ProCEEd
ໂຄງການສົ່ງເສີມການສຶກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ
ບົດຖະແຫຼງຂ່າວ – 8 ພະຈິກ, 2013
ເຢຍລະມັນມອບຍານພາຫະນະເພື່ອການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມໃຫ້ແກ່ກະຊວງ
ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ
ວຽງຈັນ 13 ພະຈິກ 2013. ໃນວັນພຸດ, ພະນະທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ໂຣເບີດ ວອນ ຣິມຊາ ໄດ້ມອບ
ຍານພາຫະນະເພື່ອການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມໃຫ້ແກ່ກົມສົ່ງເສີມຄຸນນະພາບສະພາບແວດ ລ້ອມ ກະຊວງ
ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໂດຍການຕາງໜ້າຮັບມອບຂອງຫົວໜ້າກົມ ທ່ານ ຄໍາປະດິດ ຄໍາ
ມູນເຮືອງ. ລົດເມ 14 ບ່ອນນັ່ງ ແລະ ລົດບັນທຸກຍາວ8ແມັດ ໄດ້ຮັບການນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນກິດຈະກໍາການສຶກສາດ້ານ
ສິ່ງແວດລ້ອມແບບບໍ່ເປັນທາງການ ເຊຶ່ງເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງໂຄງການຮ່ວມມືລາວ-ເຢຍລະມັນ ProCEEd-
ໂຄງການສົ່ງເສີມການສຶກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ. ໂຄງການດັ່ງກ່າວໄດ້ຮັບ
ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂດຍກົມສົ່ງເສີມຄຸນນະພາບສະພາບແວດລ້ອມ (DEQP)ແລະ ອົງການຮ່ວມມື ລາວ - ເຢຍ
ລະມັນ ເພື່ອການ ພັດທະນາ (GIZ).
ທ່ານ ຄໍາປະດິດ ກ່າວວ່າ “ກະຊວງຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນຕໍ່ໂອກາດທີ່
ຈະສາມາດອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ກິດຈະກໍາ ແລະ ການຈັດງານເພື່ອສົ່ງເສີມການຮັບຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບສິ່ງ
ແວດລ້ອມທີ່ຈະສາມາດເກີດຂຶ້ນແບບເປັນປົກກະຕິກົ່ວເດີມ. ນີ້ແມ່ນຄັ້ງທໍາອິດໃນລາວ. ພວກເຮົາຍັງສາມາດໄປ
ເຖິງເຂດຫ່າງໄກເພື່ອສື່ສານໃຈຄວາມຫຼັກຂອງພວກເຮົາ ນັ້ນກໍ່ຄື: ຮ່ວມໃຈປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມວັນນີ້ເພື່ອ
ອານາຄົດສົດໃສ”. ໃນຄໍາຖະແຫຼງທີ່ສູນຮ່ວມມືເຝິກອົບຮົມສາກົນ ທີ່ວຽງຈັນ, ພະນະທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ
ໂຣເບີດ ວອນ ຣິມຊາ ມີຕຄວາມໝັ້ນໃຈວ່າ “ຍານພາຫານະທັງສອງຄັນຈະດຶງດູດຜູ້ຊົມໄດ້ຫຼາຍເພາະມີທັງຂໍ້ມູນ
ຂ່າວສານ ແລະ ການບັນເທີງໃຫ້ແກ່ເຂດຫ່າງໄກ ບ່ອນທີ່ການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມແມ່ນມີຄວາມຈໍາເປັນ
ຫຼາຍ”. ພະນະທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ໂຣເບີດ ວອນ ຣິມຊາ ຢໍ້າຕື່ມວ່າ “ເຢຍລະມັນໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອ ສປປ
ລາວ ໃນການຊອກຫາຈຸດສົມດຸນລະຫ່ວາງການນໍາໄຊ້ ແລະ ການຮັກສາຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດທີ່ຫຼວງຫຼາຍ
ຂອງລາວ. ວຽກນີ້ຈະສໍາເລັດໄດ້ກໍ່ຕໍ່ເມື່ອມີການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງເຕັມທີ່ຈາກປະຊາຊົນທີ່ມີຄວາມຮັບຮູ້”. ProCEEd
ໃຫ້ການສະໜັບສະໜຸນສື່ມວນຊົນ ແລະ ບັນດາຊ່ອງທາງການສື່ລະດັບຊຸມຊົນ ເພື່ອຍົກລະດັບຄວາມຮູ້,
ທັດສະນະຄະຕິ ແລະ ການປະຕິບັດຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ, ຊີວະນາໆພັນ ແລະ ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດໃນລາວ.
