1. INFOB000K
DIT INFOBOOOK GEEFT U EEN INDRUK VAN HET TWINTIGJARIG JUBILEUM
BOOOSTING 20 JAAR VOORUIT! DAT OP 10 OKTOBER 2008 MET BIJNA 200
31 AUGUSTUS 1988 IS BOOOSTING OPGERICHT. VRIJDAG 10 BOUWINNOVATOREN IS GEVIERD IN DEEL I. DEEL II IS VOORAL BESTEMD
OKTOBER 2008 HEEFT BOOOSTING HET 20 -JARIG BESTAAN VOOR ORGANISATIES DIE GEÎNTERESSEERD ZIJN IN HET AANSLUITEN BIJ
GEVIERD, MET HET SYMPOSIUM BOOOSTING 20 JAAR VOORUIT! DIT BOOOSTING. HET GEEFT EEN WELISWAAR TIJDSGEBONDEN, MAAR GOEDE
STOND GEHEEL IN HET TEKEN VAN DE TOEKOMST. ALGEMENE INDRUK VAN DE ORGANISATIE EN ACTIVITEITEN VAN DE
STICHTING.
10102008
DEEL I HET JUBILEUMBOEK > Het toekomstgerichte symposium
was verdeeld in drie blokken. Nieuwe persepectieven, nieuwe technologieën
en nieuwe drivers voor bouwinnovatie. Jeroen Mensink (JAM*) schreef zijn
B000STING
indruk op van de gehele feestdag. Jeroen van Nieuwenhuizen en Frido van
NIeuwamerongen (Arconiko Architecten) gaan dieper in op de zes lezingen.
20JAAR V00RUIT Na de zes presentaties was Booosting Futureprooof, een discussie o.l.v.
scheidend voorzitter Harm Boomsma, hij stelde het nieuwe bestuur en de
gasten vragen over de impact van bouwinnovaties. Uit de zaal kwamen veel
suggesties, maar ook na het jubileum hebben wij veel toekomst-tips
ontvangen. De meeste zijn in dit boek opgenomen. Evenals de filmshooots
die de presentatieblokken lardeerden. Oprichters en oud-bestuurders
worden hier eveneens geciteerd.
DEEL I HET INFOBOEK > Het informatiedeel, voor een actueel
overzicht van de activiteiten verwijzen wij u naar www.booosting.nl. Bestuur
en secretariaat blijven activiteiten opzetten met een hoog kijk zo kan het ook
- gehalte en reserveren tijd voor relectie en bezinning. Volgens mij is dat de
manier om samen een vernieuwende, toekomstgerichte architectuur te
realiseren.
<

2. 02 INHOUD INFOBOOOK booosting
INHOUD
Inhoud 02
Inleiding More nature inside 03
deel I deel II
Jubileum Booosting 20 jaar vooruit! Booosting
verslag gehele dag (JM) 05 wat is booosting? doelstelling 42
BLOK 1 Nieuwe Perspectieven (FN) waarom lid worden van booosting 43
> Ruud Smits 14 testimonials 43
> Piet Vollaard 16 lid worden van Booosting 44
BLOK 2 Nieuwe Technologieën (JvN)
> Leijdecker 18 tarieven lidmaatschap 44
> van der Zwaag 19 participanten 45
BLOK 3 Nieuwe Drivers (JvN) 20 bestuur 46
> Wim Sinke 21 booosting activiteiten 47
> Jan Brouwer 21 aanmeldingsformulier ???
´Van Drivers naar Doen´ Atto Harsta, voorzitter 22 1
Uitspraken 20 jaar vooruit 26 acroniem/antwoordkaart 50
De film, nieuwe perspectieven 30 sponsors 52
Ontwikkelingen 34 agenda ???
Interview Atto Harsta en Harm Boomsma 37 colofon
programma 101008 40?
nieuwe participanten per 1.1.2009 ??
productie wk 2 : woe 7 tm vr 16 jan09
afleveren wk 4: ma 19 jan. Bij secretariaat Booosting
<

3. booosting IN 2009 03
MORE NATURE INSIDE
Velen van ons nemen in hun dagelijkse leven te weinig tijd om af en toe
even stil te staan bij de vraag of ze nog met de juiste dingen bezig zijn. In
de bouw gaat dit niet anders. Integendeel. Wij bouwers staan bekend om
ons projectgebonden doorjagen. Als je éindelijk mag ontwerpen, leveren of
bouwen dan blijkt er zoveel tijd te zijn verspild dat er geen moment verloren
mag gaan, laat staan over is. Handen uit de mouwen en klaren die klus.
Ik wil meer tijd voor bezinning en bezieling.
Ik vraag me af of we de dingen maken die we zouden moeten maken. Maken
we zinvol gebruik van de laatste technologieën en processen? Geeft onze
huidige architectuur een antwoord op de sociale, maatschappelijke en
economische situatie van vandaag én morgen? Is zij toegerust om 100 jaar
verandering te herbergen en te faciliteren? Klopt uw koers, uw visie op de
bouw, uw bouwbijdrage met de wereld om u heen?
Het huidige bestuur van Booosting ziet het beantwoorden van deze vragen Ook voor de Booosting-
als drivers voor het bouwen van morgen. Drivers waar juíst de koplopers in organisatie zelf geldt dat
bouwinnovatie die Booosting vertegenwoordigen mee aan de slag moeten. wij ons continu aanpassen
Simpelweg om het morgen slimmer en beter te doen dan gisteren. en het tegendraadse
karakter overeind houden.
Wij zien het als onze taak om onze aangeslotenen daarin te voorzien en te Bestuur en secretariaat
stimuleren en om daar gezamenlijk mee aan de slag te gaan. moeten kritisch beschouwen
wat er om haar heen
Het Booostingthema van 2009 More Nature Inside verwijst naar deze visie: gebeurt en reageren met
doeltreffende initiatieven.
> architectuur die de slimheid van de natuur,
inclusief 20 miljoen jaar evolutie, benut Ik wens u veel leesplezier!
> architectuur waarbij de mens weer centraal staat
> architectuur die integraal is benaderd en van binnenuit ontworpen is Atto Harsta
> architectuur met een ziel voorzitter
<

5. DEEL I

6. 06 VERSLAG SYMPOSIUM 20 JAAR VOORUIT booosting
10102008
B000STING
20JAAR
>

7. booosting VERSLAG SYMPOSIUM 20 JAAR VOORUIT 07
technologie en communicatie aan de hand van het boek ‘De zelfdenkende
pil’. Het boek, onder redactie van Rutger van Santen tot stand gekomen, is
een bundeling van essays van wetenschappers uit verschillende vak-
gebieden en hun kijk op de komende 20 jaar.
WAT EEN PRACHTIGE LOCATIE OM ONZE TWINTIGSTE VERJAARDAG TE
VIEREN: IN DE GROTE ZAAL VAN HET SCHEEPVAART- EN TRANSPORT COLLEGE Engineering for
OP DE MÜLLERPIER, UITKIJKEND OVER DE HAVENS VAN ROTTERDAM. a sustainable
society
V00RUIT
Toch was het niet zo gepland, legt scheidend voorzitter Harm Boomsma uit
nadat hij iedereen welkom heeft geheten. Het is voor Booosting immers
gebruikelijk om bij de TU Delft of de TU Eindhoven te gast te zijn, maar door
een ‘bedrijfsongeval in Delft’ moesten de feestelijkheden uitwijken naar
Rotterdam. De link tussen Rotterdam en Booosting was overigens snel gelegd,
ze staan immers allebei in het teken van hard werken, aldus Boomsma. Een
bont gezelschap, waaronder vele oud-bestuurders en een keur aan sprekers,
kwam bijeen om stil te staan bij 20 jaar Booosting. Of eigenlijk bij de
komende 20 jaar, want Booosting kijkt natuurlijk vooruit en niet achterom.
Welke innovaties en ontwikkelingen beïnvloeden de komende twintig jaar
ons vak, dat van architecten, ontwerpers en productontwikkelaars? Robert
Winkel (nieuw bestuurslid) trad op als moderator van de middag.
Jouke Post viel in voor Rutger van Santen en toont ons de samenhang tussen In delen wordt een film getoond waarin Booosting prominenten, Jan Brouwer,
de samenleving en de vraag naar technische innovaties in de loop van de Mick Eeckhout, Jos Lichtenberg, Jouke Post en Jan Westra, zich uitspreken over
geschiedenis. Ook voor Booosting is e.e.a. veranderd. Het ging ooit over de toekomst. Zij verwachten dat producenten een grotere rol zullen spelen,
meterkasten, maar de vraagstukken worden steeds groter, complexer en dat conceptuele innovatie meer integratie vraagt en dat de materialiteit van
interessanter. De ingenieur werkt niet meer alleen, maar samen met alfa’s architectuur weer belangrijk wordt. Ook vragen zij zich af wat Booosting kan
en gamma’s. Het leitmotiv is ‘engineering for a sustainable society’. Post doen voor bedrijven die innoveren. Welke maatschappelijke problemen kan
bespreekt drie aspecten; wetenschap en medische technologie, duurzame de bouw helpen oplossen en hoe kan Booosting daartoe een stimulans zijn?
>

