ข้อควรระวังในการละเมิดทรัพย์สินทางปัญญา โดย ดร.เพียงเพ็ญ บุตรกตัญญู สำนักงานคณะกรรมการนโยบายวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมแห่งชาติ (สวทน.)

1. ข ้อควรระวังในการละเมิด
ทรัพย์สินทางปัญญา
โดย เพียงเพ็ญ บุตรกตัญญู
สานักงานคณะกรรมการนโยบายวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมแห่งชาติ
(สวทน.)
28 มิถุนายน 2556
โรงแรม ดิเอมเมอรัลด์ รัชดา
การประชุมวิชาการ STKS ประจาปี 2556 เรื่อง
“สารสนเทศเพื่องานวิจัยในยุค Open Access”

2. หัวข ้อบรรยาย
1. ลิขสิทธิ์โดยสังเขป
2. Copyright vs. Open access
3. การบริหารจัดการทรัพย์สินทางปัญญา
2

3. 3
1. ลิขสิทธิ์โดยสังเขป

4. 4
งานอันมีลิขสิทธิ์
copyrightable subject matter
- วรรณกรรม - ศิลปกรรม
- นาฏกรรม - ดนตรีกรรม
- โสตทัศนวัสดุ - ภาพยนตร์
- สิ่งบันทึกเสียง - งานแพร่เสียงแพร่ภาพ
- โปรแกรมคอมพิวเตอร์

5. 5
งานอันมีลิขสิทธิ์

6. 6
งานสร ้างสรรค์ที่ได ้รับความคุ้มครอง
“originality”
“creativity”
คาพิพากษาฎีกาที่ 973/2551
“ตาม พ.ร.บ. ลิขสิทธิ์ มาตรา 4 บัญญัติว่า ผู้สร ้างสรรค์ คือ ผู้ทา
หรือ ผู้ก่อให ้เกิดงานสร ้างสรรค์ และการสร ้างสรรค์ดังกล่าวต ้อง
เป็นการสร ้างสรรค์ด ้วยตนเอง ... โดยไม่จาเป็นต ้องเป็นงานที่ไม่
เคยปรากฎมาก่อน ดังนั้นหากผู้สร ้างสรรค์สองคนต่างคนต่าง
สร ้างสรรค์งานโดยมิได ้ลอกเลียนซึ่งกันและกัน แม ้ว่าผลงานที่
สร ้างสรรค์ของทั้งสองคนออกมาจะมีความเหมือนหรือคล ้ายคลึง
กัน ผู้สร ้างสรรค์ทั้งสองต่างคนต่างก็ได ้ลิขสิทธิ์ในงานที่ตน
สร ้างสรรค์ขึ้น แยกต่างหากจากกัน”

7. 7
งานอันมีลิขสิทธิ์
 งานที่เป็นการดัดแปลงงานอันมีลิขสิทธิ์ (โดยได ้รับ
อนุญาต) ผู้ดัดแปลงได ้ลิขสิทธิ์ในงานที่ตนได ้ดัดแปลง
 งานที่นาเอางานอันมีลิขสิทธิ์ หรือข ้อมูลอื่นใดมา
รวบรวมหรือประกอบเข ้ากัน (โดยได ้รับอนุญาตจาก
เจ ้าของลิขสิทธิ์) โดยการคัดเลือกหรือจัดลาดับใน
ลักษณะที่ไม่ได ้ลอกเลียนงานของบุคคลอื่น ผู้รวบรวม
มีลิขสิทธิ์ในการรวบรวมนั้น (โดยไม่กระทบกระเทือน
สิทธิ์ของผู้สร ้างสรรค์งานเดิมที่ถูกนามารวบรวม)

8. 8
การได ้มาซึ่งลิขสิทธิ์
 นับแต่มีการสร ้างสรรค์
 ไม่ต ้องนาไปจดทะเบียน
 ในฐานะพนักงานประจา ลิขสิทธิ์เป็นของผู้สร ้างสรรค์
(เว ้นแต่จะทาหนังสือตกลงกันให ้เป็นของนายจ ้าง)
 ในฐานะรับจ ้างบุคคลอื่น ลิขสิทธิ์เป็นของผู้ว่าจ ้าง (เว ้น
แต่จะตกลงกันเป็นอย่างอื่น)

