PPT bij sessie rond Veerkracht, breinbeleid SLO Het Perspectief

1. Mijn Leraarschap
veerkracht ~ breinbeleid
Stilstaan in haastige tijden,
ruimte voor creativiteit.
@SLO Het Perspectief Bram Bruggeman
Els Dejonghe

2. 2

3. Huh??

5. Radio Non-Stop Denken

6. Waarom aandacht voor
veerkracht / breinbeleid?
• problematische cijfers burnout en depressie
• problematische uitval startende leraren
• onze (mentale) gezondheid
• snelheid en keuzestress heeft impact op kwaliteit
• geen (innerlijke) ruimte > minder creativiteit
• wil je gelijk of wil je geluk?
“Door te investeren in ons mentaal kapitaal zullen we namelijk
niet alleen de neerwaartse spiraal kunnen doorbreken en
burn-out voorkomen, we zullen ook creatiever, productiever en
gelukkiger worden.” E. Geraerts (2015, p.17)

8. Rolstress

9. Technologie en rolstress
• Smartphone tijden – continu prikkels – tijd echter
niet terug te draaien… Leren bewust omgaan.
• Onzekerheid over het takenpakket is een van de
belangrijkste voorspellers van burn-out (Geraerts,
2015). Rolstress zorgt ervoor dat professionals niet
langer de mogelijkheid zien zichzelf verder te
professionaliseren
• Rolstress is uitzichtloos. Je bent nooit klaar, niets
komt ooit écht af, altijd ligt er nog een heel pakket
taken op je te wachten

10. Multitasken??? Een mythe

12. Anders kijken

14. Anders kijken: lees en onthoud dit
verhaaltje
Toen ik klein was, zei mijn moeder dat ze geen tijd
had om met mij te spelen, dus ging ik vaak buiten
spelen. Mijn vader kocht speelgoed en spelletjes
voor mij, maar ik speelde liever ruwe spelletjes
met mijn vrienden. Mijn vader zei dat hij dat stom
vond, maar hij merkte het toch niet als ik mezelf
had bezeerd, wat regelmatig gebeurde. Als ik
weer binnen kwam, had mijn moeder vaak mijn
lievelingseten bereid. Als ik er te lang over deed
om me klaar te maken voor bed, schreeuwde ze
tegen mij.
14

15. Anders kijken
Wat onthoud je nog van dit verhaal??
> Verhaal bevat evenveel positieve als negatieve
zaken … Wat blijft je bij?
15

16. Dichotomous thinking

18. Veerkracht
Het ‘vermogen om terug te veren als het leven ons
neerdrukt…
Veerkracht bepaalt niet alleen of we een crisis
kunnen overleven, het bepaalt ook of we erdoor
zullen groeien’ (Geraerts, 2015, p.40).
Mentale lenigheid is ‘het vermogen om te gaan met
tegenslag, het bepaalt hoe vatbaar we zijn voor
stress en dus ook hoe groot ons risico op burn-out in
werkelijkheid is (p. 33).’
‘Het samenspel van optimisme, effectiviteit,
stressbestendigheid en eigenwaarde’ (p.44).

19. Belangrijke kennis: Stucturele
spanning
‘k heb het aan mijne rekker ....

20. Wil je gelijk of wil je geluk?

21. Nog wat achtergrond.

22. De kracht van positieve psychologie
Anders kijken! Anders denken!
Een opdracht:

23. Wat bezorgt jou veel stress?
Denk na over geschikte afleiding!

25. Drierichtingsaandacht
1. reactieve aandacht(primair)
Stimulus Response
2. Proactieve aandacht (vrije wil)
Stimulus Response
3 richtingsaandacht
creatieve aandacht
innerlijke ‘ruimte’
Scheppend
Talent-in-actie
Stimulus Response

26. Dus … hefbomen voor mentaal
kapitaal:
1. Zelfcontrole
2. Bewustzijn
3. Focus

27. The Marshmallow experiment
(Walter Mischel)

28. De limiet van wilskracht uitputting

29. Bewustzijn

31. Aandachtseconomie
• “Als de informatiestroom toeneemt, dan moet iets
anders afnemen. Wat informatie vooral verbruikt, is
de aandacht van haar ontvangers. In een
informatierijke wereld kan het dus niet anders dan
dat aandachtsarmoede ontstaat. De enige manier
om die stortvloed op te vangen is onze aandacht
efficiënt richten, voor de informatiestroom ons
volledig consumeert.”
(Herbert Simon, 1971)

32. Breinbeleid: 2 mogelijke niveaus

33. Enkele kernprincipes
• Daily practice
• Aandacht – bewustzijn sleutels. “Awareness”
• Trek zelf op onderzoek uit. Wil je gelijk of wil je
geluk?
• Durf wankelmoed te tonen, ik weet het ook dikwijls
“niet”
• Aanvaard dat het leven niet altijd een feest is.
• Leer in paradoxen denken (én ... én denken)
• Anders kijken naar …

34. “If we want to grow as teachers, we must do
something alien to academic culture: we must talk to
each other about our inner lives. Risky stuff in a
profession that fears the personal and seeks safety in
the technical, the distant, the abstract.”
Parker J. Palmer
Het is niet “ik denk, dus ik besta” maar wel “ik voel,
dus ik besta” (Antonio Damasio)

35. Ideeën voor een breinbeleid?
~ Brainstorm
• Investeer in afleiding. Dagdromen toestaan tijdens de
lessen? Toestaan dat de leerlingen even “mind-
wanderen”.
• Maak tijd voor verveling.
• Aandachtsagenda – attention management ipv time
management
• Aangezien wilskrachtuitputting een gegeven is
(Geraerts, 2015, p.80-83): op klassenraden de impact
van opeenvolging van moeilijke examens bespreekbaar
maken; leerlingen een stem geven in de examens
waarvoor ze het meest hun wilskracht aangesproken
hebben.

36. Ideeën voor een breinbeleid?
• Meditatie inbouwen in het curriculum.
• Grit test van Duckworth introduceren bij lerarenteams.
• Leraren en leerlingen belang van leren focussen
aanleren (aandachtsgeletterdheid kan
vakoverschrijdende eindterm worden). Hun helpen de
focus te vinden.
• De positie van technologie bespreken en leerlingen
leren omgaan met loslaten van de toestand van hyper-
connectedness. Richt waairuimtes in waar de
informatie en technologie vrij mag stromen, en richt
stille ruimtes in waar zonder technologie kan gewerkt
worden.

37. Flow ~ Biofeedback
FLOW?
• aangename uitdaging
• je als een vis in het water voelen
• de ervaring “this is the real me”
• bewust aanwezig in het hier-en-nu
• speels
• tijdsbeleving verandert
• geeft meer energie dan het kost
• weinig angst
• snelle leercurve
• actieve lichaamshouding, “shining eyes”
Heart coherence + Body mind alignment + Brain synergy
Jan Bommerez

38. Meditatie - Hartcoherentie
• Heart intelligentie is de flow van intuïtieve
aanwezigheid.
“The understanding and inner guidance we
experience when the mind and emotions are
brought into coherent alignment with the heart.”
• harmonisch: creativity/flow
• chaotisch: stress
• Geen klinisch instrument
• Experiment/demo
www.HeartMath.org
38
One of the secrets of inner peace is the practice of compassion. Dalai Lama