በስራ አካባቢ የሚከሰቱ ግጭቶች መንስኤዎች እና መፍትሄ ሀሳብ ማሳያ ስልት በተግባራዊ ጥናትና ምርምር መጠይቅ / Questionnaire PRACTICAL ACTION RESEARCH ON WORK PLACE CONFLICT AND STRATEGY TO SOLVE THE PROBLEM QUESTIONNAIRE

1. በስራ አካባቢ የሚከሰቱ ግጭቶች መንስኤዎች እና መፍትሄ ሀሳብ
ማሳያ ስልት በተግባራዊ ጥናትና ምርምር
መጠይቅ / Questionnaire
Conflicts occur in the workplace causes and solutions to the
display method Action research/
Practical Action Research on Work Place Conflict and
Strategy to solve the problem
ብርሃኑ ታደሰ ታዩ
በጉለሌ ክፍለ ከተማ የቴክኒከና ሙያ ትምህርትና ስልጠና ጽ/ቤት የተቋማት
ጥራት ማረጋገጥ ዋና የስራ ሂደት የተቋማት ጥራት ኦዲት ባለሙያ የተዘጋጀ
መጠይቅ
Jun 2017
ይህንን መጠይቅ ለመመለስ ፍቃደኛ በመሆንዎ በቅድሚያ
አመሰግናለሁ!

2. ክፍል አንድ መጠይቅ
ይህ ጥናት የሚካሄድበት ዋናው ዓላማ የጥናቱን ግኝት ለሌላ አካላት ሪፖርት ለማድረግ
ሳይሆን በቀጥታ ለሚመለከተው አካል (ለባለሙያውና አመራር) በስራ አካባቢ የሚከሰቱ
ያለመግባባት ችግሮችን ለመቀነስ ታስቦ ነው፡፡ በአብዛኛውን ጊዜ የሥራ ቦታ ለሠራተኞች
የልታወቁ ገዳይ ናቸው ተብለው ሲነገር ይሰማል ይኸውም፦ የሥራ ውጤቱን ለመሙላት
በሚካሔድበት በግምገማ ወቅት ሠራተኞች ላይ የሚታየው ጭንቀት፣ ብዙ ሰዎች ስራ ቦታ
በሚፈጠሩ ግጭቶች የስራ አፈጻጸም ግምገማ አሰጣጥ ስራን መሰረት ያላደረገ በመሆኑ
የሚፈጥራቸው ስህተቶች፡፡ የተሻለ የስራ አፈጻጸም ውጤት ላላቸው እድገት ተሰርቶ
ማበረታቻ አለማግኘታቸው፣ በስራ ቦታ እየደከሙ እየሰሩ የስራምዘና ውጤት
እንደሚገባቸው ያላገኙና የስራ አፈጻጸም ውጤታቸው ዝቅተኛ ሆኖ እያለ ውጤት አሰጣጡ
ከፍተኛ ያገኙ መሆናቸው፡፡ በዚሁ የተዛባ አፈጻጸም ምክንያት በመህበራዊ እና
ኢኮኖሚያዊ ህይወታቸው የተጎዱ በርካታናቸው፡፡ በሚከሰቱት ግጭቶች ለጭንቀት
ለህመም ከመዳረግ በተጨማሪ አላስፈላጊ የሆነ የማህበራዊ ቀውስ ይዳረጋሉ፡፡
በስራ ቦታ በሰራተኞች መካከል የሚፈጠሩ ግጭቶች አሉ ወደፊትም ይኖራሉ፡፡ ግጭቶችም
በሥራ ቦታ የሚጠበቁ ናቸው ምክንያቱም አስተዳደራዊ የለውጥ ሂደት ስለ ሆነ ነው፡፡
ሥራን ተቆራርጣ ከመስራት፣ ሥራን በለውጥ በመምራትና የድርጅቱን አላማ ከማሳካት
ረገድ ከሆነ መልካም ሲሆን ይሔንን መምራት የሚያስችል አቅም ከሌለ ግን ግጭት
አይመከርም፡፡ በመሆኑም የስራ ቦታን የግል ስሚት ማራመጃ ሳይሆኑ ድርጅቱ ያወጣውን
ዓላማና ግብ ማሳኪያ መሆን አለባቸው፡፡ ስራን በሰላማዊ መንገድ በመተግበር የስራ ቦታን
የግጭት እና የጭቅጭቅ ቦታ ላለማድረግ ለሚያደርጉም ተባባሪ ባለመሆን የመልካም
የግንኙነትና ሰላማዊ የግንኙነት ቦታ በማድረግ ውጤታማ መሆን እንችላለን፡፡
የጥናቱ ግኝት የዕለት ተዕለት ተግባርን የአሰራር ስትራቴጂንና የስራ ባሀልን እንዲቀየር
እና በዋናነት ግጭቶችን ማስወገድ በመቻል የትምህርት እና ስልጠናን ስራን ለማሻሻል
እንዲረዳ በማሰብ ነው፡፡ በስራ ቦታ ላይ የሚከሰቱ የግጭት መንስኤውን በመለየት
የመፍትሄ አቅጣጫዎችን በማቅረብ ችግሩን በመፍታት የእለት ተእለት ተግባር ውጤታማ
እንዲሆን ማስቻል የምንሰራውን የቴ/ሙ/ት/ስ/ ስራ ለማሻሻል አንዲረዳ ነው፡፡ በክፍለ
ከተማ የቴ/ሙ/ት/ስ/ ጽ/ቤትና ተቋማቶቻችን ውስጥ የሰራተኞች የዲሲፕሊን ችግር፣

