2. se pt'e be r 2000 j a a r 9 a n 9 11 nr. 58
'm
booosting
bijeenkomst 21 september 2000
,
o
o het mobiele
kantoor
Ton Koenders, eigenaar van het ingenieursbureau Quitec, die samen met VlC1UUl-lU'lllVVll<o.l<o.Claal
Gijs Boelaars het product heeft uitgewerkL Boelaars en Koenders onrwierpen de Q-Hopper
vier doelgroepen voor ogen: de media (forografen, journalisten en dergelijke die vaak op
werken), overheidsfunctionarissen die regelmatig naar bijvoorbeeld Brussel reizen om daar
werken, technici (ingenieurs- en onrwerpbureaus, freelancers) en (inrerim) managers die
verschillende bedrijven hun diensten aanbieden, Ton Koenders verrelt u over de technische
van de Q-Hopper en Gijs Boelaars zal de producronrwikkeling roelichten,
Zoomer, directeur van Pluro marketing communicatie, zal vervolgens enige
van de Q-Hopper roelichten, Als pan-time docenr aan de HEAO begeleidde hij
met een onderzoek naar de mogelijkheden van de QHopper als afsrudeeropdrachL Hij
I UC:);CllCllll nu een volgende studenr, die onderzoek doet naar de mogelijkheden van de Mi
slot zet Eduard Böhtlingk, architect en bedenker van 'de Markies' met het thema 'De
op' een aantal mobielen op een rij en bespreekt hun relatie tot de omgeving en de
cyberwereld: 'Onze buitenruimte wordt in roenemende mate bevolkt door objecten van
mobiele aard, Microbouwsels, die het midden houden russen architecruur en
L. .J

3. ,
Ol Ze function eren als architectuur en bezitten de ongebondenheid van designproducten .
: Microarchitectuur of macrodesign?' (zie ook artikel DIA dec. 1999)
~ De bijeenkomst zal gehouden worden bij de Markies in de Realiteit te Almere in de buitenlucht (bij
~ mooi weer) of in een van de huizen in de Realiteit.
PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A
15:00 Ontvangst bij de Markies in de Realiteit te Almere
15:15 Ton Venhoeven: technische aspecten Q-Hopper
15:35 Gijs Boelaars: productontwikkeling Q-Hopper
15:50 Peter Zoomer: marketingaspecten
16:05 Eduard Böhtlingk: de mobielen rukken op
16:30 Bezichtiging Q-Hopper en Markies
17:15 Discussie
17:30 Borrel
18:00 Einde U bent van harte welkom! (zie ook Nieuwsbrief57)
L. -'

4. I .••.•.•!• • • 0 n t wik k eli n 9 I ~
Succesfactoren (3 )
Deze keer enkele gegevens over persoonskenmerken van de ondernemer, projecttrekker in relatie tOt
het succes. Voor wie het vergeten is. De gegevens komen uit eigen ondel-wek aan de hand van ca. 105
uitgevoerde projecten . Duidelijk blijkt de relatie russen succes en de drive.
De plaatjes spreken voor zich.
Succes en vechtmentaliteit
60
40 o Mislukt
• Beeindlgd
20
o Succes
o
vechtm geen vechtm .
Relatie tussen succes en type projectleiding
60
40 • Beeindigd
20 o Suc ces
o
pionier bestuurder
Succes en besluitvaardig management
40
o Mislukt
20 11 Beeindigd
o Succes
o
besluitv. niet besltv.
Jos Lichtenberg, Voorzitter Booosting I Directeur A + Bureau voo r bouwproclucrontwikkeling

5. Infra + woni ngb ouw
Door Bouwbedrijvenjongen B. V (Koninklij ke Volker Wessels Stevin) wo rdt bin nenkort gestart met
het eerste proj ect van 36 A + woningen voor de Woningsrichting Enen-Leur. De kenmerken van de
A + woning zijn te lezen op Internet: www. sev.nl
(projecten IFD- 16 A + woningen- H eerlen).
N aasr En en-Leur (1 6 huur- en 20 koop-
woningen waarbij ook het dak in Infra+
wordt uitgevoerd) zijn er al diverse locaties
in voorbereiding, onder andere H ee rlen,
Swalmen, Terneuzen, Ijsselstein en U rrecht.
? info
Belangstellenden kunnen conract opnemen met
Bouwbedrijven Jongen B. V T 045 - 570 02 00 of met
Buro A + T 0495 - 652380
NAAtvl
BEDRJjF
I I
ADRES
POSTCODE WOONPlJ!TS
TELEFOON
o Komt op donderdag 1 september naar Q-Hopper, het mobJ Ie an oor, van
15:00 tot 17:30 uur met personen. (locatie wordt rIader bekend gemaakt) Booosting
o Komt op woensdag 18 oktober naar de decorstudio's van N OB te Hi lversum Postbus 596
van 14:30 tot 18 :00 uur met personen.
o Komt op woensdag 23 november naar DuvedeC met perso nen . 2600 AN Delft
o 1Vil graag aansluiten op het Internet-netwerk van Booosti ng (AVA)
(www.OOO.n l/booosting) Dit geldt Alleen /JOOl' Aangeslotenen van Booosting.
o Ontvangt graag informatie over participatie bij Booosting.
o Bestelt het boek 'Booosting in bedrijf' (1992) participallten: f 25,00 )
o Bestelt de reader ' 10 jaar Booosting' (1998) ( Niet·participrillten: f 39.50
L ..J

