2. (1) H Υδρογόνο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
Το όνομα προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις Ύδωρ & Γίγνεσθαι.
Αμέταλλο χημικό στοιχείο.
Κρυσταλλικό σύστημα: Εξαγωνικό, Σημείο τήξης: -259,14(°C),
Ταχύτητα του ήχου :1310 m/s, Σχετική ατομική μάζα (Ar):1,00794.
Παράχθηκε για πρώτη φορά τεχνητά στις αρχές του 16ου αιώνα
από το Χένρυ Κάβεντις και είναι το ελαφρύτερο και το πιο άφθονο
χημικό στοιχείο στο σύμπαν.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Είναι ένα από τα 27 απαραίτητα χημικά στοιχεία για τη ζωή.
 Χρησιμοποιείται σαν καύσιμο για τα αυτοκίνητα (πειραματικά)
 Αποτελεί το 90% των στοιχείων του σύμπαντος.
 Το αέριο υδρογόνου σχηματίζει εκρηκτικά μείγματα με τον
αέρα και το χλώριο. Ένα διάσημο παράδειγμα ήταν η
καταστροφή του αερόπλοιου “Χίντεμπουργκ” , στο οποίο οι
φλόγες έγινες ορατές μόνο αφού αναφλέχθηκαν και άλλα
καύσιμα υλικά, από το κέλυφος του σκάφους,
 Το υδρογόνο έχει το υψηλότερο ενεργειακό περιεχόμενο ανά
μονάδα βάρους από οποιοδήποτε άλλο γνωστό καύσιμο.
 Η τεχνολογία τροφίμων χρησιμοποιεί το υδρογόνο για την
παρασκευή τεχνητών λιπών με υδρογόνωση ελαίων.

3. (2) He Ήλιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το ήλιο είναι το χημικό στοιχείο με ατομικό αριθμό2 και ατομική
μάζα 4,002602 amu.
 Είναι άχρωμο, άοσμο, άγευστο, μη τοξικό, ιδανικό, μονοατομικό
αέριο, που είναι επικεφαλής (πρώτο) των ευγενών αερίων του
Περιοδικού Συστήματος
 Ο ήχος στο Ήλιο μεταφέρεται 3 φορές γρηγορότερα, ενώ
χαρακτηριστικό του είναι η λεπτότερη φωνή σε αυτον που θα το
καταπιει
ΧΡΗΣΕΙΣ:
 Η πιο γνωστή χρήση του είναι ως ανυψωτικό, στην πλήρωση
αερόπλοιων και μπαλονιών καθώς είναι ελαφρύτερο από τον
αέρα. Προτιμάται από το υδρογόνο γιατί δεν είναι εύφλεκτο.
 Λόγω της πολύ μικρής διαλυτότητάς του στο νερό,
χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο του αζώτου σε συνθετικό
αέρα αναπνευστικών συσκευών για μεγάλα βάθη, για την
αντιμετώπιση της λεγόμενης νόσου των δυτών
 ο ήλιο που παράγονταν μεταξύ του 1930 και του 1945 ήταν
περίπου 98,3% καθαρό ήλιο και το υπόλοιπο άζωτο και ήταν
ικανοποιητικό ανυψωτικό για τα αερόπλοια. Από το 1945,
άρχισε να παράγεται μια (σχετικά) μικρή ποσότητα ηλίου με
καθαρότητα 99,9%, για τη χρήση προστασίας κατά την
ηλεκτροσυγκόλληση με τόξο. Μέχρι το 1949, έγιναν
διαθέσιμες για εμπορική χρήση ποσότητες ηλίου «βαθμού
καθαρότητας Α», δηλαδή 99,95%.

4. (3) Li Λίθιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
Το όνομα «Λίθιο» προέρχεται από την ελληνική λέξη λίθος που σημαίνει πέτρα.
Μέταλλο, με ατομικό βάρος: 6,94, σημείο τήξης: 180,54 C° και Σημείο βρασμού:
1347 C°
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ :
Το Λίθιο είναι λείο, αργυρόλευκο και τόσο μαλακό που μπορεί να κοπεί μ' ένα
αιχμηρό μαχαίρι. Είναι το πιο ελαφρύ μέταλλο κι έχει πυκνότητα ίση μόλις με το μισό
της πυκνότητας του νερού. Αν και ανήκει στην 1η ομάδα στο Περιοδικό πίνακα, το
Λίθιο παρουσιάζει επίσης ιδιότητες των μετάλλων αλκαλικών γαιών της ομάδας 2.
Όπως όλα τα αλκάλια, έχει ένα μόνο ηλεκτρόνιο σθένους και εύκολα χάνει αυτό το
ηλεκτρόνιο για να γίνει θετικό ιόν Li+. Έτσι, το Λίθιο αντιδρά εύκολα με το νερό και
δεν συναντάται ελεύθερα στη φύση.
Είναι ένα από τα μόλις τρία στοιχεία - και το μόνο μέταλλο - που δημιουργήθηκαν
κατά τις πρώτες στιγμές της “Μεγάλης Έκρηξης”. Τα ισότοπα του μπορούν να
χρησιμοποιηθούν σε αντιδράσεις σχάσης, αλλά και σε αντιδράσεις σύντηξης, σε
πυρηνικούς αντιδραστήρες. Εξαιτίας δε της σχεδόν πυρηνικής αστάθειάς του είναι
το 25ο σε αφθονία στο ηλιακό σύστημα.
Το Λίθιο στην ανόθευτη του μορφή είναι πολύ εύφλεκτο και κάπως εκρηκτικό όταν
εκτίθεται στον αέρα και κυρίως στο νερό. Οι φωτιές του δύσκολα
αντιμετωπίζονται. Είναι επίσης διαβρωτικό και πρέπει να αποφεύγεται η επαφή με
το δέρμα.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο σε κράματα μεταφοράς θερμότητας και στις
μπαταρίες και επίσης σε μερικούς σταθεροποιητές διάθεσης.
 Όταν ενώσεις Li+ χρησιμοποιούνται ως φάρμακο, θα πρέπει να ελέγχεται με
προσοχή η συγκέντρωσή του στο αίμα διότι είναι τοξικό,
 Μία από τις πιο σημαντικές χρήσεις του Λιθίου είναι στη θεραπεία της
διπολικής διαταραχής και κατάθλιψης..

5. (4) Be Βηρύλλιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ -ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ :
Στοιχείο δισθενές, το βηρύλλιο είναι μια αλκαλική γαία με χρώμα γκρίζο σαν το
ατσάλι. Είναι ελαφρύ, εύθραυστο και τοξικό.
 Το βηρύλλιο έχει το πιο υψηλό σημείο τήξης από όλα τα ελαφρά μέταλλα. Η
ολκιμότητα του είναι κατά περίπου 33% πιο μεγάλη από αυτή του ατσαλιού.
Διαθέτει άριστη θερμική αγωγιμότητα, είναι μη μαγνητικό κι αντιστέκεται στο
συμπυκνωμένο νιτρικό οξύ. Είναι πολύ διαπερατό από τις ακτίνες Χ κι
απελευθερώνει νετρόνια όταν συγκρούεται με σωματίδια α, όπως αυτά που
εκπέμπονται από το ράδιο ή το πολώνιο.
 Σε κανονικές συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης, το βηρύλλιο αντιστέκεται
στην οξείδωση όταν εκτίθεται στον αέρα. Σχηματίζεται ένα λεπτό στρώμα
οξειδίου που του δίνει την ικανότητα να χαράζει τον ύαλο. Στη φύση, βρίσκεται
κυρίως υπό τη μορφή οξειδίων ή πολύπλοκων αργιλοπυριτικών, που φέρονται
με το γενικό όνομα βήρυλλος (Be3Al2(SiO3)6), των οποίων οι γνωστότεροι
πολύτιμοι εκπρόσωποι είναι το σμαράγδι και η ακουαμαρίνα.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Χρησιμοποιείται κυρίως ως σκληρυντής σε ορισμένα κράματα, ειδικότερα στο
moldamax, κράμα χαλκού-βηρυλλίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή
καλουπιών για πλαστικές ύλες. Τα κράματα του είναι ταυτόχρονα ελαφρά και
δύσκαμπτα, αντιστέκονται στη θερμότητα και διαθέτουν μικρό συντελεστή
διαστολής.
 Το βηρύλλιο ενσωματώνεται σε ορισμένα ειδικά κράματα, για παράδειγμα
υλικά που χρησιμοποιούνται για την τριβή. Συναντάται στα μπαστούνια του
γκολφ, τα ελατήρια ρολογιών (αντιμαγνητικό), τα γυροσκόπια, σε διαστημικές
και αεροναυτικές εφαρμογές. Χρησιμοποιήθηκε και στους κινητήρες για τους
αγώνες ταχύτητας (έμβολα της Formula 1) στη συνέχεια όμως η χρήση του
απαγορεύτηκε.
 Το βηρύλλιο χρησιμοποιείται επίσης σε υψηλού κόστους μεγάφωνα tweeter
(απόδοσης υψηλών συχνοτήτων) και mid-range (απόδοσης μέσων
συχνοτήτων) ηχείων από ορισμένες εταιρείες, ως εναλλακτικό που πλεονεκτεί
έναντι του τιτανίου και του αλουμινίου, κυρίως λόγω της χαμηλότερης
πυκνότητας και υψηλότερης σκληρότητάς του (Focal-JMlab).

