januari 1998 jaargang 9 nr. 43
booosti
nieuwsbrief
stichting
industrieel
bouwen
nederland
• ,
d
L. .J

r ,
D3BN streeft naar een gelijkwaardige samenwerking met de architect. Men prefereert overleg over
het ontwerpproces boven een puur uitvoerende taak. Daarvoor zoekt men naar de harmonie russen
ontwerp en economie en naar de grenzen en overlappingen van constructie en architectuur.
Tijdens deze bijeenk~msc zal D3BN u aan de hand van een aantal projeccen de
breedce van het werkveld duidelijk maken. U bent van harte welkom!
15:00 Ontvangst in het KIVI in Den Haag
15: 15Opening door ir Jouke Post, voomtter Booosting
15:20 'De 61oso6e van D3BN' door ir John Kraus, alg. directeur D3BN
15:40 Het Provinciehuis Den Haag, toelichting door Jurjen Thomas
16:00 Rondleiding Provinciehuis Den Haag
17:00 Het hotel van het Congresgebouw Den Haag,
toelichting door Jaap Westerman
17:25 Generale Bank Rotterdam, toelichting door Remko WiJtjer
17:45 Tegenlezing 'Een constructieve boswandeling'
door ir Micha de Haas, architect te Amsterdam
18:15

I .••.•.•,• • ontwi kkel ng I ft
De rol van de emotie
Veel bedrijven onrwikkelen nieuwe producten in de eerste plaats vanuit een rationele invalshoek.
Functionele eisen worden omschreven, prototypes worden onderworpen ,riJn o.m. een constluctief en
bouwrysisch testprogramma en na wat schaafwerk wordt dan trots het product aan de markt
gepresenteerd. Eigenlijk verwacht de leverancier dat de markt zit te springen om de noviteit en dat
het project binnen de kortste keren een groot succes is. Slechts zelden is dit echter het geval. Hoe komt
dat nu? Uiteraard zijn er meerdere oorz.aken aan re wijzen waarom een product trager 'ingroeit' dan
verwacht. Bijvoorbeeld: • De mar/u is nog niet rijp voor het product; het wordt te vroeg op de markt
gebracht. • Het product is te 'revolutionAir: • Men heeft zich op de markt verkeken . • De concurrentie
reageert onmiddeLLijk. • De p;il"stelling is te hoog. • Etcetera.
Waar je echter regelmatig tegenaan loopt is de rol van de emotie. Nieuwe producten kunnen door
en door zijn getest en bewezen functioneren voor de toepassing waar het voor is bedacht en bovendien
goed zijn geprijsd. Toch blijkt dit in de praktijk vaak onvoldoende voor succes.
In de markt leven vcel onuitgesproken argumenren om productontwikkeling goed te vinden of juise
te verwerpen. We communice ren over het meetbare, maar el' blijkt véél meer, alleen wordt daar
nauwelijks over gecommunicee rd. Velen beweren dat een auto voor hen niet meer is dan een middel
om droog van A na,u' B te komen. X1aarom rijden die mensen dan niet allemaal een I.ada? In de bouw
werkt het niet anders. In de communicatie naar beslissers dient altijd rekening gehouden te worden
met aspecten als: • De prospect knikt 'ja' maar gelooft niet alles. • Niet alle positieve aspecten 'dringen
door: en ze worden dan niet meegewogen. • De klant heeft vooral bezwaren die juist omdat ze ZAcht'
zijn, niet WOlden uitgesproken. Bijvoorbeeld: 'Het is goedkoop, dus het ,kan niets zijn:
Wat kun je er aan doen?
Het begint eigenlijk met het zich realiseren dat dit soort fenomenen spelen en dat men bij
marktintroductie niet op onmiddellijk succes moet rekenen. Veel producten vinden in die fase al
(onnodig) een vroegtijdig einde, omdat de ondernemer -te snel- teleurgesteld is en geen geduld c.q.
ruimte heeft om verder te investeren (bijvoo rbeeld in innovatie).
Aandachtspunten zijn voorts:
• Bouw in het ontwikkelingslraject vanafhet begin regelmatig een markttoets in. Praat over het product
en luister (lliet selectief) naar de reacties. • Zorg voor een product dat 'triggert: Bijvoorbeeld dool'
vormgeving. • Pas op met een 'goedkoop '-imago. • Kies een naAm die de juiste emotie,' oproept. Geen
'Te803' ofiets dergelijks . • Zorg voor een doelgerichte communicatie: architecten beslissen bijvoorbeeld
op andere foctoren dan aannemers. • Overval de mmh niet met een lijst v{m 17 voordelen, doch kies per
doelgroep 3 à: 5 meest sprekende pluspunten (dit kan men testen). • Als er 'emotionele' bezwaren zijn, neem
deze dan weg door dit zelf ter sprake te brengen. Pas dan wordt communicatie mogelijk.
Jos Lichtenberg, directeur Buro A+, bestuurslid Booosting

