1. Ороннутгийнаялалжуулчлалынсалбарт
“Event Management”-ийгхэрэгжүүлэхнь
ШУТИС-ийнСүхбаатараймагдахь
ТехнологийнсургуулийноюутанГ. ГанбилэгС. Мөнх-Эрдэнэ
99579712. 98600899. 98992322
Хураангуй:Дэлхийдахинддаяарчлалынүйлявцөрнөжбуйөнөөүедаялал,
жуулчлалулсоронбүртмашиххурдацтайхөгжиж,
улсбүрийнүндэснийорлогоонэмэгдүүлэхмашчухалэхүүсвэрийннэгболжбайна.
Сүхбаатар
аймагнь байнгын ажиллагаатай, олон улсын чанартай Бичигтийн боомттой.
Жэнжоу боомт бол ганц Сүхбаатар аймаг төдийгүй, Монголын хувьд хамгийн ойр далайн
гарц. ИймдСүхбаатараймагнь Монгол төдийгүй, зүүн хойд Азид хамгийн сонирхолтой
зангилаа
болох
боломж
ТусаймагтүйлажиллагааявуулдагжуулчныбаазуудынүйлажиллагаандEvent
байна.
Management-
ийгашиглажжуулчидыгтатахулмааророннутгынаялалжуулчлалыгхөгжүүлэх.Энэталааролон
аргахэмжээавчявуулсанааророннутгийнаялалжуулчлалынсалбархөгжихболомжтой.
1

2. Оршил
Улс орны эдийн засаг хурдацтай өсч, шийдвэрлэх асуудлын цар хүрээ өргөжихийн хирээр
аж ахуй нэгжийн санхүүгийн байр суурь, менежментийн бодлогыг улам өндөржүүлэх
шаардлагууд тавигдаж байгаа билээ. Аж ахуй нэгжүүд “Event Management” болон
Санхүүг хослуулсан бодлого явуулснаар тухайн аж ахуй нэгж төдийгүй улс орны эдийн
засгийн
хөгжилд
шууд
хамаарах
болж
байна.Иймээсэнэхүүилтгэлээрээ“Event
Management”-ийнталаархойлголт,
түүнийгхэрхэнашиглажороннутгийнтэртусмаатөрлөхСүхбаатараймагийнаялалжуулчлалы
гхөгжүүлэхталаархболомжийгсудланүзэжтайлагнанбичлээ.
Сэдвийначхолбогдол:
Event
Management-ийнталаарбизнесэрхлэгч,
ажахуйнэгжүүдэдтаниуланойлгуулах,
СүхбаатараймгийнболонМонголулсынхаааялалжуулчлалд
Event
Management-
ийнгнэврүүлэх, хөгжүүлэхюм.
Сэдвийнбүтэц:ЭнэхүүсудалгааныажилньОршил,
онол,
судалгаа,
шинэсанаа,
дүгнэлтгэсэнхэсгүүдээсбүрдэнэ.
Түлхүүрүг:Онцгой, содон, мэдээлэл, сурталчилгаа, хөгжил, аялалжуулчлал, Event
Management
2

3. “Event Management”-н үйл ажиллагааны үндэс
Үйлчлүүлэгчидболонхамраххүрээгээүргэлжгайхшруулжбайхынтулдэнэсалбарньөө
рийгөөхөгжүүлж, шинэсодоншийдэлгаргажтүүнийгээхэрэгжүүлжбайхүүрэгтэй.
