri tani i kanë
bërë dëme shumë të mëdha armikut, me sulmet e vazhdueshme kanë rrënuar
shumë qyteza e kështjella të turqve dhe përherë kanë dalur ngadhnjimtarë në
të gjitha luftimet kundër turqve, armiqve të tyre kryesorë.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Rrethi i Pukës
Rrethi i Pukës bën pjesë në Qarkun të Shkodrës.
Rrethi i Pukës ka 34,000 banorë, një sipërfaqe prej
1,034 km² dhe kryeqendër Pukën.
Ndarja administrative
Vendbanime tjera të njohura në këtë rreth janë:
Bashkia Pukë
Bashkia Fushë-Arrëzë
Komuna Gjegjan
Komuna Blerim
Komuna Fierzë (Pukë)
Komuna Iballë
Komuna Qelez
Komuna Qafë-Mali
Komuna Qerret
Komuna Rrape
Shtrirja gjeografike
Rrethi i Pukës shtrihet në qendër të Shqipërisë Veriore, në një
mjedis ku ndërthuren malet me luginat e thella, mbulesa të
dendura pyjore me siperfaqe të eroduara, lëndina e livadhe që
ndërpriten nga lumenj e përrenj të shumtë, kroje me ujë të kulluar
ushqyer nga dëbora e shumtë që shpesh zbardh deri në verë.
Ketu jeton një popullsi vitale, e shpërndarë në gjithë territorin,
me një histori të pasur, që dëshmohet nga prania e qendrave
arkeologjike, kalatë, gjurmët e mureve ilire, shpellat si dhe me
një kulturë shpirtërore që shprehet në traditat e zakonet, në
këngët e vallet popullore aq të bukura të kësaj treve.
Ky mozaik i mjedisit natyror e njerëzor të Pukës përbën një
ofertë turistike të veçantë, mjaft të përshtatshme për shetitje, ski,
alpinizëm, gjueti sportive dhe për veprimtari të tjera rekreative,
çlodhëse e argëtuese.
Veriu i shqiperise
Resurse natyrore
1. Shpella e Kaurit
Ndodhet afër fshatit Lëvrushk, në
malin e Kollatës. E formuar si
shpellë karstike në gëlqerorët e
trias – jurasit, është e gjatë 250 m,
e gjerë dhe e lartë 3 m, me
kaonkrecione të shumta.
2. Fosilet amonite të Triaskut të
Poshtëm në Kçirë
Gjenden në fshatin Kçirë, 600 m
mbi nivelin e detit. U studiuan
nga gjeologu austriak F. Nopca.
Fosilet e spacieve Sagaceras
albanikum, Pronorites osmanicus,
Procarnites scanderbegis, etj.
dalin në një territor 4500 m2.
3. Peneplena e Gomsiqes
Ndodhet afër fshatit Gomsiqe, 800 m
mbi nivelin e detit. Përbën mbetje të
peneplenës tortoniane: sheshimi i
relievit nga veprimi i faktorëve të
jashtëm (erozionet, etj.), para 17
milion viteve, në kushtet e qetësisë
relative të lëvizjeve tektonike
diferencuese. Ka formën e një pllaje
të sheshtë: 1,5 km e gjatë, 700 – 750
m 3 gjerë
4. Guri i Shenjtë
Ndodhet afër fshatit Zezaj, 538 m mbi
nivelin e detit. Është një gur graniti
me formë shumëkëndëshi. Legjenda
e lidh me Skënderbeun.
Veriu i shqiperise
5. Gështenja e Kokdodit
Gjendet 981 m mbi nivelin e detit,
pranë fshatit Kokdode, komuna
Iballë. Përbën pyll gështenjë kali
(Aesculus hippocastanum L.),
rreth 10 ha, me lartësi 15 – 17 m,
diametër të trungjeve 100 – 130
cm, moshë mbi 100 vjet..
6. Bungat e varrezave në
Korthpulë
Gjenden në varrezat e fshatit
Korthpulë, komuna Luf, 500 m
mbi nivelin e detit. Janë dy drurë
bunge, me lartësi 15 – 16 m dhe
perimetër kurorë të përbashkët 70
– 75 m, diametër trungu 1 – 2 m e
moshë mbi 300 vjet.
7.Qarret e varrezave të
Shënkollit në Kryezi
Gjenden afër fshatit Kryezi,
komuna Qafe – Mal, prane
kishes se Shenkollit, 600 m mbi
nivelin e detit. Jane 5 qarre me
lartesi 20 – 25 m, diameter 90 –
100 cm e perimeter 180 200 cm,
moshe mbi 250 vjet.
8. Qarri i Xhamisë së Kryeziut
Gjendet në varrezat e fshatit Kryezi
(Brahaj), komuna Qafë – Mal. Ka
kurorë ovale, lartësi 10 – 12 m,
diametër trungu mbi 30 cm e
perimetër 350 cm dhe moshë mbi
250 vjet.
Veriu i shqiperise
9. Ujëvara e Kryeziut
Ndodhet në fshatin Kryezi,
komuna Qafë Mali. Është në
perroin e Oroshit, në
shkëmbinjtë magmatike. Ka dy
pragje 3 – 4 m lartësi secili dhe
dy pellgje me thellesi mbi 1m.
Vizitohet sipas rrugës Fushë –
Arrëz – Kryezi.
10. Mrizi i Ndërlugjeve
Ndodhet 800 m mbi nivelin e detit,
afer fshatit Meçe, në komunën
Rrapë. Jane 4 drurë bunge 200
vjeçare me lartësi 15 – 16 m,
diametër të trungut 90 – 100 cm
e perimetër 1,7 – 2 m. Vizitohen
me rrugën Pukë - Meçe.
11. Mani i Zi
Gjendet 800 m mbi nivelin e
detit, pranë qytetit të
Pukës. Eshte man i zi i
veçuar, me lartësi mbi 9
m, diametër të trungut mbi
1 m, moshë rreth 100 vjet.
12. Hurdha e Tisit
Ndodhet 650 m mbi nivelin
e detit, në luginën e
Gomsiqes, pranë fshatit
Pevzhë, komuna Tërbun.
Përben dru tisi, me lartësi
mbi 9 m, diametër të
trungut mbi 80 cm, moshë
rreth 100 vjet.
Veriu i shqiperise
13. Sofra e Lekës
Gjendet 350 m mbi nivelin e
detit, pranë fshatit Kabash,
komuna Rrapë është një
sofër guri mbi 7 m2, rreth së
cilës mendohet se Lek
Dukagjini zhvillonte
kuvendet.
14. Karsti i Munellës
Gjendet afër fshatit Tuc,
komuna Qafë–Mal, në
kurrizin e malit të Munellës,
1800 – 1990 m mbi nivelin e
detit. Perfaqëson peisazh
karstik me gropa, hinka,
puse karstik, etj.
15. Pisha e Dardhës
Gjendet rreth 450 m mbi nivlin e detit,
në varrezat e fshatit Dardhë, komuna
Blerim. Është pishë e zezë (Pinus
nigra), me lartësi 25 – 30 m, diametër
trungu mbi 250 cm e perimetër mbi
750 cm, moshë mbi 100 vjet.
16. Akacjet e Migjenit
Ndodhen tek muzeu i Migjenit ne
qytetin e Pukes. Jane disa akiacie, nen
hijen e te cilave pushente poeti i madh
Migjeni.
17. Pisha e Shejzës
Ndodhet afër fshatit Iballë të Pukës. E
vetme midis shkurresh, është e lartë
mbi 20 m, me diametër të trungut
rreth 50 cm e perimetër mbi 1,5 m
dhe moshë mbi 200 vjet.
Veriu i shqiperise
Rrethi i Tropojës
Rrethi i Tropojës bën pjesë në Qarkun të Kukësit.
Rrethi i Tropojës ka 16,257 banorë, një sipërfaqe prej
1,043 km² dhe kryeqendër qytetin Bajram Curri.
Historikisht, treva njihet me emrin Malësia e
Gjakovës dhe është vend i lindjes i shumë patriotëve
të kombit tonë me të cilët mburret Shqipëria dhe
Kosova.
Njesitë administrative
Në Rrethin e Tropojës janë 1 bashki dhe 7 komuna:
Bashkia Bajram Curr
Komuna Tropojë
Komuna Margegaj
Komuna Llugaj
Komuna Bujan
Komuna Fierzë
Komuna Bytyç
Komuna Lekbibaj
Veriu i shqiperise
Ekonomia
Ekonomia e Tropojes është kryesisht
blegtorale, por është e pasur me
minerale si Kromi dhe Kuarci.
Tropoja ka plantacionin e geshtenjave
me te madhin ne Evrope. Por kjo pak
rendesi ka sepse nuk ka ndonje
perdorim industrial, pervec atij primitiv
te shitjes se geshtenjes ne marketin
privat.
Nje nga sekretet turistike, Valbona nuk
shfrytëzohet sa duhet, sikur të shfrytë-
zoheshin kapacitetet e natyrës. Rrethi i
Tropojës do ishte një nga rrethet me
nivel më të lartë jetese në Shqipëri.
Qindra Kosovarë vizitojnë Valbonën,
për të kaluar fundjavët në ajrin e pastër,
peshkim dhe për të përjetuar
kënaqësinë e bukurive të shumta.
Shtrirja
gjeografike
Rrethi i Tropojës ka 81
kilometër kufi, ndër të
cilët 41 kilometër janë
me Kosovën dhe 34
kilometër me Malin e
Zi, qarkullimi me Malin
e zi mungon totalisht,
pavarësisht premtimit
për hapjen e pikës së re
të kalimit kufitar
Qerem-Plavë.
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
Ali Ibër Neza
Mic Sokoli
Haxhi Zeka
Tahir Sinani
Fatime Sokoli
Gëzim Nikaj
Sali Berisha
Azem Hajdari
Zef Beka
Mehmet Shpeni
Prel Tuli
Vivaldi Zelaj
Veriu i shqiperise
Rrethi i Shkodrës
Rrethi i Shkodrës bën pjesë në Qarkun të Shkodrës. Rrethi I
Shkodrës ka 185,612 banorë, një sipërfaqe prej 1,631 km² dhe
kryeqendër Shkodrën.
Ndarja administrative
Rrethi i Shkodrës ka nën administrim 2 bashki dhe 15 komuna:
Bashkia Shkodër
Bashkia Vau Dejës
Komuna Ana-Malit
Komuna Bërdicë
Komuna Bushat
Komuna Dajç
Komuna Guri i Zi
Komuna Hajmel
Komuna Postribë
Komuna Pult
Komuna Rrethinat
Komuna Shalë
Komuna Shllak
Komuna Shosh
Komuna Temal
Komuna Velipojë
Komuna Vig-Mnelë
Veriu i shqiperise
Shprehje per Shkodren
“Kryeqyteti moral i
Shqipnisë”
Dom Lazër Shantoja
“Një njeriu të zakonshëm,
të ardhur nga qyteti
ortodoks i Manastirit,
Shkodra i duket fillimi i
Europës”
Ismail Kadare
Shtrirja gjeografike Relievi
Shtrihet në nyjën hidrografike me
pranë liqenit me të njëjtin
emër dhe lumenjtë Drin
, Bunë dhe Kir në një ultësirë të
"mbrojtur" nga liqeni, Alpet
Shqiptare në lindje ku spikasin
majat e Cukalit, Maranaj
, Sheldies(mali Sardonik i Barletit;
për nga Shurdhahu) dhe Taraboshit
në perëndim dhe deti Adriatik.
Shkodra është një ndër qytetet më
të rëndësishme të Shqipërisë.
Në rrethin e Shkodrës ndodhen
hidrocentralet më të mëdha të
vendit: ai i Vaut të Dejës dhe
i Komanit të cilët janë përcjellësit
kryesor të energjisë elektrike në
shtëpitë e shqiptarëve.
Shkodrës i takojnë 13 maja në
Alpe, që i kapërcejnë të 2000m
lartësi si: Jezerca, Papluka, Mali i
Vilës, Radohima, Mali i Shënikut si
dhe Biga e Gimajve etj.
Rajoni i Shkodrës është i njohur për
burime të pasura hidrografike. Janë
lumenjtë Drini, Buna Kiri , Shala.
Përveç lumenjve, është e pasur
edhe me liqene: Liqeni i Shkodrës
eshtë liqen i cekët, me florë e faunë
shumë të pasur. Në këtë liqen
jetojnë 50 lloje peshqish.
Shkodra ka një florë dhe faunë
shumë interesante, rreth 1900 lloje
bimësh dhe 3500-4000 specie
shtazore.
Veriu i shqiperise
Trashëgimia kulturore, Kultura e
Shkodrës për Kombin Shqiptar
Trashëgimia kulturore e Shkodrës për kombin Shqiptar fillon që në
shek. XV ku ishte qendër e Humanizmit. Nga ky ambjent dolën në
dritë humanistë e mendimtarë të shquar, si Marin Barleti e Marin
Beçikemi, që me veprat e tyre nxitën në futjen e qytetit në vepra e
studime e shkenca të aplikuara.
Matematicieni Gjon Gazulli, u konsiderua si një nga astronomët më të
shquar të kohës. Dallohet me një nga shkollat më të para në trevat
shqiptare më 1698. Historiani E. Jacques shton se edhe të tjera shkolla
u hapën “në Pllanë, një fshat afër lumit Mat, më 1638, në Troshan, më
1639".
Shkodra ka pasur observatorin e parë astronomik në Ballkan. Por të
dhënat tregojnë se "akademia" kulturore për të cilën shquhet ky qytet
fshihet pas shekujve e shekujve.
Gjatë qindvjeçarëve Shkodra ka qenë një metropol i qytetërimit
shqiptar e madje ballkanik.
Veriu i shqiperise
Arkitektura
Qyteti dhe zonat përreth janë të bekuara me një
shumëllojshmëri t'elementeve si natyrore ashtu edhe
kulturore.
Lagjet më tërheqëse mendohen të jenë Pìaca , e
identifikuar si qendra e qytetit me në qendër statujat
e Nanë Terezës dhe Luigj Gurakuqit, dhe Sarreqi,
Gjuhadoli dhe një nga rrugët me skenike,- ku shihen
arkitekurat e shumta dhe dora e Kólë Idromenos në disa
ndërtesa,- që lidh Katedralen nga ana lindore e qytetit me
qendrën e qytetit.
Qyteti numëron rreth 100 000 banorë e shquhet për
shumëllojshmërinë në kahin urbanistik e arkitektonik,
shtëpitë më të vjetra me 1 ose 2 kate kanë bahçe e oborre
Veriu i shqiperise
• Kolë Idromeno (1860-1939), piktor, arkitekt, urbanist, fotograf,
skenograf
• Ndre Mjeda (1866-1937), teolog, shkrimtar, gjuhëtar, deputet
•Mikel Kodheli (1870-1940), (i njohur ndryshe Kel Marubi) fotograf
•Luigj Gurakuqi (1879-1925), pedagog, diplomat, deputet, nënshkrues
i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë
•Mikel Koliqi (1902-1997), kardinal
•Millosh Gjergj Nikolla (1911-1938), (i njohur ndryshe Migjeni)
shkrimtar
•Prenk Jakova (1917-1969), kompozitor
•Çesk Zadeja (1927-1997), kompozitor
•Zef Coba (1951-), kompozitor
•Vioresin Sinani (1977-), futbollist
Veriu i shqiperise
Rrethi i KukësitRrethi i Kukësit bën pjesë në Qarkun të Kukësit. Rrethi i Kukësit
ka 45,616 banorë, një sipërfaqe prej 939 km² dhe qendër
administrative Kukësin.
Ndarja administrative
Rrethi i Kukësit ka nën administrim 1 bashki dhe 14 komuna :
Bashkia Kukës
Komuna Arrë
Komuna Bicaj
Komuna Bushtricë
Komuna Grykë-Çajë
Komuna Kalis
Komuna Kolsh
Komuna Malzi
Komuna Shishtavec
Komuna Shtiqën
Komuna Surroj
Komuna Terthorë
Komuna Topojan
Komuna Ujmisht
Komuna Zapod
Veriu i shqiperise
Kukësi
Kukësi është qytet në Shqipërinë verilindore, i shtrire në
koordinatat 42,09° V, 20,43° L. Është qendra e Qarkut Kukës.
Shtrihet në rrëzë të Malit të Gjallicës dhe në breg të Liqenit të
Fierzës, në Rrafshen e Lumës. Motoja e qytetit është “Qyteti i
mikpritjes dhe bujarisë”.
Në vitin 2000 Kukësi u kandidua për Çmimin Nobel për Paqe
me motivacionin e pritjes së mbi 450.000 shqiptarëve nga
Kosova të dëbuar nga ushtria, paraushtarakët serbë dhe serbët e
armatosur në Kosovë.
Në vitin 2010, banorët e Kukësit u shpallën nga USAID, si më
të lumturit e Shqipërisë.
Megjithëse zona e Kukësi është një vendbanim i hershëm
historik, siç dëshmohet prej varreve ilire të zbuluara në fshatin
Kënetë, Kukësi ose Kukësi i Ri është një ndër qytetet më të reja
në Shqipëri.
Etimologjia
Emri i Kukësit lidhet me
familjen feudale të
Kukajve, ku njēri nga bijtē
e tij ka qenē komandant në
ushtrinë e heroit kombëtar
Gjergj Kastrioti-
Skënderbeu.
Kjo familje për herë të
parë përmendet në
regjistrin Osman të vitit
1571.
Veriu i shqiperise
Kukësi i Vjetër
Shtrihej ne territoret e përmbytura nga ujërat e Liqenit të Fierzës.
Shtrihej në një brezare të krijuar nga Drini i Zi dhe Drini i
Bardhë.
Një varg zbulimesh arkeologjike dëshmojnë banimin e
pandërprerë të kësaj hapësire që nga neoliti e këtej. Mendohet se
në territorin e Kukësit ka jetuar fisi ilir i Sikuliotëve. Bep Jubani
banorët e Kukësit i quante "ilirët alpinë".
Përmendet së pari si fshat i Nahijes së Lumës, në vitin 1571.
Më 1633, P. Mazreku, edhe ky arqipeshkv i Tivarit, përmend
Vaun e Kukut.
Mortaja e vitit 1689, shoi shumë vendbanime dhe kjo bëri që kjo
zonë të braktisej për një kohë të gjatë deri sa në gjysmën e parë të
shek. XVIII u ripopullua me banorë nga fshati Osmanaj i Bicaj.
Në këtë kohë u shfaq me emrin Drinabardh.
Në vitin 1869 rishfaqet me emrin Kukusa.
Kukësi i Ri
Më 31 mars 1962 u vendos përmbytja e Kukësit të Vjetër
dhe ndërtimi i Kukësit të Ri. Më 22 korrik 1962 filluan
punimet për ndertimin e Kukësit të ri.
Në prill të 1965 filloi popullimi i tij. Në vitin 1978 e tërë
popullsia vendoset në qytetin e ri. Në Gusht 1988 varet në
qendër të qytetit “poeti disident” Havzi Nela.
Në vitin 1999, Kukësi pret afro 450.000 shqiptarë nga
Kosova të dëbuar nga ushtria dhe paraushtarakët serbë.
Përjeton periudhën më të vështirë në historinë e tij duke u
përballur dhe me bombardimet serbe në kodrat përreth
qytetit.
Në vitin 2000 kandidohet për Çmimin Nobel për paqe duke u
bërë i pari qytet në botë i kandiduar për një çmim të tillë. Në
vitin 2004 përfundon ndërtimi i Aeroportit të Kukësit.
Veriu i shqiperise
Gjeografia
Qyteti i Kukësit shtrihet në pjesën verilindore të Republikës së
Shqipërisë . Është qytet që kufizohet në Veri-Lindje dhe Lindje
me qytetin e Prizrenit ku si pikë kontakti është dogana e Morinës,
dhe në brendësi të territorit Shqiptar kufizohet me Hasin në
veri, Pukën në perëndim dhe Peshkopinë në Jug.
Kukësi ose Kukësi i Ri është vendosur në këmbë të malit të
Gjallicës dhe është një ndër qytetet më të reja në Shqipëri.
Përfundoi së ndërtuari në vitin 1976, dhe vendin e Kukësit të
Vjetër e zuri hapësira ujore prej 72,5 km² e liqenit artificial të
Fierzës, i cili u ndërtua si rezultat i ndërtimit të Hidrocentralit me
po të njëjtin emër.
Bashkimi i dy Drinave i kanë dhënë Kukësit formën e një
gadishulli, gjë që i jep një pamje shumë piktoreske.
Veriu i shqiperise
Faleminderit
Durres2014