6. (5) Β Bόριο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ - ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ :
 Το όνομα προέρχεται από το λατινικό βόραξ το όνομα βόριο οφείλεται ακριβώς
στο ότι το στοιχείο απομονώθηκε από το βόρακα , η ονομασία του οποίου
προέρχεται από το αραβικό buraq. Είναι αμέταλλο χημικό στοιχείο
 Το βόριο αποτελεί ιχνοστοιχείο για τα φυτά, ενώ σε ορισμένα θηλαστικά λειτουργεί
ως ιχνοστοιχείο. Το βόριο περιέχεται κυρίως σε φυτικής προέλευσης τροφές. Το
χημικό στοιχείο βόριο είναι μη-τοξικό ενώ και οι πιο συνηθισμένες ενώσεις του έχουν
χαμηλή τοξικότητα. Το ημερήσιο ανεκτό όριο πρόσληψης για το βόριο έχει οριστεί
στα 0,4 mg/kg σωματικού βάρους
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Στα αρχαία χρόνια χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή γυάλινων
αντικειμένων, ενώ στις μέρες μας χρησιμοποιείται για την κατασκευή pyrex,
γυάλινων ινών, συνθετικών φυτοφαρμάκων κλπ
 Το άμορφο βόριο χρησιμοποιείται στην κατασκευή υλικών για πυροτεχνήματα
εξαιτίας της χαρακτηριστικής πράσινης-γαλάζιας φλόγας που δίνει. Επίσης, οι
ίνες βορίου είναι μεγάλης αντοχής και μικρού σχετικά βάρους και
χρησιμοποιούνται ως συστατικό σύνθετων ελαφρών δομικών υλικών με
εφαρμογή στην αεροναυπηγική
 Σχεδόν όλο το γυαλί που παράγεται στη Γη μετατρέπεται σε βορικό οξύ και
βορικό νάτριο

7. (6) C Άνθρακας
ΟΝΟΜΑΣΙΑ -ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ :
Τ ο όνομα προέρχεται από το λατινικό carbo = ξυλοκάρβουνο.
 Αμέταλλο χημικό στοιχείο με ατομικό βάρος: 12,01115, Σημείο τήξης: 3.5276 °C,
Σημείο βρασμού: 4.027°C, Πυκνότητα: 3.520 kg/m3, Ο άνθρακας είναι το 4ο πιο
άφθονο χημικό στοιχείο (κατά μάζα) στο σύμπαν. Αποτελεί επίσης ένα από τα 27
απαραίτητα χημικά στοιχεία για τη ζωή.
ΧΡΗΣΕΙΣ :
 Υπάρχουν αρκετές αλλοτροπικές μορφές του άνθρακα, όπως :
 Διαμάντι: Κρυσταλλικό, διαφανές, σκληρό (σκληρότητα 10/10), κακός αγωγός
του ηλεκτρισμού. Χρησιμοποιείται ως κόσμημα και όργανο κοπής ή διάνοιξης.
 Γραφίτης: Mαλακό (σκληρότητα 2/10) μαύρο στερεό, καλός αγωγός του
ηλεκτρισμού. Χρησιμοποιείται για την κατασκευή μολυβιών, σε ηλεκτρόδια, σε
λιπαντικά και ως επιβραδυντής νετρονίων σε πυρηνικούς αντιδραστήρες
σχάσης.
 Άμορφος άνθρακας (κάρβουνο): Στερεό, η σκληρότητα και το χρώμα του
εξαρτώνται από την καθαρότητα, κακός αγωγός του ηλεκτρισμού.
Χρησιμοποιείται συνήθως ως καύσιμο και ως αναγωγικό.
 Γαιάνθρακες: Ορυκτοί άνθρακες οργανικής προέλευσης σε διάφορες μορφές.
 Αιθάλη (Φούμο): Άνθρακας σε μορφή λεπτής κόνεως που χρησιμοποιείται στη
βιομηχανία ελαστικών και για την παρασκευή μελανιών.
 Κωκ: ή μεταλλουργικός άνθρακας. Προκύπτει από την ξηρή απόσταξη του
λιθάνθρακα και χρησιμοποιείται στη μεταλλουργία.
 Ανθρακικές ίνες: Ενισχύουν την ανθεκτικότητα άλλων υλικών. Είναι γνωστές από
την αρχαιότητα.
 Μπακμινστερφουλερένιο: που ανακαλύφθηκε το 1985, από τους Κρότο, Κέρλ και
Σμόλεϊ, του οποίου το κάθε μόριο αποτελείται από 60 άτομα άνθρακα, τα οποία
βρίσκονται ενωμένα σε μορφή σφαίρας. Ανήκει στην ομάδα των φουλερενίων.
 Γραφένιο: Είναι μια μορφή του άνθρακα που ανακαλύφθηκε το 2004 και
αποτελείται από άτομα άνθρακα διατεταγμένα σε ένα επίπεδο, αντί σε τρεις
διαστάσεις όπως συμβαίνει με το ατομικό πλέγμα του γραφίτη.

8. (7) Ν Άζωτο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το όνομά του το έδωσε ο Lavoisier από την ελληνική λέξη
«ζωή» και το στερητικό «α». Ήθελε να τονίσει ότι αυτό το
συστατικό του αέρα δε συντηρεί τη ζωή, καθώς είναι άχρηστο
στην αναπνοή.
ΧΡΗΣΕΙΣ-ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ :
 Το άζωτο δεν είναι δηλητηριώδες αέριο αλλά μπορεί να
προκαλέσει ασφυξία
 Μεγάλες ποσότητες αζώτου χρησιμοποιούνται μαζί με
υδρογόνο για την συνθετική παραγωγή αμμωνίας, μίας από
τις δύο σημαντικότερες εμπορικές αζωτούχες ενώσεις
 Η δεύτερη σημαντικότερη αζωτούχος ένωση είναι το νιτρικό
οξύ, ένα εξαιρετικά διαβρωτικό υγρό, που βρίσκει εφαρμογή
στην παραγωγή λιπασμάτων, χρωμάτων, φαρμάκων και
εκρηκτικών. Το νιτρικό αμμώνιο, ΝΗ4ΝΟ3, είναι η πιο
συνηθισμένη αζωτούχος ένωση των συνθετικών λιπασμάτων
 Η χαμηλή θερμοκρασία και η αδράνειά του στην υγρή
κατάσταση, το καθιστά κατάλληλο ως ψυκτικό για μια
πλειάδα χρήσεων όπως για τη μεταφορά τροφίμων και
άλλων προϊόντων, για τα οποία υπάρχει κίνδυνος αλλοίωσής
τους, για τη διατήρηση βιολογικών δειγμάτων, αίματος και
αναπαραγωγικών κυττάρων (σπέρματος & ωαρίων), στην
έρευνα στον τομέα της κρυογονικής κ.α.

9. (8) Ο Οξυγόνο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το οξυγόνο ανακαλύφθηκε ανεξάρτητα από τον Σέλε γύρω
στα 1772 και τον Πρίστλεϊ το 1774, αλλά ο δεύτερος
δημοσίευσε πρώτος την εργασία του. Το όνομά του δόθηκε
από τον Lavoisier και προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις
«οξύ» + «γεννώ» διότι κατά την εποχή της ονοματοδοσίας του,
επικρατούσε η εσφαλμένη ιδέα ότι τα οξέα περιέχουν
οπωσδήποτε οξυγόνο.
ΧΡΗΣΕΙΣ-ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ :
 Το οξυγόνο είναι το τρίτο πιο άφθονο χημικό στοιχείο στο
σύμπαν, μετά από το υδρογόνο και το ήλιο. Είναι ακόμη το
πιο άφθονο χημικό στοιχείο στο φλοιό της Γης. Ιδιαίτερα το Ο2
είναι το δεύτερο, μετά το άζωτο, πιο άφθονο αέριο στη γήινη
ατμόσφαιρα με μέση συγκέντρωση 20,9 % v/v.
 Το οξυγόνο είναι επίσης παρόν στο νερό, ουσία απαραίτητη
για όλες τις μορφές ζωής.
 Οι εργαστηριακές παρασκευές του οξυγόνου περιλαμβάνουν
θερμικές διασπάσεις οξειδίων ή οξυγονούχων αλάτων ή
επίδραση θειικού οξέος σε ορισμένα οξειδωτικά μέσα που
περιέχουν οξυγόνο. Βιομηχανικά λαμβάνεται από τις πιο
φθηνές πρώτες ύλες που περιέχουν οξυγόνο δηλαδή από τον
αέρα με υγροποίηση σε ποσοστό 99% και το υπόλοιπο από
το νερό με ηλεκτρόλυση.

10. (9) F Φθόριο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το όνομα αυτό από την ελληνική λέξη «φθορά». Τόνιζε την
ισχυρή διαβρωτική επίδραση του στοιχείου στη φύση.
ΧΡΗΣΕΙΣ-ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ :
 Είναι ανοικτοκίτρινο δηλητηριώδες αέριο, το πιο δραστικό
από όλα τα στοιχεία. Π.χ. οξειδώνει ταχύτατα τους
υδρογονάθρακες σε θερμοκρασία δωματίου, ενώ το
οξυγόνο χρειάζεται και κάποιο σπινθήρα για να αρχίσει την
καύση. Γι' αυτό το F2 είναι πάρα πολύ επικίνδυνο, πολύ
περισσότερο από τα άλλα αλογόνα, ακόμη και από το
χλώριο που χρησιμοποιήθηκε ως χημικό όπλο κατά τον Α’
Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιπλέον, το φθόριο εμφανίζει την
μεγαλύτερη ηλεκραρνητικότητα.
 Οι Ναζί γνωρίζοντας τις ιδιότητες το χρησιμοποιούσαν ως
κατευναστικό στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Επετύγχαναν
έτσι, νωθρότητα, απώλεια μνήμης, μειωμένη αντίληψη και
σκέψη
 Το Φθόριο καταστρέφει μια ουσία που είναι υπεύθυνη για την
ορθή λειτουργία του νευρικού συστήματος, την
ακετυλοχολίνη. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αδράνεια στη
μεταβίβαση εντολών προς τον εγκέφαλο, την αποδυνάμωση
της μνήμης ενώ η έλλειψή της ευθύνεται και για τη νόσο
Alzheimer.

11. (10) Ne Νέον
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Από την ελληνική λέξη νέος , καινούργιος. Νέο (όταν
ανακαλύφθηκε ) αέριο στον ατμοσφαιρικό αέρα.
ΧΡΗΣΕΙΣ-ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ:
 Έχει σαράντα φορές καλύτερη ψυκτική ικανότητα από το
υγρό ήλιο και τρεις φορές καλύτερη από αυτή του υγρού
υδρογόνου. Στις περισσότερες χρήσεις του είναι πιο φθηνό
από το ήλιο ως ψυκτικό.
 Το αέριο Nέον χρησιμοποιείται ως κύριο συστατικό των
ομώνυμων λαμπτήρων υψηλής αποδόσεως, η χρήση των
οποίων σήμερα είναι σχετικά διαδεδομένη (π.χ.
αυτοκινητοβιομηχανία). Το νέο ανακαλύφθηκε από τους
Βρετανούς χημικούς Ράμσεϊ και Τρέιβερς το 1898 μαζί με τα
ευγενή αέρια Κρυπτό και Ξένο.
 Το νέο είναι το δεύτερο λαμπερότερο ευγενές αέριο. Το φως
που παράγει είναι κόκκινο-πορτοκαλί σε μια λυχνία με αυτό το
αέριο υπό χαμηλή πίεση (χωρίς φορτία). Σύμφωνα με
πρόσφατες έρευνες το νέο είναι το λιγότερο δραστικό ευγενές
αέριο και επομένως το λιγότερο δραστικό στοιχείο. Επίσης το
νέο έχει τη μικρότερη απόσταση σημείου τήξης και βρασμού
από όλα τα υπόλοιπα στοιχεία.

