SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  19
Télécharger pour lire hors ligne
САЙН БАЙЦГААНА УУ?
ХҮҮХДҮҮД ЭЭ︕
ХЭЛЦ ҮГИЙН УТГА ТАЙЛБАРЛАЯ
ОНЬСОГО ТААЦГААЯ
ТЭМДЭГ НЭР -7-р-анги.pptx
ТЭМДЭГ НЭР -7-р-анги.pptx
ТЭМДЭГ НЭР -7-р-анги.pptx
ТЭМДЭГ НЭР -7-р-анги.pptx
ОНЬСОГО ТААЖ ХЭЛЦ ҮГИЙН УТГА
ТАЙЛБАРЛАЯ
-Гараар нэхээгүй гайхамшигт тор(аалзны тор) Ах дүү хоёр чив чимээгүй хэвтэнэ Ажилд гарахаараа барилцана(
савх)
-Цагаан тахиа ногоон сүүлтэй(зэрлэг сонгино) Улаан бяруу ясан бөөртэй (чавга)
-Хадны хажууд хар жимс(нэрс) Өмнө нь очихоор зурчихдаг Өнгөрөөд явахаар арилчихдаг(толь )
-Өөрийн нь биеэс өмссөн малгай нь том(мөөг) Дэрэн дээр мушгиа боорцог эгч дүү хоёулаа бие биенээ үзэж
чадахгүй
-Хар морь хатирч цуцахгүй (голын ус) (чих )
-Хөвөн гэхэд ноолуургүй Хоёр байшин нэг тулгууртай(хамар )
Хөнжил гэхэд захгүй Өвс биш байтлаа ургана Өдөр болгон хяргуулна ( сахал)
Гурил гэхэд захгүй айдгийгаа авдартаа хийх- санаа амрах
Ус гэхэд мөхлөгтэй(цас) хагархай хэнгэрэг шиг - чалчих
-Хонь нь бэлчиж гар султай--өглөгч
Хот нь хоцорчээ(цас хайлах)
-Алсаас ирсэн арвин даавууг
11 САРЫН 28
ӨВЛИЙН ТЭРГҮҮН САРЫН 5
Тэмдэг нэрийн
хэрэглээг судлах
ЗОРИЛГО: ТЭМДЭГ НЭРИЙН ШИНЖ
НАЙРУУЛГЫН УТГА ҮҮРГИЙГ ТОДОРХОЙЛОХ
ТЭМДЭГ НЭР
Хүн юмс үзэгдлийн өнгө зүс,шинж чанар ,хэмжээ,хэлбэр
дүрсийг зааж ЯМАР? гэсэн асуултад хариулагдан нэр ба
үйл үгэнд үндсээрээ холбогдох үгийг ТЭМДЭГ НЭР гэнэ.
Өнгө зүс- улаан, ногоон, хээр ,халтар
Шинж чанар-хурдан, удаан, сэргэлэн,залхуу,
гашуун,исгэлэн,гайхамшигт, хатуу зөөлөн
Хэлбэр дүрс-гонзгой,гурвалжин,сэртгэр,
Хэмжээ-бүдүүн,нарийн урт богино, зузаан,их бага
Орон зай-бөглүү,алс, зэлүүд, хол, ойр,зайдуу
ШИНЖЭЭР НЬ ЯЛГА
ДААЛГАВАР -1
ЭХЭЭС ӨНГӨ ЗҮС, ШИНЖ ЧАНАР, ХЭЛБЭР ДҮРС, ОРОН
ЗАЙГ ЗААСАН ТЭМДЭГ НЭРИЙГ ЯЛГАН БИЧЭЭРЭЙ.
-
ТЭМДЭГ НЭРИЙН ХАРЬЦУУЛСАН ЗЭРЭГ
ДААЛГАВАР -2
ТЭМДЭГ НЭРИЙН ИЖИЛ ЗЭРГИЙГ ИЛЭРХИЙЛСЭН
ӨГҮҮЛБЭРИЙГ БҮТЭЭГЭЭРЭЙ.
..........................................САНААГ ЦАРЦУУЛАХ
...........................................СЭТГЭЛИЙГ ЭЭДҮҮЛЭХ
...........................................ҮГИЙГ БҮҮ ХЭЛ
НӨХӨХ ҮГ- ТОС ШИГ, СҮҮ ШИГ, ЧАЛЧАА МУУ ҮГ
ДААЛГАВАР-3
ТЭМДЭГ НЭРИЙН ИЛҮҮ ЗЭРГИЙГ
ИЛЭРХИЙЛСЭН ӨГҮҮЛБЭРИЙГ БҮТЭЭГЭЭРЭЙ
Цас...... цагаан
Яс.........хатуу
Мөс.......мөлгөр
Мөнгө........үнэтэй
ДААЛГАВАР-4
ТЭМДЭГ НЭРИЙН ДАВУУ ЗЭРГИЙГ БҮТЭЭГЭЭРЭЙ
Хосгүй ухаантны...............
Хамгийн цэцний.................
Адгийн муугийн..................
Үлэмжийн сайхны..............
Нөхөх үг- үг нь эрс, зан нь шулуун,өнгө нь
тунгалаг, ааль нь хувирамтгай
ТЭМДЭГ НЭРИЙН УТГЫГ ЭРЧИМЖҮҮЛЖ
БУУРУУЛАХ
Тэмдэг нэрийн өмнө төрөл бүрийн баймж үг угтуулж
утгыг эрчимжүүлдэг.Жишээ нь: цоо шинэ,нэн сайн,пиг
дүүрэн,тун шударга,хав хар,цэв цэвэрхэн,шал тэнэг,
пад хар,маш хатуу
Тэмдэг нэрийн язгуур үндсэнд –
втар,втэр,втор,втөр,дуу,дүү дагаврыг залгаж утгыг
бууруулдаг.Жишээ нь:
улаавтар,ногоовтор,туранхайдуу,харавтар,цайвардуу
ДААЛГАВАР-5
ХУРДАН МОРИНЫ ШИНЖИЙГ БИЧИХДЭЭ ТОХИРОХ
ДАГАВРЫГ НӨХӨЖ БИЧЭЭД ТЭМДЭГ НЭРИЙГ ӨНГӨӨР
БУДААРАЙ.
Сайн морины нүд нь ширүүн бөгөөд шөрмөс нь сэрт.............., цээж
нь нимгэн,хавч.........., магнай нь зузаан,хойд туруу нь моголцог
урт,өргөн, сэрвээ өндөр,толгойн мах хат.............,сүвээний хавирга
матаастай,зоо нуруу нь бөгтгөр...............,бөгс нь тур................ байх
ажээ.
Нөхөх дагавар: гар,уу,нхай,гэр, дүү
ГЭРИЙН ДААЛГАВАР: НАЙРАГЛАЛААСТЭМДЭГ
НЭРИЙГ ОЛЖ ТАЙЛБАРЛААРАЙ.