Contenu connexe

Tendances

Hebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në ShqipëriHebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në ShqipëriDonikaLici
 
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te ShqiperisProjekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te ShqiperisMarinela Abedini
 
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve gjate luftes se 2 boterore
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve  gjate luftes se 2 boteroreKontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve  gjate luftes se 2 boterore
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve gjate luftes se 2 boteroreXheni Marku
 
Projekt gjeografie klasa 9
Projekt gjeografie klasa 9Projekt gjeografie klasa 9
Projekt gjeografie klasa 9S Gashi
 
Kundrinori i drejtë
Kundrinori i drejtëKundrinori i drejtë
Kundrinori i drejtëAlush Kryeziu
 
Hekuri ,elementi kimik me vlere...
Hekuri ,elementi kimik me vlere...Hekuri ,elementi kimik me vlere...
Hekuri ,elementi kimik me vlere...Xhesiana Muka
 
Humanistët më të shquar shqiptarë dhe veprat e tyre
Humanistët më të shquar shqiptarë dhe veprat e tyreHumanistët më të shquar shqiptarë dhe veprat e tyre
Humanistët më të shquar shqiptarë dhe veprat e tyreExhitah Vasija
 
Kimia ne mbrojtje te mjedisit
Kimia ne mbrojtje te mjedisitKimia ne mbrojtje te mjedisit
Kimia ne mbrojtje te mjedisitKlarisa Klara
 
Siguria e fëmijëve në internet
Siguria e fëmijëve në internetSiguria e fëmijëve në internet
Siguria e fëmijëve në internetenis vladi
 
Cfare ishte Holokausti?
Cfare ishte Holokausti?Cfare ishte Holokausti?
Cfare ishte Holokausti?Valeria Baçi
 
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareTrashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareKe Keiss
 
Projekt ne fizike
Projekt ne fizikeProjekt ne fizike
Projekt ne fizikeDaniela Ela
 
Biodiversiteti
BiodiversitetiBiodiversiteti
BiodiversitetiArlinda
 
Trashegimia natyrore e shqiperise
Trashegimia natyrore e shqiperiseTrashegimia natyrore e shqiperise
Trashegimia natyrore e shqiperisemelissa cani
 
Ligjet e Mendelit
Ligjet e MendelitLigjet e Mendelit
Ligjet e MendelitAldo Keçi
 

Tendances (20)

ANALIZE ..."ZONJA BOVARI "
ANALIZE ..."ZONJA BOVARI "ANALIZE ..."ZONJA BOVARI "
ANALIZE ..."ZONJA BOVARI "
 
Hebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në ShqipëriHebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në Shqipëri
 
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te ShqiperisProjekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
 
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve gjate luftes se 2 boterore
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve  gjate luftes se 2 boteroreKontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve  gjate luftes se 2 boterore
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve gjate luftes se 2 boterore
 
Mjedisi dhe njeriu
Mjedisi dhe njeriuMjedisi dhe njeriu
Mjedisi dhe njeriu
 
Ngrohja globale
Ngrohja globaleNgrohja globale
Ngrohja globale
 
Projekt gjeografie klasa 9
Projekt gjeografie klasa 9Projekt gjeografie klasa 9
Projekt gjeografie klasa 9
 
Kundrinori i drejtë
Kundrinori i drejtëKundrinori i drejtë
Kundrinori i drejtë
 
Hekuri ,elementi kimik me vlere...
Hekuri ,elementi kimik me vlere...Hekuri ,elementi kimik me vlere...
Hekuri ,elementi kimik me vlere...
 
