Luan van tot nghiep quan tri kinh doanh quoc te (66).doc

http://luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com

LỜI NÓI ĐẦU

Cộng hoà Liên bang Nga là quốc gia lớn nhất thế giới có diện tích lãnh
thổ tự nhiên trên 17 triệu km vuông, về qui mô dân số đứng thứ 4 trên thế giớI
vớI dân số khoảng 150 triệu người (2001).LB Nga là một thị trường tiềm
năng cho các nhà xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam mong muốn xuất khẩu
sang thị trường này.
Nước ta đã có truyền thống quan hệ thương mạI vớI LB Nga từ 50 năm
qua.Việt Nam chủ yếu xuất khẩu sang Nga những mặt hàng nông lâm thuỷ
sản như gạo, cà fê. Chè. cao su. hồ tiêu. Rau quả ,thịt lợn….Tuy nhiên trong
hơn một thập kỉ gần đây xuất khẩu nông lâm thuỷ sản gặp nhiều khó khăn do
cả nguyên nhân chủ quan từ phía việt nam lẫn nguyên nhân khách quan từ
phía các đối thủ cạnh tranh quốc tế.
Dưới góc độ xem xét tình hình xuất khẩu hàng hoá của việt nam vào thị
trường Nga và nhìn vào tình hình xuất khẩu mặt hàng chè của việt nam sang
nga có thể thấy được những sự thay đổi thăng trầm của xuất khẩu chè việt
nam. Nếu như từ thập kỉ 90 đến cuối thế kỉ 20 xuất khẩu chè việt nam sang
nga giảm sút mạnh thì trong nhưng năm đầu của thế kỉ 21 này xuất khẩu chè
sang nga đang dần phục hồI và có những bước tăng trưởng.
Tuy nhiên để góp phần duy trì và thúc đẩy hoạt động xuất khẩu chè việt
nam trong thế kỉ 21 với xu hướng hội nhập kinh tế thế giớI ngày càng sâu
rộng, chúng ta cần có những nghiên cứu thiết thực phục vụ cho việc thúc đẩy
hoạt động xuất khẩu chè sang thị trường nga. Sau một thờI gian thực tập tại
viện nghiên cứu thương mại - Bộ thương mại (17 yết kiêu hà nộI) em mạnh
dạn viết chuyên đề “ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU
CHÈ VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG NGA”. NộI dung chuyên đề đề cập
những vấn đề lí luận chung về xuất khẩu hàng hoá nói chung và xuất khẩu chè
nói riêng( chương 1); sử dụng mô hình phân tích thị trường SWOT, PEST,
FIVE FORCES MODEL… chương 2 và chương cuốI là một số giảI pháp
thúc đẩy hoạt động xuất khẩu chè Việt Nam sang Nga.

SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44 1


LỜI CẢM ƠN

Em xin chân thành cảm ơn THs TRỊNH ANH ĐỨC đã hướng dẫn và
giúp đỡ em chọn, chỉnh sửa đề cương sơ bộ , đề cương chi tiết, bản thảo; góp
ý về việc sử dụng mô hình PEST, SWOT, FIVE FORCES MODEL…trong
quá trình nghiên cứu thị trường.
Em xin chân thành cảm ơn TS SÁCH đã giúp đỡ em tạI cơ sở thực tập,
gợI ý và cung cấp tài liệu phục vụ cho quá trình viết chuyên đề
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong khoa KINH TẾ VÀ KINH
DOANH QUỐC TẾ, các cô chú đang công tác tạI VIỆN NGHIÊN CỨU
THƯƠNG MẠI đã nhiệt tình giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề này
Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn.

Hà nội ngày 10 tháng 4 /2006
Sinh viên: Vũ đức Tuân



CHƯƠNG 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CHUNG VỀ XUẤT KHẨU
VÀ XUẤT KHẨU CHÈ

1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI XUẤT KHẨU CHÈ
1.1.1. KHÁI NIỆM VỀ XUẤT KHẨU VÀ XUẤT KHẨU CHÈ
Hiểu một cách chung nhất thì xuất khẩu là hoạt động đưa hàng hoá và
dịch vụ từ một quốc gia này sang một quốc gia khác, và hoạt động xuất khẩu
đã xuất hiện từ rất lâu kể từ khi hình thành nhà nước dẫn tớI sự trao đổI hàng
hoá giữa ngườI dân giữa các quốc gia này.DướI góc độ marketing, xuất khẩu
được coi là hình thức thâm nhập thị trường nước ngoài gặp nhiều sự cạnh
tranh của các đốI thủ có trình độ quốc tế.Mục đích của hoạt động xuất khẩu
nhằm khai thác được lợI thế so sánh của mỗI quốc gia khi có sự phân công
lao động quốc tế.
Theo nghị định 57/1998/NĐ-CP(ban hành 31/7/1998) hướng dẫn về
thi hành luật thương mạI đốI vớI hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu thì “hoạt
động xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá là hoạt động mua, bán hàng hoá của
thương nhân Việt Nam vớI thương nhân nước ngoài theo các hợp đồng mua
bán hàng hoá , bao gồm cả hoạt động tam nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập và
chuyển khẩu hàng hoá”.Như vậy có thể thấy hoạt động xuất khẩu diễn ra trên
nhiều lĩnh vực hàng hoá ,dịch vụ, dướI nhiều hình thức khác nhau sẽ trình bày
ở phần sau nhưng mục tiêu của xuất khẩu là đem lạI lợI ích cho các nhà xuất
khẩu và qua đó đem lạI lợI ích cho quốc gia.Hoạt động xuất khẩu cũng không
bị giớI hạn bởI không gian hay thờI gian,không phảI chỉ diễn ra một hay vài
năm mà có thể diễn ra tuỳ lúc, không chỉ diễn ra ơ một quốc gia mà có thề
diễn ra ở nhiều quốc gia thậm chí trên toàn thế giới.
Xuất khẩu chè là xuất khẩu một loai hàng hoá ,chè được xếp vào mặt
hàng nông sản và do vậy xuất khẩu chè mang nhiều đặc điểm riêng có của
mặt hàng nông sản. Đó là giá chè xuất khẩu vào các thờI kì khác nhau trong



năm sẽ rất khác nhau nguyên nhân là do việc sản xuất chè mang tính thờI vụ
phụ thuộc vào thờI tiết nên chất lượng chè sẽ thay đổi. Đặc điểm nữa la chè
không phảI là mặt hàng thiết yếu, hay xa xỉ nên cầu co dãn theo giá
thấp.Thêm nữa sản xuất và thu mua chè thương nhỏ lẻ và không được tập
trung theo qui mô lớn phân tán ơ nhiều vùng nên chất lượng thường không
được ổn định.

1.1.2. PHÂN LOẠI HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU VÀ XUẤT KHẨU CHÈ
*Xuất khẩu trực tiếp : là hình thức mà một doanh nghiệp bán trực tiếp
sản phẩm của minh cho khách hàng ở thị trường mục tiêu, trực tiếp tiến hành
các giao dịch vớI đốI tác nước ngoài thông qua các tổ chức của mình.hình
thức xuất khẩu trực tiếp được áp dụng khi nhà xuất khẩu đủ tiềm lực để mở
đạI diện riêng và do đó kiểm soát được toàn bộ quá trình xuất khẩu thông qua
đạI diện và hệ thống kênh phân phối.Hình thức này có ưu điểm là doanh
nghiệp chủ động tìm và khai thác, thâm nhập thị trường khi đó doanh nghiệp
có thể đáp ứng được các nhu cầu của thị trường; lợI nhuận thu được từ hình
thức này cũng cao hơn các hình thức khác vì không phảI qua khâu trung
gian.Khi xuất khẩu bằng hình thức này doanh nghiệp có thể khẳng định được
thương hiệu ,nâng cao uy tín và vị thế của mình.Tuy nhiên xuất khẩu trực tiếp
đòi hỏI một lượng vốn lớn từ khẩu sản xuất đến khâu lưu thông và các doanh
nghiệp phảI am hiểu về thị trường quốc tế để tránh được những rủI ro trong
xuất khẩu.
*Xuất khẩu gián tiếp: là hình thức mà doanh nghiệp bán sản phẩm của
mình cho một bên trung gian sau đó bên trung gian sẽ bán lạI cho khách hàng
ở thị trường mục tiêu ở một quốc gia.Hình thức này thường được các doanh
nghiệp mớI tham gia xuất khẩu áp dụng vì chưa có nhiều hiểu biết về thị
trường mục tiêu. Ưu điểm của hình thức này là các doanh nghiệp không phảI
bỏ nhiều vốn, không phảI tiến hành các hoạt động xúc tiến quảng bá sản
phẩm, mức độ rủI ro giảm đi do chuyển quyền sở hữu cho ngườI trung



gian.Nhược điểm của hình thức này la lợI nhuận của doanh nghiệp xuất khẩu
sẽ giảm sút do chia sẻ lợI nhuận vớI bên trung gian.
*Buôn bán đốI lưu: là hình thức giao dịch mà xuất khẩu kết hợp chặt
chẽ vớI nhập khẩu, ngườI bán hàng cũng đồng thờI là ngườI mua hàng, hàng
hoá đem ra trao đổI có giá trị tương đương nhau.Buôn bán đốI lưu có nhiều
loạI như buôn bán đốI lưu thông thường, mua đốI lưu, giao dịch bồI hoàn,
chuyển nợ, mua lạI sản phẩm.Hình thức này ít dùng ngoạI tệ nên phù hợp vớI
các nước thiếu ngoạI tệ và phù hợp vớI các nhà xuất khẩu có nhu cầu mở rộng
thị trường, tăng doanh số bán hàng, thêm nữa phương thức này cũng ít rủI ro
và chi phí thấp.Các nhà xuất khẩu khi chọn phương thức mua bán đốI lưu
thường phảI kinh doanh thêm một mặt hàng nữa.
*Xuất khẩu theo nghi định thư: là hình thức doanh nghiệp xuất khẩu
tiến hành xuất khẩu theo chỉ tiêu nhà nước giao cho về một hoặc một số mặt
hàng nhất định cho chính phủ nước ngoài dựa trên nghị định thư đã kí giữa
hai chính phủ. Hình thức này hạn chế được những rủI ro trong thanh toán,
giảm chi phí giao dịch , quảng bá sản phẩm.
*Xuất khẩu tạI chỗ: là hình thức kinh doanh xuất khẩu có xu hướng
phát triền rộng rãi vì có những ưu điểm tốt. Đặc điểm của loạI hình này la
hàng hoá và dich vụ chưa vượt ngoài biên giớI quốc gia nhưng vẫn được coi
như một hoạt động xuất khẩu. VớI hình thức này hàng hoá thường được cung
cấp ngay tạI trong nước cho các đoàn ngoạI giao ,cho các đạI sứ quán , các
lãnh sự quán, các đoàn khách du lich quốc tế…do đó giảm chi phí vận chuyển
, giảm thuế khi phảI xuất sang quốc gia khác.Hình thức này rất phù hợp vớI
các quốc gia có du lich phát triển.
*Tái xuất khẩu: là việc xuất khẩu trở lạI nước ngoài những mặt hàng đã
nhập khẩu mà không qua chế biến. Tái xuất có thể được thực hiện bằng hai
hình thức sau:
1.Tái xuất theo đúng nghĩa:hàng hoá đi từ nước xuất khẩu đến nước tái
xuất rồI quay trở lạI nước xuất khẩu ban đầu.



2.Chuyển khẩu : hàng hoá từ nước xuất khẩu sang nước nhập khẩu còn
nước tái xuất thì trả tiền cho nước xuất khẩu và thu tiền của nước nhập khẩu.

