SlideShare a Scribd company logo
1 of 137
SE en BIM
  Cruciaal voor succesvole
    ketensamenwerking
           Kansen en knelpunten

Jan Pieter Eelants, dagvoorzitter
Arjan Visser, moderator

#CROWcollege en #INCOSE_NL


                   InfraTech 2013 | CROW College
SE               +                   BIM



                 +

     InfraTech 2013 | CROW College
Waarom ook al weer?
•   Transparantie?
•   Vastleggen beslissingen?
•   Consistente specificaties?
•   ….

             Betere ketenintegratie
                    InfraTech 2013 | CROW College
Waarom betere ketenintegratie?
• Gebruiker en functioneren van het bouwobject
  moeten centraal gesteld worden in het
  ontwikkelproces
• Overstijgt traditionele dienstenpakket van de
  verschillende disciplines in het bouwproces



                 InfraTech 2013 | CROW College
Programma
tijd    onderwerp
13h10   Introductie SE kubus. Cees Michielsen
13h30   Een beter SE proces met BIM? Hans Hoeber en Gerwin Duine
14h05   Systems Engineering en BIM implementatie bij BAM. Ton Buijink
14h45   Pauze
15h00   Wil de echte Systems Engineer nu opstaan? Tufail Ghauharali
15h35   Een voorbeeld van werken met de SE kubus. Cees Michielsen
16h10   Hoe gaan we verder? Afsluitende bespiegeling door Jan-Pieter Eelants
16h30   Afsluiting en netwerkborrel




                             InfraTech 2013 | CROW College
De SE kubus:

 Een korte introductie

    Cees Michielsen
INCOSE-NL & R&D studio




     InfraTech 2013 | CROW College
Organiseren
1. Beschouw vanuit het project, product =WAT
2. Welk Proces geschikt is = het HOE
3. En WIE dit het beste kan.

  WAT    HOE    WIE




                 InfraTech 2013 | CROW College
De basis kubus




  InfraTech 2013 | CROW College
Wat, focus en diepgang




      InfraTech 2013 | CROW College
Wat: per niveau expliciet vastleggen
 translate                 deliver
 Specificeren eisen   Verificatie en Validatie


    Ontwerpen                Integratie


 Beslissen en Eisen                                      Baseline
                             Acceptatie
      afleiden
                                                         vastleggen
                                                         in BIM
                         InfraTech 2013 | CROW College
HOE: SE proces & fasering




       InfraTech 2013 | CROW College
Wie: rollen en competenties
1.    Systemeigenaar
2.    Systeemontwerper                            INCOSE-NL SIG gww
                                                  SE: Rollen en competenties
3.    Systeem analist
4.    Verificatie & Validatie engineer
5.    Operationeel ontwerper
6.    Raakvlakmanager
7.    Omgevingsmanager
8.    Technisch manager
9.    Configuratiemanager
10.   Proces manager        InfraTech 2013 | CROW College
Combineren WWH
Per fase vooruit kijken
vanuit het wat
naar het hoe
en door wie.



                   InfraTech 2013 | CROW College
Voorbeeld
In de ontwikkelfase, na de keuze om een mobiliteitsprobleem op te
lossen met de beslissing een brug te realiseren. Hier worden eisen
opgesteld aan een brug (door diverse rollen), de brug op dat
niveau ontworpen (door operationeel ontwerper), geverifieerd e.d
(door V&V engineer) en de baseline vastgelegd door acceptatie van
het ontwerp en de eisenset (door de systeemeigenaar) in een BIM




                        InfraTech 2013 | CROW College
Samenvattend
•   Kijk vooruit
•   Plan
•   Organiseer
•   Doe (SE)
•   Leg vast (BIM)


                     InfraTech 2013 | CROW College
Een beter SE proces met BIM?
 “het specificeren en ontwerpen van
 infrastructuur volgens SE met BIM”

               Hans Hoeber
               Gerwin Duine




        InfraTech 2013 | CROW College BIM-SE
Inhoud
• Centrale vraag: Wat is de meerwaarde van BIM voor het SE proces?

• Aan de hand van:
    –   Het SE proces
    –   Definitie BIM
    –   Doel BIM in SE projecten
    –   Toepassing BIM in SE projecten: Hoe dan?
    –   Bereikte verbeteringen




                                  InfraTech 2013 | CROW College
Het SE proces
• Werkproces voor alle stappen van eerste idee bij OG tot in gekozen
  detailniveau ontworpen systeem inclusief realisatie
• Specificaties én ontwerp!
                         Eisen Analyse
                         - probleemanalyse
                         - doelstellingen
                         - scope
                         - raakvlak en aspect eisen       Eisen loop


      Input                                                  Functie Analyse
      - Klant wensen en eisen                                - functies opstellen                                          Output
      - randvoorwaarden                                      - functionele eisen                                           - vraagspecificatie
      - normen, beleid                                       - functievervullers (objecten)                                - referentieontwerp

                                                                                              Ontwerp loop


                                                                                                   Ontwerp Synthese
                                            Verificatie                                            - objecten
                                                                                                   - geometrisch ontwerp
                                         Validatie                                                 - ontwerpvarianten

                                                      InfraTech 2013 | CROW College
Bouwwerk Informatie Model
• Informatie over het systeem
• Object gebaseerd model met informatie over product, tijd en/of kosten van
  het systeem




• Het systeem is het infrastructurele werk
• SE informatie onderdeel van het Informatiemodel

                            InfraTech 2013 | CROW College
Waarom BIM in het SE proces?
Het beter managen van SE informatie door:
•   Betere presentatie van informatie
•   Betrekken stakeholders
•   Wijzigingen sneller verwerken
•   Traceerbaarheid en delen van informatie (life-cycle)
•   Raakvlakken beter beheersbaar
•   Betere ontwerp synthese en trade-off’s
•   Integraliteit team (specificeerders en ontwerpers)



                              InfraTech 2013 | CROW College
Hoe dan?
•   ‘BIM-SE’ door het samenbrengen van tekstuele en grafische SE informatie om te
    ontsluiten naar een doelgroep
•   Informatie Management




                                InfraTech 2013 | CROW College
Tekstuele informatie
• Beheer in web-based database: Relatics, SmarTeam/FS
• Document management systeem: Box, Dropbox, Sharepoint




                         InfraTech 2013 | CROW College
Grafische informatie
•   Revit, Allplan, Microstation MX, Civil3D, GIS




                                  InfraTech 2013 | CROW College
InfraTech 2013 | CROW College
SE proces met BIM
• Wat is de impact in de praktijk?
• Verschil SE projecten met en zonder BIM




                           InfraTech 2013 | CROW College
Validatie en stakeholders
• Validatie door de opdrachtgever
    – Betere presentatie resultaten
    – SE informatie in samenhang
    – Bewaken voortgang


• Stakeholdermanagement
    – Betrekken van stakeholders
    – Beter begrip
    – Faciliteren meedenken




                                   InfraTech 2013 | CROW College
Interactieve sessie iRoom




InfraTech 2013 | CROW College
Iteraties en wijzigingen
• SE proces iteratief en gericht op wijzigingen
    –   Sneller verwerken (digitaal en in samenhang)
    –   Impact wijzigingen snel duidelijk
    –   Wijzigingen communiceren en beschikbaar stellen
    –   Bijhouden wijzigingen




                                  InfraTech 2013 | CROW College
Structuur en overdracht
• Gestructureerde informatie met SE, ook in ontwerp (objecten)
• Informatie onderling gerelateerd met koppelingen
• Wens: Overdracht informatie over life-cycle



           Informatiemodel 1                              Informatiemodel 3

                  1 informatiemodel


                     Informatiemodel 2
                          InfraTech 2013 | CROW College
Beheren raakvlakken
• Raakvlakbeheer
   – 3D model voor interne raakvlakken
   – GIS voor omgeving
   – vastlegging in Relatics




                               InfraTech 2013 | CROW College
Varianten en samenwerking
• Ontwerp synthese
   – afwegen varianten a.h.v. model en visualisaties
   – Interactief, digitale aantekeningen in 3D modellen
   – Parametrische objecten, snel variëren


• Samenwerking projectteam
   – Samenwerking ‘specificeerders’ en ‘ontwerpers’
   – Interdisciplinaire samenwerking
   – Werksessies in de iRoom




                                 InfraTech 2013 | CROW College
Wat is de meerwaarde?
• Een duidelijke bijdrage voor
    –   Validatie door OG
    –   Stakeholdermanagement
    –                  Conclusie:
        Configuratiemanagement
    –
 Een duidelijke meerwaarde voor het eindproduct voor
        Traceerbaarheid
    –   Raakvlakbeheer
    –de klant en voor de efficiëntie van het proces!
        Ontwerp synthese
    –   Samenwerking projectteam


• Kanttekening: investering in informatiebeheer



                                   InfraTech 2013 | CROW College
Vooruitblik
•   Trade-off’s: inzichtelijk en betere onderbouwing
•   Value Engineering: Relatics + 3D model + kosten
•   Raakvlakkenbeheer: 3D ontwerp + 3D omgeving
•   Wijzigingenbeheer ontwerpdelen: BIM server
•   Analyses functionele eisen in BIM
•   Informatiestandaarden en samenwerkingen voor overdracht informatie over
    life-cycle




                            InfraTech 2013 | CROW College
InfraTech 2013 | CROW College
Systems Engineering en BIM
  implementatie bij BAM.
   Rotterdam, 15 januari 2013
              Ton Buijink




          InfraTech 2013 | CROW College
Inhoud
1.   Systems Engineering bij BAM
2.   BIM bij BAM
3.   Verschillen en overeenkomsten
4.   Consequenties organisatie



                   InfraTech 2013 | CROW College
Heden en toekomst van

SYSTEMS ENGINEERING BIJ


                        InfraTech 2013 | CROW College
BAM status Systems Engineering
• SE in alle processen van:
   – BAM Infra Strategie Management
   – BAM Infra Projectmanagement
   – BAM Infra Assetmanagement
• Multi-disciplinair, meer fasen levenscyclus, groot in
  omvang
• Ervaring uit A12 Utrecht LuVe en Stadsbrug Nijmegen

                     InfraTech 2013 | CROW College
BAM visie op Systems Engineering
Eén Managementsysteem Infra:
•   Gebaseerd op ISO/IEC-15288
•   Management, Product en Ondersteunende processen
•   SE gereedschappen verwerkt in processen
•   SE vervlochten in de projectrollen
•   We doen SE zonder het SE te noemen




                      InfraTech 2013 | CROW College
Managementsysteem Infra
• Geïmplementeerd en ge-audit
• Toegepast bij N261 en N33 (inclusief audit op 15504
  level 1 en 2)
• Voor grote projecten BAM-IPM c.a.
• Ook projecten ‘oude stijl’
• Rolbeschrijvingen met competenties: aanscherpen op
  basis van leerervaringen in projecten

                    InfraTech 2013 | CROW College
Gebaseerd op o.a. Stadsbrug Nijmegen

AANPAK PROJECTMANAGEMENT


                         InfraTech 2013 | CROW College
Werkpakketmanagement als kern
• Het project ophakken in beheersbare delen,
• Een werkpakket als stuureenheid van het project zien,
• Bepalen wie voor welk resultaat verantwoordelijk is,
• Alle informatie (eisen, risico’s, tijd, geld) organiseren
      rondom de werkpakketten(structuur),
• Waardoor informatie op de juiste plek terecht komt,
  met als resultaat: effectieve communicatie.