Humanistët më të shquar shqiptarë dhe veprat e tyre
Humanistët më të shquar shqiptarë dhe veprat e tyreHumanistët më të shquar shqiptarë dhe veprat e tyre
Humanistët më të shquar shqiptarë dhe veprat e tyre
 
Kimia ne mbrojtje te mjedisit
Kimia ne mbrojtje te mjedisitKimia ne mbrojtje te mjedisit
Kimia ne mbrojtje te mjedisit
 
Siguria e fëmijëve në internet
Siguria e fëmijëve në internetSiguria e fëmijëve në internet
Siguria e fëmijëve në internet
 
Cfare ishte Holokausti?
Cfare ishte Holokausti?Cfare ishte Holokausti?
Cfare ishte Holokausti?
 
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareTrashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
 
Projekt ne fizike
Projekt ne fizikeProjekt ne fizike
Projekt ne fizike
 
Biodiversiteti
BiodiversitetiBiodiversiteti
Biodiversiteti
 
Qyteterimi ilir !!!!
Qyteterimi ilir !!!!Qyteterimi ilir !!!!
Qyteterimi ilir !!!!
 
Metalet
MetaletMetalet
Metalet
 
Trashegimia natyrore e shqiperise
Trashegimia natyrore e shqiperiseTrashegimia natyrore e shqiperise
Trashegimia natyrore e shqiperise
 
Ligjet e Mendelit
Ligjet e MendelitLigjet e Mendelit
Ligjet e Mendelit
 

En vedette

Alpet Shqiptare - STUDIMI I BURIMEVE NATYRORE TË RAJONIT VERIOR TË SHQIPËRISË
Alpet Shqiptare - STUDIMI I BURIMEVE NATYRORE TË RAJONIT VERIOR TË SHQIPËRISËAlpet Shqiptare - STUDIMI I BURIMEVE NATYRORE TË RAJONIT VERIOR TË SHQIPËRISË
Alpet Shqiptare - STUDIMI I BURIMEVE NATYRORE TË RAJONIT VERIOR TË SHQIPËRISËMarjan DODAJ
 
Guide Turistike TROPOJA
Guide Turistike TROPOJAGuide Turistike TROPOJA
Guide Turistike TROPOJAJurgen Baçi
 
Shqiperia -slide
Shqiperia -slideShqiperia -slide
Shqiperia -slideFre Nkly
 
traditat dhe zakonet shkodrane
traditat dhe zakonet shkodranetraditat dhe zakonet shkodrane
traditat dhe zakonet shkodraneEva Kajushi
 
Projekt ne guide turistike
Projekt ne guide turistikeProjekt ne guide turistike
Projekt ne guide turistikeAnisa 19
 
Guide turistike
Guide turistikeGuide turistike
Guide turistikesara7991
 
Pasurite natyrore te trevave shqiptare
Pasurite natyrore te trevave shqiptarePasurite natyrore te trevave shqiptare
Pasurite natyrore te trevave shqiptareDarla Evangjeli
 
Dasma shqiptare, klasa 8
Dasma shqiptare, klasa 8Dasma shqiptare, klasa 8
Dasma shqiptare, klasa 8elasuela1
 
Shqiperia
ShqiperiaShqiperia
Shqiperiakoralda
 
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...Liil Otr
 
Bukurite e natyres shqiptare
Bukurite e natyres shqiptareBukurite e natyres shqiptare
Bukurite e natyres shqiptareMegi Braka
 
Itinerar turistik
Itinerar turistik Itinerar turistik
Itinerar turistik sara7991
 

En vedette (20)

Alpet Shqiptare - STUDIMI I BURIMEVE NATYRORE TË RAJONIT VERIOR TË SHQIPËRISË
Alpet Shqiptare - STUDIMI I BURIMEVE NATYRORE TË RAJONIT VERIOR TË SHQIPËRISËAlpet Shqiptare - STUDIMI I BURIMEVE NATYRORE TË RAJONIT VERIOR TË SHQIPËRISË
Alpet Shqiptare - STUDIMI I BURIMEVE NATYRORE TË RAJONIT VERIOR TË SHQIPËRISË
 
Alpet shqiptare
Alpet shqiptareAlpet shqiptare
Alpet shqiptare
 
Tropoja
Tropoja Tropoja
Tropoja
 
Guide Turistike TROPOJA
Guide Turistike TROPOJAGuide Turistike TROPOJA
Guide Turistike TROPOJA
 
Shqiperia -slide
Shqiperia -slideShqiperia -slide
Shqiperia -slide
 
traditat dhe zakonet shkodrane
traditat dhe zakonet shkodranetraditat dhe zakonet shkodrane
traditat dhe zakonet shkodrane
 
Projekt ne guide turistike
Projekt ne guide turistikeProjekt ne guide turistike
Projekt ne guide turistike
 
Guide turistike
Guide turistikeGuide turistike
Guide turistike
 
Saranda
SarandaSaranda
Saranda
 
Berati
BeratiBerati
Berati
 
Pasurite natyrore te trevave shqiptare
Pasurite natyrore te trevave shqiptarePasurite natyrore te trevave shqiptare
Pasurite natyrore te trevave shqiptare
 
Dasma shqiptare, klasa 8
Dasma shqiptare, klasa 8Dasma shqiptare, klasa 8
Dasma shqiptare, klasa 8
 
Shqiperia
ShqiperiaShqiperia
Shqiperia
 
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
 
Projekt gjeografie
Projekt gjeografieProjekt gjeografie
Projekt gjeografie
 
Bukurite e natyres shqiptare
Bukurite e natyres shqiptareBukurite e natyres shqiptare
Bukurite e natyres shqiptare
 
Saranda
Saranda Saranda
Saranda
 
Berati, Albania
Berati, AlbaniaBerati, Albania
Berati, Albania
 
Itinerar turistik
Itinerar turistik Itinerar turistik
Itinerar turistik
 
economy in albanian
economy in albanianeconomy in albanian
economy in albanian
 

Similaire à Veriu i shqiperise

Pasuritë natyrore të trevave shqiptare-Projekt në Gjeografi.pptx
Pasuritë natyrore të trevave shqiptare-Projekt në Gjeografi.pptxPasuritë natyrore të trevave shqiptare-Projekt në Gjeografi.pptx
Pasuritë natyrore të trevave shqiptare-Projekt në Gjeografi.pptxfixbios2016
 
Projekt shqiperipart1
Projekt shqiperipart1Projekt shqiperipart1
Projekt shqiperipart1res1ck
 
POTENCIALET NATYRORE DHE KULTURORE, BAZE PER ZHVILLIMIN E TURIZMIT NE BASHKIN...
POTENCIALET NATYRORE DHE KULTURORE, BAZE PER ZHVILLIMIN E TURIZMIT NE BASHKIN...POTENCIALET NATYRORE DHE KULTURORE, BAZE PER ZHVILLIMIN E TURIZMIT NE BASHKIN...
POTENCIALET NATYRORE DHE KULTURORE, BAZE PER ZHVILLIMIN E TURIZMIT NE BASHKIN...EkloidaBengu
 
Rajoni Jugor i Republikes se Shqiperis (Analiz)
Rajoni Jugor i Republikes se Shqiperis (Analiz)Rajoni Jugor i Republikes se Shqiperis (Analiz)
Rajoni Jugor i Republikes se Shqiperis (Analiz)Denisa Caushi
 
Pasuritë natyrore të trevave Shqiptare
Pasuritë natyrore të trevave ShqiptarePasuritë natyrore të trevave Shqiptare
Pasuritë natyrore të trevave ShqiptareArdit Nexhipi
 
Pasurite natyrore ne shqiperi
Pasurite natyrore ne shqiperiPasurite natyrore ne shqiperi
Pasurite natyrore ne shqiperiMerkur Sinani
 
Projekt gjeografi
Projekt gjeografiProjekt gjeografi
Projekt gjeografiKleo Jaupaj
 
Ujerat e kripera dhe te embla
Ujerat e kripera dhe te emblaUjerat e kripera dhe te embla
Ujerat e kripera dhe te emblaSaimir Dine
 
Mirësevini në peshkopi
Mirësevini në peshkopiMirësevini në peshkopi
Mirësevini në peshkopiSofia Nesimi
 
Projekt ne informatik regis a" power point"
Projekt ne informatik regis  a" power point"Projekt ne informatik regis  a" power point"
Projekt ne informatik regis a" power point"NA XXXXXXXXXXXXX
 
Natyra shqiptare
Natyra shqiptareNatyra shqiptare
Natyra shqiptareMegi Braka
 
Guide turistike kukes
Guide turistike kukesGuide turistike kukes
Guide turistike kukesGenti Germizi
 
Pogradeci : Vlersimi i potencialit turistik
Pogradeci : Vlersimi i potencialit turistik Pogradeci : Vlersimi i potencialit turistik
Pogradeci : Vlersimi i potencialit turistik Fatjon Cane
 

Similaire à Veriu i shqiperise (20)

Gjeo
GjeoGjeo
Gjeo
 
Rajoni Verilindor
Rajoni VerilindorRajoni Verilindor
Rajoni Verilindor
 
Pasuritë natyrore të trevave shqiptare-Projekt në Gjeografi.pptx
Pasuritë natyrore të trevave shqiptare-Projekt në Gjeografi.pptxPasuritë natyrore të trevave shqiptare-Projekt në Gjeografi.pptx
Pasuritë natyrore të trevave shqiptare-Projekt në Gjeografi.pptx
 
Projekt shqiperipart1
Projekt shqiperipart1Projekt shqiperipart1
Projekt shqiperipart1
 
POTENCIALET NATYRORE DHE KULTURORE, BAZE PER ZHVILLIMIN E TURIZMIT NE BASHKIN...
POTENCIALET NATYRORE DHE KULTURORE, BAZE PER ZHVILLIMIN E TURIZMIT NE BASHKIN...POTENCIALET NATYRORE DHE KULTURORE, BAZE PER ZHVILLIMIN E TURIZMIT NE BASHKIN...
POTENCIALET NATYRORE DHE KULTURORE, BAZE PER ZHVILLIMIN E TURIZMIT NE BASHKIN...
 