“Event Management “гэдэг нь байгууллагын ямарваа нэгэн арга хэмжээ, үйл явцыг
онцгой содон сэдэвт тулгуурлан найруулан тавьдаг бөгөөдгол зорилго нь “Image” буюу
нүүр царайгаа олон нийтэд таниулах, мэдэгдүүлэхэд оршиж байгаа. Дэлхийн ихэнх улс
орнууд төрөл бүрийн Event-үүдийг шинээр сэдэж бүтээгдэхүүн болгон, хэрэглэгчдэд
санал болгох их өрсөлдөөнд орж байна. Ингэснээр аялал жуучлал өндөр хөгжсөн улс
орон, бүс нутаг төдийгүй хот, тосгон бүр өөрийн имидж болсон Event-үүдийг зах зээлд
байршуулан амжилттай өрсөлдөх болсон. Монголулсмөнэнэталаармэдлэгтэйболж“Event
Management-ийгхэрэглэххэрэгтэйюм.
Толь бичигт тайлбарласнаар “ үйл явдал, чухал үзэгдэл, уралдаан тэмцээн, арга хэмжээ”
зэрэг олон салаа утгуудыг агуулж байна. Гэхдээ “Event“ гэдэг нь арга хэмжээ буюу ямар
нэгэн онцгой содон үйл явцыг илэрхийлж байдаг бөгөөд цаг хугацааны хувьд
хязгаарлагдмал
шинж
чанартай
байдаг.
Тиймээс“Event“
ньтөлөвлөгөөболонзохионбайгуулалтынталаасаатөслийншинжчанартайбайдагболоролцог
чдыннөлөөллийнталаасааүйлявдлыншинжчанарыгхаруулдаг
Дэлхийн нэртэй цуутай шоунуудын ард хэн зохион байгуулж байгаа нь мэдэгдэхгүй байх
нь олонтаа байдаг, ядахдаа л нэлээд нэрд гартлаа нууц явах жишээтэй. Ямар шоу хаана
бизнес болж чаддаг вэ гэдгийг мэддэг, мэдэрдэг, цаг хугацаа болон "тоглоомонд
оролцогч"-дийг зөв сонгож, зохион байгуулж чаддаг хүмүүс шоу бизнесийг хийдэг.Эдгээр
хүмүүсийг Eventmanager гэж өнөө үед нэрлээд байгаа билээ.
Хамгийнчухалньхарилцаанычадвараахаруулах.
Эдгээрхүмүүсньхарилцааныболонзохионбайгуулахурчадвараахаруулахаасгаднашинэсодо
нсанааболонбүтээлччадвараараабусдыггайхшруулжбайхѐстой.
“Event Management”-н 10 Алтандүрэм
1
2
3
Онсарөдрөөмашзөвсонгох!
Аргахэмжээнийзорилгыгхэлэлцэх!
Зоог болон ундаа дээр сэтгэл гарган бэлтгэх!
4
5
6
7
8
9
Аргахэмжээболгоныгзочдодоозориулжөөрийнонцлогтойбайхаартөлөвлөх!
Төсвөөтохиромжтойгаргах!
Аргахэмжээндээтохиромжтойхүрээголох!
Зохистойүргэлжлэххугацаадээранхаарах!
Аргахэмжээболжбуйгазартаахалуунуурамьсгалыгбийболгох!
Чимээ шуугиан бол гол хэрэгслийн нэг!
3

4. 10
Урилгын загварыг зохион байгуулагч нь өөрөө хийх!
Дээрх“Event Management”-н 10налтандүрмийгзохионбайгуулжбайгааүйлчилгээ,
үйлажиллагаабүртээхэрэгжүүлэнажиллаххэрэгтэй.
“Event Management ”-г Монголд нэвтрүүлснээр:
 “Event аялал жуулчлал-н ,
 “Event шоу бизнес”- н ,
 “Event соѐл урлаг”-н
 “Event зар сурталчилгаа”-ны салбар гэх мэт бүх төрлийн “Event”-г салбараар нь
ангилж бүгдийг нь нэг газраас санал болгон хэрэгжүүлэн хөгжүүлэхболомжтой.
ХаринманайаймгийнхувьдхамгийнхөгжихболомжтойньАялалжуулчлалын
Event
юм. ИнгээдАялалжуулчлалын Event-ийгавчүзье:
“Event аялал жуучлал” Event аялал жуучлал” гэдэг үг хэллэгийг анх 1987 онд Шинэ
Зеландын аялал жуучлалын хэлтсийн тайланд“Event аялал жуучлал нь олон улсын
жуучлалын нэн хурдацтай өсч буй төрөл хэлбэр юм.