                      InfraTech 2013 | CROW College
Satéprikker voor integraliteit
                           Plannings
                          management                Vergunningen
           Kwaliteits                               management
          management
                                                                   ….
       Contract                 WERKPAKKET
      management               (management)
                                                              Document
                                                             management
            Eisen
         management
                                                   Financieel
                          Risico-                 management
                        management




                        InfraTech 2013 | CROW College
Definitie werkpakket
 “Een deel van het projectresultaat dat wordt toegewezen aan een organisatie
      en/of persoon en dat door middel van een set van samenhangende
                   werkpakketactiviteiten tot stand komt”




                                 Werkpakket W-41: Weginrichting Aardebaan Noord
                           InfraTech 2013 | CROW College
Definitie werkpakket
 …Een werkpakketactiviteit bestaat uit de combinatie van een (generieke)activiteit
    en een deelobject eventueel uitgesplitst in tijd in geval van een fasering:


     ACTIVITEIT      x     DEELOBJECT            x      (FASE)   =   WERKPAKKETACT.
    Uitvoeren            Stadsbrugweg
 Asfaltverharding    x Aardebaan Noord           x       west    =     WPA-W41.05




                     X                          X                =



                              InfraTech 2013 | CROW College
Type werkpakketten




     Object gericht                        Activiteit gericht

                      InfraTech 2013 | CROW College
Type werkpakketten

   Activiteit
    gericht




    Object
    gericht



   Activiteit
    gericht



                InfraTech 2013 | CROW College
Projectscope in één overzicht
                                              100% Regel:

                                               ∑ WPA’s = werkpakket

                                               ∑ WP’s = project




                                                            = PROJECT




              InfraTech 2013 | CROW College
Samenhang projectstructuren

                                              Onderlinge relatie!
                                              In samenhang te bezien
                                              Integraal opstellen




             InfraTech 2013 | CROW College
Samenhang documentstructuur




            InfraTech 2013 | CROW College
Sturen op faseovergangen




                           “Managing a stage”




       “Managing a stage                        “Managing a stage
          boundary”                                boundary”

                           InfraTech 2013 | CROW College
Faseovergangen Productproces




             InfraTech 2013 | CROW College
Werkpakket management in




            InfraTech 2013 | CROW College
Heden en toekomst van

BIM BIJ


                        InfraTech 2013 | CROW College
Blik op BIM
• Info eenduidig vastgelegd 3D modellen en databases.
• Koppeling 3D modellen met dimensies tijd, geld, eisen,
  onderhoudsgegevens, etc. resulteert in eenduidige
  opslag voor meerdere disciplines.
• Een BIM maakt integraal samenwerken aan informatie
  mogelijk tijdens de gehele levenscyclus van een
  bouwwerk.

                    InfraTech 2013 | CROW College
Wat levert BIM op
•   Inzicht in complexe constructies en knelpunten
•   Bevordert integraal & multidisciplinair werken
•   Bevordert (gelijktijdig) samenwerken
•   Reduceert faalkosten in uitvoering
•   Verkort de doorlooptijd van het bouwproces
•   Vergroot nauwkeurigheid
•   Verbetert de afstemming van raakvlakken

                      InfraTech 2013 | CROW College
Wat levert BIM op
Leeds Arena, Leeds Centrum
• Raakvlaksessies (reductie faalkosten
  ca. 350.000 GBP)
• Efficiënter werken (reductie ca. 15.000
  manuren)
• Reductie materiaalgebruik (reductie ca.
  9.000 2D tek.)
• Investeringskosten BIM ca. 15.000 GBP
                    InfraTech 2013 | CROW College
Status BIM
Inzet op (integrale) projecten bij alle BAM onderdelen:
•   Rijksweg A4 Burgerveen, Leiden
•   Tender t.b.v. Ziekenhuis UK
•   Vopak Terminal Westpoort
•   Pasklaar referentiewoning
•   OV-SAAL
•   Isala Klinieken
•   London Cross Rail

                        InfraTech 2013 | CROW College
Status BIM
BIM inzet binnen BAM:
•   Visualisatie
•   Engineering, Maatvoering
•   GPS aansturing van materieel
•   3D Wapenen
•   Hoeveelheden bepalen
•   4D Simulaties
•   Clash Detection

                        InfraTech 2013 | CROW College
BIM Ambitie
Strategische agenda BAM 2013-2015:

  “Becoming recognised as one of Europe’s leading
  sustainable construction companies”
met
  “Best in class construction operations”

Onder andere gebaseerd op BIM, LEAN en CSR.
                    InfraTech 2013 | CROW College
BIM Ambitie
“Best in class construction operations”.
• Hoger kwaliteitsniveau
• Producten beter afgestemd op behoeften van de
  opdrachtgevers
• Concurender prijs-/kwaliteitsverhouding
• BIM als basis langjarige onderhoudscontracten
• Reductie faalkosten

                   InfraTech 2013 | CROW College
BIM Challenge
Doel:

‘Demonstreren en ervaren toegevoegde waarde van BIM
in de BAM brede, multi-disciplinaire Concurrent
Engineering omgeving’




                   InfraTech 2013 | CROW College
Case Lichthoven




             InfraTech 2013 | CROW College
Case Lichthoven
•   Hotel
•   Kantoren          Verschillende
•   Tunnel                            Integratie
                      disciplines
•   Openbare ruimte
•   Parkeergarage
•   Appartementen


                                                   6
50 BAM collega’s – 3 dagen
 •   AM                                   • BAM Nuttal
 •   BAM Advies & Engineering             • BAM PPP
 •   BAM Civiel                           • BAM Techniek
 •   BAM Construction UK                  • BAM Utiliteitsbouw
 •   BAM Design                           • BAM Wegen
 •   BAM Group                            • BAM Woningbouw
 •   BAM Infraconsult                     • Van den Berg
 •   BAM IPM                                Infrastructuren
                                          • Wayss & Freytag
                      InfraTech 2013 | CROW College
Voorbereiding


    Buy-in       Scripts                     Case




    ICT           Sharepoint                 Requirements




             InfraTech 2013 | CROW College   Gis
Impressie Challenge




            InfraTech 2013 | CROW College
Lessons learned
Vaardigheden en middelen
• Mass Model – één eindverantwoordelijke
• 3D modellering voor snelle uitwerking
  overeengekomen oplossingen
• Detaillering Mass Model door ‘iedereen’
  – De interfaces groeien mee met ontwikkeling model
  – Efficiënt proces door parallelle werkzaamheden
• Codering objecten en elementen voor 4D en 5D
                     InfraTech 2013 | CROW College
Lessons learned
Mensen
• Met klein team beginnen, dan opschalen
• Facilitator – essentiële nieuwe rol
• BIM modelleurs meer prominente rol: andere
  vaardigheden
• Fysiek overleg voor interface problemen
• Computers en software belangrijk - projectmatig
  werken gaat over communicatie tussen mensen
                    InfraTech 2013 | CROW College
BIM strategie
•   Werkmaatschappijen: BIM focus in OP’s 2013
•   BIM ontwikkelingen en technieken tot 2015
•   BIM implementatie monitoren met dashboard
•   BIM scan alle integrale projecten > € 50 mio
•   Uniforme BIM projectplannen en werkinstructies
•   BAM brede events en intensiveren communicatie
•   Ontwikkeling via Projecten: N33 en Hoge Raad

                     InfraTech 2013 | CROW College
BIM acties 2013
• Servers maken samenwerken aan modellen binnen
  BAM en met partners mogelijk
• BIM testomgeving ontwikkelen
• BIM applicatie beheer, inkoop en beleid operationeel
• Training programma en E-learning tools i.s.m. BBS
  ontwikkelen
• BAM brede events organiseren en communicatie
  omtrent BIM intensiveren
                    InfraTech 2013 | CROW College
SE en BIM

VERSCHILLEN EN OVEREENKOMSTEN


            InfraTech 2013 | CROW College
Belangrijkste Verschillen
 SE                                       BIM
 • Vooral in GWW sector                   • Industrie, Utiliteitsbouw
                                            voorsprong BIM
 • Beheersing als drijfveer               • Engineering gedreven
 • Weerstand bij invoering                • Enthousiasme – visueel
 • Eenduidige toepassing                  • Verschillen per werkmij
   grote projecten                          relatief groot
 • SE zonder label SE                     • BIM modelleur is specialist


                      InfraTech 2013 | CROW College
Overeenkomsten
• Toegevoegde waarde steeds meer bewezen
   – A12 LuVe, Leeds Stadium
• Ondersteunen decomplicering Multi-disciplinaire
  projecten
• Verbeterde mogelijkheden informatiebeheersing
• Informatiemodellen – eenduidige opzet en labels
• Rollen veranderen – andere competenties

                      InfraTech 2013 | CROW College
Veranderende rollen

CONSEQUENTIES ORGANISATIE


                      InfraTech 2013 | CROW College
BAM brede impact

                                                  houding
    vaardigheid   vaardigheid     vaardigheid    vaardigheid    vaardigheid   vaardigheid   vaardigheid

     functies      functies         functies       functies      functies      functies      functies
     resultaat     resultaat        resultaat      resultaat     resultaat     resultaat     resultaat

                                                   waarde




                                InfraTech 2013 | CROW College
Integratie SE en BIM
•   Productgericht proces verandert fundamenteel
•   Volledig virtueel bouwen steeds dichterbij
•   Investeringen in organisatie: mensen, middelen
•   SE en BIM samen bouwstenen voor Lean
•   Enorm besparingspotentieel



                      InfraTech 2013 | CROW College
VRAGEN


         InfraTech 2013 | CROW College
Systems Engineering:
rollen en competenties
 Invulling geven aan het samen
uitvoeren van SE in het publieke
             domein.