12. (11) Na Νάτριο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
Το ανθρακικό νάτριο ήταν γνωστό από τα αρχαία χρόνια .
Το αραβικό όνομά είναι natrum, λέξη με αιγυπτιακή ρίζα.
Το χημικό στοιχείο Νάτριο (λατινικά: Natrium) ανακαλύφτηκε
το 1807 και είναι ένα μαλακό, ασημόλευκο, πολύ δραστικό
μέταλλο από την ομάδα των αλκαλίων στον Περιοδικό
Πίνακα με ατομικό αριθμό 11 και ατομικό βάρος 22,98977 .
Έχει θερμοκρασία τήξης 97,72 C° και θερμοκρασία βρασμού
883 C°.
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Ενώνεται πάρα πολύ εύκολα με τα περισσότερα αμέταλλα
και πιο πολύ με το υδρογόνο, τα αλογόνα και το θείο.
Διασπά το νερό εν ψυχρώ και δίνει υδρογόνο και καυστικό
νάτριο. λόγω της δραστικότητάς του δεν απαντάται
ελεύθερο στη φύση, παρά μόνο σε ενώσεις.
 Το συναντούμαι στο αλάτι και στα γυαλιά για τα
κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα,
 Το νάτριο στον άνθρωπο αποτελεί 0,15% της μάζας .Είναι
υπεύθυνο για τη ρύθμιση της ισορροπίας των υγρών και
του PH.

13. (12) Mg Μαγνήσιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
Το στοιχείο αυτό οφείλει το όνομά του στο ότι απομονώθηκε
από τη μαγνησία λίθο, δηλαδή το γνωστό από την
αρχαιότητα άσπρο μαλακό ορυκτό στεατίτης, που
προέρχεται από τη Μαγνησία της Θεσσαλίας.
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ : Είναι απαραίτητο για όλα τα ζωντανά
κύτταρα, όπου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον έλεγχο
σημαντικών βιοχημικών λειτουργιών
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ : Χρησιμοποιείται καθημερινά
για, ιατρικούς λόγους, ως καθαρτικά, αντιόξινα (π.χ., το γάλα
της μαγνησίας) και για σταθεροποίηση παθολογικής
διέγερσης νεύρων, του αίματος και το σπασμό των αγγείων.

14. (13) Al Αργίλιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Ανακαλύφθηκε από τον Χάμφρεϊ Ντέιβι και του έδωσε
αρχικά το όνομα «αλούμιο» και στη συνέχεια «αλουμίνιο».
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Χρησιμοποιείται στην αεροναυπηγική , στην
αυτοκινητοβιομηχανία , τη ναυπηγική και σε βιομηχανίες
αθλητικών ειδών.
 Το οξείδιο του αργιλίου, η αλουμίνα, βρίσκεται στη φύση με
τη μορφή του ρουμπινιού, του ζαφειριού και του
κορουνδίου. Το κουρούνδιο έχει σκληρότητα κλίμακα Mohs
ίση με 9, πράγμα που το κάνει ένα από τα σκληρότερα υλικά
στη φύση. Για αυτό το λόγο χρησιμοποιείται ως λειαντικό ή
συνθετική αλουμίνα.
 Τα οξείδια του αργιλίου χρησιμοποιούνται επίσης στην
υαλουργία και στην κατασκευή λέιζερ.
 Χρησιμοποιείται επίσης για την κατασκευή κουτιών για ποτά,
του αλουμινόχαρτου και άλλων υλικών και εργαλείων της
κουζίνα.
 Το αργίλιο δεν υπάρχει μέσα στο ανθρώπινο σώμα.

15. (14) Si Πυρίτιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
Ορυκτός πυρόλιθος ή πυρίτης λίθος (από το πύρ).
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το πυρίτιο και οι ενώσεις του έχουν πολλές βιομηχανικές χρήσεις.
Το ίδιο το πυρίτιο είναι κύριο συστατικό των περισσότερων
ημιαγωγικών συστημάτων και των μικροτσίπ. Ακόμη, στη μορφή
του χαλαζία και διαφόρων πυριτικών ενώσεων σχηματίζει χρήσιμα
υαλικά, τσιμέντα και κεραμικά προϊόντα.
 Είναι ακόμη ένα κύριο συστατικό των σιλικόνων, μια τάξη
πολυμερών που περιέχουν πυρίτιο, άνθρακα, οξυγόνο και
υδρογόνο.
 Σήμερα παρασκευάζεται βιομηχανικά σε ηλεκτρικό κλίβανο με
συνθέρμανση χαλαζία και μεταλλουργικού άνθρακα σε
θερμοκρασία περίπου 2000οC. Κατά τη διαδικασία παρασκευής
στο κατώτερο σημείο του κλιβάνου συλλέγεται σε υγρή μορφή και
καθαρότητα περίπου 98%, λόγω της αντίδρασής του με τον
άνθρακα, με τον οποίο σχηματίζει το καρβίδιο του πυριτίου, ένα
από τα σκληρότερα υλικά στη φύση. Για την παρασκευή του σε
απόλυτα καθαρή μορφή, το συλλεγέν μίγμα ξαναθερμαίνεται
στον κλίβανο με χαλαζία.
 Το πυρίτιο είναι απαραίτητο στοιχείο στη βιολογία, αν και ειδικά για
τα ζώα αποτελεί απλά ιχνοστοιχείο. Είναι όμως πιο σημαντικό για
το μεταβολισμό των φυτών, ειδικότερα για πολλά ποώδη από
αυτά. Το πυριτικό οξύ αποτελεί ακόμη τη βάση για το σχηματισμό
των κελυφών των μικροσκοπικών διατομών.

16. (15) P Φώσφορος
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
Ελληνική φώς+φέρειν. Φωτίζει στο σκοτάδι (φωσφορισμός)
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Χρησιμοποιείται κυρίως στη βιομηχανία σπίρτων , στη
μεταλλουργία για την παρασκευή φωσφορούχων
ορειχάλκων , στη βιομηχανία χημικών προϊόντων και
βιομηχανία χρωμάτων.
 Χρησιμοποιείται για λιπάσματα και απορρυπαντικά.
 Οι δυο κυριότερες από αυτές είναι ο λευκός και ο ερυθρός
φωσφόρος. Η χαρακτηριστική ιδιότητα του φωσφορισμού
σχετίζεται μόνο με το λευκό φωσφόρο. Πρόκειται για
εξαιρετικά δραστικό στοιχείο και γι' αυτό ποτέ δεν βρέθηκε σε
στοιχειακή κατάσταση στη φύση της Γης. Συνήθως βρίσκεται
σε φωσφορούχα πετρώματα, αλλά αποτελεί σημαντικό
συστατικό και σημαντικών βιοχημικά. Ανακαλύφθηκε το
1669.
 Αποτελεί σημαντικό συστατικό οργανοφωσφορικών
ενώσεων, όπως το DNA, το RNA.

17. (16) S Θείο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Προγενέστερη μορφή είναι το (ομηρικό) «θέειον», το οποίο
θεωρείται ότι προέρχεται από κάποιο ρήμα με τη σημασία του
καπνίζω, βγάζω καπνούς.
 Το χημικό στοιχείο θείο ή θειάφι (Sulphur) είναι με το σύμβολο S
έχει ατομικό αριθμό 16 και ατομική μάζα 32,065(5)amu. Είναι
ένα πολυσθενές αμέταλλο. Στη στοιχειακή του μορφή είναι ένα
έντονα κίτρινο κρυσταλλικό στερεό. Στη Γη μπορεί να βρεθεί
στη φύση τόσο στη στοιχειακή του μορφή, όσο και με τη
μορφή θειούχων και θειικών ορυκτών του
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Χρησιμοποιείται στην παραγωγή θειούχων λιπασμάτων,
μαύρης πυρίτιδας, σπίρτων, εντομοκτόνων, ζιζανιοκτόνων,
ελαστικών και μεγάλου πλήθους άλλων παραγώγων. Το
στοιχειακό θείο συλλέγεται από συλλέκτες ορυκτών, εξαιτίας
των έντονα χρωματισμένων πολυεδρικών κρυστάλλων που
σχηματίζει. Επίσης γαλάκτωμα αυτού χρησιμοποιείται στην
αισθητική προσώπου. Είναι γνωστό από την αρχαιότητα.
 Είναι ένα από τα σημαντικά στοιχεία της ζωής και βρίσκεται σε
δυο από τα πρωτεϊνικά αμινοξέα, την κυστεΐνη και τη
μεθειονίνη.

18. (17) Cl Χλώριο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Πήρε το όνομά του από την ελληνική λέξη χλωρός που
σημαινει κιτρινοπρασινος
ΧΡΗΣΕΙΣ- ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
 Είναι χαρακτηριστική η έκφραση : Ο Θεός δημιούργησε 91
στοιχεία, ο ανθρωπος 15 και ο διάβολος μόνο ενα… το
ΧΛΩΡΙΟ
 Το χλώριο είναι σημαντικό βιομηχανικό προϊόν.
Χρησιμοποιείται ως έχει ως απολυμαντικό σε πισίνες και στα
συστήματα ύδρευσης των πόλεων. Στην τελευταία αυτή
χρήση του έχει αρχίσει να αντικαθίσταται από το όζον , το
οποίο έχει το πλεονέκτημα ότι δεν σχηματίζει χλωριωμένες
οργανικές ενώσεις και δεν παραμένει στο νερό μετά την
απολύμανση.
 Το χλώριο χρησιμοποιείται επίσης στη λεύκανση υφασμάτων
και του χαρτοπολτού

19. (18) Ar Αργό
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
Το χημικό στοιχείο Αργό είναι ένα άχρωμο ευγενές αέριο με
ατομικό αριθμό 18 Το όνομα προέρχεται από την
ελληνική λέξη αργός = αδρανής.
Ως στοιχείο ανακαλύφθηκε το 1894 από τον Άγγλο φυσικό Τζον
Ουίλιαμ Στρατ, γνωστό και ως Λόρδο Ρέιλυ.
Το αργό αποτελεί το 0,934% κατ’ όγκο και το 1,29% κατά μάζα
της ατμόσφαιρας της Γης και ο αέρας είναι η πρώτη ύλη που
χρησιμοποιείται από τις βιομηχανίες για να παραχθούν προϊόντα
με καθαρό αργό.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το αργό περιέχεται, σε μικρές αναλογίες, στον ατμοσφαιρικό
αέρα.
 Χρησιμοποιείται ευρύτατα σε λαμπτήρες φωτισμού.
 Το αργό είναι άχρωμο, άοσμο, άγευστο και μη τοξικό και
στην υγρή και στην αέρια μορφή του.
 Το αργό και ο αέρας είναι η πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται
από τις βιομηχανίες για να παραχθούν προϊόντα με καθαρό
αργό
 Το αργό έχει περίπου την ίδια διαλυτότητα με το αέριο
οξυγόνο (Ο2) στο νερό και είναι 2,5 φορές πιο ευδιάλυτο από
το αέριο άζωτο (Ν2). Το αργό είναι άχρωμο, άοσμο, άγευστο
και μη τοξικό και στην υγρή και στην αέρια μορφή του. Το
αργό είναι αδρανές κάτω από τις περισσότερες συνθήκες και
δεν έχουν βρεθεί ενώσεις του που να είναι σταθερές σε
θερμοκρασία δωματίου.

