Booosting nieuwsbrief #3 - september 1990 In deze nieuwsbrief: 01 Programma Booosting bijeenkomst in het Huis vd Toekomst, 26 september 1990 Verslag Booosting bijeenkomst Haags Gemeentemuseum. 15 juni 1990 02 / 03 De oogst van Booosting; ontwikkelteams 04 Agenda Participanten

1. •
00051n
stichting
industrieel
bouwen
nederland
N ." E U vtI S B R • E F
Informatieblad van de Stichting Industrieel Bouwen Nederland Jaargang 1 - nr. 3 september 1990
Secretariaat: Bankaplein 3 2585 EV 's-Gravenhage tel 070-3507171 fax 070-3504327
Prf?gramma BOOOSTING biieenkomst~----.
in het Huis van de Toekomst 26 september 1990, aanvang 17.30 uur
Tijdens deze bijeenkomst zal een confrontatie plaatsvinden tussen participanten van het Huis van de Toekomst
en Booostingieden. Adres: Autotron, Graafsebaan 133, 5248 NL Rosmalen (04192 - 11133).
Het programma voor deze middag is als volgt samengesteld:
17.30 Aankomst en ontvangst in het Huis van de Toekomst
17.45 Welkomstwoord door Chriet Titulaer
18.00 Audiovisuele presentatie en rondleiding
19.00 BROODMAALTUD
19.45 1e Lezing door de heer Th. Bosch (architekt te Amsterdam) 'Is de woningbouw traditioneel?'
20.15 2e Lezing door de heer Ir F. Verheijen (architekt te Leiden) 'Nieuwe materialen in de woningbouw'
20.45 3e Lezing door de heer Ir E.W . van Boorsel (direkteur Intervam) 'Waarom doet Intervam mee aan het Huis van de Toekomst?'
21.15 AFSLUITING EN BORREL
N.B. Dit programma is onder voorbehoud.
U kunt zich uitsluitend door middel van de bij deze nieuwsbrief bijgesloten antwoordkaart voor deze
avond opgeven. Dit geldt ook voor BOOOSTING aangeslotenen!
Verslag BOOOSTING biieenko------...
.
in de aula van het Haagse ~~IUE~museum
op 15 juni1990
Op 15 juni jl. is er een BOOOSTING mini-symposium
gehouden in het Haagsch Gemeentemuseum ter gelegen-
heid van de uitreiking van het BOOOSTING-boek 'Tussen
Traditie en Experiment'.
De middag werd geopend met een voordracht door de
voorzitter van het BOOOSTING-bestuur, Prof. Ir Jan
Brouwer. Tijdens zijn voordracht ging hij in op de doelstel-
ling van BOOOSTING en de bijdrage die BOOOSTING
kan leveren aan het afstemmen van ontwerp- en realisatie-
processen. Hierna hield Ir Jan Westra een inleiding, waar-
uit het onderscheid tussen projektarchitect en produktarchi-
teel duidelijk naar voren kwam. Jan Westra is
wetenschappelijk medewerker aan de TU Eindhoven en is
tevens de redacteur van het BOOOSTING-boek.
ISOMETRIE VAN
Vervolgens hebben vier vooraanstaande personen een STADSVILLA'S TE
lezing gehouden nl.: HAARLEM (19871,
• Prof. Ir M. Zwarts, produktarchitect, die onder de titel THIJS ASSELBERGS
'Techniek van Damocles' een aantal st~llingen poneerde
met voorbeelden die rechtstreeks te maken hadden met • Tenslotte gaf Ir c.J. Vriesman, directeur Directie Coördi-
zijn beroepspraktijk. natie Bouwbeleid van het Ministerie van Volkshuisvesting ,
• Prof. Ing. J. Istha, industrieel ontwerper, zette in zijn le- Ruimtelijke Ordening en Milieu, een lezing over 'Het Expe-
zing de samenhang uiteen tussen bouwtraditie en produkt- riment en Beleid'.
ontwikkeling.