   Tufail Ghauharali - GPCM



          InfraTech 2013 | CROW College
Scope van SE
• Technische-,
• Projectmatige,-
• Bedrijfsmatige,-
&
• Afspraak processen




                InfraTech 2013 | CROW College
Inleiding
• SE in leidraden in handboeken
• Geen/weinig aandacht voor SE rollen &
  competenties
• Terwijl….SE is mensenwerk




                 InfraTech 2013 | CROW College
Probleem in NL GWW
• SE’er die een database aanlegt en beheert
• SE’er die eisen verifieert

• Beperkte visie op en uitwerking van SE
  werkzaamheden


                  InfraTech 2013 | CROW College
11 SE rollen
•   Systeemeigenaar                          •    Omgevingsmanager
•   Systeemontwerper                         •    Technisch Manager
•   Systeemanalist                           •    Configuratiemanager
•   V&V engineer                             •    Procesmanager
•   Operationeel ontwerper                   •    Raakvlak coördinator
•   Raakvlakmanager




                             InfraTech 2013 | CROW College
Rollen in de praktijk
      Rol                Vaak voorkomende rollen in de praktijk
Nr.
                         UAV-gc                                   RAW (UAV)
1     Systeemeigenaar    projectmanager opdrachtgever             projectmanager opdrachtgever
2     Systeemontwerper   technisch manager,                       technisch manager, planvoorbereider
                         planvoorbereider
3     Systeemanalist     technisch manager                        technisch manager
4     V&V Engineer       De “Systems Engineer” bij de             ontwerpteam (ontwikkelfase)
                         opdrachtgever en opdrachtnemer           directievoerder (realisatiefase)
5     Operationeel       technisch manager,                       technisch manager,
      ontwerper          werkvoorbereider uitvoering,             werkvoorbereider uitvoering, gebruik
                         gebruik
6     Raakvlakmanager    system integrator, nu meestal            impliciet aanwezig: ontwerpleider
                         impliciet aanwezig: bij de               (ontwerpfase), uitvoerder
                         technisch manager                        (realisatiefase)
                                  InfraTech 2013 | CROW College
Rollen in de praktijk (2)
      Rol                       Vaak voorkomende rollen in de praktijk
Nr.
                                UAV-gc                             RAW (UAV)
7     Omgevingsmanager (IPM) omgevingsmanager met als              projectleider
      en externe             taak niet-technische issues
      raakvlakbeheerder      en externe
                             raakvlakbeheerder techniek

8     Technisch manager (IPM)   Technisch Manager                  Ontwerpleider (ontwerpfase)
                                                                   werkvoorbereider en
                                                                   (hoofd)uitvoerder (realisatiefase)
9     Configuratie manager      Configuratiemanager                beheerder
10    Procesmanager             procesmanager                 Onbekend: bedrijfsleiders en de
                                                              kwaliteitsmanager?
11    Raakvlak manager          TM met focus op integraliteit projectleider

                                   InfraTech 2013 | CROW College
1 e        complicatie: Fasen en processen
                             Technische processen




                             belanghebbend




                                                            Architectuur-




                                                                                                                                          Operationeel
                                             Eisenanalyse




                                                                                                                                                                     Verwijdering
                                                                                                                                                         onderhoud
                                                                                                                                                         Beheer en
                                                                                                     Verificatie
                                                                                        Integratie



                                                                                                                   Overgang
                                                                            Invoering




                                                                                                                              Validatie
                                                            ontwerp
                             eneisen




                                                                                                                                          bedrijf
Fase:
Concept                      L               L              L                                                                 L
Ontwikkel                    L               L              L               O                        L                        L
Realisatie                   O                                              L           L            L                        O
Gebruik/ Beheer/ Onderhoud   O                                              L           L            O             L                      L              L

Sloop                        O                                              O                                                                                        L

                                 InfraTech 2013 | CROW College
2e   complicatie: OG/ON




        InfraTech 2013 | CROW College
3e   complicatie: detailniveau




           InfraTech 2013 | CROW College
Competenties per rol
                            SE     SO    SA     V&V      OO RM OM TM     CM   PM   RM

Doceren/Inrichten           x      x     x                   x       x


Gebruiken/Toepassen                             x        x           x             x



Processen definiëren                                             x   x   x    x


Ontwikkelen                              x                               x




                         InfraTech 2013 | CROW College
Enkele conclusies
• Rollen gekoppeld aan processen niet aan fasen,
  dat maakt rolinvulling lastiger;
• Verschillende abstractieniveaus in één rol;
• Systeemeigenaar: driehoeksverhouding
  gebruiker, politicus en ambtenaar.


                 InfraTech 2013 | CROW College
Publicatie


                                  Prijs €15,-

                                 Bestellen via
                                info@incose.nl




InfraTech 2013 | CROW College
Discussie




InfraTech 2013 | CROW College
Een voorbeeld van
werken met de SE kubus
         IMP3ULSE
  Een project bij Mercedes

 Cees Michielsen R&D Studio




        InfraTech 2013 | CROW College
Emerging challenges:
                        shift to mechatronic system
                                development




                                                                  Infratech 15 jan 2013
http://www.prostep.org/fileadmin/user_upload/ProSTEPiViP/Events/Symposium-2009/Praesentationen_Tag_2/0801_Presentation_Lamberti_Daimler.pdf
Emerging challenges:
shift to collaborative solution finding




               Infratech 15 jan 2013
Emerging challenges:
shift to co-simulation of system
             behavior




           Infratech 15 jan 2013
Recent insights and more challenges




 Prof. Dr.-Ing. Reiner Anderl            Ulrich Sendler                                    Smart Engineering
 Technische Universität Darmstadt        sendlercircle München
 Prof. Dr.-Ing. Martin Eigner
                                                                                           Interdisziplinäre Produktentstehung
                                         Prof. Dr.-Ing. Rainer Stark
 Technische Universität Kaiserslautern   Technische Universität Berlin                     April 2012
                                                                   Infratech 15 jan 2013
Recent insights and more challenges
                 (1)




 Prof. Dr.-Ing. Reiner Anderl            Ulrich Sendler                                    Smart Engineering
 Technische Universität Darmstadt        sendlercircle München
 Prof. Dr.-Ing. Martin Eigner
                                                                                           Interdisziplinäre Produktentstehung
                                         Prof. Dr.-Ing. Rainer Stark
 Technische Universität Kaiserslautern   Technische Universität Berlin                     April 2012
                                                                   Infratech 15 jan 2013
Recent insights and more challenges
                 (2)




 http://www.acatech.de/de/publikationen/berichte-und-dokumentationen/acatech/detail/artikel/acatech-diskussion-smart-engineering.html

                                                      Infratech 15 jan 2013
3 dimensions: Product, Process & People




IMP3ULSE: Product Process People
                                   Infratech 15 jan 2013
Product abstraction levels (industry)



                                                                     deliver
                                                 translate
Business Level




                   Focus on the business

                                                                     deliver
                                                 translate
Product Level




                   Focus on the product

                                                                     deliver
                                                 translate
Systems Level




                   Focus on the system

                                                                     deliver
Components Level




                                                 translate


                   Focus on the component

                                                                     deliver
                                                 translate



                                             Infratech 15 jan 2013
Product abstraction levels (civil
                                             engineering)
            Vrij naar: Dynamisch Railverkeersmanagement
            Besturingsconcept voor railverkeer op basis van het Lagenmodel Verkeer en Vervoer – Alfons Schaafsma
                                                                                                                   deliver
                                                                                translate
Vervoersniveau




                              Vervoer

                                                                                                                   deliver
                                                                                translate
Verkeersniveau




                              Verkeer

                                                                                                                   deliver
                                                                                translate
Infra niveau




                              Infrastructuur

                                                                                                                   deliver
                                                                                translate
Objecten niveau




                              Objecten

                                                                                                                   deliver
                                                                                translate



                                                                           Infratech 15 jan 2013
Example of Abstraction layers




          Infratech 15 jan 2013
Examples of abstraction layers (2)




            Infratech 15 jan 2013
Risk management




    Infratech 15 jan 2013
Product abstraction levels & main
                              processes
                                                                                    deliver
                                                      translate            V&V – Solution delivery
                                                   Requirements
Business Level




                                                                           (FAT, SAT, …), Solution
                                                     Gathering
                                                                                     spec
                                             Business design – options /         Integration
                    Focus on the business
                                                       SWOT                  (Solution assembly)
                                              Decision making – derive
                                                 REQs for next level            Acceptance
                                                                                  deliver
                                                     translate
                                                   Requirements            V&V – Product delivery,
Product Level




                                                    Engineering                 Product spec
                                             Product design – options,           Integration
                    Focus on the product                                     (Product assembly)
                                               alternatives, variants
                                             Decision making – derive
                                                                                Acceptance
                                                REQs for next level               deliver
                                                      translate
                                                    Requirements           V&V – System delivery,
Systems Level