6. • ,
."'AMk.luh. 18 oktober 2000
~ productie: bouwen
van sfeer
De naa m NOB D eco rprodu ctie dekt
gezien de activiteiten van het bedrijf al lang
de lad ing niet meer. Het bedrijf is bij de
meeste mensen bekend' van het ontwerp
en de bouw van televisiedecors van allerlei
televis ieprogramm a's en televisieshows.
Intussen houdt het bedrijf zich ook bezig
met de thematische aankled ing van attractie-
parken, casi no 's, restauranrs, beurzen en
nog veel meer. Zo is NOB Decorproductie
de inrichter van ShowBizCicy te Aalsmeer en heeft het bedrijf meegewerkt aan de
aankled ing van het nieuwe attractiepark Six Flags Holland. Het realiseren van sfeer
is het bindende element, binnen NOB decorproductie worden zowel ontwerp,
bouw, inrichting alswel projectmanagement verzorgd.
Bij ons bezoek op 18 oktober 2000 wordt een beeld gegeven van de activiteiten
va n het bed rij f en wordt u in een rondleiding meegenomen langs een aantal
faci liteiten en decors. Enkele medewerkers va n NOB decorproductie zullen u
informeren ove r hoe het ontwerp alswel de bouw en inrichting van projecten tot
sta nd komt. Daarbij wordt stil gestaan bij de samenwerking van ontwerp en
ui tvoering om tot optimale resultaten te komen. Dat dit gezien de dynami ek van
de projecten bijzondere eisen stelt, mag duidelijk zijn. Kortom een interessant
ondelwerp bij een boeiend en dynamisch bed rijf.
PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A
14:30 Ontvangst bij NOB Decorproductie, Media park, Hilversum
14:45 Introductie door Rob Nijhuis, manager NOB Decorproductie
15:05 Lezing 'het ontwerpen van projecten bij NOB Decorproductie'
15:25 Lezing 'de bouwen inrichting van grote projecten'
15:45 Pauze
16:00 Rondleiding
17:10 Meelczing door Haml Boo7f/.s7f/.1l, Axys Innovations
17:30 Discussie met aansluitend borrel
18:00 Einde
U bent van harte welkom op 18 oktober 2000.
L Geïnteresseerd in deelname? Ins via de antwoordkaart. ..J