“Event аялал жуучлал” нь аливаа улс орны аялал жуучлалыг өдөөгч, дэмжигч
хамгийн гол хүчин зүйлүүдийн нэг болж байдаг учраас дэлхийн ихэнх улс орнууд төрөл
бүрийн Event-үүдийг шинээр сэдэж бүтээгдэхүүн болгон, хэрэглэгчдэд санал болгох их
өрсөлдөөнд орж байна. Ингэснээр аялал жуучлал өндөр хөгжсөн улс орон, бүс нутаг
төдийгүй хот, тосгон бүр өөрийн имидж болсон Event-үүдийг зах зээлд байршуулан
амжилттай өрсөлдөх болсон.
4

5. “Eventmanagement-ийгОроннутгийнаялалжуулчлалынсалбартнэвтрүүлэхболомж:
Аялалжуулчлалгэсэнойлголтондхүнтөрлөхтныамралт,
зугаалга,
зочлох,зочидтөлөөлөгчидсолилцох,
урлаг,
спортынуралдаантэмцээндоролцохзэрэгньбүгдбагтдагбайна.
МонголорнызүүнбүстэртусмааСүхбаатараймгынаялалдEventmanagementийгхэрэглэхболомжбайна.
Сүхбаатараймгийнхувьд82.3мянкмквнутагдэвсгэр,
56.2
мянганхүнамтайтөдийгүймонголулсынхамгийнүзэсгэлэнтөгөлдөрбайгаль,
эрхүнийхийморийгсэргээсэнуулшүтээн,
эххүнийсэтгэлийгбаясгасангол,
нуургээдлхүнбүрийнүзэхийгхүсдэгонгондагшинбайгальманайаймагтбайдагучраасманайай
магтаялалжуулчлалынEventmanagementхөгжихбүрэнболомжтойюм.
Сүхбаатар аймагнь байнгын ажиллагаатай, олон улсын чанартай Бичигтийн
боомттой. Энэ боомт дээр Хятадын талаас засмал зам ирчихсэн, өндөр хүчдэл тавигдсан.
2011 он гэхэд төмөр зам тавигдахтөлөвлөгөөтэй байгаа. Энэ төмөр зам нь Жэнжоу
боомттой холбогддог.
Жэнжоу боомт бол Сүхбаатар аймаг төдийгүй, Монголын хувьд хамгийн ойр далайн гарц
юм. ИймдСүхбаатараймаг, Монгол төдийгүй, зүүн хойд Азид хамгийн сонирхолтой
зангилаа
болох
боломж
байна.
НөгөөталаасМонголулсынболонСүхбаатараймгийнөвөрмөцсодонтогтоцбүхийбайгалийнса
йхныгсонсоодэнэнутагточижүзьегэжбодогдтолньмэдээлэлсурталчилгаахийжбусдадтанигд
аххэрэгтэйбайна.
Ямарчхүнамралт,
зугаалагаарявахдаатохитой,
тухтай,
сайханявахыгхүсдэг.
ТиймчучраасСүхбаатараймгийнаялалжуулчлалдEventmanagementийгамжилттайхөгжүүлэхийнтулджуулчныбаазадтулгуурлахньзүйтэйюм.