Rajoni Jugor i Republikes se Shqiperis (Analiz)
Rajoni Jugor i Republikes se Shqiperis (Analiz)Rajoni Jugor i Republikes se Shqiperis (Analiz)
Rajoni Jugor i Republikes se Shqiperis (Analiz)
 
Pasuritë natyrore të trevave Shqiptare
Pasuritë natyrore të trevave ShqiptarePasuritë natyrore të trevave Shqiptare
Pasuritë natyrore të trevave Shqiptare
 
Pasurite natyrore ne shqiperi
Pasurite natyrore ne shqiperiPasurite natyrore ne shqiperi
Pasurite natyrore ne shqiperi
 
Shqiperia
Shqiperia Shqiperia
Shqiperia
 
Projekt gjeografi
Projekt gjeografiProjekt gjeografi
Projekt gjeografi
 
Shqiperia
Shqiperia Shqiperia
Shqiperia
 
Toka
TokaToka
Toka
 
Ujerat e kripera dhe te embla
Ujerat e kripera dhe te emblaUjerat e kripera dhe te embla
Ujerat e kripera dhe te embla
 
Mirësevini në peshkopi
Mirësevini në peshkopiMirësevini në peshkopi
Mirësevini në peshkopi
 
Rrethi i korçës
Rrethi i korçësRrethi i korçës
Rrethi i korçës
 
Malwsia e mokrws
Malwsia e mokrwsMalwsia e mokrws
Malwsia e mokrws
 
Projekt ne informatik regis a" power point"
Projekt ne informatik regis  a" power point"Projekt ne informatik regis  a" power point"
Projekt ne informatik regis a" power point"
 
Natyra shqiptare
Natyra shqiptareNatyra shqiptare
Natyra shqiptare
 
Guide turistike kukes
Guide turistike kukesGuide turistike kukes
Guide turistike kukes
 
Pogradeci : Vlersimi i potencialit turistik
Pogradeci : Vlersimi i potencialit turistik Pogradeci : Vlersimi i potencialit turistik
Pogradeci : Vlersimi i potencialit turistik
 

Plus de #MesueseAurela Elezaj

Lexim Jashtë klase: "Prici i vogel"
Lexim Jashtë klase:   "Prici i vogel"Lexim Jashtë klase:   "Prici i vogel"
Lexim Jashtë klase: "Prici i vogel"#MesueseAurela Elezaj
 
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...#MesueseAurela Elezaj
 
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona #MesueseAurela Elezaj
 
Hamleti, model i analizës së veprës
Hamleti, model i analizës së veprës Hamleti, model i analizës së veprës
Hamleti, model i analizës së veprës #MesueseAurela Elezaj
 
Struktura për hartimin e planit edukativ
Struktura për hartimin e planit edukativStruktura për hartimin e planit edukativ
Struktura për hartimin e planit edukativ#MesueseAurela Elezaj
 
ESSE ...Çfarë pasojash ka moszbatimi i ligjit në shoqëri.
ESSE ...Çfarë pasojash ka  moszbatimi  i  ligjit në shoqëri.ESSE ...Çfarë pasojash ka  moszbatimi  i  ligjit në shoqëri.
ESSE ...Çfarë pasojash ka moszbatimi i ligjit në shoqëri.#MesueseAurela Elezaj
 
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFONMenaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON#MesueseAurela Elezaj
 

Plus de #MesueseAurela Elezaj (20)

Lexim Jashtë klase: "Prici i vogel"
Lexim Jashtë klase:   "Prici i vogel"Lexim Jashtë klase:   "Prici i vogel"
Lexim Jashtë klase: "Prici i vogel"
 
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
Album fotografik me lloje të ndryshme liqenesh bazuar me origjinën e formimit...
 
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
Llogaritja e konsumit te energjise elektrike ne shtepite tona
 
Projekt : Fizike
Projekt : Fizike Projekt : Fizike
Projekt : Fizike
 
Hamleti, model i analizës së veprës
Hamleti, model i analizës së veprës Hamleti, model i analizës së veprës
Hamleti, model i analizës së veprës
 
Struktura për hartimin e planit edukativ
Struktura për hartimin e planit edukativStruktura për hartimin e planit edukativ
Struktura për hartimin e planit edukativ
 
" Hamleti"
" Hamleti"" Hamleti"
" Hamleti"
 
Statistike – Projekt matematike
Statistike – Projekt matematike Statistike – Projekt matematike
Statistike – Projekt matematike
 
ESSE ...Çfarë pasojash ka moszbatimi i ligjit në shoqëri.
ESSE ...Çfarë pasojash ka  moszbatimi  i  ligjit në shoqëri.ESSE ...Çfarë pasojash ka  moszbatimi  i  ligjit në shoqëri.
ESSE ...Çfarë pasojash ka moszbatimi i ligjit në shoqëri.
 
Forcat endogjene dhe ekzogjene !!!!
Forcat  endogjene  dhe  ekzogjene !!!!Forcat  endogjene  dhe  ekzogjene !!!!
Forcat endogjene dhe ekzogjene !!!!
 
Studim rasti - mosha 5 – 9 vjeç
Studim rasti - mosha 5 – 9 vjeçStudim rasti - mosha 5 – 9 vjeç
Studim rasti - mosha 5 – 9 vjeç
 
Shkëmbinjtë sedimentarë
Shkëmbinjtë sedimentarëShkëmbinjtë sedimentarë
Shkëmbinjtë sedimentarë
 
Plan ditor
Plan ditor Plan ditor
Plan ditor
 
Testim : Teorema e Pitagores
Testim : Teorema e Pitagores Testim : Teorema e Pitagores
Testim : Teorema e Pitagores
 
Rubrika : Autorë
Rubrika : AutorëRubrika : Autorë
Rubrika : Autorë
 
UJERAT Lumenjtë/Liqenet
UJERAT Lumenjtë/LiqenetUJERAT Lumenjtë/Liqenet
UJERAT Lumenjtë/Liqenet
 
Gazeta
Gazeta Gazeta
Gazeta
 
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFONMenaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
Menaxhimi i burimeve njerezore,struktura dhe funksionimi në kompaninë VODAFON
 
Reviste : Te famshem
Reviste : Te famshem  Reviste : Te famshem
Reviste : Te famshem
 