20. (19) Κ Κάλιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Προήλθε από την αραβική λέξη αλ – κάλιαν και σημαίνει
φυτική στάχτη. Το μεταλλικό (στοιχειακό) κάλιο είναι ένα
μαλακό αργυρόλευκο μέταλλο, που οξειδώνεται τάχιστα
στον ατμοσφαιρικό αέρα και αντιδρά έντονα με το νερό,
παράγοντας υδρογόνο και σημαντική θερμότητα, που συχνά
είναι αρκετή ώστε να προκαλέσει την ανάφλεξη του
παραγόμενου υδρογόνου.
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το ιόν του καλίου είναι απαραίτητο για τη λειτουργία όλων
(των γνωστών) ζωντανών κυττάρων και γι' αυτό είναι παρόν
σε όλους τους φυτικούς και ζωικούς ιστούς. Βρίσκεται σε
εξαιρετικά μεγάλες συγκεντρώσεις στο εσωτερικό των
φυτικών κυττάρων και ιδιαίτερα στα φρούτα.
 Βρίσκεται στα λιπάσματα , σε βιομηχανικές χρήσεις και σε
φαρμακευτικά σκευάσματα για τη θεραπεία της
υπογλυκαιμίας.
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ :
 Το κάλιο είναι σημαντικό για τη λειτουργία του νευρικού
συστήματος και ρυθμίζει την ωσμωτική ισορροπία μεταξύ
των κυττάρων και του υγρού που τα περιβάλλει.

21. (20) Ca Ασβέστιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Η λέξη της αρχαίας ελληνικής τίτανος σήμαινε κάποια λευκή
γη, σκόνη. Το όνομα, λοιπόν, ασβέστιο οφείλεται στην
παρουσία του στοιχείου στον ασβέστη. Η ονομασία στα
αγγλικά προέρχεται από τη λατινική λέξη για τον ασβέστη calx
 ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ & ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ :
 Έχει δομικό ρόλο, συμβάλλει μαζί με το φωσφόρο στην
οστεοποίηση. Επίσης είναι απαραίτητο για την παραγωγή
ορμονών κ ενεργοποιεί διάφορα ένζυμα του οργανισμού.
 Το ασβέστιο αποτελεί το 1,5% του σωματικού βάρους, δηλ.
περίπου 1.160 γραμμάρια. Το 99% του ασβεστίου απαντά στα
οστά, υπό μορφή συμπλόκου, το δε 1% ανευρίσκεται στα
δόντια, το δέρμα και το πλάσμα του αίματος. Αναφορικά με
το πλάσμα, το 60% το ασβεστίου βρίσκεται στην ιοντική του
μορφή, Ca++, όπου είναι και βιολογικά ενεργό και σε 40%
βρίσκεται υπό τη μορφή λευκωμάτων.
 Βοηθά σημαντικά στην πήξη του αίματος, είναι απαραίτητη η
παρουσία του για τη μετατροπή της προθρομβίνης σε
θρομβίνη, στην συσπαστικότητα των μυών και στην
ελάττωση της νευρομυϊκής διεγερσιμότητας
 Τέλος λειτουργεί ως ένα θρεπτικό συστατικό για τον
οργανισμό.

22. (21) Sc Σκάνδιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το σκάνδιο είναι ένα αργυρόλευκο μέταλλο, το οποίο ιστορικά κατατάχθηκε
μερικές φορές στις σπάνιες γαίες μαζί με το ύπριο και τις λανθανίδες. Το 1879 ο
Λαρς Φρέντρικ Νίλσον και η ομάδα του, ανακάλυψαν το νέο (τότε) χημικό στοιχείο
με φασματοσκοπική ανάλυση, σε μεταλλεύματα ευξενίτη και γαδολινίτη από τη
Σκανδιναβία, εξ ου και η ονομασία του.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το σκάνδιο ανευρίσκεται στα περισσότερα κοιτάσματα σπάνιων γαιών και
ουρανίου, αλλά εξάγεται από αυτά μόνο σε λίγα ορυχεία παγκοσμίως. Χάρη στη
μικρή του διαθεσιμότητα και τις δυσκολίες της απομόνωσης μεταλλικού σκανδίου,
κάτι που έγινε εφικτό το 1937 χρειάστηκε να φθάσει η δεκαετία του 1970 πριν
ανακαλυφθούν οι πρώτες εφαρμογές του. Τότε ανακαλύφθηκαν τα θετικά
αποτελέσματα από τη δημιουργία κραμάτων του με το αλουμίνιο Αυτά τα κράματα
παραμένουν η κύρια πρακτική εφαρμογή του σκανδίου.
 Τα κράματα σκανδίου χρησιμοπιούνται επίσης και για αθλητικά όργανα
υψηλών επιδόσεων, όπως ρόπαλα για το μπέιζ- μπώλ, τα αγωνιστικά ποδήλατα και
τα ραβδιά «λακρός»
 Τα ιωδιούχο σκάνδιο χρησιμοποιείται με ιωδιούχο νάτριο για να δημιουργήσει
εκκένωση αερίου στους λαμπτήρες. Είναι μια ισχυρή πηγή φωτός και
χρησιμοποιείται κυρίως για να αντανακλούν το φως του ήλιου για τις τηλεοπτικές
φωτογραφικές μηχανές

23. (22) Ti Τιτάνιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
Το όνομα του προέρχεται από το ελληνικό μυθολογικό όνομα
«Τιτάν».
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Στην αεροδιαστημική βιομηχανία για την κατασκευή
κινητήρων, πυραύλων, διαστημικών οχημάτων και
αεροπλάνων
 Το τιτάνιο άρχισε να αποκτά μεγάλη τεχνική σημασία μετά τον
Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Χρησιμοποιείται στην κατασκευή
διάφορων ελαφρών κραμάτων και ανοξείδωτων χαλύβων. Η
αντοχή του στη διάβρωση από το θαλάσσιο νερό και τα
χημικά αντιδραστήρια επιτρέπει τη χρησιμοποίησή του στη
ναυπηγική και στην κατασκευή μηχανημάτων της χημικής
βιομηχανίας.
 Επίσης χρησιμοποιείται σε πολλά προϊόντα καθημερινής
χρήσης όπως τρυπάνια, ποδήλατα, μπαστούνια του γκολφ,
ρολόγια χειρός, φορητοί υπολογιστές, κοσμήματα, κινητά
τηλέφωνα.
 Στον ανθρώπινο οργανισμό βρίσκεται στο αίμα. Ένας
φυσιολογικός οργανισμός των 70 Kg περιέχει περίπου 20 mg
τιτάνιο στο σώμα του .

24. (23) V Bανάδιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το βανάδιο είναι αργυρόλευκο μέταλλο, με ισχυρή λάμψη σε
πρόσφατες τομές του, μαλακό και εύθρυπτο ενώ για πρώτη
φορά παρασκευάστηκε το 1801 από τον Ισπανό χημικό
Άντρες ντελ Ρίο
 ο βανάδιο απαντάται σε περίπου 65 διαφορετικά ορυκτά. Τα
σημαντικότερα από αυτά είναι ο καρνοτίτης, ο βαναδίτης, o
ροσκοελίτης και o πατρονίτης. Απαντάται, επίσης, σε
ορισμένα κοιτάσματα αργού πετρελαίου, ορυκτών
ανθράκων και βιτουμενίτες. Η εμφάνισή του εκεί πρέπει να
συνδέεται με την ανεύρεσή του στο κυκλοφορικό σύστημα
ορισμένων σύγχρονων κατώτερων οργανισμών
(εχινοδέρμων), όπου υποκαθιστά εν μέρει το σίδηρο στην
αιμοσφαιρίνη. Φασματοσκοπικά έχει εντοπιστεί η ύπαρξή του
σε αρκετά άστρα.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Παρουσιάζει μεγάλη ανθεκτικότητα στη διάβρωση, καθώς δεν
προσβάλλεται από καυστικά αλκάλια, υδροχλωρικό οξύ και
θειικό οξύ, δεν αντιδρά με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας ούτε
προσβάλλεται από το θαλάσσιο νερό.
 Το βανάδιο χρησιμοποιείται στην κατασκευή ειδικών
κραμάτων, ιδιαίτερα χαλύβων, καθώς αποτελεί σημαντικό
παράγοντα σταθεροποίησης των σιδηροκαρβιδίων.

25. (24) Cr Χρώμιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
 Χρώμιο ονομάζουμε το χημικό στοιχείο με σύμβολο Cr και έχει
ατομικό αριθμό 24. Είναι αργυρόλευκο γυαλιστερό και
σκληρό μέταλλο με υψηλό σημείο τήξης.
 Το όνομά του προέρχεται από την Ελληνική λέξη χρώμα,
καθώς διαθέτει πολλές έγχρωμες ενώσεις.
ΧΡΗΣEIΣ-ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ:
o Το χρώμιο χρησιμοποιείται στα οδοντοτεχνικά κράματα όπως:
CoCr και NiCr. Σημαντική εφαρμογή βρίσκει, επίσης, στην
κατασκευή χρωμιοχαλύβων, οι οποίοι είναι ανοξείδωτοι, αλλά
και στην επιχρωμίωση μετάλλων για την προστασία τους από
τη διάβρωση.
 Το τρισθενές χρώμιο (Cr(III) ή Cr3+) απαιτείται σε ελάχιστες
ποσότητες για τη ζάχαρη και το μεταβολισμό
των λιπιδίων στους ανθρώπους και η απώλειά του μπορεί να
προκαλέσει αρρώστια ονομαζόμενη “απώλεια χρωμίου”.