ДарааххүснэгтэндСүхбаатараймгийнаялал
жуулчлалын
салбарын
тоон
үзүүлэлтийгхаруулъя:
 Жуулчны бааз (дарьганга 4, онгон 1, эрдэнэцагаан 1 )
 18 зочид буудал (түүнээс аймгийн төвд 9 ба зэрэглэл тогтоогүй)
 70 ажлын байр
5

6. Сүхбаатараймагтирсэн жуулчдын тоо 2010 оны байдлаар
№
Жуулчны баазын нэр
1
2
3
4
Дагшин
Талынцаг
Шилийнбогд
Нүүдэлчин
Нийт
2010 онд үйлчлүүлсэн жуулчдын
тоо
Гадаад
Дотоод
125
705
852
1148
194
6000
179
2896
1350
10749
Нийт
830
2000
6194
3075
12099
Дүгнэлт:
Шилийнбогджуулчнийбаазньбусаджуулчныбаазыгбодволилүүолонжуулчинхүлээнавчүйл
чилдэгбайна.Энэньчтусжуулчныбаазыннэгдоороосолонөвөрмөцдурсгалтгазарүзэхболомж
мөнүйлчилгээнийчанартайхолбоотойбайх.МөнСүхбаатараймгийннийтжуулчдын
12.56%
ньгадаадулсорныиргэнбайгааньтусаймагтүзэжхарахзүйлбайдагбайна.
Энэталаарүзэххүсэлдээхөтлөгдөнирсэнбайхгэжбодожбайна.
СүхбаатараймгийнДарьгангасумандАялалжуулчлалынEventmanagementийгхэрэгжүүлэхийнтулдхэзээ,
хэнд,
ямарүйлилгээгүзүүлвэлзохихвэ?
Гэдгийгмэдэхийнтулддараахасуултаарсудалгаахийжүзлээ.
Асуулт 1
Ä¿ãíýëò: Òà ÿìàð çîðèëãîîð àÿëàæ áàéíà âý ãýæ àñóóõàä 50-í õ¿í îðîëöñîí ñóäàëãààíä
74%íü àìðàõààð ãýæ õàðèóëñàí áàéíà. Òèéìýýñ àìàð÷ ÿâàà õ¿ì¿¿ñò àÿëàë æóóë÷ëàëûí
Eventmanagement-èéã çîðèóëàí òºëºâëºõ õýðýãòýé ãýæ ¿çýæ áàéíà.
6

7. Àñóóëò 2
Ä¿ãíýëò: Èõýíõ àÿëàã÷èä çóíû óëèðàëä àÿëàõ ñîíèðõîëòîé áàéäàã íü õàðàãäàæ áàéíà.
Æóóë÷íû áààçóóäûí áàñ íýã çîðèëãî íü òàñðàëòã¿é àøèãòàé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ þì. Èéìýýñ
áóñàä óëèðàëä æóóë÷äûí òîîã íýìýãä¿¿ëýõ àðãà õýìæýý àâ÷ àæèëëàõ íü ç¿éòýé þì.
Àñóóëò 3
Òà àÿëàëààð ÿâàõäàà ÿìàð íýìýëò ¿éëчèëãýý àâàõûã õ¿ñч áàéíà âý?
25
30
морь унах
од харах
малчин айлд
очих
45
Ä¿ãíýëò:
Äýýðõ ñóäàëãààíààñ õàðàõàä
äýýðõ ãóðâàí ¿éë÷èëãýý àëü íü ÷ áàéñàí
õ¿ì¿¿ñèéí ñýòãýëä õ¿ðñýí ¿éë÷èëãýý áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéíà.
Îä õàðàõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëâýë õ¿ì¿¿ñ èë¿¿ ñîíèðõäîã. Ó÷èð íü Àçèéí çàðèì óëñóóä òýð
òóñìàà Ñîëîíãîñ óëñàä îä áàðàã ãàðäàãã¿é èõ ãàðñàí ¿åäýý 20, 30í îä ãàðäàã ãýíý.
Ìîðü óíàõ, ìàë÷èí àéëä î÷èõ, îä õàðàõ çýðýã íýìýëò ¿éë÷èëãýý øèíý ñîðãoã ç¿éë ñýäýæ
¿éë÷èë¿¿ëýã÷èäèéí ñîíèðõîëûã òàòàæ àæèëàõ õýðýãòýé þì.