9. 9
เจ ้าของลิขสิทธิ์มีสิทธิแต่ผู้เดียว
(exclusive rights)
 ทาซ้าหรือดัดแปลง
 เผยแพร่ต่อสาธารณชน
 ให ้เช่าต ้นฉบับหรือสาเนา ซอฟต์แวร์ ภาพยนตร์ สิ่ง
บันทึกเสียง
 ให ้ประโยชน์จากลิขสิทธิ์แก่ผู้อื่น
 อนุญาตให ้ผู้อื่นใช ้สิทธิ
 Copyright transfer agreement

10. 10
การกระทาละเมิดแก่งานอันมีลิขสิทธิ์
 กระทาการต่อไปนี้แก่งานอันมีลิขสิทธิ์โดยไม่ได ้รับ
อนุญาต:
- ทาซ้า
- ดัดแปลง
- เผยแพร่ต่อสาธารณชน
 กรณี ซอฟต์แวร์ ภาพยนตร์ โสตทัศนวัสดุ สิ่ง
บันทึกเสียง รวมถึง
- ให ้เช ้าต ้นฉบับหรือสาเนางานดังกล่าวด ้วย

11. 11
การกระทาที่ถือว่าเป็น
การละเมิดลิขสิทธิ์
ผู้ใดรู้อยู่แล ้ว หรือมีเหตุอันควรรู้ว่างานใดได ้ทาขึ้นโดย
การละเมิดลิขสิทธิ์ของผู้อื่น หากกระทาการต่อไปนี้เพื่อ
หากาไร ให ้ถือว่าผู้นั้นละเมิดลิขสิทธิ์
 ขาย มีไว ้เพื่อขาย เสนอขาย ให ้เช่า
 เสนอต่อสาธารณชน
 แจกจ่าย
 นาเข ้ามาในราชอาณาจักร

12. 12
อายุแห่งการคุ้มครองลิขสิทธิ์
 ตลอดอายุของผู้สร ้างสรรค์ + 50 ปี
 กรณีนิติบุคคล 50 ปี
 งานที่สร ้างสรรค์โดยการจ ้าง 50 ปี
 งานภาพถ่าย โสตทัศนวัสดุ ภาพยนตร์ สิ่งบันทึกเสียง
งานแพร่เสียงแพร่ภาพ 50 ปี
 งานศิลปประยุกต์ 25 ปี

13. 13
การคุ้มครองลิขสิทธิ์ไม่ครอบคลุม
 ความคิด (idea)
 ขั้นตอน (procedure)
 กรรมวิธี (process)
 ระบบ (system)
 วิธีการทางาน (method of
operation)
 แนวความคิด (concept)
 หลักการ (principle)
 การค ้นพบ (discovery)
 ทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์
หรือ คณิตศาสตร์
(scientific or
mathematical theory)

14. 14
สิ่งที่ไม่ถือว่าเป็นงานอันมีลิขสิทธิ์
 ข่าวประจาวัน ข ้อเท็จจริง
 รัฐธรรมนูญและกฎหมาย
 ระเบียบ ข ้อบังคับ ประกาศ คาสั่ง คาชี้แจง และหนังสือ
ตอบโต ้ของกระทรวง ทบวง กรม หรือหน่วยงานของรัฐ
หรือของท ้องถิ่น
 คาพิพากษา คาสั่ง คาวินิจฉัย และรายงานของทาง
ราชการ
 คาแปลและการรวบรวมสิ่งต่างๆข ้างต ้น ที่กระทรวง
ทบวง กรม หรือ หน่วยงานอื่นใดของรัฐหรือของ
ท ้องถิ่นจัดทาขึ้น