Contenu connexe

Tendances

аян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэлаян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэлCh Moonoo
 
Oguulberiin baimj
Oguulberiin baimjOguulberiin baimj
Oguulberiin baimjsaixana
 
үгийн утгын харьцаа
үгийн утгын харьцааүгийн утгын харьцаа
үгийн утгын харьцааmuuduu
 
9. хүүрнэмж эх
9. хүүрнэмж эх9. хүүрнэмж эх
9. хүүрнэмж эхoogii553
 
монгол хэл Chimgee
монгол хэл Chimgeeмонгол хэл Chimgee
монгол хэл ChimgeeEnhuchral555
 
Жинхэнэ нэр
Жинхэнэ нэрЖинхэнэ нэр
Жинхэнэ нэрGe Go
 
хүүрнэмж эхийн найруулга
хүүрнэмж эхийн найруулгахүүрнэмж эхийн найруулга
хүүрнэмж эхийн найруулгаotgonerdeneotgonerdene
 
Ergetsuulen tailbarlasan esseg oilgoj unshih
Ergetsuulen tailbarlasan  esseg oilgoj unshihErgetsuulen tailbarlasan  esseg oilgoj unshih
Ergetsuulen tailbarlasan esseg oilgoj unshihUurtsaikh Buynjargal
 
холбоо үг
холбоо үг холбоо үг
холбоо үг jiguurten
 
Үйл үг
Үйл үгҮйл үг
Үйл үгGe Go
 
эсээ бичвэр
эсээ бичвэрэсээ бичвэр
эсээ бичвэрsodko27
 
5 р анги эхийн хэв маяг
5 р анги эхийн хэв маяг5 р анги эхийн хэв маяг
5 р анги эхийн хэв маягOyuOyu-Erdene
 
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйлМонгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйлGe Go
 
зөөлний тэмдэг
зөөлний тэмдэг зөөлний тэмдэг
зөөлний тэмдэг uugiitseegii87
 
үгийн утгын зүйлчлэл
үгийн утгын зүйлчлэлүгийн утгын зүйлчлэл
үгийн утгын зүйлчлэлmungluu
 
