การใช้ยาantibioticอย่างสมเหตุผล

1. โครงการส่งเสริมการใช้ยาปฏิชีวนะ
อย่างสมเหตุผล ในโรคพื้นฐาน 3 โรค
ที่พบบ่อย
ได้แก่ หวัด-เจ็บคอ ท้องร่วง และแผล
เลือดออก

2. สำาหรับบุคลากรสาธารณสุข รพ.นครนายก สาธารณสุขอำาเภอเมือง รพ.ปากพลี
รพ.บ้านนา รพ.องครักษ์ วันอังคารที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๕๕ เวลา ๑๓.๓๐ –
นพ.พิสนธิ์ จง
ตระกูล
วุฒิบัตรกุมาร
เวชศาสตร์ภาค
วิชาเภสัชวิทยา
คณะ

3. เรามีวิกฤต
เชื้อดื้อยา

5. ยาปฏิชีวนะ
เป็นยา
อันตราย

6. Steven-Johnson syndrome ทำาให้ตาบอดได้
ผื่นแพ้ยา ที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยาก
ลุ่ม penicillin และยาปฏิชีวนะอื่นๆ

8. อันตรายจาก
ยาปฏิชีวนะมี
มาก

9. The risk for MRSA
increased with the number
of antimicrobial agents;
the odds ratios (OR) for
MRSA diagnosis in patients
who were prescribed 1, 2–
3, or ≥ 4 antimicrobial
drugs were 1.57, 2.46, and
6.24, respectively. The
highest risk was for
fluoroquinolones (OR
3.37) and also higher risk
for cephalosporins (OR
3.0).
Epidemiology of methicillin-resistant Staphylococcus aureus infection in adults in UpToDate. Last
literature review version 19.2: May 2011. This topic last updated: May 27, 2011.
การจ่ายยาปฏิชีวนะเพิ่มความ
เสี่ยงต่อการติดเชื้อ MRSA ให้กับ
ผู้ป่วย (ชักนำาให้เกิดเชื้อดื้อยา)

10. Clinical manifestations and epidemiology of allergic rhinitis (rhinosinusitis) in UpToDate Last
literature review version 19.2 : May 2011. This topic last updated: April 29, 2010.
ชักนำาให้เกิด
โรคภูมิแพ้
(จมูกอักเสบ
เรื้อรัง)

11. Acute
Rhinosinusi
tis
Common

12. เมื่อเป็นหวัด
จะเป็นไซนัส
อักเสบด้วย

14. หวัด ไซนัส
อักเสบ ที่เป็น
น้อยกว่า 10

17. Nelson
Textbook of
Pediatrics ให้รอดู
อาการนาน 10-14

19. นำ้ำมูกเหลือง
เขียว เป็น
อำกำรปกติ

20. Nasal discharge usually is watery
and clear at the onset but often
becomes mucopurulent and
viscous after a few days and may
persist for 10 to 14 days. นำ้ำมูกมัก
เป็นนำ้ำใสๆ ในวันแรกๆ แต่ต่อมำมักจะ
ข้นขึ้นและเปลี่ยนเป็นสีเหลืองเขียว
คล้ำยหนอง ซึ่งอำจเป็นเช่นนั้นอยู่
นำน 10-14 วัน Malaise, headache,
อำกำรของโรคหวัด
Common Cold (Rhinosinusitis)
The American Academy of Pediatrics.

21. กำรให้ยำ
ปฏิชีวนะกับคน
100 คนที่เป็น
หวัด อำจเป็น

23. แม้ติดเชื้อ
แบคทีเรีย
ยำปฏิชีวนะไม่
ได้มีประโยชน์

25. ยำปฏิชีวนะไม่มี
ที่ใช้ในโรคหวัด
และไม่ช่วย
ป้องกันกำรติด

26. The common cold in children in UpToDate Last literature review version 19.2 : May 2011. This
topic last updated: November 8, 2010.