3. ተበደልኩኝ ባይ ላይ የሚቀርብ ቅሬታና አቤቱታ፣ ስራን ተናቦ አለመስራት፣ ጥራት ያለው
ዕቅድ አለማዘጋጀት፣ በወቅቱ የዕቅድ ክንውን ደረጃውን የጠበቀ ሪፖርት አለማቅረብ፣
ለትምህርትና ስልጠና የሚሰጠው ድጋፍ አናሳ መሆን፣ የሰራተኞች እርስ በእርስ
አለመግባባት፣ የባለሙያዎች ተነሳሽነት ማጣት (የቅርብ አለቃ የሚሰጠውን ተግባር
አለመፈጸም)፣ ሁሉንም አውቃለሁ ማለት ወይም ራስን ከሌላው የማስበለጥና የበላይነት
በማሳየት አብሮና ተባብሮ አለመስራት፣ ወዘተ… ከላይ የቀረቡት ችግሮችን ግንዛቤ ውስጥ
ማስገባት በጣም የከፈውን በተግባራዊ ስራችን ብዙ ግዜ የምንመለከታቸው ስለሆነ
ቀዳሚዋችን እንለይ ተጨማሪም አለኝ የሚሉ ከሆነ በማከል መከላከያ ስትራቴጂ
እንንደፍ፡፡
1. የስራሂደቱን ያሉትን ችግች በደረጃ በሚከተለው መልክ ከበጣም ዝቅተኛ
እስከ በጣም ከፍተኛ መሰረት የራስህን እይታ አቅርቡ
የተሰጠው ክብደት ፡ በጣም ከፍተኛ = 5 ፣ ከፍተኛ = 4 ፣ መካከለኛ = 3 ፣ ዝቅተኛ = 2
በጣም ዝቅተኛ = 1
 ስም መጻፍ አያስፈልግም
 ለሚሰጡት ምላሽ በትክክለኛው ቦታ ላይ ”x” ምልክት ይጠቀሙ
 ከተዘረዘሩት ሌላ አማራጭ ሀሳብ ካልዎት ሌላም በሚለው ቦታ ላይ ሀሳብዎን ያኑሩ
 ይህመጠይቅ 4 ገጽና 2 ክፍል ይኖረዋል
1.1 የስራሂደቱን/ ዲፓርትመንቱ
ተ.ቁ
መግለጫ በ.ዝቅተኛ ዝቅተኛ መካከለኛ ከፍተኛ በ.ከፍተኛ
1
ዲፓርትመንቱ / በስራ ሂደቱ
ተባብሮ በመስራት (team work)
የስራ አፈጻጸም ረገድ ያለው ደረጃ

4. 2 በጽ/ቤቱ በሁለቱም የስራሂደቶች
የሚሰጡትን ስራዎች ለመከወን
በስምምነት መፈራረሚያ ሰነዱ
(within memorandum of
understanding level) መሰረት
መስራትን አስመልክቶ ያለበት
ደረጃ
3 የሚሰጡትን ስራ ለመስራት ያለው
ተነሳሽነት/ፍላጎት ያለበት ደረጃ
4 የሚሰጠውን ስራ ለመስራት
ያለው/የላት ንቃት / የሰራ ሰአት
ማክበርና ስራን በተሰጠው ጊዜ
ለመጨረስ ያለው/ያላት አፈጻጸም
5 የሚሰጡትን ስራ ለማከናወን
ያለው/ያላት ደስተኛነት የእርካታ
ደረጃ
6 የሚሰጡትን ስራ ለማከናወን
ያለው/ያላት የጥራት ደረጃ
7 በስራ ቦታ ላይ የሚከሰቱ ግጭቶች
(አለመግባባቶች) መንስኤው ያለው
ከቅርብ አለቃ/ ሃላፊ ጋር ያለበት
ደረጃ
8 በስራ ቦታ ላይ የሚከሰቱ ግጭቶች
(አለመግባባቶች) መንስኤው ያለው
በሁለቱ ዲፐርትመንቶች መካከል
ያለበት ደረጃ
9 በስራ ቦታ ላይ የሚከሰቱ ግጭቶች
(አለመግባባቶች) መንስኤው ያለው
የቡድንተኝነት ስሚት ከአንዱ
ቡድን ወደሌላ ቡድን የመወገን

