Ερευνα στους Δήμους της Ελλάδας για την τρέχουσα κατάσταση και τον σχεδιασμό δράσεων Smart City / έξυπνων πόλεων, από το Κέντρο Έρευνας για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση του Παν. Αιγαίου, όπως παρουσιάστηκε στην ημερίδα της ΚΕΔΕ, Κεφαλλονιά, Ιούλιος 2016

1. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ
ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ
Smart Cities
Η τρέχουσα κατάσταση στους Δήμους της Ελλάδας
Γιάννης Χαραλαμπίδης, Αναπλ. Καθηγητής Παν. Αιγαίου
Νίκος Βογιατζής – ΠΕ Πληροφορικής, Δήμος Σοφάδων / Μεταπτυχιακός Φοιτητής Παν. Αιγαίου
ΔΡΑΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
23 Ιουλίου 2016, Κεφαλλονιά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

2. • Μία πολυδύναμη ομάδα καθηγητών, ερευνητών, μεταπτυχιακών και
προπτυχιακών φοιτητών στο Παν. Αιγαίου, με στόχο και όραμα την
προαγωγή της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στην Ελληνική Δημόσια
Διοίκηση. Περισσότερα από 100 μέλη, σε Σάμο, Αθήνα, Αιγαίο, Ελλάδα.
• Συνδεδεμένη με όλα τα ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ με δραστηριότητα στην
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (ΕΜΠ, ΑΠΘ, ΟΠΑ, ΠΑΠΕΙ, ΠΑΜΑΚ, ΔΠΘ, Παν.
Πελοποννήσου, Παν. Ιονίου, ΤΕΙ Λάρισας, ΤΕΙ Καλαμάτας, κ.α.)
• Σε συνεργασία με περισσότερα από 100 ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια
και επιχειρήσεις σε κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΗΠΑ, Ασία.
• Με το μοναδικό στην Ελλάδα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα (Μάστερ) στην
Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, με χρήση τεχνολογιών εκπαίδευσης από
απόσταση.
• Συνεργαζόμενη με κάθε τύπου οργανισμό στην κεντρική διοίκηση και τοπική
αυτοδιοίκηση.

3. Η «έξυπνη πόλη» ενσωματώνει τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών για
τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, τη μείωση του κόστους και τη
χρηστή διαχείριση των πόρων, ενώ παράλληλα εμπλέκει τους πολίτες στο
δημόσιο διάλογο και τη διακυβέρνηση
Οι δράσεις – εφαρμογές που είναι δυνατόν να αναπτυχθούν στα πλαίσια της
«έξυπνης πόλης» μπορούν να χωριστούν σε 10 τομείς που είναι οι εξής:
1. Υποδομές ΤΠΕ
2. Περιβάλλον
3. Μεταφορές - Μετακινήσεις
4. Υγεία
5. Διαχείριση Αποβλήτων & Υδάτινων Πόρων
6. Ενέργεια – Αειφόρος Ανάπτυξη
7. Τουρισμός - Πολιτισμός
8. Οικονομία – Ανάπτυξη
9. Ασφάλεια
10.Διακυβέρνηση

4. Σκοπός έρευνας: • Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης υλοποιημένων έργων
• Ανάδειξη σχεδιασμού & οράματος από επιχειρησιακό σχέδιο ή τεχνικό
πρόγραμμα
Μεθοδολογία: • Ποσοτική έρευνα βασισμένη σε απαντήσεις σε ερωτηματολόγια
• Ομάδα στόχος: 325 Δήμοι (Γραφεία ΤΠΕ ή Προγραμματισμού)
• Email στους δήμους (πηγή ΥΠΕΣ)
Ερωτηματολόγιο: • Δομή 3 ενοτήτων 1η : Ταυτότητα δήμου και ιδιότητα συμμετέχοντα
2η : Έργα που έχουν υλοποιηθεί ή υλοποιούνται
3η : Έργα προς υλοποίηση στο μέλλον
ΕΡΕΥΝ