                                                     Engineering                System spec
                                              System design – options,           Integration
                    Focus on the system                                      (System assembly)
                                                alternatives, variants
                                              Decision making – derive          Acceptance
                                                 REQs for next level              deliver
Components Level




                                                      translate
                                                   Requirements            V&V – Element delivery,
                                                     Engineering               Element spec
                                              Comp. design – options,            Integration
                    Focus on the component     alternatives, variants      (Component assembly)
                                              Decision making – derive
                                                                                Acceptance
                                                REQs for next level               deliver
                                                      translate



                                                Infratech 15 jan 2013
Product abstraction levels & main
                              processes
                                                                                    deliver
                                                      translate            V&V – Solution delivery
                                                   Requirements
Business Level




                                                                           (FAT, SAT, …), Solution
                                                     Gathering
                                                                                     spec
                                             Business design – options /         Integration
                    Focus on the business
                                                       SWOT                  (Solution assembly)
                                              Decision making – derive
                                                 REQs for next level            Acceptance
                                                                                  deliver
                                                     translate
                                                   Requirements            V&V – Product delivery,
Product Level




                                                    Engineering                 Product spec
                                             Product design – options,           Integration
                    Focus on the product                                     (Product assembly)
                                               alternatives, variants
                                             Decision making – derive
                                                                                Acceptance
                                                REQs for next level               deliver
                                                      translate
                                                    Requirements           V&V – System delivery,
Systems Level




                                                     Engineering                System spec
                                              System design – options,           Integration
                    Focus on the system                                      (System assembly)
                                                alternatives, variants
                                              Decision making – derive          Acceptance
                                                 REQs for next level              deliver
Components Level




                                                      translate
                                                   Requirements            V&V – Element delivery,
                                                     Engineering               Element spec
                                              Comp. design – options,            Integration
                    Focus on the component                                 (Component assembly)
                                               alternatives, variants
                                              Decision making – derive
                                                                                Acceptance
                                                REQs for next level               deliver
                                                      translate



                                                Infratech 15 jan 2013
Product abstraction levels & main
                              processes
                                                                                 deliver
                                                     translate
Business Level




                    Focus on the business

                                                                                 deliver
                                                     translate
                                                   Requirements          V&V – Product delivery,
Product Level




                                                    Engineering               Product spec
                                             Product design – options,         Integration
                    Focus on the product                                   (Product assembly)
                                               alternatives, variants
                                             Decision making – derive
                                                                              Acceptance
                                                REQs for next level             deliver
                                                     translate
Systems Level




                    Focus on the system

                                                                                 deliver
Components Level




                                                     translate


                    Focus on the component

                                                                                 deliver
                                                     translate



                                               Infratech 15 jan 2013
Product abstraction levels & main
                           processes
                          Product A Requirements Specification                      Product B Requirements Specification
                     Property 1       Property 2    Property 3                  Property z

                     Property 4       Property n
                                                                                                         deliver
                                                                  translate                      V&V – Product delivery,
                     Function 1       Function 2    Function 3 Requirements Function x
Product Level




                                                                 Engineering                          Product spec
                                  Function m              Product design – options,                    Integration
                 Focus on the4
                     Function product
                                                                                                   (Product assembly)
                                                            alternatives, variants
                                                          Decision making – derive
                                                                                                      Acceptance
                                                             REQs for next level                        deliver
                       Mechanical                        Functional translate
                       Architecture                     Architecture

                                  Internal Interfaces




                                                               Infratech 15 jan 2013
Product abstraction levels & main
                           processes




                              System A                   System B                  System Y
                    Property 11       Property 12
Systems Level




                    Function m         Function p


                   Design Decision1   Design Decision1



                   Design Decision1




                                                           Infratech 15 jan 2013
Structuring the information
Demand                                                 Demand
                    Marketing                                 Regulations

    Weight < 7 kg          Product price € 5 000             Weight >= 6.8 kg
                                                                                                           Business level

  Is Weight property           Is Cost property             Is Weight property


Property                                               Property
                      Weight                                      Cost
    Weight < 7 kg              Weight >= 6.8 kg            Product price € 5000
                                                                                                    Product properties
               Bike weight: 6.8 - 7 kg                       Cost distribution


System                                                 System
                       Frame                                                     Wheels
    Weight 3 – 4 kg        Costs € 3000 - € 3300            Weight 1 .4 – 2 kg        Costs € 500- € 550
                                                                                                                 Systems
            Frame shall be made from                        Front Wheel 0.7 kg        Front Wheel € 200
                aluminum                                    Rear Wheel 1.1 kg         Rear Wheel € 300


                                                   Infratech 15 jan 2013
Design Decisions

                                                                     Relations
        Container DNARequirements




                                                                                     R 144   DD 0433
Owner




                                                                                             DD 0434
                                                                                             DD 0435
                                                                                     R 145
                                                                                     R 146
                                                                                             DD 0436




                                                                                                       Infratech 15 jan 2013
                                                                                 C
                                           R111     D D 0222                         R 147   DD 0233
                                                    D D 0223                                 DD 0234
                                           R112     D D 0224                                 DD 0235
                                           R113
                                           R114
                                           R115     D D 0225                                 DD 0236
                                           R116     D D 0226                                 DD 0237
                                           R117     D D 0227
                                                    D D 0228
                                                    D D 0229
                                           R118
                                           R119
                                       A




                                                                                 B
                           Unique ID
SCOPE rule
   ‘Object Requirements specify the Requirements of that object only,
   not any other object.’



              System Property,                                             System Property,
System          Constraint &                                                 Constraint &
Level          Function Reqs                                                Function Reqs


                               System A                                                   System B




              Comp Property,         Comp Property,           Comp Property,                         Comp Property,
Component
Level
                Constraint &
               Function Reqs
                                       Constraint &
                                      Function Reqs
                                                                Constraint &
                                                               Function Reqs            ...            Constraint &
                                                                                                      Function Reqs


             Component C1           Component C2             Component C3                            Component Cn




                                             Infratech 15 jan 2013
DESIGN rule
  ’Object Designs specify how the Object Requirements will be satisfied,
  no more no less.’



              System Property,                                              System Property,
System          Constraint &              System Design                       Constraint &            System Design
Level          Function Reqs                                                 Function Reqs


                               System A                                                    System B




              Comp Property,         Comp Property,            Comp Property,                             Comp Property,
Component
Level
                Constraint &
               Function Reqs
                                       Constraint &
                                      Function Reqs
                                                                 Constraint &
                                                                Function Reqs            ...                Constraint &
                                                                                                           Function Reqs


             Component C1           Component C2              Component C3                               Component Cn




                                              Infratech 15 jan 2013
DERIVATION rule
 ‘Requirements for Objects at lower levels are derived from higher level design
 decisions.’


                    System                                                          System
System           Properties &          System Design,                            Properties &        System Design,
               System Function        Design Decisions                         System Function      Design Decisions
Level                Reqs                                                            Reqs


                               System A                                                      System B




              Comp Property,         Comp Property,           Comp Property,                              Comp Property,
Component
Level
                Constraint &
               Function Reqs
                                       Constraint &
                                      Function Reqs
                                                                Constraint &
                                                               Function Reqs               ...              Constraint &
                                                                                                           Function Reqs


             Component C1           Component C2             Component C3                                Component Cn




                                             Infratech 15 jan 2013
MODULARITY rule
‘For the same reasons as Components should not have any dependencies on
each other, neither should Systems.’

                                                    Mechanical-
             Vehicle Properties &
Vehicle                                              Electrical-              Functional                          Vehicle Concept
Level         Vehicle Functions
                                                     Software-               Architecture                    (Architectural Design)
               Requirements
                                                    Architectures
                                                                    Vehicle A



                 System                                                          System
              Properties &              System Design                         Properties &             System Design
System      System Function               Decisions                         System Function              Decisions
Level
                  Reqs                                                            Reqs
                             System A                                                       System B




Component
Level
                Comp Properties
                   & Comp
                 Function Reqs
                                           Comp Properties
                                              & Comp
                                            Function Reqs
                                                                     Comp Properties
                                                                        & Comp
                                                                      Function Reqs
                                                                                              ...                Comp Properties
                                                                                                                    & Comp
                                                                                                                  Function Reqs

                Component C1               Component C2             Component C3                                Component Cn


                                                        Infratech 15 jan 2013
DEMANDS rule

‘At Business level, all external Demands (Customer needs, market trends, …)
are specified. Strategic decisions are made and Requirements at Vehicle level
are derived from these decisions’
                Market                             Rules &             Legal                …
                                   ISO 26262
               Demands                           Regulations         Demands             Demands
Business
Level
                 Product                           External
               Manageme
                                    Product
                                                   Product
                                                                 Integral Product Management
               nt Decisions        Roadmap                                    (Decision making)
                                                  Interfaces




                                               Mechanical-
             Vehicle Property,
Vehicle                                         Electrical-                                             Vehicle Concept
           Constraint & Function
Level                                           Software-                                          (Architectural Design)
              Requirements
                                               Architectures

                                                               Vehicle A



                                                  Infratech 15 jan 2013
Product abstraction levels & main
                              processes
                                                                                    deliver
                                                      translate            V&V – Solution delivery
                                                   Requirements
Business Level




                                                                           (FAT, SAT, …), Solution
                                                     Gathering
                                                                                     spec
                                             Business design – options /         Integration
                    Focus on the business
                                                       SWOT                  (Solution assembly)
                                              Decision making – derive
                                                 REQs for next level            Acceptance
                                                                                  deliver
                                                     translate
                                                   Requirements            V&V – Product delivery,
Product Level




                                                    Engineering                 Product spec
                                             Product design – options,           Integration
                    Focus on the product                                     (Product assembly)
                                               alternatives, variants
                                             Decision making – derive
                                                                                Acceptance
                                                REQs for next level               deliver
                                                      translate
                                                    Requirements           V&V – System delivery,
Systems Level