PROJEKT MATEMATIKE
PROJEKT MATEMATIKE PROJEKT MATEMATIKE
PROJEKT MATEMATIKE
 

Veriu i shqiperise

  • 4. Kuzhina tradicionale Gege Kuzhina Gege ka një orjentim kontinental Teknikën e gatimit me zjarr mbi vatër Natyra e vështirë në zonën e veriut ndikoi në zhvillimin e kulturës kontinentale të të ushqyerit, ku përdoreshin kryesisht erëzat e thata. Tave peshku e Shkodres (tava e krapit) Cipe qengji e mbushur Qofte me spinaq Tava e Kosit
  • 6. Rrethi i Bulqizës bën pjesë në Qarkun të Dibrës. Rrethi i Bulqizës ka 43,000 banorë, një sipërfaqe prej 718 km² dhe kryeqendër Bulqizën. Ndarja administrative Rrethi i Bulqizës përfshin nën administrimin e tij një bashki dhe shtatë komuna që janë: Bashkia Bulqizë Komuna Fushë-Bulqizë Komuna Gjoricë Komuna Martanesh Komuna Ostren Komuna Shupenzë Komuna Trebisht Komuna Zerqan Rrethi i Bulqizës
  • 8. Bulqiza është një qytet në lindje të Shqipërisë dhe është një nga zonat më të pasura në kromit në Ballkan . Bulqiza është zona më e pasur me minerale të kromit në Shqipëri dhe ka një mineral me cilësi të lartë. Ky mineral ka mbi 65 vjet që është funksional dhe është një nga më të madhe dhe vepron deri në 800 metra të thellë.
  • 20. Komuna Fushe-Bulqize Komuna Fushe-Bulqize shtrihet ne lindje te qytetit Bulqize. Komuna Fushe-Bulqize ka pozite gjeografike shume te pertshtatshme, sepse nepermjet rrugeve te shumta lidhet me rajonet e tjera te zones dhe me vendet fqinje. Dallohet per larmine e theksuar te natyres. Komuna Fushe-Bulqize dallohet per ndertim te larmishem gjeologjik, me te cilin lidhen pasurite e shumta minerare. Ne kete zone gjenden lende ndertimi dhe dekorative te shumta e te larmishme si: guret gelqerore, serpentinitet etj. Hidrografia eshte e pasur me lumenj e perronj, nder te cilet me kryesoret jane rrjedhjet e maleve, si dhe me liqene akullnajore (Balgjaj, Liqeni I Zi me rendesi turistike),etj...
  • 23. EKONOMIA Mjedisi gjeografik i rajonit eshte shume i pasur. Shume e pasur eshte nentoka me minerale, por shume e pasur eshte edhe siperfaqja e tij me burime ujore, rezerva te medha hidroenergjetike, me pyje dhe kullota. Jane jo te pakta zonat qe ofrojne mundesi mjaft te mira per bujqesi dhe blegtori. Natyra e larmishme dhe ne pjesen me to madhe e paster si dhe trashegimia e pasur historike dhe kuIturore ofrojne mundesi shume te medha per zhvillimin e turizmit. Mbizoteron prodhimi i ekonomive te vogla bujqesore. Prodhimi bujqesor eshte perqendruar sidomos ne luginat dhe ne gropat. Ketu gjendet industria e shfrytezimit te pyjeve dhe e perpunimit e perfaqesuar nga punishte zdrukthtarie. Ai ka reliev te larmishem, hidrografi dhe bimesi te pasur pyjore. Ajo perbehet nga shkembinj magmatike me te cilet lidhen mineralet e kromit; nga gelqeroret e terrigjenet.
  • 27. Rrethi i Dibrës Rrethi i Dibrës bën pjesë në Qarkun të Dibrës. Rrethi i Dibrës ka 86,000 banorë , me një sipërfaqe prej 761 km² dhe kryeqendër Peshkopinë. Ndarja administrative Rrethi i Dibrës perbehet nga një bashki dhe 14 komuna që janë: Bashkia Peshkopi Komuna Arras Komuna Fushë-Çidhën Komuna Kala e Dodës Komuna Kastriot Komuna Lurë Komuna Luzni Komuna Maqellarë Komuna Melan Komuna Muhur Komuna Tomin Komuna Selishtë Komuna Sllovë Komuna Zall-Dardhë Komuna Zall-Reç
  • 29. Historia Pozita e këtij rrethi ka luajtur një rol të rëndësishëm në zhvillimin e kësaj zone që ka qënë herë pozitiv e herë negativ në periudha të ndryshme historike dhe nën ndikimin e faktorëve socialë dhe ekonomikë qe kanë lënë gjurmë. Rolin e saj pozitiv ajo e ka patur kur ka sherbyer si një urë lidhëse për trevat e vendit tonë nga parendimi në brendësi të territoreve shqiptare. Që në antikitet ka funksionuar rruga Durrës- Fusha e Tiranës –Dibër, e cila lidhte bregdetin me vise të tjera lindore. Rolin e kësaj pozite e dëshmon qartë zhvillimi social-ekonomik, pasi në vitin 1911 Dibra ishte një qendër e rëndësishme artizanale, tregëtare, ndërtimore etj. Për këtë flasin qartë të dhënat e popullsisë ku ky rreth kishte 11 000 banorë.
  • 32. Gjeografia Rrethi i Dibres ben pjese ne rajonin verioro-lindor me nje reliev pergjthesisht malore kodrinor. Pra shtrihet ne veri-lindje te Shqiperise ne dy anet e lugines se drinit te Zi duke u kufizuar ne lindje nga vargmali i Korabit dhe ne perendim nga vargmalet e Lures. Ky rreth ka nje ndertim te komplikuar gjeologjik qe eshte kapur here pas here nga levizjet neotektonike ngritese qe ka luajtur nje rol te rendesishem ne formimin e rrelievit. Rethi i Dibrës ka nje reliev kodrinor-malor qe varion nga 350 m(lug drinit te zi) deri ne 2751 ne majen e Korabit. Ka nje hidrografi te pasur me burime mbi tokesore dhe nen tokesore ku dega kryesore eshte Drini i Zi. Dibra dallohet per shumellojshmerine e tokave te cilat per shkak te rrelievit malor shprehen qarte. Gjejme brezin e tokave aluvionale rreth lumit te drinit te Zi, te kafejta, te murrme pyjore dhe ate livadhore malore.
  • 35. Haxhi Vehbi Dibra Vildan Faik Dibra Said Najdeni (Hoxhë Voka i Dibrës) Hfz.Maliq Tanusha, idhtar i zjarrtë i Klubit të Stambollit Hfz.Abdurrahim Dauti Iljaz Pashe Dibra (Qoku), kryetar i Lidhjes se Prizrenit Xhelil Gjoni e djali i tij Ilir Gjoni, te dy politikane Faik Shatku Përfaqësues i shquar i Jurisprudencës Shqiptare
  • 36. Rrethi i Hasit Rrethi i Hasit është njëri nga 36-të rrethet e Shqipërisë. Rrethi i Hasit ka 21,500 banorë, një sipërfaqe prej 374 km² dhe kryeqendër Krumën.
  • 38. Rrethi i Hasit Hasi është një krahine etno-gjeografike me kufij te përcaktuar shume qarte, i rrethuar pothuajse rreth e qark me lumenj. Në veri dhe në lindje, Drini i Bardhë dhe dega e tij Ereniku që e ndajnë nga Krahina e Rekës dhe Podrimës (Rrafshi i Drinit). Ne jug dhe në perëndim kufizohet me krahinën e Lumës dhe Maleziut me të cilat i ndan Drini i Bardhë dhe i bashkuar dhe sot liqeni i Fierzës, ndërsa në veri-perëndim përroi i Skatinës e ndan nga Butyci i rrethit të Tropojës.
  • 40. Vendet Turistike te Hasit Pashtriku Kjo është zona më e famshme malore në rrethin e Hasit që dallon për shkembejte e medhenje gelqerore qe i japin nje pamje shume te bukur, mu ne lartesine me te madhe te malit aty shtrihet nje grope shume e thelle qe ne fjalorin popullor quhet “Hurdha e Madhe” si dhe ne lartesin 1700 m mbi nivelin e detit eshte kroj i Dragavodit i cili dallohet per ujin e kristalte dhe shume te ftohte. Ne maje te Pashtrikut eshte "varri i mire" Sarisalltik Baba i cili vizitohet nga peligrine te ndryshme sidomos ne muajin gusht per nje muaj rresht kjo maje vizitohet rregullisht nga dhjetra pelegrin. Ne kete zone ka kafshe te shumta si ujqer, derra, dhelpera, lepuj, arinje dhe dhi te egra, eshte e populluar dhe nga shpende te ndryshem si skifteri, thellenxa, shqiponja, harabel, grifshza, etj. Ka nje klime te shendetshme dhe kurative sidomos per personat e semuar mga semundjet e mushkrive dhe azma.
  • 42. Bjeshkët e Krumës & Shpella e Daçit Bjeshkët e Krumës ofrojnë gjithashtu peizazhe të bukura, ajër të pastër dhe destinacion të favorshëm veror për banorët vendas. Potencialet turistike të zonës përfshijnë:Klimë të shëndetshme dhe bukuri natyrore, Destinacione pelegrinazhi, Kullota të pasura Shpellat si dhe pamje natyrore dhe arkeologjike, ngjitje alpinistike ne maje te Qytezes etj. Shpella e Dajçit (2600 P.E.S—1200 P.E.S) rreth 10km në lindje të Krumës.Kjo shpelle gjendet ne Lagjen Daç te fshatit Mujaj. Eshte nje shpelle shume kararkterisite ne llojin e vet ajo daton qe ne kohe shume te lashta, nga germimet arkeologjike e kryera ketu tregojen se kjo shpell eshte banuar qe ne lashtesi dhe gjithe zona per rrethe ka tuma te ndryshme. Sipas kerkimve kjo shpelle eshte e banuar qe ne epoken e bronzit, hekurit e deri ne antiken e hershme. Gjate kerkimeve te ketyre vitve jane zbuluar shpata, thika dhe lloje te ndryshme qeramikash.
  • 44. Shpella e Pellumbave & Pisha e Gjini Burimet karakteristike Shpella e Pellumbave Kjo shpelle shtrihet ne vargmalin e Pashtrikut ne kufirin mes fshatave Vlahen , Dobrune dhe Greçine.dhe shtrihet mes nje pyelli te dendur dhe nje bimesie shume te rralle e cila eshte shume e larmishme dhe ne pranvere pamja e luleve karakter te kesaj zone jane nje bukuri e vecant dhe shume terheqese, kjo zone vazhdimishte eshte pedorur si vend ekskursioni turistik nga shkollat e rrethit tone. Pisha e Gjini Kjo ka nje pamje shume te bukur e cila eshte shume karakteristike per zonen sepse e gjithe zona per rrethe eshte e zhveshur dhe e mbuluar me shkurre te vogla kjo pishe eshte si kurore mes tyre dhe fshatit prej mese nje shekulli , ajo eshte dhe mes dy burimeve te cilet jane ne mes te fashtit Gjinaj Lumi i Krumes (Vrella) Ne vendin ku buron ky lume ka nje pamje shume te mahniteshme por per shkak te shfrytesimit te saj per uje te pieshem ajo e ka humbur shume bukurine. 'Gurra e Domaj Eshte nje burim shume karakteristik me uje te kristalete qe akoma dhe sote ruan origanilitetin e saj pasi ajo nuk eshte tranformuar si ajo e Krumes , legjendat thone se keto dy burime vijne nga bjeshket e Cahanit dhe kane te njejtin uje dhe rrejdhin nga i njejti burim i nedheshme dhe per te vertetuar kete dhjetara vjete me pare ne nje shpell ne qender te Cahani eshte hedhur boje ne shpellle dhe kjo boje ka dal ne Vrellen e Krumes dhe ne Gurren Domajve.
  • 48. Rrethi i Kurbinit Rrethi i Kurbinit bën pjesë në Qarkun të Lezhës. Rrethi i Kurbinit ka 54,000 banorë, një sipërfaqe prej 235km² dhe kryeqendër Laçin. Ndarja administrative Rrethi i Kurbinit përfshin nën administrimin e vet dy bashki dhe dy komuna që janë: Bashkia Laç Bashkia Mamurras Komuna Milot Komuna Fushë-Kuqë