7. • ,
Ver s lag van de bijeenkomst bij Rockwool in Roermond
op donderdag 10 februari 2000
Een brandende kwestie
Op 10 februari verzamelden aangeslotenen en overige geïnter-
esseerden zi ch om 15.00 uur bij Rockwool in Roermond . Na de koffie
was er een welkomstwoord van de voorzitter, die om twee redenen
ee n th ui swedstri jd speel de: hi j was ooit bi j Rockwool i n di enst
geweest en woont bovendien praktisch om de hoek.
Inleiding in woord
Na met een anecdote over een bij voorkomende branden op benzinesporen afgerichte snuffelhond met
de naa m Fildcie een voorschot genomen te hebben op één van de thema's van de bijeenkomst,
namelijk brandveiligheid, gaf hij het woord aan Ad Klabbers, gastheer en acco untmanager bij
Rockwool. Deze stelde de inleiders en de rondleiders voor, na gemeld te hebben dat Rockwool de
grootste steenwolfabrikanr ter wereld is. Dat Booosting iets met Rockwool had illustreerde hij aan de
hand va n de drie O's, die beide organisaties in hun naam droegen. Staan ze bij Booosting voor
Ontwerpen, Ontwikkelen en Ondel-LOeken, bij Rockwool staa n ze voor Overtreffen (in brand-
werendheid, geluid beheersing en thermische iso latie), Ontwikkelen
(zoeken naar op loss ingen op maat, prestatie va n producten
verbeteren, productieproces doorontwikkelen en personeel continu
opleiden) en Ontzien (van het milieu door recycling) .
Inleiding in beeld
De bij dit type bedrijfsbezoeken gebruikelijke video-presentatie
maakte onder meer het volgende duidelijk: Het proces om steen in
wol o m te zetten werd ontdekt bij vulkanen. Nabootsing van dat
natuurlijke proces lukte omstreeks 1900 door diabaas vermengd met
basalt en cokes te verhitten tot 1600° C, vergelijkbaar m et lava, en
dat vloeibare materiaal als het ware te 'verstuiven' onder toevoeging
va n hars. Van stee nwol wo rd en uiteenlopende producten
vervaardigd met verschillende roepassingen : brandisolatie,
subsrraatmateriaal voor de kastuin-bouw en Rockpanel voor
gevclbeplati ng. Door een land elijk retoursysteem wordt niet alleen
een reductie bereikt van afvalstoffen, maar door inzet van ee n
recycl ingfabriek wordt 25% van alle nieuwe steenwol gemaakt uit
hergebruikt materiaal. De in de film acterende Booosting-aan-
geslotene Piet Heida doet uit de doeken, dat steenwol na zes weken
de eringestoken energie weer kan terugverdienen. Coacteur Jos
Lichtenbelg legt ui t dat isolatie de basiseigenschap van steenwol is.
L .J

8. r •
Het bedrijf onderscheidt drie divisies: de bouwmarkt, de industriële markt en de markt voor vlakke
daken. Rockwool opereert onder de vleugels van een D eens moederbedrijf: Rockwool International.
Bra nd
in woord
Cees de Raadt, specialist op het gebied van brandveiligheid, bestookt het gehoor met een grote
hoeveel heid brandellende in Nederland: aantallen branden, doden en gewonden per jaar,
hoeveelheden directe en indirecte schade aan gebouwen en milieu. Er is sprake van een stijgende trend
in gebouwbranden. Schokkend is dat van alle bedrijven, waar brand is uitgebroken, 50% binnen 5
jaar fai lliet is. Spreker vervolgt zijn betoog met een overzicht van regelgeving met betrekking tot brand:
wetten, normen, verorden ingen, etc. . Hij schetst de nieuwe Europese ontwikkelingen op dat gebied,
die in de nabije toekomst ook voor Nederland de nodige veranderingen teweeg zullen brengen. Wel
kan hij nu al concluderen, dat Rockwool ook in de toekomst aan de hoogste brandveiligheidseisen
kan voldoen, ook de Europese, waarmee de toekomst van het bedrijf er zo nnig uitziet.
Brand
in beeld
Rockwool is een volcontinu bedrijf, niet omdat de processen niet kunnen worden stilgezet, maar
omdat anders niet aan de vraag kan worden voldaan: er wordt 24 uur per dag, 7 dagen per week en
52 weken per jaar geproduceerd. Er zijn 6 productielijnen. Wij bezochten nummer 8(?!) en zagen op
afstand het 'verstuiven' van de gesmolten steen massa en het vermengen van de draadjes met hars,
waardoor de wol samenhang krijgt. Van nabij zagen we de deken over de band rollen en verder
bewerkt worden. Na bezichtiging van het productieproces en een showroom van producten
mochten we het brandlaboratorium in, waar we getuigen waren van een aantal brandproeven. Eén
proef was speciaal voor deze gelegenheid ingericht. Om onduidelijke reden gebeurde er niet precies
wat bedoeld was. De 'concurrent' leek in ieder geval verrassend goed uit de strijd te komen. Je zag de
vraagtekens boven de hoofden van de bezoekers zweven. Een tegenlezing met discussie over het thema
T
L .J
07