• Ir Th. Asselbergs, stadsarchitect Gemeente Haarlem, liet Na zijn lezing kreeg Ir F.W. Olivier, projectleider materi-
in zijn verhaal 'Visioen van de Vooruitgang', de tegenstrij- aaltechnologie van het Ministerie van Economische Zaken
dige kanten zien waarmee de moderne architect te maken het BOOOSTING-boek 'Tussen Traditie en Experiment'
heeft. Enerzi jds is er het vrijblijvende betemmingsplan overhandigd door de heer Vriesman.
waarbinnen zijn moderne bouwsel het levenslicht kan zien De presentatie, bijgewoond door circa 80 personen, werd
en anderzijds de harde realiteit. afgesloten met een borrel in de foyer van het museum.
D

2. booosting N.EU~SBR.EF
DE OOGST
VAN BOOOSTING
Tien ontwerpgroepen, elk samengesteld uit een architekt, een Daardoor liggen ze altijd stabiel. Bovendien kunnen de
industrieel ontwerper en een industrieel producent, lieten in vloerbouwers de vloer nu 'afregelen'. Horizontaal zijn de
november 1988, op een tentoonstelling bij ioN, zien wat ze poten nastelbaar als ze al vastgelijmd zitten. Verticale in-
sinds de oprichting van BOOOSTING hadden bereikt. Nu zijn stelling is nog mogelijk als de vloerpanelen al liggen. De
we bijna twee jaar verder en gaan we eens kijken wat de stelpoot is in principe klaar, maar de producent zoekt naar
resultaten na die vliegende start zijn geworden. mogelijkheden voor produktie van de panelen. Het zit er
wel in dat dit binnen afzienbare tijd gaat lukken. De Wolf
Designers neemt nu in opdracht wand- en plafondsystemen
Vier lopende projecten, die onder de vlag van BOOOS- onder handen.
TING het levenslicht zogen, passeren nu één voor één de
revue. Verplaatsbare natte cel
Flexibiliteit, maar dan in de indeling van woningen, is het
Verhoogde vloer uitgangspunt van de ontwikkeling van de 'Unit' van Archi-
Ontwerper Peter de Wolf ontwierp samen met de architek- pel Ontwerpers. Het is een combinatie van toilet, badcel
ten Kees van der Hoeven en Karel Rosdorff voor Krupe Bo- en keuken, die op wielen vrij binnen de 'Unitwoning' ver-
matex (plafonds, vloeren en wonden) een vloersysteem. plaatsbaar is. De Unit is via een flexibel leidingsysteem ge-
Het belangrijkste verschil met de bestaande oplossingen is koppeld aan het woningcasco. Het gros van de leidingen
dat de vloerpanelen op drie punten worden ondersteund. is in de unit ingebouwd zodat in het casco nauwelijks lei-
dingen nodig zijn. Dat heeft het voordeel dat vrijwel alle
installatiewerk in de fabriek kan plaatsvinden. In de ge-
meente 's-Gravenhage is al enige tijd een project met Unit-
woningen in de aanloopfase.
Bouwsysteem
voor werkplekken
Dit systeem, ontwikkeld door Cepezed uit Delft en Bas
Pruyser, in samenwerking met Ahrend, omvat meubilair, lei-
dingen en vloeren. Het voordeel van zo'n sterk geïnte-
greerd systeem is dat alle leidingen volledig buiten het
zicht blijven. Ze kunnen geleiding van electriciteit en gege-
vensverkeer voor hun rekening nemen, maar ook water, ri-
oolwater en perslucht. Dat impliceert dat het systeem in
principe even goed geschikt is voor laboratoria en produk-
tie als voor kantoren. Voor de kantoorwerkplek ontstaan
nieuwe toevoeg ingen: een fonteintje, aparte ventilatie voor
elke werkplek, enzovoort.
Bij convectorpunten zijn de leidingen van de vloer verbon-
den met de leidingen in de poten van het meubelsysteem.
Per tien werkplekken is een inventaris gemaakt van de be-
nodigde voorzieningen. Er zitten gezien de omvang nog
heel wat technische haken en ogen aan het systeem.
