2. Pro~~ttontwi~~elin~ in
automobiel branche
het nieuwe jaar wordt de Booosting BV doorgezet. We starren 2001 met weer een
activiteit en blijven op zoek naar nieuwe ontwikkelingen aan de randen van de bouw,
voor de bouw veelal onbeke~~ branches. Dit keerde automobielbranche bij DuvedeC.
~..(,~ ..•:..~~.- en poductierijp ~vá:n vervoermiddelen;en dan wo;dt er geen on,1erscn,el<1
tram, metro, bus, personen- of vrachtwagen, staat het specificeren van
centraal. Wat is het probleem? Is er sowieso wel een probleem? Arl tw'00r<1 1
op de niet gestelde vraag. Als dit goed geanalyseerd is dan is het halve werk gedaan.
als vormgeving,techniek, en modelmakerij zitten in deze fase bij DuvedeC bij
tafel. Uitgaande van klant en budget wordt een projectteam geformeerd en een plan gemaakt,
haalbaarheid en functionaliteit belangrijke randvoorwaarden zijn. Alle
IU l:'..1IJ ll11C' werken zoveel mogelijk gelijktijdig aan het project om hiermee de doorlooptijd

3. r Leerpunt voor ons kan zijn: modulair (woning) bouwen. Auromotive is namelijk grootgebruiker van
,
modules. Zo is DuvedeC bezig aan een nieuwe hybride bus voor de gemeente Eindhoven in opdracht
van APTS. Een nieuwe wijze va n busbouw, lichtgewicht kunstsrof - modules, zijwanden die met
roevoeging van een dak en vloer een voertuig completeren. Ook boeiend is het ontwerpen met 3D-
CAD Catia programma's. DuvedeC heeft de beschikking over de laatste stand op het gebied van 3D
vorm beschrijving en heeft hierin een d uidelijke voortrekkersrol in samenwerking met IBM.
DuvedeC International staat voor Dutch Vehicle Development Center. DuvedeC werkt wereldwijd,
voor bedrijven als DaimIer Chrysler, Volvo Ca r Co rporation, Nedcar, DAF, Van HooI APTS,
BerkhofJ onckheere, NS, Siemens, alsook voor haar roeleveranciers.
PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A
16:00 Ontvangst
16:15 Introductie door de heer G. Volgers, algemeen directeur
16:30 'Proces van ontwikkelen' door Hans Beumer, Hoofd ontwerpafdeling
16:45 Demonstratie design: 3D vormbeschrijving m.l:i:v. Catia 5
17:15 Rondleiding
18:00 Kritische noot van de voorzitter, Jos Lichtenberg
18:15 Discussietijd en N I E UW] AA RS B 0 R RE L
19:00 Einde bijeenkomst
U bent van harte welkom! AVA staat voor ALLEEN VOOR AANGESLOTENEN
- --" -- ------- . ---------.,
Geïnteresseerd in deelname? Inschrijving via deze antwoordkaart.