                                                     Engineering                System spec
                                              System design – options,           Integration
                    Focus on the system                                      (System assembly)
                                                alternatives, variants
                                              Decision making – derive          Acceptance
                                                 REQs for next level              deliver
Components Level




                                                      translate
                                                   Requirements            V&V – Element delivery,
                                                     Engineering               Element spec
                                              Comp. design – options,            Integration
                    Focus on the component                                 (Component assembly)
                                               alternatives, variants
                                              Decision making – derive
                                                                                Acceptance
                                                REQs for next level               deliver
                                                      translate



                                                Infratech 15 jan 2013
Example 1, Product Creation Process




        Infratech 15 jan 2013
Example 2, Product Creation
         Process




         Infratech 15 jan 2013
Product maturity in the product
                            structure
                                                                                   deliver
                                                     translate            V&V – Solution delivery
                                                  Requirements
Business Level




                                                                          (FAT, SAT, …), Solution
                                                    Gathering
                                                                                    spec
                                            Business design – options /         Integration
                   Focus on the business
                                                      SWOT                  (Solution assembly)
                                             Decision making – derive
                                                REQs for next level            Acceptance
                                                                          Product maturity status
                                                                                  deliver
                                                     translate
                                             P Requirements A
                                               D C B                      A –Product spec P
                                                                          V&V Product delivery,
                                                                             B C D
Product Level




                                                Engineering
                                            Product design – options,           Integration
                   Focus on the product                                     (Product assembly)
                                              alternatives, variants
                                            Decision making – derive
                                                                               Acceptance
                                               REQs for next level               deliver
                                                     translate
                                                   Requirements           V&V – System delivery,
Systems Level




                                                    Engineering                System spec
                                             System design – options,           Integration
                   Focus on the system                                      (System assembly)
                                               alternatives, variants
                                             Decision making – derive          Acceptance
                                                REQs for next level              deliver
                                                     translate
Component Level




                                                  Requirements            V&V – Comp. delivery,
                                                    Engineering              Component spec
                                              Component design –               Integration
                   Focus on the component                                 (Component assembly)
                                                options, variants
                                             Decision making – derive
                                                                               Acceptance
                                               REQs for next level               deliver
                                                     translate



                                               Infratech 15 jan 2013
Toll-gates in the product structure
                                                                                     deliver
                                                      translate             V&V – Solution delivery
                                                   Requirements
Business Level




                                                                            (FAT, SAT, …), Solution
                                                     Gathering
                                                                                      spec
                                             Business design – options /          Integration
                    Focus on the business
                                                       SWOT                   (Solution assembly)
                                              Decision making – derive
                                                 REQs for next level TG0          Acceptance
                                                                             TG4 deliver
                                                                                       TG5     TG6
                                                     translate              V&V – Product delivery,
                                                   Requirements
                                                                            C       D         P
Product Level




                                                    Engineering                  Product spec
                                                                      TG1         Integration
                                             Product design – options,
                    Focus on the product                                      (Product assembly)
                                               alternatives, variants
                                             Decision making – derive
                                                                                 Acceptance
                                                REQs for next level                deliver
                                                     translate
                                                   Requirements             V&V – System delivery,
Systems Level




                                                    Engineering                  System spec
                                                                      TG2
                                             System design – options,             Integration
                    Focus on the system                                       (System assembly)
                                               alternatives, variants
                                             Decision making – derive            Acceptance
                                                REQs for next level                deliver
                                                     translate
Component Level




                                                  Requirements              V&V – Comp. delivery,
                                                    Engineering                Component spec
                                              Component design –                 Integration
                    Focus on the component                                  (Component assembly)
                                                options, variants TG3
                                             Decision making – derive
                                                                                 Acceptance
                                               REQs for next level                 deliver
                                                     translate



                                                Infratech 15 jan 2013
The Requirements Engineering
          processes
   Completeness & quality


                            Requirements Engineering
                              Requirements Gathering

                              Requirements Analysis

                              Requirements Specification

                              Requirements Validation


                                                                              time




                                                      Infratech 15 jan 2013
Eisenmanagement proces
         uitvergroot
  in tijd versus kwaliteit




        Infratech 15 jan 2013
Structuur van de ontwerp- en
           Ontwerp / Opleveringen
            realisatieruimte

                              Product A                                                                  Product A

 Alternatief 1                                          Variant 1
 Alternatief 2                                          Variant 2
 Alternatief 3                                          Variant 3


System A    System B System C System D System E                       System n   System A   System B System C System D System E       System n

Ontwerp 1   Ontwerp 1        Ontwerp 1   Ontwerp 1    Ontwerp 1      Ontwerp 1
Ontwerp 2   Ontwerp 2        Ontwerp 2   Ontwerp 2    Ontwerp 2      Ontwerp 2
Ontwerp 3   Ontwerp 3        Ontwerp 3   Ontwerp 3    Ontwerp 3      Ontwerp 3
Ontwerp 4   Ontwerp 4        Ontwerp 4   Ontwerp 4    Ontwerp 4      Ontwerp 4
Ontwerp 5   Ontwerp 5        Ontwerp 5   Ontwerp 5    Ontwerp 5      Ontwerp 5


    Object A Object B Object C Object D Object E Object F                           Object A Object B Object C Object D Object E Object F
    Ontwerp 1    Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1
    Ontwerp 2    Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2
    Ontwerp 3    Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3
    Ontwerp 4    Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4
    Ontwerp 5    Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5




                                                                      Infratech 15 jan 2013
Structuur vandede(1)ontwerp- en
         Moment in tijd

       realisatieruimte

                         Product A                                                     Product A

 Alternatief 1
 Alternatief 2
 Alternatief 3


System A    System B System C System D System E     System n   System A   System B System C System D System E       System n

            Ontwerp 1   Ontwerp 1
            Ontwerp 2   Ontwerp 2
            Ontwerp 3   Ontwerp 3
            Ontwerp 4   Ontwerp 4
            Ontwerp 5   Ontwerp 5


   Object A Object B Object C Object D Object E Object F          Object A Object B Object C Object D Object E Object F




                                                    Infratech 15 jan 2013
Moment in de tijd (2)




                              Product A                                                                  Product A

 Alternatief 1                                          Variant 1
 Alternatief 2                                          Variant 2
 Alternatief 3                                          Variant 3


System A    System B System C System D System E                       System n   System A   System B System C System D System E       System n

Ontwerp 1   Ontwerp 1        Ontwerp 1   Ontwerp 1    Ontwerp 1      Ontwerp 1
Ontwerp 2   Ontwerp 2        Ontwerp 2   Ontwerp 2    Ontwerp 2      Ontwerp 2
Ontwerp 3   Ontwerp 3        Ontwerp 3   Ontwerp 3    Ontwerp 3      Ontwerp 3
Ontwerp 4   Ontwerp 4        Ontwerp 4   Ontwerp 4    Ontwerp 4      Ontwerp 4
Ontwerp 5   Ontwerp 5        Ontwerp 5   Ontwerp 5    Ontwerp 5      Ontwerp 5


    Object A Object B Object C Object D Object E Object F                           Object A Object B Object C Object D Object E Object F
    Ontwerp 1    Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1
    Ontwerp 2    Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2
    Ontwerp 3    Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3
    Ontwerp 4    Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4
    Ontwerp 5    Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5




                                                                      Infratech 15 jan 2013
Moment in de tijd (3)




                              Product A                                                                 Product A

 Alternatief 1                                          Variant 1
 Alternatief 2                                          Variant 2
 Alternatief 3                                          Variant 3


System A    System B System C System D System E                     System n    System A   System B System C System D System E       System n

Ontwerp 1   Ontwerp 1        Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1      Ontwerp 1
Ontwerp 2   Ontwerp 2        Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2      Ontwerp 2
Ontwerp 3   Ontwerp 3        Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3      Ontwerp 3
Ontwerp 4   Ontwerp 4        Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4      Ontwerp 4
Ontwerp 5   Ontwerp 5        Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5      Ontwerp 5


    Object A Object B Object C Object D Object E Object F                          Object A Object B Object C Object D Object E Object F
    Ontwerp 1    Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1 Ontwerp 1
    Ontwerp 2    Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2 Ontwerp 2
    Ontwerp 3    Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3 Ontwerp 3
    Ontwerp 4    Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4 Ontwerp 4
    Ontwerp 5    Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5 Ontwerp 5




                                                                    Infratech 15 jan 2013
Structuur van de ontwerp- en realisatieruimte
                                                       Moment in de tijd (4)




                              Product A                                                                 Product A

 Alternatief 1                                          Variant 1
 Alternatief 2                                          Variant 2
 Alternatief 3                                          Variant 3


System A    System B System C System D System E                     System n    System A   System B System C System D System E       System n

Ontwerp 1   Ontwerp 1        Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1      Ontwerp 1
Ontwerp 2   Ontwerp 2        Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2      Ontwerp 2
Ontwerp 3   Ontwerp 3        Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3      Ontwerp 3
Ontwerp 4   Ontwerp 4        Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4      Ontwerp 4
Ontwerp 5   Ontwerp 5        Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5      Ontwerp 5


    Object A Object B Object C Object D Object E Object F                          Object A Object B Object C Object D Object E Object F
    Ontwerp 1    Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1   Ontwerp 1 Ontwerp 1
    Ontwerp 2    Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2   Ontwerp 2 Ontwerp 2
    Ontwerp 3    Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3   Ontwerp 3 Ontwerp 3
    Ontwerp 4    Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4   Ontwerp 4 Ontwerp 4
    Ontwerp 5    Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5   Ontwerp 5 Ontwerp 5




                                                                    Infratech 15 jan 2013
Relatie tussen de besluitvorming en de ontwerpruimte


                                             Ontwerp- en
                                             realisatiegereedschap




DRIVE,




                     Infratech 15 jan 2013
Summary
•   Orientation
     – Where am I?
        • In the product structure
        • In the processes
        • In the organization
•   Communication
     –   Feedback (receive and bring)
     –   What is expected from me?
     –   Where is my context heading?
     –   Am I on the right track?
• Ownership
     – Result-driven culture, favor culture
     – What can/will/must/dare I do?
• Quality
     – Semantics, Syntax
     – Fitness-for-use, Conformance, Craftsmanship
                                   Infratech 15 jan 2013
More information