DE KEUKENZIJDE VAN DE VERPLAATSBARE NATIE CEL, ARCHIPEL ONTWERPERS
FOTO: SANDRA ALBERTS Media-eenheid
Het meest spectaculaire ontwerp van de tien BOOOS-
TING- produkten is de Media-eenheid, vervanger voor de
archaïsche meterkast die nog steeds in alle woningen een
onbescheiden plaats inneemt. Zij is de vrucht van de sa-
menwerking tussen Victor Mani van architekten bureau
BOA (Beware Of Architects) Contractors en Marcel Vroom
van ontwerpbureau Landmark.
De Media-eenheid bestaat uit een smalle aluminium koker
met elektronische apparatuur voor verbruiksmeting en stu-

3. NIEU1NSBRIEF booosting
ring in de vorm van koppel bare modulen. De leidingen
van het openbare net (gas, licht, water en informatie) zijn
aan de onderkant op de eenheid aangesloten.
Aan de bovenkont zillen de aansluitingen met de leidingen
aan de woning. De eenheid is op elke gewenste plaats in
te bouwen.
Toepassing van nieuwe informatietechnologie - in principe
is zij al beschikbaar - biedt interessante perspectieven:
elektronische verbruiksmeting, aflezing van de meters via
de telefoonaansluiting, instelling van gewenst maximaal
elektriciteitsverbruik, bediening van apparatuur via de tele-
foon, noem maar op.
De ontwikkeling van concept naar praktische toepassing
verloopt langzaam. De technische problemen zijn niet ge-
ring, maar oplosbaar. Het lastigste vraagstuk is van politie-
ke en organisatorische aard. Er is een opsteker. Onlangs
heeft de COOPRA haar schouders onder het project gezet.
De COOPRA is de coöperatieve inkoopsvereniging van de
nutsbedrijven. De vereniging is actief betrokken bij de in-
voering van telemetrie.
En verder ••.••.•••••••
Nieuwe ideeën verkeren nog in het prebaarmoederlijke
stadium. Het zouden er meer kunnen zijn dan je op het
eerste gezicht zou denken. Jan Westra kent uit zijn eigen
praktijk het voorbeeld van de ontwikke ling van dakkappen
met een geïntegreerde goot. Het produkt werd voor één
project ontwikkeld terwijl het misschien best universeel toe-
pasbaar zou kunnen zi jn.
Over deuren heeft Jan Westra ideeën die· tot een nieuw
BOOOSTING-project zouden kunnen uitgroeien. Ze zijn
ontstaan bij het zoeken naar mogelijkheden voor de toe-
passing van zijn idee voor het BOOOSTING-produkt Cur-
tain Glass, dat naar wens in doorzichtigheid kan variëren.
Een gluurraampje om te kijken wie er voor de deur staat
zou een compact en overzichtelijk produkt kunnen zijn om
verdere ontwikkelingen in gang te zeilen. Gewone deuren
zijn vanu it het oogpunt van montage in de woning buiten-
gewoon complex en duur. Een deur zonder sponning of
drempel die niet meer hoeft te worden afgehangen zou
enorme besparingen op bouwkosten kunnen opleveren. De
deur mag aardig aan de prijs zijn als de montagekosten
wegvallen.
Ontwerpbureau Landmark denkt samen met architektenbu-
reau Hoogstod van Tilburg BV na over daksystemen. Het
zou gaan om de ontwikkeling van een universeel dakele-
ment. Een aantal van die elementen zouden samen van
spouw tot spouw een dragende overspanning moeten kun-
nen vormen. Wie weet. Aan BOOOSTING de taak om zul-
ke ideeën te bevruchten.
Vooral het laatste half jaar is er een aantal bedrijven ge-
weest die het initiatief hebben genomen om in ' BOOOS-
TING-verband' nieuwe produkten te laten ontwikkelen:
Voorbij Beton, Nevanco en Pandart. Gezien de ervaring
dat vooral de financiën een succesvolle ontwikkeling van
(nieuwe) produkten in de weg staan , mag verwacht wor-
den dat, door de inbreng van de bedrijven , deze nieuwe
projecten meer toekomst hebben dan de twee jaar geleden
gestarte andere tien!
MEDIA-EENHEID, VERVANGER VOOR
DE ARCHAïSCHE METERKAST, VICTOR MANI
Ed van Hinte. (BOA) EN MARCEL VROOM (LANDMARK)

4. booosting NIEUvtlSBRIEF
26 september 1990, aanvang 17.30 uur
BOOOSTING BOOOSTING bijeenkomst in het 'Huis van de Toekomst' te Rosmalen.