4. I .••.•.•!w. 0 n t wik k e 1 n9 I~
De bouwkluwen
Vanuit de industrie gezien (meestal is de indusrrie mijn opdrachtgever) blijft de bo uw een
ongrij pbare tak van sport. Kenmerkend voor bouwmarketing is dat je een product/dienst-combinatie
niet levert aan een consu ment of een bedrijf, maar aan een proj ect. Dat is op zichzelf vreemd, want
een project is ni emand. Een project wordt in den beginne vertegenwoo rdigd door een archi tect, die
de belangen van een opdrachtgever dient. Als je een goed product, hebt kan het heel goed zijn dat de
ontwerper interesse in dat product heeft. E n dan begint de kru istocht. De aannemer wil het risico van
de vern ieuwing niet aan, de ambtenaar van Bouwen Woningtoezicht fronst de wenkbrauwen en ook
de adviseurs blijken vaak beho udender dan gedacht. De goeden uiteraard niet te na gesp roken.
Redenen om de hakken in het zand te zenen lopen uiteen van geb rek aan creativiteit, het nemen van
een vermeend risico of het gebrek aa n budget. Geldgebrek, wellicht ontstaan o md at de adviesofferte
was gebaseerd op een glad verlopend adviestraj ect en ni et op het onderzoeken van allerlei
o nvelwachte alternatieve op lossi ngen.
Het waarom van deze 'hald<en-in-het-zand-zerrerij' is interessant. Tegel ijkertijd kan echter vastgesteld
worden dat het een gegeven is. Als leverancier krijg je met deze hobbels te maken. De belangrijkste
vijand hierbij is de factor tijd, want bij projecten liggen er planningen en doelen vast. Het tijdwapen
speelt de 'haJd<en-i n-het-za nd-zerrer' in de kaart. Even wat mist opwerpen en er dreigt een
vertraging. En vertragingen maken beslissers nerveus. Er staat immers druk op de ketel. Vaak vervalt
men dan om 'vijf voor twaalf weer op het oude vertrouwde terug. Als leverancier heb je dan een hoop
tijd geïnvesteerd en zie je vlak voor de ei ndstreep je kansen verdampen. Het verklaart de lange
levenscycl i van producten in de bouw. Ik ken veel bedrij ven die zich er ook compleet door laten
ontmoed igen . Zij doen het af met: "De bouw is zo conselvatief' en bl ijven de kat uit de boom kijken.
De echte innovator geeft echter niet snel op en laat zich niet ontmoedigen door de vele ' regelneven'
(lees: adviseurs, aannemers, co nstructeurs) die de bouwkJuwen ono ntwa rbaar lijken te mal{en en vaal(
zo vijandig tegen nieuwe ideeën aa nkijken.
Een van de dingen die ons in Booosting b indt is het willen doorbreken va n bovenstaand
automatisme /mechanisme tegen alles wat nieuw is. Ik werk zelf sterk vanuit de induw'ie, maar ook
ontwerpers en eigenlijk ook opdrachtgevers worstelen met hetzelfde probleem. Ook zij streven doelen
na en zien dat er russen het voorlopig ontwerp en de realisatie vaal( een oorlog gewo nn en moet
worden. De echte Booosters herkennen dit verh aal waarschijnlijk wel. Maar ik wilde roch nog eens
stoo m eens afblazen bij u, een van de 1100 nieuwsbriefleze rs, waarvan er overigens slechts 100 zijn
aangesloten bij Booosting. De bas is van Booosting blijft van toepass in g: o ntwerpers en ind uw'ie
komen bij elkaar om een com plo t te vormen tegen de regel neven. Een van de drives om aangesloten
te zijn c.q. u aan te sluiten bij onze stichting. Wordt vervolgd (op welk podium dan ook).
Jos Lichtenberg
VoQt-tirrer Booosting I Directeur A+ Bureau voo r bouwproductontwikkel in g

5. Ra el af sen. ni euwe penni ngmeester
André Roelofien, directeur van indusrrieel ontwerpbureau Neo ni s Industrial
Design & Corporate Graphics te Wormer, is 1 jan uari 2001 als penningmeester
toegetreden tot het bestuur van Booosting.
Vernieuwde website
De website van Booosting is onlangs verfrist! Z ie maar op:
www.booosting.nl. Suggesties, wensen en commentaar zijn
altijd welkom op booosting@ooo.nl.
Het bestuur en secretariaat van Booosting wenst elke N ieuwsbri ef-lezer toe dat in zijn of haar nieuwe
jaar genoeg positieve energie zit om alle interesses verder te kunnen ontwild<elen.
Gelukkig nieuwjaar voor u en uw naasten!
NAAM
I I
BEDRIJF
I I
ADRES
POSTCODE WOONPLAATS
TELEFOON
o komt op don el ag 18 januari 2001 van 16 tot 19.0 uur naar
de neiuwjaarsborrel bij Duvedec te Veldhoven met personen. (AVA) Booosting
o heeft ideeën voor de inrichting van de Booosting-stand op, of het programma Postbus 596
van de Internationale Bouwbeurs te Utredu en wil hierover van gedachten
wisselen.
2600 AN Delft
o wil graag aansluiten op het Internet-netwerk van Booosting (AVA)
(wWv.OOO.nl/booosting) Dit geldt Alleen voorAallgeslofenen van Booosting.
o onrvangt graag informatie over participatie bij Booosting.
o bestelt het boek 'Booosting in bedrijf (I 992) Participanten: f 25,00 )
o bestelt de reader ' 10 jaar Booosting' (1998) ( Niet-pt/rlicipflIltCn: f 39,50
L .J