5. (informal groups) መፍጠር
አስተሳሰብ ያለበት ደረጃ
10 በስራ ቦታ ላይ የሚከሰት ግጭት
መንስኤው ያለው ከቅርብ የስራ
ባልደረባ ጋር ያለበት ደረጃ
11 በስራ ቦታ ላይ የሚከሰቱ ግጭቶች
(አለመግባባቶች) መንስኤው ያለው
ከሚመጡት የቅርብ ደንበኞች ጋር
ያለበት ደረጃ
12 በስራ ቦታ ላይ የሚከሰቱ ግጭቶች
(አለመግባባቶች) መንስኤው ያለው
ከራሴጋር ያለበት ደረጃ
13 የስራ ቦታ ግጭት መንስኤው ያለው
በጥቅማጥቅም ላይ ያለ አሰራር
ብልሹነት ያለበት ደረጃ
14 ለሰራተኛው የስድስት ወር የስራ
ላይ ግምገማ ውጤት አሰጣጥ
በተለካና በተቆጠረ ስራ በመስጠት
ያለበት ደረጃ
15 ለሰራተኛው የስድስት ወር የስራ
ላይ ግምገማ ውጤት አሰጣጥ
በተለካና በተቆጠረ ስራ በመረከብ
ያለበት ደረጃ
16 ለሰራተኛው የስድስት ወርና
አመታዊ የስራ ላይ ግምገማ
ውጤት አሰጣጥ ያሀላፊዎች ሚና
ያለበት ደረጃ
17 ለሰራተኛው የስድስት ወርና

6. አመታዊ የስራ ላይ ግምገማ
ውጤት አሰጣጥ በተለካና በተቆጠረ
ስራ በማስረከብ ያለበት ደረጃ
18 ለሰራተኛው
የስድስት ወርና
አመታዊ የስራ
ላይ ግምገማ
ውጤት አሰጣጥ
በ BSC,
automation
&cascading
ያለበት ደረጃ
BSC,
Automation
office result
BSC,
Automation
department
result
BSC,
Automation
Cascading
(personal)
result
19 በአጠቃላይ የጽ/ቤቱ የስራ
አፈጻጸም ዝቅተኛ ሆኖ ሳለ
ሰራተኛው የተጋነነ የስራ አፈጻጸም
ሲሰጠው ያለው አቀባበል
20 በአጠቃላይ የጽ/ቤቱ የስራ
አፈጻጸም ዝቅተኛ ሆኖ ሰራተኛው
የተሻለ ስራ ቢሰራ ዝቅተኛ
አፈጻጸም ሲሰጠው ያለው አቀባበል
21 ሰራተኛው ለተመደበበት/ችበት ቦታ
ያለው ተገቢነት ፕሮፌሽናሊዝም
/ሚዛን/ ደረጃ
22 በስራ ቦታ ላይ የሚከሰቱ ግጭቶች
(አለመግባባቶች) በጽ/ቤቱ ላይ
ያለውን አላማ ለማስፈጸም

7. የሚያደርሰው ተጽእኖ ደረጃ
23 ፈጻሚው የሚሰጡትን ስራ
ለማከናወን ያለው/የላት አቅም
24 ለሰራተኛው የስድስት ወርና
አመታዊ የስራ ላይ ግምገማ
ውጤት አሰጣጥ በመስፈርቱ
መሰረት ባለመሆኑ ለግጭት
የሚያበረክተው አስተዋውጽኦ
25 በስራ ቦታ ላይ
የሚከሰቱ ግጭቶች
(አለመግባባቶች)
በጽ/ቤቱ
አደረጃጀት
በተዋረድ የ 1 ለ
5 (small group
management)፣
የለውጥ ቡድን
(change team)
እና ፕሮሰስ
ካውንስል
(process
counsel)
አደረጃጀት
መሰረት ችግር
ከመድረሱ በፊት
ለመፍታት
የሚደረግ ጥረት
ያለበት ደረጃ
የ 1 ለ 5
(small group
management)
የለውጥ ቡድን
(change
team)
ፕሮሰስ
ካውንስል
(process
counsel)
26 ፈጻሚው ደንበኞችን ለማስተናገድ
ያለው/ያላት ትህትና ደረጃ
27 አመራሩ ደንበኞችን ለማስተናገድ
ያለው/ያላት ትህትና ደረጃ
28 ከባለድርሻ አካላት ጋር
(stakeholders) የሚሰጡት ስራዎች
ለመከወን የትብብር የስምምነት
(memorandum of
understanding level) አፈጻጸም
ያለበት ደረጃ