ລົດເມ ແລະ ລົດບັນທຸກ ເພື່ອການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມພ້ອມແລ້ວທີ່ຈະອອກເດີນທາງທົ່ວນະຄອນຫຼວງວຽງ
ຈັນ ເຊັ່ນດຽວກັບແຂວງຕໍາມ່ວນ, ຫົວພັນ ແລະ ໄຊຍະບູລີ. ທາງດ້ານໃນ ແລະ ດ້ານນອກຂອງລົດທັງສອງຄັນຖືກ
ດັດແປງໃຫ້ສາມາດຮອງຮັບບັນດາກິດຈະກໍາການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ເຊັ່ນ ການຫຼິ້ນເກມແບບມີສ່ວນຮ່ວມ,
ການສະແດງບົດບາດ, ການເສັງຮ້ອງເພັງ, ການໂຕ້ວາທີ ຫຼື ການວາງສະແດງ. ມີຈໍສີຂາວຂະໜາດໄຫຍ່ຢູ່ດ້ານ
ຫົວຂໍ້
ພາກນໍາ
ພາກເນື້ອເລື່ອງ

ນອກ ທີ່ໄດ້ຮັບການເຊື່ອມຕໍ່ກັບລະບົບຄວບຄຸມ ເຮັດໃຫ້ສາມາດສາຍຮູບເງົາ, ລະຄອນ ຫຼື ວີດີໂອ ແລະ ຮູບພາບ
ໃນເວລາທີ່ມີການເຕົ້າໂຮມຕາມເຂດຊຸມຊົນໝູ່ບ້ານ.
ລົດທັງສອງຄັນຖືກຊື້ຜ່ານບໍລິສັດ ໂຄລາວ. ມູນຄ່າລວມຂອງການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກເຢຍລະມັນຄັ້ງນີ້ແມ່ນ 2.33 ຕື້
ກີບ. ຍານພາຫານະທັງສອງໄດ້ຮັບການຕິດຕັ້ງລະບົບພະລັງງານແສງອາທິດ, ເຊີ່ງສະໜອງພະລັງງານປະມານ 4
ຫາ 5 ຊົ່ວໂມງໃຫ້ກັບບັນດາອຸປະກອນອິເລັກໂຕຼນິກຕ່າງໆ. ຊັນລະບົບ, ວິສາຫະກິດທີ່ຊໍານານໃນດ້ານພະລັງງານ
ທົດແທນ ໄດ້ຮັບການຄັດເລືອກເປັນຜູ້ຕິດຕັ້ງແຜງເກັບພະລັງງານແສງຕາເວັນໃສ່ເທິງຫຼັງຄາຂອງລົດເມ ເພື່ອປັບ
ປ່ຽນເປັນພະລັງງານດ້ວຍລົດບັນທຸກທີ່ຖືກສ້າງພິເສດ. ໂຄລາວ ແລະ ຊັນລະບົບ ຕົກລົງທີ່ຈະສະໜັບສະໜຸນ
ໂຄງການສົ່ງເສີມການສຶກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ເພື່ອໃຫ້ສາມາດນໍາໄຊ້ຍານພາຫາ
ນະໃຫ້ໄດ້ເຕັມປະສິດຖິພາບທີ່ສຸດ.
# # #
ສຸດບົດຖະແຫຼງຂ່າວ
(ຫຼັງຈາກນີ້: ຂໍ້ມູນຕິດຕໍ່ & ຂໍ້ມູນອື່ນໆ)

ບົດຖະແຫຼງຂ່າວ – 8 ພະຈິກ, 2013
ເຢຍລະມັນມອບຍານພາຫະນະເພື່ອການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມໃຫ້ແກ່ກະຊວງ
ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ
ວຽງຈັນ 13 ພະຈິກ 2013. ໃນວັນພຸດ, ພະນະທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ໂຣເບີດ ວອນ ຣິມຊາ ໄດ້ມອບ
ຍານພາຫະນະເພື່ອການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມໃຫ້ແກ່ກົມສົ່ງເສີມຄຸນນະພາບສະພາບແວດລ້ອມ ກະຊວງ
ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໂດຍການຕາງໜ້າຮັບມອບຂອງຫົວໜ້າກົມ ທ່ານ ຄໍາປະດິດ ຄໍາ
ມູນເຮືອງ. ລົດເມ 14 ບ່ອນນັ່ງ ແລະ ລົດບັນທຸກຍາວ8ແມັດ ໄດ້ຮັບການນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນກິດຈະກໍາການສຶກສາດ້ານ
ສິ່ງແວດລ້ອມແບບບໍ່ເປັນທາງການ ເຊຶ່ງເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງໂຄງການຮ່ວມມືລາວ-ເຢຍລະມັນ ProCEEd-
ໂຄງການສົ່ງເສີມການສຶກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ. ໂຄງການດັ່ງກ່າວໄດ້ຮັບ
ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໂດຍກົມສົ່ງເສີມຄຸນນະພາບສະພາບແວດລ້ອມ (DEQP)ແລະ ອົງການຮ່ວມມື ລາວ - ເຢຍ
ລະມັນ ເພື່ອການ ພັດທະນາ (GIZ).