Oproep Internet-link
Wij verzoekcn Booosting-a:1I1geslotcnen mct een internetpagina wederom het adres va n hun home-
page door tC gcvcn aa n het secretariaat. Dit kunt u doen via de antwoo rdkaart of per E-mail:
paacch@pi.net.
Booosting wil graag het electronisch netwerk van de leden uitbreiden en een link leggen naar uw
pagina. Neem 'ns een kijkje op www.ooo.nlJBooostingen sluit u ook aan bij OOO-Internct Services
voor architectonisch, industrieel en grafisch omwerpen.
JA~ boe 1
V anaf decembcr 1997 publicccrt ' BouwWereld' een briefvissding over architectuur met als auteurs
de twee ex-voorzitters van Booosting: .lim Brouwer en.lim Westra.
NAAM
I I
"EDRJJF
I I
ADliliS
II
I I
pOSTCODE "C/QONI' LAA1'S
TEl.FF()O~
o Komt op do nderdag 19 februari 1998 n,ar D3BN all 15.00 0{ 9.00 uur 11
Den Haag met personen. (zin". 13 pag. 01-02) Booosting
o Komt op dinsdag 24 maart Ilaar de Architcctènpresent3tic van 16.00 ror 19.00 Postbus 10197
uur in Den H aOlg mer personen. (zi. m: 13 pdg. 05-06)
o Ik heb al een home-page, maar wil graag tcn link met Booosting 3004 AD Rotterdam
(www.ooo.nl/boooscing). Ik ben bereikbaar op T/F/E/H ........ .. .... .
o Ik heb nog geen home-page maar wil graag informatie Over de mogelijkheden
van het realiseren van een virrudc pagina via 000 Inrerner Services.
o Onrvangr graag jnformaric over parricipatie bij Booosti ng.
o Bcstelr het boek o 'Booosring in beeld' (1994/95)
Participl1l1wl: f 25.00 o 'Booosri ng in bedrijf' (1992)
Nin-panicipanltl/: f 3950
L.

• ,
Aankondiging Architectenpresentatie ' op dinsdag 24 maart 1998 van 16~ 00
tot 19.00 uur i n Den , Haag .'. __ .....
Architectenpresentatie
In 1997 heeft zich een viertal architecten aangesloten bij Booosting. AJ le vier ken merken ze zich door
de grote variatie in hun opdrachtenpakket. Op din sdagmiddag 24 maart 1998 geven ze uitleg over
hun werkwijze en ideeën en presenteren zij hun werk. Zij vertellen tevens wat hun link is met het
gedachtegoed van Booosting.
C Bullhorst Ar chi t e cte n & Stede n b ou we r s
O )
Voor Rainer Bullhorsr is het uitgangspunt dat het kleine deta il evenveel aan dacht dient te krijgen als
het grote concept, omdat een product in zijn onderdelen én als geheel opti maal moet functioneren.
Enkele actuele projecten zijn: ~ De Beronmortekenrnlle in De n Haag. Rond
Fabriron spelen aspecten als ' uitstr,lling', logistiek, een te klein terrein-
oppervlal< en de invloeden (van het milieu) op cle omgeving. En ... 'Tekst
en Uitleg' . ... Een onzichtbaar reclamebord voor een Rijksmonument.
G. I 1
~ ;1 ~,,' 'I
cJ
e 0
I"
s é 0 s ó ri o Lo b a t 0 )
Als architect werkt hij samen met M enno Hom an aan een aanral wo ningbouwprojecten en een
uitbreiding van het Museum van Volkenkur.de Ronerdam, Als omgev ingsvormgever onrwerpt hij een
nmal pleinen in samenwerking mer Sylske de Jong. Enkele projectcn van de laats tc jaren: her Paviljoen
Landbouw en Visserij, Floriade '" en woningbouwprojecten '" Wersdan dse plein en '" Gouverncurlaan
in Den H aag.
L ..J

