1. .
Konferencja jest realizowana w ramach projektu
„Zwiększenie efektywności działań w dziedzinie dobrowolnych powrotów. Faza II”
współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Powrotów Imigrantów
PROGRAM POMOCY W DOBROWOLNYM POWROCIE I
REINTEGRACJI – 10 LAT DOŚWIADCZEŃ
11czerwca2015r.
MinisterstwoSprawWewnętrznych,ul.Batorego5(wejścieodul.Rakowieckiej2a),Warszawa
PROGRAM
9:15 – 10:00 Rejestracja uczestników
10:00 – 10:45 Otwarcie i wprowadzenie
10:45 – 11:00 Przerwa kawowa
11:00 – 12:15 Panel I – Program pomocy w dobrowolnym powrocie i
reintegracji w kontekście polskiej polityki migracyjnej
12:15 – 13:15 Panel II – Dostępność informacji o możliwości uzyskania
pomocy w dobrowolnym powrocie – jej rola i znaczenie dla
migrantów
13:15 – 14:15 Lunch
14:15 – 15:15 Panel III – Pomoc po powrocie – monitoring i ewaluacja
15:15 – 15:30 Podsumowanie i zamknięcie konferencji
17:30 – 20:00 Przyjęcie
Rezydencja Ministra Spraw Wewnętrznych, ul. Zawrat 30, Warszawa

2. .
Konferencja jest realizowana w ramach projektu
„Zwiększenie efektywności działań w dziedzinie dobrowolnych powrotów. Faza II”
współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Powrotów Imigrantów
Panel I – Program pomocy w dobrowolnym powrocie i reintegracji w kontekście polskiej polityki
migracyjnej
Pomoc w dobrowolnym powrocie i reintegracji (AVRR) stanowi niezbędny element całościowego
podejścia do zarządzania migracjami, którego jednym z celów są uregulowane i humanitarne powroty
i reintegracja migrantów. Program skierowany jest do osób, które chciałyby powrócić do swojego kraju,
gdyż nie mogą lub nie chcą pozostać w kraju przyjmującym, zapewniając im kompleksową pomoc.
Jednocześnie stanowi on efektywne narzędzie zarządzania migracjami dla rządów państw przyjmujących.
W Europie programy pomocy w dobrowolnym powrocie realizowane są od wielu lat i stanowią
strukturalny element ogólnego mechanizmu zarządzania migracjami. Korzyści płynące z realizacji
programu doceniło wiele krajów, w tym Polska. Program pozwala zmniejszyć presję wywieraną na
systemy migracyjne i azylowe poszczególnych państw, oferując migrantom humanitarny i godny sposób
na powrót do ich krajów. W wymiarze ekonomicznym dobrowolne powroty oferują oszczędności w
stosunku do powrotów przymusowych. Dodatkowo, świadczona w ramach programu pomoc
reintegracyjna, zwiększa szanse na trwały powrót, zmniejszając ryzyko ponownego podjęcia nieregularnej
migracji.
12 lipca 2005 roku podpisane zostało Porozumienie między Ministrem Spraw Wewnętrznych
i Administracji Rzeczypospolitej Polskiej a Międzynarodową Organizacją do Spraw Migracji (IOM)
w sprawie współpracy w zakresie organizacji dobrowolnych powrotów cudzoziemców opuszczających
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z treścią porozumienia program realizowany jest przez IOM
we współpracy z Komendantem Głównym Straży Granicznej oraz Szefem Urzędu do Spraw
Cudzoziemców. Realizacja programu w Polsce rozpoczęła się w 2006 roku. Od tego czasu z pomocy
w dobrowolnym powrocie skorzystało ponad 10 000 beneficjentów.
Rozpoczęcie realizacji polskiego programu AVRR zbiegło się w czasie z pewnymi zmianami
w międzynarodowym prawie migracyjnym – m.in. z przyjęciem Dyrektywy 2008/115 Parlamentu
Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez
państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw
trzecich, dającej priorytet dobrowolnym powrotom w stosunku do przymusowych. Zgodnie z dyrektywą
państwa członkowskie, aby zachęcać do powrotów dobrowolnych, powinny zapewnić lepszą pomoc
i doradztwo w tym zakresie.
W trakcie tej sesji paneliści podsumują dziesięć lat realizacji program AVRR w Polsce, dzieląc się opiniami
na temat jego efektywności oraz osiągniętych rezultatów w kontekście polskiej i europejskiej polityki
migracyjnej.
Panel II – Dostępność informacji o możliwości uzyskania pomocy w dobrowolnym powrocie – jej
rola i znaczenie dla migrantów
Działania informacyjne stanowią ważny element programu pomocy w dobrowolnym powrocie
i reintegracji (AVRR), zapewniając potencjalnie zainteresowanym migrantom dostęp do informacji
na temat możliwości uzyskania pomocy.