6. • ,
Op uitn od igi ng va n de Vereniging Metalen Ramen- en Gevelbranche (VGMR) zal Booosting zich
tijdens dc Bouwbeursdagen in 2001 (5 t/m 10 februari) op het zogenaamde Geveltechplein kunnen
presenteren. Alle Booosting aa nges lotenen zijn bij deze uitgenodigd om hun ideeën, ontwerpen of
inn ovaties in deze Booosting-stand te tonen. De hele week heeft Booosting de beschikking over een
paviljoen; alle aangeslotenen hebben hier de mogelijkheid zich mede te presenteren. Dus heeft u ideeën
voor de inrichting, aankleding, wo rkshops, projecten, lezingen, presentaties, integratie, discussies,
probleemoplossers, brainstormsessies, wijnproever ij en, muziek en dans? Doe dan een voorstel.
Innovatiewedstrijd
Tevens is er in sa menwerking met de TU Eindhoven, TU Delft en de VMRG een itmovatiewedstrijd
georga niseerd. Hierbij zu llen Bouwtechniek-studenten in samenwerking met acht gevel bedrijven een
nieuw gevel product- of systeem ontwerpen en als voorbeeld uirvoeren. Het thema is: 'Bouwen op een
andere planeet of grenzeloos bouwen'. De presentatie van deze projecten zal tijd ens de
architectendag op het Geveltechplein va n de Bouwbeurs worden geho uden, waarbij ee n Booosting
afvaa rdiging de jureri ng verzorgt. Als hoofdprijs heeft de VMRG f1. 2500,- ui tgeloofd voor de beste
van de acht groepen. Deelnemende bedrijven zijn: Van Dam Fab riek van Plaatwerken, Oskomera,
Scheldebouw, Keers constructiewerken, Verosol , Halenco, Solalux, Stabalux.
Dit project is een goed voo rbeeld van synergie russen onderwijs, bedrijfsleven en innovatie waarbij
Booosting o.a. de kwaliteit in de gaten houdt. D it is dé kans o m het aannemersgehalte van de
bouwbeurs teni et te doen . Neem all en deel aan de Booosting-stand of kom in ieder geval allemaal
langs. We beloven dat het koffie- en nootjesgehal te ver zal worden overschreden.
? info
Els Zijlstra, vice-voo rzirrer Booosting
T 010-2132333
Joumda Steenhouwer, secretariaat Booosting
T 015-2702770 (ma/d i)
L Ideeën voor deelname? Insch via de antwoordkaart. .J

7. • ,
Verslag van het bezoek aan de A+ woningen in Etten - Leur
op 24 augustus 2000
Productontwi kkel i ng tussen adv i esbureau en
.
bouwer l eidt tot i nnovat i eve wonlng
Wanneer over industriële gebouwen gesproken wordt, dan wordt dat
door velen geassocieerd met gebouwen met een technische (of ze l fs
een high-tech) uitstraling .
Nu is het natuurlijk verleidelijk en interessant om de esth etische
mogelijkheden va n industrieel vervaa rdigde bouwproducten,
de mo ntabele verbindingen en and ere lichtere materialen in de
architectuur uit te nutten. Daarmee wordt een gezicht gegeven aan
innovat ieve bo uwtechnieken. Tegelijkertijd ontstaan er dan ook
esthetische discuss ies of iets mooi is of niet.
Zo niet bij het project van 36 A + huulwoningen te Etten-Leur. Feitelijk
zij n het wo ningen die qua bouwwijze beslist innovatief zijn maar qua
ui te rlijk volledig zijn ingepast in het strakke architecro nische stramien
dat voor de uitbreidingswijk 'de Keen ' is bepaald. Toekomstige
gebruikers va n deze woningen zull en nauwelijks nog kunnen
waa rnemen dat zij een 'bijzo ndere' woning bezitten. H ierdoor kunnen
de geb ru ikerservaringen echter goed vergeleken worden met 'traditionele' woningen. Ditmaal dus geen
'a rchitect' die zijn werk verdedigt, maar een ontwikkelaar/leverancier en ee n bouwbed rijf.
...
.I
Ger van de Zanden van Pre-fab Limburg licht het ontwikkelde won ingconcept,roe. Het bestaat ui t een
pre-fab staalconstructie waa r zowel vloeren opgelegd als volledige pre-fab ge/ èls tegen aan geschroefd
worden. Jos Lichtenberg geeft aan dat dit zeker niet het eindpunt van de 0 ·4 ·kkel'ing is. Zo kent de
vloer nog allerlei variatiemogel ijkheden die meer en minder flex ibel zijn { d}~ 0 .( won ingscheidend
kunnen zijn. Ook esthet isch is met de A + woning nog veel meer mogel ijk.
Directeur Go/dijn van mede-ontwikkelaar Bouwbedrijf Jongen vertelt Bat · r zeer veel energie in de
voorbereiding van dit project is gestopt, omdat men er op term ijn I e van velwacht. De eerste
resultaten van d it proj ect zijn zeer hoopgevend en vervolgprojecten zijn dan ook al in voo rbereiding.
Op de bouwplaats is goed te zien dat het hier om een nieuw bouwsysteem voor de gehele woning gaat.
Met name maarvoering en toleranries tussen bouwdelen vragen daarb ij veel va n bouwer en toe-
leveran ciers. In een dergel ijk seriematig project, mogelijk gemaakt door een vooruitstrevende won ing-
co rporatie, wordt enorm veel waardevolle ervaring opgedaan. Dat belooft wat voo r de toekomst.
Halm Boomsma, algemeen bestuurslid
L .J