Øèíýëýã ñàíàà
7

8. Äýýðõ îíîë áîëîíñóäàëãàà øèíæèëãýýí äýýð ¿íäýñëýí äàðààõ øèíý ñàíàëûã äýâø¿¿ëæ áàéíà.
ªâëèéí óëèðàëûí Event аялал жуучлал
1. 1-ð ñàðä: “Øèëèéí áîãä” õàéðõàí äýýð ãàð÷øèíý îíûõîî ýíåðãèéã àâ÷, ýðèéí õèéìîðîî
ñýðãýýæ, øèíý îíû àíõíû ìàíäàæ áóé íàðûã õàðàõ ¿éë àæèëëàãààã çîõèîí áàéãóóëàõ
2. 2-ð ñàðä: Öàãààí ñàðûí Øèíèéí 8íä ìºí “Øèëèéí áîãä” óóëàí äýýð ãàðàõ. /Æèøýý íü: 108
ìàøèíû öóãëààí/
Õàâàð çóíû óëèðàëûí Event аялал жуучлал
1. 4-ð ñàðä: Õàíø íýýõ ¿åä Áýñðýã íààäàì çîõèîí áàéãóóëàõ,
Áýñðýã íààäàì çîõèîí áàéãóóëàõ. Äàðüãàíãà ¿íäýñíèé îíöëîãèéã õàðóóëñàí, Ìîíãîë ¿íäýñòíèé ¸ñ
çàíøèëòàé òàíèëöàõ ìºí îä õàðàõ òºõººðºìæèéí òóñëàìæòàéãààð îä àæèãëàõ çýðýã ¿éë àæèëëàãàà
áàéæ áîëíî.
2. ̺í çóíû ñàðóóäàä öàãààí ã¿¿íèé ñààì óóõ, àðäûí àíãààõ óõààíû ýì÷èëãýý ¿éë÷èëãýý
êóðñýýð õèéõ çýðýã æóóë÷äûí ñîíèðõîæ õ¿ñýæ áóé ¿éë÷èëãýýã ñàð ñàðààð òºëºâëºí
çîõèîí áàéãóóëæ àæèëëàõ íü ç¿éòýé þì.
3. 4 æèëä íýã óäàà áîëäîã “Àëòàí îâîîíû” òàõèëãûí ¿åýð øèíýëýã ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ ãýõ
ìýò…
Æóóë÷äûã ñàð òàñðàëòã¿é èð¿¿ëæ áàéõûí òóëä ñàð á¿ð óëàìæëàëò àæèë çîõèîí áàéãóóëàõ. Ýíý
àæëàà îëîíä òàíèóëæ ñóðòàë÷èëñíààð ñîíèðõñîí ¿éë àæèëëàãààãàà ñîíãîí õ¿ì¿¿ñ àìðàõààð çîðèí
èðýõ áîëíî.
Æóóë÷íû áààçóóäûí ¿éë÷èëãýý áîëîí áóñàä ¿éë÷èëãýýíèé òºëºâëºãºº.
Нэмэлт үйлчилгээ
№
Жуулчны
баазын нэр
Үндсэн үйлчилгээ
1
Дагшин
Хооллож ундлах, хонуулах, хөтөч Хурал
тайлбар хийх
өрөө
2
Шилийн
богд
Хооллож ундлах, хонуулах, хөтөч
тайлбар хийх
3
Талын агуй
Хооллож ундлах, хонуулах, хөтөч Биллярд,Хурал
тайлбар хийх
уулзалтын өрөө
4
Нүүдэлчин
Хооллож ундлах, хонуулах, хөтөч
Биллярд
тайлбар хийх
уулзалтын
8

9. Ä¿íãýëò: Æóóë÷íû áààçóóäûí îäîî ÿâóóëæ áóé íýìýëò ¿éë÷èëãýý íü õàíãàëòã¿é áàéãàà òóë
äàðààõ øèíëýã ñàíààíóóäûã äýâø¿¿ëæ áàéíà.