15. 15
ข ้อยกเว ้นการละเมิดลิขสิทธิ์ (มาตรา 32)
 วิจัยหรือศึกษา
 ใช ้เพื่อประโยชน์ของตนเอง
 ติชมวิจารณ์
 เสนอรายงานข่าวทางสื่อมวลชน
 เพื่อประโยชน์ในการพิจารณาคดีของศาล
 เพื่อประโยชน์ในการเรียนการสอน การสอบ
 เพื่อแจกจ่ายในชั้นเรียน โดยไม่เป็นการหากาไร
- ไม่ขัดต่อการแสวงหาประโยชน์จากงานอันมีลิขสิทธิ์
ตามปกติของเจ้าของลิขสิทธิ์
- ไม่กระทบกระเทือนถึงสิทธิอันชอบด้วยกฎหมายของ
เจ้าของลิขสิทธิ์เกินสมควร

16. คดีหนังสือกลยุทธ์ในการฝึกอบรม
(คาพิพากษาศาลฏีกา 1908/2546)
 โจทย์จัดทาเอกสารในลักษณะของ “คู่มือการประเมินผลการ
ฝึกอบรม” ออกพิมพ์จาหน่ายใน พ.ศ. 2527, 2531 และต่อมา
อีกหลายครั้ง
 จาเลยพิมพ์หนังสือ “กลยุทธ์ในการฝึกอบรม” ในปี 2540
 โจทก์ฟ้องว่าหนังสือของจาเลยมีเนื้อหาที่คัดลอกและดัดแปลง
มาจากคู่มือของตน จึงฟ้องเป็นคดีแพ่ง เรียกค่าเสียหายจาก
จาเลย
 จาเลยแย ้งว่า ตนนาทฤษฎี แนวความคิด และข ้อมูลความรู้ที่
เกี่ยวกับการติดตาม และประเมินผลการฝึกอบรมของผู้รู้หลาย
ท่าน รวมทั้งของโจทก์มาสร ้างสรรค์งานวรรณกรรมของตนเอง
16

17. 17
คดีหนังสือกลยุทธ์ในการฝึกอบรม
(คาพิพากษาศาลฏีกา 1908/2546)
 จาเลยคัดลอก หรือเลียนงานวรรณกรรมของโจทก์จานวน
ประมาณ 30 หน้า จากจานวนประมาณ 150 หน้า อันอาจถือว่า
เป็นงานบางตอนก็ตาม แต่ สิ่งที่เอามาล ้วนเป็นส่วนของเนื้อหา
สาระที่สาคัญ และมีปริมาณมากเกินสมควร
 การจาหน่ายหนังสือของจาเลยเป็นการแบ่งตลาดของผู้บริโภค
ออกไปส่วนหนึ่งอันเป็นการขัดต่อการแสวงหาประโยชน์จาก
งานอันมีลิขสิทธิ์ตามปกติของโจทก์และกระทบกระเทือน
ถึงสิทธิอันชอบด้วยกฎหมายของโจทก์เกินสมควร
 คาวินิจฉัยคาวินิจฉัย: จาเลยทาซ้าและดัดแปลงงานวรรณกรรมของโจทก์
โดยไม่ได ้รับอนุญาต และเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์โจทก์ ไม่เข ้า
หลักเกณฑ์ของข ้อยกเว ้นการละเมิดลิขสิทธิ์

18. 18
มาตรา 33 การอ ้างอิง
 การกล่าว คัด ลอก เลียน หรืออ ้างอิงงานบางตอนตาม
สมควรจากงานอันมีลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัตินี้ โดย
มีการรับรู้ถึงความเป็นเจ ้าของลิขสิทธิ์ในงานนั้น มิให ้ถือ
ว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ ถ ้าได ้ปฏิบัติตามมาตรา 32
วรรคหนึ่ง
 - ไม่ขัดต่อการแสวงหาประโยชน์จากงานอันมี
ลิขสิทธิ์ตามปกติของเจ้าของลิขสิทธิ์
- ไม่กระทบกระเทือนถึงสิทธิอันชอบด้วยกฎหมาย
ของเจ้าของลิขสิทธิ์เกินสมควร