27. กำรอธิบำย
ให้ผู้ป่วย
เข้ำใจ จะ

28. ผู้ป่วยควรได้
รับคำำอธิบำยว่ำ
โรคหวัดระยะ
เวลำป่วย นำน
7-10 วัน
ยำปฏิชีวนะ
ไม่ใช่ยำจำำเป็น
และอำจทำำให้
เกิดผลข้ำงเคียง
กลับมำพบ
แพทย์ถ้ำป่วย
นำน หรืออำกำร
เลวลง

29. รหัส J00 และ J01 คือ
อำกำรหวัด นำ้ำมูก
แน่นจมูก นำ้ำมูก
เหลือง เสมหะเขียว
ไข้ ปวดศีรษะ เจ็บ
ไซนัส ไม่ต้องให้ยำABRS = acute bacterial rhinosinusitis ต้องมีอำกำรตั้งแต่ 10 วันขึ้น

30. Acute
Pharyngitis/Ton
sillitis

31. เชื้อที่เป็นสำเหตุ
สำำคัญของโรค
คอหอยอักเสบคือ
ไวรัส หรือ group

33. Group A
Streptococcus
เป็นแบคทีเรีย
ชนิดเดียวที่เป็น

34. 2002.

35. หำกมีหลักฐำนบ่ง
ว่ำอำกำรเจ็บคอ
อำจเกิดจำก GAS
จึงสั่งยำปฏิชีวนะ

36. เกณฑ์ที่ใช้ระบุว่ำผู้ป่วยที่เจ็บคอควรได้รับยำ
ปฏิชีวนะหรือไม่ เรียกว่ำ Centor Criteria
 ผู้ป่วยมีไข้ วัดอุณหภูมิได้ตั้งแต่ 38
องศำเซลเซียส
 มีฝ้ำขำวที่ต่อมทอนซิล
 คลำำพบต่อมนำ้ำเหลืองโต
บริเวณลำำคอ และกดเจ็บ
 ไม่มีอำกำรไอหำกเข้ำข่ำยข้ำงต้น 3-4 ข้อ จึงควรให้ยำปฏิชีวนะหำกเข้ำข่ำยข้ำงต้น 3-4 ข้อ จึงควรให้ยำปฏิชีวนะ
หำกไม่เข้ำข่ำยข้ำงต้น 3-4 ข้อ ไม่ควรให้ยำปฏิชีวนะ
กำรมีนำ้ำมูก แผลในปำก ตำแดง มีผื่นขึ้น ท้องเสีย ไม่เจ็บคอหรือเจ็บ
เพียงเล็กน้อย เสียงแหบ ไม่มีไข้ เป็นอำกำรที่ช่วยเสริมว่ำไม่ควรให้ยำ





37. กำรให้ยำ
ปฏิชีวนะไม่มี
ประโยชน์กับ
แบคทีเรียอื่น

38. The Faculty of Medicine, Chulalongkorn University
GAS ไวต่อเพนนิซิลลิน 100% จึงไม่ควรใช้ Co-amoxiclav, Azithromycin,
Quinolones
ยาปฏิชีวนะ ไม่มีประโยชน์ในโรคคออักเสบ ยกเว้นผู้
ป่วยติดเชื้อ Group A Streptococcus (GAS)

39. ยังไม่มีรายงานว่า
GAS ดื้อต่อ
penicillin และยัง
ไม่พบว่า GAS

40. การให้ยา
ปฏิชีวนะรักษา
โรคเจ็บคอต้องให้
ยานาน 10 วัน

42. ยาปฏิชีวนะถูก
ใช้มากเกิน
ความจำาเป็น

45. รหัส J02 และ J03
คืออาการ
เจ็บคอ ไอ ไข้ ปวด
ศีรษะ ไม่ต้องให้ยา
ปฏิชีวนะ ยกเว้นGAS infection = 3-4 ข้อของ Centor Criteria

46. ยาปฏิชีวนะมี
มูลค่าการใช้
สูงเป็น

48. Acute Otitis
Media

50. โรคแก้วหูอักเสบและ
หูชั้นกลางอักเสบที่มี
อาการไม่รุนแรง หรือ
ยังวินิจฉัยได้ไม่
แน่ชัด อาจเฝ้าดู

53. รหัส H65 และ H66
คืออาการ
เจ็บแก้วหู ไข้ ร้อง
กวน ไม่ต้องให้ยา
ปฏิชีวนะ ยกเว้น
วินิจฉัยได้แน่ชัดว่ารุนแรงหมายถึงเจ็บแก้วหูมาก ไข้สูง วินิจฉัยแน่ชัดต้องครบ 3 criteria