1.2. VAI TRÒ CỦA HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU VÀ XUẤT KHẨU
CHÈ ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIẾN KINH TẾ XÃ HỘI
1.2.1 VAI TRÒ CỦA XUẤT KHẨU ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ QUỐC DÂN.
*Xuất khẩu tạo nguồn vốn cho nhập khẩu: việt nam đang tiến hành
công nghiệp hoá và hiện đạI hoá nền kinh tế rất cần nhiều vốn cho đầu tư xây
dựng cơ bản, nguồn vốn có thể được huy động từ ngân sách ,từ dân, từ những
nguồn vốn vay nước ngoài và nguồn thu tư hoạt động xuất khẩu hàng hoá và
dịch vụ.Khi xuất khẩu chúng ta thu được một lượng ngoạI tệ lớn và có thể
dùng lượng ngoạI tệ này để nhập khẩu những máy móc phục vụ cho công
nghiệp hoá đất nước.Từ năm 1986 đến 1990 thu tư xuất khẩu đảm bảo trên 55
% ngoạI tệ cần cho nhập khẩu, thờI kì 1991-1995 là 75,3 % và thờI kì
1996-2000 là 84,5 % cho thấy xuất khẩu có vai trò lớn đốI vớI nhập khẩu nói
riêng và vớI nền kinh tế nói chung
*xuất khẩu có tác dụng tích cực tớI việc giảI quyết công ăn việc làm,
cảI thiện mức sống ngườI dân.
Đây là vai trò cực kì tích cực không thể phủ nhận của xuất khẩu, tham
gia vào xuất khẩu việt nam có thể giảI quyết công ăn việc làm cho hàng vạn
lao động hàng năm, giảI quyết việc làm cho số lao động dôi dư đồng thờI có
thêm thu nhập cho các hộ gia đình, nâng cao mức sống ngườI dân.
*xuất khẩu góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và thúc đẩy sản xuất
trong nước phát triển.
Khi tham gia xuất khẩu đồng nghĩa vớI việc tham gia vào thị trường
cạnh tranh thế giớI, hàng hoá và dịch vụ của việt nam sẽ phảI đáp ứng được
nhưng tiêu chuẩn mà khách hàng đề ra.Muốn vậy sản xuất trong nước phảI
không ngừng được cảI thiện về trình độ công nghệ, về qui mô sản xuất,… để
đáp ứng vớI những đòi hỏI đó.Tham gia xuất khẩu sản xuất trong nước sẽ có



động lực để phát triển, không những thế cơ cấu nền kinh tế và cơ cấu ngành
cũng sẽ có sự thay đổI do sư chuyên môn hoá về mặt hàng sản xuất.
* Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế độI
ngoại làm cho nền kinh tế hộI nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới.Mở rộng
xuất khẩu cũng như nhập khẩu thúc đẩy các quan hệ kinh tế giữa các quốc gia
nói chung và của viet nam nói riêng gắn bó vớI các quốc gia khác hơn, ngược
lạI khi các quan hệ kinh tế đã phát triển tốt đẹp thì các hoạt động xuất khẩu sê
lạI được đẩy mạnh hơn, đây là mốI quan hệ tương hỗ.

1.2.2. VAI TRÒ CỦA XUẤT KHẨU ĐỐI VỚI CÁC DOANH
NGHIỆP NGOẠI THƯƠNG
DướI góc độ vi mô của một nền kinh tế, hoạt động xuất khẩu đem lạI
những lợI ích rất lớn đốI vớI các doanh nghiệp có liên quan hoặc trực tiếp
hoạt động xuất khẩu.Thứ nhất hoạt động xuất khẩu tạo nên tiền đề về vốn cho
các doanh nghiệp ngoạI thương bởI lẽ khi tham gia xuất khẩu và xuất khẩu
thành công các doanh nghiệp có thể thu về một lưọng vốn lớn cho doanh
nghiệp.Sở dĩ có thể thành công vì hoạt động mua bán quốc tế thu được nhiều
lợI nhuận do khai thác được những lợI thế so sánh của mình so vớI các đốI
thủ của nước nhập khẩu ,bên cạnh đó khả năng thanh toán cũng tốt hơn và
thông thoáng hơn.Khi doanh nghiệp ngoạI thương có điều kiện về vốn có thể
tiến hành những cảI cách tích cực về công nghệ, thiết bị sản xuất, qui mô sản
xuất sẽ do đó mà được mở rộng.LợI thế về qui mô kéo theo những hiệu quả
tích cực khác trong việc cạnh tranh trên thị trường quốc tế.Một khía cạnh
thuận lợI nữa đó là khi tham gia vào xuất khẩu các doanh nghiệp ngoạI
thương sẽ có được nhưng phong cách quản lý tốt học đựoc từ các doanh
nghiệp đốI tác nước ngoài và ngày càng tăng cường tính cạnh tranh cho doanh
nghiệp .
Tham gia xuất khẩu các doanh nghiệp ngoạI thương nâng cao năng lực
cạnh tranh , mở rộng sản xuất.Tính cạnh tranh của doanh nghiệp sẽ mang tính



chất quốc tế vì các nhà cung cấp quốc tế được chuyên môn hóa cao trong sản
xuất cũng như trong hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp khi đó sẽ mở
rộng sản xuất ,tạo điều kiện cho sản xuất qui mô lớn hơn đáp ứng nhu cầu thị
trường quốc tế. Tham gia xuất khẩu hàng hóa còn là giảI pháp giúp doanh
nghiệp tồn tạI khi thị trường trong nước gặp khó khăn hay bão hòa.Khi thị
trường trong nước bão hòa các doanh nghiệp có thể xuất khẩu hàng hóa sang
nước khác từ đó mà giúp doanh nghiệp có thể tồn tạI để khi thị trường trong
nước ổn định có thể quay trở lạI tiêu thụ trong nước.Xuất khẩu cũng là biện
pháp để doanh nghiệp mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm cũng như mở
rộng thị trường nguyên liệu cho doanh nghiệp mình.

1.2.3.VAI TRÒ CỦA XUẤT KHẨU CHÈ VỚI NỀN KINH TẾ VIỆT NAM
Hoạt động xuất khẩu chè có những vai trò nhất định trong công cuộc
phát triển nền kinh tế nước ta trong giai đoạn đẩy nhanh các hoạt động kinh tế
đốI ngoạI cũng như nâng cao đờI sống cho ngườI dân.Những lợI ích có thể
xem xét:
*Xuất khẩu chè góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá hiện đạI
hoá nông nghiệp nông thôn, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập, cảI thiện đờI
sống cho ngườI dân
Cây chè gắn liền vớI việc làm và đờI sống của hàng chục vạn nông dân
vùng núi trung du. Ở các vùng trung du miền núi cây chè được trồng và nhiều
vùng cây chè là cây chủ đạo đóng góp chính vào thu nhập của ngườI dân.theo
số liệu thống kê hiện nay nước ta có khoảng 175 cơ sở chế biến chè lớn nhỏ
rảI rác ở các tỉnh trong đó ở nước ta phân ra bảy vùng trồng chè, vớI số lượng
chè chế biến gần 1800 tấn chè búp tươi / ngày và giá mua ổn định sẽ tạo điều
kiện cho ngườI trồng chè có thu nhập ổn định.Hàng năm xuất khẩu chè giảI
quyết việc làm cho hàng chục vạn lao động.
* Sản xuất chè góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất , giúp cân bằng
sinh thái. Cây chè giúp tận dụng được lượng đất trống đồI trọc ở các vùng núi



và trung du, giúp chống xói mòn giảm thiên tai, điều hoà khí hậu và cân băng
môi trường sinh thái. Rõ ràng không thể phủ nhận những vai trò mà cây chè
mang lạI cho nền kinh tế nước ta.

1.3 NGHIÊN CỨU THỊ TRƯỜNG CHÈ
Một việc làm cần thiết đầu tiên đối với bất kỳ một công ty nào muốn
tham gia vào thị trường chè quốc tế là nghiên cứu thị trường chè.Công việc
này bao gồm các khâu từ thu thập thông tin , số liệu về thị trường, so sánh,
phân tích những số liệu có được và đưa ra kết luận. Những kết luận này sẽ
giúp đưa ra được một chiến lược marketing cho sản phẩm chè hiệu quả
Nghiên cứu thị trường chè nhằm trả lời những câu hỏi cơ bản sau: nước
nào là thị trường có triển vong nhất đối với sản phẩm chè của công ty mình?
lượng chè bán ra có khả năng đạt bao nhiêu ? sản phẩm chè cần có những tiêu
chuẩn gì trước những đòi hỏi của thị trường chè thế giới? lựa chọn kênh phân
phối như thế nào cho phù hợp?
Về cách thức tiến hành nghiên cứu thị trường ta có thể áp dụng phương
pháp : nghiên cứu tại bàn và nghiên cứu thực tế ở các thị trường chè.Mỗi
phương pháp đều có những điểm mạnh và yếu.Doanh nghiệp cần dựa vào
điều kiện thực tế để lựa chọn phương pháp nghiên cứu phù hợp.Sau đó doanh
nghiệp tiến hành phân tích cung và cầu của sản phẩm chè và các điều kiện đòi
hỏi khác của thị trường mua bán chè.Phân tích cung chè đòi hỏi phải biết
được tình hình cung toàn bộ, tuy nhiên điều nay không thể có kết quả chính
xác nhưng đủ tin cậy.Phân tích cầu chè dựa trên các thông tin về người tiêu
dùng chè, về cơ chế mua hàng và số lượng người tiêu dùng chè.Xuất phát từ
những nguy cơ rủi ro cao mà doanh nghiệp có thể gặp phải khi tiến hành các
giao dịch quốc tế mà các doanh nghiệp phải phân tích các điều kiện của thị
trường. Ở đây người làm công tác nghiên cứu thị trường chè cần xác định và
phân tích cẩn thận tất cả các điều kiện, các mặt của mặt hàng chè, về qui chế
và khung pháp lí ,tài chính kĩ thuật,,,liên quan tới chè.



Kế đến là việc nghiên cứu về tình hình giá chè trên thị trường.Hiểu và
dự đoán các xu hướng thay đổi trong giá chè để xác định được giá cả cạnh
tranh cho mình.
Khi phân tích thị trường chè có thể áp dụng một số mô hình phân tích
thị trường như SWOT, PEST, FIVE FORCES MODEL của MICHEAL
PORTER.
1.3.1 SWOT MODEL.
Mô hình SWOT phân tích những điểm mạnh , điểm yếu của doanh
nghiệp hay tổ chức, làm rõ những cơ hội và thách thức mà doanh nghiệp , tổ
chức có thế gặp phải.Những điểm mạnh , điểm yếu có thể về vốn, nhân sự ,về
công nghệ hay phương thức quản lý.Những cơ hội xuất phát từ môi trưòng
của doanh nghiệp mà doanh nghiệp có thể tận dụng, còn những thách thức có
thể đe doạ doanh nghiệp , đó đôi khi là sự đe doạ từ các đối thủ cạnh tranh,
hay là những bất lợi về luật pháp...Khi làm rõ những điểm mạnh (s-strong
points), điểm yếu(w- weakness), thời cơ( o-oppotunity), thách thức(t –threat),
có thể tìm ra giải pháp để khắc phục điểm yếu , phát huy điểm mạnh, tận
dụng thời cơ và vượt qua thách thức đưa doanh nghiệp tiến lên. Sau đây là mô
hình phân tích swot:

Strong weakness

Opportunity threat



1.3.2. PEST MODEL
Mô hình phân tích PEST phân tích 4 yếu tố về chính trị và luật pháp (p-
political), về kinh tế (economical), về văn hoá xã hội (s_social), và về công
nghệ (techonological) trong đó doanh nghiệp hay tổ chức bị ảnh hưởng

political economical

social technological

1.3.3 FIVE FORCES MODEL.
Mô hình năm sức mạnh là một công cụ mạnh được sử dụng trong kinh
doanh để tạo nên các phân tích và đánh giá về độ hấp dẫn( giá trị) của cấu
trúc ngành. Những phân tích về những lực cạnh tranh được xác định dựa trên
năm lực cạnh tranh cơ bản đó là :
1. Sự gia nhập của các đốI thủ cạnh tranh vào thị trường nhằm trả lờI
câu hỏI về mức độ dễ , khó bao nhiêu cho những thành viên mớI bắt đầu tham
gia vào thị trường trong điều kiện có những rào cản thị trường đang tồn tại.
2.Mức độ đe dọa của sự thay thế nhằm trả lờI câu hỏI mức độ dễ bao
nhiêu sản phẩm của chúng ta có thể bị thay thế được bởI những hàng hóa rẻ
hơn.
3. Sức cạnh tranh của ngườI mua để trả lờI câu hỏI về mức độ mạnh
của ngườI mua, liệu họ có thể liên kết vớI nhau để đặt những đơn đặt hàng
lớn.
4.Sức cạnh tranh của ngườI bán. Phân tích nhằm trả lờI câu hỏI xem có
nhiều hay ít những nhà cung cấp tiềm năng hay thị trường là độc quyền.