8. 08 VERSLAG SYMPOSIUM 20 JAAR VOORUIT booosting
>

9. booosting VERSLAG SYMPOSIUM 20 JAAR VOORUIT 09
De eerste branchevreemde spreker is Ruud Smits, hoogleraar Innovatie van Egeraat en Zwarts & Jansma in respectievelijk Moskou en Zoetermeer. In
Wetenschappen in Utrecht. Hij geeft aan alleen van de bouw te weten dat zijn snelcursus auteursrecht wijst Vollaard op het onderscheid tussen
het een gesloten en conservatief imago heeft en is vereerd desondanks te intellectueel eigendom (recht tot verveelvuldiging en openbaarmaking) en
mogen spreken. Innovatie lijkt voor de buitenwereld vooral een hele jonge industrieel eigendom (patent). Bij intellectueel eigendom gaat het niet om
wetenschap met een hoog R&D intensief gehalte, aldus Smits, maar dat is het idee, maar om de expressie van een idee. De creatie moet origineel zijn
een misverstand. Innovatie is (met internet als voorbeeld) een combinatie en de maker is automatisch auteursrechthebbende. Recht kun je verkopen
van de stand van de techniek en de (maatschappelijke) context. En die is en geldt tot 50-70 na de dood van de auteur. Het bezwaar van Vollaard is
altijd anders en gaat gepaard met creatieve destructie. Met iets nieuws moet gebaseerd op het feit dat architecten werken in een traditie van voort-
ook het oude nog kapot en dat is meteen het lastige van innovatie. Smits borduren op voorgangers. En dat is een grijs gebied, zeker voor een rechter.
bevestigt de door Post genoemde noodzaak om met meer dan alleen Het gaat bovendien om gebruiksvoorwerpen, openbare kunst waar niet aan
ingenieurs aan innovatie te werken. Hij noemt daarbij het significante onder- valt te ontkomen. In navolging van Open Source is dit een pleidooi voor
scheid tussen inventie (het domein van wetenschap met peer reviews) en Open Design. Je kunt ook sommige rechten voorbehouden in plaats van alle
innovatie (waar Bill Gates van Microsoft marktleider maakt??). Het effect van rechten voorbehouden. Dat maak je kenbaar met Creative Commons
innovatie is lastig vast te stellen en economen zijn het er onderling dan ook symbooltjes. De oproep is: ga Open Source!
niet over eens. Reden waarom het CPB, die de theorie van Adam Smith
hanteert, innovatie niet meetelt. En dan te bedenken dat de politiek beleid Hoe om te gaan met creatieve
maakt op basis van gegevens van het CPB! Smits ziet de bouwpraktijk de destructie in een branche die
komende tijd voor een aantal relevante vragen gesteld. Hoe om te gaan met bekend staat als star?
creatieve destructie in een branche die bekend staat als star? Life cycle
kosten zullen zwaarder gaan wegen dan investeringskosten en dat zal boven-
dien leiden tot nieuwe vormen van aanbesteden. Een belangrijke pijler voor
verandering is nog altijd onderwijs. Daar wordt de kiem gelegd. En de
implementatie van duurzaamheid zal een grote opgave zijn, nu alle techniek
ervoor eigenlijk al gereed is.
Piet Vollaard pleit in zijn prikkelende bijdrage van © naar CC (van copyright
naar Creative Commons) voor een Open Source houding en toont aan dat
architecten zich helemaal niet bezig zouden moeten houden met copyright
op hun werk. Dat zit innovatie alleen maar in de weg en is bovendien
juridisch moeilijk hard te maken als het erop aankomt. Om de willekeur van
juristen en de absurditeit van de rechtzaken te onderstrepen toont Vollaard
voorbeelden van Peter Struyken’s lichtkunstwerk onder het NAi, het
beeldmerk van Ben van Berkel’s brug in Rotterdam en de rechtzaken van Erick
>

10. 10 VERSLAG SYMPOSIUM 20 JAAR VOORUIT booosting
De ontwikkeling van anti-graffiti en anti-reflectie. De automobielindustrie gaat nog voorop in de
nano-toepassingen toepassingen van nanotechnologie (in de vorm van bijvoorbeeld kras-
voor architectuur en bestendige lakken), maar Leydecker voorziet voor architectuur en design in
design een ticket de ontwikkeling van nano-toepassingen een ticket naar een grotere markt.
naar een grotere Nano kan immers onzichtbaar de functionaliteit van de oppervlakte aan-
markt passen aan specifieke eisen.
Sybrand van der Zwaag van Aerospace (DC Mat) van de TU Delft, laat in zijn
betoog zien hoe zelfherstellende materialen werken en wat we ermee kunnen
doen. Tot voor kort hebben we altijd materialen gemaakt waarbij de atomen
op de goede plek werden gebracht waar ze vervolgens moesten blijven.
Schade moest worden voorkomen. Maar dat denken wordt anders. Het
menselijk bot heeft bijvoorbeeld cellen die schade van binnenuit repareren.
Maar waarom zou je zelfherstellende bouwmaterialen willen? In het geval
repareren veel geld kost of als hoge betrouwbaarheid vereist is. Of als de
oppervlaktekwaliteit heel belangrijk is en wanneer reparatie in hoge mate tot
In een tweede filmfragment constateren de prominenten een verschuiving
van aandacht naar de schaal van de stad, de grotere structuur. Een flexibel
invulbaar, geconcentreerd wonen en werken, met ‘mutatiecapaciteit’. Kunst-
stof en recycle technologie zullen een hoge vlucht nemen, is de verwachting.
Het conceptueel niveau zal belangrijk blijven, net als de antenne functie waar In het beste geval
Booosting zich altijd al sterk voor heeft gemaakt. wordt al deze
kennis ook door
Interieurarchitecte Silvia Leydecker uit Keulen is in nanotechnologie gedoken. architecten benut
Nano wil zeggen heel klein en hoogst reactief. Het wordt toegepast om
producten te optimaliseren, bescherming te bieden tegen schade, minder
onderhoud nodig te maken. Door reductie van gewicht efficiënt en
besparend te zijn of duurzaamheid c.q. comfort te vergroten. Materialen
worden op maat aangepast, waarbij oppervlakten van materialen bijzondere
eigenschappen krijgen. Voorbeelden zijn krasvast of krasbestendig, zelf-
reinigend of easy-to-clean, maar ook bijvoorbeeld luchtreinigend, met UV-
bescherming, brandveilig, waterafstotend, anti-vingerafdruk, anti-bacterieel,
>

11. booosting VERSLAG SYMPOSIUM 20 JAAR VOORUIT 11
irritatie leidt. Voorbeelden zijn de Mihara Bridge in Hokkaido (Japan) van zelf te gaan toepassen. Liever eerst aantrekkelijk maken en daarna werken aan
herstellend beton en de bruggen in de binnenstad van Amsterdam, die zich- goedkopere oplossingen, dan wachten tot de toepassing goedkoop is.
zelf met een combinatie van CO2 en water uit de gracht repareren. Maar ook
de zelfherstellende coating, die krassen in de autolak herstelt door bloot- Jan Brouwer, nog maar net afgezwaaid als Rijksadviseur Infrastructuur,
stelling aan zonlicht. In het slechtste geval wordt al deze kennis alleen door bracht met zijn voordracht Fast Lane de innovatie op het gebied van
lucht- en ruimtevaart techneuten benut, in het beste geval ook door mobiliteit in beeld. Mobiliteit, de niet aflatende verplaatsingsdrift van de
architecten, aldus Van der Zwaag. mens, vraagt om verkeersregels en om meer ruimte voor onze medemens.
Maar de diverse vormen van infrastructuur, reëel en virtueel, zijn on-
Booosting is een mentaliteit, wordt in het laatste filmfragment gesteld. En voldoende op elkaar afgestemd. Mobiliteit was lange tijd verbonden aan een
ook al komt innovatie veelal voort uit commerciële overwegingen, voor zeker optimisme, maar sinds het rapport van de club van Rome gaat het
ontwerpers is het natuurlijk vooral een intellectuele uitdaging. Booosting imago bergafwaarts. Brouwer doet een poging om de mobiliteit uit het
moet de nieuwsgierigheid naar het maken vasthouden. Advies aan jonge pessimisme te tillen. Virtuele mobiliteit wordt steeds belangrijker, maar in
ontwerpers is dat ze nooit tevreden moeten zijn met wat er is. Ze moeten de stedenbouw is daar te weinig aandacht voor. Andere disciplines en
moedig zijn, naïef, intelligent en niet ophouden te vechten tegen problemen ontwerpbenaderingen moeten worden ingeschakeld voor de toekomst van
in het bouwproces. En daarvoor moeten ze uithoudingsvermogen hebben. de stad. Vanuit de rol van Rijksadviseur Infrastructuur plaatst Brouwer enkele
opmerkingen over de relatie tussen mobiliteit en stad. Infrastructuur is van
Wim Sinke (Energy Research Center of the Netherlands (ECN)) bestrijdt in
zijn betoog de zeven mythes over zonne-energie. We praten dan over zonne-
stroom en gaan voor het gemak even uit van een black box; licht erin, stroom
eruit. De mythe is dat zonne-energie voor niches is, maar recente onder-
zoeken tonen aan dat het juist een grote toekomst heeft. Het heeft niet alleen
effect in de Sahara, maar is de best verdeelde energiebron ter wereld. Dat het
nooit zou kunnen concurreren, wordt tegengesproken door actuele cijfers
over piekvraag en de verwachting dat over 10 jaar een goed distributienet Schaalvergroting
aanwezig zal zijn. Architecten en stedenbouwers beschouwen zonne- in de aandacht
energie als een beperking bij het ontwerpen, terwijl volgens Sinke zonne- van Booosting
energie toegevoegde waarde biedt aan gebouwen. Dat het niet betrouwbaar van het huis
zou zijn, wordt gepareerd met de reactie dat met een intelligent net, in naar de stad z
combinatie met andere duurzame energie, voldoende zonne-energie kan
worden opgeslagen. Het zou niet duurzaam zijn, maar zelfs in Nederland
wordt de investering nu al binnen 3 jaar terugverdiend. En dat het beter is
nog even te wachten met instappen wordt fel bestreden, want het is nu de
hoogte tijd om te handelen. Sinke roept ons dan ook op om zonne-energie
>

12. 12 VERSLAG SYMPOSIUM 20 JAAR VOORUIT booosting
>

13. booosting VERSLAG SYMPOSIUM 20 JAAR VOORUIT 13
wezenlijke betekenis voor de stad. Stationslocaties worden bijvoorbeeld Iedereen is
steeds belangrijker. Hun programma uitgebreider, met meer commercie. Booosting!
Stationsomgevingen zijn knooppunten geworden voor verschillende We kunnen 20
vormen van infrastructuur. Een groot aantal stations in Nederland is dan ook jaar vooruit!
tot nationaal sleutelproject benoemd. Infrastructuur zelf ziet Brouwer de
komende 20 jaar niet zoveel veranderen. Files zullen we nog wel een tijdje
houden, maar de middelen zullen langzaam veranderen. Schonere
motoren, elektrificatie, minder geluid en fijnstof kunnen op termijn een einde
maken aan de schermen langs de snelweg. Brouwer constateert een
schaalvergroting in de aandacht van Booosting van het huis naar de stad.
En vraagt zich na afloop af waarom niemand kritisch reageerde op zijn
betoog over de stedelijke en regionale schaal. Programmatische studies naar
nieuwe mobiliteitsknooppunten zijn een prima initiatief, maar hij ziet liever
dat Booosting zich weer bezighoudt met het ‘Booostinghuis’ in plaats van
het ‘Snelweghuis’.
n ROBERT WINKEL TRAD OP ALS MODERATOR VAN DE MIDDAG
Tot slot stelt Harm Boomsma het nieuwe bestuur voor en vraagt de
aanwezigen waar hun bedrijf over 20 jaar zal staan. En hij vraagt wat het
nieuwe bestuur moet gaan doen om de leden te steunen. Berend Groeneveld Waar zullen jullie
streeft naar meer samenwerking bovenin de bouwkolom en Iwan van bedrijven over
Bochove wil naar 50% duurzame energie in de EU. Atto Harsta wil meer 20 jaar zal staan?
natuur als voorbeeld voor het ontwerp en Jouke Post wil de bouwkolom laten
kantelen, de TU’s integreren en Booosting daarin de schakel laten zijn.
Martin Smit wil kijken naar andere vakgebieden en Marcel Vroom pleit voor
een terugkeer naar de basis van Booosting en wil vooral nieuwe technologie
agenderen. Aan het einde van deze propvolle middag houdt Atto Harsta zijn
‘maiden speech’ als nieuwe voorzitter en roept ons op om gezamenlijk aan
de slag te gaan. Om met elkaar naar buiten toe laten zien wat Booosting
doet en denkt en vooral heel veel innovatie te gaan realiseren. Iedereen is
Booosting! We kunnen 20 jaar vooruit! <<
tekst: Jasper Moelker
foto’s: Frank van den Burg
<