8. r •
Verslag van de bijeenkomst Q-hopper op donderdag 21 september 2000
Eén nieuw product
ontwikkelen en wat dan?
T De Q-hopper de Markies ...
D it was weer een Booosting BV: een zogenaamde branchevreemde activiteir. Op zoek naar nieuwe
onrwikkelingen aan de randen van de bouw, in andere, voor de bouw veelal onbekende branches. Dit
keer de carrosserie- en caravanbouw. Vandaag twee nieuwe producten die veel gemeen hebben: er
bestaat slechts een exemplaar, serie- productie is duur en de ontwikkelaars zijn hun eigen
opdrachtgever: de marketing is omgedraaid.
De Markies
De insteek voor vandaag is mobiliteit. En wie van de bestuursleden kon dat beter
oppakken dan Eduard Böhtlingk: 'Doo r het inrernet zijn we weer mobiel
geworden en kunnen heen waar we willen. We leven in een nieuw nomadisch
tijdperk'.
Hij geeft een prachtig overzicht over architectuur en design van inrernationale mobielen, en van de
welbekende Markies, zijn uitklapbare caravan. Mobielen blijken zijn lor.
Böhrlingk blijkt nog steeds een beetje moe van het realiseren van het eerste type Markies. Je denkt dat
er, door de sterke naam en bekendheid van de Markies, reeds velen van bestaan. N iets is minder waar.
Böhrlingk heeft er maar één. Het marketen van een nieuw product is moeilijk. In 1986 het idee, in
1995 het 1e type. Hoe breek je door en ga je niet aan publiciteit ten onder)
L ..J

9. De Q-hopper
,
Ton Koenders van de Q-hop per blijkt ook van ui t een heel kleine markt te zijn
gestart: zichzelf. Een modern eenmansbedrijf dat flexibiliteit wil tonen. Uitgaande
van de huidige 24-uurs eco nomie. Als productontwikkelaar ben je altijd je eigen
opdrachtgever. Het uitgangspunt was simpel: niet wit en niet vierkant. H et moest
een ruimte worden waar je in kan we,ken waar en met wie je wilt, met alle
comfort voor twee personen : twee fietsen, twee bedden, een ontvangsthoek,
douche, uitklapbare buro's, lichtkoepel en moo ie vliegtuigkastjes om ruimte te
winnen. Geen camper maar een kantoor, volgens Koenders.
Koenders is aanmerkel ijk sneller: idee in 1997, in 1998 contact met industrieel
ontwerper Gijs Boektars, in 2000 rijdt de Q-hopper. Bouw en detaillering kwamen
in een half jaar tot stand, met drie kleine bedrijven (Quitec, D + D product
development en BK speciaalbo uw voor voertuigen). Grote bedrijven zijn namel ijk
bang voor innovaties.
Gespoten in een verlopende kleur, een deur met een wenkbrauw. Van polyesther, volledig modulair
gebouwd, op de basis van een Renault Espace, met een maximale lengte van 6,2 meter. De Q-hopper
is een familie-hopper geworden. Teveel van het goede. Er is een tendens naar een halve Q-hopper,
een mini-hopper, die je aanschaft met een studentchauffeur a f 30 per uur, gebouwd op een VW
Cheran. Een dubbele Q-hopper heet overigens een Big-hopper en is maximaal 9 meter lang (en is niet
te eten).
Marketing
De Q-hopper en de Markies hebben hetzelfde markt-
probleem. Er bestaat er maar een van. Maar voor de Markies
bestaat al een (internationale) lijst van geïnteresseerden, de
Q-hopper moet nog afnemers vinden.
Les 1 van de Q-hoppermarketing over de vier p's van
product, prijs, plaats en promotie leren ons het vo lgende.
Het product Q-hopper is perfect. De prijs is te hoog
(f 350.000,-). 'Plaats' telt niet, want elke plaats is mogelijk. Ptomotie kent twee kanten. Enerzijds heeft
het project heel erg veel free publicity gehad. Flexibel werken heeft volgens twee marketing-
onderzoeken voldoende bodem, maar de aanschaf van een Q-hopper is nog een drempel. Er is
schroom om er mee te werken. De Q-hopper is te groot.
De doelgroep is moeilijk definieerbaar en is vreemd genoeg, ook na de onderzoeken nog niet bekend.
Er zijn veel substituten als hotelkamers, een gewone auto met chauffeur e.d. De marketing is hier
omgekeerd; wie zou de doelgroep zijn voo r een hopper, tetwijl je gewoonlijk eerst een doelgroep zoekt
en je te maken product daarop af stemt. Kennelijk kon het niet anders, was de drive van Koenders
niet te stuiten. Er moet nog meer onderzoek gedaan worden om een strategie te kunnen uitzetten.
Al met al een Booosting bijeenkomst pur sang. Industrie en ontwerpers ontmoeten elkaar en zoeken
san1en naar oplossingen voor ptoductonrwikkeli ngen. Koenders en Böhdingk maken een afspraak voor
de komende week om te zien of BK de Markies kan bouwen. Böhdingk is blij.
Jolanda Steenhouwel; secretariaat Booosting
L .J