5. • Συνολικές απαντήσεις: 68
• Μοναδικές: 65 (20% των δήμων της χώρας)
• Δημιουργία στηλών στο excel τόσες όσες οι δράσεις ανά κατηγορία
• Χρήση εργαλείων Google Forms, Microsoft EXCEL
• Στο ερωτηματολόγιο υπήρχαν δράσεις ενταγμένες στις 10 κατηγορίες
• Δυνατότητα πολλαπλής απάντησης
• Δυνατότητα ελεύθερης απάντησης σε κάθε κατηγορία
ΕΡΕΥΝ

6. Αποτελέσματα
ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

7. Αποτελέσματα
ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

8. Αποτελέσματα
ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

9. ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ
& ΤΠΕ

10. ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

11. ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

12. ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

13. καταγραφή πορείας ποδηλάτη και υποβολή αναφορών
ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

14. ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

15. ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

19. Έξυπνο κέντρο διαχείρισης

21. ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

22. 22
28
8
0 5 10 15 20 25 30
2.12.1 ΑΕΙ/ΤΕΙ
2.12.2 Επιχειρήσεις
2.12.3 Πολίτες
Αριθμός δήμων
Συνεργασία του δήμου με φορείς
ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

23. ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

24. Αυτόματοι σταθμοί ποδηλάτων για ενοικίαση

27. ΕΡΩΤΗΜ ΤΟΛΟΓΙΟ

28. ΑΝ ΛΥΣΗ

29. ΑΝ ΛΥΣΗ

30. ΑΝ ΛΥΣΗ

31. ΑΝ ΛΥΣΗ

32. ΑΝ ΛΥΣΗ

33. ΑΝ ΛΥΣΗ

34. ΑΝ ΛΥΣΗ

35. ΑΝ ΛΥΣΗ

36. ΑΝ ΛΥΣΗ

37. Σε σύνολο 39
απαντήσεων
ΑΝ ΛΥΣΗ

38. Σε σύνολο 65
απαντήσεων
ΑΝ ΛΥΣΗ

39. 2/2
Κωδικός Δράση Σύνολο
2.1.1
Υλοποίηση ασύρματου δικτύου ελεύθερης ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο σε κοινόχρηστους χώρους (πλατείες,
πεζόδρομους κ.α.) και δημοτικά κτίρια
35
2.1.4 Προμήθεια και αναβάθμιση hardware και software στις υπηρεσίες του δήμου με στόχο ένα ισχυρό backoffice 26
2.10.5 Ανάπτυξη εφαρμογών για αναφορά προβλημάτων & καταχώρηση αιτημάτων 26
2.6.4
Εξοικονόμηση ενέργειας από τον δημοτικό φωτισμό οδών και κοινόχρηστων χώρων (π.χ. με αλλαγή λαμπτήρων με τύπου led,
τηλεδιαχείριση)
24
2.10.8 GIS για πολεοδομικές εφαρμογές (σημεία ενδιαφέροντος, χρήσεις γης, αντικειμενικές αξίες ακινήτων κ.α.) 18
2.1.2 Υλοποίηση δικτύου οπτικών ινών (MAN) 17
2.1.5 Ηλεκτρονική παρακολούθηση πορείας εγγράφων στις υπηρεσίες του δήμου 17
2.2.1 Εγκατάσταση αισθητήρων μέτρησης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας 16
2.7.2 Ανάπτυξη ηλεκτρονικού τοπικού τουριστικού οδηγού 16
2.6.6
Μέτρηση κατανάλωσης καυσίμων από μετακινήσεις δημοτικών οχημάτων και μείωσή της μέσω ανασχεδιασμού και επιλογής
καταλληλότερης διαδρομής (παρακολούθηση στόλου οχημάτων με gps)
14
Αριθμός δήμων ανά υλοποιημένη δράση - Παρελθόν
ΑΝ ΛΥΣΗ