5. Sức cạnh tranh của những ngườI tham gia vào thị trường đã tồn tại.
Nhằm xem xét mức độ cạnh tranh của những ngườI tham gia vào thị trường
sẵn có hay chỉ có một ngườI chiếm lĩnh thị trường

potential entrants

supplier buyer

subsitutes



CHƯƠNG 3
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CHÈ CỦA VIỆT NAM
SANG THỊ TRƯỜNG NGA GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

2.1. Tæng quan vÒ s¶n xuæt vµ xuæt khÈu chÌ ViÖt Nam
2.1.1. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÌ cña ViÖt Nam
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÌ cña ViÖt Nam ®· cã tõ l©u. §Çu thÕ kû 19
ViÖt Nam ®· cã 2 vïng s¶n xuÊt tËp trung trång chÌ t¬i vµ vïng chÌ rõng
cho tiªu dïng néi ®Þa lµ chñ yÕu. Sau khi thùc d©n Ph¸p chiÕm §«ng D ¬ng, ®·
cã thªm vïng chÌ c«ng nghiÖp tËp trung hiÖn ®¹i xuÊt khÈu (1923-1925). §Õn
n¨m 2000 ®· cã 3 lo¹i vên chÌ gåm: chÌ cña çc hé gia d×nh, chÌ rõng d©n
téc vµ chÌ c«ng nghiÖp t¬ng øng víi 3 thêi k× lÞch sö phong kiÕn, thuéc
®Þa vµ ®éc lËp ph©n bè t¹i 3 vïng ®Þa lý ®ång b»ng, trung du, miÒn nói.
Thêi kú phong kiÕn ph¸t triÓn tõ thêi çc vua Hïng dùng níc ®· ®Ó l¹i
cho ngµy nay 2 vïng chÌ lín.
- Vïng chÌ t¬i cña çc hé gia ®×nh ngêi Kinh ven ch©u thæ çc con
s«ng, cung cÊp chÌ t¬i, chÌ nô, chÌ huÕ…
- Vïng chÌ rõng cña ®ång bµo d©n téc (Dao, M«ng, Tµy) ë miÒn nói
phÝa B¾c cung cÊp chÌ m¹n, chÌ chØ..
Ngêi d©n lao ®éng vµ trung lu thµnh thÞ trång chÌ t¬i, chÌ nô, chÌ
chØ,… cßn giíi thîng lu quý téc th× uèng chÌ m¹n, chÌ « long, trµ tÇu.
Thêi kú Ph¸p thuéc (1882-1945)
- Ngay sau khi chiÕm ®ãng §«ng D¬ng, ngêi Ph¸p ®· ph¸t triÓn chÌ, mét
s¶n phÈm quý hiÕm cña ViÔn §«ng, thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu sang ch©u
¢u. N¨m 1890, C«ng ty th¬ng m¹i Chafanijon ®· cã ®ån ®iÒn chÌ ®Çu tiªn
trång 60 ha, ë TØnh C¬ng - Phó Thä, hiÖn nay vÉn cßn mang tªn ®Þa
danh Chñ ChÌ.
- N¨m 1918, thµnh lËp Tr¹m nghiªn cøu n«ng nghiÖp Phó thä, ®Æt t¹i
Phó Hé, chuyªn nghiªn cøu vÒ ph¸t triÓn chÌ, cã nhµ m¸y chÌ 3 tÇng lµm hÐo
chÌ tù nhiªn, cèi vß, m¸y sÊy cña Anh vµ m¸y ph¸t ®iÖn, nåi h¬i… øng dông
kÜ thuËt n«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn tiªn tiÕn cña In®«nªxia vµ
Srilanca.
- Sau th¸ng 8/1945 thùc d©n Ph¸p rót khái ViÖt Nam ®Ó l¹i hai vïng
chÌ tËp trung: T©y Nguyªn vµ Trung du miÒn nói phÝa B¾c víi 13.505 ha
chÌ, hµng n¨m s¶n xuÊt 6.000 tÊn chÌ kh«: chÌ ®en xuÊt khÈu thÞ trêng
T©y ¢u (London vµ Amxtecdam), chÌ xanh xuÊt khÈu thÞ trêng B¾c Phi
(Angiªri, Tuynizi vµ Marèc), tiªu thô æn ®Þnh vµ ®îc ®¸nh gi¸ cao vÒ chÊt
lîng, khong thua kÐm chÌ Ên §é, Srilanca vµ Trung Quèc.
Thêi k× ViÖt Nam ®éc lËp (sau 1945)


http:// luanvan.forumvi.com email: luanvan84@gmail.com

ViÖt Nam ph¶i tiÕn hµnh 30 n¨m chiÕn tranh giµnh ®éc lËp
(1945-1975), çc c¬ së nghiªn cøu khoa häc vÒ chÌ ë hai miÒn Nam vµ B¾c
®Òu bÞ ph¸ ho¹i nÆng nÒ. Phó Hé ë miÒn B¾c ®· ba lÇn bÞ qu©n viÔn
chinh Ph¸p chiÕm®ãng vµ nÐmbom, ®èt s¹ch ph¸ s¹ch, nhng vÉn duy tr× ®åi
chÌ vµ vên gièng. B¶o Léc ë miÒn Namtrong vïng chiÕntranh du kÝch bÞ ph¸
huû nÆng nÒ còng kh«ng ho¹t ®éng ®îc.
Tuy ph¶i s¶n xuÊt l ¬ng thùc thùc phÈm lµ chÝnh, nhng Nhµ níc ViÖt
Nam vÉn quan t©m ph¸t triÓn c©y chÌ ë c¶ 5 thµnh phÇn. N¨m 2000, ®· cã
90.000 ha chÌ (kinh doanh, kiÕn thiÕt c¬ b¶n vµ trong míi), s¶n xuÊt ra
87.000 tÊn chÌ kho, xuÊt khÈu 87.000 tÊn, tiªu thô näi ®Þa 20.000 tÊn,
kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 78 triÖu USDsang 30 thÞ tr êng thÕgiíi, nh Trung
CËn §«ng, Nga, Ba Lan, NhËt, Anh, Thæ NhÜ K×, §øc, §µi Loan, Hång
K«ng, Singapo, Ai CËp, Uz¬bªkixtan…
HiÖn nay ë ViÖt Nam cã 7 vïng chÌ chñ yÕu®ã lµ vïng chÌ T©y B¾c,
vïng chÌ ViÖt Nam- Hoµng Liªn S¬n, vïng chÌ trung du B¾c Bé, vïng chÌ B¾c
Trung bé, vïng chÌ T©y Nguyªn, vïng chÌ Duyªn h¶i miÒn Trung vµ vïng chÌ
çnh cung §«ng B¾c.
2.1.2. T×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ cña ViÖt Namgiai ®o¹n hiÖn nay
ViÖt Nam ®îc xÕpvµo 10 níc s¶n xuÊt chÌ lín vµ thuéc vµo níc xuÊt
khÈu lµ chÝnh nhng néi tiªu Ýt. Cã thÓ thÊy chÌ s¶n xuÊt ra phôc vô chñ
yÕucho xuÊt khÈu sang thÞ tr êng thÕgiíi. S¶n phÈmchÌ ®îc chÕ Õncã nhiÒu
bi
lo¹i trong ®ã cã 8 lo¹i trµ lín: trµ ®en, trµ xanh, trµ « long, trµ vµng,
trµ h¬ng hoa, trµ tr¾ng, trµ Ðpb¸nh vµ trµ hiÖn ®¹i. Çc lo¹i nµy ®îc chÕ
biÕnthµnh çc s¶n phÈm rÊt phong phó mçi doanh nghiÖp l¹i cã mét th¬ng
hiÖu riªng.
XuÊt khÈu chÌ ViÖt Namgiai ®o¹n 2004-2005
- §¸nh gi¸ vÒ khèi l îng
N¨m 2004, xuÊt khÈu ®¹t 99.351 tÊn çc lo¹i (chÌ ®en 70.867 t ¬ng
øng 71,33%; chÌ xanh vµ chÌ kh¸c lµ 28.484 tÊn chiÕm 28,67%) cao h¬n n¨m
2003 lµ 39.077 tÊn.
N¨m2005, khèi l îng xuÊt khÈu ®¹t 87.920 tÊn (chÌ ®en chiÕm 66%, chÌ
xanh vµ chÌ kh¸c chiÕm 2%). S¶n l îng n¨m2005 gi¶m so víi n¨m2004
So s¸nh víi 3 n¨m 2001, 2002, 2003 tæng kim ng¹ch n¨m 2001 kµ 67.217
tÊn; n¨m2002 lµ 76.748 tÊn; n¨m2003 lµ 60.274 tÊn.
Xu híng t¨ng vÒ sè l îng lµ râ rÖt nhng s¶n l îng xuÊt khÈu l¹i t¨ng
gi¶m liªn tôc thÓ hiÖn ë n¨m2002 t¨ng nhng gi¶m n¨m2003 s¶n l îng t¨ng lªn
n¨m 2004 vµ n¨m 2005 l¹i gi¶m. Sù kh«ng æn ®Þnh nµy do sù kh«ng æn
®Þnh cña nguån cung cÊp trong níc ta.
VÒ s¶n l îng xuÊt khÈu sang mét sè thÞ tr êng lín ®îc thÓ hiÖn trong
b¶ng sau:



15 Nước nhập khẩu sản lượng trên 1000 tấn/ năm-2005

Tên nước Sản lượng (1000 tấn)
Pakistan 15530
Tawain 15263
Russia 9846
Iraq 8367
China 5828
Germany 3494
Balan 3245
India 1773
England 2214
Malaisia 1967
Halan 1946
Tieu vuong quoc arap 1650
Tureky 1305
America 1266
indonesia 1029
Nguồn : HIỆP HỘI CHÈ VIỆT NAM

Mét sè thÞ tr êng t¨ng gi¶m s¶n l îng ®îc thÓ hiÖn trong b¶ng sau:



Bảng Một số thị trường tăng số lượng-2005

S Ố LƯỢNG TRƯỚC KHI SỐ LƯỢNG SAU KHI

TÊN NƯỚC TĂNG (T ẤN) TĂNG ( T ẤN)
3268 5828
TRUNG QUOC
LB NGA 7469 9846

TIEU VUONG QUOC 580 1650

1055 1967
MALAISIA
419 934
UCRAINA
TURKEY 791 1035

HA LAN 16664 1946

ARAPXEUT 136 376

DUC 3247 3494

BALAN 3052 3245

PHILIPPIN 41 406

Nguồn :HIỆP HỘI CHÈ VI ỆT NAM

Về tỉ trọng chè xuất khẩu như sau:
Tỉ trọng chè xuất khẩu -2005

loại chè chè đen chè xanh chè khác

tỉ trọng về giá trị 59 38 3
(%)



tỉ trọng khối 66 32 2
lượng (%)

Nguồn :HIỆP HỘI CHÈ VI ỆT NAM

- §¸nh gi¸ vÒ mÆt gi¸ trÞ
N¨m 2003 cã sù sôt gi¶m vÒ gi¸ trÞ do s¶n l îng. Nh×n chung trÞ gi¸
xuÊt khÈu kh«ng ngõng t¨ng lªn. §iÒu nµy chøng tá ViÖt Nam cã thÓ thu
®îc nhiÒu h¬n n÷a tõ xuÊt khÈu chÌ.
§¬n vÞ tÝnh: 1000 USD
N¨m
ChØ tiªu 2001 2002 2003 2004 2005
TrÞ gi¸ 78.406 82.499 59.668 95.450 96.934
xuÊt khÈu

Nguồn : hiệp hội chè việt nam
- VÒ mÆt ®¬n gi¸: vÒ ®¬n gi¸ chung thay ®æi bÊt thêng, vÒ ®¬n
gi¸ ë tõng thÞ tr êng cã mét sè thÞ tr êng t¨ng ®¬n gi¸, mét sè thÞ tr êng
gi¶m.
Sù thay ®æi nµy do sù c¹nh tranh cña nh÷ng thÞ tr êng kh¸c