26. (25) Mn Μαγγάνιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
 Ο αναγραμματισμός της λέξης magnesia σε manganesa,
που πρέπει να έγινε κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους,
δημιούργησε τη ρίζα από την οποία προήλθε το όνομα του
μετάλλου.
ΧΡΗΣΕΙΣ :
 Χρησιμοποιείται στην σιδηρουργία, προστίθεται επίσης
βενζίνη προκειμένου να μειώσει να χτυπήσει μηχανών.
Επίσης, βρίσκεται στα τρόφιμα που καταναλώνουμε.
 Το μαγγάνιο αποτελεί περίπου 1000 ppm (0,1%) της
επιφάνειας της Γης, άρα είναι το 12ο πιο συνηθισμένο στοιχείο
στην επιφάνειά της.

27. (26) Fe Σίδηρος
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Σίδηρος, από τη λατινική ονομασία Ferrum.
 Ο καθαρός σίδηρος είναι μέταλλο αλλά σπάνια βρίσκεται με
αυτή τη μορφή στην επιφάνεια της γης, επειδή οξειδώνεται
εύκολα με την παρουσία οξυγόνου και υγρασίας στην
ατμόσφαιρα.
 Περίπου ένας στους 20 μετεωρίτες αποτελούνται από
μεταλλεύματα σιδήρου –νικελίου. Αν και σπάνιοι, οι μετεωρίτες
σιδήρου είναι ο σημαντικότερος τρόπος σχηματισμού και
αίτιο ύπαρξης μεταλλικού σιδήρου στην επιφάνεια της γης.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Βιολογικές: Ο σίδηρος χρησιμοποιείτε στον οργανισμό
μας στην αιμοσφαιρίνη και στην μυοσφαιρίνη.
 Ιστορικές: O σίδηρος έχει ανακαλυφθεί από την
προϊστορική εποχή και συγκεκριμένα από την Εποχή του
Σιδήρου. Ήταν από τα πρώτα μέταλλα που
χρησιμοποιήθηκαν στην ανθρώπινη ιστορία
 Ο σίδηρος παίζει σημαντικό ρόλο στη βιοχημεία,
σχηματίζοντας σύμπλοκα με το μοριακό οξυγόνο (O2)
στην αιμογλοβίνη και στη μυογλοβίνη, δυο συνηθισμένες
μεταφορικές πρωτεΐνες οξυγόνου, που το μεταφέρουν
στα σπονδυλωτά.

28. (27) Co Κοβάλτιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Από τη γερμανική λέξη kobold (κακοποιό πνεύμα)- επειδή
κατά τη χρήση του στα ορυχεία παρήγαγε δηλητηριώδεις
αναθυμιάσεις.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ:
 Τα κράματα βασισμένα στο κοβάλτιο αποτελούν το
μεγαλύτερο μέρος του παραγόμενου κοβαλτίου. Η
σταθερότητα θερμοκρασίας αυτών των κραμάτων τα
καθιστά κατάλληλα για τη χρήση στις λεπίδες των τουρμπίνων
στις μηχανές τουρμπίνων αερίων και αεριωθούμενων
αεροσκαφών.
 Ειδικά κράματα κοβαλτίου-χρωμίου-μολυβδενίου
χρησιμοποιούνται στην Ιατρική σε κάποια προσθετικά μέρη
όπως οι αντικαταστάσεις των οστών και των χόνδρων των
γοφών και των γονάτων και σε προσθετικές στα δόντια.
 Το κοβάλτιο είναι απαραίτητο στον άνθρωπο ως
αναπόσπαστο κομμάτι της βιταμίνης Β12.
 Το κοβάλτιο βρίσκεται στις περισσότερες τροφές και
απορροφάται εύκολα από το γαστρεντερικό σωλήνα.

29. (28) Ni Νικέλιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το όνομα νικέλιο προήλθε από μεταλλωρύχους της Σαξονίας
και θεωρούνταν αρχικά ως βρισιά.
 Είναι σκληρό όπως ο σίδηρος και στιλβωμένο αποκτά ισχυρή
λάμψη
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Εκτός της χρήσης του ως καταλύτη σε μικρές ποσότητες, σε
μεγαλύτερες χρησιμοποιείται κυρίως σε κράματα με το
χάλυβα (νικελιοχάλυβας) για την αύξηση της σκληρότητας
και της ανθεκτικότητάς του. Έτσι, από αυτό παρασκευάζονται
πυροσωλήνες (πυροβόλων όπλων) και θωρακίσεις αρμάτων
μάχης.
 Χαρακτηριστική επίσης είναι και η επινικέλωση διαφόρων
υλικών κυρίως οικιακής χρήσης για προστασία από τη
διάβρωση
 Τα κράματα του Νικελίου είναι πολυάριθμα, αν και δεν
κατασκευάζονται σε μεγάλες ποσότητες, λόγω των ειδικών
τους χρήσεων. Καθένα από αυτά βρίσκει ευρεία εφαρμογή
λόγω των ιδιαίτερων ιδιοτήτων που εμφανίζει. Πολλά απ' αυτά
περιέχουν μικρές ποσότητες πυριτίου, μαγγανίου, άνθρακος
και θείου. Tο όνομα των περισσοτέρων προέρχεται από τα
στοιχεία που τα συγκροτούν
 Άλλα κράματα του νικελίου είναι ο νικελιούχος ορείχαλκος και
ο αλπακάς ή νεοάργυρος.

30. (29) Cu Χαλκός
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
 Χαλκός, αγγλικά Copper: Aπό το λατινικό Cuprum, δηλαδή
Κύπρος, όπου και εξορυσσόταν κατά την ρωμαϊκή εποχή.
 Μέταλλο γνωστό ήδη από την αρχαιότητα. Από το 3.000 π.Χ.
πραγματοποιείται συστηματική εξόρυξη ορυκτών χαλκού.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ:
1. Τεχνολογία: πάσης φύσεως αγωγούς (καλώδια), ηλεκτρονικά
εξαρτήματα, όπως πλακέτες τυπωμένων κυκλωμάτων, πηνία,
ηλεκτρομαγνήτες πάσης φύσεως για ηλεκτροκινητήρες και
γεννήτριες κτλ. Χρησιμοποιείται, επίσης, στις κατασκευές
κυματαγωγών.
2. Καθημερινή ζωή: για στέγες και σωληνώσεις. βασικό
συστατικό στην κατασκευή νομισμάτων (κερμάτων). Κράματά
του χρησιμοποιούνται σε μουσικά όργανα, διακοσμητικά
σκεύη κ.ά.
 Απαραίτητο ιχνοστοιχείο, τόσο στα ζώα όσο και στα φυτά. H
παρουσία χαλκού διευκολύνει την απορρόφηση σιδήρου από τον
οργανισμό, ενώ χρόνια έλλειψη χαλκού προκαλεί δυσλειτουργία
στην σύνθεση δοπαμίνης, με συνέπεια την εμφάνιση
συμπτωμάτων κατάθλιψης
 Ανευρίσκεται στο κρέας, στα καρύδια, τα οστρακόδερμα, τα
λαχανικά και στους σπόρους.

31. (30) Zn Ψευδάργυρος
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Ψευδάργυρος από τα γερμανικά Zink
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Ο ψευδάργυρος συνήθως χρησιμοποιείται ως
αντιδιαβρωτικός παράγοντας αλλά και στις μπαταρίες .
 Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητο στοιχείο για τη διατήρηση
κάθε μορφής ζωής. Έχει εκτιμηθεί ότι 3000 από τις
εκατοντάδες χιλιάδες πρωτεΐνες του ανθρώπινου σώματος,
περιέχουν ψευδάργυρο.
 Yπάρχουν πάνω από 12 τύποι κυττάρων στο ανθρώπινο
σώμα που περιέχουν ιόντα ψευδαργύρου. Τα εγκεφαλικά
κύτταρα των θηλαστικών περιέχουν ψευδάργυρο, καθώς
επίσης οι σιελογόνοι αδένες, ο προστάτης, το ανοσοποιητικό
σύστημα και το έντερο.
 Ο ψευδάργυρος απαντάται στα οστρακοειδή και σε πολύ
μικρότερο βαθμό στις ζωικές πρωτεΐνες, στα φασόλια, στα
καρύδια, στα δημητριακά ολικής αλέσεως, στον πασατέμπο
και στους ηλιόσπορους.
 Ένα κράμα που χρησιμοποιείται ευρέως και περιέχει
ψευδάργυρο είναι ο ορείχαλκος, στον οποίο ο χαλκός
αναμιγνύεται με ένα ποσοστό μεταξύ 3% και 45%
ψευδαργύρου, ανάλογα με τον τύπο του ορείχαλκου. Ο
ορείχαλκος είναι γενικά πιο όλκιμος και ισχυρότερος από το
χαλκό και έχει ανώτερη αντίσταση στη διάβρωση.