8. 29 አመራሩ ስራ ላይአላማና ተግባርን
ለማሳካት ጠቀሜታ የሚያመጣ
ግጭቶችን/ የመለየት የመተግበር
ብሎም የመወሰን ብቃት ደረጃ
30 አመራሩ ስራ ላይ ችግሮችን
(ግጭቶችን) በወቅቱ የመፍታት
ፈጥኖ ውሳኔ የመስጠት
አሉባልታዎችን የመፍታትና
የመከላከል ብቃት ደረጃ
31 ሁሉንም አውቃለሁ ማለት
ወይም ራስን ከሌላው
የማስበለጥና የበላይነት ያለበት
ደረጃ በአመራሩ
32 ሁሉንም አውቃለሁ ወይም ራስን
ከሌላው የማስበለጥና የበላይነት
ያለበት ደረጃ በባለሙያው
33 ለሚመለከታቸው ሰራተኞች
ኃላፊነት በመስጠት ስራዎችን
በሀላፊነት ለማሰራት አመራሩ
ያለበት ደረጃ

9. 34 በግጭት ወቅት ጥፋትኞችን
ተጠያቂ ማድረግ ላይ አመራሩ
ያለበት ደረጃ
35 ስራን በውክልና ማሰራት ላይ
አመራሩ ያለበት ደረጃ
 ከላይ ከተጠቀሱት ውጭ ሌላ የግጭት መንስኤ አሰራርና አፈታት
መግለጽ ይችላሉ ---------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------
 ከላይ ከተሰጠው አማራጭ በተለየ መልኩ መልስ ካሎዋት ያቅርቡ---------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------
1.2 ከዚህቀጥሎ የሚቀርቡትን ጥያቄዎች እንደ አጠያየቃቸው መልስ ስጡ
ከአንድ በላይ መልስ መስጠት የሚቻል ሲሆን መልስዎን በመክበብ
ይግለጹ

10. 1.2.1 በክፍለ ከተማው ውስጥ ያሉ ባለሙያዎች ከሌሎች የክፍለ ከተማ
ባለሙያዎች የማይተናነሱ መሆናቸው እየታወቀ ነገርግን ደረጃውን
የጠበቀ ሪፖርት ለሚመለከተው አካል የማያቀርቡበት ምክንያት
ለምንድን ነው? ከአንድ በላይ መልስ መስጠት ይቻላል፣
ሀ. ሪፖርት የሚያካትታቸውን ዋና ዋና ነገሮች ጠንቅቀው ስለማያውቁ፣
ለ. የሪፖርትን ጥቅም አቅልለው ስለሚያዩት፣
ሐ. ሪፖርት ቢያደርጉም ባያደርጉም የሚያየው አካል ስለሌለ፣
መ. በተደራቢ የሥራ ጫና ሪፖርት የሚሰሩበት ጊዜ ስለሌላቸዉ፣
ሰ. የሚመለከታቸው ሰራተኞች የስራ ድርሻቸዉን አለማወቅ፣
ረ. በዘርፉው ተመደበው የሚሰሩ ባለሙያዎች እያወቁ ለመስራት ፍቃደኛ አለመሆን፣
 ከላይ ከተጠቀሱት ውጭ ሌላ አለ የሚሉት ካለ ይጨምሩ--------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------
 የጽሁፉ መጠይቅ
ለምሳሌ ከዚህ በታች የቀረቡት ስትራቴጂ የሚሞሉትን ቀጥሎ በሚቀርቡት
ምሳሌ መሰረት የራሳችሁን የተሻለ አዋጭ የምትሉትን ስትራቴጂ በመለየት
ያቅርቡ፡
ሁሉንም የጽ/ቤቱን ስራና የስራ ዘርፍ ግንኙነትና የተለያየ ዘርፎች ባሃሪ ክህሎት
የጽ/ቤቱን ፖሊሲ፣ ስትራቴጂና መተዳደሪያ ደንብ ለማስፈፀም፣ በትግበራው የመጣው
ለውጥ እንዴት መከታተልና መመዝገብ ይቻላል/እችላለሁ; መቼ ነው ሥራው
የሚጀመረው አንድን እስትራቴጂ ለምን ያህል ጊዜ ይተገበራል/እንተገብረዋለን; ለምን