B¶ng
- §¸nh gi¸ vÒ thÞ tr êng
N¨m 2004 cã 15 thÞ tr êng hµng ®Çu nhËp khÈu chÌ cña ViÖt Nam ®·
chiÕmtíi 89,65% tæng khèi l îng xuÊt khÈu, 4 thÞ tr êng ®¹t trªn 10.000
tÊn, 11thÞ tr êng ®¹t tõ 1.000-10.000 tÊn; 19 thÞ tr êng ®¹t tõ 100 tÊn -
1000 tÊn.
§Õnn¨m 2005 cã 15 thÞ tr êng nhËp khÈu trªn 1000 tÊn, 18 thÞ tr êng
trªn 100 tÊn. N¨m 2004 cã thªm 23 thÞ tr êng b¾t ®Çu tiªu thô chÌ ViÖt
Namth× n¨m2005 ViÖt Nammë thªm ®îc 18 thÞ tr êng.
VÒ sè l îng doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu chÌ cã 250 doanh nghiÖp
hiÖn ®ang xuÊt khÈu chÌ.
2.1.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI XUẤT KHẨU CHÈ VIỆT NAM
Vận dụng mô hình phân tích PEST vào thị trường xuất khẩu chè có thể
nhận định một số nhân tố ảnh hưởng tới xuất khẩu chè như sau:
P( political): chính trị và pháp luật: xuất khẩu chè của việt nam sang
một thị trường chịu ảnh hưởng của tình hình chính trị của việt nam và của thị



trường nhập khẩu chè của việt nam.Chính trị của việt nam ổn định tạo thuận
lợi cho các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu chè tự do kinh doanh mà
không lo ngại những vấn đề như quốc hữu hoá tài sản, phong toả tài sản hay
cấm xuất khẩu.Ngược lại nếu môi trường chính trị của nước nhập khẩu chè
nước ta không ổn định, mặt hàng chè của việt nam sẽ khó mà thâm nhập vào
và sản lượng sẽ giảm sút thậm chí không thể xuất khẩu được.Một minh chứng
cho phân tích này là cuộc khủng hoảng chính trị ở IRAQ đã khiến sản lượng
chè xuất khẩu sang iraq giảm đột ngột.Pháp luật cũng là yếu tố tác động tới
hoạt động xuất khẩu chè.Việt nam và hầu hết các quốc gia đều có chính sách
thông thoáng đối với sản phẩm chè, việt nam khuyến khích xuất khẩu chè
bằng những qui định pháp luật tương đối thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất
khẩu chè, tuy nhiên một số quốc gia đòi hỏi rất cao và đưa ra những qui định
pháp lí ngặt nghèo về chất lượng chè của việt nam như tiêu chuẩn vệ sinh an
toàn thực phẩm HACCP hay đánh thuế VAT rất cao vào chè xuất khẩu như
Nga...
E(economical) : các yếu tố kinh tế: các yếu tố kinh tế ở cả việt nam và
thị trường quốc tế đều có ảnh hưởng tới xuất khẩu chè của việt nam. Có rất
nhiều các yếu tố được xếp vào các yếu tố kinh tế trong đó có sự tăng trưởng
kinh tế của nền kinh tế , lạm phát, thất nghiệp, thu nhập, lãi suất,.... ảnh hưởng
đến cầu và cung chè.Giả sử thu nhập của người dân của thị trường nhập khẩu
chè việt nam tăng lên, nhu cầu tiêu dùng chè cũng tăng theo và tác động tích
cực tới xuất khẩu chè việt nam.Nếu thất nghiệp xảy ra nhiều đồng nghĩa với
việc giảm sút về cầu chè....
S (social): văn hoá xã hội: các yếu tố văn hoá xã hội ảnh hưởng trực
tiếp đến cuộc sống và hành vi của con người qua đó ảnh hường đến hành vi
mua sắm của khách hàng, gồm: dân số, độ tuổi , cơ cấu dân số, sự di chuyển
dân cư, phong tục và sự thay đổi trong phong tục và các thói quen....Khi phân
tích ảnh hưởng của các yếu tố văn hoá xã hội tới xuất khẩu chè của việt nam
cần lưu ý chẳng hạn thị trường nga với thói quen dùng trà đã khiến cho chè là



mặt hàng thiết yếu được dự trữ cho chiến tranh, và người tiêu dùng nga ưu
thích dùng chè gói hơn là mặt hàng chè rời.....Nếu như vậy chè việt nam nên
đẩy mạnh xuất khẩu chè ở dạng gói .
T (technological): kĩ thuật và công nghệ: bao gồm nhiều yếu tố về cơ sở
vật chất kĩ thuật của nền kinh tế nước ta, tiến bộ kỹ thuật và khả năng ứng
dụng kĩ thuật trong trồng và chế biến chè xuất khẩu của nước ta, chiến lược
phát triển kĩ thuật...Nếu nước ta có nhiều giống chè tốt chịu được những bất
lợi của thời tiết thì sản lượng chè sẽ được nâng cao, nếu khâu chế biến , bảo
quan chu đáo với công nghệ hiện đại thì chất lượng chè việt nam sẽ tăng
cường và xuất khẩu chè sang thị trường thế giới sẽ cạnh tranh tốt hơn các sản
phẩm chè cùng loại của các nước khác.
2.1.4. Thực trạng xuất khẩu chè việt nam sang thị trường nga
từ 1991-2005
Xuất khẩu chè của việt nam vào thị trường nga đã dần phục hồi sau năm
năm liên ltục suy giảm kể từ năm 1991.Từ năm 2000 đến nay, khối lượng chè
việt nam xuất khẩu sang nga đã tăng nhanh và nga là thị trường xuất khẩu chè
hàng đầu của việt nam ( sau iraq), năm 2001 khối lượng chè việt nam xuất
khẩu sang nga đã đạt trên 4.700 tấn.Ngoài ra, hàng năm còn một khối lượng
đáng kể chè cuả việt nam trên thực tế không được xuất thẳng vào thị trường
nga mà phải thông qua nước thứ ba ( một số nước SNG được hưởng chính
sách miễn thuế nhập khẩu của chính phủ nga) để tránh thuế nhập khẩu chè
còn ở mức khá cao của nga.Tuy thế, chè việt nam còn chiếm thị phần rất nhỏ
tại nga ( khoảng 2,4-3%) giá chè việt nam chỉ bằng khoảng 80% mức giá
trung bình chè nhập khẩu vào nga.Diễn biến khối lượng và giá trị xuất khẩu
chè việt nam vào nga từ 1991 đến 2005 cụ thể như sau :

Giá xk chè Thị phần
KNXK chè
KL chè vn bình quân (%)
vn sang Thị phần
Năm sang vn sang Thị phần
Nga(1000 nga trong
Nga(tấn) nga(usd/ chè vn tạI
usd) tổng kl chè
tấn) nga
xk của vn



1991 3.991 4.988 1.250 5,2 49,9
1995 2.062 5.797 2.814 1,7 10,9
1996 974 2.809 2.884 0,8 4,7
1997 192 337 1.755 0,13 0,58
1998 787 1.365 1.734 0,57 2,4
1999 764 1.146 1.501 0,51 2,0
2000 1.785 2.033 1.140 1,2 3,2
2001 4.777 4.400 921 2,9 7,0
2002 3.622 3.639 1.004 2,2 4,8
2003 3.822 3.466 906 2,3 6,4
2004 7.469 6.828 914 4,5 7,5
2005 9.846
Nguồn: cục công nghệ thông tin và thống kê hảI quan
Tổng cục hảI quan việt nam
Trong thờI gian qua, chè việt nam xuất khẩu vào thị trường nga chủ yếu
là loạI chè đen đóng túi dướI 3 kg.Từ sau năm 2000, các doanh ngiệp việt
nam bắt đầu chú trọng đẩy mạnh xuất khẩu chè đóng gói các loạI ( trọng
lượng 50- 250 gram) sang thị trường nga đồng thờI các doanh nghiệp xuất
khẩu chè việt nam đang đầu tư đổI mớI công nghệ gieo trồng và chế biến để
tạo ra những sản phẩm chè chất lượng cao xuất khẩu sang nga.
2.2. THỊ TRƯỜNG NGA ĐỐI VỚI CHÈ VIỆT NAM
2.2.1. Tổng quan về nền kinh tế Nga
Địa lý, khí hậu và tài nguyên của Liên Bang Nga
Vị trí địa lý: Liên Bang Nga nằm ở Bắc Á (một phần phía Tây của
Urals thuộc châu Âu), tiếp giác Bắc Băng Dương, giữa châu Âu và phía Bắc
Thái Bình Dương. Nằm trên toạ độ 600 Bắc và 1000 Đông.
Lãnh thổ: Tổng diện tích 17.075.200 km2, trong đó 16.995.800 km2 là
đất liền và 79.400 km2 là biển.
Đường biên giới: Tổng chiều dài đường biên giới 19.916 km ; tiếp giác
với các nước: azarbaijan 284 km, Belarus 959 km, Trung Quốc (đông nam)
3.605 km, Kazakhstan 6.946 km, Hàn Quốc 19km, Latvia 217km, Lithuania



(kaliningrad Oblast) 227km, Mongolia 3.484 km, Norway 167 km, Poland
206 km, Ukraine 1.576 km. Đường bờ biển dài 37.653 km.
Khí hậu: Dọc theo các thảo nguyên ở phía Nam qua vùng lục địa ẩm
ướt thuộc Nga nằm ở Châu Âu, từ cận Bắc cực đến khí hậu Tundra ở cực Bắc;
khí hậu mùa Đông đa dạng từ mát dọc theo bờ biển đen đến lạnh giá ở
Siberia; khí hậu mùa hè đa dạng từ ấm ở thảo nguyên đến mát dọc theo bờ
biểnBắc cực.
Địa hình: Đồng bằng bao la với những đồi thấp ở phía Tây của Urals;
rừng thực vật lớn và lãnh nguyên ở Seberia; núi cao dọc vùng biên giới phía
Bắc.
Tài nguyên thiên nhiên: Phong phú bao gồm các mỏ lớn nhỏ như dầu
mỏ, khí ga thiên nhiên, than đá và nhiều khoáng chất khác, gỗ mộc…
Dân số, lao động, nhân dụng, dân tộc và tôn giáo:
Về dân số: Theo số liệu điều tra tháng 7 năm 2001, dân số của Liên
Bang Nga là 145.470.197 người với cơ cấu như sau: Từ 0 đến 14 tuổi chiếm
17,41%, từ 15 đến 64 tuổi là 69,78% và trên 65 tuổi chiếm 12,81%.Tốc độ
tăng dân số hàng năm là - 0,35% (theo số liệu 2001). Tỷ lệ di cư là 0,98
người/1.000 dân; tuổi thọ trung bình là 62,12 tuổi đối với nam, 72,83 tuổi đối
với nữ. Tỷ lệ sinh sản là 1,27 trẻ/phụ nữ
Về lao động: Lực lượng lao động là 66 triệu người (1997)
Về dân tộc và ngôn ngữ: Gồm nhiều dân tộc, trong đó Nga chiếm
81,5%, Tatar 3,8%, Ucrainian 3%, Chuvash 1,2%, Bashkir 0,9%,
Byelorussian 0,8%, Moldavian 0,7% và các dân tộc khác là 8,1%. Có nhiều
ngôn ngữ trong đó tiếng Nga là quốc ngữ.
Về tôn giáo: Thiên Chúa giáo theo dòng cơ đốc giáo Nga chính thống,
HỒi giáo, cá tôn giáo khác.
Hệ thống chính trị và lập chính sách của Liên Bang Nga
Tên nước: Tên quy ước dài: Liên Bang Nga
Tên dài theo tiếng Nga: Rossiyskaya Federatsiya