Èíòåðíýò ¿éë÷èëãýý
Ýíý ¿éë÷èëãýý íü íýâòýðñýíýýð æóóë÷èä àìàð÷ áàéõ õóãàöààíäàà äýëõèéí íèéòèéí ìýäýý
ìýäýýëýëèéã öàã àëäàëã¿é îëæ àâàõ ìºí àæèë ¿¿ðãýý òàñðàëòã¿é ÿâóóëàõ áîëîí òºëáºð òîîöîî ãýõ
ìýò æóóë÷èäûí õ¿ñäýã îëîí ¿éë÷èëãýýã õàíãàõ áîëîìæòîé þì.
Áýëýã äóðñãàëûí õóäàëäàà
Æóóë÷èäûí ñîíèðõäîã íýã ç¿éë áîë àìàð÷, àÿëñàí ãàçðûíõàà ò¿¿õ äóðñãàëûã õàðóóëñàí ýðòíèé
ýäëýë, ãàð óðëàë, ãîå ÷èìýãëýëèéí ç¿éë õóäàëäàí àâ÷ ººðèéí öóãëóóëãàíä íýìýõ, íàéç íºõºä ãýð
á¿ëèéíõýíäýý áýëýãëýõ ñîíèðõîëòîé áàéäàã. ͺ㺺 òàëààñ áýëýã äóðñãàëûí õóäàëäàà íü Äàðüãàíãà
óð÷óóäûí óðàëñàí ìºíãºí ýäëýë, ýñãèé, àðüñàí áýëýã äóðñãàë áîëîí æèæèã äóíä ¿éëäâýðèéã
äýìæèõ òîìîîõîí ò¿ëõýö áîëîõ íü äàìæèãã¿é þì.
Õóâèëáàð òóñ á¿ðèéã ñóäëàí ¿çñýíèé ¿íäñýí äýýð Æуул÷íû áààçóóäûã ñ¿ëæýý áèé áîëãîõ
õóâèëáàð íü îðîí íóòàãò àÿëàë æóóë÷ëàëûã õºãæ¿¿ëýõ õàìãèéí áîëîìæòîé ãýæ ¿çëýý.
Ñ¿õáààòàð àéìàãò 4-5 æóóë÷íû áààç òîãòìîë ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã áºãººä ýäãýýðýýñ
Ýðäýíýöàãààí ñóìûí íóòàãò îðøèõ ¿¿ä õàóñ æóóë÷íû áààç, Äàðüãàíãà ñóìûí íóòàãò áàéðëàõ
“Òàëûí öàã ”æóóë÷íû áààçûã ñîíãîí æóóë÷íû áààçóóäûí íýãäñýí ñ¿ëæýý áèé áîëãîõ ÿâäàë þì.
Ñ¿ëæýý æóóë÷íû áààç áàéãóóëàõûí ãîë à÷ õîëáîãäîë íü äýýðõ 2 æóóë÷íû áààçóóä íü ººð ººð
ãàçàðç¿éí áàéðëàëòàé, íýìýëò ¿éë÷èëãýý íü ººð ººð ó÷èð Äàðààõ ìàðøðóòààð àÿëñàíààð
Ñ¿õáààòàð àéìàãò èðñýí ãàäààäûí áîëîí äîòîîä àÿëàã÷èä Ñ¿õáààòàð àéìãèéí îíöëîã ãàçàð íóòãèéã
¿çýæ ñîíèðõîõ áîëîìæòîé.