  • 51. Histori Kurbini, nje areal krahinor interesant me shtrirje ne veri te Krujes, me shume ne malesi e me pak ne ultesiren e tij fushore eshte i pasur ne trashigimi dokesh e traditash vendase,me krijimtari folklorike te ruajtura e te zhvilluara me fisnikeri ne vargun e gjate te shekujve. Kujtesa popullore ka ruajtur si gjera te shtrenjta legjenda rrefenja mitike : te forces, te mencurise, te adhetarizmit, te vllazerimit e te humanizmit, nga “moti i madh” i Skenderbeut e nga kohe te tjera te hershme. Ne fshatrat e kesaj treve jeton nje popullsi vendase qe eshte simbol i urtesise, trime e liridashese, e punes dhe e perparimit, fisnike e beses, e burrerise e me shpirt mikprites. Ky eshte vend i begateshem ne permendore historike e etnologjike : kudo te sheh syri banesa te gurta te fortifikuara dy e tre kateshe, rrenoje keshtjellash e fortifikatash mesjetare, fshatra rrenoje te nje kohe te hershme e tashme te braktisur, Kisha e Altare te hershmerise mesjetare: Ne Malin e Trodhmes ndodhet Kisha e Vjeter Katedrale e Shna Prendes; ne Malin e Shna Ndoit naltohet ngjitur me shkembim Kisha teper e mirenjohur e Shna Ndoit– vend peligrinazhesh dhe e paqes shpirterore per cdo fund pranvere .
  • 55. Rrethi i Krujës Rrethi i Krujës bën pjesë në Qarkun të Durrësit. Rrethi i Krujës ka 67,686 banorë, një sipërfaqe prej 372 km² dhe kryeqendër Krujën. Ndarja administrative Rrethi i Krujës përfshin nën administrim 2 bashki dhe 4 komuna që janë: Bashkia Fushë-Krujë Bashkia Krujë Komuna Bubq Komuna Çudhi Komuna Thumanë
  • 57. Pak histori per Krujen Për herë të parë emri "Krujë" përmendet në shekullin e XII-të. Emri "Krujë" mendohet ta ketë origjinën nga fjala "krua", sepse në Krujë ka shumë burime të tilla. Banorët e Krujës i thërrasin qytetit të tyre dhe burimeve të ujit me të njëjtin emër "krò". Banorët e Krujës i thërrasin vetes "krutonë" ose "krotonë". Në gjuhën zyrtare banorët e Krujës quhen "krutanë". Kruja njihet si kryeqendra e rezistencës ndaj pushtuesve osmanë gjatë kohës që Skënderbeu udhëhiqte këtë rezistencë. Keshtjella e Krujes u rrethua 4 herë nga ushtria Osmane. Në rrethimin e katërt kështjella e Krujës ra në dorën e pushtuesit. Kruja është një qendër e rëndësishme turistike në Shqipëri.
  • 60. Rrethi i Lezhës Rrethi i Lezhës n pjesë në Qarkun të Lezhës. Rrethi i Lezhës ka 95,731 banorë, një sipërfaqe prej 479 km² dhe kryeqendër Lezhën. Ndarja administrative Në rrethin e Lezhës si tërësi bien: Bashkia Lezhë Komuna Balldre Komuna Blinisht Komuna Dajç Komuna Kallmet Komuna Kolsh Komuna Shëngjin Komuna Shënkoll Komuna Ungrej Komuna Zejmen Vendbanime tjera të njohura në këtë rreth janë: Shëngjin, Ishull-Lezha
  • 62. Emri i Lezhës Qyteti antik i Lezhës cilësohet me emrin Lissitan. Jane bërë disa zbërthime etimologjike deri më sot nga dijetarë të ndryshëm. Ky emër lidhet edhe me emrin e Llesh apo Lekë Dukagjinit, si derivate të emrit më të plotë Aleksandër. Këto shpjegime etimologjike janë gjithashtu në rrafshin e etimologjisë popullore, dhe duhet thënë, se emri topik Lissitam çka parakupton rrënjën Liss, është një emër i mirfilltë ilir, kuptimi i të cilit, për arsye të një lartësie tepër të skajshme mund të themi se nuk ka mbetur i zbërthyer shkencërisht kënaqshëm deri më sot. Pozita gjeografike Aty ku Lumi Drin i jepte fund rrugëtimit të vet nëpër Shqipëri dhe bashkohej me Detin Adriatik për të krijuar Gjirin e Drinit; aty ku takohen zgjatimet e fushave pjellore të Zadrimës, të Torovicës dhe të Bregut të Matës (krijuar nga prurjet e lumenjve Drin dhe Mat); aty në majen e një kodre në formë piramide (Mali i Shelbumit) dhe rrotull një kodre tjetër edhe më të vogël, në majen e së cilës sot dallohen bedenat e Kalasë Mesjetare, qarkuar nga V-L prej një kreshte malore, dëshmohet në vijëmësi një ndër vendbanimet me të hershme mesdhetare: Lezha.
  • 65. Pak fjalë mbi Lezhën Lezha si qytet dhe biostrukturë përfaqëson diçka shumë të rëndësishme dhe të veçantë. Nga pikëpamja gjeometrike dhe ekologjike, Lezha, përbën një kaleidoskop të mrekullueshëm të natyrës, gati një lloj principate të pashembullt ekologjike, ku mali, fusha, pylli, monumentet arkeologjike dhe historike, laguna dhe deti përbëjnë një bashkësi të spikatur. Në këtë kuptim, Lezha, është e preferuara e shekujve, një sintezë e vepresës së natyrës e të njerëzve me një vesk të ndritshëm të historisë e artit. Lezha është një grishje e përhershme dhe një estetikë e gjallë e sendeve dhe qytetërimit iliro-shqiptar, një stacion diturak i mijëvjeçarëve dhe i kënaqësive të veçanta të banorëve dhe të udhëtareve. Çdo tregim mitologjik për Lezhën i paraprin historisë së saj plot motive dhe kontraste nga më të ndryshmet. Jo më kot, kronikania dhe eruditja bizantineAna Komnena, në shek. XII, e quan Lezhën një qytet të ngritur në ajër, që mund të shihet nga të gjitha anët. Nuk është thjesht metafore e skajshme, por vetvetiu çdo shikues mund t'a vështrojë Lezhën në lartësinë e historisë së saj, në ajrin e shekujve si të dale nga frymëmarrjet poetike të poetit Ndre Mjeda, që ka shkruar mrekullisht për Lezhën. Ku nga të kater anët, të rrethojnë metaforat e historisë; çdo njeri jeton midis tyre dhe këtu qëndron vetë sekreti i mbijetesës.
  • 68. Rrethi i Malësisë së Madhe Rrethi i Malësisë së Madhe bën pjesë në Qarkun e Shkodrës. Rrethi i Malësisë së Madhe ka 37,000 banorë, një sipërfaqe prej 897 km² dhe kryeqendër Koplikun. Ndarja administrative Rrethi i Malësisë së Madhe përbëhet nga një bashki dhe pesë komuna që janë: Bashkia Koplik Komuna Gruemirë Komuna Kastrat Komuna Kelmend Komuna Qendër Komuna Shkrel
  • 71. Gjeografia Malësia e Madhe është krahinë e trojeve shqiptare e cila shtrihet në lindje të Podgoricës dhe përbri Liqenit të Shkodrës e deri në Kosovë. Shkëmbinjtë gëlqerorë që mbizotërojnë këtu dhe reshjet e vogla i kanë përcaktuar kësaj krahine një fizionomi të thatë dhe të zhveshur. Në tërë këtë hapësirë rrjedh lumi i Cemit, i cili buron nga Alpet Shqiptare dhe derdhet në Moraçë. Në pjesën e epërme ka një rrjedhë të shpejtë e të vrullshme, ndërsa lugina është e thellë dhe e ngushtë. Me të dalë në fushën e Cemit ai zgjeron shtrati e vet dhe fiton tiparet e lumit fushor me rrjedhje më të ngadalshme, me luginë të cekët dhe me shumë gjarpërime. Krahina e Malësisë së Madhe me një pozitë periferike dhe të izoluar, me sipërfaqe të kufizuarat tokave punuese, e thatë për shkak të pranisë së madhe të shkëmbinjve gëlqerorë etj. ka ndikuar që të jetë krahinë e prapambetur agrare. Kjo krahinë shqiptare shtrihet në pjesën veri-përëndimore të Shqipërisë, që nga Shala deri te Shpella e Berishës në brigjet e lumit Moraça. Malësia e Madhe ndahet në tri zona: zona bjeshkore, zona malore dhe zona fushore.
  • 75. Rrethi i Matit Rrethi i Matit bën pjesë në Qarkun të Dibrës. Rrethi i Matit ka 62,000 banorë, një sipërfaqe prej 1,028 km2 dhe kryeqendër Burrelin. Ndarja administrative Rrethi i Matit përbëhet nga 2 bashki dhe 10 komuna që janë: Bashkia Burrel Bashkia Klos Komuna Baz Komuna Derjan Komuna Gurrë Komuna Komsi Komuna Lis Komuna Macukull Komuna Rukaj Komuna Suç Komuna Ulëz Komuna Xibër
  • 77. Origjina e emrit Origjinën e fjalës Mat (Matja, Emathia) e kanë studiuar shumë studiues e shkencëtarë, por ende mbetet e papërcaktuar qartë prejardhja e saj. Disa besojnë se ky emër ka prejardhje biblike, kurse albanologu i njohur N. Jokli shpjegon se emri i krahinës vjen nga gjuha shqipe e ka lidhje me fjalën mat`anë (mat`anë lumit, mat`anë bregut). Në një dokument të vitit 1304, në një listë anzhuine me emrat e 13 fiseve, përmendet edhe ai i Matit në formën e Matesos.
  • 78. Gjurmë të kulturës Ilire Krahina e Matit është një muze i vërtetë arkeologjik dhe djep i lashtë i kulturës ilire. Aty janë zbuluar objekte prej ku dhe dalin të dhëna për të gjithë periudhat historike të zhvillimit kulturor jo vetëm të trevës së Matit por edhe më gjërë. Mati është bërë tani i njohur jo vetëm brënda vëndit por edhe jashtë Shqipërisë, si një krahinë arkeologjike e rëndësishme me vlera të veçanta, sidomos për gjurmimin e studimin e kulturës ilire. Kultura e tumave e varreve në Mat përfshin periudhat e bronxit të mesëm e deri në shekujt e parë të erës sonë. Gërmimet e ndryshme arkeologjike kanë zbuluar gjurmë material që nga periudha e paleolitit të mesëm, në neolit e më pas. Ato hedhin dritë mbi ritet, doket e ilirëve, e arbërve, nivelin e zhvillimit ekonomik e kulturor që shprehet në vendbanimet e tyre në kala në qyteza në mënyrën e ndërtimit të tuneleve, varreve, ritit të varrimit etj. Në tumat e Matit janë gjetur me shumicë objekte zbukurimi prej bronxi, por janë gjetur edhe objekte prej ari siç janë dy temthorë spiralike.
  • 81. Përkrenarja e Ilirëve e gjetur në Mat ka qenë në përdorim deri në pushtimin romak Kultura e Matit është e pranishme në shumë territore të Shqipërisë duke filluar nga jugu i Shqipërise e duke mbaruar në Lezhë, Shkodër, Bujan të Tropojës, Kukës etj. Pirustët ishin fis Ilir, banorë të krahinës së sotshme të Matit e Mirditës e disa krahinave në jug që deri në vitin 168 p.e.r bënin pjesë në mbretërinë ilire që përfshinte fiset ardiane, piruste, parthine, taulante e dasarete të cilat shtriheshin nga Dalmacia(lumi Naretna) deri në Vlorë. Për herë të fundit fisi ilir i pirustëve përmendet nga Ptolemeu në shekullin e dytë para erës sonë. Ata përmenden si minatorë dhe përpunues të metaleve e sidomos të bakrit. Specialistët pirustë shkonin dhe nëpër fise të tjera ilire duke ushtruar zanatin e përpunuesit të metaleve. Popullsia ilire në trevat e Matit mundi të ekzistojë e të ruhet pa u asimiluar si nga pushtimi romak ashtu edhe nga dyndjet e popujve të ndryshëm. Kjo vazhdimse jete, kulture, etnike na çon deri në mesjetën e hershme, kur ilirët dalin në histori me emrat e ri Arbër.