• Cees Michielsen                           • Eugene Tjoa
  – cees@rnd-studio.net                       – eugene@rnd-studio.net




                    Infratech 15 jan 2013
Afsluiting



Jan Pieter Eelants, dagvoorzitter




#CROWcollege en #INCOSE_NL


                   InfraTech 2013 | CROW College
134
Bouwen aan afsprakenstelsels

Geeft helderheid en eenduidigheid:
• Begrippenkaders
• gestandaardiseerde informatie-uitwisseling
• automatische en correcte archiefopbouw
• verantwoordelijkheden van partijen
• inzichtelijke informatie over het hele project

      Leidt tot efficientie en effectiviteit

                                                   13
                                                   5
Open-standaarden
Doelstellingen voor een open standaard:
   • Interoperabiliteit
   • Onafhankelijkheid van leveranciers


Voordeel:
   • Iedere partij in het bouwproces kan met eigen
     software en systemen werken.
   • kan laagdrempelig geïmplementeerd worden.
   • Uitwisseling tussen software en systemen verloopt
     via standaard protocollen
                                                         136
Het is er al!
                     Semantiek
                     IFD (ISO 12006-03)
                     Data Dictionary
                     IFD
                     Lexicon/Cheobs/ETIM




Uitwisseling                               Proces
IFC (ISO 16739)                            IDM (ISO 29481)
Data Model                                 Procesmanagement
IFC                                        VISI/COINS



                                                              137

More Related Content

Similar to SE & BIM: twee cruciale onderdelen van een succesvolle ketensamenwerking

SE & BIM 3. Een beter SE-proces met BIM? door Hans Hoeber en Gerwin Duine
SE & BIM 3. Een beter SE-proces met BIM? door Hans Hoeber en Gerwin DuineSE & BIM 3. Een beter SE-proces met BIM? door Hans Hoeber en Gerwin Duine
SE & BIM 3. Een beter SE-proces met BIM? door Hans Hoeber en Gerwin DuineCROW
 
SE & BIM 2. SE kubus door Cees Michielsen van INCOSE-NL
SE & BIM 2. SE kubus door Cees Michielsen van INCOSE-NLSE & BIM 2. SE kubus door Cees Michielsen van INCOSE-NL
SE & BIM 2. SE kubus door Cees Michielsen van INCOSE-NLCROW
 
Schiphol Lac 2011 Principes V0.5 A
Schiphol Lac 2011 Principes V0.5 ASchiphol Lac 2011 Principes V0.5 A
Schiphol Lac 2011 Principes V0.5 Acharlesmh
 
Masterclass Kwaliteitsnetwerk Bouw: "BIM in relatie tot kwaliteitsmanagement"
Masterclass Kwaliteitsnetwerk Bouw: "BIM in relatie tot kwaliteitsmanagement"Masterclass Kwaliteitsnetwerk Bouw: "BIM in relatie tot kwaliteitsmanagement"
Masterclass Kwaliteitsnetwerk Bouw: "BIM in relatie tot kwaliteitsmanagement"nielssmit
 
USG Innotiv
USG InnotivUSG Innotiv
USG Innotivhadeboer
 
VolkerWessels GeoBuzz 2022.pdf
VolkerWessels GeoBuzz 2022.pdfVolkerWessels GeoBuzz 2022.pdf
VolkerWessels GeoBuzz 2022.pdfJeroenTishauser
 
The impact of cloud computing on enterprise architecture
The impact of cloud computing on enterprise architectureThe impact of cloud computing on enterprise architecture
The impact of cloud computing on enterprise architectureRemco Boksebeld
 
Agile open
Agile openAgile open
Agile opendrs.M
 
BIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
BIM - Statusreport Belgium 2016 - CloudalizeBIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
BIM - Statusreport Belgium 2016 - CloudalizeDaan Moreels
 
Agile werken @schiphol
Agile werken @schipholAgile werken @schiphol
Agile werken @schipholDelta-N
 
Een praktische invulling van TOGAF
Een praktische invulling van TOGAFEen praktische invulling van TOGAF
Een praktische invulling van TOGAFDanny Greefhorst
 
Brain Cap Bi Services
Brain Cap Bi ServicesBrain Cap Bi Services
Brain Cap Bi Servicespatrickvet
 
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmenPres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmenJ.P. Eelants
 
SE & BIM 1. Opening door Jan-Pieter Eelants en Arjan Visser
SE & BIM 1. Opening door Jan-Pieter Eelants en Arjan VisserSE & BIM 1. Opening door Jan-Pieter Eelants en Arjan Visser
SE & BIM 1. Opening door Jan-Pieter Eelants en Arjan VisserCROW
 
BIM en de rol van de opdrachtgever
BIM en de rol van de opdrachtgeverBIM en de rol van de opdrachtgever
BIM en de rol van de opdrachtgeverRuud van Tongeren
 
Masterclass Innovatie in de zorg; hoe realiseer je een innovatieklimaat met IT?
Masterclass Innovatie in de zorg; hoe realiseer je een innovatieklimaat met IT?Masterclass Innovatie in de zorg; hoe realiseer je een innovatieklimaat met IT?
Masterclass Innovatie in de zorg; hoe realiseer je een innovatieklimaat met IT?Frank Willems
 

Similar to SE & BIM: twee cruciale onderdelen van een succesvolle ketensamenwerking (20)

SE & BIM 3. Een beter SE-proces met BIM? door Hans Hoeber en Gerwin Duine
SE & BIM 3. Een beter SE-proces met BIM? door Hans Hoeber en Gerwin DuineSE & BIM 3. Een beter SE-proces met BIM? door Hans Hoeber en Gerwin Duine
SE & BIM 3. Een beter SE-proces met BIM? door Hans Hoeber en Gerwin Duine
 
SE & BIM 2. SE kubus door Cees Michielsen van INCOSE-NL
SE & BIM 2. SE kubus door Cees Michielsen van INCOSE-NLSE & BIM 2. SE kubus door Cees Michielsen van INCOSE-NL
SE & BIM 2. SE kubus door Cees Michielsen van INCOSE-NL
 
Schiphol Lac 2011 Principes V0.5 A
Schiphol Lac 2011 Principes V0.5 ASchiphol Lac 2011 Principes V0.5 A
Schiphol Lac 2011 Principes V0.5 A
 
Masterclass Kwaliteitsnetwerk Bouw: "BIM in relatie tot kwaliteitsmanagement"
Masterclass Kwaliteitsnetwerk Bouw: "BIM in relatie tot kwaliteitsmanagement"Masterclass Kwaliteitsnetwerk Bouw: "BIM in relatie tot kwaliteitsmanagement"
Masterclass Kwaliteitsnetwerk Bouw: "BIM in relatie tot kwaliteitsmanagement"
 
USG Innotiv
USG InnotivUSG Innotiv
USG Innotiv
 
Architectuur als taal v1 1.1
Architectuur als taal v1 1.1Architectuur als taal v1 1.1
Architectuur als taal v1 1.1
 
Booosting BIM II - BIR en EGM architecten - 15 december 2014
Booosting BIM II - BIR en EGM architecten - 15 december 2014Booosting BIM II - BIR en EGM architecten - 15 december 2014
Booosting BIM II - BIR en EGM architecten - 15 december 2014
 
Architectuur e-overheid
Architectuur e-overheidArchitectuur e-overheid
Architectuur e-overheid
 
Booosting 24sept13 bim nieuwe samenwerkings en contractvormen - dik spekkink
Booosting 24sept13 bim nieuwe samenwerkings  en contractvormen - dik spekkinkBooosting 24sept13 bim nieuwe samenwerkings  en contractvormen - dik spekkink
Booosting 24sept13 bim nieuwe samenwerkings en contractvormen - dik spekkink
 
VolkerWessels GeoBuzz 2022.pdf
VolkerWessels GeoBuzz 2022.pdfVolkerWessels GeoBuzz 2022.pdf
VolkerWessels GeoBuzz 2022.pdf
 
The impact of cloud computing on enterprise architecture
The impact of cloud computing on enterprise architectureThe impact of cloud computing on enterprise architecture
The impact of cloud computing on enterprise architecture
 
Agile open
Agile openAgile open
Agile open
 
BIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
BIM - Statusreport Belgium 2016 - CloudalizeBIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
BIM - Statusreport Belgium 2016 - Cloudalize
 
Agile werken @schiphol
Agile werken @schipholAgile werken @schiphol
Agile werken @schiphol
 
Een praktische invulling van TOGAF
Een praktische invulling van TOGAFEen praktische invulling van TOGAF
Een praktische invulling van TOGAF
 
Brain Cap Bi Services
Brain Cap Bi ServicesBrain Cap Bi Services
Brain Cap Bi Services
 
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmenPres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
Pres 120329 3 d bim de praktijk van het bimmen
 
SE & BIM 1. Opening door Jan-Pieter Eelants en Arjan Visser
SE & BIM 1. Opening door Jan-Pieter Eelants en Arjan VisserSE & BIM 1. Opening door Jan-Pieter Eelants en Arjan Visser
SE & BIM 1. Opening door Jan-Pieter Eelants en Arjan Visser
 
BIM en de rol van de opdrachtgever
BIM en de rol van de opdrachtgeverBIM en de rol van de opdrachtgever
BIM en de rol van de opdrachtgever
 
Masterclass Innovatie in de zorg; hoe realiseer je een innovatieklimaat met IT?
Masterclass Innovatie in de zorg; hoe realiseer je een innovatieklimaat met IT?Masterclass Innovatie in de zorg; hoe realiseer je een innovatieklimaat met IT?
Masterclass Innovatie in de zorg; hoe realiseer je een innovatieklimaat met IT?
 