14. 14 VERSLAG RUUD SMIT 20 JAAR VOORUIT booosting
NIEUWE PERSPECTIEVEN Innovatie,
het oudste beroep van de wereld
‘INNOVATIE IS HET OUDSTE BEROEP VAN DE WERELD’ IS DE BOUDE UIT-
SPRAAK VAN PROF. DR. IR. RUUD SMITS BIJ HET BEGIN VAN ZIJN
VOORDRACHT.
Al in de oudheid had de bedenker van beter gereedschap voorsprong op zijn
soortgenoten. Innovatie is dus van alle tijden en innovatie heeft ook altijd
een wezenlijk verandering van de maatschappij bewerkstelligt. Zo heeft de
uitvinding van het wiel het hele transportsysteem veranderd en heeft de
uitvinding van de stijgbeugel in de 5e eeuw (#check) in Mongolie een
beslissende invloed gehad op de ontwikkeling van een klassenmaatschappij
in 16e eeuws Europa. ‘Maar’, zo waaschuwt Smits, ‘Innovatie is veel meer
dan Research en Development’. Het is vreemd dat de overheid met het
programma Nederland-Innovatieland zo inzet op innovatie in de industrie.
Zeventig procent van de Nederlandse economie bestaat uit diensten, en in
de toekomst groeit dit percentage alleen maar. Een groot deel van de
innovatie is dan ook te vinden in de dienstensector. Big Brother van
Endemol is een zeer succesvolle innovatie. En in de tuinbouw, een belang-
rijke sector in Nederland, wordt er niet meer fruit verkocht maar worden er
wel steeds meer diensten aan gekoppeld. Bijvoorbeeld geschild, of als
gemengde fruitsalade in bakjes. Niet meer maar wel onderscheidend van de
concurrenten én met meer winst.
INVENTIE EN INNOVATIE
Ruud Smits wil graag een veelgemaakte verwarring de wereld uit helpen: die
tussen inventie en innovatie. Inventie is een wetenschappelijk proces waar
nieuwe ontdekkingen gedaan worden, innovatie is een maatschappelijk
proces waar waarde aan een nieuw idee gekoppeld wordt. Einstein is een
duidelijke inventor, Bill Gates een rasechte innovator.
>

15. booosting VERSLAG RUUD SMIT 20 JAAR VOORUIT 15
Innovatie is geen solistisch werk zo stelt Smits. Het is teamwerk, waar
geharde Beta’s samenwerken met Gamma’s; techneuten met commerciëlen.
Want een innovatie is pas een innovatie als het een succesvolle markt kent.
‘there in no more beautiful curve than the selling curve’ plachte Raymond
Loewy, ontwerper van de greyhoundbus en het cola flesje te zeggen.
Nog een misvertand: Innovatie komt de slimme geest aanwaaien. Nee, zegt
Smits: innovatie is moeilijk. Voor innovatie moet men uit de bestaande
systemen breken. Gewoonten en normen opzij zetten, tegenstand over-
winnen. Creative Destruction: de oude strcuturen afbreken om er weer
nieuwe, verbeterde structuren voor te kunnen opbouwen.
Innovatie vergt dan ook een lange adem: het is een continue inspanning om
mensen te overtuigen en concurrenten voor te blijven. De omstandigheden
veranderen daarbij doorlopend: economische structuren veranderen, de
globalisering zet door. Een land als Nederland kan al lang niet meer
concurreren met opkomende industriële landen als Korea en China. We
moeten doorschuiven in de Value Chain: meer toegevoegde waarde aan
diensten en producten koppelen: extra diensten, vernieuwde zorg, uitdagend
design. Hierin loopt Nederland (nog) voor ten opzichte van de Aziatische
landen. Deze verschuiving van aandacht betekent ook een andere wijze van
onderwijs: meer op creativiteit, meer nadruk op samenwerking en oorspron-
kelijk denken, minder op het stampen van kennis.
En voor de bouw, heeft Smits nog innovatiesuggesties voor de bouw?
Jazeker. De eerste is de huidige aanneempraktijken te veranderen. Minder
op kosten, meer op life-cycle costs en dus meer op kwaliteit. Ook het
onderwijs moet aangepast. Ook in het bouwkundig onderwijs moet meer de
nadruk komen op creativiteit en samenwerking. Niet alleen met de eigen
(beta) schoolgenoten, maar ook met gamma studenten als bedrijfskunde en
economie. En pak de twee huidige thema’s op: zorg en duuzaamheid. De
babyboomers gaan vanaf volgend jaar met pensioen. Speel er op in met
meer diensten.
Misschien is dat nog wel het belangrijkste advies van innovatieprofessor
Smits van deze bijeenkomst: minder stenen stapelen, meer diensten. <<
>

16. 16 VERSLAG PIET VOLLAARD 20 JAAR VOORUIT booosting
NIEUWE PERSPECTIEVEN
Copyright is for losers ©®*
PIET VOLLAARD PLEIT VOOR AFSCHAFFING VAN HET AUTEURSRECHT EN AAN Het klinkt misschien erg logisch dat de ontwerper beschermd wordt, toch
TE SLUITEN BIJ DE ‘DELEN-CULTUUR VAN DE 21STE EEUW. vindt Vollaard het voor architecten zeer achterhaald. Allereerst omdat elke
architect bij zijn ontwerpen schatplichtig is aan talloze andere ontwerpers.
Veel architecten beschermen nog steeds hun gebouwen met het auteurs- Elk gebouw borduurt voort op eerdere ontwerpen. Maar dit is voor Vollaard
recht. Zij proberen daarmee niet alleen plagiaat tegen te gaan, of het beeld- nog niet eens het belangrijkste argument. Veel essentiëler is het feit dat
merk te beschermen, nee zelfs wordt er geprobeerd uitbreidingen van een architectuur gebruiksvoorwerpen ontwerpt. En als het gebruik verandert,
gebouw te voorkomen. Een extra dakkapel zit er niet in als het aan de moet het gebouw mee kunnen veranderen. Weerstand hiertegen is amoreel!
auteursrechtadepten ligt: een aantasting van de goede naam van de
architect. GOOI OPEN DIE POORT!
Nee, voor Vollaard is het zonneklaar. Het auteursrecht hoort bij de achter-
Het is Piet Vollaard, architect en directeur van Archined, een doorn in het haalde periode van de Romantiek waarin de unieke schepping van de
oog. Het past geheel niet meer bij deze tijd van copy-paste en samplen. kunstenaar werd aanbeden. Nu, in de 21ste eeuw, verspreid de cultuur zich
Neem nou het voorbeeld van de gekromde arcade bij het Nederlands zo snel en is zo lastig vast te stellen wat de bronnen van een kunstwerk zijn,
Architectuur Instituut, door de architect Jo Coenen bedacht voor evene- dat auteursrechten voor ontwerpen zinloos is. Nee gooi open die poort!
menten. Echter toen de pilaren werden beschilderd voor de tentoonstelling Het auteursrecht is een rem op innovatie; delen is de motor van onze
over Zuid Afrika, protesteerde Peter Struycken hier tegen. Zijn kunstwerk, een informatietijdperk.
lichtobject in de gekromde arcade, zou erdoor aangetast worden en zijn
‘goede naam’ bezoedeld. Het NAi heeft de schilderingen maar verwijderd. Vollaard stelt voor aan te sluiten bij de Open Source cultuur zoals we die al
Omdat er over de auteursrechten bij architectuur veel onduidelijk is wil kennen op het Internet en de kunsten. Het kennisnetwerk Wikipedia en het
Vollaard eerst kort schetsen wat het begrip precies inhoud. ‘Het auteursrecht computerbesturingssysteem Linux zijn twee van de vele voorbeelden.
is het recht tot verveelvoudiging en openbaarmaking van een werk van Open Source wil zeggen dat de ontwerper de bron vrijgeeft voor gebruik
wetenschap, letterkunde of kunst’. Dit recht is in 1886 vastgelegd in de door anderen, en daarmee afziet van zijn auteursrechten. Maar ook in de
Berner Conferentie. Het recht beschermt geen ideeën, ideeën zijn niet te Open Source cultuur blijven spelregels nodig. De maker kan vastleggen wat
beschermen. Het beschermt alleen de expressie van ideeën. Dus niet het anderen met zijn ontwerpen mogen doen. Bijvoorbeeld alleen voor niet-
idee telefoonnummers te verzamelen in een telefoonboek, wel de wijze commercieel gebruik of te gebruiken met naamsvermelding. Hiervoor zijn
waarop het boek is ontworpen. De auteurrechten liggen automatisch bij de al grafics gemaakt die op Internet regelmatig te zien zijn bij foto’s of muziek.
ontwerper, zelfs bij verkoop van de rechten. (zie kader)????
>

17. booosting VERSLAG PIET VOLLAARD 20 JAAR VOORUIT 17
Voor Piet Vollaard is het duidelijk wat Booosting te komende jaren moet txt: Frido van Nieuwamerongen
doen wil het zijn innovatieve aspiraties behouden: ‘Sluit je aan bij de open foto’s: Frank van den Burg
cultuur van de 21ste eeuw en bevorder de Open Source visie in de * Uitspraak van Banksky, een kunstenaar die de unieke kunstexpressie
bouwwereld. Neem het voortouw in een cultuur van delen en zet een bekritiseerde door kunstwerken te bewerken of eigen kunst in musea te hangen.
database op van Open Source ideeën met hun voorwaarden. << (waar ze meestal binnen twee uur weer verwijderd werden)
>