10. • ,
_Mm~i",('_L&____D_IA
___---'
Voortzetting samenwerking met
[D)~t©1 i 1 i U1 Arch i t~ctQJUJl r
Zoa l s bekend stelt de hoofdredacteur van Detail in Architectuur
(DiA) sinds de opr i cht i ng, twee jaar geleden, in elke editie van
het vakblad twee pag i na's ter beschikking aan Booosting.
D eze rubriek 'innovatie' is bestemd voor informatie over materiaal-
en / of productontwikkelingen van aangeslotenen.
Alle aangeslotenen bij Booosting zijn wederom van harte uitgenodigd
om interessante kopij aan te leveren. In samenwerking met de redactie
van DiA wordt hiervan een professioneel artikel gemaakt.
Werkt u op dit moment aan een nieuw materiaal of product? En
vindt u het interessant om hierover te publiceren? Stelt u het
secretariaat hiervan dan op de hoogte.
Onderstaand schema geeft u een indicatie over thema's en data. Om
zeker te zijn van publicatie en in verband met de planning, kunt u nu
alvast reageren.
nummer maand thema deadline artikelen
1 januari/februari 11 december 2000
2 maart constructies 29 januari 2001
3 april 26 feb ruari
4 me! renovatie 26 maart
5 ) U 111 26 april
6 j uli/ augustus dak woningbouw 28 mei
7 september buitenruimte 30 juli
8 oktober 27 augustus
9 november 1 oktober
10 december 29 oktober
Bovendien kunt u de redactie van DiA altijd rechtstreeks benaderen voor nieuws over projecten.
? info
Secretariaat Booosting
Jolanda Steenhouwer
T 015-2702770
E booosting@ooo.nl
L

11. ~--------~~------------~I--------------------------
_~J.J.J.Wiiil._ ni euws
Aluminium traptrede
L imelight heeft met ontwerpers van het architectenbureau Hans van Heeswijk een profiel voor een
traptrede ontwikkeld en op de markt gebracht. De trede heeft een breedte van 280 mm en weegt
slechts 4,37 kg/m. Het profiel is in elke willekeurige lengte leverbaar (met een maximum van 6000
mm) en kan worden geleverd met drie conserveringsrypen: mill finish, blank geanodiseerd en hard
geanodiseerd. Met borgpennen in de mee- geëxtrudeerde schroefkanalen aan weerszijden van de trede
wordt het profiel gemonteerd, danwel via de 'schroefgoot' aan de onderzijde. Op dit moment wordt
een trede van 350 mm ontwikkeld en wordt gekeken naar de mogelijkheden om de profielen ook in
versch illende ral-kleuren te leveren.
? info
Limelight
Dhr TPf Vera
T 076-571 7800
E info@limelight.nl
+
I www.heeswijk.nl