r ,
G~c.~ n~T~i~m~m~ r~s____________________________________________~)
J~a~ e~
We citeren hem: 'Een ontwerp wordt n iet ontwikkeld als een rechtstreekse vertaling van het
programma in een plan tekening vanuit een vastOm lijnd theoretische kad er. H et is een steeds
terugkerende zoektOcht die a.l tekenend,' analyserend van en fantaserend over de opgave
aanknopingspunten oplevert voor het plan.'
Tijdens de presentatie
komen onder andere
aan bod: ~ het Klooster-
bejaardenoord Mariëngaard
uit Aarle-Rixtel, ... basis-
school 'De Bergen' uit
Eindhoven en ., bll1toor
'Aerrs' uir Middelbeers.
Het atelier van Herman Zeinstra en Liesberh van der Pol experimenteert in
typologieën en architectuur, in de wil om zelfs van cle meest prozaïsche
opgaven een poëtisch product
re maken. M en wendt onder-
linge kririek aan om de ge-
dachren te scherpen en re Ont-
snappen aa n architectOnische
clichés.
Verbeelding wordt omgezet in
inspirerende concepten als ...
de I]sselwoningen in Zwolle
"
~
3 en ~ 8 appartementen aa n het
§",-_......a Spaarne in Haarlem.
PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A
16:00 Ontvangst en welkomstwoord van ir Jou/te Post, voorzitter van Booosring
16:15 0 e presentatie door Rainer BulJhorst,
Bullhorst Architecten & Stedenbouwers, Den Haag
16:45 e e presentatie door José Osório Lobato, Den Haag
17:15 Pauze
17:30 • e presentatie door Jan Timmers, architect AVB BNA, Eindhoven
18:00 0 e presentatie door Herman ZeirlStra, Atelier Zeinstra, Van der Pol, Amsterdam
18:30 Nog even tijd voor een vraag en een borrel U bmt van harte welkom!
Geïnteresseerd in deelname? Inschrijvin via de antwoordkaart.
L

• ,
Verslag van de dag 'Tussen Traditie en Experiment'
op donderdag 30 oktober 1997
Van Experiment naar
Traditie
Laat dit een experiment blijven en geen traditie worden,
verzuchtte ik in het holst van de nacht. Je moet immers ruim voor
vijven opstaan om uiterlijk om acht uur in Eindhoven de bus te
kunnen pakken.
Gelukkig was ik dank zij de voorzitter één na laatst. Met koffie en vlaai (ee n prima traditie!) werden
we kon daarop hartelijk ontvangen in de nog onvervvarmde nieuwbouw van Buro A+, innovator bij
uitstek. In bet fraaie kantoor-in-aanbouw te Kelpen lagen de vloeren nog open. Gelukkig maar, want
daatvoor kwamen we immers. Drie verschillende variaties op een 'omgekeerde vloer' passeerden de
revue, een experiment om al het leidingwerk flexibel op te bergen in een vloerconstructie m<:t een
minimale hoogte. In feite is voortgeborduurd op het staalbouwconcept van het bij de TU-
Eindhoven ontwikkelde ISB-systeem. In het INFRA+ systeem va n Buro A+ liggen de stalen of
betonnen draagribben aan de bovenzijde en dat biedt de mogelijkheid om leidingen aan te brengen
die van bovenaf benaderbaar zijn. Eigenlijk kun je spreken va n een constructieve computervloer. Zo
rond de jaarwisseling is van dat alles niets meer te zien, want dan wordt het kantoor in gebruik
genomen.
Al heel lang in gebruik is gieterij Konings in
Swalmen. Donkere ruim ren, stoffige vloeren en
wanden, vuur en scherpe ondefinieerbare
geuren, ja, die veel geroemde ambachtelijkheid·
va n het gietwerk wordt 'duur' betaald. Zo mooi
als het eindproduct is, zo smerig ziet het
produceren eruit. Een hel e belevenis nadat we
kort tevoren waren rondgeleid door de
L .J
07

r ,
machinebank-werkplaats van herzelfde bedrijf:
een afdeling waar precisie-instrumenten worden
gemaakt uit ruw gietwerk, nadat ze zijn
ontworpen met behulp van geavanceerde
computers. Zo wandel je binnen een uur
eeuwen voor- en achteruit. Overigens was ook
hier de vlaai weer uitstekend te verteren.
Na een flinke busrit naar een doodgewone woonwijk in Duisburg sronden we plotsklaps voor een
moderne scnepping van Norman Foster, het Mikro-elektronikpark. Onder een enorm gebogen
dakvlak bevindt zich hier het nieuwe Zentrum fur Mikro-elektronika, een verhuurkancoor met leuke
snufjes. Veel bekijks kreeg met name de wnwering en het bedieningspaneel daarvan. De grote lamellen
aan de buitenzijde zijn per kamer te bedienen of kunnen door de instelling van een maximale
temperatuur geheel auromatisch hun werk doen. Het gebouw zeJf is onmiskenbaar een Foster (uit de
details af te lezen) , maat toch niet w'n verfijnde als we gewend zijn. Eigenlijk iets te rraditioneel van
opzet en te weinig experimenteel. Neen, dán het nabijgelegen Haus der Wirtschaftsförderung met z'n
volledig glazen gevel. Daar konden we zien dat 'experimenten' ook wel eens mislukken, want alle
glasvlakken werden ter plekke van een folie voorzien om verdere glasbreuk te voorkomen.
'Tussen traditie en experiment' was een leetzame
ervaring. Vandaar dat ik me, na enige begrijpe-
lijke aarzeling, ook heb aangemeld voor de
bijeenkomst over de tweedehuidfaçade op
woensdag 10 december. Dan bezoekt Booosting
projecten in Essen en Düsseldorf. Vemekplaats
Eindhoven. U raadt het al, dat vroege opstaan
begint roeh een beetje gewoonte te worden.
Pieter de Mos
hoofdredacteur Arcniteccuur & BOUWEN
L .J