9. r 11 ,
'Brandveilig bouwen' zoals oorspronkelijk de bedoeling was, had, achteraf gezien, veel kunnen
uitleggen. Maar goed dat het geen gestandaardiseerde test betrof: je zou er maar verkeerde conclusies
aan verbinden. D e vaste testopstelling was wel indrukwekkend: een kantel bare installatie, waarin
diverse panelen tegelijkertijd op brandeigenschappen kunnen worden getest. Het aflezen van
m eetapparatuur is hierbij cruciaal. Helaas was niet iedereen hiertoe in de gelegen heid.
Voorlezing
Leo van Beek van J. J. Krens BV bracht het construeren met sandwich panelen voor het voetlicht. Na
dit type paneel te hebben gedefinieerd, somde hij er een aantal voo rdelen van op, zoals prefabricage,
korte bouwtijd, een licht gewicht en gunstige mechanische eigenschappen. Tevens releveerde hij de
grote onrwerpvrijheid, alsmede aanpassingsmogelijkheden aan de eisen van de tijd. Een aanzienlijke
hoeveelheid normen passeerde de revue. Speciale aandacht kreeg het Conrock-paneel van Rockwool.
D e isolatielaag van dit paneel bestaat uit 'kops'gesitueerde steenwolvezels, waardoor een dergelijk
sandwichpaneel niet delamineert. Zo'n kopse laag verkrijgt men door een normale laag Rockwool in
stroken te zagen, deze een kwart slag te draaien en opnieuw aan elkaar te lijmen. De vezels staan dan
loodrecht op de zijvlakken. Door naschuren kan een vlakheid worden verkregen met een
nauwkeurigheid van 0,3 mmo Dit is van belang, omdat de vlakheid van een paneel afhangt van de
vlakheid van het kern materiaal. Na een toelichting op zowel continue als discontinue
productieprocessen, toonde Van Beek diverse projecrvoorbeelden, waarin Conrock- en andere panelen
zijn toegepast.
Tegenlezing
Peter Bijvoet van DGMR Raadgevend Ingenieurs sloot de rij sprekers met enkele kanttekeningen bij
het toepassen van sandwichpanelen. Er is niets tegen toepassing, mits het doordacht gebeurt. Een
aantal aandachtspunten zijn van belang. Met betrekking tot de thermische isolatie moet aandacht
gegeven worden aan de naden. Hier is gevaar voor koudebruggen en ongewenste randeffecten. Ook
in geval van brand kan de brandwerendheid bij de naden minder zijn dan in het midden van een
paneel. M et betrekking tot vocht moet rekening worden gehouden met de dampdichtheid van zowel
de binnenbeplating als de naden. Akoestische aspecten vallen uiteen in isolatie en absorptie. Van belang
zijn onder meer de massa van de beplating, het type van de vulling en de perforatiegraad. Aan te
bevelen is eerst een geperforeerde binnen plaat en dan achtereenvolgens een akoestisch absorprie-
materiaal, een damprem, een thermisch isloatiemateriaal en een buiten plaat. Bij alle toepassingen is
het van groot belang om de omgeving van de panelen in de beschouwing te betrekken: een
sandwichpaneel van ' 120 mimen' in een draagconstructie van '60 minuten ' heeft geen zin.
Een compliment naar Peter Bijvoet is op zijn plaats gelet op de extreem korte voorbereidingstijd
Uitleiding
Jos Lichtenberg geeft tot slot van dit interessante bedrijfsbezoek nog gelegenheid tot het stellen van
smeulende vragen en met een korre toelichting op de wet van Murphy in relatie tot brandproeven (een
wet, die volgens een berichtje in de NRC van 26-2-2000 niet opgaat als je deze wilt testen!), alsmede
een dankwoord aan de bijdragers en wat troostende woorden aan het ad res van Cees de Raadt, sluit
hij de bijeenkomst.
Jan van der WOOld
L .J

10. • ,
Verslag van het projectbezoek Smarthouses te Zoetermeer
op vrijdag 24 maart en donderdag 11 mei 2000
De belangstelling voor Smart Houses is groot. Dat blijkt nadat
Robert Winkel met zijn concept in verschillende vaak regionale
kranten en bladen aandacht heeft gekregen. De consumenten bellen
hem rechtstreeks of ze ook een Smart House kunnen bouwen. Ook via
zijn internet site komen aanvragen binnen.
Het blijkt ook tijdens de druk bezochte excursie welke Booosting in samenwerking met 'Bouwen met
Staal' organiseerde. De drukte leidde zelfs tot een tweedeling van de groep. de eerste op een
regenachtige 24 maart, de tweede volgde op een zeer zonnige 11 mei. Zo bezochten naar schatting
120 mensen deze activiteit.
Wonen staat duidelijk in de belangstelling
Na een korte inleiding van Arend Dolsma over het thema van de middag volgde beide keren een
bijdrage van mijzelf over consumentgericht (IFD) bouwen in relatie tot leidingen, die in traditionele
concepten zowel het industriële flexibele als het demontabele karakter van een woning stevig frustreren.
De hoofdmoot bestond uit een presentatie door Robert Winkel over het concept Smart Houses en een
bezoek aan een drietal woningen welke in Zoetermeer worden gerealiseerd.
De drie basisontwerpen zijn de typen 'hellend dak', 'herenhuis' en 'patiowoning', die elk met een
'moduul van 1 mm' aangepast kunnen worden. Het is dus geen systeem met vaste maatsprongen en
zeker geen cataloguswoning. Robert haalt het onvoorbeeld van de systeemplafonds aan. Flexibel dus.
De genoemde typen zijn als het ware sleclus thema's als vertrekpunt voor het ontwerpproces. De
constructie wordt gevormd door een hoofddraagconstructie van warmgewalst staal op een
overzichtelijk raster, dat per ontwerp kan worden bepaald, ingevuld met 'doosconstructies' verstijfd
met thermisch onderbroken koudgevormde staalprofielen.
L .J