12. _M.u~iiiil'_,-- ___::..e_n____- ,
a--,g d a
Activiteiten 2001
donderdag 18 januari Nieuwjaarsbijeenkomst bij Duvedec te Veldhoven (AVA) (zie pagina 01-02)
5 tl m 10 februari Internationale Bouwbeurs te Utrecht (zie pagina 05)
(AVA) staat voor Alleen Voor Aangeslotenen
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
In mei 1988 is de Stichting Industrieel Bouwen Nederland,
booosting
stichting
Booosting, opgericht vanuit een gecombineerd initiatief van
industrie, ontwerpers en architecten. De voornaamste doelstelling
industrieel van Booosting is het bevo rderen van het ontwerpen, ontwikkelen, onderzoeken en
bouwen toepassen van industrieel te vervaardigen bouwproducten en gebouwdelen, ter verhoging
nederland van de kwaliteit van de gebouwde omgeving. O p de antwoordkaa rt kunt u aa ngeven of
•••••••••• u geïnteresseerd bent in meer info rmatie over de activiteiten van Booosting.
: ... Booosting colofon
Delftechpark 22 Postbus 596 2600 AN Delft
telefoon 015 270 2770 telefax 015 2702771 E-mail booosting@ooo.nl
homepage http://www.booosting.nl
Contactpersoon: Jolanda Steenhouwer
bereikbaar di en wo van 9 .00 tot 17. 00 uur en op do van 9.00 tot 13. 00 uur
Redactie: Jolanda Steenhouwer
Vormgeving: Patricia Brouwer D esign
Druk: Drukkerij H ans Truijen
Met dank aan: Hans Beumel; Annemiek van Gisbergen, Berend Groeneve/d,
Rob Hoogendijk, Arno Pronk, Kees Rijk en Tijs Verburg
.. Voorzitter
Vice Voorzitter
Jos Lichtenberg
Els Zijlstra
BuroA+
Materia
Secretaris Jan van der Woord TU Delft
(per 1-1-2001) Penningmeester André Roelofien Neonis
Lid Edum'd Böhtlingk Architectenbureau Böhtlingk
Lid Harm BOO1nsma Axys Innovations
Lid N icoNoort Co rus Colours
L .J

13. 11
• ï
Nieuwe participanten
Schoonderbeek en Partners Advies bv contactpe r sonen: Kees A. E. Rijk
ad vi seur bouwfysica en akoestiek
p Schoonderbeek en Partners Advies bv, kortweg SPA, is een
raadgevend ingeni eursbureau op de gebieden milieu, arbeids-
a omstandigheden en bouwfYsica. D e elf medewerkers van SPA
maken zich sterk voor de kwaliteit van de leef- en werkomgeving, of
het nu gaat om het verbeteren van de mi lieuprestatie van een
productiebedrijf of om de balans bouwfysica - akoestiek - energie
Ma r conistraat 19 - DuBo in een ambitieus bouwproject. Juist de verbinding tussen
Pos t bus 374 die twee 'werelden' (industrie - bouw) is wat SPA velwacht bij
6710 SJ EDE Booosting. Immers, op dat grensvlak zijn interessante verbeteringen
T 031 8-614383 te behalen, indien men bereid is over de grenzen van de eigen
F 0318 -614251 vakdiscipline heen te kijken. Kees Rijk: 'Inspiratie kunnen we
E s pa@spaede . nl bijvoorbeeld halen uit de software- industrie ofIe T , waar duizenden
ontwikkelaars virtueel sam enwerken aan een eindproduct'.
,t , ; • Holonite CEPéLéD
A + Bureau voor De Horsten Bouwproducten EGM Architectm
Bouwproduktontwikkeling Humer Douglas Homan/Osorio Lobttto Architectm
ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek Limburg Kozijnen Hubert-Jan Henket Architectm
Aldus bouwinnovatie Limelight Milurer Engineering
BDA Groep MBIBeton Architecture and Meditt
Corsmit Raadgevend Ingenieursbureau De Meeuw Oirschot irDaan Petm
D3BN Den Haag Octatube Spttce Structures RPHS architecten
dgmr raadgevende ingenieurs Oskomem Snelder . Vola. Perit Architecten
ing. Karet H. Dekker PlastiCtt PUUlt Jan Timmers
van DorsserBksgraaf Polyblock Tum + HorstÎng Architecten
Façade COllSt/tting & Engineering Polynorm Bruynuel Ve/'burg Hoogmdijk Architecten
GeNie Consult m Partners RCSystem Van Waes, Buro voor Arcbitektuur
Kettlitz Adviezen Reynolds Architectuursystemen XX architecten
Leylandi Consultancy Rockwool Atelier Zeil/stra, van der Pol
Materia Saint-Gobain Glass
RGD, Directie Ontwerp 6- Techniek SBM Nederland 1 1 ""
Schoonderbeek 6- Partners Advies Somjj Nederland ax)'s imlOvations
H. de Wit Consultancy Tresptt International Koning Industrial Design
Ingenieursbureau Zonneveld Ubbink Nederland Neonis Ind. Design 6- Corpomte Graphics
....
Alliance Europe
:. : '"
Unicom Nederland
VEBO Beton 6- Staal
Wentzet
Robin Hood Produkties
7NO Industrie
Ballast Nedam IGB, Utrecht Wolvegtt Pttnelen ". I"
Bik Bouwprodukten , Ywng Nederland Aedes, vereniging van woningcorporaties
c BRS Staalwerken Zoomjms Beton Bouwen met Staal
~ Bruynzeet Keukens en Kasten Centrum Hout
1i CD20 Bouwsystemen ,'
g,o CVK Kalkzandsteen Archi-KonJult 11'
~ Corus Colours Archipel Ontwerpers Hogeschool Enschede
H. Van Dam Fabriek van Plaatwerken Architectenbureau Böhtlingk Hogeschool Brttbttnt
Enitor Het Architecten Comort TU Delft, vakgroep Bouwtechnologie
Hoesch Bouwsystemen Nederland Arconiko Architecten TU Eindhoven, foculteit Bouwkunde
Hokc Laagspanning BulU,ont Architecten en Stedenbouwers
L. ..J