• ,
Verslag van de bijeenkomst bij Hunter Douglas in Leek
op donderdag 20 november 1997
Nieuws uit het Hoge Noorden
Booosting voorzitter Jouke Post
overstelpt de ruim 40 aan-
wezigen dit keer met een groot
aantal vragen, in plaats van
met zijn gebruikelijke drie
dia's van slimme uitvindingen.
'Wat is Booosting nou eigenlijk?' 'Waarom al
die bedrijfsbezoeken?' 'Waarom nu al weer iets
over gevels? We hebben Trespa, Van Dam en
Hoogovens roch dit jaar ook al gehad? Wat is er nou zo nieuw aan de gevelplaten van Hunter
Douglas)' Hij is vreselijk nieuwsgierig. Hij wil alleen maar nieuws.
Gelukkig geeft hij zelf alvast wat antwoorden: Booosring is nog steeds een bonte bouv"ven~a.meling.
Ook voor deze bijeenkomst zijn collega- en concurrent-bouwbedrijven, onrwerpers, marketeers,
studenten én docenten voor de gladheid uitgereden en zitten zij bij elkaar aan tafel. Het bestuur van
Booosting vervult de rol van voortrekker. Booosring organiseert activiteiten zodat geïnteresseerden de
confrontatie met elkaar kunnen aangaan 'in de voorkamer' (om met -aanwezige'- Jan Westra te
spreken). Telkens weer, in de hoop dat dáár iets nieuws uitkomt.
Na de voorzitter kwamen aan het woord:
Jaap van den Berg, hij heeft als directeur Hunter Douglas Const[lIction
Elements (HDCE) vooral te mal<en met het telkens weer zoeken naar
een optimale combinatie van klanrenwensen en technische
mogelijkheden. Dit vereist veel overleg met architecten, ingenieurs en
installateurs en veel aandacht voor het logistiek apparaat om ook de
flexibiliteit te kunnen handhaven. Dat dit vaal< een groot spanningsveld
vormt tussen vrager en aanbieder en niet altijd eenvoudig is voor een
organisatie die zich ook nog specialiseert in spanning (het stral< trekken
van aluminium) zal duidelijk zijn.
Ko Kuperus, Marketing Manager HDCE ging vervolgens in op de
onrwikkeling van QuadroClad (QC). In 1992 is, na ruim 30 jaar
ervaring met sandwichpanelen gestart met de onrwikkeling van de
honingraat-technologie. In de eerste fase kwam de CoilCoat-technologie
... Tai Lin Tower. Xiamen.
tot stand: vóór het vervormen wordt vlal< metaal band voorzien van een
China . Hunter Douglas start
in februari 1998 met de aantal coatings, en dan m.b.v. rollen geleidelijk in vorm gebracht.
productie van QuadroClad. Vervolgens wordt de aluminium tussen rwee metalen platen gelijmd.
L .J
t'