More from CROW

NCBOR 2017 | Living Lab Tilburg: van hufterproof naar gastvrij
NCBOR 2017 |  Living Lab Tilburg: van hufterproof naar gastvrijNCBOR 2017 |  Living Lab Tilburg: van hufterproof naar gastvrij
NCBOR 2017 | Living Lab Tilburg: van hufterproof naar gastvrijCROW
 
NCBOR 2017 | Living lab tilburg: van hufterproof naar gastvrij met smart safety
NCBOR 2017 | Living lab tilburg: van hufterproof naar gastvrij met smart safetyNCBOR 2017 | Living lab tilburg: van hufterproof naar gastvrij met smart safety
NCBOR 2017 | Living lab tilburg: van hufterproof naar gastvrij met smart safetyCROW
 
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: veiligheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: veiligheidNCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: veiligheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: veiligheidCROW
 
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: duurzaamheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: duurzaamheidNCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: duurzaamheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: duurzaamheidCROW
 
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: toegankelijkheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: toegankelijkheidNCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: toegankelijkheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: toegankelijkheidCROW
 
NCBOR 2017 | Beheerders spin in het dataweb 
NCBOR 2017 | Beheerders spin in het dataweb NCBOR 2017 | Beheerders spin in het dataweb 
NCBOR 2017 | Beheerders spin in het dataweb CROW
 
NCBOR 2017 | Beheer van de toekomst is kansgestuurd beheer 
NCBOR 2017 | Beheer van de toekomst is kansgestuurd beheer NCBOR 2017 | Beheer van de toekomst is kansgestuurd beheer 
NCBOR 2017 | Beheer van de toekomst is kansgestuurd beheer CROW
 
NCBOR 2017 | Sneak preview: Beheersystematiek Openbare Ruimte en Verhardingen
NCBOR 2017 | Sneak preview: Beheersystematiek Openbare Ruimte en VerhardingenNCBOR 2017 | Sneak preview: Beheersystematiek Openbare Ruimte en Verhardingen
NCBOR 2017 | Sneak preview: Beheersystematiek Openbare Ruimte en VerhardingenCROW
 
NCBOR 2017 | Innovatief participatiebestek Dordrecht: bewoners aan zet 
NCBOR 2017 | Innovatief participatiebestek Dordrecht: bewoners aan zet NCBOR 2017 | Innovatief participatiebestek Dordrecht: bewoners aan zet 
NCBOR 2017 | Innovatief participatiebestek Dordrecht: bewoners aan zet CROW
 
NCBOR 2017 | Energietransitie: beheeropgave in de hoogste versnelling 
NCBOR 2017 | Energietransitie: beheeropgave in de hoogste versnelling NCBOR 2017 | Energietransitie: beheeropgave in de hoogste versnelling 
NCBOR 2017 | Energietransitie: beheeropgave in de hoogste versnelling CROW
 
NCBOR 2017 | Het is glashelder: krachten bundelen werkt 
NCBOR 2017 | Het is glashelder: krachten bundelen werkt NCBOR 2017 | Het is glashelder: krachten bundelen werkt 
NCBOR 2017 | Het is glashelder: krachten bundelen werkt CROW
 
NCBOR 2017 | Sturen op beleving: “Een positieve beleving begint waar ergernis...
NCBOR 2017 | Sturen op beleving: “Een positieve beleving begint waar ergernis...NCBOR 2017 | Sturen op beleving: “Een positieve beleving begint waar ergernis...
NCBOR 2017 | Sturen op beleving: “Een positieve beleving begint waar ergernis...CROW
 
NCBOR 2017 | 10 dagen koningsdag in de binnenstad van tilburg
NCBOR 2017 | 10 dagen koningsdag in de binnenstad van tilburgNCBOR 2017 | 10 dagen koningsdag in de binnenstad van tilburg
NCBOR 2017 | 10 dagen koningsdag in de binnenstad van tilburgCROW
 
NCBOR 2017 | Ontwikkelingen beginnen bij beheer
NCBOR 2017 | Ontwikkelingen beginnen bij beheerNCBOR 2017 | Ontwikkelingen beginnen bij beheer
NCBOR 2017 | Ontwikkelingen beginnen bij beheerCROW
 
Participatiebestek in gemeente Dordrecht | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Participatiebestek in gemeente Dordrecht | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017Participatiebestek in gemeente Dordrecht | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Participatiebestek in gemeente Dordrecht | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017CROW
 
Tevredenheids- en effectbestek, gemeente Stichtse Vecht | Praktijkmiddag Beel...
Tevredenheids- en effectbestek, gemeente Stichtse Vecht | Praktijkmiddag Beel...Tevredenheids- en effectbestek, gemeente Stichtse Vecht | Praktijkmiddag Beel...
Tevredenheids- en effectbestek, gemeente Stichtse Vecht | Praktijkmiddag Beel...CROW
 
Het effectbestek, van stakeholders naar KPI’s | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit...
Het effectbestek, van stakeholders naar KPI’s | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit...Het effectbestek, van stakeholders naar KPI’s | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit...
Het effectbestek, van stakeholders naar KPI’s | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit...CROW
 
Klimaatverandering: risico opdrachtnemer? | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Klimaatverandering: risico opdrachtnemer? | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017Klimaatverandering: risico opdrachtnemer? | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Klimaatverandering: risico opdrachtnemer? | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017CROW
 
Mini-examen inspecteur beeldkwaliteit | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Mini-examen inspecteur beeldkwaliteit | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017Mini-examen inspecteur beeldkwaliteit | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Mini-examen inspecteur beeldkwaliteit | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017CROW
 
Veranderingen in de kwaliteitscatalogus 2018 | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit ...
Veranderingen in de kwaliteitscatalogus 2018 | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit ...Veranderingen in de kwaliteitscatalogus 2018 | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit ...
Veranderingen in de kwaliteitscatalogus 2018 | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit ...CROW
 

More from CROW (20)

NCBOR 2017 | Living Lab Tilburg: van hufterproof naar gastvrij
NCBOR 2017 |  Living Lab Tilburg: van hufterproof naar gastvrijNCBOR 2017 |  Living Lab Tilburg: van hufterproof naar gastvrij
NCBOR 2017 | Living Lab Tilburg: van hufterproof naar gastvrij
 
NCBOR 2017 | Living lab tilburg: van hufterproof naar gastvrij met smart safety
NCBOR 2017 | Living lab tilburg: van hufterproof naar gastvrij met smart safetyNCBOR 2017 | Living lab tilburg: van hufterproof naar gastvrij met smart safety
NCBOR 2017 | Living lab tilburg: van hufterproof naar gastvrij met smart safety
 
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: veiligheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: veiligheidNCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: veiligheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: veiligheid
 
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: duurzaamheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: duurzaamheidNCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: duurzaamheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: duurzaamheid
 
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: toegankelijkheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: toegankelijkheidNCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: toegankelijkheid
NCBOR 2017 | Midden in de maatschappij: toegankelijkheid
 
NCBOR 2017 | Beheerders spin in het dataweb 
NCBOR 2017 | Beheerders spin in het dataweb NCBOR 2017 | Beheerders spin in het dataweb 
NCBOR 2017 | Beheerders spin in het dataweb 
 
NCBOR 2017 | Beheer van de toekomst is kansgestuurd beheer 
NCBOR 2017 | Beheer van de toekomst is kansgestuurd beheer NCBOR 2017 | Beheer van de toekomst is kansgestuurd beheer 
NCBOR 2017 | Beheer van de toekomst is kansgestuurd beheer 
 
NCBOR 2017 | Sneak preview: Beheersystematiek Openbare Ruimte en Verhardingen
NCBOR 2017 | Sneak preview: Beheersystematiek Openbare Ruimte en VerhardingenNCBOR 2017 | Sneak preview: Beheersystematiek Openbare Ruimte en Verhardingen
NCBOR 2017 | Sneak preview: Beheersystematiek Openbare Ruimte en Verhardingen
 
NCBOR 2017 | Innovatief participatiebestek Dordrecht: bewoners aan zet 
NCBOR 2017 | Innovatief participatiebestek Dordrecht: bewoners aan zet NCBOR 2017 | Innovatief participatiebestek Dordrecht: bewoners aan zet 
NCBOR 2017 | Innovatief participatiebestek Dordrecht: bewoners aan zet 
 
NCBOR 2017 | Energietransitie: beheeropgave in de hoogste versnelling 
NCBOR 2017 | Energietransitie: beheeropgave in de hoogste versnelling NCBOR 2017 | Energietransitie: beheeropgave in de hoogste versnelling 
NCBOR 2017 | Energietransitie: beheeropgave in de hoogste versnelling 
 
NCBOR 2017 | Het is glashelder: krachten bundelen werkt 
NCBOR 2017 | Het is glashelder: krachten bundelen werkt NCBOR 2017 | Het is glashelder: krachten bundelen werkt 
NCBOR 2017 | Het is glashelder: krachten bundelen werkt 
 
NCBOR 2017 | Sturen op beleving: “Een positieve beleving begint waar ergernis...
NCBOR 2017 | Sturen op beleving: “Een positieve beleving begint waar ergernis...NCBOR 2017 | Sturen op beleving: “Een positieve beleving begint waar ergernis...
NCBOR 2017 | Sturen op beleving: “Een positieve beleving begint waar ergernis...
 
NCBOR 2017 | 10 dagen koningsdag in de binnenstad van tilburg
NCBOR 2017 | 10 dagen koningsdag in de binnenstad van tilburgNCBOR 2017 | 10 dagen koningsdag in de binnenstad van tilburg
NCBOR 2017 | 10 dagen koningsdag in de binnenstad van tilburg
 
NCBOR 2017 | Ontwikkelingen beginnen bij beheer
NCBOR 2017 | Ontwikkelingen beginnen bij beheerNCBOR 2017 | Ontwikkelingen beginnen bij beheer
NCBOR 2017 | Ontwikkelingen beginnen bij beheer
 
Participatiebestek in gemeente Dordrecht | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Participatiebestek in gemeente Dordrecht | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017Participatiebestek in gemeente Dordrecht | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Participatiebestek in gemeente Dordrecht | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
 
Tevredenheids- en effectbestek, gemeente Stichtse Vecht | Praktijkmiddag Beel...
Tevredenheids- en effectbestek, gemeente Stichtse Vecht | Praktijkmiddag Beel...Tevredenheids- en effectbestek, gemeente Stichtse Vecht | Praktijkmiddag Beel...
Tevredenheids- en effectbestek, gemeente Stichtse Vecht | Praktijkmiddag Beel...
 