18. 18 VERSLAG SYLVIA LEYDECKER 20 JAAR VOORUIT booosting
NIEUWE Nano coatings
TECHNOLOGIEN
T ijdens het symposium op 10 oktober 2008 kwamen nano technologie en Nanotechnologie is onzichtbaar en toch van enorme invloed op producten
zelf herstellende materialen aan bod, maar er zijn natuurlijk veel meer en materialen volgens Sylvia Leydecker. Nu nog duur, maar op de lange
veelbelovende nieuwe technologieën die Booostingleden mogelijkheden termijn is een efficiënter gebruik van materialen door nanotechnologie te
bieden nieuwe producten, bouwdelen of concepten te ontwikkelen. Er is op voorzien. Te denken valt aan hele dunne coatings die extra kwaliteiten
dit moment veel innovatie op het gebied van materialen en technieken, de toevoegen aan het onderliggende materiaal, zoals brandwerende-, anti-
mogelijkheden zijn vrijwel onbegrensd. Voor een aantal producten is het bacteriële- of uv remmende coatings. Concrete voorbeelden zijn coatings op
echter wachten op de doorbraak, de eerste ‘killer application’. beeldbuizen om die antistatisch te maken, en coatings om plastic bestendig
te maken tegen krassen. Omdat nanocoatings een zeer nauwkeurig
VLNR: productieproces vereisen, en voor iedere toepassing specifiek ontwikkeld
> AEROGEL / NANOGEL IN EEN KUNSTSTOF PROFIEL, moeten worden, zijn ze nog duur. Toch zijn er ook voor de bouw toe-
WWW.CABOT-CORP.COM/NANOGEL passingen denkbaar. Zo is het mogelijk om een materiaal met carbo nano
> PROEFHUIS VAN KARTON ONTWIKKELD VANUIT DE UNIVERSITEIT VAN SYDNEY tubes te bedrukken waardoor het materiaal stroom kan geleiden.
>

19. booosting VERSLAG SYBRAND VAN DER ZWAAG 20 JAAR VOORUIT 19
Zelf herstellende
materialen
De lezing van Sybrand van der Zwaag ging juist in op zelf herstellende repareren. Zowel Leydecker als Van der Zwaag waren van mening dat de rol
materialen. We ontwerpen nu voorwerpen uit materialen op een manier van een Booostinglid die is van het eerste schaap dat over de dam springt,
waarbij we proberen schade te voorkomen. Maar ieder materiaal loopt daarna volgt de rest van de kudde. Nieuwe technologieën zijn immers volop
tijdens de gebruiksfase schade op. Zelf herstellende materialen repareren beschikbaar. <<
deze schade zelf. Organismen in de natuur bevatten cellen om te creëren,
om te signaleren en om te vernietigen. Bij zelf herstellende materialen is txt: Jeroen van Nieuwenhuizen
hetzelfde principe van toepassing. Zal bij een ‘standaard’ materiaal een
haarscheur bij belasting na de rustperiode verder worden vergroot, bij zelf
herstellende materialen is in de rustperiode het materiaal (deels) hersteld. VLNR:
Daardoor is het materiaal sterker geworden en worden nieuwe belastingen > LITRACON, BETON MET GLASVEZELS, WWW.LITRACON.HU
beter verwerkt. Het onderzoek spitst zich nu toe op het inbrengen van > MODEL VOOR EEN HOUTEN GRIDSHELL DOOR SHIGERU BAN ARCHITECTS VOOR
bacteriën in beton die wakker worden als de beton scheurt, en dat dan CENTRE POMPIDOU IN METZ WWW.SHIGERUBANARCHITECTS.COM
>

20. 20 VERSLAG WIM SINKE 20 JAAR VOORUIT booosting
NIEUWE DRIVERS
Er zijn een groot aantal drivers die nieuwe ideeën voort kunnen brengen.
Door daar als Booostinglid bewust mee om te gaan is innovatie te
stimuleren en aan te wakkeren. Op 10 oktober 2008 werden als voorbeeld
zonne-energie en mobiliteit belicht door respectievelijk Wim Sinke en Jan
Brouwer. Maar allereerst moet de bouw afstappen van de statische en
projectgeoriënteerde beheersing van het bouwen. Het proces moet
dynamischer, met aandacht voor de gehele levenscyclus van het gebouw. De
fragmentatie van het proces moet verdwijnen. De gerichtheid op de prijs -
met maximale afdekking van kosten en risico’s - moet vervangen worden
door een proces gericht op waarde en nut. Er is vasthoudendheid nodig om
de uitdagingen die nieuwe materialen, technieken en drivers ons bieden aan
te gaan, en om ze in de markt te zetten. Tegelijk moet de bouw van een
aanbod gestuurde naar een vraag gestuurde markt, zodat de ‘kennis-pull’
wordt gestimuleerd.
> GALERIJVLOEREN VAN MICROBETON BIJ HET PROJECT
MONACOPAD IN HAARLEM VAN MARCO HENSSEN
ARCHITECTEN WWW.MICROBETON.NL
>

21. booosting VERSLAG JAN BROUWER 20 JAAR VOORUIT 21
Zonnestroom Mobiliteit
Zonne-energie is duurzaam, de terugverdientijd kan terug worden gebracht Jan Brouwer hield op 10 oktober een betoog voor mutatiecapaciteit. Voor
tot 3 jaar, het is betaalbaar en toepasbaar. In 2050 kunnen we 20 procent van flexibele structuren. Volgens Brouwer zijn we toe aan een andere waar-
al onze energie uit zonne-energie halen. Het is de best over de aardbol neming van ruimte en tijd, de mens wil voortdurend reizen. Mobiliteit kan
verdeelde energiebron, maar bedrijven en overheden willen de centrale een belangrijke driver zijn voor innovatie. Een ontwerpend onderzoek met
regie niet uit handen geven. Zij vormen de belemmeringen, en het is aan futuristische ondertoon zou Booosting volgens Brouwer niet misstaan.
Booostingleden om de transitie naar decentrale zonne-energie te entameren. Innovatoren zijn tenslotte ontevreden, willen verrast worden, willen reizen.
Dat was de boodschap van Wim Sinke van ECN in zijn lezing op 10 oktober. ‘Reizen’ als driver voor innovatie. <<
Sinke wil bijvoorbeeld het elektriciteitsnetwerk gebruiken om energie te
leveren aan anderen in plaats van energie te leveren vanuit grote centrales txt: Jeroen van Nieuwenhuizen
aan eindgebruikers. Eindgebruikers kunnen ook leverancier worden. Zonne-
energie is een belangrijke bouwsteen voor onze toekomstige samenleving,
en de decentrale opwekking daarvan biedt enorme kansen.
<

22. 21 booosting
>

23. booosting IN 2009 23
VAN DRIVERS NAAR DOEN
DRIVERS VERANDEREN VAN VOORAL TECHNO- Nee, Booosting (lees: de organisatie van -
LOGISCHE EN INDUSTRIELE DRIVERS NAAR MEER vrijwillig - bestuur en secretariaat) niet. Het
SOCIAAL, MAATSCHAPPELIJK EN ECOLOGISCH zijn onze aangeslotenen die (in) veel (ge-
VAN AARD. ????? vallen) en vaak ook met elkaar realiseren.
We staan aan de vooravond van een aantal zeer Het 20 jarig bestaan van Booosting was
complexe transities die nú opgelost moeten een mooi punt om Booosting 2.0 in te
worden om de wereld van morgen duurzaam en luiden, een update van de werkwijzen. De
leefbaar te houden. Wij moeten vernieuwende goede dingen blijven en worden versterkt,
technieken, materialen en processen inzetten om bugs worden verwijderd en overbodige
cruciale problemen op gebieden als energie, zaken eruit gestaakt. Booosting is sinds
afval, water en voedsel op te lossen. Van een een aantal jaar het Platform voor Kop-
energievoorziening gebaseerd op fossiele naar lopers in Bouwinnovatie. De oprichters
duurzame brandstoffen, van synthetische naar waren natuurlijk ook al bouwkoplopers,
bio-based producten, van gericht op vooral maar hun accent lag alleen wat anders.
nieuwbouw naar een verandering van de totale
voorraad. Naar bewustwording over gebouwgebruik bij allen die erin Vaak onbewust staat Booosting aan het begin van veel bouwvernieuwingen.
wonen, werken of verblijven. Dat is cruciaal omdat de gebruiker uiteindelijk Vreemd genoeg. Nu, onder de werktitel Booosting 2.0, blijven wij gedreven
bepaalt of een duurzaam gebouw ook duurzaam is in het gebruik. Wij werken in de voorhoede. Het verschil is dat we het nu bewuster gaan doen
moeten beginnen om de gebruiker serieus te nemen en ook te betrekken bij en óók communiceren dat wij dat doen en wat wij doen.
de realisatie van gebouwen. Niet voor niets is dit een van de speerpunten
in het Booostingthema van 2009 More Nature Inside. VERJONGING
Ik wil Booosting verjongen. Met het nieuwe bestuur is daarmee al een flinke
BOOOSTING 2.0 stap gemaakt. We zullen ook jonge ontwerpers, architecten, toeleveranciers
Zoals in mijn inleiding aangegeven zal Booosting haar rol en betekenis en opdrachtgevers aan ons moeten binden. Dat is cruciaal voor het
continue moeten afstemmen op datgene wat de bouw nodig heeft. dynamische karakter van Booosting. Koploper ben je mijns inziens niet voor
Booosting kan deze uitdagende transitie, vanuit haar unieke positie en het eeuwig; dat is naast een attitude ook een fase binnen een bedrijf en mens.
specifieke profiel van haar aangeslotenen, versnellen. Dat betekent nog meer Blijkt dat ook op te gaan voor En juist als innovator moet je al die signalen
inspireren, innoveren, informeren. Dit alles teneinde meer te realiseren. (drivers) kunnen oppakken, verwerken en tot vernieuwing weten te brengen.
Realiseren. Doen. Doen wij dat dan als Booosting, vraagt u zich wellicht af?
>