Tên ngắn theo tiếng nga: Rosiya
Kiểu chính quyền: Liên Bang
Thủ đô: Moscow
Phân chia đơn vị hành chính: 49 vùng, 21 nền cộng hoà, 10 khu vực tự
trị, 6 krays (krays, singular-kray), 2 thành phố liên bang, và 1 vùng tự trị.
Các cơ quan hành pháp: Đứng đầu Nhà nước: Tổng thống Vladimir
Vladimirovich PUTIN (thay quyền tổng thống từ 31 tháng 12 năm 1999,
chính thức nhậm chức từ 7 tháng 5 năm 2000, được bầu lại nhiệm kỳ 2 vào
năm 2004).
Nội các: Các bộ phận của chính phủ và chính phủ do thủ tướng và các
phó thủ tướng, các bộ trưởng và những người đứng đầu điều hành, tất cả do
tổng thống bổ nhiệm.
Bầu cử: Tổng thống được bầu do các cuộc bỏ phiếu của dân chúng theo
nhiệm kỳ 4 năm, lần bầu cử gần đây nhất được tổ chức vào năm 2004.
Cơ quan lập pháp: Quốc hội Liên bang lưỡng viện hoặc Federalnoye
Sobraniye bao gồm Hội đồng Liên bang hoặc Soviet Federatsii (178 ghế,
tháng 7 năm 2000), các thành viên do các viên chức hành pháp đứng đầu bổ
nhiệm vào mỗi đơn vị trong 89 đơn vị hành chính của Liên bang - vùng, kray,
nền cộng hoà, vùng và khu vực tự trị, các thành phố Liên bang Moscoww và
St. Petersburg; các thành viên làm vịêc theo nhiệm kỳ 4 năm và Viện Duma
hoặc Gosudarstvennaya Duma (450 ghế, một nửa do đảng thắng cử bầu với ít
nhất 55% số phiếu ủng hộ, nửa còn lại do các cử tri bầu ra; các thành viên
đựơc bầu theo hình thức bỏ phiếu công khai trực tiếp làm việc theo nhiệm kỳ4
năm).
Hệ thống toà án: Toà án lập hiến, toà án tối cao, toà án địa phương,
thẩm phán của tất cả các toà án đều do Toà án Liên bang bổ nhiệm trong lần
tiến cử tổng thống.
Hội nhập quốc tế: APEC, ASEAN (thành viên đối thoại), BIS, BSEC,
CBSS, CCC, CE, CERN (quan sát viên), CIS, EAPC, EBRD, ECE, ESCAP,



G-8, IAEA, IBRD, ICAO,ICC, ECFTU, ICRM, IDA, IFC, IFRCS, IHO, ILO,
IMF, IMO, Inmarsat, Intelsat, Interpol, IOC, IOM (quan sát viên), ISO, ITu,
LAIA, MINURSo, MONUC, NAM (khách mời), NSG, OAS (quan sát viên),
OPCW, OSCE, PCA, PFP, UN, Toà án an ninh Liên Hợp Quốc, UNAMSIN,
UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNIKOM, UNITAR, UNMEE,
UNMIBH, UNMIK, UNMOT, UNOMIG, UNTAET, UNTSO, UPU, WFTU,
WHO, WIPO, WMO, WTO, WtrO (quan sát viên), Z.
. Bối cảnh chung về kinh tế của Liên Bang Nga
Khái qúat: Một thập kỷ sau sự sụp đổ của Liên bang Xô Viết, Nga vẫn
đang nỗ lực thiết lập nền kinh tế thị trường hiện đại và đạt mức tăng trưởng
kinh tế cao. Trong khi những đối tác ở Đông Âu đã có thể vượt qua suy thoái
trong vòng ba đến năm năm kể từ khi cải tổ thị trường, nền kinh tế vẫn tiếp
tục tăng trưởng âm trong vòng năm năm. Cho đến năm 1997, kinh tế nước
này đã phục hồi đôi chút nhưng thâm hụt ngân sách trầm trọng và môi trường
kinh doanhnghèo nàn đã khiến kinh tế Nga một lần nữa chịu tác động của
cuộc khủng hoảng năm 1998. Kết quả là đồng Rúp liên tục phá giá, Chính
phủ khủng hoảng, nợ và mức sống của người dân suy sụp nghiêm trọng.
Năm 1999 và 2000 kinh tế đã khởi sắc, do lợi thế cạnh tranh từ đồng
Rúp mất giá và giá dầu tăng vọt. Cùng với những nỗ lực của chính phủ trong
việc đẩy mạnh tiến trình cải tổ cơ cấu, lòng tin của doanh nghiệp và người
tiêu dùng đã tăng. Tuy nhiên, vẫn còn đó những vấn đề vướng mắc như nước
Nga phụ thuộc chủ yếu vào việc xuất khảu hàng hoá, đặc biệt là dầu lửa, khí
gas, kim loại, gỗ chiếm tới 80% kim ngạch xuất khẩu, khiến cho nền kinh tế
càng dễ chịu tác động của thế giới.
Liên Bang Nga là nước có quy mô GDP vào loại trung bình khá của thế
giới. Tuy diện tích rộng, dân số đông và là nước có nền công nghiệp hoá trên
100 năm qua nhưng đến năm 2001 GDP của Liên Bang Nga mới chỉ đạt
309.951 tỷ USD (nhỏ hơn GDP Hàn Quốc: 422.167 tỷ USD). Tốc độ tăng
trưởng GDP hàng năm của Nga tuy cao hơn mức trung bình của thế giới trong



5 năm qua nhưng chưa ổn định (năm 1998 đạt -4,9%, năm 1999 đạt 5,4%,
năm 2000 đạt 9,0%, năm 2001 đạt 5%). Tuy nhiên, theo một số chuyên gia
kinh tế thì tỷ lệ tăng GDP thực tế của Nga thấp hơn mức thống kê chính thức
nêu trên. Mức GDP tính theo đầu người của Nga dựa trên sức mua hàng chỉ
đạt khoảng 1.700 USD/người (năm 2000).
Liên Bang Nga là nước có nền công nghiệp khá phát triển và dịch vụ
chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu GDP (năm 2001 dịch vụ chiếm 55,9%, công
nghiệp chiếm 37,3%, nông nghiệp chỉ chiếm 6,8%).
Về đặc điểm phát triển các ngành kinh tế của Liên Bang Nga; công
nghiệp của Nga chủ yếu phát triển các ngành sau: Lĩnh vực mạnh nhất là các
ngành khai khoáng và hầm mỏ sản xuất than đá, dầu, gas, hoá chất và kim
loại; tất cả các loại máy móc từ máy cán đến máy bay tầm xa và tàu vũ trụ;
đóng tàu; các thiết bị giao thông đường bộ và đường ray; các thiết bị giao
thông liên lạc; máy móc công nghiệp, máy cày và các thiết bị xây dựng; thiết
bị truyền phát điện, cụng cụ y tế và khoa học; hàng tiêu dùng, hàng dệt may,
thực phẩm, hàng thủ công. Tỷ lệ tăng trưởng sản xuất hàng công nghiệp năm
2000 đạt 8,8%.
Phát triển sản xuất nông sản chủ lực: nông nghiệp phát triển chậm, có
quy mô không lớn và chủ yếu là lúa mì, mía đường, hạt hướng dương, rau
quả, thịt bò, sữa.
Ngành ngoại thương của Liên Bang Nga tuy có lịch sử lâu đời nhưng
phát triển chưa mạnh, quy mô chưa lớn chưa tương xứng với tiềm năng.
Về tình hình kinh tế Nga 5 năm qua
Sau một thập kỷ bị suy thoái kinh tế, từ sau năm 1999, kinh tế Nga đã
phục hồi tăng trưởng khá nhanh. Nếu như năm 1998 do khủng hoảng tài chính
tiền tệ tốc độ tăng GDP của Nga là -4,9% thì sau năm 1999, GDP của Ng đã
tăng liên tục trong suốt 5 năm qua (1999 - 2003). Tốc độ tăng trưởng GDP
của Nga đã tăng ở mức cao: 6,4%, 9%, 5%, 4,7%, và 7,3% trong các năm



tương ứng: 1999, 2000, 2001, 2002, 2003. Đầu t phát triển của Nga cũng tăng
liên tục ở mức 11%, 11,9%, 4,9%, 3,7% và 7% trong 5 năm 1999 - 2003.
Năm 2004 kinh tế Nga tiếp tục phát triển với tốc độ tăng trưởng GDP
ước đạt 6,7% và triển vọng năm 2005 đạt mức 6,2%.
Bảng: Một số chỉ tiêu tổng hợp về kinh tế Liên Bang Nga trong 12 năm
qua (1992 - 2003)

Năm 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Chỉ tiêu
Tổng DS 134 131 129 130 132 130 132 132 132 131 130 -
+ Nam 62 59 58 58 60 59 61 60 60 59 58 -
+ Nữ 72 72 71 72 72 71 71 72 72 72 72 -
Tăng trưởng GDP -14.5 -8.7 -12.7 -4.2 -3.6 1.4 -5.3 6.4 10.0 5.1 4.7 7.3
Tăng trưởng SP -18.8 -14.6 -20.6 -3,0 -3.5 1.9 -6.6 11.0 11.9 4.9 3.7 7.0
Tăng trưởng SP -9,0 -4.0 -12.0 -8.0 -5.1 0.1 12.3 2.4 3.0 11.0 20 1.5
Tốc độ tăng chỉ 2650 940 320 131 22 11 85 37 21 19 15 12
tiêu dùng
Tốc độ tăng thu -41 14.0 -8.0 -13.0 5.0 2.5 -13,9 -15.1 9.0 8.5 8.8 14.5
nhập của dân cư
Tỷ trọng thu ngân 16.6 14.5 14.1 13.7 12.5 12.7 11.1 13.5 16.0 17.6 19.3 19.4
sách trong GDP
(%)
Tỷ trọng chi ngân 27.7 15.9 18.1 16.6 15.6 20.2 17.2 14.9 14.4 15.0 17.9 17.8
sách trong GDP(%)
Các cân thu chi -11.1 -1.4 -4.0 -2.9 -3.1 -7.5 -6.1 -1.4 1.6 2.6 1.4 1.6
ngân sách

(Nguồn: Thời báo kinh tế Nga)
Qua bảng số liệu tổng hợp về các chỉ số kinh tế cơ bản của Nga trong
hơn một thập kỷ qua cho thấy: Tốc độ tăng dân số tự nhiên của Nga gần bằng
0%; từ sau năm 1999 đến nay kinh tế Nga tăng trưởng khá cao ở cả khu vực
nông và công nghiệp, trong đó giá trị tổng sản phẩm công nghiệp tăng hơn giá
trị tổng sản phẩm nông nghiệp; Thu nhập của dân cư tăng trung bình khoảng
10%/năm trong 5 năm qua (1993 - 2000); Tỷ trọng thu và chi ngân sách
chiếm dưới 20% GDP và từ sau năm 1999 đã có thặng dư thu - chi ngân sách.



Nga đã khắc phục được tình trạng thâm hụt thu - chi ngân sách keo dài trong
suốt thập kỷ 90. Năm 2004 với thu ngân sách tăng thêm 2,743 tỷ Rup chiếm
17,9% GDP (tương đương 86 tỷ USD); chi ngân sách tăng thêm 2,659 tỷ Rup
chiếm 17,4% (tương đương 87,6 tỷ USD).
Về đầu tư nước ngoài tại Nga trong các năm 1997 - 2000, đã thu hút
được lượng vốn FDI 4,9 tỷ USD năm 199, năm 1998 là 2,8 tỷ USD, năm
1999 là 4,3 tỷ USD và năm 2000 là 4,4 tỷ USD; xu hướng suy giảm nhưng
không nhiều. Sau năm 2001 FDI của Nga có xu hướng hồi phục và lại tăng
dần, năm 2001 Nga thu thú đựơc FDI từ các nước công nghiệp phat triển đạt
3,98 tỷ USD, từ các nước đang phát triển 2,4 tỷ USD; năm 2002 thu hút được
2,4 tỷ USD; năm 2002 thu hút được 4 tỷ USD từ các nước phát triển và 2,6 tỷ
USD từ các nước đang phát triển,nâng tổng FDI năm 2001 lên 6,38 tỷ USD
và năm 2002 lên 6,6 tỷ USD. Năm 2004 ước tính FDI tại Nga sẽ tăng 1,5 tỷ
USD so với năm 2002 và năm 2005 - 2007, FDI tại Nga sẽ tiếp tục tăng đạt
mức 9-9,5 tỷ USD vào năm 2007.
Như vậy, tổng FDI của Nga trong giai đoạn 1991-1/2004 đã đạt 25,7 tỷ
USD (Trung Quốc riêng năm 2003 đã thu hút FDI được 57 tỷ USD).
Hạ tầng cơ sở thông tin liên lạc của và giao thông vận tải cho hoạt động
xuất nhập khẩu của Liên Bang Nga
Hạ tầng cơ sở thông tin liên lạc của Liên Bang Nga hiện đang ở mức
trung bình của thế giới. Đến năm 2000, cả nước có trên 32 triệu chiếc máy
điện thoại cố đinh, 2,5 triệu điện thoại di động, 61,6 triệu chiếc đài phát
thanh, 7,306 triệu máy thu hình, có 35 nhà cung cấp dịch vụ Internet và tổng
số người sử dụng dịch vụ này là 9,2 triệu người.
Hạ tầng giao thông vận tải hàng hoá của Liên Bang Nga phát triển và
đồng bộ với hệ thống đường sắt dài 149.000 km, đường cao tốc là 952.000
km, đường sông dài 95.900 km (tổng đường sử dụng với mục đích thông
thương). Nga là nước đứng đầu thế giới về phát triển hệ thống đường ống, với