Mongol hel 8 цахим хичээл
Mongol hel 8 цахим хичээлMongol hel 8 цахим хичээл
Mongol hel 8 цахим хичээлganzorig_od
 

Tendances (20)

үлгэр
үлгэрүлгэр
үлгэр
 
Hicheel2
Hicheel2Hicheel2
Hicheel2
 
аян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэлаян замын тэмдэглэл
аян замын тэмдэглэл
 
Oguulberiin baimj
Oguulberiin baimjOguulberiin baimj
Oguulberiin baimj
 
үгийн утгын харьцаа
үгийн утгын харьцааүгийн утгын харьцаа
үгийн утгын харьцаа
 
9. хүүрнэмж эх
9. хүүрнэмж эх9. хүүрнэмж эх
9. хүүрнэмж эх
 
монгол хэл Chimgee
монгол хэл Chimgeeмонгол хэл Chimgee
монгол хэл Chimgee
 
үгийн сангийн утга
үгийн сангийн утгаүгийн сангийн утга
үгийн сангийн утга
 
Жинхэнэ нэр
Жинхэнэ нэрЖинхэнэ нэр
Жинхэнэ нэр
 
хүүрнэмж эхийн найруулга
хүүрнэмж эхийн найруулгахүүрнэмж эхийн найруулга
хүүрнэмж эхийн найруулга
 
Ergetsuulen tailbarlasan esseg oilgoj unshih
Ergetsuulen tailbarlasan  esseg oilgoj unshihErgetsuulen tailbarlasan  esseg oilgoj unshih
Ergetsuulen tailbarlasan esseg oilgoj unshih
 
холбоо үг
холбоо үг холбоо үг
холбоо үг
 
Үйл үг
Үйл үгҮйл үг
Үйл үг
 
эсээ бичвэр
эсээ бичвэрэсээ бичвэр
эсээ бичвэр
 
5 р анги эхийн хэв маяг
5 р анги эхийн хэв маяг5 р анги эхийн хэв маяг
5 р анги эхийн хэв маяг
 
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйлМонгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
Монгол үгийн бүтэц, Бүтээвэрзүй, түүний судлах зүйл
 
зөөлний тэмдэг
зөөлний тэмдэг зөөлний тэмдэг
зөөлний тэмдэг
 
үгийн утгын зүйлчлэл
үгийн утгын зүйлчлэлүгийн утгын зүйлчлэл
үгийн утгын зүйлчлэл
 
Mongol hel 8 цахим хичээл
Mongol hel 8 цахим хичээлMongol hel 8 цахим хичээл
Mongol hel 8 цахим хичээл
 