  • 84. Mati shtrihet në pjesën qëndrore të Shqipërisë. Siperfaqja e rrethit është 997 km katrorë. Dendësia e popullsisë është 69 banorë për km katrorë. Ulëz Shkopet është vendi ku janë krijuar kanionet më të thellë e më të rëndësishme në Shqipëri. Tipike për këto ngushtime është Gryka e Shkopetit (40 metra) disa metra e thellë e çarë nga lumi Mat para se të dalë në fushë. Rilievi ngrihet mbi nivelin e detit në lartësinë më të madhe 2246 metra është Maja e Dejës. Dallohen katër nivele tarracore, që përbëjnë gropën e Matit nga Klosi deri në Ulëz. Në njërën nga këto tarraca lumore është vendosur qyteti i Burrelit. Klima në luginën e Matit është afërsisht si mesatare e klimës e gjithë Shqipërisë, lidhet me brezin e klimës mesdhetare e cila karakterizohet nga vera e nxehtë dhe e thatë me shkëlqim të madh të diellit dhe nga dimri relativisht i butë në luginë dhe disi i ashpër në brezin malor.
  • 88. Rrethi i Mirditës Rrethi i Mirditës bën pjesë në Qarkun të Lezhës. Rrethi i Mirditës ka 37,000 banorë, një sipërfaqe prej 867 km² dhe kryeqendër Rrëshenin. Ndarja administrative Rrethi i Mirditës përbëhet nga 2 bashki dhe 5 komuna që janë: Bashkia Rrëshen Bashkia Rubik Komuna Fan Komuna Kaçinar Komuna Kthellë Komuna Orosh Komuna Selitë
  • 90. Mbi Mirditën Përveç legjendës së tre vllazenvet që u ndanë, njeri, i madhi tue marrë Shalën (prej kah Shala mori emnin si krahinë), tjetri shoshën, tue ngulë në Shosh dhe të tretit ma të voglit s'i mbet tjeter me thanë veç " E mirë dita qoftë për mue", nga ku del emni Mirditë. Këtu i linden tre djem që, kur u ndanë, djali i madh muer krahinen e Oroshit, i dyti të Spaçit dhe i treti të Kushnenit. Pasardhësit e këtyre tre vëllezërve formuan tri vllaznitë që më vonë u bënë tre bajrakët e Mirditës. Mbasi djali i madhi mori Oroshin, bajraku i Oroshit quhej bajrak i parë dhe kudo në Mirditë i takonte kryet e vendit, Spaçi zuni vendin e dytë dhe Kushneni të tretin. Këta u quajtën "tre bajrakët e fisit" që përbëjnë bërthamën e parë të zhvillimit të Mirditës. Përveç traditës, që këta quheshin bajrakët e fisit, vëllazërinë e vërteton edhe fakti se këta nuk martoheshin në mes tyre. Tre bajrakët e fisit, qe qenë gjithnjë të pashtruar nga pushteti turk, gezuan liri të veçanta kundrejt rrethit dhe nuk patën asnjë detyrim. Bajraktarët e tjerë, që perfitonin edhe ata nga privilegjet e Mirditës shkuan duke iu mbështetur asaj dhe duke e quajtur vehten mirditorë. Etnografikisht emni Mirditë del rreth 1416, në Katedralën e Ljubiçit.
  • 92. Shtrirja gjeografike Si bashkim 12 bajrakësh Mirdita, shtrihet në drejtim të Shkodres e Vaut të Dejës është cepi veri-përendimor i Mirditës, vazhdon kufiri nga Shkodra në Lezhë e cila ndjek kreshtën e maleve nepër, Shite, Kreshtë, Velë, Molung e deri ne Trodhen e cila e ndanë me Krujen dhe është skaj jugpërendimor i Mirditës, nga Trodhna vijon kufiri me Matin dhe kthehet në veri Zalli i Karices ku derdhet Uraka në Mat, më pas nepër Zallin e Gjoqajve del ne Livadhin e Pelave kufi me Dibrën që është skaji juglindor i Mirditës, kufiri me Dibrën vijon kreshtave të maleve drejt veriut, kunorë Qafë Merkurthe, Frashë e Gur i Kuq, duke zbritur në katundin Lajthizë të Oroshit, në majën e Zepes ndanë me Lumën, këtu është skaji verilindor i Mirditës, nga Qafa Kumbullës nisë kufiri me Pukë dhe del në Qafë të Malit, pastaj zbret në rrjedhën e sipërme të Fanit të Madh, deri Lumë-Shtyllë kalon Suken e Zezë, majen e Thatë, livadh Kabashe duke lënë Malin e Tërbunit në anë të Pukes, del në ndërmjetës, kalon përmes Gomsiqje, kalon në katundin Mdhue e pastaj zbret ne Drin.
  • 95. Kuvendi ndërballkanik i Kuçit Në kuvendin e Kuçit, të mbajtur në dy rende, në korrik e shtator të 1614, Mirdita përfaqësohej si një malësi me peshë. Përfaqsuesi i saj ishte ndër krerët kryesor të kuvendit e në radhën e parë të besëlidhurve. Sipas planit të këtij kuvendi për të shpërthyer kryengritjen e përgjithshme kundër pushtimit turk, Mirditës që akoma quhej Dukagjin iu là dëtyra të sulmojë e të çlirojë Krujën. Nga të dhënat e parashtruara në kuvend, kështjella e Krujës mund të merrej pa shumë vështirësi, mbasi një copë mur afër hyries ishte shembur dhe nuk ishte riparuar ende. Një pjesë tjetër e Mirditës bashke me zonat për rreth do të sulmonin Shkodrën mbasi kishin rënë në marrëveshje me disa nga njerëzit që shërbenin në keshtjellen e Shkodrës. Por as një lloj ndihme në këto momente nuk morën. Dhe megjithëatë siç e thekson Pjetër Budi me 15 shtator 1621, popujt e krahinës së Mirditës janë vazhdimisht në kryengritje kundër turkut... të gjithë me armët e veta, këta njerëz janë të vendosur dhe të vlertë sa ç'mund të ketë kjo botë, dhe shumë të stërvitur në disiplinën ushtarake... deri tani i kanë bërë dëme shumë të mëdha armikut, me sulmet e vazhdueshme kanë rrënuar shumë qyteza e kështjella të turqve dhe përherë kanë dalur ngadhnjimtarë në të gjitha luftimet kundër turqve, armiqve të tyre kryesorë.
  • 98. Rrethi i Pukës Rrethi i Pukës bën pjesë në Qarkun të Shkodrës. Rrethi i Pukës ka 34,000 banorë, një sipërfaqe prej 1,034 km² dhe kryeqendër Pukën. Ndarja administrative Vendbanime tjera të njohura në këtë rreth janë: Bashkia Pukë Bashkia Fushë-Arrëzë Komuna Gjegjan Komuna Blerim Komuna Fierzë (Pukë) Komuna Iballë Komuna Qelez Komuna Qafë-Mali Komuna Qerret Komuna Rrape
  • 99. Shtrirja gjeografike Rrethi i Pukës shtrihet në qendër të Shqipërisë Veriore, në një mjedis ku ndërthuren malet me luginat e thella, mbulesa të dendura pyjore me siperfaqe të eroduara, lëndina e livadhe që ndërpriten nga lumenj e përrenj të shumtë, kroje me ujë të kulluar ushqyer nga dëbora e shumtë që shpesh zbardh deri në verë. Ketu jeton një popullsi vitale, e shpërndarë në gjithë territorin, me një histori të pasur, që dëshmohet nga prania e qendrave arkeologjike, kalatë, gjurmët e mureve ilire, shpellat si dhe me një kulturë shpirtërore që shprehet në traditat e zakonet, në këngët e vallet popullore aq të bukura të kësaj treve. Ky mozaik i mjedisit natyror e njerëzor të Pukës përbën një ofertë turistike të veçantë, mjaft të përshtatshme për shetitje, ski, alpinizëm, gjueti sportive dhe për veprimtari të tjera rekreative, çlodhëse e argëtuese.
  • 101. Resurse natyrore 1. Shpella e Kaurit Ndodhet afër fshatit Lëvrushk, në malin e Kollatës. E formuar si shpellë karstike në gëlqerorët e trias – jurasit, është e gjatë 250 m, e gjerë dhe e lartë 3 m, me kaonkrecione të shumta. 2. Fosilet amonite të Triaskut të Poshtëm në Kçirë Gjenden në fshatin Kçirë, 600 m mbi nivelin e detit. U studiuan nga gjeologu austriak F. Nopca. Fosilet e spacieve Sagaceras albanikum, Pronorites osmanicus, Procarnites scanderbegis, etj. dalin në një territor 4500 m2. 3. Peneplena e Gomsiqes Ndodhet afër fshatit Gomsiqe, 800 m mbi nivelin e detit. Përbën mbetje të peneplenës tortoniane: sheshimi i relievit nga veprimi i faktorëve të jashtëm (erozionet, etj.), para 17 milion viteve, në kushtet e qetësisë relative të lëvizjeve tektonike diferencuese. Ka formën e një pllaje të sheshtë: 1,5 km e gjatë, 700 – 750 m 3 gjerë 4. Guri i Shenjtë Ndodhet afër fshatit Zezaj, 538 m mbi nivelin e detit. Është një gur graniti me formë shumëkëndëshi. Legjenda e lidh me Skënderbeun.
  • 103. 5. Gështenja e Kokdodit Gjendet 981 m mbi nivelin e detit, pranë fshatit Kokdode, komuna Iballë. Përbën pyll gështenjë kali (Aesculus hippocastanum L.), rreth 10 ha, me lartësi 15 – 17 m, diametër të trungjeve 100 – 130 cm, moshë mbi 100 vjet.. 6. Bungat e varrezave në Korthpulë Gjenden në varrezat e fshatit Korthpulë, komuna Luf, 500 m mbi nivelin e detit. Janë dy drurë bunge, me lartësi 15 – 16 m dhe perimetër kurorë të përbashkët 70 – 75 m, diametër trungu 1 – 2 m e moshë mbi 300 vjet. 7.Qarret e varrezave të Shënkollit në Kryezi Gjenden afër fshatit Kryezi, komuna Qafe – Mal, prane kishes se Shenkollit, 600 m mbi nivelin e detit. Jane 5 qarre me lartesi 20 – 25 m, diameter 90 – 100 cm e perimeter 180 200 cm, moshe mbi 250 vjet. 8. Qarri i Xhamisë së Kryeziut Gjendet në varrezat e fshatit Kryezi (Brahaj), komuna Qafë – Mal. Ka kurorë ovale, lartësi 10 – 12 m, diametër trungu mbi 30 cm e perimetër 350 cm dhe moshë mbi 250 vjet.
  • 105. 9. Ujëvara e Kryeziut Ndodhet në fshatin Kryezi, komuna Qafë Mali. Është në perroin e Oroshit, në shkëmbinjtë magmatike. Ka dy pragje 3 – 4 m lartësi secili dhe dy pellgje me thellesi mbi 1m. Vizitohet sipas rrugës Fushë – Arrëz – Kryezi. 10. Mrizi i Ndërlugjeve Ndodhet 800 m mbi nivelin e detit, afer fshatit Meçe, në komunën Rrapë. Jane 4 drurë bunge 200 vjeçare me lartësi 15 – 16 m, diametër të trungut 90 – 100 cm e perimetër 1,7 – 2 m. Vizitohen me rrugën Pukë - Meçe. 11. Mani i Zi Gjendet 800 m mbi nivelin e detit, pranë qytetit të Pukës. Eshte man i zi i veçuar, me lartësi mbi 9 m, diametër të trungut mbi 1 m, moshë rreth 100 vjet. 12. Hurdha e Tisit Ndodhet 650 m mbi nivelin e detit, në luginën e Gomsiqes, pranë fshatit Pevzhë, komuna Tërbun. Përben dru tisi, me lartësi mbi 9 m, diametër të trungut mbi 80 cm, moshë rreth 100 vjet.
  • 107. 13. Sofra e Lekës Gjendet 350 m mbi nivelin e detit, pranë fshatit Kabash, komuna Rrapë është një sofër guri mbi 7 m2, rreth së cilës mendohet se Lek Dukagjini zhvillonte kuvendet. 14. Karsti i Munellës Gjendet afër fshatit Tuc, komuna Qafë–Mal, në kurrizin e malit të Munellës, 1800 – 1990 m mbi nivelin e detit. Perfaqëson peisazh karstik me gropa, hinka, puse karstik, etj. 15. Pisha e Dardhës Gjendet rreth 450 m mbi nivlin e detit, në varrezat e fshatit Dardhë, komuna Blerim. Është pishë e zezë (Pinus nigra), me lartësi 25 – 30 m, diametër trungu mbi 250 cm e perimetër mbi 750 cm, moshë mbi 100 vjet. 16. Akacjet e Migjenit Ndodhen tek muzeu i Migjenit ne qytetin e Pukes. Jane disa akiacie, nen hijen e te cilave pushente poeti i madh Migjeni. 17. Pisha e Shejzës Ndodhet afër fshatit Iballë të Pukës. E vetme midis shkurresh, është e lartë mbi 20 m, me diametër të trungut rreth 50 cm e perimetër mbi 1,5 m dhe moshë mbi 200 vjet.