hệ thống đường ống dẫn dầu thô là 48.000 km; sản phẩm dầu khí là 15.000
km, khí gas tự nhiên là 140.000 km (số liệu năm 1998).
Cảng và hải cảng; Arkhangel'sk, Astrakhan, Kaliningrad, Kazan
Khabarovsk, Moscow, Murmansk, Nakhodka, Nevelsk, Novorossisk
Petropavlovsk, Kamchatskiy, Saint Petersburg, Rostov, Sochi, Tuapse,
Vladivostok, Volgograd, Vostochnyy, Vyborg.
Đội tàu buôn: Tổng cộng có 878 tàu (1000 GTR hoặc hơn) tổng trọng
lượng là 4.314.485 GTR/5.344.958 DWT. Số lượng tàu theo loại là: chở xà
lan, chở hàng trọng tải lớn 20, chở hàng 543, chở dầu và hoá dầu 4, hàng hoá
kết hợp 21, kết hợp dầu và quặng 7, chở container 31, chở hàng đa phương
thức 1, chở khách 35 , kết hợp khách và hàng 3, chở dầu 164, chở hàng đông
lạnh 24, cuộn lên/ cuộn xuống 17, chở khách tuyến đướng ngắn 7.
Số lượng sân bay: Theo số liệu năm 2000, Liên Bang Nga có 2.743 sân
bay.
Nhận định chung về hiện trạng và triển vọng kinh tế Liên Bang
Nga
Đánh giá khái quát về kinh tế Liên Bang Nga: Hiện nay, nền kinh tế
Nga đang tăng trưởng nhanh, GDP tăng cao, dự trữ ngoại hối tăng và thặng
dư thương mại. Theo đánh giá gần đây, mức lạm phát vừa phải, tiền tệ ổn
định, cải cách thúê tiến triển tốt và bước đầu có kết quả lạc quan, khung luật
pháp đang được hoàn thiện. Những hậu quả của cuộc khung rhoảng năm 1998
đang mờ nhạt dần và kinh tế đang có dấu hiệu phục hồi nhanh ở nhiều khu
vực. Các thành tựu kinh tế làm nổi bật lên vị thế và khả năng của chính quyền
Tổng thống Putin và mở đường cho cuộc cải cách trong tương lai. Đến năm
2001, Nga đã có dấu hiệu tăng trưởng kinh tế trong năm thứ ba liên tiếp. GDP
năm 2000 ở mức khoảng 251 tỷ USD, theo ước tính chính thức, GDP năm
2001 tăng 3 đến 4% và được ổn định trong các năm 2002 đến 2004. Những
con số này lạc quan hơn nhiều so với tăng trưởng kinh tế của những năm
1990. Mặc dù giá dầu cao là nguyên nhân quan trọng, nhưng nền kinh tế phát



triển hơn là nhân tố chủ yếu quyết định tăng trưởng GDP. Sản lượng của công
nghiệp tăng mạnh là 9% năm 2000 so với 8.1% năm 1999. Tuy nhiên tăng
trưởng GDP trên đầu người hiện nay mới chỉ đạt ở mức 1.707 USD, thấp hơn
mức có thể đạt được của một với dân trí cao và tài nguyên phong phú như
Liên Bang Nga.
Các nhà làm luật đặc biệt quan tâm đến những rủi ro của nền kinh tế,
đáng kể nhất là tình trạng lạm phát. Đến giữa năm 2001, lạm phát ở mức
23,7% hàng năm, cao hơn nhiều so với chỉ tiêu phấn đấu của nước này là 14%
và tiếp tục ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của đồng Rup. Sự phá giá kinh
khủng của đồng Rup vào năm 1998 đã nâng đỡ khả năng cạnh tranh cho các
nhà sản xuất Nga.
Ước tính tổng đầu tư nước ngoài ở Nga hiện nay khoảng 32 tỷ USD.
Mxy là nước đầu tư lớn nhất tại Nga, sau đó Đức, tuy nhiên đầu tư của Mỹ
chỉ khoảng 7 tỷ USD, tương đương với mức đầu tư tại Costa Rica. Nhưng vẫn
còn những dấu hiệu lạc quan sẽ gia tăng đầu tư. Nhiều công ty của Mỹ với
mục tiêu dài hạn tại Nga đang bắt đầu quay trở lại và có kế hoạch mở rộng
hoạt động. Vào nửa đầu năm 2001 những tập đoàn lớn của Mỹ như General
Motors và Ford đã đầu tư trực tiếp lớn vào Nga. Tỷ giá tín dụng của GoR tăng
lên vào tháng 7 năm 2001, lên đến mức khiêm tốn nhất của trước cuộc khủng
hoảng 1998. Standard and Poor đã đưa khoản nợ dài hạn của Nga "B-" lên
thành "B", và nợ ngắn hạn từ "C" lên "B". S và P có những quyết định này
dựa trên sự gia tăng tỷ lệ tăng trưởng kinh tế của Nga. Tuy nhiên, sự yếu kém
của hệ thống ngân hàng Nga trực tiếp ảnh hưởng mạnh đến sự tăng trưởng
thương mại, đặc biệt với những doanh nghiệp vừa và nhỏ. Những người gửi
tiền tiềm năng vẫn luôn nghi ngờ ngân hàng, và rõ ràng thiếu cả sự quan tâm
lẫn hiểu biết những khoản cho vay nhỏ của các ngân hàng.
Sức mua hàng của người tiêu dùng càng gia tăng, sau khi thu nhập cá
nhân giảm 30% do hậu quả cuộc khủng hoảng năm 1998. Việc sử dụng
phương thức hàng đổi hàng đã từng chiếm khoảng 70 đến 80% tổng số giao



dịch của Nga, đã giảm mạnh do hệ thống tiền tệ có khả năng thanh khoản trở
lại.
Đánh giá về các lĩnh vực tăng trưởng chủ yếu: Công nghiệp dầu khí gas
được coi là ngành đi đầu cả về quy mô thị trường và tiềm năng tăng trưởng
không chỉ đơn giản bởi giá dầu tiếp tục cao mà còn vì các nguồn tài chính
mới, như các dự án đầu tư phương tây và các dự án về đường dẫn dầu tăng
lên. Viễn thông có doanh số lớn thứ hai về triển vọng đầu tư, Nga có nhu cầu
mạnh để hiện đại hoá cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc, và ngành này đang mở
thông qua tư hữu hoá, gia tăng cạnh tranh và thu hút đầu tư nước ngoài. Nhu
cầu của người tiêu dùng về máy tính và công nghệ có liên quan ngày càng
lớn. Tuy nhiên thu nhập dành cho người tiêu dùng ngày càng thấp, vì thế phần
cứng máy tính sẽ chỉ giới hạn ở những người tiêu dùng là doanh nghiệp. Nếu
thu nhập tiếp tục tăng, nhu cầu về các sản phẩm tiêu dùng có thể tăng mạnh,
mặc dù cạnh tranh của Châu Âu và các nguồn khác rất mạnh.
Có thể có sự gia tăng doanh số bán lớn trong những khu vực như thiết
bị hầm mỏ và xây dựng, thiết bị tự động, máy bay, thiết bị nông nghiệp và chế
biến thức ăn những nành này bị ảnh hưởng do khó khăn về tài chính từ các tổ
chức tín dụng xuất khẩu của Nga và trong một số trường hợp, cả những hàng
rào điều tiết của Chính phủ.
Thực hiện cải cách và tăng trưởng kinh tế hợp lý, Nga có khả năng trở
thành một thị trường cho thiết bị công nghiệp và các dịch vụ cơ khí của Mỹ vì
những mặt hàng này cần thiết để nâng cấp công nghiệp và nông nghiệp của
Nga. Trong thời gian các ngành như nhôm, thép, thiết bị giao thông, chế biến
thực phẩm và lâm sản có thể có dòng tiền hiệu quả và có triển vọng cho
thương mại và đầu tư, trong dài hạn, nhu cầu về sản phẩm dịch vụ của Mỹ
như thiết bị nông nghiệp và công nghệ chế biến thực phẩm, đặc biệt khi các
vấn đề ruộng đất đã được giải quyết. Về ngắn hạn, có nhu cầu về thực phẩm
bao gồm thịt gia cầm, thịt đông lạnh, và thịt đã qua chế biến, cá, cạc mặt hàng
hải sản, hoa quả tươi và thức ăn cho vật nuôi. Người ta hy vọng rằng với tiến



trình xây dựng chương trình hỗ trợ lương thực của Mỹ ở Nga, những mặt
hàng sau và nông sản sẽ có tiềm năng xuất khẩu tốt: lúa mỳ, bột mỳ, đậu
nành, đồ ăn và bánh đậu nành, các hạt thức ăn gia súc và hạt giống.
Đánh giá về thực trạng và triển vọng tài chính và ngân sách của Liên
Bang Nga: Nga đang thặng dư khoảng 280 tỷ Rup (9,6 tỷ USD) trong tổng
ngân sách năm 2000 là 1,93 tỷ Rup (40 tỷ USD). Các nhà sản xuất dầu mỏ
của Nga mang lại nguồn thuế lớn, và giá dầu thế giới cao cho phép các công
ty này có được lợi nhuận khổng lồ và thường trả thuế cao. Ước tính nguồn thu
ngân sách Nhà nước đạt mức 49,7 tỷ USD vào năm 2002, 54,86 tỷ USD vào
năm 2003 và khoảng 86 tỷ USD vào năm 2004.
Khoảng 14 tỷ USD tương đương 35% ngân sách năm 2001 được phân
bổ để trả khoảng 144 tỷ USD nợ nước ngoài, trong đó gồm cả 48 tỷ USD Nga
nợ Câu lạc Paris.
2.2.2. Các thủ tục và chấp nhận nhập khẩu chè tạI thị trường LB Nga
• Về quản trị nhập khẩu chè:
• LB Nga áp dụnh hệ thống pháp lý để quản lý nhập khẩu chè gồm q+
Luật Liên bang (được thông qua tháng 1/1999 )
+ Luật về các biện pháp bảo vệ lợI ích của liên bang Nga trong hoạt
độnh ngoại thương (được Lưỡng viện thông qua 14/4/1998 ).
+ Luật về “Điều hành Nhà nước về hoạt động ngoại thương”
+ Luật Liên bang về ngân hàng và hoạt động của ngân hàng (được
thông qua năm 1996 ).
+ Luật thống nhất thuế quan mớI (có hiệu lực từ 1/1/2001 )
+ Luật sửa đổI về chứng nhận sản phẩm hàng hoá và dịch vụ của Nga
( có hiệu lực từ 31/7/1998 )
+ Luật HảI quan LB Nga
+ Luật bảo hộ quyền sở hữư trí tuệ ( có hiệu lực từ 1992 )
+ Luật thuế doanh nghiệp



Hệ thống pháp luật nêu trên của LB Nga đã tạo lập khung khổ pháp lý
cho các hoạt động giao dịch thương mại , thủ tục nhập khẩu , thanh toán , thuế
và các biện pháp phi thuế để quản lý hoạt động nhập khẩu hàng hoá nói chung
, mặt hàng chè nói riêng.
Các cơ quan hành chính điều hành và quản lý nhập khẩu chè gồm : Bộ
phát triển Kinh tế và Thương mại Nga , Bộ Nông nghiệp , Tổng cục Hải quan
Nga, Uỷ ban tiêu chuẩn quốc gia Nga.
• Hệ thống chấp nhận nhập khẩu :
LB Nga áp dụng hệ thống “ Giấy bảo đảm “ và “ Giấy chứng nhận tiêu
chuẩn “ do Uỷ ban tiêu chuẩn quốc gia Nga và Bộ Nông nghiệp Nga cấp để
làm thủ tục thông qua nhằm kiểm soát nhập khẩu chè vào thị trường Nga .
LB Nga cũng chấp thuận nhập khẩu chè theo khu vực gửi hàng , nhập
khẩu chè qua nước thứ ba và chấp thuận thanh toán liên quan đến các phương
thức thanh toán đặc biệt như : hàng đổi hàng , thanh toán ứng trước , thuê
mua (Leasing) ,ký phiếu.
* Các quy định của LB Nga về thủ tục nhập khẩu chè
- quy định về nhãn mác bao bì : Các lô hàng chè vận chuyển tới
Nga phải được ghi nhãn mác bằng tiếng Nga, được đóng gói theo
khối lượng thể tích hoặc trọng lượng bằng bìa các tông và hộp gỗ
thưa , hoặc hàng rời chở container tuỳ theo hợp đồng ngoại thương
giữa nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu ( chè đóng bao trọng lượng
60 kg , chè đóng gói dướI 3 kg , chè phải đóng bằng màng mỏng
trong chân không hoặc bằng túi giấy nến vớI trọng lượng từ 50-250
kg)
- Bao bì bên ngoài phảI có mác của ngườI gửI hàng, mác của cảng
và cần được đánh số theo đúng phiếu đóng gói, tên hợp đồng
ngoạI thương cũng như phảI được ghi trên bao bì bên ngoài lô
hàng.