11. ያህል ጊዜ ነው መረጃዎችን የምንሰበስበዉ; ከመረጃው የሚጠበቅ ውጤት ምንድን ነው;
የስራ ባልደረባን አስተባብሮና አቀናጅቶ በመምራት የሚደረግ የፈጠራ ችሎታ
የአመራሮች ለቴ/ሙ/ ት/ ስልጠና ስራ የሚረዳ የአመራር ክህሎት ሊያስፈልጋቸው
ይችላል ተስማሚ የቴ/ሙ/ት/ና ስልጠና ትግበራ መፍጠር፣ ጠንካራ የቴ/ሙ/ት/
ስልጠና ተቋማትና የሕብረተሰብና የባለድርሻ አካላት ግንኙነት መመስረት፣ ካሉት
የስራ ባልደረቦች ጋር ተግባብቶ መስራት፣ በስሩ ላሉ ተቋማት ጠንካራ የትብብር ስራ
ከኢንተርፕራይዞች፣ ከተቋሞች እና ከኢንዱስተሪዎች ጋር መልካም ግንኙነት
መመስረት፣ በማሰልጠኛ ተቋማት ውስጥ መልካም የውድድር ባሕል ማዳበር፣
የሰራተኛውን ስሜት በመረዳትና መልካም ተጽእኖ በመፍጠር በሰራተኛው ውስጥ
ተከታታይ የስራ ፍቅር ስሜትን ማጎልበት፣ በብቃት በጥራት እና በላቀ የአሰራር
አፈጻጸም የጽ/ቤቱን ግብ እና አላማ ማሳካት፣ የመንግስትን የህዝብን ንብረት እንደ ግል
ህይወት መጠበቅ ጠንካራ አቆም በሰራተኛው አስተሳሰብ ውስጥ መፍጠር፣ ማንኛውም
ሰራተኛ የሚሰራውን ስራ ግልጽ በማድረግ አለመደበቅ (ግልጸኝነት ማስፈን)፣ ስራህን
በአግባቡ ለመስራት በቂ እውቀትና ልምድ እንዲኖረው ያለው/ያላት መጣጣር (positive
attitude toward professional development)፣ ቴክኖሎጂ ለመስራት በሃሳብ ደረጃ
ያፈለቀ የቀዳና ለተጠቃሚ ያዳረሰ ማበረታቻ ማግኘት አለበት በተጨማሪም የታዳሽ
ሃይል ቴክኖሎጂን (recycling different waste matters) በልዩ ማትግያ
እንዲያገኙ መስራት፣ የማሰልጠኛ ማቴርይሎች modular curriculum /TTLM
በሁለንተናዊ ረገድ እንዲያሞሉ (ፕሮጀክት እና የእሴት ሰንሰለት እንዲያሞሉ) ማድረግ
ስራቸውን በብቃት ለሚወጡት የማትጊያ ሽልማት መስጠት፣ በጠለቀ ጥናትና ምርምር
ችግሮችን ለሚፈቱ የማትጊያ ሽልማት መስጠት፣
1.1.ለሚመርጧቸው ስትራቴጂ የሚከተሉትን እየተሻሻሉ የሚሄዱ መሆኑን
ማወቅ፣ ስለሆነም የሚከተሉትን ጥያቄዎች ለማንሳት መነሻ ሀሳቦችን
በመፈተሽ የእርሰዎ አስተያየት ግብዓት ስለሆነ መልሱን ያስቀምጡ፣
1. ለሚመጣው መሻሻል የትኩረት አቅጣጫ ምንድን ነው ይላሉ; እንዴት
ችግሩን ሊያሻሻል የሚችል ስልት መንደፍ ይቻላል/እችላለሁ?
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------

12. -------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
2. ተባብሮ ለመስራት ምን ምን ያስፈልገኛል ይላሉ; ከመረጥካቸው ስትራቴጂ
ውስጥ የተሻለውን እንዴት ትመርጣለህ/ትመርጫለሽ?
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------
3. መለወጥ ወይም እንዲሻሻል የምንፈልገው ነገር ምንድን ነው; እንዲሞከር
የሚፈለገው ስትራቴጂ እንዴት ትመርጣለህ/ትመርጫለሽ?
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
4. ከአሁን ወዲያ ለመለወጥ ስላሰብኩ በፊት የነበሩኝን ያልተገባ አስተሳሰብ
እንዴት እቀይረዋለሁ?
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
5. የጽ/ቤቱ ስትራቴጂክ የሚፈጠሩ ግጭቶች የመፍታት አቅም ያለበት ደረጃ
ምን ይመስላል?

13. -------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------
1.2.ከላይ በስትራቴጂ እንደ ቀረበው ይህም ሰንጠረዥ በምሳሌንት በአንድ ተግባራዊ
ሥራ ላይ የተወሰደን የጊዜ ሰሌዳ ሁሉም ሰራተኞች የሚሳተፉበት ስራ (comen
goal) እንይ የራስዎትን የድርጊት መርሀ-ግብር በምሳሌው መሰረት የተሟላ
በማድረግ ያዘጋጁ….
የመጀመሪያው ወር
ወይም ቀን ምን ይደረጋል ለምን ያህል
ጊዜ
መቼ መቼ ማን ይሳተፋል
ግንቦት 16 ሙከራ 15 ደቂቃ ሁል ጊዜ
ሁሉም ባለሙያና
አመራር
ክፍል ሁለት
በጉለሌ ክፍለ ከተማ የቴክኒከና ሙያ ትምህርትና ስልጠና ጽ/ቤት የተቋማት
ጥራት ማረጋገጥ ዋና የስራ ሂደት የተቋማት ጥራት ኦዲት ባለሙያ የተዘጋጀ
መጠይቅ
ይህ መጠይቅ በቴ/ሙ ጽ/ቤት የአሰራር የአፈጻጸም ችግሮች ላይ የመፍትሄ ሀሳብ
ለማቅረብ በማስፈለጉ የዳሰሳ ጥናት በጽ/ ቤት ሰራተኞች፣ በባለሙያዎችና
በአመራሮች የሚሞላ መጠይቅ ነው፡፡
የዚህ መጠይቅ ዋና ዓላማና መነሻ ሀሳብ፡ በጽ/ቤቱ ባሉ ሁለቱ የስራ ሂደቶች
በአብዛኛውን የሚፈጠሩ ግጭቶች ለስራችን እድገት እንቅፋት ስለሆነበዚህ የመረጃ
መሰብሰቢያ ዘዴ ጥያቄዎች በጽሁፍ ቀርበዋል፡፡ ይህ ዓይነት የጥያቄ አቀራረብ