11. r ,
AfWerkingen, zeker aan de gevel en ook qua afmetingen, zijn projectafhankelijk. Zo kan worden
gekozen voor sandwichpanelen, een binnenspouwblad bestaande uit steelframe met afwerking en
isolatie en aan de buitenkant met een regenjas van bijvoorbeeld glas. De technologie oogt simpel.
H et gaat hier over consumentgericht bouwen. Dat blijkr ook uit de internetsite (www.smarthouse.nl)
die zich direct richt naar de consument. De bezoekers doen net of ze uit zakelijke overwegingen ·
komen, maar ik verdenk ze ervan meer als consument dan zakelijk aanwezig te zijn.
Wellicht is het ook juist de marktaanpak die het meest innovatief aan het concept is. De consument
krijgt immers een betaalbare woning op maat met een vooraf gedefinieerde kwaliteit en prijs, een
gedefinieerde korte bouwtijd en een degelijke garantie. Ook de introductie van een 'Building Buddy',
die de klant door het proces loodst en het vaste aanspreekpunt is hoort bij het marketingconcept.
Aan de borrel (en de tweede keer aan het pils) worden dit soort conclusies getrokken.
Jos Lichtenberg
.J

12. ,
Activiteiten 2000
donderdag 21 september projectbezoek Q-Hopper, het mobiele kantoor (zie pagina 01-02)
woensdag 18 oktober bezoek decorbouw NOB, te Hilversum (zie pagina 05)
donderdag 23 november bezoek aan DuvedeC, productontwikkeling voor de auto-industrie
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
In mei 1988 is de Stichting Industrieel Bouwen Nederland,
booosting
stichting
Booosting, opgericht vanuit een geco mbineerd ini tiatief van
industrie, ontwerpers en architecten. De voornaamste doelstelling
industrieel van Booosting is het bevorderen van het ontwerpen, ontwikkelen, onderzoeken en
bouwen toepassen van industrieel te vervaardigen bouwproducten en gebouwdelen, ter verhoging
nederland van de kwaliteit van de gebouwde omgeving. Op de antwoordkaart kunt u aangeven of
•••••••••• u geïnteresseerd bent in meer informatie over de activiteiten van Booosting.
: ... Booosting colofon
Delftechpark 22 Postbus 596 2600 AN Delft
telefoon 0152702770 telefax 0152702771 E-mail booosting@ooo.n1
homepage http://www.booosting.nl
Contactpersoon: JownM Steenhouwer
bereikbaar di en wo van 9.00 tot 17. 00 uur en op do van 9.00 tot 13.00 uur
Redactie: JownM Steenhouwer
Vormgeving: Patricia Brouwer D esign
Druk: Drukkerij Hans Truijen
Met dank aan: J. Bloemen, Hann Boomsma, Huig Bunk, Jos Lichtenberg,
Lucy Mackie, Preek Smulders, Maarten Willems, Jan van der WOO1·d
.. Voorzitter
Vice Voorzitter
Jos Lichtenberg
Els Zijlstra
BuroA+
Materia
Secretaris Jan van der WOO1·d TU Delft
Penningmeester Johan Riezebos CYK Kalkzandsteen
Lid Eduard Böhtlingk Architectenbureau Böhtlingk
Lid Hann Boomsma Axys Innovations
Lid Nico N001·t Corus Colours
~
L ...J
11