- Bao bì sản phẩm chè (bao bì bên trong) phảI có nhãn sinh thái ,
xuất xứ chè, chủng loạI chè , dạng sản phẩm chè theo hệ thống
tiêu chuẩn qui định của Uỷ ban tiêu chuẩn quốc gia Nga
- Qui định về trị giá và thanh toán: Nhà xuât khẩu chè cần ghi giá
bằng đồng usd vớI giá CIF một cảng lớn hoặc giá CIF moscow
( các cảng và hảI cảng lớn của nga có thể tham khảo trên các
trang webs).Tất cả các giao dịch thương mạI bằng ngoạI tệ mạnh
tiến hành vớI các công ty hoặc tổ chức của nga phảI được tiến
hành qua các ngân hàng thương mạI được phép của chính phủ.
- Qui định về hoá đơn thương mạI : hoá đơn thương mạI phảI bao
gồm các nộI dung sau:1. nước xuất xứ;2 dạng sản phẩm đóng
gói; 3 mác và số lượng bao bì; 4 trọng lượng bao bì(tịnh ,bao bì,
tổng trọng lượng); 5 số lượng và mô tả hàng hoá ; 6 giá đơn vị và
tổng giá trị chuyến hàng; 7 giá bán cho ngườI mua; 8 địa diểm
xuất phát cuốI cùng của nước xuất khẩu ra ngoài và cảng của
nga; 9 vân đơn; 10 phiếu đóng gói; 11 phiếu hàng; 12 giấy chứng
nhận bảo hiểm.
- Nhà xuất khẩu phảI cung cấp ít nhất bảy copy hoá đơn thương
mạI khi làm thủ tục hảI quan( tương ứng vớI số bản qui định
trong hợp đồng, qui định cũng cần phảI phù hợp); trong đó
vận đơn cần ít nhất ba bản copy. phiếu đóng gói cần sáu bản
copy .phiếu hàng : mỗI kiện, bao hang phảI có 4 bản copy.
- Giấy chứng nhân tiêu chuẩn : bắt buộc các nhà xuất khẩu chè
khi đưa hàng vào thị trường nga phảI có giấy chứng nhận tiêu
chuẩn chất lượng và an toàn , vệ sinh thực phâm, đủ tiêu
chuẩn do Uỷ ban tiêu chuẩn quốc gia qui định.Trong đó, giấy
chứng nhận vệ sinh thực phẩm của chè do cơ quan có thẩm
quyền của nước xuất xứ cấp ,giấy chứng nhận chè an toàn



công nhận lô hàng chè đã tuân thủ những tiêu chuẩn an toàn
của nga co thể được cấp trước khi xuâts khẩu tạI công ty giám
định SGS hoặc khi hàng tớI nga qua uỷ ban tiêu chuẩn quốc
gia nga cấp.các giấy chứng nhận này bắt buộc phảI có khi làm
thủ thục thông quan chè xuất khẩu vào nga.

2.2.3. Đặc điểm và tập quán tiêu dùng chè của LB Nga
- Chè là một loạI đồ uống thông dụng nhất của ngườI nga
vớI khoảng 98 % dân số nga uống chè, trong vìa thập khỉ
qua, chè đang ngày càng khẳng định vị trí là loạI đồ uống
được ưa chuộng nhất ở nga vớI những tác dụng ưu việt
như chữa bệnh ,bồI bổ sức khoẻ….Chè là loạI đồ uống
duy nhất được chính phủ nga đưa và danh mục các mặt
hang tiêu dùng thiết yếu là mặt hàng chiến lược ngang vớI
muốI, dầu ăn và dự trữ quốc gia đề phòng chiến tranh,
thiên tai.
- Nga là một trong 10 nước tiêu dùng chè nhiều nhất thế
giói và nga xếp vào vị trí thứ 3 về tiêu thụ chè lớn nhất thế
giới. Tiêu dùng chè bình quân đầu ngườI o nga đã tăng từ
0,56 kg/ngườI –1994 lên 1,01 kg/ ngườI –1997 và 1,1 kg/
person từ sau năm 2000 tớI nay.Tốc độ tăng trưởng nhu
cầu tiêu thụ chè của thịt rường nga bình quân 11,3 %/ năm
trong 10 năm qua; vớI nhịp độ tăng trưởng nhu cầu khá ổn
định, tổng lượng chè tiêu thụ của thị trường nga khoảng
150 ngàn tấn/ year, trị giá khoảng trên 250 triệu usd/ năm.
KhốI luợng chè tiêu thụ tạI nga các năm gần đây cụ thể
như sau:



170

165

160

155
volume
150

145

140
97 98 99 2000 2001 2002

Thị trường nga ưu chuộng và nhập khẩu chè chủ yếu từ ẤN ĐỘ,
SRILANCA, CHINA,VIET NAM, INDONESIA.Thị hiếu tiêu dùng chè của
ngườI nga rất đa dạng. Hiện nay trên thế giớI có khoảng 3000 loạI nhãn hiệu
chè khác nhau ( chè xanh và chè chế biến).Trong đó ngườI nga tiêu dùng trên
1000 loạI chè cá nhã hiệu khác nhau.Chè đen là loạI chè tiêu dùng phổ biến
nhất và truyền thống ở nga chiếm tớI 90 % tổng lượng chè tiêu dùng. Nhu cầu
tiêu thụ các loạI chè chất lượng cao và giá đắt đang tăng nhanh ở nga trong
những năm gần đây và chiếm khoảng 5% tổng lượng tiêu dùng (chè xanh
1%,chè khác 4%).Cơ cấu thị phần chè như sau:

chè đen
chè xanh
chè clc
chè khác

Thị trường nga đang có sự biến động mạnh về nhu cầu thị hiếu các loạI
nhãn mác chè vớI xu hướng chung là thị phần của nhóm chè chế biến có chất
lượng cao và đắt tiền như các loạI chè sạch , chè chữa bệnh…sẽ tăng nhanh,
thị phần của chè đen thông dụng sẽ giảm xuống tương ứng.Một số nhãn hiệu



ưu chuộng nhất của các công ty “priness nari”, princess gita”,” princess
kandy”, “ princess java”, vớI thị phần khoảng 30%.Thị trường nha đang rất ưa
chuộng các loạI chè đóng gói giá tuy cao nhưng có hương vị phù hợp và tiện
dung nên ngườI nga ưa dùng. Tiêu thụ chè gói ơ nga năm 99-2000 tăng
10-12%, năm 2002 tăng tớI 52% và chè gói trong những năm tớI sẽ chiếm tỉ
trọng lớn trong tổng lượng tiêu thụ chè ở nga.
2.2.4.Kế hoạch hoá và phân phốI sản phẩm chè tạI thị trường LB Nga
Về hệ thống phân phốI chè trong nước thông qua kênh phân phốI như
sau: (lưu ý lượng chè sản xuất chỉ đáp ứng 1% tổng nguồn cung)
Các nông trại nhà máy chế biến các công ty tm đầu mối
bán buôn cửa hàng ,siêu thị bán lẻ
Các đạI lí
Các ki ốt, cửa hàng bán buôn
và bán lẻ

2.2.5.Về hệ thống phân phốI chè nhập khẩu tạI nga:
1.phân phốI trực tiếp không qua nước thứ 3 vớI hình thức thông qua
các trung tâm thu mua và phân phốI qua các trung tâm bán lẻ, qua các chợ
giờI,các ki ốt. Phân phốI trực tiếp từ nhà xuất khẩu đến các nhà máy chế biến
chè của nga.Phân phốI từ nhà xuất khẩu qua các công ty nhập khẩu chè của
nga(ex: “qrimi trade”,”may tea”, “lisma”)
các kênh phân phốI chính:* nhà XK( nước xuất xứ) các nhà máy chế biến

các công ty nhập khẩu của nga

các trung tâm bán buôn các đạI lí

các siêu thị, ki ốt, cửa hàng
Nhà xuất khẩu các siêu thị



(nước xuất xứ) các công ty kinh doanh thực phẩm (buôn,lẻ)
tập đoàn international corporation unilever
* phân phốI gián tiếp qua nước thứ 3 thông qua các công ty nước ngoài rồI
đưa vào nga qua các chợ trờI và ki ốt.
2.2.6.Tiếp cận và khuyến mãi chè tạI nga
• về thông tin thị trường có thể tìm hiểu qua các nguồn : hộI chợ, triển lãm,
thương vụ việt nam tạI nga, trung tâm nghiên cứu thị trường chè tạI nga,
hiệp hộI các nhà sản xuất
• về đốI tác chọn lựa: các công ty nhập khẩu lớn của nga( qrimi trade,may
tea, lisma); các công ty sản xuất chế biến chè của nga;các công ty kinh
doanh tổng hợp có kinh doanh chè; các siêu thị, chợ giờI, các ki ốt ở nga
• về tập quán kinh doanh: chủ yếu khốI lưọng chè kinh doanh là chè đen chế
biến sẵn, chè chế biến chất lượng cao và chè thuốc; chè xanh ít xuất hiện
• về quảng cáo thông qua radio ,truyền hình,sách báo phim , áp phích,
internet….hoặc thông qua các hộI chợ, triển lãm thương mạI
2.2.7. Chiến lược và chính sách nhập khẩu
Chiến lược là nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thiết yếu của
ngườI tiêu dùng trong nứoc, do nga chỉ sản xuất đủ đáp ứng 1% nhu cầu và
dự trữ quốc gia đề phòng chiến tranh và thiên tai; cung cấp nguyên liệu cho
các công ty nộI địa chế biến đóng gói chè đáp ứng nhu cầu đa dạng của ngườI
tiêu dùng trong nước.
Chính sách nhập khẩu chè là khuyến khích nhập khẩu, không áp dụng biện
pháp hạn chế toàn phần và từng phần ,hỗ trơ các nhà máy chế biến đóng gói
chè nộI địa để khuyến khích nhập chè rờI ,hạn chế nhập chè gói; đánh thuế
nhập khẩu chè cao buộc ngườI tiêu dùng nga phảI trả giá cao cho loạI đồ
uống thiết yếu.

2.2.8.Các yếu tố ảnh hưởng tớI biểu giá chè tạI nga



Có 5 yếu tố cơ bản tác động vào biểu giá chè của nga đó là:

• Biến động giá chè trên thị trường thế giớI do tính thờI vụ và do hiện tượng
đầu cơ.

• Sự tăng trưởng nhu cầu nhanh(10-12%) và xu hướng tiêu dùng chè gói ,
chè chất lượng cao tăng nhanh là yếu tố hàng đầu tác động đến sư tăng giá
chè tạI nga, nhất la chè gói, chè chất lượng cao ; dẫn đến phân hoá nhu cầu
và sự biến thiên giá cả chè: tạI nga giá chè gói, chè chất lượng cao đắt gấp
2 lần chè rờI và chè bình dân.