19. 19
มาตรา 34 ทาซ้าโดยบรรณารักษ์
ห ้องสมุด
 การทาซ้าโดยบรรณารักษ์ มิให ้ถือว่าเป็นการละเมิด
ลิขสิทธิ์ หากมิได ้มีวัตถุประสงค์เพื่อหากาไร และได ้
ปฏิบัติตามมาตรา 32 วรรคหนึ่ง ในกรณีดังต่อไปนี้
(1) การทาซ้าเพื่อใช ้ในห ้องสมุดหรือให ้แก่ห ้องสมุดอื่น
(2) การทาซ้างานบางตอนตามสมควรให ้แก่บุคคลอื่น
เพื่อประโยชน์ในการวิจัยหรือศึกษา
- ไม่ขัดต่อการแสวงหาประโยชน์จากงานอันมีลิขสิทธิ์
ตามปกติของเจ ้าของลิขสิทธิ์
- ไม่กระทบกระเทือนถึงสิทธิอันชอบด ้วยกฎหมายของ
เจ ้าของลิขสิทธิ์เกินสมควร

20. US Supreme Court Case: Suparb Kerdseng
 Copyright
 First-sale doctrine
 The first-sale doctrine authorizes an owner of a
copyrighted work to sell that work without the
permission of the copyright owner
20

21. John Wiley & Sons, Inc. v. Kirtsaeng
 Kirtsaeng is from Thailand and came to the U.S. in 1997
to pursue an undergraduate degree in mathematics at
Cornell University. He later attended a university in
California and earned a Ph.D. in 2009.
 During his time in the U.S., Kirtsaeng received
shipments of textbooks that his family purchased in
Thailand. Kirtsaeng sold these textbooks on commercial
websites such as eBay.com and used the profits to
reimburse his family and to pay for his education.
21

22. John Wiley & Sons, Inc. v. Kirtsaeng
 Kirtsaeng sold $900,000 worth of books
published abroad by Wiley and others and made
about $100,000 in profit. The international
editions of the textbooks were essentially the
same as the more costly American editions.
 A jury in New York awarded Wiley $600,000
after deciding Kirtsaeng sold copies of eight
Wiley textbooks without permission.
22

23. John Wiley & Sons, Inc. v. Kirtsaeng
 Wiley alleges that Kirtsaeng’s importation and
distribution of the textbooks is a copyright
infringement under 17 U.S.C. § 501. John Wiley
& Sons, 654 F.3d at 213-14. Kirtsaeng asserts
he did not violate the Copyright Act because §
109(a), the first-sale doctrine, allows resale of
textbooks without permission from the copyright
owner. Wiley alleges that § 109(a) does not
apply to goods manufactured in foreign
countries.
23

24. John Wiley & Sons, Inc. v. Kirtsaeng
Supreme Court, March 2013
 Justice Stephen Breyer said in his opinion
for the court that once goods are sold
lawfully, whether in the U.S. or elsewhere,
publishers and manufacturers lose the
protection of U.S. copyright law.
 "We hold that the `first sale' doctrine
applies to copies of a copyrighted work
lawfully made abroad," Breyer said.
24

25. 25
2. Copyright vs. Open Access

26. Authors of a copyrighted work
 Copyright is a valuable asset, providing
exclusive control over the copying, distribution,
performance and display of a work as well as
over derivative works.
 As such it calls for careful management. When
publishing a work, the author will sign an
agreement with the publisher; that agreement
will define which rights the author will continue to
hold and which rights are transferred to the
publisher.
26

27. MIT Open Access Policy
27
 “MIT is committed to disseminating the fruits of its
research and scholarship as widely as possible.”
 Harvard University’s Faculty of Arts and
Sciences, Harvard Law School, and the Harvard
Kennedy School, as well as Stanford School of
Education, have similar policies.
 Each Faculty member grants to the MIT
nonexclusive permission to make available his or
her scholarly articles and to exercise the
copyright in those articles for the purpose of open
dissemination.