ທ່ານ ຄໍາປະດິດ ກ່າວວ່າ “ກະຊວງຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນຕໍ່ໂອກາດທີ່
ຈະສາມາດອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ກິດຈະກໍາ ແລະ ການຈັດງານເພື່ອສົ່ງເສີມການຮັບຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບສິ່ງ
ແວດລ້ອມທີ່ຈະສາມາດເກີດຂຶ້ນແບບເປັນປົກກະຕິກົ່ວເດີມ. ນີ້ແມ່ນຄັ້ງທໍາອິດໃນລາວ. ພວກເຮົາຍັງສາມາດໄປ
ເຖິງເຂດຫ່າງໄກເພື່ອສື່ສານໃຈຄວາມຫຼັກຂອງພວກເຮົາ ນັ້ນກໍ່ຄື: ຮ່ວມໃຈປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມວັນນີ້ເພື່ອ
ອານາຄົດສົດໃສ”. ໃນຄໍາຖະແຫຼງທີ່ສູນຮ່ວມມືເຝິກອົບຮົມສາກົນ ທີ່ວຽງຈັນ, ພະນະທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ
ໂຣເບີດ ວອນ ຣິມຊາ ມີຕຄວາມໝັ້ນໃຈວ່າ “ຍານພາຫານະທັງສອງຄັນຈະດຶງດູດຜູ້ຊົມໄດ້ຫຼາຍເພາະມີທັງຂໍ້ມູນ
ຂ່າວສານ ແລະ ການບັນເທີງໃຫ້ແກ່ເຂດຫ່າງໄກ ບ່ອນທີ່ການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມແມ່ນມີຄວາມຈໍາເປັນ
ຫຼາຍ”. ພະນະທ່ານເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ໂຣເບີດ ວອນ ຣິມຊາ ຢໍ້າຕື່ມວ່າ “ເຢຍລະມັນໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອ ສປປ
ລາວ ໃນການຊອກຫາຈຸດສົມດຸນລະຫ່ວາງການນໍາໄຊ້ ແລະ ການຮັກສາຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດທີ່ຫຼວງຫຼາຍ
ຂອງລາວ. ວຽກນີ້ຈະສໍາເລັດໄດ້ກໍ່ຕໍ່ເມື່ອມີການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງເຕັມທີ່ຈາກປະຊາຊົນທີ່ມີຄວາມຮັບຮູ້”. ProCEEd
ໃຫ້ການສະໜັບສະໜຸນສື່ມວນຊົນ ແລະ ບັນດາຊ່ອງທາງການສື່ລະດັບຊຸມຊົນ ເພື່ອຍົກລະດັບຄວາມຮູ້,
ທັດສະນະຄະຕິ ແລະ ການປະຕິບັດຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ, ຊີວະນາໆພັນ ແລະ ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດໃນລາວ.
ລົດເມ ແລະ ລົດບັນທຸກ ເພື່ອການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມພ້ອມແລ້ວທີ່ຈະອອກເດີນທາງທົ່ວນະຄອນຫຼວງວຽງ
ຈັນ ເຊັ່ນດຽວກັບແຂວງຕໍາມ່ວນ, ຫົວພັນ ແລະ ໄຊຍະບູລີ. ທາງດ້ານໃນ ແລະ ດ້ານນອກຂອງລົດທັງສອງຄັນຖືກ
ດັດແປງໃຫ້ສາມາດຮອງຮັບບັນດາກິດຈະກໍາການສຶກສາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ເຊັ່ນ ການຫຼິ້ນເກມແບບມີສ່ວນຮ່ວມ,
ການສະແດງບົດບາດ, ການເສັງຮ້ອງເພັງ, ການໂຕ້ວາທີ ຫຼື ການວາງສະແດງ. ມີຈໍສີຂາວຂະໜາດໄຫຍ່ຢູ່ດ້ານ
ນອກ ທີ່ໄດ້ຮັບການເຊື່ອມຕໍ່ກັບລະບົບຄວບຄຸມ ເຮັດໃຫ້ສາມາດສາຍຮູບເງົາ, ລະຄອນ ຫຼື ວີດີໂອ ແລະ ຮູບພາບ
ໃນເວລາທີ່ມີການເຕົ້າໂຮມຕາມເຂດຊຸມຊົນໝູ່ບ້ານ.