r ,
Na de eerste praktijkprojecten (1994 - 1996) worden de ervaringen verwerkt in de rweede
onrwikkelingsfase (1996 - april 1997) . De stijfheid is verbeterd, de drainage geïntegreerd en de opname
van deuren en ramen in de gevels wordt mogelijk gemaakt. Tevens is een monragevootdeel beteikt
doordat er minder bevestigingspunten zijn. Nu is QCeen geventileerd geïntegreerd gevelsysteem, met
een extreme stijfheid in grote panelen (bijv. 600 x 450 cm). We namen een kijkje bij de fabricage van
de panelen en zagen de voorbeeldopstelling van het gevelsysteem.
Frank van Dillen, architect bij Buro Molenaar &
Pruyn te Vught, gaf een prachtig voorbeeld van
een project waar QC (in 2001) zal worden
toegepast: het hoofdkantoor van PIM (Project
Infilrratie Maaskant. Het Limburgs water van de
Maas en de Waal wordt opgeslagen in bekkens
en bereikt na filtratie grondwaterkwaliteit). Van
Dillen prefereert QC vanwege de aansluit-
derailleringen, de plaatsrijfheid en de integratie
van ramen, plafond en zonwering. De maximale
~ voegbreedte van 10 mm die het Bouwbesluit
~ stelt, is er ook mooi mee te omzeilen: de 26 mrn
voegen die met het maatsysteem van QC
~ ontstaan, worden gewoon opgevuld met
E
g geperforeerde aluminiumgevel.
a>
co
Michiel Cohen stelde producronrwikkeling aan de kaak: 'Hoe progressief is productonrwikkeling"
Meer dan de helft van wat producrontwikkeling genoemd wordt is in feite méér van herzelfde. Sportief t...
o
steekt hij de hand in eigen boezem: de holle stalen vloer voor de leidingen van het nieuwe kantoor o
+-'
c
van Cepezed is ook geen innovatie, maar veel meer een integratie van wensen. Hij schetst de '"
.><
'0
behoudende bouwsfeer waar Booosting tegen vecht en citeert Emest Grozeman: 'Terwijl wij binnen 4-
.D
o
o
'0
nieuwe dingen verzinnen, metselen ze buiten gewoon door'. Onontbeerlijk voor producrontwikkeling L
'" zijn dromen en overleg tussen architecten, industrie en industrieel ontwerpers. Werkelijke innovaties c
u
o '"
>
t...
'0
zijn mogelijk door: materiaal-onrwikkelingen, procesverbeteringen ('Wijzig de logistiek en je kan <lJ
+-'
'"
CJ nieuwe dingen doen') en de omstandigheden. Gewoon de kans krijgen om iets nieuws te pro beten +-'
<lJ
::s
'"
c: op een project, om een (gratis) proefopstelling te plaatsen. Cohen vraagt zich af waarom het 0'
'"
E.
Vl
Vl bedrijfsleven zo weinig investeert in basis-onderzoek naar nieuwe roepassingen ..
'"
0.
<lJ In de -eindelijk eens levendige- discussie stelde iedereen aan elkaar min of meer dezelfde vragen over
o
+-' producronrwikkeling. Men is het eens: 'We hebben elkaar nodig' en 'We moeten de koppen eens vaker
~
bij elkaar steken'. Maar hoe kan her dan zijn dat dat
overleg en die nieuwe ontwikkelingen zo weinig tot stand
komen. Zelfs vanmiddag, zelfs binnen Booosting, waar
diverse partijen telkens weer om dezel fde tafel zitten,
door dezelfde fabriek lopen? Blijft het Grozemannen?
Jouke's vragen zijn vanmiddag beanrwoord. Mijn vraag
nog niet. Ik neem nog maar een Berenburgerrje.
Jolanda Steenhouwer
.J

Activiteiten 1998
donderdag 15 januari 'Flash'van FLEX building & interiorsystems nr. 42 pagina 05 (AVA)
donderdag 19 februari D3BN Den Haag 'Ir. 43 pagina 01
dinsdag 24 maart Architectenpresentatie Den Haag nr. 43 pagina 05
augustus 1998 Booosting 10 jaar
(AVA) stMt voor Alleen Voor Aangeslorenen
•••••••••••• •• ••••••••• •••••••••••• •• •••••••••••••
booosting
In mei 1988 is de Stichting Industrieel Bouwen Nederland,
Booosting, opgericht van uit een gecombineerd iniriatief van
stichting industrie, oncw'erpers en a.rchitccten. De voornaamste doelstelling
industrieel van Booosting is het bevorderen van het ontwerpen, ontwikkelen, onderzoeken en
bouwen roep;ssen van industrieel te vervaardigen bouwproducten en gebouwdelen, ter verhoging
nederland van de kwaliteit va n de gebouwde omgeving. Op de antwoordkaart kunt u aangeven of
•••••••••• u geïnteresseerd bent in meer informatie over de ac tiv iteiten van Booosting .
Booosting colofon
: ... Hoogmadestraat 57 postbus 10197 3004 AD Rotterdam
telefoon 010 4156304 telefax 010 4157409 E-mail paarch@pi.net
homepage hrtp:/Iwww.OOO.n1/booosting
Contactpersoon: Jolanda Steenhouwer,
bereikbaar: di en wo van 9.00 rot 17.00 uur en op do van 9.00 rot 13.00 uur
Redactie: Jolanda Steenhouwer
Vormgeving: Patricia Brouwer Design
Druk: Drukkerij Hans Truijen
Met dank aan: Rainer BulLhorst, Mieke Eekhout-van Dijk, Jan Font Freide,
Micha de Haas, John KraliS, Jos Lichtenberg, heter de Mos
.. Voorzitter
Vice voorzitter
Jouke Post Post Ter Avest Architecten
Eric Vreedenburgh Archipel Ontwerpers
Secretaris Jan van der Woord TU Delft
Penningmeester Johan Riezebos CVK Kalkzandsteen
Lid Jos Lichtenberg Buro A+
Lid Henk van Laarhoven Hubert-Jan Henket Architecten
Lid Jaap Koning Jaap Koning Industrial Design
~--------------------------------------------------~ ~
L
11