Тээрэмчин
ТээрэмчинТээрэмчин
Тээрэмчин
 

ТЭМДЭГ НЭР -7-р-анги.pptx

  • 2. ХЭЛЦ ҮГИЙН УТГА ТАЙЛБАРЛАЯ ОНЬСОГО ТААЦГААЯ
  • 7. ОНЬСОГО ТААЖ ХЭЛЦ ҮГИЙН УТГА ТАЙЛБАРЛАЯ -Гараар нэхээгүй гайхамшигт тор(аалзны тор) Ах дүү хоёр чив чимээгүй хэвтэнэ Ажилд гарахаараа барилцана( савх) -Цагаан тахиа ногоон сүүлтэй(зэрлэг сонгино) Улаан бяруу ясан бөөртэй (чавга) -Хадны хажууд хар жимс(нэрс) Өмнө нь очихоор зурчихдаг Өнгөрөөд явахаар арилчихдаг(толь ) -Өөрийн нь биеэс өмссөн малгай нь том(мөөг) Дэрэн дээр мушгиа боорцог эгч дүү хоёулаа бие биенээ үзэж чадахгүй -Хар морь хатирч цуцахгүй (голын ус) (чих ) -Хөвөн гэхэд ноолуургүй Хоёр байшин нэг тулгууртай(хамар ) Хөнжил гэхэд захгүй Өвс биш байтлаа ургана Өдөр болгон хяргуулна ( сахал) Гурил гэхэд захгүй айдгийгаа авдартаа хийх- санаа амрах Ус гэхэд мөхлөгтэй(цас) хагархай хэнгэрэг шиг - чалчих -Хонь нь бэлчиж гар султай--өглөгч Хот нь хоцорчээ(цас хайлах) -Алсаас ирсэн арвин даавууг
  • 8. 11 САРЫН 28 ӨВЛИЙН ТЭРГҮҮН САРЫН 5 Тэмдэг нэрийн хэрэглээг судлах
  • 9. ЗОРИЛГО: ТЭМДЭГ НЭРИЙН ШИНЖ НАЙРУУЛГЫН УТГА ҮҮРГИЙГ ТОДОРХОЙЛОХ
  • 10. ТЭМДЭГ НЭР Хүн юмс үзэгдлийн өнгө зүс,шинж чанар ,хэмжээ,хэлбэр дүрсийг зааж ЯМАР? гэсэн асуултад хариулагдан нэр ба үйл үгэнд үндсээрээ холбогдох үгийг ТЭМДЭГ НЭР гэнэ. Өнгө зүс- улаан, ногоон, хээр ,халтар Шинж чанар-хурдан, удаан, сэргэлэн,залхуу, гашуун,исгэлэн,гайхамшигт, хатуу зөөлөн Хэлбэр дүрс-гонзгой,гурвалжин,сэртгэр, Хэмжээ-бүдүүн,нарийн урт богино, зузаан,их бага Орон зай-бөглүү,алс, зэлүүд, хол, ойр,зайдуу
  • 12. ДААЛГАВАР -1 ЭХЭЭС ӨНГӨ ЗҮС, ШИНЖ ЧАНАР, ХЭЛБЭР ДҮРС, ОРОН ЗАЙГ ЗААСАН ТЭМДЭГ НЭРИЙГ ЯЛГАН БИЧЭЭРЭЙ. -
  • 14. ДААЛГАВАР -2 ТЭМДЭГ НЭРИЙН ИЖИЛ ЗЭРГИЙГ ИЛЭРХИЙЛСЭН ӨГҮҮЛБЭРИЙГ БҮТЭЭГЭЭРЭЙ. ..........................................САНААГ ЦАРЦУУЛАХ ...........................................СЭТГЭЛИЙГ ЭЭДҮҮЛЭХ ...........................................ҮГИЙГ БҮҮ ХЭЛ НӨХӨХ ҮГ- ТОС ШИГ, СҮҮ ШИГ, ЧАЛЧАА МУУ ҮГ
  • 15. ДААЛГАВАР-3 ТЭМДЭГ НЭРИЙН ИЛҮҮ ЗЭРГИЙГ ИЛЭРХИЙЛСЭН ӨГҮҮЛБЭРИЙГ БҮТЭЭГЭЭРЭЙ Цас...... цагаан Яс.........хатуу Мөс.......мөлгөр Мөнгө........үнэтэй
  • 16. ДААЛГАВАР-4 ТЭМДЭГ НЭРИЙН ДАВУУ ЗЭРГИЙГ БҮТЭЭГЭЭРЭЙ Хосгүй ухаантны............... Хамгийн цэцний................. Адгийн муугийн.................. Үлэмжийн сайхны.............. Нөхөх үг- үг нь эрс, зан нь шулуун,өнгө нь тунгалаг, ааль нь хувирамтгай
  • 17. ТЭМДЭГ НЭРИЙН УТГЫГ ЭРЧИМЖҮҮЛЖ БУУРУУЛАХ Тэмдэг нэрийн өмнө төрөл бүрийн баймж үг угтуулж утгыг эрчимжүүлдэг.Жишээ нь: цоо шинэ,нэн сайн,пиг дүүрэн,тун шударга,хав хар,цэв цэвэрхэн,шал тэнэг, пад хар,маш хатуу Тэмдэг нэрийн язгуур үндсэнд – втар,втэр,втор,втөр,дуу,дүү дагаврыг залгаж утгыг бууруулдаг.Жишээ нь: улаавтар,ногоовтор,туранхайдуу,харавтар,цайвардуу
  • 18. ДААЛГАВАР-5 ХУРДАН МОРИНЫ ШИНЖИЙГ БИЧИХДЭЭ ТОХИРОХ ДАГАВРЫГ НӨХӨЖ БИЧЭЭД ТЭМДЭГ НЭРИЙГ ӨНГӨӨР БУДААРАЙ. Сайн морины нүд нь ширүүн бөгөөд шөрмөс нь сэрт.............., цээж нь нимгэн,хавч.........., магнай нь зузаан,хойд туруу нь моголцог урт,өргөн, сэрвээ өндөр,толгойн мах хат.............,сүвээний хавирга матаастай,зоо нуруу нь бөгтгөр...............,бөгс нь тур................ байх ажээ. Нөхөх дагавар: гар,уу,нхай,гэр, дүү