Àÿëàëûí ìàðøðóò
Áàéðøèë
Ýðäýíýöàãààí ñóì
Äàðüãàíãà ñóì
Àÿëàëûí ÷èãëýë
Ëõà÷èíâàíäàä óóë
Çîòîë õààí óóë
Øèëèéí áîãä
Îíöëîí ¿çýõ ñîíèðõîõ ç¿éë
Äàðõàí öààçàò(50êë)
Õîéøîî óðàãøàà á¿õ íóòãèéã
òîëüäîí õàðíà. Áàéãàëèéí
¿çýñãýëýíò ãàçðûã ¿çýõ
Íàð ìàíäàõûã õàðàõ, ýíåðãè
àâäàã
Òàëûí àãóó
Áàéãàëèéí ñîíèí òîãòîö áàÿëàã
á¿õèé ¿çýñãýëýíò àãóó
Òîîðîé áàíäèéí õºøºº
Îðãèõûí áóëàã
Ãàíãà íóóð
Àëòàí îâîî
Äóóò íóóð
Øèëèéí ýðñèéí áýëýãäýë
Õóóðûí ýãøèãýýð îðãèëäîã
1000í õóí öóãëàäàã
Òºðèéí òàõèëàãàò îâîî
Äóóíä ìºíõºðñºí äàðõàí öààçàä
íóóð
9

10. Ä¿ãíýëò
Àÿëàë æóóë÷ëàëûí ñàëáàðûã орон нутагтаа хөгжүүлэх талаас нь судалгаа хийсний
үндсэн дээр аймагт үйл ажилгаа явулж буй жуулчны баазуудын дутагдалтай болон äàâóó
тал дээр нь үндэслэн жуулчдын хүсэл сонирхолыг татахуйц монголчуудын нүүдэлчин
ахуйд суурилсан ñ¿ëæýý жуулчны баазыг бий болгох гэсэн санааг дэвшүүллээ. Жилээс
жилд жуулчдын тоо өсөж буй энэ үед тэдний хүсэл шаардлагад нийцсэн соѐлтой боловсон
îëîí íýìýëò үйлчилгээг үзүүлэх нь жуулчдыг татах дахин ирэх хүслийг өдөөх сайн талтай.
Дэлхий дээр зөвхөн аялал жуулчлалаар бие даан хөгжиж буй орны жишээ
туршлагуудыг бид хангалттай сонсож арга туршлагаас нь судлан хөгжлийн гарцыг хайн
нэлээдгүй хугацааг өнгөрүүллээ. Тэгвэл монголд тэр тусмаа орон нутагт байгалийн сайхан
тогтоц, газар зүйн онцлог, хөдөө аж ахуй, зан заншил, урлаг өв соѐлоороо жуулчдыг татан
аймаг орноо хөгжүүлэх арга зам байãàà ãýäãèéã ýäèéí çàñãèéí òàëààñ íü íîòëîí õàðóóëñàí áîëíî.
Ñ¿õáààòàð àéìàã íü àÿëàë æóóë÷ëàëûí ¿éë àæèëëàãààíä áàéãàëü , íèéãýì , ýäèéí çàñãèéí
õ¿÷èí ç¿éëñ íºëººëäºã áºãººä áàéãàëèéí õ¿÷èí ç¿éëñýä íü æóóë÷äûí àíõààðàë ñîíèðõîëûã òàòàõ
¿çýñãýëýíò áà ñîíèí ºâºðìºö òîãòîöòîé óíàãàí òºðõººðºº îðøèõ áàéãàëü , í¿ä àëäàì òàë , ãîâèéí
öýíõýðòýõ çýðýãëýý , öýëìýã õºõ òýíãýð, òºðèéí òàõèëàãò Àëòàí äàðü îâîî, ò¿¿õýí äóðñãàëò
ãàçðóóä ãýõ ìýò òóñ àéìãèéí
äàâòàãäàøã¿é òºðõ íºëººëíº. Ýäèéí çàñãèéí õóâüä äýä á¿òýö
òóõàéëáàë òºìºð çàìòàé áîëñîíîîð àÿëàã÷èä õÿìä çàðäëààð àÿëàë õèéõ áîëîìæòîé áîëæ, ãàäààä
æóóë÷äûí òîî íýìýãäýíý. ¯¿íèéã àøèгëàí àÿëàë æóóë÷ëàëûã õºãæ¿¿ëýõ áîëîìæ áèäýíä áàéíà.