• ,
Nieuwe participanten
D3BN Den Haag C tact persoon: i r John G Kraus , algem
on . een direct eur
~
Ne her kade 1
D3BN Den Haag is een adviesbureau van civiel ingenieurs, dat aan
de hand van een programma van eisen, draagconsuucries omwerpt
met gebruikmaking van nieuwe geavanceerde technieken. D3BN
Po s tbus 19054 behoort tot een adviesgroep waartoe ook behoren: Van Dorsser
25 00 CB D Haag
en raadgevende ingenieurs voor bouwfysica en akoestiek; Ingenieurs-
T 070 -33 6745 5 bureau Kuipers voor milieu en civiele techniek; PKB Bouw-
F 070 -390 713 4 adviseurs. Adviesbureau D3BN civiel ingenieurs bestaat sinds
E D denhaa g@e uronet.nl
3BN 1916 en staat bekend om kwaliteit, degelijkheid en inventiviteit.
Enige voorbeelden van receme projecten (gerealiseerd of in uitvoering) zijn: Nissan Headquarrers
Amsterdam, nieuwbouw van de Tweede Kamer in Den Haag, Kamoorgebouw 200 Weena
Rotterdam, Paché Megabioscoop Rorrerdam, newMetropolis Amsterdam, Provinciehuis Den Haag
en Film- en TV-museum Amsterdam. D3BN zocht in de persoon van John Kraus aansluiting bij
Booosting om de dialoog over de grenzen van productontwikkeling in proj ecten te kunnen blijven
voeren met architecten, aannemers en andere geïmeresseerde branchegenoten.
Donderdag 19 februari 1998 presemeerr D3BN haar ol"ganisatie en projecten. (Lil' pagina Ol)

,
mOOOi
Als iets niet werkt deugt het niet.
als iets alleen maar werkt. deugt het ook niet.
Geef aan verschillende architecten een identiek programma van eisen voor een gebouw, en er
komen evenveel verschillende ontwerpen uit. Oplossingen van ingenieurs zullen bij gelijkluidende
randvoorwaarden veel dichter bij elkaar liggen. Voor mij is architecruur progran1matische en
ruimtelijke ordening met een causaal verband russen programma en product? En dan blijkt, wals
bij de contactlens, sprake van optimale eigenschappen in uiteenlopende aspecten. D it voorbeeld
rechtvaardigr de stelling dat hoe nauwkeuriger en vollediger de (functionele) uitgangspunten, hoe
minder ruimte voor design. Er bestaan geen comacdenzen met toeters en bellen, want die
belemmeren goed gebruik. Waren er maar meer gebouwen als contactlenzen!
1) Her oogzijdige oppervlak van
eCn contactlens is opgebouwd uit In vrijwel geen enkel gebruiksvoorwerp
twee bolsegmenten. De tekening
geeft a.~n de rebtie van deze curve dergelijke volmaakte synthese van funkti e, ergonomie,
- f - - - - -- + tcn op1.icluc van het cornea· materiaa l, productieproces en vo rm. Computergestuurde
oppervlak, er van uitgaande dat draaibanken kunnen elke curve. sferisch óf elliptisch, met
dit een ex.acte ellips beschrijft. een co ntinue kromming realiseren, waarbij zelfs de over-
2) Bestaat een lens uit een
elliptische curve ontstaat cr tu>sen gang tussen de kleine radius in het centrum van de lens en
2) oogoppervbk en lens een parallel- de grotere aan de periferie geleidelijk verloopt en er
loop. die behalve een drukvrije dientengevolge geen interne reHectie optreedt. Ongeacht de
paSosing waarborgt ook veel berer
sterkte zijn moderne exemplaren flinterdun en kennen een
-f- - -- - + a."ln fYsiologische eiscn voldoet.
onder andere door een optinlalc zeer gelijkmatig dikteverloop, met als gevolg een uiterst
uitwisseling van dc tfaanfilm. gering gewicht en minimale ooglidweerstand. Uitgevoerd in
3) Tussen een of meerdere bol· geavanceerde kunststoffen leidt deze vorm tot volledige
segmenten en een elliptische
curve bestaat geometrisch een transparantie met nauwkeurige lichtsturing, gehele druk-
wCl.cnlijk verschil. De vrijheid. perfecte adhesie, goede traanvloeistofuitwisseJing,
krommingsmiddclpuntcn van minimale cornea-deformatie, exacte centrering, gelijk-
vooral de perifere zones liggen
matige warmtegeleiding en optimale zuurstoftoevoer. En
niet m~"Cr op de rotatieas. maar
op een caustisch figuur om deze dat is toch moooi meegenomen. Evenals de visuele duur-
as hccngdcgen. zaamhcid in letterlijke en overdraduelijke zin. In haar
esmetische appreciatie is mijn dertig jaar oude contact-!cns onveranderd, de vorm elva n niet gedateerd.
Dit is voor de meeste gebouwen van de7.elfde leeftijd meesta l niet weggelegd.
Vormgeving is goed als men er geen last van heeft. Daar waar ontwerpers uit hun bol gaan, wals in
de associatieve Nederlandse architectuur met haar verwijzingen naar de golvende zee, sterke dijken,
lichtende vuurtorens, blauwe luchten en wapperende vlaggen, leidt hun inspanning slechts tot een
karikatuur en tot Kunst op Klompen.
Voor het bijvoeglijk naan1woord moooi ontbreekt elke bevredigende etymologische omschrijving, wel
bestaat er een onbecwiste wetmatigheid: als iets niet mooi is deugt het niet, ma~r als iets alleen maar
het ook niet.
L .J