ລົດທັງສອງຄັນຖືກຊື້ຜ່ານບໍລິສັດ ໂຄລາວ. ມູນຄ່າລວມຂອງການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກເຢຍລະມັນຄັ້ງນີ້ແມ່ນ 2.33 ຕື້
ກີບ. ຍານພາຫານະທັງສອງໄດ້ຮັບການຕິດຕັ້ງລະບົບພະລັງງານແສງອາທິດ, ເຊີ່ງສະໜອງພະລັງງານປະມານ 4
ຫາ 5 ຊົ່ວໂມງໃຫ້ກັບບັນດາອຸປະກອນອິເລັກໂຕຼນິກຕ່າງໆ. ຊັນລະບົບ, ວິສາຫະກິດທີ່ຊໍານານໃນດ້ານພະລັງງານ
ເວລາໃດ
ແມ່ນໃຜ
ແມ່ນຫຍັງ
ຢູ່ໃສ
ຍ້ອນຫຍັງ

ທົດແທນ ໄດ້ຮັບການຄັດເລືອກເປັນຜູ້ຕິດຕັ້ງແຜງເກັບພະລັງງານແສງຕາເວັນໃສ່ເທິງຫຼັງຄາຂອງລົດເມ ເພື່ອປັບ
ປ່ຽນເປັນພະລັງງານດ້ວຍລົດບັນທຸກທີ່ຖືກສ້າງພິເສດ. ໂຄລາວ ແລະ ຊັນລະບົບ ຕົກລົງທີ່ຈະສະໜັບສະໜຸນ
ໂຄງການສົ່ງເສີມການສຶກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ເພື່ອໃຫ້ສາມາດນໍາໄຊ້ຍານພາຫາ
ນະໃຫ້ໄດ້ເຕັມປະສິດຖິພາບທີ່ສຸດ.
# # #

ແບບເຝິກຫັດຂຽນ 1
ອ່ານບົດຂ່າວທີ່ແຈກຢາຍໃຫ້ຢ່າງລະອຽດ
1. ໝາຍ ຫົວຂໍ້, ພາກນໍາ ແລະ ເນື້້ອເລື່ອງ ໃນບົດຖະແຫຼງຂ່າວ
2. ໝາຍ 5 Ws: ເວລາໃດ(When) – ແມ່ນໃຜ(Who) – ແມ່ນຫຍັງ(What) – ຢູ່ໃສ(Where) – ຍ້ອນຫຍັງ
(Why)ໃນບົດຖະແຫຼງຂ່າວ
3. ທ່ານເຫັນຄວາມຜິດໃດບໍ່ໃນບົດຖະແຫຼງຂ່າວທີ່ບໍ່ກົງກັບຂໍ້ແນະນໍາທີ່ໄດ້ຂ້າພະເຈົ້າເອົາໃຫ້ທ່ານ?

ແບບເຝິກຫັດຂຽນ 2
ກະລຸນາຂຽນບົດຂ່າວສັ້ນກ່ຽວກັບການເຝິກອົບຮົມກ່ຽວກັບການເດີນສາຍລົດເມສິ່ງແວດລ້ອມ ທີ່ ໂຄງການສົ່ງເສີມ
ການສຶກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ProCEEd ໄດ້ຈັດຂຶ້ນໃນວັນທີ 25 – 27 ມີນາ,
2015. ບົດຂ່າວບໍ່ຄວນຍາວເກີນ 3,000 ໂຕອັກສອນ ຫຼື 500 ຄໍາ(ລວມທັງຫົວຂໍ້ຂ່າວ)
1. ໃຫ້ທ່ານຈັດໂຄງບົດຂອງທ່ານຕາມນີ້
ຫົວຂໍ້ (headline) ສັ້ນ, ກົງປະເດັນ, ສ້າງຄວາມສົນໃຈ
ພາກນໍາ (Lead) ຫົວຂໍ້ ບວກກັບ ພາກນໍາ ຄວນຈະສາມາດບອກເລື່ອງລາວທັງໝົດໄດ້:
5 Ws
ເນື້ອເລື່ອງ (Body) ຂໍ້ມູນເບື້ອງຫຼັງ 5Ws, ຂໍ້ມູນສໍາຄັນມາກ່ອນ, ຂໍ້ມູນສໍາຄັນໜ້ອຍມາ
ຕາມຫຼັງ
2. ບົດຂອງທ່ານຄວນຕອບຄໍາຖາມ 5 Ws ແລະ ປະຕິບັດຕາມກົດ 3 Cs ແມ່ນເປັນການລາຍງານຂ່າວທີ່ດີ.
5 Ws
ເວລາໃດ(When) – ແມ່ນໃຜ(Who) – ແມ່ນຫຍັງ(What) – ຢູ່ໃສ(Where) –ຍ້ອນຫຍັງ (Why)
3 Cs
ຖືກຕ້ອງ(Correct) – ຈະແຈ້ງ(Clear) – ສັ້ນກະທັດຮັດ(Concise)