14. መረጃ ሰጪዎች የሚፈለጉ ጠቀሜታ ያላቸው አስተያየት እንዲሰጡ ስለሚያስችል
ጠቀሚታ አለው፡፡
ይህ ዳሰሳ ጥናት በስራ ቦታላይ የሚከሰቱ ግጭቶች እና የችግር ማስወገጃ ስልት
ተግባራዊ ጥናትና ምርምር አገልግሎት የሚውለው ጉለሌ ከፍለ ከተማ ቴክኒክና
ሙያ ጽ/ቤት በቡድን ስራ (Team work) የተሻለ ለማድረግ ችግሮችን በመለየት
የችግሮችን መፍቻ ስልት ለማዘጋጀት የጥናቱ ጥያቄዎች ተዘጋጅተዋል፡፡
እርሰዎም የችግሩ መፍቻ አንዱ በመሆንዎ የስራ ቦታዎችን ምቹና ውጤታማ
ለማድረግና ጽ/ቤቱ በቡድን ስራ (Team work) ውጤታማ ለማድረግ በሁለቱም
የስራ ሂደቶች ችግሮችን በመለየት እና መረጃ በማሰባሰብ የመፍትሄ ሀሣብ
ለማቅረብ ይጠቅማል ተብሎ ይታመናል፡፡ የተመረጠው የጥናት ስልት ተግባራዊ
ጥናትና ምርምር ሲሆን ምክንያቱም በሚገኘው የመነሻ ሀሳብ በማግኘት ብዙ
ነጥቦችን ከግንዛቤ ውስጥ ማስገባትን ይጠይቃል፡፡ ይህ የሚሆነው ተግባራዊ ጥናትና
ምርምር የዕለት ተዕለት ተግባርን ለማሻሻል ስለሚጥር ነው፡፡
ስለዚህም የእርስዎ ትክክለኛ መረጃ መስጠት ለጥናቱ ወሳኝ ሰለሆነ ከዚህ በታች
የተገለጹትን ጥያቄዎች በጊዜው እና በትግስት ምላሽዎን እንዲሰጡኝ በአክብሮት
እጠይቃለሁ ለፍቃደኛነትዎ በቅድሚያ አመሰግናለሁ፡፡
 ስም መጻፍ አያስፈልግም
ለሚሰጡት ምላሽ በትክክለኛው ቦታ ላይ በዕሁፍ ይግለጹ
1. ሀ.በክፍለ ከተማ ቴ/ሙ/ጽ/ቤት ካሉ የሥራ ክፍሎች (የተቋማት ጥራት እና
ኢንዱስተሪ ኤክስቴንሽን) ፣ በሁለቱ የስራሂደቶች የቡድን ስራ (Team work)
እንዳይሰሩ ያጋጠሙ ችግሮች አሉ ብለው ያምናሉ? አዎ ምንምየለም
አዎ ከሉ ነጥቦችን ይዘርዝሩ
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..

15. ……………………………………………………………………………………….
 ከላይ ከቀረቡት የስራ መስኮች ያለመግባባቱ የበዛው ለምን
ይመስልዎታል?
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
 የሰራተኛ በሚሰራው የስራ ተሳትፎማለት በእርሰዎ አረዳድ ምን
ይመስላል?
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………..……………………………………………………………………
 የሰራተኞች ተሳትፎ ማነስ ማለት ምን ማለት ነው?
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………..……………………………………………………………………
 የትኞቹ ሰራተኞች ላይ ነው በደንብ የማይሳተፉት?
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………..………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
 ተሳትፎ በእርሰዎ እንዴት ነው የሚገለጸው?
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….