28. MIT Open Access Policy
28
 It applies to “scholarly articles.” Using terms from
the Budapest Open Access Initiative, scholarly
articles are articles that describe the fruits of
research and that authors give to the world for
the sake of inquiry and knowledge without
expectation of payment. Such articles are
typically presented in peer-reviewed scholarly
journals and conference proceedings.

29. MIT Open Access Policy
29
 The web makes it possible for faculty to share
their articles widely, openly, and freely
 What if a journal publisher refuses to publish my
article because of the prior permission given to
MIT under the policy?
 You have a number of options.
 One is to try to persuade the publisher that it should accept MIT’s
non-exclusive license
 Another is to seek a different publisher.
 A third is to consult with the Program Manager about taking steps
to address the publisher’s specific concerns.
 A fourth is to obtain a waiver for the article under the policy (see
more below under Opting Out.)

30. MIT Open Access Policy
30
 MIT has chosen to distribute articles under its Open Access Policy
using one of the standard Creative Commons licenses: the
Attribution-Noncommercial-Share Alike license.
 This particular CC license means that you are free to share (copy,
distribute and transmit the work) and remix (adapt) the work under the
some conditions
- Attribution: You must attribute the work in the manner specified
by the author or licensor (but not in any way that suggest that they
endorse you or your use of the work)
- Noncommercial: You may not use this work for commercial
purposes
- Share Alike: If you alter, transform, or build upon this work, you
may distribute the resulting work only under the same or similar license
to this one.

31. Key Terms of a
Creative Commons license
 Attribution = you must attribute the author and/or
licensor in the manner they require.
 Non-Commercial = you may not use the work in a
manner primarily directed toward commercial advantage
or private monetary compensation.
 No Derivatives = you may only make verbatim copies of
the work, you may not adapt or change it.
 Share Alike = you may only make derivative works if
you license them under the same Creative Commons
license terms.
31

32. Types of Creative Commons License
Full license: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.0/legalcode
 Attribution (CC BY)
 Attribution Share Alike (CC BY-SA)
 Attribution No Derivatives (CC BY-ND)
 Attribution Non-Commercial (CC BY-NC)
 Attribution Non-Commercial Share Alike
(CC BY-NC-SA)
 Attribution Non-Commercial No
Derivatives (CC BY-NC-ND)
32

33. 3. การบริหารจัดการทรัพย์สินทางปัญญา

34. การนาเข ้าสู่
ระบบ
คุ้มครอง
ทรัพย์สิน
ทางปัญญา
การนา
ทรัพย์สินทาง
ปัญญาไปใช ้
ประโยชน์
การสร ้าง
ทรัพย์สิน
ทางปัญญา
ระบบทรัพย์สิน
ทางปัญญา
• การลงทุนวิจัยและพัฒนา
• บุคลากรวิจัย
• โครงสร ้างพื้นฐานทาง วทน. เช่น อุทยาน
วิทยาศาสตร์, เครื่องมือ และอุปกรณ์
• แรงจูงใจกระตุ ้นการวิจัยและการสร ้าง IP
• ประสิทธิภาพระบบการจดทะเบียนคุ ้มครอง
ทรัพย์สินทางปัญญา
• ความสามารถในการพัฒนากฎหมายคุ ้มครอง
IP ที่ตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงทาง
เทคโนโลยี
• การสนับสนุนทางการเงินเพื่อการใช ้ประโยชน์ IP ในเชิงพาณิชย์ (Commercialization)
• การให ้สิทธิความเป็นเจ ้าของ IP แก่ผู ้มีศักยภาพในการนา IP ไปใช ้ประโยชน์
• ความสามารถในการถ่ายทอดเทคโนโลยีระหว่างมหาวิทยาลัยกับภาคอุตสาหกรรม
ระบบทรัพย์สินทางปัญญาและปัจจัยสนับสนุน