14. • ,
Eigenlijk denk ik dat de schoonheid van een ontwerp er niet toe doet. Veel belangrijker is, dat een
ontwerp een vanzelfsprekendhe id heeft. Die vanzelfsprekendheid kun je bereiken door te voorkomen
dat je versch illende stijlen met elkaar vermengd binnen een ontwerp en door je te beperken rot de
essentie van wat dat ontwerp moet zijn.
Ontwerpen leer je door te observeren en het te doen. H et tekenen en schrijven gebtuik je daarbij als
commun icatie middel. Iedereen doet dat op zijn eigen manier. De ontwerper leert om een manier te
vinden waarin hij of zij zich het beste kan ui tdrukken . Of het res ultaat mooi of lelijk is doet er niet
roe . Belangrijk is alleen dat het een persoonlijke uiting is en dat de boodschap overkomt. H enri
Poicare, een franse wiskundige en filosoof, die voor Einstein de relativiteitstheorie opstelde, stelde dat
alles berust op afspraken . Zelfs de natuulwetten beschouwde hij als afspraken. Ook de vormtaal binnen
een ontwerp kun je beschouwen als een stelsel van afspraken. Bijvoorbeeld Wassi ly Kandinsky was
'"
::>
<.!J
u
'-
Iedere ontwerper heeft een boodschap. Belangrijk is, dat die boodschap '"
0..
helder ligt opgesloten in het ontwerp. Een methode om de essentie van een
ontwerp naa r voren te halen is het defini ëren van de elementen in een
onnverp. Daarna kan worden geanalyseerd welke elementen leiden tot de
essentie van de boodschap. D e andere elementen kunnen wo rden weg
gelaten. Op alle grote C hinese schilderscholen werd geleerd de essentie van
een ontwerp te treffen door steeds minder te tekenen. Ook D e Stijl heeft
door weglating proberen te zoeken naar de essentie. D eze zoekrocht naar de
essentie van een ontwerp en de vo rmtaal die bij je
omschrijven als het één wo rden van ontwerp en ontwerper. Picasso heeft de
essenti e van een stierenkop gevo nden in een zadel en een stuur.
0>
t:
Wie zich traint in het ontwikkelen oflezen van een vormtaal, heeft daarmee
t:
'"
"'"
een method e om andere ontwerpen te kunnen beoordelen op hun
'"
I-
kwal itatieve en creatieve inbreng, zonder te velvallen in het subjectieve 'ik vind
dit moo i oflelijk' . Di t is wat welstandscommissies, ontwerpdocenten en jury's
(moeten) doen.
Mijn fascinatie ligt in het roepassen van cons tructies en techn iek in
gebouwen. H et zijn de middelen die mij inspireren om daarmee de
ruimtelijkheid van een gebouw vorm te geven. Er zijn meer architecten die dat
doen. Gaudi is heel ver gegaan in het inzetten van constructiemethoden om
zijn ruimtes vorm te geven. Daarnaast heeft hij een heel eigen vormtaal
ontwikkeld als het gaat om de afWerking van zijn gebouwen. Ik vind zeker niet
al les mooi wat hij heeft gedaan , maar het heeft een grote mate van eigenheid
L
11