Keuzekozijn wordt
Twee Booosting-aangeslotenen, Jaap Koning Industrial Design en
Reynolds Architectutmystemen, startten ooit de projectgroep 'Het
Keuzekozijn'. Dit resulteerde onlangs in het aluminium
raamsysteem 'Allure'. Nieuw is de toepassing van ronde in plaats
van de karakteristieke scherpe hoeken bij her aluminiumprofiel.
Allure is voorzien van een verdekt liggende waterafvoer.
•
Markant ontwerp voor nleuw
A~lUlmlrullUlM
Ceü1l tr !UlM
Tijdens het congres '100 jaar Aluminium in
Architecwur' op 16 oktober 1997 is de winnaar
bekend gemaakt van de onrwerpwedstrijd die her
Aluminium Cenrrum (Booosting-aangeslotene)
voor haar J1leuwe hoofdkanroor had
uitgeschreven. Micha de Haas, architect te
Amsterdam, heeft 'Het Aluminium Bos'
ontworpen. Hij werd geïnspireerd door de
eindeloze rijen populieren in het Hollands landschap. Het gebouw bevindt zich op een eiland tussen
een bedrijvenpark en een nog te realiseren wijkpark. Op het aluminium bos, dat bestaat uit 800
aluminium kolommen, bevindt zich één kantoorverdieping. Deze aluminium doos heeft een aanral
patio's die o.a. voor daglicht zorgen, hierdoor ontstaat een mooie lichtinval in het bos. Op 19 februari
geeft hij een toelichting op dit projekt. (zie pagina 02)
Rotterdam
In maart 1998 wordt in Rotterdam-Zuid gestart met de bouw van het nieuwe
hoofdkanroor van PIT-Telecom. De constructie van het ontwerp van Renzo
Piano wordt uitgevoerd door Corsmit
Raadgevend Ingenieursbureau, al sinds jaar en
dag aangeslotene bij Booosting. Kenmerkend is
de schuine wand van het 100 merer hoge pand
die als beeldscherm voor reclameboodschappen
en nieuwsberichten fungeert.