16.  በዚህ አጋጣሚ ለሚሰሩ ሰራተኞች የማበረታቻ (motivation)?
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
 ሰራተኞች አብረው እንዲሰሩ የጋራ ተግባራት አብረው እንዲሳተፉ
አመራሩ ምን ድርሻ አለው/አላት ይላሉ?
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
2. በሁለቱ የስራ ሂደቶች መካከል አንዱን የስራ ሂደት ከሌላው የስራ ሂደት
የማስበላጥ አሰራር የሚጋብዝ አሰራር ካለ ያለበትን ደረጃ ቢዘረዝሩልን?
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
3. በሁለቱ የስራ ሂደቶች የስራ አፈጻጸም ውጤት አሰጣጥ ላይ ማጋነን መታየት
የግጭት መንስኤ ነው ብለው ያምናሉ ለወደፊቱስ ማሻሻያ መፍትሄዎች
ናቸው የሚሉትን ቢያስቀምጡልን?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….

17. 4. ከላይ በችግር መልክ ከቀረቡት ውስጥ በማንኛውም መልክ የሚፈቱ አሉ
የሚሎቸውን ቢዘረዝሩልን?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
ለ. በስሩ ያሉ የቴ/ሙ/ማ ተቋማት አመራሮች፣
1. የቡድን ስራ (Team work) እንዳይሰሩ ያጋጠሙ ችግሮች ካሉ
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
2. ከላይ በችግር መልክ ከቀረቡት ውስጥ የተከሰቱ ክፍተት መሙያ የሆኑትን
ማስተካከያ ቢዘረዝሩልን?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
ሐ. የዲፓርትመንት ሀላፊዎችና አሰልጣኞች ልማት አመራሮች
2. የቡድን ስራ (Team work) እንዳይሰሩ ያጋጠሙ ችግሮች ካሉ? በቅደም
ተከተል ያቅርቡ?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….

18. 3. ከላይ በችግር መልክ ከቀረቡት ውስጥ የተከሰቱ ክፍተት መሙያ የሆኑትን
ቢዘረዝሩልን?
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
 የሰራተኞው ስራውን በንቃት፣ በእልህ፣ በእኔነት ስሜት ተሳትፎ በማድረግ
ያከናውናል? አዎ ፡ በከፊል……. በልምድ…. የገቢ ምንጩ ስለሆነ…..
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………..………………………………………………………………………
 የሰራተኞች ተሳትፎ ማነስ ምን ማለትነው ? ከምን የመነጨ ነው?
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………..………………………………………………………………………
 የትኞቹ ሰራተኞች (ክፍል) ላይ ነው የስራ ጫና ያለው?.......ለምን?……
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………..………………………………………………………………………
 የስራጫና ያለባቸውን ሸፍኖ ከመስራት አኳያ መተጋገዝ ያለበት ደረጃ?
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
 ተሳትፎ በእርሰዎ እንዴት ነው የሚገለጸው? የጽ/ቤቱ አመራር ለፈጻሚው
በቀን ስምንት ሰዓት ለሰው የሚገባውን ሥራ ቆጥሮ ይሰጠዋል? አዎ

19. በከፊል በልምድ አይሰጥም
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
 አመራሩ ለፈጻሚ ስለሚሰራው ሥራ የሥራ መዘርዝር (job description)
አለው? ተሰጥቶታል አዎ ……………….
አልተሰጠውም………………….አልተሰጠም ካሉ ለምን?
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
 ጽ/ቤቱ ለሠራተኛው የማበረታቻ (motivation) ዘዴ (መመሪያ) አለው?
አዎ……..የለም…….አላውቅም……………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
 ከልምድ እስከ አሁን ለሠራተኛው የተደረገለት ማበረታቻ አለ?
በገንዘብ…..በእድገት….በደብዳቤ…………….
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
 በቡድን ስራ እንዲሳተፉ አመራሩ ምን ድርሻ አለው ይላሉ?
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….

20. ክፍል ሦስት
3.ይህ ክፍል አመራሩ ለዳሰሳ ጥናቱ የሚረዱ ጥያቄዎችን እንዲመልሱ የቀረበ ነው
 የጽሁፉ መጠይቅ
1. አመራሩ ለሰራተኞቻቸው የሚሰጡት የስራ ውጤት እንዴት ታዩታላችሁ በትክክል
መስፈርቱን ጠብቀው ነው
መስፈርቱን ጠብቀው አይደለም
በትክክል መስፈርቱን ጠብቀው ነው ካሉ መገለጫው ምንድን ነው?----------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. አመራሩ፣ አመታዊ ዕቅድ አፈጻጸም የሚለካበት መንገድ በቅደምተከተል
ቢገልጹልን?
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------
3. አመራሩ ውጤት አሰጣጥ ላይ በግልጽ እራሱ/እርሰዎ ብቻ ለሚመራው/ለምትመራው
አካል ውጤት አብዝቶ በመስጠት አድሎ ይፈጽማል ወይ አዎ
ይፈጽማል………አይፈጽምም……. መገለጫዎቹን ያስቀምጡ?
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------