PROGRAMMA 1 november 1990
BOOOSTING bijeenkomst bij Hoogovens te Umuiden.
1990-1991: 7 februari 1991
BOOOSTING bijeenkomst op de bouwbeurs in de Jaarbeurs te Utrecht.
april 1991
BOOOSTING bijeenkomst bij General Electric Plastics te Bergen op Zoom.
BOOOSTING: BOOOSTING
In mei 1988 is de Stichting Industrieel Bouwen Neder-
land, BOOOSTING, opgericht vanuit een gecombineerd
PARTICIPANTEN:
initiatief van industrie, ontwerpers en architecten.
De voornaamste doelstelling van BOOOSTING is het INDUSTRIEËN:
bevorderen van het ontwerpen, ontwikkelen, onder- Ahrend Design Team
zoeken en toepassen van industrieel te vervaardigen Bruynzeel Keukens & Kasten BV
bouwprodukten en gebouwdelen, ter verhoging van Bruynzeel Multipanel BV
de kwaliteit van de gebouwde omgeving. Centrum Staal
Cogebene-Mudde BV
Op de bijgevoegde antwoordkaart kunt u aangeven of General Electric Plastics
Holec
u geïnteresseerd bent in meer informatie over de stich-
Hoogovens
ting BOOOSTING.
Katan BV
Krupe Bomatex
De Meeuw Oirschot BV
(9 Nevanco Gmep BV
Q) Octatube Space Structures BV
Z m Pandart CV
l- a
(/) ...c SCH Holland BV
0 c Teeuwen BV
Q)
0 CV) >
a
Voorbij Prefab Beton
Wavin KPS BV
0 c I-
co (9 Wolvega Panelen BV
-
Q)
I
0....
a -
(/)
a INDUSTRIEEL ONTWERPERS:
a ...::,L.
C > Brouwer & Koning
-
l-
a a w Holland Processing
Q) co I.() Klimaat/Bouw BV
l-
u a 00
I.()
De Kock Produktontwikkeling BV
Q) ........... Friso Kramer
(/) 0.... N Landmark BV
TNO Produktcentrum
(!) 1: '" ARCHITEKTEN:
-
Q) 0
Z >. Qi
0 -t::
c
c...:;._ '-
0 ::>.- Q)
Archipel Ontwerpers
l- Q) 0._ ...0...0 Thijs Asselbergs
'"
0 '';:
0 Q.
~ co~
Z"'~(")"'Q)
- E or--.: E >
E Böhtlingk Architectenbu reau
0 .. g
Jan Bmuwer Associates BV
-
E 0
..s::::. t;~ E~~ Cepezed BV
0 0 u Oa3oO)a3~ Corsmit BV
ra '"
c O.~e::: §.~Q.
,5 2 0.:0 2 >.:0 0 Henket Architectenbureau BV
~ 0 co - c
..
Q) -;;; c Victor Mani
~ Q) c 0 "t; 00 Q)
~
c 0) oZ E °ZJ2 OD 205
~
J! c c > i= 0 ~i=::> Post, ter Avest, van Remundt Architecten
0 0 Q) Q)tI)":':: ~tI) E
0 ;:) 0
t cO ~ 0O=' Van Waes Architektuur BV
Q 0.. > m 2 0 r "'0 .... Q)
~
0 ~
c
0
0)
c
Q)
:::E
c Z
0
0
°
i=
ti)
0
o Q)Q)
D. -;;;0-0...00'"
Q)co C Eco a3
g'Q)0!Q) >
OVERIGEN:
TU Eindhoven
0 '-. « 'E 0
=e 0-0 > '"0 0
! ......
Q)
-0 c '-.
Q) . 0 o .... ~ ~ ... ~ Kruisheer Partners Consul.tants
..
0 ",0::>",00
E ·e '" 0 0
Z 0 -0 Q) ... ....
u ...... U
0
Q) c
;:) co l «~~N~I
-
0 Q) -0 ;:)
lil'( Z co « '" 0
Cl.. ~
::>
I.L.
'" 0 ~
00 0