54. Acute
Bronchitis

55. ยาปฏิชีวนะไม่มี
ประโยชน์ในโรค
หลอดลมอักเสบ
เฉียบพลัน ไม่ทำาให้
หายเร็วขึ้น ไม่ช่วย

56. โรคหลอดลมอักเสบ (เฉียบพลัน)

57. โรคหลอดลมอักเสบ
เฉียบพลัน เป็นโรค
หนึ่งที่มีการใช้ยา
ปฏิชีวนะอย่างผิดๆ
(misuse) บ่อยที่สุด

58. แม้มีการรณรงค์
อย่างกว้างขวาง
อัตราการใช้ยา
ปฏิชีวนะในโรค
หลอดอักเสบ

59. Acute bronchitis is one of the most common conditions
encountered in clinical practice. It is also one of the most c
ommon causes of antibiotic abuse, since this diagnosis is g
enerally caused by a virus. (Lancet 1995; JAMA 1997; JAMA 1999)
The only indication for antibacterial agents in acute
bronchitis is pertussis. (American College of Physicians; Centers for Disease Control and
Prevention (CDC))
Surveys of practice show very modest success of these campaigns,
since the frequency of prescriptions for antibiotics for acute
bronchitis have decreased from approximately 75 percent to 60 per
cent in the past decade, but the choice of antibiotics has changed to
wards more frequent use of broad-spectrum agents, from approxim
ately 20 to 60 percent.
ไม่ควรใช้ยาปฏิชีวนะในการรักษา acute

60. จาก meta-analysis
การให้ยาปฏิชีวนะ
ช่วยให้หายเร็วขึ้น
เพียง 0.6 วัน (จาก
ระยะเวลาป่วยเฉลี่ย

61. การให้
azithromycin ใน
โรคหลอดลมอักเสบ
เฉียบพลันมี
ประโยชน์ไม่ต่าง

62. A meta-analysis found a statistically significant reduction
of 0.6 days in cough duration with antibiotic treatment, but
concluded that the modest benefit was offset by potential
adverse effects from drug treatment. (Antibiotics for acute bronchitis. Smucny
J; Fahey T; Becker L; Glazier R. Cochrane Database Syst Rev.)
In addition to promoting antibiotic resistance, antibiotic
use accounts for over 19 percent of all emergency departm
ent visits for adverse drug events (ADE), with many more a
ntibiotic-related ADEs occurring that do not require ED eval
uation. (Emergency department visits for antibiotic-associated adverse events. Shehab N; Patel PR; Sriniva
san A; Budnitz DS. Clin Infect Dis. 2008 Sep 15;47(6):735-43.)
The conclusion of the study was that azithromycin was no
more effective than vitamin C in all of the study.
parameters evaluated. (Azithromycin for acute bronchitis: a randomised, double-blind,
controlled trial. Evans AT; Husain S; Durairaj L; Sadowski LS; Charles-Damte M; Wang Y. Lancet 2002 May
11;359(9318):1648-54.)

63. ความ
พยายามใน
การลดการ

64. โครงการส่งเสริมการใช้ยาปฏิชีวนะ
อย่างสมเหตุผล ในโรคพื้นฐาน 3 โรค
ที่พบบ่อย
ได้แก่ หวัด-เจ็บคอ ท้องร่วง และแผล
เลือดออก

65. ทำาความรู้จัก
กับ
โครงการ

69. ผู้ป่วยที่ได้รับรายงาน 1,433,230
ราย มีอาการของโรคบิด ได้แก่มี
ไข้ ถ่ายเป็นมูกเลือด เพาะเชื้อขึ้น
แบคทีเรีย เพียง 19,026 ราย คิด
เป็นร้อยละ 1.3 และเป็นเชื้อ

71. The Faculty of Medicine, Chulalongkorn University
หยุด
เรียกยา
ปฏิชีวนะ
ว่า

72. ถ้าเรายังตัดสินใจ
หยุดใช้ยา
ปฏิชีวนะในโรค
ง่ายๆ ได้แก่ หวัด-
เจ็บคอ ท้องร่วง-
อาหารเป็นพิษ
และแผลเลือดออก
ทั่วไป ไม่ได้
เราจะแก้ปัญหา
การใช้ยาปฏิชีวนะ
อย่างพรำ่าเพรื่อ
ไม่สมเหตุผลในผู้