40. 2/2
Κωδικός Δράση Σύνολο
3.1.4 Προμήθεια και αναβάθμιση hardware και software στις υπηρεσίες του δήμου με στόχο ένα ισχυρό backoffice 28
3.6.3
Εξοικονόμηση ενέργειας σε δημοτικά κτίρια με αναβάθμιση του κελύφους τους και ολοκληρωμένη παρέμβαση σε συστήματα
ψύξης – θέρμανσης. Λεπτομερής παρακολούθηση - καταγραφή κατανάλωσης ενέργειας
25
3.6.4
Εξοικονόμηση ενέργειας από τον δημοτικό φωτισμό οδών και κοινόχρηστων χώρων (π.χ. με αλλαγή λαμπτήρων με τύπου led,
τηλεδιαχείριση)
25
3.1.5 Ηλεκτρονική παρακολούθηση πορείας εγγράφων στις υπηρεσίες του δήμου 24
3.10.8 GIS για πολεοδομικές εφαρμογές (σημεία ενδιαφέροντος, χρήσεις γης, αντικειμενικές αξίες ακινήτων κ.α.) 23
3.1.1
Υλοποίηση ασύρματου δικτύου ελεύθερης ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο σε κοινόχρηστους χώρους (πλατείες,
πεζόδρομους κ.α.) και δημοτικά κτίρια
22
3.6.1 Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε δημοτικά κτίρια 22
3.10.5 Ανάπτυξη εφαρμογών για αναφορά προβλημάτων & καταχώρηση αιτημάτων 22
3.7.3 Ανάπτυξη εφαρμογών τουριστικού περιεχομένου για κινητά 21
3.1.6 Εγκατάσταση infokiosks για παροχή πληροφοριών σε δημότες ή επισκέπτες 20
Αριθμός δήμων ανά επιλεγμένη δράση - Μέλλον
ΑΝ ΛΥΣΗ

41. 35
17
6
26
17
1011
16
1
7
3 1 2
10
2
10
4 5 4 5 5
0 1
5
2 4 6
0
4
9
3
9
24
4
1412
16
9
5 5
13
3
6
1 2 2 4 5
8
3 4
14
2
13
26
14
11
18
7
22
8
6
28
24
2016
12
5
12
7 9 6
8
5
5
4
8 9
1412
9
12
14
8
11
13
5
20
22
4
25
25
12
15
16
18
21
1110
18
16
16
6
1111 8
1810
5
18
19
11
20
22
8 12
23
9
0
10
20
30
40
50
60
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
4.1
4.2
4.3
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
8.1
8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
9.1
9.2
9.3
9.4
10.1
10.2
10.3
10.4
10.5
10.6
10.7
10.8
10.9
Αριθμόςδήμων
Κωδικός Δράσης
Δράσεις υλοποιημένες στο παρελθόν και προς υλοποίηση στο μέλλον
μέλλον
παρελθόν
Διαχ.Αποβλ. Ενέργεια Τουρισμός ΔιακυβέρνησηΥποδομές ΤΠΕ Περιβάλλον Μεταφορές Υγεία Οικονομία Ασφάλεια
1/2ΑΝ ΛΥΣΗ

42. Οικοσύστημα Τριπλής Έλικας
Δήμος Παλλήνης
Δήμος Αγίου Νικολάου
Δήμος Ηρακλείου Αττικής
Δήμος Καρπενησίου
Δήμος Κεφαλονιάς
Δήμος Βόλου
Δήμος Λέσβου
Δήμος Παλαιού Φαλήρου
Οικοσύστημα Τετραπλής Έλικας
Δήμος Αλμυρού
Δήμος Αθηναίων
Δήμος Ηρακλείου Κρήτης
Δήμος Λαμιέων
Δήμος Θεσσαλονίκης
Δήμος Λήμνου

43. • Συμμετείχαν 65 δήμοι από τους 325 (20%)
• Από όλες τις γεωγραφικές περιφέρειες
• Μεταξύ τους και οι δήμοι Αθηναίων, Θεσσαλονίκης & Ηρακλείου Κρήτης από τους πιο δραστήριους σε δράσεις «έξυπνων
πόλεων»
• Οι απαντήσεις προήλθαν από τους πλέον αρμόδιους υπαλλήλους/στελέχη στους δήμους
• 60% των δήμων έχουν υλοποιήσει δράσεις «έξυπνων πόλεων»
• Μικρότερη συμμετοχή σε υλοποιημένες δράσεις «έξυπνων πόλεων» από μικρούς δήμους
• Πρώτος σε δράσεις προς υλοποίηση ο δήμος Πόρου (πληθυσμός <10.000) ο οποίος δεν έχει υλοποιήσει δράσεις ως τώρα
• Ακολουθούν ο δήμος Κιλελέρ (20.000-50.000) & δήμος Φαιστού (20.000-50.000)
• Τελευταίοι σε δράσεις προς υλοποίηση, οι Αμαρουσίου, Καλαμαριάς, Σερρών οι οποίοι έχουν υλοποιήσει αρκετές ως
σήμερα
ΣΥΜΠΕΡ ΣΜΑΤΑ