• Thuế nhập khẩu chè và thuế VAT đốI vớI chè nhập khẩu vào nga quá cao
cũng tác động đến biểu giá

• Dự trữ quốc gia của nga về mặt hàng chè cũng tác động nhưng không lớn
lắm tớI giá chè tạI nga.

• Hiện tượng đầu cơ tích trữ chè của các một số thành phần cũng gây nên sự
méo mó về cung cầu và giá cả chè.

2.2.9.Rào cản thương mạI tạI thị trường chè LB Nga

Rào cản về chính sách phân biệt đốI xử: phần lớn các nước xuất khẩu
chè vao thị trường nga đều thuộc nhóm các nước đang phát triển và kém phát
triển trong đó các nước này được hưởng thuế suất ưu đãi nhập khẩu chè vào
nga vớI mức thuế suất nhập khẩu bằng 50% thuế suất cơ sở trước thàn 4/1996
và bằng 75% mức thuế suất cơ sở sau thanh 4/1996 ,các nước này gồm có: ấn
độ, srilanca.indonesia, china, viet nam, một số nước kém phát triển như lào
cambodia, băngladet,…thì được miễn thuế nhập khẩu vào nga. ĐốI vớI các
nước thuộc nhóm có chế độ tốI huệ quốc vớI nga được hưởng thuế suất nhập
khẩu cơ sở. ĐốI vớI các nước không có chế độ tốI huệ quốc vớI nga phảI chịu
thuế nhập khẩu chè gấp hai lần thuế suất cơ sở

Rào cản thuế quan nhập khẩu vào nga: nga áp dụngcả thuế nhập khẩu phần
trăm và thuế phi phần trăm( tuyệt đốI) đốI vớI chè nhập khẩu.Tuy nhiên chính



phủ nga đang có những điều chỉnh mức thuế nhập khẩu theo hướng đơn giản
hoá cơ cấu thuế và giảm mức thuế tốI thiểu . ĐốI vớI việt nam, các sản phẩm
chè xuất xứ việt nam thì qui định như sau:

• trước ngày 4/1996 thuế suất cơ sở đốI vớI chè đen, chè xanh( hàng rờI hay
đóng gói dướI 3 kg) là 20 %, mức thuế ưu đãi bằng 50 % mức cơ sở.Thuế
VAT là 18 %.

• Giai đoạn 5/1996 đến 12/2000: thuế suất cơ sở chè đen, chè xanh là 20 %,
ưu đãi bằng 75 % mức cơ sở ,VAT 18%

• Giai đoạn từ 1/1/2001 đến nay : thuế suất cơ sở là 10 % ưu đãi 75 % và
VAT 18 %.

2.2.10. Thực trạng cung - cầu và các xu hướng đối với mặt hàng chè
tại LB Nga

- Thực trạng nhu cầu và cung ứng: Tổng nhu cầu tiêu dùng chè các loại
của LB Nga khoảng 14-150 nghìn tấn/năm. Trong đó, sản xuất chè hàng năm
của Nga chỉ đáp ứng khoảng 1% nhu cầu nên khối lượng nhập khẩu khá lớn,
khoảng 130-140 nghìn tấn/năm.

Tiêu thụ chè và nhập chè của LB Nga thời kỳ 1992-2004 như sau:



Bảng: Tiêu thụ và nhập khẩu chè của LB Nga thời kỳ 1993-2003

Năm Tổng mức tiêu thụ (nghìn tấn) Khối lượng chè NK (nghìn tấn)
Liên xô cũ (CLS) LB Nga Liên xô cũ (CLS) LB Nga
1993 1921 1441 192 144
1994 131 98,0 131 98,0
1995 161 121 161 121
1996 170 127,5 154 115,5
1997 197 147,7 197 147,7
1998 178 133,5 184 138
1999 160 120 188 141
2000 180 135 201 151
2001 200 150 217 163
2002 - 160 - 160
2003 - 165 - 165
ước

Ghi chú: (1): Theo thống kê của EIU tiêu thụ và nhập khẩu chè của LB
Nga chiếm khoản 75% của CLS (các nước thuộc Liên Xô cũ)

(2): Từ sau năm 1998, nhập khẩu chè của LB Nga lớn hơn tiêu thụ
trong năm để dự trữ.

Nguồn: - EIU: World Commodity Profile food, feedstufy and beverage
1997, 1998, 2000, 2001.

- FAO: Global Commodity Market 1999; Commodity Market Revew,
1999 - 2000.

- FAO: Commodities and Trade, 2003

- Cơ cấu nhu cầu trong nội bộ chủng loại hàng chè tại Nga:

+Chè đen: 90%



+ Chè xanh: 10%

+ Chè chế biến chất lượng cao, chè thuốc: 5%

+ Các loại chè khác: 4% (như Lipton, Beseda…)

Tổng cộng: 100%

- Xuất xứ, khối lượng (hoặc giá trị) chè nhập khẩu.

+ Ấn Độ, Srilanka, Inđônêxia, Trung Quốc chiếm 48% năm 1991 và
tăng lên khoảng 95% vào năm 1999, giảm xuống còn 90% vào năm 2001 -
2004.

+ Việt Nam chiếm 49,9% năm 1991, giảm xuống còn 2,1% vào năm
1999, tăng lên 7% vào năm 2001 và 8% vào năm 2003.

+ Các nước khác chiếm tỉ trọng còn lại tương ứng trong các năm.

Như vậy, trước năm 1991, Việt Nam là nước xuất khẩu chủ yếu chè
vào thị trường Liên Xô cũ, sau khi Liên Xô tan rã, Việt Nam mất vị trí là đối
tác số một xuất khẩu chè vào Nga, từ 1992 - 1997 khối lượng chè của Việt
Nam xuất khẩu sang Nga khoong đáng kể, từ sau năm 1999 Việt Nam đã từng
bước khôi phục được xuất khẩu chè sang LB Nga và từ sau năm 2001 là nước
đứng thứ ba (sau Ấn Độ và Srilanka) trong số các nước xuất khẩu chè hàng
đầu vào thị trường Nga.

- Dư báo nhu cầu và xu hướng biến đổi cơ cấu nhu cầu trong nội bộ
chủng loại hàng chè ở Nga thời kỳ tới năm 2010: Tổng khối lượng tiêu thụ
khoảng 170 nghìn tấn/năm, trong đó:

+ Chè đen khoảng 144 - 146 nghìn tấn/năm (85%)

+ Chè xanh khoảng 1.500 - 1.700 tấn/năm (0,8 - 1%)

+ Chè chất lượng cao (chế biến sâu): 16 - 17 nghìn tấn/năm (10%)

+ Các loại chè khác: 4000 - 5000 tấn/năm (3-4%)



- Đánh giá quan hệ tổng cung - cầu trong nước.

+ Tổng cung: 1.500 - 2000 tấn/năm

+ Tổng cầu: 170 nghìn tấn/năm

+Cân đối tổng cung - tổng cầu" - 168 nghìn tấn/năm

+ Nhu cầu nhập khẩu bù đắp thiếu hụt: 99%

+ Nhập khẩu: 165 - 175 nghìn tấn/năm (Tuỳ theo yêu cầu của dự trữ
quốc gia mặt hàng chè hàng năm).

- Khả năng thanh toán: Từng bước được cải thiện tích cực vì chè là mặt
hàng nhập khẩu có tính chiến lược của Nga.

2.3 ĐÁNH GIÁ ĐỐI VỚI SẢN PHẨM CHÈ VIỆT NAM XUẤT KHẨU
SANG THỊ TRƯỜNG NGA.

2.3.1 NHỮNG THUẬN LỢI.

Các doanh nghiệp việt nam khi thâm nhập vào thị trường nga có nhiêù thuận
lợI, do nga là nước nhập khẩu tớI 99% tổng lượng cầu trong nước và là một
trong ba nước nhập khẩu chè hàng đầu thế giớI vớI tốc độ tăng nhu cầu cao
10-12 %. Cũng cần lưu ý thêm chè là mặt hàng tiêu dùng thiết yếu và rất phổ
biến vớI dân số đông gần 150 triệu ngườI, hàng năm nhập khẩu 160-170 ngàn
tấn vì vậy thị trường nga là thị trường rất tiềm năng cho các doanh nghiệp
xuất khẩu chè của việt nam.Khi thâm nhập vào thị trường nga các doanh
nghiệp việt nam cũng cần quan tâm tớI thị hiếu của ngườI tiêu dùng nga.Thị
hiếu tiêu dùng khá tập trung vớI 90% chè đen tiêu thụ,yêu cầu của thị trường
nga không quá khắt khe về thêu chuẩn vệ sinh an toàn thưc phẩm và tiêu
chuẩn môi trường nên rất thuận lợI cho các nhà xuất khẩu việt nam vì nó phù
hợp vớI chủng loạI và năng lực sản xuất, chế biến , bảo quản chè của các
doanh nghiệp việt nam hiện nay.Mặc dù các doanh nghiệp sản xuất chế biến
chè xuất khẩu của việt nam chưa tạo được các thương hiệu và nhãn mác sản



phẩm chè nổI tiếng thế giớI nhưng chi phí sản xuất chè của việt nam tương
đốI thấp và chính phủ nga đang khuyến khích nhập khẩu chè đen hàng rờI và
hỗ trợ các doanh nghiệp nộI địa chế biến đóng gói chè nên các doanh nghiệp
việt nam có cơ hộI đẩy mnạh xuất khẩu chè vao thị truờng nga. Đó là những
thuận lợI cho các doanh nghiệp việt nam khi thâm nhập vào thị trường nga,
tuy nhiên bên cạnh những thuận lợI các doanh nghiệp xuất khẩu chè việt nam
cũng gặp những khó khăn nhất định.

2.3.2. NHỮNG KHÓ KHĂN

Những khó khăn đến từ khả năng thanh toán của các doanh nghiệp
nhập khẩu chè của nga.Khả năng thanh toán của các doanh nghiệp nhập khẩu
chè của nga còn nhiều hạn chế so vớI các nhà nhập khẩu chè của một số nước
mạnh như mĩ, anh, hay australia.. thì không bằng.

Một khó khăn nữa về phía thị trường và việc thành lập các kênh phân
phốI cho các doanh nghiệp xuất khẩu chè của việt nam và tình trạng bị ép giá,
cạnh tranh tạI thị trường nga.Thị trường chế biến ở nga bị chi phốI và khống
chế bởI 5 công ty lớn nên các doanh nghiệp việt nam khó tạo lập được hệ
thống phân phốI chè sâu rộng tạI nga mà buộc phảI xuất khẩu cho các công ty
lớn của nga nên dễ bị ép giá ( khi bị ép giá mạnh các doanh nghiệp việt nam
lạI phảI xuất sang nước thứ 3 gây thiệt hạI về lợI nhuận).

Một khó khăn nữa khi xuất khẩu chè vào nga đó là rào cản về thuế
quan, nga áp dụng mức thuế nhập khẩu ở mức cao 10% và thuế VAT là 18
%,cùng vớI chính sách bảo hộ như đã đề cập ở phần trứoc ,chính phủ nga bảo
hộ sản xuất chế biến đóng gói chè cho các doanh nghiệp nộI địa bằng việc thu
lệ phí hảI quan rất cao (800 Ecu/ton) đốI vớI chè gói (loạI chè đang có xu
hướng thịnh hành nhất ở nga).VớI mức thuế và phí cao như vậy doanh nghiệp
việt nam sẽ gặp nhiều khó khăn. Trong những khó khăn trên thì khó khăn
trong việc tìm kiếm thị trường tiêu thụ chè tạI Nga và tạo lập kênh phân phốI
là những khó khăn lớn nhất mà các doanh nghiệp xuất khẩu chè của việt nam


Luan van tot nghiep quan tri kinh doanh quoc te (66).doc

Luan van tot nghiep quan tri kinh doanh quoc te (66).doc

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Luan van tot nghiep quan tri kinh doanh quoc te (66).doc

Similar to Luan van tot nghiep quan tri kinh doanh quoc te (66).doc (20)

More from Nguyễn Công Huy

More from Nguyễn Công Huy (20)

Luan van tot nghiep quan tri kinh doanh quoc te (66).doc