32. (31) Ga Γάλλιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το γάλλιο (gallium) είναι σπάνιο, μαλακό, εύτηκτο, εύθρυπτο σε
χαμηλές θερμοκρασίες, αργυρόλευκο μέταλλο με στιλπνή μεταλλική
λάμψη.
 Ανακαλύφθηκε το 1875 από τον Γάλλο χημικό Πωλ-Εμίλ Λεκόκ ντε
Μπουαμποντράν και πήρε το όνομά του από την Gallia, παλιά λατινική
ονομασία της Γαλλίας
 Το γάλλιο δεν υπάρχει σε ελεύθερη μορφή στη φύση και τα λίγα ορυκτά
με υψηλή περιεκτικότητα σ' αυτό, όπως ο γαλλίτης είναι πολύ σπάνια
για να χρησιμεύσουν ως βασική πηγή του στοιχείου ή των ενώσεών
του. Είναι πιο άφθονο από πολλά άλλα πιο γνωστά μέταλλα, όπως το
αντιμόνιο, το μολυβδαίνιο, και το βολφράμιο αλλά σε αντίθεση μ' αυτά
δε βρίσκεται σε φυσικές εμφανίσεις ορυκτών με οικονομικό ενδιαφέρον.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ:
 Το μέταλλο από την εποχή της ανακάλυψής του μέχρι σήμερα
χρησιμοποιείται σε θερμομετρικές εφαρμογές και για την παρασκευή
μεταλλικών κραμάτων με ασυνήθιστες ιδιότητες σταθερότητας και
ευκολίας τήξης.
 Σχεδόν το 95 % του παραγομένου παγκοσμίως γαλλίου διοχετεύεται σε
εφαρμογές ημιαγωγών, παρόλο που ανακαλύπτονται συνεχώς
καινούργιες χρήσεις του μετάλλου σε νέα κράματα και κυψέλες
καυσίμων.
 Το γάλλιο εμφανίζεται σε πολύ μικρές ποσότητες και στο ανθρώπινο
σώμα. Πιθανότατα είναι παρόν εξαιτίας μικρών ποσοτήτων στο φυσικό
περιβάλλον και στο νερό, καθώς και εξαιτίας υπολειμμάτων στα
λαχανικά και τα φρούτα. Το καθαρό γάλλιο δεν αποτελεί επιβλαβή
ουσία για τους ανθρώπους κατά την επαφή.

33. (32) Ge Γερμάνιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ –ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ :
 Ανακαλύφθηκε από τον γερμανό χημικό Κλέμενς και πήρε το
όνομά του από την Germania , παλιά λατινική ονομασία της
Γερμανίας.
 Το γερμάνιο δεν υπάρχει σε ελεύθερη μορφή στη φύση.
Είναι πολύ διασπαρμένο στο στερεό φλοιό της γης στον
οποίο η περιεκτικότητά του αναφέρεται ότι κυμαίνεται μεταξύ
1,0 ppm και 1,7 ppm. Έτσι, το γερμάνιο είναι λίγο
αφθονότερο από το μολυβδαίνιο ή το βολφράμιο και κάπως
λιγότερο άφθονο από το βηρύλλιο και τον κασσίτερο.
Υπάρχει επίσης σε σπάνια ορυκτά όπως ο γερμανίτης, ο
αργυροδίτης, ο ρενιερίτης κ.ά
 Το 1/3 του γερμανίου προέρχεται από την ανακύκλωση.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή του πυρήνα των οπτικών
ινών , στους φακούς υπέρυθρων φωτογραφικών μηχανών ,
σε ηλεκτρονικές συσκευές και σε αντικαρκινικά φάρμακα.

34. (33) As Αρσενικό
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το αρσενικό παράγεται κυρίως από τον αρσενοπυρίτη που
όταν θερμανθεί περίπου στους 670° C, σε απουσία του αέρα
σχηματίζει το μεταλλικό αρσενικό. Γενικά το αρσενικό τόσο στον
αρσενοπυρίτη όσο και σε προσμίξεις του με άλλα ορυκτά, όταν
θερμανθούν στον αέρα, ενώνεται εύκολα με το οξυγόνο
δημιουργώντας το οξείδιο As4O6 γνωστό και ως "λευκό
αρσενικό".
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Σε παγκόσμια κλίμακα η κατανάλωση του μεταλλικού
αρσενικού είναι σχετικά μικρή, περίπου 500 τόνοι ετησίως. Η
μεγαλύτερη παραγωγή και κατανάλωση είναι από την Σουηδία
 Λόγω των ιδιοτήτων του χρησιμοποιείται σε κράμα 1% στη
παραγωγή μολύβδινων σφαιρών, 3% σε μολύβδινους τριβείς
καθώς και σε μπαταρίες και περικαλύμματα καλωδίων,
 Χρησιμοποιείται για παραγωγή εντομοκτόνων, ζιζανιοκτόνων
και βεγγαλικών.
 Είναι δηλητηριώδες για πολυκύτταρους οργανισμούς.

35. (34) Se Σελήνιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ –ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ :
 Το όνομά του προέρχεται από το (ελληνικό) όνομα της Σελήνης
 Σελήνιο είναι ένα χημικό στοιχείο με ατομικό αριθμό 34, που
εκπροσωπείται από το χημικό σύμβολο Se, μιας ατομικής μάζας
του 78.96. Είναι μια αμέταλλα, χημικά συναφείς με το θείο και το
τελλούριο, και σπάνια συμβαίνει σε στοιχειακή κατάσταση στη
φύση.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Σελήνιο βρίσκεται στην οικονομική ποσοτήτων μεταλλευμάτων
θειούχο όπως σιδηροπυρίτης, η μερική αντικατάσταση του θείου
στη μήτρα του μεταλλεύματος. Τα ανόργανα στοιχεία που είναι
selenide ή selenate ενώσεις, είναι επίσης γνωστά, αλλά είναι
σπάνια
 Οι κύριες εμπορικές χρήσεις για το σελήνιο, σήμερα, είναι το
«glassmaking» των χημικών ουσιών και οι χρωστικές ουσίες.
Οι χρήσεις στην ηλεκτρονική έχουν σημαντικά και έχουν
αντικατασταθεί από διατάξεις ημιαγωγών πυριτίου

36. (35) Br Βρώμιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ – ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ :
 Το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη «βρώμος»
(δυσοσμία) και δόθηκε στο στοιχείο εξ αιτίας της δυσάρεστης
οσμής του. Ανακαλύφθηκε από τον Γάλλο χημικό A. A.
Bullard το 1826.
 Είναι καστανοκόκκινο υγρό με δυνατή, δυσάρεστη οσμή.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το βρώμιο βρίσκεται πάντοτε στους ζωικούς και τους
φυτικούς ιστούς και σε διάφορες σωματικές εκκρίσεις όπως
τα δάκρυα, το σάλιο, ο ιδρώτας, και η χολή.
 Το αίμα υγιούς ανθρώπου περιέχει από 0,11 έως 2,00 mq%. Η
εκλεκτική απορρόφηση βρωμίου από το θυρεοειδή αδένα, τα
νεφρά και την υπόφυση, διαπιστώθηκε με τη βοήθεια
ραδιενεργού βρωμίου (82Br).
 Το βρώμιο επαυξάνει τις κατασταλτικές διεργασίες του
εγκεφάλου και έτσι δρα θεραπευτικά με το να επαναφέρει
στην ισορροπία το νευρικό σύστημα. Ταυτόχρονα, η
απορρόφησή του από το θυρεοειδή αδένα και ο
συναγωνισμός του με το ιώδιο, έχει επίδραση στη
δραστηριότητα του αδένα και κατά συνέπεια στο
μεταβολισμό

37. (36) Kr Κρύπτο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
 Ελληνική κρυπτός= κρυμμένος. Πολύ μικρή ποσότητα στον
ατμοσφαιρικό αέρα, δύσκολα έγινε αντιληπτό.
 Είναι άοσμο, άχρωμο και άγευστο αέριο που βρίσκεται στην
ατμόσφαιρα σε μικρές ποσότητες ιχνών ( 0,0001% ).
ΧΡΗΣΕΙΣ:
 Συχνά χρησιμοποιείται μαζί με άλλα σπάνια αέρια σε
λαμπτήρες φθορισμού .
 Παρόλο που είναι σχετικά αδρανές για πρακτικούς σκοπούς,
μπορεί να δημιουργήσει δομές με νερό, όταν τα άτομά του
παγιδευτούν σε δίκτυο μορίων νερού. Χρησιμοποιείται όπως
και τα άλλα ευγενή αέρια σε φθορίζουσες λάμπες, στον
φωτισμό και την φωτογραφία.
 Το φως του κρυπτού έχει μεγάλο αριθμό από φασματικές
γραμμές και η υψηλή απόδοση φωτός του κρυπτού στο
πλάσμα, του επιτρέπει να παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλά
υψηλής ισχύος λέιζερ αερίων που επιλέγουν μία από τις
πολλές φασματικές γραμμές για να ενισχυθεί. Υπάρχει επίσης
ένα ειδικό λέιζερ φθορίου Κρυπτού

38. (37) Rb Ρουβίδιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το Ρουβίδιο ανακαλύφθηκε από τους Ρόμπερτ Μπούσε και
Γουστάβ Kirhoff το 1861. Το όνομα του δόθηκε από τους
λατινικούς χαρακτήρες ¨rubidus¨ που σημαίνει
καστανέρυθρος.
 Εντούτοις αυτό το στοιχείο είχε την ελάχιστη βιομηχανική
χρήση μέχρι τη δεκαετία του '20. Ιστορικά, η σημαντικότερη
χρήση για το ρουβίδιο ήταν στην έρευνα και την ανάπτυξη,
πρώτιστα στις χημικές και ηλεκτρονικές εφαρμογές.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Σε Φωτοβολτάϊκα συστήματα και σε ηλιακές κυψέλες.
 Λειτουργεί ως ρευστό μέσα σε στροβίλους ατμού,
 Σαν συστατικό σε φωτοκύτταρα,
 Στην παραγωγή ρολογιών και ειδικών γυαλιών
 Οι ενώσεις του ρουβιδίου χρησιμοποιούνται μερικές φορές
μέσα σε πυροτεχνήματα για τους δώσει το πορφυρό χρώμα

39. (38) Sr Στρόντιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Προέρχεται από το όνομα του οικισμού Strontian στη
Σκωτία, απ 'όπου προερχόταν το ορυκτό στο οποίο
ανακαλύφθηκε το στοιχείο.
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ :
 Οι άνθρωποι μπορούν να εκτεθούν σε μικρά επίπεδα
(ραδιενεργού) στροντίου με την αναπνοή του αέρα ή της
σκόνης, καταναλώνοντας τρόφιμα, πόσιμο νερό, ή από
την επαφή με το χώμα που περιέχει στρόντιο.
 Για τους περισσότερους ανθρώπους, η λήψη στροντίου
είναι μέτριου βαθμού. Η λήψη υψηλών συγκεντρώσεων
στροντίου και οι επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό
δεν είναι γενικά γνωστές και μπορεί να αποτελούν
σημαντικό κίνδυνο για την υγεία.