13. . _:J.",.~i"iI._
IJ
part i e i panten
,
Nieuwe participanten
MBI Beton Con t ac t persone n: Hans van den H veleu
hoofd prod ucton twikk el inge n t ec hni sc he voo rl ic hti ng
Taylorweg 10 . Veghel MBI Beton heeft zich in 55 jaar gespecialiseerd in de
Postbus 259 . 5460 AG Veghe l productie van straat-, tuin- en gevel producten. In
T 0413 - 354 820 Nederland zijn drie betonsteen-fabrieken, in België een.
F 0413 - 362 938 H et basisassortiment telt plm. 35 0 producten.
E mb i beton@wx s . nl D e MBI-betonsteen staat bekend als een zeer harde
steen. Een zgn. 'door en door' -steen met een deklaag van
bijvoorbeeld gekleurd glas, schelpen, marmerdelen. Variaties, in de overwegend fun ctionele
ptoducten, zijn dus te bereiken door het aanbrengen van esthetische verbeteringen in de toplaag. MBI
houdt bewust een deel van de productie fl exibel, om ontwerpers de mogel ijkheid te bieden hun
specifieke concepten nader uit te werken. MBI staat open voor nieuwe ontwikkelingen.
Reden om aan te sluiten bij Booosting is de wens om meer contact met producrontwikkelaars en
ontwerpers te kunnen leggen. En antwoord op de eeuwige bouwvraag te krijgen: 'Hoe zijn schoonheid
en techniek het beste te combineren" .
' . I : • Honolite
A + Bureau voor De Horsten Bouwproducten EGM Architecten
Bouwproduktontwikkeling Hunttr Douglas Hubert-Jan Henket Architecten
ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek Krupe Bomatex Maurer Engineering
Aldus bouwinnovatie Limburg Kozijnen Architecture and Media
BlesgraafBureau voor Bouwen & milieu Limelight José Osorio Lobato
BDA Groep MBI Beton ir Dlldn Peters
Corsmit Raadgevend Ingenieursbureau De Meeuw Oirschot RPHS architecten
D3BNDenHaag Octatube Space StructttreS Snelder . Vola. Petit Architecten
dgmr raadgevende ingenieurs Oskomera Jan Timmers
ing. Karel H Dekker Plastica Plaat Tum + Horsting Architecten
Façade Comulting & Engineering Polyblock Verburg Hoogendijk Architecten
GeNie Comult en Partners Polynorm Bruynzeel Architectenbureau De Voogd
Hiemch Engineering RC System Van Waes. Buro voor Architektuur
Kettlitz Adviezen Reynolds Architectuursystemen XX architecten
Leylandi Comultancy
Materia
RGD, Directie Ontwerp & Techniek
Reynolds Special Products
(voorheen Van Campen Aluminium)
Rockwool axys innovatiom
.
Atelier Zeimtra, van der Pol
..;.
T.G.M. Saint-Gobain Glass Koning Industrial Design
H de Wit Comultancy SBM Nederland Neonis Industrial Design
Ingenieursbureau Zonneveld Somfj Nederland Robin Hood Produkties
"1' :. : ." Trespa International TNO Industrie
Alliance Europe Ubbink Nederland Dli"[!!I'llIIi!i!ifm
Ballast Nedam IGB. Utrecht Unicom Nederland Aedes. vereniging van woningcorporaties
Bik Bouwprodukten Wentzei Bouwen met Staal
BRS Staalwerken Wolvega Panelen Centrum Hout
Bruynzeel Keukens en Kasten Zoontjem Beton ENCI
CD20 Bouwsystemen I' St. Aluminium Centrum
CVK Kalkzandsteen Archi-Komult I I •
Corus Colours Archipel Ontwerpers Bou T. praktijkvereniging
H Van Dam Fabriek van Plaatwerken Architectenbureau Böhtlingk Bouwtechnologie TUD
Enitor Het Architecten Comort Hogeschool Emchede
Hoesch Bouwsystemen Nederland Arconiko Architecten Hogeschool Brabant
Holec Laagspanning Bullhorst Architecten en Stedenbouwers TU Delft. vakgroep Bouwtechnologie
L. CEPEZED TU Eindhoven. faculteit Bouwkunde ..J