  • 109. Rrethi i Tropojës Rrethi i Tropojës bën pjesë në Qarkun të Kukësit. Rrethi i Tropojës ka 16,257 banorë, një sipërfaqe prej 1,043 km² dhe kryeqendër qytetin Bajram Curri. Historikisht, treva njihet me emrin Malësia e Gjakovës dhe është vend i lindjes i shumë patriotëve të kombit tonë me të cilët mburret Shqipëria dhe Kosova. Njesitë administrative Në Rrethin e Tropojës janë 1 bashki dhe 7 komuna: Bashkia Bajram Curr Komuna Tropojë Komuna Margegaj Komuna Llugaj Komuna Bujan Komuna Fierzë Komuna Bytyç Komuna Lekbibaj
  • 111. Ekonomia Ekonomia e Tropojes është kryesisht blegtorale, por është e pasur me minerale si Kromi dhe Kuarci. Tropoja ka plantacionin e geshtenjave me te madhin ne Evrope. Por kjo pak rendesi ka sepse nuk ka ndonje perdorim industrial, pervec atij primitiv te shitjes se geshtenjes ne marketin privat. Nje nga sekretet turistike, Valbona nuk shfrytëzohet sa duhet, sikur të shfrytë- zoheshin kapacitetet e natyrës. Rrethi i Tropojës do ishte një nga rrethet me nivel më të lartë jetese në Shqipëri. Qindra Kosovarë vizitojnë Valbonën, për të kaluar fundjavët në ajrin e pastër, peshkim dhe për të përjetuar kënaqësinë e bukurive të shumta. Shtrirja gjeografike Rrethi i Tropojës ka 81 kilometër kufi, ndër të cilët 41 kilometër janë me Kosovën dhe 34 kilometër me Malin e Zi, qarkullimi me Malin e zi mungon totalisht, pavarësisht premtimit për hapjen e pikës së re të kalimit kufitar Qerem-Plavë.
  • 115. Ali Ibër Neza Mic Sokoli Haxhi Zeka Tahir Sinani Fatime Sokoli Gëzim Nikaj Sali Berisha Azem Hajdari Zef Beka Mehmet Shpeni Prel Tuli Vivaldi Zelaj
  • 117. Rrethi i Shkodrës Rrethi i Shkodrës bën pjesë në Qarkun të Shkodrës. Rrethi I Shkodrës ka 185,612 banorë, një sipërfaqe prej 1,631 km² dhe kryeqendër Shkodrën. Ndarja administrative Rrethi i Shkodrës ka nën administrim 2 bashki dhe 15 komuna: Bashkia Shkodër Bashkia Vau Dejës Komuna Ana-Malit Komuna Bërdicë Komuna Bushat Komuna Dajç Komuna Guri i Zi Komuna Hajmel Komuna Postribë Komuna Pult Komuna Rrethinat Komuna Shalë Komuna Shllak Komuna Shosh Komuna Temal Komuna Velipojë Komuna Vig-Mnelë
  • 119. Shprehje per Shkodren “Kryeqyteti moral i Shqipnisë” Dom Lazër Shantoja “Një njeriu të zakonshëm, të ardhur nga qyteti ortodoks i Manastirit, Shkodra i duket fillimi i Europës” Ismail Kadare
  • 120. Shtrirja gjeografike Relievi Shtrihet në nyjën hidrografike me pranë liqenit me të njëjtin emër dhe lumenjtë Drin , Bunë dhe Kir në një ultësirë të "mbrojtur" nga liqeni, Alpet Shqiptare në lindje ku spikasin majat e Cukalit, Maranaj , Sheldies(mali Sardonik i Barletit; për nga Shurdhahu) dhe Taraboshit në perëndim dhe deti Adriatik. Shkodra është një ndër qytetet më të rëndësishme të Shqipërisë. Në rrethin e Shkodrës ndodhen hidrocentralet më të mëdha të vendit: ai i Vaut të Dejës dhe i Komanit të cilët janë përcjellësit kryesor të energjisë elektrike në shtëpitë e shqiptarëve. Shkodrës i takojnë 13 maja në Alpe, që i kapërcejnë të 2000m lartësi si: Jezerca, Papluka, Mali i Vilës, Radohima, Mali i Shënikut si dhe Biga e Gimajve etj. Rajoni i Shkodrës është i njohur për burime të pasura hidrografike. Janë lumenjtë Drini, Buna Kiri , Shala. Përveç lumenjve, është e pasur edhe me liqene: Liqeni i Shkodrës eshtë liqen i cekët, me florë e faunë shumë të pasur. Në këtë liqen jetojnë 50 lloje peshqish. Shkodra ka një florë dhe faunë shumë interesante, rreth 1900 lloje bimësh dhe 3500-4000 specie shtazore.
  • 122. Trashëgimia kulturore, Kultura e Shkodrës për Kombin Shqiptar Trashëgimia kulturore e Shkodrës për kombin Shqiptar fillon që në shek. XV ku ishte qendër e Humanizmit. Nga ky ambjent dolën në dritë humanistë e mendimtarë të shquar, si Marin Barleti e Marin Beçikemi, që me veprat e tyre nxitën në futjen e qytetit në vepra e studime e shkenca të aplikuara. Matematicieni Gjon Gazulli, u konsiderua si një nga astronomët më të shquar të kohës. Dallohet me një nga shkollat më të para në trevat shqiptare më 1698. Historiani E. Jacques shton se edhe të tjera shkolla u hapën “në Pllanë, një fshat afër lumit Mat, më 1638, në Troshan, më 1639". Shkodra ka pasur observatorin e parë astronomik në Ballkan. Por të dhënat tregojnë se "akademia" kulturore për të cilën shquhet ky qytet fshihet pas shekujve e shekujve. Gjatë qindvjeçarëve Shkodra ka qenë një metropol i qytetërimit shqiptar e madje ballkanik.
  • 124. Arkitektura Qyteti dhe zonat përreth janë të bekuara me një shumëllojshmëri t'elementeve si natyrore ashtu edhe kulturore. Lagjet më tërheqëse mendohen të jenë Pìaca , e identifikuar si qendra e qytetit me në qendër statujat e Nanë Terezës dhe Luigj Gurakuqit, dhe Sarreqi, Gjuhadoli dhe një nga rrugët me skenike,- ku shihen arkitekurat e shumta dhe dora e Kólë Idromenos në disa ndërtesa,- që lidh Katedralen nga ana lindore e qytetit me qendrën e qytetit. Qyteti numëron rreth 100 000 banorë e shquhet për shumëllojshmërinë në kahin urbanistik e arkitektonik, shtëpitë më të vjetra me 1 ose 2 kate kanë bahçe e oborre
  • 126. • Kolë Idromeno (1860-1939), piktor, arkitekt, urbanist, fotograf, skenograf • Ndre Mjeda (1866-1937), teolog, shkrimtar, gjuhëtar, deputet •Mikel Kodheli (1870-1940), (i njohur ndryshe Kel Marubi) fotograf •Luigj Gurakuqi (1879-1925), pedagog, diplomat, deputet, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë •Mikel Koliqi (1902-1997), kardinal •Millosh Gjergj Nikolla (1911-1938), (i njohur ndryshe Migjeni) shkrimtar •Prenk Jakova (1917-1969), kompozitor •Çesk Zadeja (1927-1997), kompozitor •Zef Coba (1951-), kompozitor •Vioresin Sinani (1977-), futbollist
  • 128. Rrethi i KukësitRrethi i Kukësit bën pjesë në Qarkun të Kukësit. Rrethi i Kukësit ka 45,616 banorë, një sipërfaqe prej 939 km² dhe qendër administrative Kukësin. Ndarja administrative Rrethi i Kukësit ka nën administrim 1 bashki dhe 14 komuna : Bashkia Kukës Komuna Arrë Komuna Bicaj Komuna Bushtricë Komuna Grykë-Çajë Komuna Kalis Komuna Kolsh Komuna Malzi Komuna Shishtavec Komuna Shtiqën Komuna Surroj Komuna Terthorë Komuna Topojan Komuna Ujmisht Komuna Zapod
  • 130. Kukësi Kukësi është qytet në Shqipërinë verilindore, i shtrire në koordinatat 42,09° V, 20,43° L. Është qendra e Qarkut Kukës. Shtrihet në rrëzë të Malit të Gjallicës dhe në breg të Liqenit të Fierzës, në Rrafshen e Lumës. Motoja e qytetit është “Qyteti i mikpritjes dhe bujarisë”. Në vitin 2000 Kukësi u kandidua për Çmimin Nobel për Paqe me motivacionin e pritjes së mbi 450.000 shqiptarëve nga Kosova të dëbuar nga ushtria, paraushtarakët serbë dhe serbët e armatosur në Kosovë. Në vitin 2010, banorët e Kukësit u shpallën nga USAID, si më të lumturit e Shqipërisë. Megjithëse zona e Kukësi është një vendbanim i hershëm historik, siç dëshmohet prej varreve ilire të zbuluara në fshatin Kënetë, Kukësi ose Kukësi i Ri është një ndër qytetet më të reja në Shqipëri.
  • 131. Etimologjia Emri i Kukësit lidhet me familjen feudale të Kukajve, ku njēri nga bijtē e tij ka qenē komandant në ushtrinë e heroit kombëtar Gjergj Kastrioti- Skënderbeu. Kjo familje për herë të parë përmendet në regjistrin Osman të vitit 1571.
  • 133. Kukësi i Vjetër Shtrihej ne territoret e përmbytura nga ujërat e Liqenit të Fierzës. Shtrihej në një brezare të krijuar nga Drini i Zi dhe Drini i Bardhë. Një varg zbulimesh arkeologjike dëshmojnë banimin e pandërprerë të kësaj hapësire që nga neoliti e këtej. Mendohet se në territorin e Kukësit ka jetuar fisi ilir i Sikuliotëve. Bep Jubani banorët e Kukësit i quante "ilirët alpinë". Përmendet së pari si fshat i Nahijes së Lumës, në vitin 1571. Më 1633, P. Mazreku, edhe ky arqipeshkv i Tivarit, përmend Vaun e Kukut. Mortaja e vitit 1689, shoi shumë vendbanime dhe kjo bëri që kjo zonë të braktisej për një kohë të gjatë deri sa në gjysmën e parë të shek. XVIII u ripopullua me banorë nga fshati Osmanaj i Bicaj. Në këtë kohë u shfaq me emrin Drinabardh. Në vitin 1869 rishfaqet me emrin Kukusa.
  • 134. Kukësi i Ri Më 31 mars 1962 u vendos përmbytja e Kukësit të Vjetër dhe ndërtimi i Kukësit të Ri. Më 22 korrik 1962 filluan punimet për ndertimin e Kukësit të ri. Në prill të 1965 filloi popullimi i tij. Në vitin 1978 e tërë popullsia vendoset në qytetin e ri. Në Gusht 1988 varet në qendër të qytetit “poeti disident” Havzi Nela. Në vitin 1999, Kukësi pret afro 450.000 shqiptarë nga Kosova të dëbuar nga ushtria dhe paraushtarakët serbë. Përjeton periudhën më të vështirë në historinë e tij duke u përballur dhe me bombardimet serbe në kodrat përreth qytetit. Në vitin 2000 kandidohet për Çmimin Nobel për paqe duke u bërë i pari qytet në botë i kandiduar për një çmim të tillë. Në vitin 2004 përfundon ndërtimi i Aeroportit të Kukësit.
  • 136. Gjeografia Qyteti i Kukësit shtrihet në pjesën verilindore të Republikës së Shqipërisë . Është qytet që kufizohet në Veri-Lindje dhe Lindje me qytetin e Prizrenit ku si pikë kontakti është dogana e Morinës, dhe në brendësi të territorit Shqiptar kufizohet me Hasin në veri, Pukën në perëndim dhe Peshkopinë në Jug. Kukësi ose Kukësi i Ri është vendosur në këmbë të malit të Gjallicës dhe është një ndër qytetet më të reja në Shqipëri. Përfundoi së ndërtuari në vitin 1976, dhe vendin e Kukësit të Vjetër e zuri hapësira ujore prej 72,5 km² e liqenit artificial të Fierzës, i cili u ndërtua si rezultat i ndërtimit të Hidrocentralit me po të njëjtin emër. Bashkimi i dy Drinave i kanë dhënë Kukësit formën e një gadishulli, gjë që i jep një pamje shumë piktoreske.