40. (39) Y Ύττριο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
Το ύττριο ανακαλύφθηκε από τον Johan Gadolin το 1794
στη Φινλανδία. Η καταγωγή του ονόματος προέρχεται από
το όνομα του χωριού Ytterby που βρίσκεται στη Σουηδία.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ & ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το YVO4 ευρώπιο, και Y203 τα φωσφορικά άλατα ευρωπίου
δίνουν το κόκκινο χρώμα στις οθόνες έγχρωμης τηλεόρασης
 Φάρμακο για την αντιμετώπιση διάφορων μορφών
καρκίνου.
 Αυξάνει την δύναμη στα κράματα μετάλλων όπως το
χρώμιο, το αλουμίνιο και το μαγνήσιο,
 Καταλύτης για τον πολυμερισμό,
 Πιθανή χρήση σε κεραμικά και σε γυαλί, όπως το οξείδιο έχει
υψηλό σημείο τήξης και προσδίδει αντοχή στα χτυπήματα ενώ
χαρακτηρίζεται από χαμηλή ποσότητα γυαλιού.

41. (40) Zr Ζιρκόνιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ - ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ :
 Το χημικό στοιχείο Ζιρκόνιο είναι μέταλλο με ατομικό
αριθμό 40 και ατομικό βάρος 91,224
 Ανήκει στην ομάδα της 2ης κύριας σειράς των στοιχείων μετάπτωσης.
 Το στοιχείο ήταν άγνωστο μέχρι το 1789, όταν ο Γερμανός
χημικός Μάρτιν Χάινριχ Κλάπροτ έκανε χημική ανάλυση σε γιαρκόν
φερμένο από τη Σρι Λάνκα και εντόπισε το νέο στοιχείο χωρίς να
καταφέρει να το απομονώσει. Αυτό το πέτυχε το 1824 ο Σουηδός
χημικός Jöns Jacob Berzelius με συνθέρμανση καλίου και χλωριούχου
καλιοζιρκονίου. Σε καθαρή μορφή παρασκευάστηκε μόνο το 1914.
 Τα κυριότερα ορυκτά του ζιρκονίου είναι το γιάρκον (ZrSiO4) και
ο βαδελεΐτης (ZrO2). Απαντά, επίσης σε μετεωρίτες , ενώ πετρώματα
που λήφθηκαν από τη Σελήνη ατά τις διάφορες αποστολές του
"Απόλλων” κατέδειξαν ασυνήθιστη περιεκτικότητα ζιρκονίου σε σχέση
με τα γήινα.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το οξείδιό του χρησιμοποιείται ως πυρίμαχο υλικό για την κατασκευή
προτύπων (καλουπιών) χυτών αντικειμένων και για την επένδυση
κλιβάνων υψηλών θερμοκρασιών. Τα ορυκτά του και ιδιαίτερα το
ζιρκόνιο είναι πολύτιμοι ή ημιπολύτιμοι λίθοι. Χρησιμοποιείται, επίσης,
για την παρασκευή ειδικών κραμάτων.
 Λόγω της υψηλής αντοχής του στη διάβρωση και τη θερμότητα,
χρησιμοποιείται για την κατασκευή ειδικών βαλβίδων και αντλιών. Επειδή
επίσης, δεν απορροφά νετρόνια , χρησιμοποιείται πάρα πολύ στις
επενδύσεις και τις σωληνώσεις των ατομικών αντιδραστήρων.
 Το οξείδιό του χρησιμοποιείται ως πυρίμαχο υλικό για την κατασκευή
προτύπων (καλουπιών) χυτών αντικειμένων και για την επένδυση
κλιβάνων υψηλών θερμοκρασιών. Τα ορυκτά του και ιδιαίτερα
το ζιρκόνιο είναι πολύτιμοι ή ημιπολύτιμοι λίθοι.

42. (41) Nb Νιόβιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το όνομα δόθηκε από το όνομα της μυθικής Νιόβης, κόρης του
Ταντάλου.
 Ανήκει στα λεγόμενα πυρίμαχα μέταλλα τα οποία είναι μια μικρή
ομάδα μετάλλων εξαιρετικά ανθεκτικών στη θερμότητα και τη
φθορά.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το νιόβιο δεν είναι τοξικό μέταλλο και αξιοποιήθηκε εμπορικά
μόλις στον 20ο αιώνα. Χρησιμοποιείται σε πάρα πολλές
εφαρμογές, κυρίως όμως ως πρόσθετο στο ατσάλι για την
αύξησή της αντοχής του, στην κατασκευή ηλεκτρονικών
εξαρτημάτων και πυρίμαχων μεταλλικών κραμάτων υψηλής
αντοχής.
 Κράματα με νιόβιο χρησιμοποιούνται στην κατασκευή αγωγών
μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου.
 Χρησιμοποιείται επίσης στους πυρηνικούς αντιδραστήρες, στην
κατεργασία διαμαντιών, στην κατασκευή υψηλής αντοχής
εξοπλισμού για χημικά εργαστήρια και αλλού. Όταν συνδυαστεί με
σίδηρο, το νιόβιο δημιουργεί ένα υπερ-κράμα, το σιδηρονιόβιο, το
οποίο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στην κατασκευή των τουρμπίνων
των αεροπλάνων, στους πυραύλους.
 Ήταν το πρώτο από τα 51 χημικά στοιχεία που ανακαλύφθηκαν το
19ο αιώνα

43. (42) Μο Μολυβδαίνιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το μολυβδαίνιο δεν υπάρχει ελεύθερο στη Φύση. Κυριότερο
ορυκτό του είναι ο μολυβδαινίτης (MoS2), από τον οποίο και
παρασκευάζεται.
 Το όνομά του το έλαβε επειδή ο μολυβδαινίτης συχνά
συγχεόταν με τα ορυκτά του μολύβδου.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Χρησιμοποιείται, επίσης, ως καταλύτης στη βιομηχανία
διύλισης του πετρελαίου, στα ηλεκτρόδια ηλεκτρικών
κλιβάνων και ως στοιχείο κυκλωμάτων στην ηλεκτρονική.
 Χρησιμοποιείται στην κατασκευή ηλεκτρικών αντιστάσεων με
μορφή σύρματος, για την κατασκευή νημάτων πυράκτωσης
ηλεκτρικών λαμπτήρων. Προστίθεται, ακόμα και σε αναλογία
σε πολλά κράματα, στα οποία, ανάλογα με την ποσότητα,
προσδίδει διαφορετικές ιδιότητες.
 Το μεγαλύτερο κανόνι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, περιείχε
ποσότητα μολυβδαινίου στον χάλυβα της κάννης του.
 Η βιολογική του σημασία είναι μεγάλη: Ίχνη μολυβδαινίου
είναι απαραίτητα σε όλους σχεδόν τους οργανισμούς, είναι,
δε, απαραίτητα στην διατροφή των φυτών και διαπιστώθηκε
ότι η απουσία βλάστησης από ορισμένα εδάφη οφείλεται
στην απουσία μολυβδαινίου. Υπάρχει, επίσης, σε ίχνη και
στον ανθρώπινο οργανισμό. Πιθανότατα διαδραματίζει
σημαντικό ρόλο στην δέσμευση του αζώτου, ενώ
ανευρίσκεται σε ορισμένα ένζυμα και σε ένζυμα αναγωγής
αζώτου.

44. (43) Tc Τεχνήτιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
 Επειδή δεν ήταν δυνατόν να βρεθεί στην φύση δημιουργήθηκε
τεχνητά το 1937 στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ από τους
Εμίλ Σεγκρέ και Σαρλ Περιέ. Επειδή ήταν το πρώτο στοιχείο που
παρασκευάστηκε/ σχηματίστηκε εξ ολοκλήρου εργαστηριακά
ονομάστηκε «Τεχνήτιο».
 Το Τεχνήτιο είναι υπερβολικά σπάνιο. Ως το 1937 ήταν απλώς
μια τρύπα στον περιοδικό πίνακα. Όταν το στοιχείο 43 τελικά
απομονώθηκε, αυτό έγινε με την τότε καινοτόμο τεχνική της
σύνθεσής του και όχι με την εξόρυξή του από το έδαφος.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το μεταλλικό Τεχνήτιο με τη μορφή σκόνης έχει φαιό χρώμα
(θυμίζει ρήνιο, μολυβδαίνιο και λευκόχρυσο). Χρησιμοποιείται
στο ραδιενεργό ισότοπο ιατρικές δοκιμές,
 Συνολικά περίπου 30 εκατομμύρια ιατρικές εξετάσεις με
τεχνήτιο γίνονται κάθε χρόνο.
 Το τεχνήτιο δεν έχει κανέναν βιολογικό ρόλο, δεν βρίσκεται
φυσικά στη βιόσφαιρα και δεν παρουσιάζει ποτέ κίνδυνο.
 Όλες οι ενώσεις τεχνήτιου θεωρούνται ιδιαίτερα τοξικές, λόγω
της ραδιενεργού τοξικότητάς του

45. (44) Ru Ρουθήνιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
 Το 1864 ανακαλύφθηκε από το Ρώσο Karl Klaus και το όνομα
του προήλθε από τη περιοχή στην οποία γεννήθηκε τη
Ρουθήνια.
 Το ρουθήνιο χρησιμοποιείται κυρίως στην ηλεκτρονική και
στην ηλεκτρολογία για την κατασκευή αυθεντικών στην
φθορά ηλεκτρικών επαφών και ηλεκτρικών αντιστάσεων
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Το ρουθήνιο δεν διαδραματίζει βιολογικό ρόλο, δημιουργεί
όμως έντονα στίγματα στο ανθρώπινο δέρμα, πιθανόν να
είναι καρκινογόνο και βίο-συσσωρεύεται στα οστά.
 Τα τελευταία δέκα χρόνια διαπιστώθηκε ότι τα
οργανομεταλλικά σύμπλοκα του ρουθηνίου είναι
περισσότερο αποτελεσματικά στην καταπολέμηση των
καρκινικών όγκων από άλλα παραδοσιακά σύμπλοκα του
λευκόχρυσου και έτσι συμβάλουν στη δημιουργία μιας νέας
ομάδας αντικαρκινικών φαρμάκων
 Η κυριότερη χρήση του ρουθηνίου και των ενώσεών του είναι
στην κατάλυση. Σχετικά πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι οι
οργανομεταλλικές ενώσεις του ρουθηνίου (κυρίως τα
σύμπλοκα Grubbs), αποτελούν υψηλής απόδοσης καταλύτες
που καταλύουν ολεφινικές μεταθέσεις, οργανικές αντιδράσεις
που βρίσκουν σημαντικές εφαρμογές στην Ανόργανη,
Οργανική, Φαρμακευτική και Βιομηχανική Χημεία.