14. • ,
mOOOi mijns inziens
Moooie bouw- en vuurwerken
Nog nooit is er zoveel vuurwerk afgestoken als bij de laatste overgang naar de nieuwe eeuw. H et
nieuwe millennium met al zijn problemen, uitdagingen, doelstellingen weet u wel. Over de hele wereld
is in elke taal verwonderd en in bewondering geroepen: oooh en aaaah en in Nederland kwam daar
ook nog eens Mooooi bij . In de vijfde m aand van de eeuw bleek echter weer eens dat een waarheid
schuilt in de volkswijsheid: alles waar te voor staat is verkeerd, behalve bij tehuis en tevreden. Toen
in mei in Enschede te veel vUUlwerk in een te korte tijd de lucht in ging, bleek het zijn andere naam
'springstof weer eer aan te doen en werd ni et meer mooo i, maar alleen oh oh en 'kloppen de bouw-
voorschriften wel en hoe zat het met de vergunningen' geroepen .
Oo~ in de architectuur blijkt het voor een toeleverancier moeilijk te zijn te bepalen wanneer iets te
mooi is. Metalen staan erom bekend dat zij zó goed vervormbaar zijn dat praktisch alle gewenste
vormen gemaakt kunnen worden. Kijk maa r naa r de schitterende voorbeelden van het Atomium in
Brussel en het Conferentie Centrum in G lasgow met aluminium geleverd door een firma die als een
van de slogans heeft Steel going w ·ong.
Ptoduktinnovatie blijkt echter noodzakelijk want er komen steeds meer opmerkingen dat het produkt
te schitterend kan zijn en oogverblindend werkt wat bij landingsbanen zelfs tot verboden leidt. H et
is daarom niet te velwonderen dat er een variant op de markt werd gebracht waarbij een dun zinklaagje
op het oppervlak is aangebracht, waardoor de hoge lichtweerkaatsing is veranderd in een prachtig
satijnachtig effekt. Dat door de oppervlakteveredeling bovendien de duurzaamheid wordt verhoogd
is een extra reden om te geloven dat de bouwmarkt met deze ontwikkeling gediend is.
H Bunk
C o rus T echnolo BV

15. SCANEX:
Scanex is ontwikkeld door D e Horsten
bouwp roducten uit M eppel. Dit flexibel en
prefab daksysteem , van een van de jongste
Booosting-aangeslotenen, kent ee n aantal pluspunten
waarvan we u graag op de hoogte stellen.
• Volledige prefabricage. I-Iet systeem wordt compleet afgeleverd op de
bouwplaats. T ijdens de prefabricage wordt het sys teem voorzien van
plafondafwerking, isolatie, dampremmer, dakbedekking en worden dakdoor-
voeren geïntegreerd. Hierdoor is er minder afstemmingsverlies tussen aa nnemers en toeleveranciers.
H et bouwproces is sneller en de kwaliteit is beter beheersbaa r.
• G rote vrij e overspanning, tot 20 meter. M ede door het lage eigen gewicht kan op de onder-
constructie (tot 80% ) bespaard kan worden. D e grote kolomvrij e ruimten die je kunt creëren zijn
praktisch voor de gebruiker en bieden ontwerpvrijheid aan de archi tect.
• Grote indelingsvrijheid. Lichtstraten en rookluiken kunnen makkelijk worden geïntegreerd.
• Een standaard brandwerendheid van meer dan 60 minuten.
• Een geluidsisolatiewaarde van 45 tot 60 dB (A) .
• Een thermische isolatie van minimaal Rc = 3 m' KJW tot maximale Rc waarde van 5 m' K/W.
• Bouwtijdverkorting door een zeer snelle montage, tot 2000 m' per dag.
H et systeem bestaat uit een gegalvaniseerde, geprofileerde en eventueel 28% geprofileerde staalplaat.
Andere RAL-kl euren zijn ook leverbaar. Als dakbedekking wordt standaa rd een grijze, enkellaags
kunststoflaag aangebracht. Andere kleuren en EPDM worden ook toegepas t.
Scanex is in 1999 door de SEV als Voorbeeldproject IFD-bouwen erkend voor de toepassing
'formul ematig bouwen' voor distributiecentra.
? info
D e Horsten bouwproducten
D e heer] Bloemen
T 0522 - 241 330