24. 24 QUOTES 20 JAAR VOORUIT booosting
Booosting 2.0 moet die scherpte, de fijngevoeligheid, het signalerings- en
acceptatievermogen van trends en ontwikkelingen houden en de aansluiting
met de jongste generaties innovatoren herstellen. De toevoeging van een
student aan het bestuur is daar reeds een goed voorbeeld van. De relaties
met de drie TU’s en ook de andere universiteiten en hogescholen is
eveneens een punt van continue aandacht.
MINDER PRATEN OVER INNOVEREN EN MEER DOEN
Booosting onderscheidt zich van al die ‘pratende ‘innovatieclubs’ waar er de
afgelopen tien jaar nogal wat van zijn bij gekomen (is dat dan de verdienste
van het innovatieplatform van Balkenende?).
Voor het vernieuwde bestuur ligt hier de grootste uitdaging. Het realiseren
van vernieuwing. Zorgen dat er meer concreet vernieuwd wordt en dat de
binnen- en buitenwereld dat ook te weten krijgt. Het kritische en
opbouwende Booosting geluid gaat weer meer over de bouwbühne. Dat kan
alleen als alle Booosting aangeslotenen daar actief aan meewerken. Laat
weten dat u erbij hoort en wat u aan het Doen bent om die verandering in
de bouw te realiseren. De bouw heeft die BOOOST hard nodig!
ARCHITECTUUR 2.0
Van Drivers naar Doen en van Doen naar Architectuur 2.0. Op naar een
gebouwde omgeving die beter aansluit bij de hedendaagse maatschappelijke
behoeften. Architectuur 2.0 bezit over de gehele linie een hogere ruimtelijke,
technologische en esthetische kwaliteit. Daar zijn de eerste Booosting-
koplopers nu reeds mee bezig en daar zullen wij hen en alle andere
vakgenoten toe stimuleren. Het realiseren van gebouwen waarin licht, lucht,
ruimte en klimaat integraal en op een vernieuwende manier zijn
georganiseerd, zodanig dat het welzijn van de gebruikers er daadwerkelijk
op vooruitgaat. Gebouwen waarin de techniek en esthetiek wederom
ondergeschikt zijn aan het functioneren van het gebouw en de mens die er
in verblijft. De gevel eindelijk wordt verlost van haar dunne esthetische
vernis. Dit kan alleen tot stand komen via een integrale benadering van
>

25. booosting IN 2009 25
opgave, ontwerp, ontwikkelingen en gebruik. En integraal ontwerpen en open innoveren met gelijkgestemde enthousiaste maar vooral geïnspireerde
bouwen kan alleen met architecten die dat volledige proces beheersen en mensen is op en top Booosting. Open Source kan die versnelling in de bouw
kunnen managen. De architect nieuwe versie 2.0 weet zich omringt door tot stand brengen. Dat betekent nog intensiever kennis, ideeën en
specialisten op allerlei gebieden. Hij/zij is in staat om uit alle kennisinput ervaringen met elkaar uitwisselen.
één integraal ontwerp te maken.
VAN DRIVERS NAAR DOEN
OPEN EN SAMEN INNOVEREN Booosting faciliteert het innovatieproces door de juiste mensen en ideeën
U vraagt zich wellicht af of Booosting straks zelf gaat bouwen, producten bij elkaar te brengen. Maar het bestuur wil dit nog meer en beter gaan doen.
ontwikkelen en op de markt brengen? Nee. De rol van Booosting is en blijft Naast de bekende communciatiemiddelen gaan wij intensiever gebruik
die van stimuleren, interesseren, informeren, kennisdelen en vooral maken van nieuwe ICT en mediatools, zoals web 2.0 en digitale gemeen-
gelijkgestemde, op vernieuwing gerichte mensen bij elkaar brengen. Het schappen.
succes van innoveren is dat de juiste partijen met gedreven mensen
achter hun nieuwe idee staan, zich er voor hard maken. Durven te doen wat Wij gaan door met het signaleren van de drivers van de wereld van
nu noodzakelijk is; namelijk bouwen aan de wereld van morgen die in balans morgen; ontwikkelingen, technieken en materialen waarvan wij denken dat
is met de natuur en de aarde. die een verschil gaan uitmaken. Het bediscussiëren van vernieuwing
Daarvoor zijn nieuwe ontwerp- en ontwikkelmethodieken noodzakelijk. Het tijdens het bezoeken van productielocaties, experimenten, projecten en
tijdens de expertsessies, looops en poools draagt bij aan het kennis- en
kennissenniveau noodzakelijk om innovatiekoploper te blijven.
Booosting is een uniek doorgeefluik voor nieuwe kennis en inzichten aan alle
partijen die er ontvankelijk voor zijn en het ook werkelijk in de praktijk
kunnen toepassen.
Over twintig jaar ben ik graag aanwezig bij Booosting 4.0 – het veertigjarig
jubileum. Ik hoop dan met velen van u te kunnen terugkijken op ideeën en
initiatieven die we de komende periode met elkaar gaan realiseren.
Samen met Koplopers in bouwinnovatie, die durven geloven in nieuwe
producten en nieuwe vormen van architectuur gaan wij het nieuwe jaar in.
Dat is en blijft Booosting. Van drivers naar doen!
Atto Harsta
Voorzitter
<

26. 26 QUOTES 20 JAAR VOORUIT booosting
10102008
B000STING
20JAAR
Waar staat jullie organisatie over 20 jaar?
Samenwerken boven in de bouwkolom. Berend Groeneveld
Comfortontwikkeling = milieubewustzijn. Eric Vreedenburgh
Geld verdienen met kennis delen. Roals Vandepoel
Integratie van materialen en installaties. Rick van Tiel
Booosting schakel tussen 3TU en bouwkolom nieuwe stijl. Jouke Post
Innovator stuurt bouwproces aan. Dirk Groeneveld
50% duurzame energie. Iwan van Bochove
>

27. booosting QUOTES 20 JAAR VOORUIT 27
V00RUIT
Architecten gast in onderzoekslaboratoria. Sylvia Leydecker
Levensduur gestuurd ontwerpen. Stephan Valk
More nature inside design. Atto Harsta
Personal recruitment en architectuur gekoppeld. Henk van Laarhoven
40% groet en specialisme. Eduard Böhtlingk
Smalness, sublime, smart, lokaal, decentraal. Jeroen van Nieuwenhuizen
Horizontale bouwketen; bouwbedrijf is centrale partij. Frank van Rossum
>

28. 28 20 JAAR VOORUIT booosting
Wat moet booosting doen om aan die ambities
Bekwaam en bevlogen. Friso Kramer
Ketenintegratie. Aart vd Velden
Nieuwe technologieën agenderen. Marcel Vroom
Activiteiten met nieuwe technieken. Karel Vollers
Architectuur waarbij gebruiker centraal staat. Cees van Balen
Controle Center voor nieuwe informatie. Just Renckens
>

29. booosting 20 JAAR VOORUIT 29
te kunnen voldoen?
Gebruiker in beeld krijgen en leren kennen. Robert Winkel
Kennisinstituten betrekken bij Booosting. Mick Eekhout
Beter communiceren. Erik Wip
Serendipity. Eric Vreedenburgh
Vanuit de politieke ideologie samenwerkingsverbanden samenstellen. Frank van Rossum
Iedereen is Booosting. Atto Harsta illustraties: Jouke Post
<

30. 30 20 JAAR VOORUIT NIEUWE PERSPECTIEVEN booosting
NIEUWE PERSPECTIEVEN > INNOVATIE,
Jos Lichtenberg
INTRO TEKST EEN SAMENVATTING UIT DE FILM (TITEL?) ... VERTOOND OP DE
BIJEENKOMST OP ..... OID Innovaties die er echt toedoen zijn innovaties die zich op een conceptueel
nivo afspelen. En dat betekent ook dat de mensen en ok de bedrijven die je
daarvoor nodig hebt integrators zijn. En ik denk dat de sleutel tot heel veel
BLOK 1 NIEUWE PERSPECTIEVEN openingen juist zit in het gegeven dat je het gehelde traject in z’n geheel kunt
zien. Dat is wat ik bedoel met integrator.
VOOR BOUWINNOVATIE
Jan Brouwer
Jouke Post Nu moet die Booost daar weer komen om weer dingen te maken om
Ontwikkelingen zullen uit een hele andere hoek komen. Ik denk echt dat de wérkelijk die materialiteit van de architectuur op een goede manier aan de
producenten een héle belangrijke rol gaan spelen en dat die hun innovaties orde te stellen.
door zullen zetten tot op het nivo van het complete bouwwerk
Mick Eekhout
Jan Westra Ik zou Booosting willen adviseren om een soort generieke brainstorm te
Zorgen dat mensen gelukkig worden. Maar ik denk dat het belangrijkste zou houden over hoe de toekomst over 20 jaar eruit ziet in de hoofden van al die
zijn voor de komende 20 jaar is dat de andere kant dus de vragende partij deelnemers en wat de bouw daar aan kan bijdragen. Want veel van die
veel meer begrip krijgt voor datgene wat wij eigenlijk beogen. problemen zijn maatschappelijke problemen. En wat Booosting daaraan kan
>

31. booosting 20 JAAR VOORUIT NIEUWE PERSPECTIEVEN 31
HET OUDSTE BEROEP VAN DE WERELD
bijdragen om dat te stimuleren? En dan weet je zeker dat je niet alleen maar en gewoond. En waarbij in dit overvolle Nederland en waarbij wat mij betreft
in een vriendenclubje zit, maar dat je ontwikkelingen die je je voorneemt ook alles in de Randstad mag wonen en de rest (ja want we krijgen meer tijd)
werkelijk van maatschappelijke betekenis zullen gaan worden en dat is een mag dan weer wat romantisch en flexibeler zijn in het gebruik.
soort horizonverbreding die ik Booosting graag toewens. In de huidige en nog steeds en zeer zeker in de toekomstige tijd, is dat we
op een hele andere manier die flexibiliteit willen hebben. Namelijk dat er, wat
ik dan zou willen noemen, een stuk mutatiecapaciteit wordt geïntroduceerd,
BLOK 2 NIEUWE TECHNOLOGIEEN zodat je bij wijze van spreken in je huis aan de overkant, je hebt volgende
week een feestje en dan kun je dat huis op een andere manier indelen.
VOOR BOUWINNOVATIE
Jan Westra
Jan Brouwer Wij hebben toen in onze groep gezegd, je moet gewoon over grenzen heen
Ik zou zeggen de stad. De stad in zijn grotere structuren. En niet meer dat durven te stappen. Dan moet je ook zeggen in de toekomst zijn er geen
ene woninkje op een stukje grond van 400 m2, maar veel geconcentreerder leidingen meer. Het is toch belachelijk om dingen in leidingen te stoppen.
wonen waar grote structuren gemaakt zouden kunne worden die weer op Dus er is een endoderm materiaal in 2050 en dat materiaal doet wat jij wilt,
een of andere wijze flexibel invulbaar zijn en waar je na vijf jaar ook weer een is programmeerbaar. Dus als ik daar op druk dan komt er iets uit, water, gas
andere functie zou kunnen invullen, waarbij geconcentreerd wordt gewerkt of iets dergelijks.
>