46. (45) Rh Ρόδιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
 Από τη λέξη ‘’ρόδο’’(τριαντάφυλλο). Ορισμένα διαλύματά του έχουν
ροζ χρώμα.
 Το ρόδιο θεωρείται ευγενές μέταλλο μαζί με το ρουθήνιο, το ιρίδιο,
το παλλάδιο, τον άργυρο, το όσμιο, το λευκόχρυσο και το χρυσό.
Ανακαλύφθηκε το 1803 από τον Άγγλο χημικό Γουόλλαστον στα
κατάλοιπα επεξεργασίας μεταλλευμάτων λευκόχρυσου.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Οι ενώσεις του ροδίου συναντώνται σχετικά σπάνια από τους
περισσότερους ανθρώπους και χρησιμοποιούνται μόνο στη
χημική βιομηχανία. Όλες πρέπει να θεωρούνται ως ιδιαίτερα
τοξικές και καρκινογόνες.
 Στα κοσμήματα και σε διακοσμητικά αντικείμενα όπως βέρες,
μπρελόκ κ.ά. Επικαλύπτει ηλεκτρολυτικά το "λευκό χρυσό" και την
πλατίνα προσδίδοντας έτσι λάμψη επειδή είναι μέταλλο υψηλής
ανακλαστικότητας.
 Είναι αδρανές μέταλλο και αν χρησιμοποιηθεί στη στοιχειακή του
μορφή, είναι ακίνδυνο. Δεν υπάρχουν ενδείξεις από πειραματικά
δεδομένα ή βιομηχανική εμπειρία ότι οι διαλυτές ενώσεις του
ροδίου έχουν τοξικές επιδράσεις στον άνθρωπο. Οι ενώσεις του
ροδίου αφήνουν έντονα σημάδια στο ανθρώπινο δέρμα.
 Το ρόδιο είναι το σπανιότερο μη ραδιενεργό χημικό στοιχείο στη
Γη. Η τιμή του το 2012 στις αγορές του Λονδίνου ήταν 1.525
δολάρια/ουγγιά ή περίπου 37. 082 ευρώ/Kg.
 Ανιχνευτές ροδίου χρησιμοποιούνται στους πυρηνικούς
αντιδραστήρες για τη μέτρηση της ροής νετρονίων .

47. (46) Pd Παλλάδιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
 Ανακαλύφθηκε από τον Άγγλο χημικό Ουόλλαστον και πήρε
το όνομα του από τον αστροειδή Παλλάς ο οποίος πήρε το
όνομα του από την προσφώνηση της Αθηνάς Παλλάδας.
 Το παλλάδιο ανήκει στη β' σειρά των μεταβατικών μετάλλων
(ή στοιχείων) ή στοιχείων μετάπτωσης.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Η μεγαλύτερη χρήση παλλαδίου σήμερα γίνεται στους
καταλύτες των βενζινοκινητήρων. Η δεύτερη ευρύτερη
εφαρμογή του είναι στη βιομηχανία ηλεκτρονικών, και στην
οδοντιατρική.
 Είναι περίπου 12 % σκληρότερο από το λευκόχρυσο και
περισσότερο ελατό απ' αυτόν. Με κατεργασία εν ψυχρώ
προκαλείται απότομη αύξηση της σκληρότητας και της
αντοχής του σε εφελκυσμό
 Επίσης το παλλάδιο χρησιμοποιείται στη κατασκευή
κοσμημάτων αντικαθιστώντας το χρυσό και το λευκόχρυσο
επειδή είναι πιο προσιτό και έχει μια από τις εντονότερες
μεταλλικές λάμψεις.

48. (47) Ag Άργυρος
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
 Άργυρος, αμιγώς ελληνική λέξη από το argentum έχει
σχέση από τη λαμπρότητα και το χρώμα του μετάλλου.
 Σχηματίζει πολλές ενώσεις όπου εμφανίζεται με το
σταθερότερο αριθμό οξείδωσής του, +1 όπως νιτρικός
άργυρος (AgNO3), χλωριούχος άργυρος (AgCl), οξείδιο
του αργύρου (Ag2O), πυροφωσφορικός άργυρος
(Ag4P2O7), νιτρώδης άργυρος (AgNO2), υπερμαγγανικός
άργυρος (AgMnO4)κ. α.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Ο άργυρος χρησιμοποιείται για την κατασκευή
κοσμημάτων, νομισμάτων, κ.α. Ακόμα χρησιμοποιείται
σε ηλεκτρικές επαφές και αγωγούς καθρέπτες. Οι ενώσεις
χρησιμοποιούνται στο φωτογραφικό φιλμ, ενώ άλλες
ενώσεις του σε απολυμαντικά και μικροβιοκτόνα.
 Ο άργυρος είναι ένα σταθερό συστατικό των φυτών και
των ζώων. Αποβάλλεται από τον οργανισμό κυρίως με
τα περιττώματα παρασκευάσματα του αργύρου έχουν
αντιβακτηριδιακή, συνδετική, καυστική επίδραση.
 Στην καθημερινή πράξη χρησιμοποιείται με τη μορφή του
νιτρικού αργύρου.

49. (48) Cd Κάδμιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ- ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ:
 Ανακαλύφθηκε στην Καδμεία γη στην αρχαία Ελλάδα,
 Συναντάται ως θειούχο κάδμιο στη Γροιλανδία, τη Σκωτία και
στις ΗΠΑ (Πενσυλβανία), συνηθέστερα όμως απαντάται σε
ορυκτά του ψευδαργύρου και σε αναλογία 1 προς 400 μέρη
ψευδαργύρου από τα οποία λαμβάνεται με κλασματική
απόσταξη, και μάλιστα ως πτητικό του ψευδαργύρου στα
πρώτα κλάσματα της απόσταξης. Στη συνέχεια με χημική
κατεργασία και τελική αναγωγή σχηματίζεται το οξείδιο του
καδμίου (CdO).
ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Επαναφορτιζόμενες μπαταρίες (μπαταρίες Ni-Cd),
προστατευτικές επικαλύψεις σιδηρών αντικειμένων
(επικαδμιώσεις), εύτηκτα κράματα, χρώματα (το θειούχο
κάδμιο θεωρείται ως ένα από τα πολυτιμότερα κίτρινα
χρώματα), πυρηνικοί αντιδραστήρες (οι ράβδοι ασφαλείας με
τις οποίες ελέγχεται η πορεία της πυρηνικής αντίδρασης
αποτελούνται από καθαρό κάδμιο, λόγω της ιδιότητάς του να
απορροφά νετρόνια).
 Κυριότερη παραγωγός χώρα καδμίου είναι οι ΗΠΑ.
 Το Cd αποτελεί έναν επικίνδυνο και διαδεδομένο
περιβαλλοντικό ρύπο με τεκμηριωμένη καρκινογόνο
ικανότητα και δεν βρίσκεται πουθενά μέσα στο ανθρώπινο
σώμα.

50. (49) In Ίνδιο
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Το Ίνδιο είναι ένα σπάνιο χημικό στοιχείο. Η ανακάλυψή του
ανακοινώθηκε το 1863 από τους Γερμανούς χημικούς
Φέρντιναντ Ράιχ και Ιερώνυμο Τέοντορ Ρίχτερ και ήταν το 49ο
χημικό στοιχείο που τοποθετήθηκε στον περιοδικό πίνακα.
 Πήρε το όνομά του από τη φωτεινή μπλε (indigo blue, ινδικό
μπλε, λουλακί) γραμμή στο ατομικό του φάσμα και η οποία
ήταν η πρώτη ένδειξη για την ύπαρξή σε μεταλλεύματα, ενός
νέου και άγνωστου μέχρι τότε στοιχείου.
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ :
 Η κυριότερη χρήση του ινδίου είναι με μορφή στερεού
διαλύματος οξειδίων ινδίου-κασσιτέρου (Indium Tin Oxide,
ITO) που είναι άχρωμο & διαφανές και χρησιμοποιείται στην
παραγωγή λεπτών υμενίων και ηλεκτροδίων για οθόνες
υγρών κρυστάλλων (LCD) και οθόνες αφής.
 Το In επίσης χρησιμοποιείται ως επίστρωση σε ρουλεμάν
μεγάλης περιστροφικής ταχύτητας, σε καθρέπτες, σε
τρανζίστορ, σε φωτοδιόδους, στην παραγωγή κραμάτων
χαμηλού σημείου τήξης, σε συγκολλήσεις μετάλλων, στην
πυρηνική ιατρική κ.ά.
 Δεν υπάρχουν συστηματικές τοξικολογικές μελέτες για την
επίδραση του Ινδίου στον ανθρώπινο οργανισμό.

51. (50) Sn Κασσίτερος
ΟΝΟΜΑΣΙΑ :
 Ο Κασσίτερος είναι ένα μέταλλο το οποίο πήρε το όνομα του
απο τους λατινικούς χαρακτήρες ¨Stannum¨. Η σανσκριτική
ονομασία του μετάλλου είναι kastira, και λέγεται ότι
προέρχεται από το kash = λάμπω
 Η παγκόσμια παραγωγή φτάνει τους 300.000 τόνους
ετησίως. Κύριες χώρες παραγωγής είναι οι Κίνα, Ινδονησία,
Περού, Βολιβία και Βραζιλία.
ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ : .
 Δεν οξειδώνεται όταν παραμένει ελεύθερος στην ατμόσφαιρα
και δεν προσβάλλεται εύκολα από χημικές ουσίες. Γι' αυτό
χρησιμοποιείται για την επικάλυψη διάφορων μετάλλων, για
να προφυλάσσονται αυτά από την οξείδωση και την
καταστροφή. Η επεξεργασία αυτή των μετάλλων με τον
κασσίτερο ονομάζεται επικασσιτέρωση ή γάνωμα.
 Χρησιμοποιείται επίσης για την κατασκευή μεταλλικών
δοχείων συσκευασίας τροφίμων (κονσέρβες), και παλιότερα
χρησιμοποιούταν ευρέως για την κατασκευή μαγειρικών και
άλλων οικιακών σκευών.
 Τα όργανα με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση κασσίτερου είναι
τα οστά, οι λεμφαδένες, το ήπαρ, οι πνεύμονες, οι ωοθήκες,
οι όρχεις και οι νεφροί. Θεωρείται ως μη απαραίτητο
ιχνοστοιχείο