16. • ,
Complexe vormen
Door ons bezoek aan de Booosting wo rkshop
Vrije Vormgeving (met dank aan Atelier
Zeinstra, Van der Pol) hebben wij gemerkt dat
er bij archi tecten en bouwers belangstelling is
voor onze kennis op gebied van complexe
vormen . Deze kennis heeft Yachting Consult
opgedaan in de scheepsbouw waar we actief zijn met een combinatie van engineering diensten en
software ontwikkeling. Voor de bouw zien we een aantal mogelijkheden. Architecten en
toeleveranciers kunnen gebruik maken van onze MasterSHIP CAD/CAM sofrware of kunnen hun
specifieke vragen uitbesteden aan specialisten zoals onze Engi neering afdeling.
Software
MasterSHIP is een op Windows gebaseerd
CAD/CAM systeem dat volledig is geïntegreerd
binnen AutoCAD. MasterSHIP automatiseert het
traject tussen ontwerp en productie van schepen.
Interessant voor de bouw zijn vooral de modules
voor het modelleren van willekeurige vormen en
vlakken. Een complete CAD/CAM oplossing
ontstaat door combinatie met de MasterSHIP
modules voor productie informatie. Zo werd
onlangs sofrware geleverd aan een bedrijf voor het
'maken van uitslagen' van gekromd glas.
Engineering en logistiek
Daarnaast kan men terecht bij onze afdel ing Engi neering. Hier is veel kennis opgebouwd in het 3D-
modelleren met MasterSHIP in combinatie met AutoCAD 2000 en Mechanical Desktop. Dit geldt
vooral voor de engineering van tompen en soms zeer complexe opbouwen in staal of aluminium. D e
link naar fabricage staat altijd centraal doordat Yachting Co nsult ook complete
onderdelen pakketten levert. Er is ook ervaring met hout. Zo worden onderdelen voor
bouwmallen geleverd voor (kunststof) schepen. Verder is er in de laatste jaren veel ervaring
opgebouwd in het 3D-modelleren en CNC-frezen van interieuren in de jachtbouw.
Belangstellenden kunnen op onze website kijken (www.yachtingconsult.com) of direct
contact opnemen met Preek Smulders, business developer bij Yachting Consult. (E-mail:
freek.sm ulders@yachtingconsul t.co m.) Daarna kunnnen we u vetwijzen naar de juiste
persoon in ons bedrijf of naar een van onze komende CAD/CAM seminars.
? info Yachting Consult Engineering & Sofrware
Contactpersoon: Preek Smulders
N ieuwe Emmasingel 17 5611 AM Eindhoven
T 040 - 2432395 _ _ _ _ _ _~_ _ _~-_ .J
15

17. de superspouw
Misschien is het goed even het geheugen op te frissen .
Het oorspronkelijke idee achter STEW (STaal En
Woningbouw) ligt al weer dermate ver achter ons, dat er
al een post-STEW generatie is ontstaan bij bOOOsting.
De zucht naat sneller, efficiënter, beter en betrouw-
baarder bouwen, dreefVerhoeven Bouwgroep een kleine
tien jaar geleden in de armen van Jan Westra. Laatst-
genoemde vertaalde de wens van de aannemer en
broedde vervolgens op een innovatief woningbouw-
concept gericht op meer woontechnische kwaliteit voor
hetzelfde geld. Aldus werd begin 1996 STEW geboren,
velen hebben zich sindsdien over het wiegje gebogen.
Principe
STEW bestaat per woning (met een basisafmeting van
7.20 x 7.20 m) uit twee stalen hoofdportalen en een stabiliteitsportaal. Deze constructie is stabiel, ook
zonder gevel. Tussen de woningen is een verrassend grote zone voor (de assemblage van) leidingen
en installaties gecreëerd; een soort superspo uw. Omdat gemeenschappelijke bouwdelen zijn
vermeden, is de geluidisolatie tussen woningen uitermate gunstig. STEW kent in de afbouwfase een
open horizontale Structuur tussen de verschillende woningen waardoor een efficiëntere afbouw
mogelijk is. De efficiency wordt nog verhoogd doordat elke discipline in principe in één arbeidsgang
de werkzaamheden kan afWerken, onafhankelijk van andere participanten. Prefabricage en 'droog'
bouwen worden hierdoor vanzelfsprekend.
Knaapje
Ondanks of dankzij een lange aanloop, een mistige ontstaansgeschiedenis en interdisciplinaire
bemoeienis, is het uiteindelijk tot de realisatie van een prototype gekomen. Onlangs is de vlag gehesen
op het felgele stalen geraamte in het DuBo-park op het Eindhovense TU-terrein. Het wachten is nu
op vervolgin itiatieven voor de gevels, installatie en andere bouwdelen. 'STEW heeft een enorme
potentie', verklaarde Westra eens. Dat klopt, maar vooralsnog oogt STEW als het knaapje waaraan
de nieuwe kleren van de keizer hangen. Wordt vervolgd.
Ter bezinning
Dat bouwkunde nog altijd een vreemde academische eend in de universitaire bijt is, werd pijnlijk
geïllustreerd door een artikel in het TU-orgaan Cursor. Hulde voor de aandacht die zij schonken aan
het bereiken van het hoogste punt van STEW. De tenen gingen krom bij het lezen van,
langzamerhand klassieke, begrippen als peurschuim en spauwmuur (sic). Er is een lange weg te gaan.
Jr. Maarten WiL/ems, Technische Universiteit Eindhoven