44. • Πρώτη κατηγορία δράσεων υλοποιημένων & προς υλοποίηση: οι Υποδομές ΤΠΕ
• Ακολουθούν: η Ενέργεια – Αειφόρος Ανάπτυξη και η Διακυβέρνηση
• Τελευταίες θέσεις βρίσκονται: οι Μεταφορές – Μετακινήσεις και το Περιβάλλον
• Πιο ΔΗΜΟφιλής υλοποιημένη δράση: «ασύρματο δίκτυο ελεύθερης ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο
σε κοινόχρηστους χώρους (πλατείες, πεζόδρομους κ.α.) και δημοτικά κτίρια»: 35 δήμοι από 39 (89,74%)
• «προμήθεια και αναβάθμιση hardware και software στις υπηρεσίες του δήμου με στόχο ένα ισχυρό
backoffice»: 26 δήμοι από 39
• «Ανάπτυξη εφαρμογών για αναφορά προβλημάτων & καταχώρηση αιτημάτων»: 26 δήμοι από 39
ΣΥΜΠΕΡ ΣΜΑΤΑ
• Χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά προγράμματα για το 87,2% και από Ίδια Κεφάλαια για το 84,6%
• 22 από τους 39 δήμους (56,41%) συνεργάστηκαν με ΑΕΙ/ΤΕΙ για υλοποίηση δράσεων

45. • Η δράση που επιλέχθηκε από τους πιο πολλούς δήμους για να γίνει στο μέλλον είναι: «Προμήθεια και
αναβάθμιση hardware και software στις υπηρεσίες του δήμου με στόχο ένα ισχυρό backoffice»: 28 δήμοι,
• Ακολουθεί η «Εξοικονόμηση ενέργειας σε δημοτικά κτίρια με αναβάθμιση του κελύφους τους και
ολοκληρωμένη παρέμβαση σε συστήματα ψύξης – θέρμανσης. Λεπτομερής παρακολούθηση - καταγραφή
κατανάλωσης ενέργειας»: 25 δήμοι και
• «Εξοικονόμηση ενέργειας από τον δημοτικό φωτισμό οδών και κοινόχρηστων χώρων (π.χ. με αλλαγή
λαμπτήρων με τύπου led, τηλεδιαχείριση): 25 δήμοι
• Στις ερωτήσεις που υπήρχε δυνατότητα ανάπτυξης ελεύθερου κειμένου αναφέρθηκαν οι δράσεις:
 αισθητήρας ραδονίου
 δράση αυτόματων σταθμών ενοικίασης ποδηλάτων
 εφαρμογή καταγραφής πορείας ποδηλάτη και υποβολής αναφορών
 έξυπνο κέντρο διαχείρισης
ΣΥΜΠΕΡ ΣΜΑΤΑ

46.  Συνέχιση της έρευνας και στους υπόλοιπους Δήμους
 Ανάπτυξη μοντέλου και εφαρμογής που θα προτείνει δράσεις σε δήμους ανάλογα με τα
χαρακτηριστικά τους
 Μελέτη – έρευνα για την εφαρμογή του Πλαισίου Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, με ερωτηματολόγιο
προς τους 50 μεγαλύτερους δήμους της χώρας
 Δυνατότητα υλοποίησης ερευνών / μελετών / πρωτοτύπων χωρίς κόστος για την ΚΕΔΕ
Πιθανές δράσεις/εφαρμογέςχαρακτηριστικά δήμων/πόλεωνκατηγορίες

47. Πως θα έρθετε σε επαφή μαζί μου:
Γιάννης Χαραλαμπίδης
Διευθυντής, Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστημάτων
Ιδρυματικός Υπεύθυνος Μονάδας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας Π.Α.
Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων
Πανεπιστήμιο Αιγαίου | Καρλόβασι, 83200 Σάμος
Tηλ: 22730-82200 / 210-6492226
email: yannisx@aegean.gr
URL: www.charalabidis.gr
Blog: http://t-government.blogspot.com
Twitter: @yannisc