32. 32 20 JAAR VOORUIT NIEUWE PERSPECTIEVEN booosting
Jouke Post
Ik denk dat de kunststoffen en de recyclingtechnologieën dat zullen de grote
klappers worden. De kunst is - om het zo maar te zeggen - het rammelend
te houden. Dat er gewoon foutjes kunnen ontstaan. Want juist met het BLOK 3 NIEUWE DRIVERS
maken van foutjes komen juist die leuke dingen eruit. Die je niet verwacht
en die nou juist de uitvinding zijn. VOOR BOUWINNOVATIE
Jos Lichtenberg Mick Eekhout
De echte grote verandering die vindt plaats op een veel conceptueler nivo. Innovatie kan je opvatten als een commerciële betekenis. Maar eigenlijk
Dus de echte innovator gaat uit al die bottum-up ontwikkelingen op een onder de architecten gezegd is het een intellectuele uitdaging. Mijn advies
bepaald moment de stukjes eruit pakken die hij kan gebruiken. voor jonge startende ontwerpers zou zijn dat zijn nooit tevreden moeten zijn
Maar ik denk juist dat de doorbraken liggen op die andere terreinen. Dus met wat er is. Dat ze nooit moeten willen weten wat er in de toekomst ligt.
heel goed begrijpen hoe je markt in elkaar zit. De antennefunctie. Eigenlijk Dus ze moeten moedig zijn, ze moeten ook naïef zijn, ze moeten wel
is dat voor een deel ook waar Booosting altijd al zich sterk voor gemaakt intelligent en ze moeten niet ophouden. Een goed uithoudingsvermogen
heeft. En daarnaast echt denk ik de technologie van hoe breng ik nou zo’n hebben. Niet ophouden te vechten tegen alle problemen in het bouwproces
onderwerp van A naar B? hoe kom ik nou bij het doel wat ik voor ogen heb? om hen heen en ze moeten uithoudingsvermogen hebben.
>

33. booosting 20 JAAR VOORUIT NIEUWE PERSPECTIEVEN 33
Jan Westra
Net zoals Renzo Piano zei: ‘Je moet eigenlijk op de knieën door de
fabrieksvloer heen kruipen om erachter te komen hoe ze het nu eigenlijk
precies doen.’ Díe nieuwsgierigheid die moeten ze in ieder geval hebben. En
daarnaast moeten ze oog hebben wat dat ook voor bijdragen levert aan de
totale productie. Kijk, je moet niet vergeten. Booosting is voortgekomen uit
drang.
Jos Lichtenberg
De kunst om een marktprobleem helder te formuleren en dat te vertalen in
fysieke producten dat daar eigenlijk de kern van de doorbraak ligt.
Het identificeren van wat is nou echt het probleem in de markt. Als je dat
goed kunt is dat wat mij betreft de basis van marketing eigenlijk.
Jan Brouwer
Jouke Post Je moet Booosting kwalificeren als een mentaliteit. Van al die gedrevenheid
Innovatie is op zich nooit een driver. Dat komt uit ergernis voort. … Als de gedrevenheid er is dan komt het resultaat vanzelf. <<<
<

34. 34 ONTWIKKELINGEN 20 JAAR VOORUIT booosting
KOP ZINNETJES
KORT INTRO...ONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN....
Beton > De ontwikkelingen in de betontechnologie spitsen zich toe op het
samenstellen van steeds intelligentere combinaties van cement, vulstoffen
en toeslagstoffen. Lichter, sterker en slimmer.
Inflatable, deflatable > De voordelen van inflatabels en deflatables zijn al
langer bekend, maar door de ontwikkeling van nieuwe membranen en folies
opent zich een scala aan nieuwe mogelijkheden die licht van gewicht zijn.
Membranen > Membranen kunnen uit verschillende vezels worden samen-
gesteld, zijn enorm sterk, goed te bedrukken en hebben een lange
levensduur. Natuurlijke vezels zijn een kans voor dit lichte materiaal.
Verlichting > LED-verlichting is de toekomst. De lampen hebben geringe
afmetingen, een laag stroomverbruik, zijn makkelijk af te stellen en hebben
een zeer lange levensduur.
Isolatie > Aerogel of Nanogel is één van de veelbelovende nieuwe isolatie-
materialen die kansen bieden voor nieuwe producten in de bouw.
Glas > Er is nog veel innovatie mogelijk in de verschillende lagen waaruit
toepassingen in glas tegenwoordig worden opgebouwd. Ook de samen-
stelling van het glas zelf biedt veel nieuwe perspectieven voor de toekomst,
zoals de opwekking van energie.
>

35. booosting ONTWIKKELINGEN 20 JAAR VOORUIT 35
Composieten > Composieten veroveren de markt doordat ze beter bestand
zijn tegen veroudering door UV-straling, temperatuur-schommelingen of
mechanische beschadigingen. Composieten bieden fantastisch nieuwe
kansen voor ontwerpers en bouwers om te experimenteren met kleur,
uiterlijk, afmetingen en gewicht.
Hout > Met name bij veelvormige driedimensionale schaalconstructies zijn
houten gridshells ofwel netwerkschalen goed bruikbaar. Netwerken van lijn-
vormige elementen zijn relatief gezien zeer sterk en economisch gunstig
vanwege het extensieve materiaalgebruik.
Karton > Karton kan worden opgebouwd uit verschillende lagen, is een-
voudig te bewerken en de eigenschappen van het karton zijn aan te passen
om invloeden van bijvoorbeeld vocht, brand of puntlasten te weerstaan. Het
is licht van gewicht, relatief goedkoop, elektrisch isolerend en
(op)vouwbaar. Het is te bedrukken, geschikt voor hergebruik en het is
milieuvriendelijk.
Duurzaam bouwen > Duurzaam bouwen biedt legio kansen voor
Booostingleden om energiezuinig, efficiënt en milieuvriendelijk te bouwen.
Vooral nu de technologische ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen
op dit gebied.
IFD > Industrieel Flexibel Demontabel bouwen is reeds succesvol, maar kan
verder worden uitgerold in de bouw. Het biedt goede mogelijkheden om
producten en bouwsystemen te vernieuwen en verder te integreren.
Licht van gewicht > Het bouwproces kan efficiënter als je snel en licht bouwt.
Lichte gebouwen zijn niet alleen eenvoudiger te bouwen, ze zijn ook
gemakkelijk verplaatsbaar of makkelijker aan te passen.
>

36. 36 ONTWIKKELINGEN 20 JAAR VOORUIT booosting
Krimp > Krimp is een kans voor kwaliteit voor recreatiegebieden, woon-
gebieden en bedrijfsterreinen. Wordt slopen nu pas vaak in het laatste geval
overwogen, in een krimpende markt zal de vraag naar kwaliteit daar
vermoedelijk verandering in brengen. Krimp van de bevolking zou wel eens
een uniek kans kunnen zijn om een hoogwaardiger samenleving te realiseren.
Het proces > Een zo vroeg mogelijk in een innovatieproces opgezette
integrale samenwerking is essentieel. Partijen moeten met anderen mee-
denken in één proces. Ook kennisoverdracht vanuit andere vakgebieden is
daarbij belangrijk.
Computer > De computer biedt steeds krachtiger software, mogelijkheden
voor rapid prototyping, het genereren van intelligente ontwerpen, beelden,
gebouwen en animaties. Er zijn legio kansen voor innovatie dankzij deze
tool.
Cradle to Cradle > De kracht van Cradle to Cradle is slim, zuinig en
accommoderend om te gaan met de aarde. De industrie moet revolutionair
anders gaan produceren, met andere materialen en andere grondstoffen.
Water > Bouwen op water biedt in ons waterrijke land een scala aan
mogelijkheden voor nieuwe woonvormen, drijvende systemen of funde-
ringen. Kansen voor innovatie dus.
Eindgebruikers > Er liggen enorm veel kansen om in te spelen op de wensen
van eindgebruikers. Dat kan door middel van unieke producten voor de
klant, of door te focussen op een regio of consumentengroep. <<
<

37. booosting INTERVIEW ATTO HARSTA & HARM BOOMSMA 37
BOOOSTING ZOEKT VERBREDING BIJ
ANDERE DISCIPLINES
INDUSTRIALISEREN VAN HET BOUWPROCES ALLEEN VINDEN ZE NIET MEER Harstra: ‘We willen producten ontwikkelen die ook sociaal- maat-
GENOEG BIJ BOOOSTING. ER MOETEN MAATSCHAPPELIJKE KWESTIES schappelijke problemen oplossen. Zoals de CO2-uitstoot, het afvalprobleem
WORDEN AANGEPAKT, ALS CO2-UITSTOOT EN HET AFVALPROBLEEM. DAT en het energieverbruik. Daar moeten Booosting-leden leidend in zijn.’
VRAAGT OOK OM ANDERE PARTNERS. AL TWINTIG JAAR
Om dat te bewerkstelligen zal het bestuur van de stichting op zoek gaan naar
‘Tja, die kreet innovatie’, verzuchten Harm Boomsma en Atto Harsta bijna nieuwe partners. Innovatieve woningcorporaties, energiebedrijven, beleggers
in koor. De vertrekkende en de nieuwe voorzitter van Booosting worstelen misschien. Partijen die problemen in de gebouwde omgeving aan den lijve
beiden met de in hun ogen inmiddels uitgeholde term. Booosting ondervinden en dus precies weten waaraan behoefte is. Harsta: ‘Om een
stimuleert al twintig jaar de innovaties in de CO2-neutrale wijk te ontwikkelen heb je
bouw door toeleveranciers ontwerpers en een energiebedrijf nodig dat gelooft in
architecten bij elkaar te brengen en samen decentrale opwekking en niet koste wat
nieuwe producten te ontwikkelen. Terugkijkend kost de eigen bestaande infrastructuur
heeft dit een indrukwekkend scala aan wil uitnutten. Maar je moet er ook een
gerealiseerde producten opgeleverd. Maar corporatie, stadsdeel of vooruitstrevende
tegenwoordig lijkt het wel of iedereen bezig is ontwikkelaar bij betrekken. Dergelijke
met innovaties en out of the box denken. vraagstukken los je niet alleen op door een
Harsta: ‘Als aannemers geen vooroverleg meer slimme ontwerper en een innovatieve
plegen en op een andere manier het aan- toeleverancier bij elkaar te brengen.’
bestedingsproces organiseren, noemen ze het
ook innovatie. Of als een corporatie andere De nieuwe leden die Booosting zoekt,
woonvormen introduceert. Iedereen innoveert.’ zijn bovendien partijen die lang genoeg
aan projecten gebonden zijn om
Of de vlag de lading nu dekt of niet, ook in de volgende twintig jaar zal het meerinvesteringen te willen plegen die zich pas over langere termijn
jubilerende Booosting, naar Harsta’s stellige overtuiging aan de basis staan terugverdienen. De angstvallige focus van veel bouwpartijen op de primaire
van menig technische vernieuwing in de bouw. ‘We blijven actief met investeringskosten is dodelijk voor elke vorm van innovatie. Het
producten als vernieuwende glasgevelconcepten, flexibele bouwcasco’s en levenscyclusdenken met aandacht voor de exploitatieperiode is
industriële bouwsystemen. Maar het gaat niet meer om het vernieuwen noodzakelijk. Partijen moeten ook bereid zijn hun nek uit te steken om
louter omdat het technisch kan. Die slag is inmiddels wel gemaakt. vastgeroeste patronen en samenwerkingsverbanden te doorbreken.
>