15. .M...Wii.... L -_ _ _ ni_e_uw __-----.
_ __s
van stangen en
Op her Landgoed Huis rer Heide nabij de Loon en Dru nense Duinen heett
Verburg Hoogendijk architecten in opdracht van Natuurmonumenten een
uitkijktoren ontworpen. De toren is gesitueerd op de rand van het bos van Huis
ter H eide en de Loonsche Heide en staat op een oude fundering van een
elektramasr. Hij is bereikbaar na een korre wandeling va naf het bezoekers-
centrum van Natuurmonumenten.
De fragiele opbouw kent een vast patroon van buizen, met daarin op
regelmatige hoogte hangende uitkijkterrassen. Dit vraagt om een fijne en ranke
detaillering. Omdat boutverbindingen al gauw lomp en groot worden, past men in dit project voo r
de hoofddraagconstructie alléén maar las/gietknopen en busverbindingen toe. Voor de basis is één
standaard gietknoop (variabel in standen) en één type buis (variabel in lengte) ontworpen.
De toren wordt in de werkplaats in zijn geheel in elkaar gelast en daarna in zo groot mogelij ke stukken
gezaagd. Op de bouwplaats worden de compo nenten met de knooppunten en eenvo udige
busverbindingen weer verbo nden.
Er word t nu hard gewerkt om de repetitie-
facto r in de detaillering nog meer re
optimaliseren. In de volgende editie van
de N ieuwsbrief komen wij met meer
gedetailleerde informatie over de knoop-
punten en de gietknopen.
/
...,;;....-
? info
Verburg Hoogendijk architecten
Tijs Verburg & Rob Hoogendijk
T 020-6279605
E vharch@xs4all.nl

16. • ,
_~J."'·W,iil'_,- ___
n_i_ uw_s__---,
e__
Wederom een artikel van Fabriek van
~
<:
Plaatwerken Van Dam uit Ridderkerk. Dit keer
W-J
informatie over PV toepassingen in de gevel, die
<lJ
Van Dam sam en met de architect ontwikkelde.
+-'
<:
<lJ
'-
<lJ
'>- Een nieuwe eeuw, een keerpunt in het gebruik
<:
o van alternatieve energie. Hoge olieprijzen, de
u
00
<.!J Energie Presratienorm die steeds zwaarder wordt
<lJ
+-' en alternatieve energie die steeds . goedkoper
E
wordt. En gevelleveranciers als Van D am die de
'"
'-
3 architect steeds beter kunnen bijstaan in het op
o
.;:;
V> een fraaie manier integreren van Photo voltage-
panelen in de gevel. Bijvoorbeeld in het
Elemental Norm+ gevelsysteem van Van Dam.
De combinat ie van zonwering en energie-
opwekking kan niet alleen voo rdelig zijn maar
ook ee n sp raakmakende opluistering van de
gevel geven.
Op de Bouwbeurs 2001 introduceert Van Dam
het nieuwe structurele glazen sandwichpaneel.
Door de nieuwe generatie PV wordt het
mogelijk om PV volledig te integreren in dit
glazen sandwichpaneel. (Zie ook pagina 15/16
van nieuwsbrief591november 2000)
? info
Fabriek van Plaatwerken Van Dam
Berend Groeneveld en StefZoeteman
L T 01 80 - 44 1845 of 43
_---.r-~r;-;~-----=-

17. Nationale
Staal prijs
2000
Enkele Booosting aangeslotenen
hebben de Nationale Staal prijs
2000 of een eervo l le vermelding
in de wacht gesleept.
CEPEZED, nationale staalprijs, categorie A
(Utiliteitsbouw). Nieuwbouw van indoorkart
banen te Delft. Uit het juryrapport: 'Minimale
staalconstructie. Los geplaatste verblijfsruimten
in de karthal. En de glazen buitengevel is wind-
en waterkering en een ultiem billboard' .
ABT te Velp, eervolle vermelding categorie A
(Utiliteitsbouw). Overkapping stadhuis Leiden.
Uit het juryrapport: 'Detaillering van door-
dachte eenvoud. Vloeiende overgangen naar de
verschillende gebouwen. Je raakt niet gauw
uitgekeken op dit atriumdak' .
Holec Hengelo en Tuns + Horsting Hengelo,
Nationale Staalprijs categorie B (Industrie-
bouw). Nieuw fabriekscomplex Holec Hengelo.
Uit het juryrapport: 'Een nieuwe stap naar
integraal ontwerpen: staalconstructie, kraan-
banen, sprinkler- en luchtinstallaties en de
energievoorziening zijn door de architect
ontworpen'.
Vtm harte proficiat!