• , I
Subsidieregeling _ _ _ _ _ _ _ __
het bedrag van f 60.000,- geldt een percenrage
haalbaarheidsprojecten MKB verruimd van 20%). Voor de scholingskosten van
Bekend is gemaakt dat voor 1998 het budget personen ouder dan 40 jaar kan een aanvullende
voor de Subsidieregeling haalbaarheidsprojecten scholingsaftrek van 40% worden verkregen. Een
MKB verhoogd is van 6 miljoen naar 10 verzoek voor deze scholingsaftrek dient te
miljoen per jaar. Nieuw is dat de regeling vanaf worden ingediend bij de aangifte inkomsten,- of
1998 ook weer open staat voor bedrijven die vennootschapsbelasting. De aftrek impliceen
gebruik maken van de WBSO. De haalbaar- dat een deel van de kosten extra ten laste van de
heidsfaciliteit is gericht op het stimuleren van het fiscale winst mag worden gebracht (een variant
mvoeren van nieuwe technologieën m op de investeringsaftrek).
Nieuw programma _ _ _ _ _ _ _ _ __
productieprocessen, door het laten uitvoeren
van een technisch of economisch haalbaar- transnationale joint-ventures MKB
heidsondel7.Álek, het laten zoeken van partners Onlangs is er een nieuw Europees programma
en/of het opstellen van een samenwerkings-, of goedgekeurd. Het betreft een programma voor
uitbestedingsconrracc. Dit jaar hebben ruim 300 de ondersreuning van het MKB bij de
MKB-bedrijven met behulp van deze regeling oprichting van transnationale joinr-ventures in
een extern advies ingewonnen. de Europese Unie. Her programma beoogt
Meer geld voor zonneboilers _ _ _ _ __ hiermee het MKB in de Europese Unie aan te
De subsidieregeling voor zonneboilers wordt moedigen om in een andere lidsraat activiteiten
rot en met het jaar 2000 voongezet en het te ontplooien of verder te ontwikkelen, met
budget hiervoor wordt verhoogd. Oorspronke- name door de oprichting van gemeen-
lijk zou de subsidieregeling Actieve zon- schappelijke ondernemingen. Op basis van dit
thermische systemen eind 1997 eindigen. Voor programma kan enerzijds een deel van de kosten
de komende drie jaar wordt nu jaarlijks 8 in verband met de oprichting van een joint
miljoen gulden gereselveerd. Ook voor dit jaar venture gesubsidieerd worden. De vergoeding
wordt het budget met 2 miljoen verhoogd , bedraagt ren hoogste 50% van de in aanmerking
omdat er veel aanvragen 'lijn binnengekomen. komende uitgaven, tot maximaal 50.000 ECU.
De regeling is er op gericht de aanschaf en Anderzijds wordt ook een bijdrage verstrekt in de
installatie van zonneboilers aanrrekkelijk te investeringen behorende bij de joint-venture.
mal<en. De subsidie kan naar keuze voor of na de De-le bijdrage bedraagt 10% van de investering,
aanschaf van de worden aangevraagd. tor maximaal 50.000 ECU. Kosten die in
Nieuwe fiscale faciliteit voor scholingskosten aanmerking komen betreffen uitgaven die
Vanaf 1998 kunnen werkgevers op basis van een verband houden met het ontwerpen en opzetten
nieuwe fiscale faciliteit in aanmerking komen van een transnationale joint-venture.
voor een extra fiscale aftrekmogelijkheid voor Een aanvraag dient te worden ingediend via een
scholingskosten. De nieuwe faciliteit is gericht op financiële intermediair, in dit geval betreft dit de
de stimulering van scholing van werknemers ten intermediair van her JOP-programma, namelijk
einde hen in staat te stellen de technologische de ING bank.
onrwikkelingen bij te houden.
Indien de scholingskosten niet meer bedragen
?
Voor meer informatie A
~
dan f 250.000,- per jaar wordt over de eerste kunr ti contact opnemen
f 60.000,- een aftrek van 40% verleend (boven met Pouwer & Srevers
L
15
010 - 452 11 22.
lil .J

nieuws
de prijzen
Octatube Space Structures heeft: 20
Vdi
november 1997 de PioN-wisseltrofee 1997 in
onrvangst genomen voor het Quattro-
systeem. Dit is een kozijnloos beglazings-
systeem, waarbij speciale kruisvormige
koppelingen (de Quattroknoopl de stijlen en regels
vervangen bij het dragen van de glas panelen. Het
Booosting-gehalte bij de PioN-uitreiking was hoog.
Naast het Quarrro-systeem was ook de INFRA+
vloer van Buro A+ genomineerd. Dit product kreeg
overigens op 5 november 1997, tijdens de
Bouwconractdagen in Maastricht al een rweede prijs
bij de uitreiking van de INNOVATIEprijs. INFRA+
eindigde roen net achter de inzending van 100% (!)
puingranulaat beton van Meuleberg Recycling. De
PioN-trofee wordt uitgereikt door het ioN
(industrieel onrwerpen Nederland) en is bedoeld om
bedrijven te stimuleren zich in te zetten voor vooruitstrevende productonrwikkeling waarbij op een
inrelligenre manier gebruik wordt gemaakt van materiaal.
Op 19 november 1997 heeft Ingenieurs-
bureau Zonneveld in Rotterdam de Betonprijs
in de categorie 'overige' in onrvangsr genomen
voor de 'Kurkenrrekkel"-opl"ir' naal" het
parkeerdak van winkelcomplex Alexandrium III
in Rotterdam.
Van harte proficiat!
-------------------.- --------------
elukkig 1998 !
8000ST1 NG WENST U EEN
HET BESTUUR VAN
PRI MA JAA RIN GO EDE GE ZON 0HElD,
BOORDIVüL NIEUWE ONTWI KKELI NGEN.