38. 38 INTERVIEW ATTO HARSTA & HARM BOOMSMA booosting
>

39. booosting INTERVIEW ATTO HARSTA & HARM BOOMSMA 39
Grote inspiratiebron is, als het aan Harsta ligt de natuur. In de toespraak die De groep heeft voorlopig een aantal stedelijke knooppunten geselecteerd
hij vrijdag tijdens het jubileumcongres in Rotterdam afsteekt. spreekt hij de waar grote investeringen gaan plaatsvinden en is nog mijlenver verwijderd
overtuiging uit dat gebouwen in de toekomst ‘more nature inside’ krijgen. van iets concreets als een gebouw. Maar Boomsma is ervan overtuigd dat
Met een knipoog naar Intel, de leverancier van de rekenchips in zo’n beetje er heel interessante oplossingen uit zullen komen.
alle pc’s. Een pv-paneel doet volgens Harsta niet veel anders dan de
bladgroenkorrels in de bladeren van planten. ‘En waarin verschilt Dit zijn compleet andere kwesties dan die waarover de oprichters van
betonkernactivering van een wijdvertakt bloedvatennet dat warmte en Booosting zich destijds bogen, realiseren de komende en de vertrekkende
koude afgeeft in het lichaam’, vraagt hij. ‘Er zal meer naar de natuur worden voorzitter zich. Technische vernieuwing was voor mannen als Jan Brouwer,
gekeken voor het ontwikkelen van echt slimme producten en processen. Mick Eekhout en Jan Pesman bijna een doel op zich. Ze hebben aan de basis
Biomimicry heet het vak dat de natuur probeert te imiteren.’ gestaan van vele indrukwekkende vernieuwingen, zoals lichte stalen
bouwsystemen, constructieve glastoepassingen en composiet-gevel-
Dat zorgt er volgens de aanstaande voorzitter automatisch voor dat panelen. Zonder de interactie tussen architecten, ontwerpers en toe-
gebouwen leefbaarder zullen worden en beter aansluiten bij de menselijke leveranciers was dat nooit voor elkaar gekomen. Harsta: ‘Maar nu moeten
natuur. Heel anders dan het grauwe jaren zeventig-wegrestaurant langs de we een stap verder gaan. Dat gevelpaneel moet door slimme toevoegingen
A15 waar Boomsma en Harsta elkaar ontmoeten voor het interview. De als titaniumdioxide de CO2-uitstoot terugdringen en de glaskap moet ook
verdiepinghoogte is laag, de ramen klein en op een milde najaarsdag staat elektriciteit opwekken of het tapwater opwarmen. Wat gelijk blijft, is dat we
de cv-ketel al hard te loeien en zorgt voor een verstikkend klimaat. Harsta net als vroeger consequent over de schutting blijven kijken bij andere
wordt erg treurig van dergelijke gebouwen en ziet daar een belangrijke vakgebieden als scheepsbouw, vliegtuigbouw en productontwerp.’
opdracht voor de leden van Booosting. ‘We realiseren ons onvoldoende
hoelang gebouwen er staan nadat ze van de tekentafel komen. De ‘Wat Booosting in de toekomst waarschijnlijk beter moet doen’, geeft
intelligentie van twintig miljoen jaar evolutie kan en zal onze omgeving, de Boomsma zijn opvolger tot besluit mee, ‘is het belang benadrukken van de
gebouwen en de gebouwde omgeving verbeteren.’ Booosting-bijdrage. Als ik bijzondere bouwprojecten tegenkom ergens in
Nederland, zijn er in negen van de tien gevallen Booosting-partners bij
Boomsma heeft met een club bouwpartners die hij met zijn eigen bedrijf betrokken. Alleen weet niemand dat en wordt er ook op geen enkele manier
begeleidt, inmiddels het allerhoogste abstractieniveau aangeboord. Hij buigt ruchtbaarheid aan gegeven. We mogen onszelf best wat vaker op de borst
zich met een bonte mix van bedrijven over de ideale woonwerksituatie in kloppen en het Booosting-merk nadrukkelijker uitdragen.’ <<
2015. Niet eens zo heel ver weg. Toen voor die exercitie de kosten in kaart
werden gebracht voor een gemiddelde werkplek in Nederland, bleek het
gebouw daarvan slechts 40 procent voor zijn rekening te nemen. Tot Dit interview is geplaatst in den Cobouw van 8 oktober 2008.
verrassing van iedereen bleek de ict voor een werkplek globaal een even
groot aandeel te beslaan. tekst: Ad Tissink
Die constatering was aanleiding om ook partijen als Philips en Cisco bij de foto:
brainstorm te betrekken, waarna de discussie een heel andere kant op ging.
<

41. DEEL II
BOOOSTING 2.0

42. 42 DOELSTELLING booosting
Betreft: Publicatie Congres BOUWEN IN DE BOVENSTAD
van 11 april 2007
DOELSTELLING
Booosting heeft zich als doel gesteld het proces van vernieuwing
en verbetering in de bouw wezenlijk te versnellen; daarvoor wil zij
Rotterdam, 26 juni 2007 ideeën en projecten op het gebied van Onderzoek, Ontwerp en
Ontwikkeling initiëren en faciliteren.
Geachte ,
Met plezier bieden wij u, als deelnemer aan het congres Bouwen in de
Bovenstad, dat Booosting op 11 april jl. samen met stichting Bovenstad
organiseerde, de publicatie aan van deze discussiemiddag.
De uitgave beschrijft vooral de proeftuinen en de conclusies die uit deze
inspirerende bijeenkomst zijn voortgekomen.
Met vriendelijk groet,
namens Peter Bart / voorzitter Bovenstad
Harm Boomsma
Voorzitter Booosting
?????????
>

43. booosting TESTIMONIALS 43
WAAROM AANSLUITEN BIJ BOOOSTING?
‘ Innovatie door Inspiratie, Informatie en de mensen die er toe Doen.
Bij Booosting ontmoet je inspirerende gelijkgestemden, waarmee je op
boeiende locaties of na prikkelende kennisuitwisselingsbijeenkomsten kan
praten over het hoe en wat rondom bouwinnovatie. Juist de laagdrempelige
sfeer van innovatoren uit allerlei disciplines en met allerlei achtergronden
(ontwerpers, architecten, toeleveranciers en opdrachtgevers) maakt het
elkaar ontmoeten en samen zaken oppakken zo krachtig. Een positieve en
snelle manier om de dagelijkse bouwpraktijk met één booost een stap verder
te brengen. Dát is Booosting!
’
Atto Harsta, Directeur Aldus bouwinnovatie, Voorzitter Booosting
‘ Als je mee wilt werken aan het stroomlijnen van de bouwkolom én van het
bouwen, dan zit je bij Booosting goed.’
Berend Groeneveld, Directeur InterDam Projects, Penningmeester
‘ Je wilt je enthousiasme voor innovatie delen, je wilt je bijdrage leveren aan
nieuwe richtingen in de bouw: dus ben je aangesloten bij Booosting!’
Iwan van Bochove, R&D Ecofys, Algemeen bestuurslid
‘ Aansluiten bij Booosting levert nieuwe kennis en kennissen op.’
Esther Hebly, Hoofd R&D Oskomera Gevelbouw, Algemeen bestuurslid
‘ In ieder geval is het netwerk van mensen die geïnteresseerd zijn in
vooruitgang, in vernieuwing in de bouw heel belangrijk. Booosting biedt de
mogelijkheid om mensen met dezelfde mindset te ontmoeten, gelijk-
gestemden, die je op straat niet zo maar tegenkomt.
’
Robert Winkel, Architect/directeur MEI architecten & stedenbouwers,
Algemeen bestuurslid Booosting

44. 44 WORDT LID booosting
LID WORDEN VAN TARIEVEN
BOOOSTING? BOOOSTING 2009
U bent een koploper in de bouw en u wilt meer weten over Stichting De tarieven voor aangeslotenen bij Booosting per 1 januari 2009 zijn per
Industrieel Bouwen Booosting, het netwerk voor innovatieve bouw- categorie, per jaar als volgt vastgesteld:
professionals.
A. Architectenbureaus: 1 - 2 partners/medewerkers € 281,00
Vraag een informatiepakket aan bij het secretariaat. Telefoon 010-282 9950 3 - 10 partners/medewerkers € 561,00
of info@booosting.nl. Of spreek een van de bestuursleden aan. > 10 medewerkers € 1.122,00
Als uw interesse gewekt is, kunt u een aanmeldingsformulier invullen en aan B. Productie- en bouwbedrijven:
het secretariaat van Booosting toesturen. € 45 miljoen omzet € 1.122,00
€ 45 - 450 miljoen € 1.683,00
In een gesprek bij u op de zaak komen twee bestuursleden persoonlijk met € 450 miljoen omzet € 2.346,00
u kennismaken. Een van de twee bestuursleden is een vertegenwoordiger uit
een beroepsgroep waar u ook toe behoort. Twee vragen staan hierbij C. Industrieel ontwerpbureaus: zie A
centraal:
Wat kan Booosting voor u betekenen? D. Advies- en constructiebureaus: zie A
Wat kunt u voor Booosting betekenen?
E. Brancheorganisaties: € 1.122,00
In de eerstvolgende bestuursvergadering wordt uw aanmelding besproken
en wordt uw aanmelding definitief geaccepteerd of afgewezen. U krijgt F. Onderwijs: € 561,00
hierover bericht.
(Tarieven zijn exclusief 19% BTW)
Voor zuster/dochterorganisaties die een aparte naamsvermelding,
adressering en contactpersoon wensen wordt 50% van het oorspronkelijke
tarief voor de betreffende categorie in rekening gebracht.
De contributie wordt voldaan per kalenderjaar.
Een opzegging graag schriftelijk en vóór 1 december indienen bij het
secretariaat.
<