35. TTO
สานักงานถ่ายทอด
เทคโนโลยี
บริหารทรัพย์สินทางปัญญา
และความสัมพันธ์ระหว่าง
นักวิจัยและนักธุรกิจ
๑. ค ้นหางานวิจัยที่
ตลาดต ้องการ
๔.ยื่นจดสิทธิบัตร
๖. อนุญาตให ้ใช ้สิทธิ
เทคโนโลยี และจัดให ้
มี consultancy
program
การปฏิบัติงานของการปฏิบัติงานของ
สานักงานถ่ายทอด
เทคโนโลยี (TTO)

36. Why do we obtain IPR?
 IPR is a bridge for leading research
achievements by universities to new products
launched to society
 IPR gives incentives to researchers to put their
research achievements into commercial use,
while publishing achievements in academic
journals

37. From Invention to Technology
Licensing: Cycle of Intellectual Creation
Invention
Disclosure
Evaluate the
Invention
Patent
Application
Marketing
Licensing
Royalty
Management
University,
Researchers,
R&D budget
University University/TLO TLO/Patent Agent
TLO
TLO acting as
A mentor
TLO/CompanyTLO
Univ. based
startups
University

38. Services that TLO offers
 Facilitating invention disclosures
 Technology assessment and valuation
 Patent Application (could be outsourced), Patent
Maintenance and Patent Management
 Commercialization Planning/ Marketing
 Licensing
 Post Licensing Management
 Business Development

39. State of the art: Facilitating
Invention Disclosures
 Educate researchers on key issues regarding
tech. transfer
 Streamline systems and procedures for
disclosure: electronic invention reporting is
essential
 Institutional policies must be available and up-to-
date

40. State of the art : Technology
assessment
 Personnel are key to success- must have
scientific/ technical and business credentials
 Must understand criteria for various
commercialization pathways/ barriers
 Basic knowledge of IP law and strategy are key

41. State of the art: IP Management
 Establish Basic IP Framework: IP policy,
employment contract, nondisclosure agreement
 Determining rights to the invention based on
technical feasibility, patentablility, and
marketability
 Post registration management- patent
maintenance, monitoring patent infringement

42. State of the art: Marketing
 Increase technology exposure through several
channels such as techno-mart, cyber homepage
and trade show
 Enhance value of individual technologies
through bundling
 Firms that express interest in technology are
frequently asked to sign confidentiality
agreements

43. State of the art: Licensing
 Assessing the firm’s product lines, production
and marketing capabilities, financial status to
secure the successful commercialization
 License types include exclusive license, non-
exclusive license and sole license
 License agreement typically include the
provisions of a license payment, patent
management expenses, technical assistance
fees, definition of specific patent rights licensed,
commercialization milestones, and license term

44. State of the art: Business Development
and Strategic Alliances
 Partner with existing company to develop and
market products based on technology
 Create, develop business plan, recruit
management, and raise venture capital
 Alliances are important locally, nationally and
globally
 Growing number of research collaborations lead
to jointly owned IP: must be able to manage
within different situations, environments

45. TLO’s Staff and their work (1)
Staff Number Main work
Director 1 TLO management, Plan
strategy and systems for
tech. Transfer, Establish
IP policy, Manage budget
Licensing
Specialist
1+ Evaluate invention,
Market research and
evaluation, Marketing,
Negotiating license,
Customer management
Information
Specialist
1+ Investigate prior art,
Collect market and
business information

46. TLO Staff and Their work(2)
Staff Number Main Work
General Affairs
Manager
1 PR, General services inside
and outside, Contract
Management
Accounting
Manager
1 IP maintenance, Licensing
fee management, Payment
to outside, Revenue sharing
management
Administrative
staff
1+ Database input,
Correspondence, Other
office administrative work

47. TLO’s Key Success Factors
 Inventor’s enthusiasm and deep interest for
commercialization
 Licensee’s strong enthusiasm for new business
 Open-minded attitude of inventors and licensees
(e.g., acquaintance)
 Reliance on technology transfer specialists

48. 48
piengpen@sti.or.th
National Science Technology and Innovation Policy Office
319 Chamchuri Square Building, 14th Floor
Phayathai Road, Patumwan
Bangkok, 10330 Thailand
Tel: + 66 2160 5432 to 37
Fax: +66 2160 5438