Àÿëàã÷, æóóë÷ëàã÷èä áîë ¿éëäâýðëýë èõ õºã溺ã¿é, áîõèðäîë áàãàòàé, îíãîí áàéãàëü, öýâýð
àãààð, öýíãýã óñòàé íóòãóóäàä àÿëàí çîð÷èæ àìàð÷ çóãààëàõûã ýðõýìëýõ áîëæýý.
Ìîíãîëä óëñàä òºäèéã¿é Ñ¿õáààòàð àéìàãò òóñãàé ñîíèðõîëûí àÿëàë æóóë÷ëàë õºãæèõ
àñàð ºðãºí áîëîìæ íººö áîëîëöîî áàéãàà áºãººä àÿëàëûí õºòºëáºð áîëîâñðóóëàí óëàìæëàëò çàí ¿éë,
õýäýí ìÿíãàí æèëèéí õóãàöààíä õóðèìòëàãäàí èðñýí àðäûí óëàìæëàëò ìýäëýã óõààí áóþó í¿¿äëèéí
ñî¸ë èðãýíøëèéí îþóíëàã òàë áîëîí ºíººãèéí áàéäëààð àÿëàë æóóë÷ëàëä òºäèéëºí õàìðàãäàæ
àìæààã¿é áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýã íèéòýä òàíèóëæ àÿëàë æóóë÷ëàëä õàìðóóëæ
÷àäñàíààð îðîí íóòàãò àÿëàë æóóë÷ëàëûã õºãæ¿¿ëæ ÷àäàõ þì.
Ном зүй
1. Г.Бизъяа, À.Ундрах “Аялал жуулчлалын маркетинг”
УБ
2005
2. Д.Чингүн
“Аялал жуулчлалын үндэс”
УБ
2003
3. Ш.Шагдар
“Монгол орноор жуулчлах зуун зам”
УБ
2000
10

11. 4. МОАЖГазар “Аялал жуулчлалын статистикийн болон бусад мэдээллийн эмхтгэл”
Айрис Бэрри нар
“Аялалын хөтөч нарт зориулсан
гарын авлага”УБ
5.
2003
6. Д. Отгон, Г.Бат-Эдэнэ “Сүхбаатар аймаг байгалийн танилцуулга” УБ 2008
7. А.Гэрэл, Г.Сүхээ
9. ЗТАЖЯам
“Сүхбаатар нутгаар зорчихуй”
УБ
2008
“Аялал жуулчлалын бизнэс шинээр эрхлэгчдэд зориулсан гарын
авлага”
УБ
10. Д.Батболд
“Сэцэн хан аймгийн нутгаар аялахуй”
2005
УБ
2006
УБ
2009
УБ
2000
11. ХХАА-н хөнгөн үйлдвэрлэлийн яам “Хөдөө орон нутгийн
үйлдвэрийн өнөөгийн байдал, хэтийн төлөв”
12. Ж.Октябрь
“Зочид буудлын бизнес”
Вэб сайт
1. Çàì, òýýâýð, àÿëàë æóóë÷ëàëûí ÿàì / Ministry of Road, Transport and Tourism /
www.mongoliatourism.gov.mn
2. Àÿëàë æóóë÷ëàëûí õîëáîî /Mongolian tourism association / www.travelmongolia.org
3. Äýëõèéí æóóë÷ëàëûí áàéãóóëëàãà / united nations world tourism organization/
www.world-tourism.org
4. Àÿëàë, æóóë÷ëàëûí ñóðãàëò ñóäàëãààíû õîëáîî / Travel and tourism research association/
www.ttra.com
5. Àçè, íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí àÿëëûí õîëáîî /Pacific asian travel association/ www.pata.org
6. Ñîëîíãîñûí àÿëàëûí àãåíòóóäûí õîëáîî /Korean association of travel agents /
www.kata.or.kr
11