21. 4. አመራሩ ሊፈጽሚው ስራው አቅደው ቆጥረው በጊዜው ለክተው ስራዎችን
ይሰጣሉ አዎ በከፊል በልምድ አይሰጥም ለሚሰጡት
መልስ ማብራሪያ?
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------
5. አመራሩ የፈጻሚውን የአለት ከእለት አፈጻጸም መረጃ ክትትልና የክህሎት
ክፍተትን በወቅቱ ማረምን አስመልክቶ በተጠናከረ መልኩ በየእለቱ ነው ካሉ
መገለጫው?
….………………………………………………………………………………...
በግምገማ ወቅት ብቻ ነው ካሉ መገለጫው
…………………………………………………………………
በነጥብ አሰጣጥ ወቅት ብቻ
…………………………………………………………………………………….
6. ከላይ የቀረበው በአንድ ጽ/ቤት የአመራር አሰጣጥ ላይ ለፈጻሚዎች የስራ ግምገማ
ውጤት አሰጣጥ ላይ በመስፈርቱ መሰረት ነው? ወይም የሚታይ ስራ ያልሰሩትን
በጎደኛነት/ በቡድን እሳቤ (to create chip popularity) ለማፍራት ብለው
የሰራተኞችን ውጤት በተዛባ መልኩ ያቀርባሉ? (በትውውቅ፣ በወገንተኝነት፣ ለግል
ወይም ለቡድን ጥቅም ሲባል ወዘተ… አድሎ መፈፀም ፍትህን ማጓደልና
ሥልጣንና መከታ በማድረግ፣ ኃላፊነትንና ተጠያቂነትን በሕገወጥ መንገድ የጥቅም
ማግኛ የሚያደርግ እኩይ ተግባር መፈፀም የስራ ክፍሎቹ ያለበትን ደረጃ?) አዎ
በዚሁመልክ ነው ወይም አይደለም መገለጫዎቹን ያስቀምጡ?
……………………………………………………………………………………………

22.  አዎ በዚሁ መልክ ነው ካሉ አጠቃላይ መገለጫውን ያብራሩ-----------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------........
 አይደለም ካሉ በምን መልኩ ነው እየተሰራ ያለው-----------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------
7. በአመራሩ ለፈጻሚው የሚሰጥው የውጤት ተኮር ግምገማ ነጥብ አሰጣጥ
አይጎለውም ሚዛናዊነት ይጎለዋል? መገለጫው አዎ ይጎድለዋል በከፊል
አይጎድለውም ሌላ ካለ--------------------------------------------------------------
-----------------------
አይጎድለውም ካሉ መገለጫው ምንድ ነው?-------------------------------------------
አይጎድለውም ካሉ መገለጫው ምንድ ነው?------------------------------------------
8. አመራሩ ስራ ላይ ችግሮችን (ግጭቶችን) በወቅቱ የመፍታት ፈጥኖ የመስጠት
አሉባልታዎችን የመፍታትና የመከላከል ብቃት ደረጃ?
እጂግ በጣም ከፍተኛ ከፍተኛ መካከለኛ ዝቅተኛ በ.ዝቅተኝ
መገላጫው
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

23. -----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
9. አመራሩ በእቅድ አፈጻጸም ችግሮችን በመፍታት ፈጻሚዎች/ ሰራተኞች ጋር
የመወያየት አቅም/ብቃት?
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------
10. አመራሩ በተለያየ መንገድ የሚመጡለትን መረጃዎች የማጥራትና
መረጃዎች የመወሰን አቅም እንዲት ይገልጹታል-------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------
11. ፈጻሚዎች (ባለሙያዎች) የስራ አቅምን አስመለክቶ የድርጅት
አባልነትን እንደመሸሸጊያ በመቁጠር ስራን ከመበደል አንጻር በአሉታዊ………
በአዎንታዊ………. ዘርዘር አድርገው ያብራሩ
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
12. በስራ ቦታ ላይ ግጭትን ከማባባስ ረገድ የአመራርነትን ቦታ ላያ
የሚመደቡት ኃላፊዎች በፖለቴካ ሹመት እንጂ የትምህርት እና ስልጠና አመራር
ላይ ያላቸው ብቃት አይታይም በአሉታዊ……… በአዎንታዊ………. ሀሳብዎን
ዘርዘር አድርገው ያብራሩ

24. -------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
13. አመራሩ የሰራተኛውን የእውቀት ክፍተት አጥንቶ አቅምን የማጎልበቻ
ዘዴዎችን የመጠቀም አቅም--------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
14. አመራሮች መካከል የቡድን (ህብረት) team spirit የመፍጠር አቅም
ጥራት አለው መገለጫ---------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------
የለውም መገለጫ ስጥ----------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------
በከፊል መገለጫውን ያስቀምጡ --------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------
ውድ ግዜዎትን ሰውተው ይህንን መጠይቅ በመሙላትዎ በድጋሚ
አመሰግናለሁ!