1. Su Kaynakları -454- Hidrojeoloji Mühendisliği Prof.Dr. İbrahim GÜRER GRUP -1- Su Sondajı
2.
3. Su sondajının tanımı Sondalama kelime anlamı olarak yerin derinliklerine ulaşmak için yapılan delme işlemine denir. Delme işlemi sondalama makinesi ile sondörler tarafından yapılmaktadır. Geniş anlamdan sondalama yeraltında herhangi bir maddenin varlığını araştırmak, aranan maddelerin dağılımını saptamak ve petrol, doğalgaz, su, maden gibi maddelerin üretimini yapmak için sondalama makinesi ile yeri delme işlemidir. http://www.zeminarastirmamerkezi.com/sondaj_dosyalar/sondaj.jpg
4.
5.
6. 1 – Darbeli sondalama yöntemi: Kayacın parçalanması, takım dizisinin yukarı kaldırılıp aşağı vurdulrulması yani darbelerle sağlandığı bu adla anılır. 2 – Dönmeli (Rotari) sondalama yöntemleri Bu yöntemin esası devamlı olarak dönene bir matkap ve devirdaim çamur vasıtasıyla ilerlemeyi temin etmek olarak özeltenebilir.
7.
8.
9. 2 - Saplar Sondajda kullanılar ekipmanlardan 2 ayrı veya aynı, çap ve diş tipine sahip iki parçayı birbirine eklemeke yada kıymetli bir parçanın dişlerini korumak amacıyla kullanılır. 3 – Ağırlıklar Ağırlıklar matkabın üzerine baskı tatbik etmek, titreşimleri önlemek ve kuyunun doğru gitmesini sağlamak amacıyla kullanılır. Ağırlık Boruları http://mf.kou.edu.tr/jeoloji/yolcubal/sondaj/sondaj3.pdf
10. 5 – Kelly Altında tij üstünde su başlığı bulunan; Rotari tablası veya kelly yatağı vasıtasıyla motordan aldığı hareketi tijlere ileten, içi dolaşım sıvısının geçebilmesi için delik olarak imal edilmiş olan ekipmanlardır. 4 – Tijler Bunlar kuyu takımını askıda tutan, içinden su geçebilen, iki tarafında diş açılmış, kelly ile matkap arasında bulunan borulardır. http://mf.kou.edu.tr/jeoloji/yolcubal/sondaj/sondaj3.pdf http://www.simtesas.com/Tr/katalog.htm
11. 8 – Donanım Sondaj makinasında iki tane tambur ve halat sistemi bulunur. Temizleme tamburu ve temizleme halatı; cer tamburu ve cer halatı. 7 – Kanca Gezici makara ile su başlığı, manevra başlığı ile kaldırıcılar arasındaki bağlantıyı sağlayan elemandır. 6 – Su Başlığı Sondaj sırasında bütün delme takımı üzerinde taşıyan elemandır.
12. 11 – Rotari Tablası Rotari tablası motordan aldığı yatay dönme hareketi düşeye hareket haline çevirerek kendi içinden geçen özel tijlerle takıma ve matkaba iletir. 10 – Çamur Pompası Çamur pompsının görevi sirkülasyon sıvısını pompalamaktır. Sirkülasyon sıvısının az yada çok pompalanması çamur pompasının kapasitesine bağlıdır. 9 – Motor Sondajda pompayı hareket ettiren parçaya denir. İki çeşit motor kullanılmaktadır: dizel motorlar ve elektrik motorları.
13. 14 – Kravatlar İki tutucu tırnağı civatalarla birleştirilmiş, boruları sıkmaya ve kuyuda askıya almaya yarayan ekipmana denir. 13 – Kaldırıcılar Boruların kaldırılması işlevini görürler. Kamalı, mandallı, zincirli çeşitleri bulunmaktadır. 12 – Manevra Başlığı Karotiyer ve tijlerin kuyuya indirilip çıkarılması sağlayan, serbest dönebilen parçaya denir. Sap kısmı içi boş olup gövdedeki iki küçük delikle ilişkilidir. Bunlar manevra esnasında tijin içindeki çamurun boşaltılmasına yardımcı olur.
14. 17 – Stabilizerler Sondalama dizisinin stailizasyonunu sağlayarak kuyunun mümkün olduğunca düşey açılmasında yardımcı olurlar. 16 – Anahtarlar Tij ve boruların eklenmesinde ve sökülmesinde kullanılan parçalardır. 15 – Tutucular Sondaj takımlarını ve borularını tutmaya yarayan elemanlardır. Bunlar genellikle konik ve tırtıllı şekilldedir.