45. booosting PARTICIPANTEN 45
ADVIES- EN CONSTRUCTIEBUREAUS > ABT adviseurs in ARCHITECTENBUREAUS > AA Architecten- www.aaarchitecten.nl
bouwtechniek- www.abt.eu > Aldus bouwinnovatie- www.aldus.nl > Arcadis- > Archipel Ontwerpers- www.archipelontwerpers.nl > Architectenburo
www.arcadis.nl > Boomsma Innovations- www.inno-experts.nl > Corsmit Agterberg- www.agterberg.net > AREA architecten-
Raadgevend Ingenieursbureau- www.corsmit.nl > dgmr raadgevende www.area-architekten.nl > Arconiko Architecten- www.arconiko.com
ingenieurs- www.dgmr.nl > DHV Bouw en Industrie- www.dhv-bouw.nl > Atelier PRO- www.atelierpro.nl > Van der Breggen Bouw i.d.-
> Ecofys- www.ecofys.nl > Façade Consulting & Engineering- www.facade.nl www.vanderbreggenbouwid.nl. > Architectenbureau Boesten- van Vliet-
> GeNie Consult en Partners- www.genieconsult.nl > IBS Consultants- www.architectuureninterieur.nl > Böhtlingk architectenbureau-
www.ibsconsultants.nl > InnoBuild- www.innobuild.nl > Interdam Projects- www.bohtlingk.nl > Jan Brouwer > CEPEZED- www.cepezed.nl > EGM
www.interdamprojects.com > MetzConsult- l.metz@hccnet.nl Architecten- www.egm.nl > Henket en partners architecten- www.henket.nl
> RGD, directie Advies en Architecten- www.vrom.nl/rijksgebouwendienst > Marco Henssen Architecten- www.marcohenssen.nl > INBO-
> Schoonderbeek & Partners Advies- www.spaede.nl > Ingenieursbureau www.inbo.com > Martin W Smit Architects- www.mwsarchitects.com
Zonneveld- www.zonneveld.com > Els Zijlstra- www.materia.nl < > MAS architectuur- www.masarchitectuur.nl > Mei Architecten en
Stedenbouwers- www.mei-arch.nl > Architecten Van Mourik-
PRODUCTIE- EN BOUWBEDRIJVEN > Alcoa Architectuursystemen- www.architectenvanmourik.nl > MoveYou- www.moveyou.nu > Piode-
www.alcoa.com > Bayards Aluminium Constructies- www.bayards.nl www.piode.nl > Jouke Post- www.xxarchitecten.nl > Royal Haskoning
> BIK Bouwprodukten- www.bik-nl.com > BRS Staalwerken- www.brs.nl Architecten- www.royalhaskoning.com > RPHS architecten- www.rphs.nl
> Corus Bouw- www.corusbouw.nl > Doorwin- www.doorwin.nl > Jan Timmers- www.jantimmersenco.nl > Verburg Hoogendijk Architecten-
> Eaton Holec Laagspanning- www.holec.com > van Geel Legrand- www.vharch.nl <
www.vangeellegrand.nl > Holonite- www.holonite.nl > Hunter Douglas
Construction Elements- www.luxalon.com > Limelight- www.limelight.nl INDUSTRIEEL ONTWERPBUREAUS > Designers ‘N Associates | DNA-
> Mat Afbouw- www.matafbouw.nl > MBI- www.mbi.nl > De Meeuw www.dna-dna.nl > Friso Kramer > Jaap Koning > Robin Hood Produkties-
Oirschot- www.demeeuw.com/nl > Octatube Space Structures- www.robinhoodprodukties.nl > Marcel Vroom- www.marcelvroom.nl <
www.octatube.nl > Oskomera- www.oskomera.com > Plastica Plaat-
www.plastica.nl > Platinox Special Products- www.platinox.nl > Polyblock BRANCHE-ORGANISATIES > Bouwen met Staal-
> Poly Products- www.polyproducts.nl > Rockwool- www.rockwool.nl www.bouwenmetstaal.nl > Cement&BetonCentrum-
> SAPA RC System- www.saparcsystem.com > Trespa International- www.cementenbeton.nl > Centrum Hout- www.centrum-hout.nl > VMRG-
www.trespa.com/nl > Ubbink Nederland- www.ubbink.nl > Vastbouw Oost- www.vmrg.nl <
www.vastbouw.nl > Wagenbouw Accommodaties- www.wagenbouw.nl
> ZNS Van Dam Geveltechniek- www.van-dam.nl > Zoontjens- ONDERWIJS > TU Delft, vakgroep Bouwtechnologie-
www.zoontjens.nl < www.buildingtechnology.tudelft.nl > TU Eindhoven, faculteit Bouwkunde-
www.bwk.tue.nl/ade < <
<

46. 46 20 JAAR VOORUIT booosting
BESTUUR voorzitter
Vicevoorzitter
Penningmeester
Atto Harsta
Martin Smit
Berend Groeneveld
Aldus Bouwinnovatie >> nieuwe functie <<
Martin W Smit Architects >> nieuw lid <<
Interdam Projects >> nieuw lid <<
Secretaris Karel Vollers TU Delft, faculteit Bouwkunde
Algemeen lid Esther Hebly Oskomera Gevelbouw
Algemeen lid Iwan van Bochove Ecofys >> nieuw lid <<
Algemeen lid Robert Winkel MEI architecten en stedenbouwers >> nieuw lid <<
Studentbestuurslid Jasper Moelker TUD Bouwkunde/Bout >> nieuw lid <<
n ATTO HARSTA n MARTIN SMIT n BEREND GROENEVELD n KAREL VOLLERS
! ESTTHER HEBLY ! IWAN VAN BOCHOVE ! ROBERT WINKEL ! JASPER MOELKER
<

47. booosting ACTIVITEITEN 47
ACTIVITEITEN Booosting kan ook omschreven worden als een ideële club. Voor aan-
BOOOSTING geslotenen zijn alle bijeenkomsten uiteraard gratis toegankelijk. Voor (nog)
niet bij ons aangesloten organisaties die geïnteresseerd zijn in deelname
wordt een bescheiden toegangsbedrag in rekening gebracht. En soms prijkt
Elke maand organiseren bestuur en secretariaat van Booosting een bijeen- de omschrijving AVA bij de uitnodiging. Dit staat voor Alleen toegankelijk
komst waarin kennis wordt overgedragen op een stimulerende wijze. Doel Voor Aangeslotenen. Een dergelijke besloten bijeenkomst is er 1 à 2 per jaar.
is de onderlinge samenwerking te stimuleren en nieuwe kennis over te
dragen teneinde gebouwdelen, bouwtechnieken en gebouwen te kunnen Dan hebben we het gemakshalve even niet over de studentenprijsvragen, de
verbeteren. De meeting wordt vaak aangevuld met de, inmiddels befaamde, toolkits, workshops en Ronde Tafels. En de studies, debatten & discussies
tegenlezing, een positief kritische én leerzame noot, als opmaat voor de en expertmeetings kunnen op verzoek ook worden toegelicht.
discussie. Zowel een Booostingbedrijf, als een interessante ‘externe‘ Bovendien is het goed te weten dat het energieke bestuur voostander is van
organisatie kan gastheer zijn. het combineren van verschillende activiteiten. Dit omdat dat de inhoud van
deze tijdsbesteding versterkt. U kunt dan denken aan een Looop én een
Regelmatig wordt Booostingspecialisten gevraagd hun expertise in te bedrijfsbezoek.
zetten bij de ontwikkeling van nieuwe producten en om mee te werken aan
nieuwe initiatieven om de bouw - in de breedste zin van het woord - verder NIEUWJAARSBORREL
te ontwikkelen. Veel bestuursleden zijn jurylid van Prijsvragen, zoals Tijdens de 1e bijeenkomst van het
Geveltotaal, Comité van aanbeveling Goed Industrieel Ontwerp, de Daylight nieuwe jaar een proost en bekend-
Award, Bouwinnovatieprijs. making van het nieuwe thema. In
2008 is het thema More Nature
Bestuursleden wordt gevraagd naar hun visie op bouwinnovaties, de vakpers Inside.
publiceert hun vooruitstrevende visies met frequentie. Anderzijds schrijven
bestuursleden ook zelf vaak in vakbladen. SYMPOSIUM
Een themadag ter ere van het
Veel contactpersonen zijn ook werkzaam als docenten aan een van de lustrum. Oktober 2008: 20 jaar
faculteiten van de Technische Universiteiten in Nederland, België en Booosting; Booosting 20 jaar
Duitsland. Het bestuur is in 2007 uitgebreid met een studentbestuurslid, om vooruit!
nog nauwere banden met studenten en de diverse studieverenigingen te
bereiken. BEDRIJFSBEZOEK
Er is goede samenwerking met andere kennisinstituten en onderzoeks- Aangeslotenen presenteren hun
instellingen als Designlink, ECN, Esprithuis, Innovatienetwerk, SBR, productiemogelijkheden en hun
SenterNovem, SEV, SLD, Syntens, TNO, TWA Netwerk. kennisexpertise. NIEUWJAARSBORREL JANUARI 08
KRAANSPOOR AMSTERDAM
>

48. 48 20 JAAR VOORUIT booosting
n BEDRIJFSBEZOEK POLYNORM ??????? n BOOOSTING BRANCHEVREEMD 5/08 JACHTBW
! ELEVATOR PITCH ROTTERDAM MAART 2006 ! LOOOP
>