Metody rozpowszechniania informacji na temat programu różnią się w zależności od sytuacji migrantów,
do których informacja jest kierowana. Wśród nich mogą być osoby o nieuregulowanym statusie,
ubiegające się o nadanie statusu uchodźcy oraz takie, które otrzymały decyzję negatywną w postępowaniu
o nadanie statusu uchodźcy. Osoby te mogą przebywać w ośrodkach dla cudzoziemców, schroniskach lub
wynajętych mieszkaniach. Część z nich mogła też zetknąć się z nieprawdziwymi lub przesadzonymi

3. .
Konferencja jest realizowana w ramach projektu
„Zwiększenie efektywności działań w dziedzinie dobrowolnych powrotów. Faza II”
współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Powrotów Imigrantów
informacjami ma temat charakteru i korzyści płynących z udziału w programie. Zaproszeni paneliści będą
dyskutować nad kwestią skutecznego dotarcia do potencjalnych beneficjentów z rzetelną informacją
na temat programu AVRR.
W trakcie dziesięciu lat implementacji programu zrealizowano szereg działań informacyjnych, docierając
do potencjalnych beneficjentów m.in. poprzez kampanie informacyjne, media czy bezpośredni kontakt
pracowników IOM z migrantami. Aby promować korzyści płynące z pomocy reintegracyjnej, przykłady
udanej reintegracji beneficjentów programu publikowane były w czasopismach, dystrybuowanych wśród
społeczności migranckich. Dodatkowo, migranci mogli skorzystać z szerokiego zakresu dostępnych
w wielu językach materiałów informacyjnych , takich jak ulotki, plakaty informacyjne czy broszury.
Skuteczne dotarcie do osób potencjalnie zainteresowanych pomocą w dobrowolnym powrocie
z informacją na temat jej zasad wymaga jednak współpracy szerokiej koalicji podmiotów, włączając w to
przedstawicieli społeczności migranckich. W trackie dyskusji paneliści podzielą się więc również swoimi
opiniami na temat możliwości takiego zaangażowania.
Choć działania informacyjne mogą przybierać różną formę, jeden element powinien pozostać dla nich
wspólny - poszanowanie godności migrantów oraz uwzględnienie ich potrzeb. Należy też pamiętać,
że działania te mają przede wszystkim służyć zwiększeniu wiedzy migrantów na temat programu pomocy
w dobrowolnym powrocie, tak, aby podejmując decyzję o przystąpieniu do programu działali w swoim
najlepszym interesie.
Panel III – Pomoc po powrocie – monitoring i ewaluacja
Reintegracja stanowi istotny aspekt migracji powrotnych. Stworzenie powracającym migrantom
możliwości reintegracji społecznej, kulturowej oraz ekonomicznej, powinno stanowić ostateczny cel
pomocy reintegracyjnej, udzielanej w ramach programu pomocy w dobrowolnym powrocie.
Skuteczny proces reintegracji wymaga wsparcia. Musimy jednak pamiętać, że może ono przybierać różne
formy. Dlatego tak ważna jest wymiana doświadczeń, dobrych praktyk oraz innowacyjnych rozwiązań,
zwiększających szanse na reintegrację migrantów.
Nie ma uniwersalnego przepisu na to, jak powinna wyglądać pomoc reintegracyjna, powinna ona jednak
uwzględniać kilka istotnych elementów. Przede wszystkim powinna zostać dostosowana do
indywidualnej sytuacji i potrzeb beneficjenta. Na ile to możliwe, powinna ona mieć wymiar zarówno
ekonomiczny, jak i społeczny. Adekwatne do sytuacji beneficjenta doradztwo oraz wsparcie finansowe
powinno być zapewnione przez okres wystarczający dla readaptacji. Ma to szczególne znaczenie dla
migrantów należących do grupy osób wymagających szczególnego traktowania, takich jak dzieci bez
opieki, ofiary handlu ludźmi oraz osoby z problemami zdrowotnymi. Osiągniecie trwałej reintegracji
wymaga również zaangażowania samego migranta – beneficjenci powinni odgrywać aktywną rolę,
uczestnicząc w przygotowaniu i wdrażaniu planu reintegracji.
Podczas tej sesji paneliści podejmą dyskusję na następujące tematy:
Czy istnieje modelowa formuła zapewniająca skuteczność reintegracji migrantów?
Jaka jest rola monitoringu i ewaluacji udzielonej pomocy reintegracyjnej?
Czy pomoc reintegracyjna może mieć znaczenie zarówno dla migrantów, jak i dla ich społeczności,
do których powracają?
Jakie elementy powinna uwzględniać pomoc reintegracyjna?