Het effectbestek, van stakeholders naar KPI’s | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit...
Het effectbestek, van stakeholders naar KPI’s | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit...Het effectbestek, van stakeholders naar KPI’s | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit...
Het effectbestek, van stakeholders naar KPI’s | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit...
 
Klimaatverandering: risico opdrachtnemer? | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Klimaatverandering: risico opdrachtnemer? | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017Klimaatverandering: risico opdrachtnemer? | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Klimaatverandering: risico opdrachtnemer? | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
 
Mini-examen inspecteur beeldkwaliteit | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Mini-examen inspecteur beeldkwaliteit | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017Mini-examen inspecteur beeldkwaliteit | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
Mini-examen inspecteur beeldkwaliteit | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit 2017
 
Veranderingen in de kwaliteitscatalogus 2018 | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit ...
Veranderingen in de kwaliteitscatalogus 2018 | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit ...Veranderingen in de kwaliteitscatalogus 2018 | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit ...
Veranderingen in de kwaliteitscatalogus 2018 | Praktijkmiddag Beeldkwaliteit ...
 

SE & BIM: twee cruciale onderdelen van een succesvolle ketensamenwerking

  • 1. SE en BIM Cruciaal voor succesvole ketensamenwerking Kansen en knelpunten Jan Pieter Eelants, dagvoorzitter Arjan Visser, moderator #CROWcollege en #INCOSE_NL InfraTech 2013 | CROW College
  • 2. SE + BIM + InfraTech 2013 | CROW College
  • 3. Waarom ook al weer? • Transparantie? • Vastleggen beslissingen? • Consistente specificaties? • …. Betere ketenintegratie InfraTech 2013 | CROW College
  • 4. Waarom betere ketenintegratie? • Gebruiker en functioneren van het bouwobject moeten centraal gesteld worden in het ontwikkelproces • Overstijgt traditionele dienstenpakket van de verschillende disciplines in het bouwproces InfraTech 2013 | CROW College
  • 5. Programma tijd onderwerp 13h10 Introductie SE kubus. Cees Michielsen 13h30 Een beter SE proces met BIM? Hans Hoeber en Gerwin Duine 14h05 Systems Engineering en BIM implementatie bij BAM. Ton Buijink 14h45 Pauze 15h00 Wil de echte Systems Engineer nu opstaan? Tufail Ghauharali 15h35 Een voorbeeld van werken met de SE kubus. Cees Michielsen 16h10 Hoe gaan we verder? Afsluitende bespiegeling door Jan-Pieter Eelants 16h30 Afsluiting en netwerkborrel InfraTech 2013 | CROW College
  • 6. De SE kubus: Een korte introductie Cees Michielsen INCOSE-NL & R&D studio InfraTech 2013 | CROW College
  • 7. Organiseren 1. Beschouw vanuit het project, product =WAT 2. Welk Proces geschikt is = het HOE 3. En WIE dit het beste kan. WAT HOE WIE InfraTech 2013 | CROW College
  • 8. De basis kubus InfraTech 2013 | CROW College
  • 9. Wat, focus en diepgang InfraTech 2013 | CROW College
  • 10. Wat: per niveau expliciet vastleggen translate deliver Specificeren eisen Verificatie en Validatie Ontwerpen Integratie Beslissen en Eisen Baseline Acceptatie afleiden vastleggen in BIM InfraTech 2013 | CROW College
  • 11. HOE: SE proces & fasering InfraTech 2013 | CROW College
  • 12. Wie: rollen en competenties 1. Systemeigenaar 2. Systeemontwerper INCOSE-NL SIG gww SE: Rollen en competenties 3. Systeem analist 4. Verificatie & Validatie engineer 5. Operationeel ontwerper 6. Raakvlakmanager 7. Omgevingsmanager 8. Technisch manager 9. Configuratiemanager 10. Proces manager InfraTech 2013 | CROW College
  • 13. Combineren WWH Per fase vooruit kijken vanuit het wat naar het hoe en door wie. InfraTech 2013 | CROW College
  • 14. Voorbeeld In de ontwikkelfase, na de keuze om een mobiliteitsprobleem op te lossen met de beslissing een brug te realiseren. Hier worden eisen opgesteld aan een brug (door diverse rollen), de brug op dat niveau ontworpen (door operationeel ontwerper), geverifieerd e.d (door V&V engineer) en de baseline vastgelegd door acceptatie van het ontwerp en de eisenset (door de systeemeigenaar) in een BIM InfraTech 2013 | CROW College
  • 15. Samenvattend • Kijk vooruit • Plan • Organiseer • Doe (SE) • Leg vast (BIM) InfraTech 2013 | CROW College
  • 16. Een beter SE proces met BIM? “het specificeren en ontwerpen van infrastructuur volgens SE met BIM” Hans Hoeber Gerwin Duine InfraTech 2013 | CROW College BIM-SE
  • 17. Inhoud • Centrale vraag: Wat is de meerwaarde van BIM voor het SE proces? • Aan de hand van: – Het SE proces – Definitie BIM – Doel BIM in SE projecten – Toepassing BIM in SE projecten: Hoe dan? – Bereikte verbeteringen InfraTech 2013 | CROW College
  • 18. Het SE proces • Werkproces voor alle stappen van eerste idee bij OG tot in gekozen detailniveau ontworpen systeem inclusief realisatie • Specificaties én ontwerp! Eisen Analyse - probleemanalyse - doelstellingen - scope - raakvlak en aspect eisen Eisen loop Input Functie Analyse - Klant wensen en eisen - functies opstellen Output - randvoorwaarden - functionele eisen - vraagspecificatie - normen, beleid - functievervullers (objecten) - referentieontwerp Ontwerp loop Ontwerp Synthese Verificatie - objecten - geometrisch ontwerp Validatie - ontwerpvarianten InfraTech 2013 | CROW College
  • 19. Bouwwerk Informatie Model • Informatie over het systeem • Object gebaseerd model met informatie over product, tijd en/of kosten van het systeem • Het systeem is het infrastructurele werk • SE informatie onderdeel van het Informatiemodel InfraTech 2013 | CROW College
  • 20. Waarom BIM in het SE proces? Het beter managen van SE informatie door: • Betere presentatie van informatie • Betrekken stakeholders • Wijzigingen sneller verwerken • Traceerbaarheid en delen van informatie (life-cycle) • Raakvlakken beter beheersbaar • Betere ontwerp synthese en trade-off’s • Integraliteit team (specificeerders en ontwerpers) InfraTech 2013 | CROW College
  • 21. Hoe dan? • ‘BIM-SE’ door het samenbrengen van tekstuele en grafische SE informatie om te ontsluiten naar een doelgroep • Informatie Management InfraTech 2013 | CROW College
  • 22. Tekstuele informatie • Beheer in web-based database: Relatics, SmarTeam/FS • Document management systeem: Box, Dropbox, Sharepoint InfraTech 2013 | CROW College
  • 23. Grafische informatie • Revit, Allplan, Microstation MX, Civil3D, GIS InfraTech 2013 | CROW College
  • 24. InfraTech 2013 | CROW College
  • 25. SE proces met BIM • Wat is de impact in de praktijk? • Verschil SE projecten met en zonder BIM InfraTech 2013 | CROW College
  • 26. Validatie en stakeholders • Validatie door de opdrachtgever – Betere presentatie resultaten – SE informatie in samenhang – Bewaken voortgang • Stakeholdermanagement – Betrekken van stakeholders – Beter begrip – Faciliteren meedenken InfraTech 2013 | CROW College
  • 27. Interactieve sessie iRoom InfraTech 2013 | CROW College
  • 28. Iteraties en wijzigingen • SE proces iteratief en gericht op wijzigingen – Sneller verwerken (digitaal en in samenhang) – Impact wijzigingen snel duidelijk – Wijzigingen communiceren en beschikbaar stellen – Bijhouden wijzigingen InfraTech 2013 | CROW College
  • 29. Structuur en overdracht • Gestructureerde informatie met SE, ook in ontwerp (objecten) • Informatie onderling gerelateerd met koppelingen • Wens: Overdracht informatie over life-cycle Informatiemodel 1 Informatiemodel 3 1 informatiemodel Informatiemodel 2 InfraTech 2013 | CROW College
  • 30. Beheren raakvlakken • Raakvlakbeheer – 3D model voor interne raakvlakken – GIS voor omgeving – vastlegging in Relatics InfraTech 2013 | CROW College
  • 31. Varianten en samenwerking • Ontwerp synthese – afwegen varianten a.h.v. model en visualisaties – Interactief, digitale aantekeningen in 3D modellen – Parametrische objecten, snel variëren • Samenwerking projectteam – Samenwerking ‘specificeerders’ en ‘ontwerpers’ – Interdisciplinaire samenwerking – Werksessies in de iRoom InfraTech 2013 | CROW College
  • 32. Wat is de meerwaarde? • Een duidelijke bijdrage voor – Validatie door OG – Stakeholdermanagement – Conclusie: Configuratiemanagement – Een duidelijke meerwaarde voor het eindproduct voor Traceerbaarheid – Raakvlakbeheer –de klant en voor de efficiëntie van het proces! Ontwerp synthese – Samenwerking projectteam • Kanttekening: investering in informatiebeheer InfraTech 2013 | CROW College
  • 33. Vooruitblik • Trade-off’s: inzichtelijk en betere onderbouwing • Value Engineering: Relatics + 3D model + kosten • Raakvlakkenbeheer: 3D ontwerp + 3D omgeving • Wijzigingenbeheer ontwerpdelen: BIM server • Analyses functionele eisen in BIM • Informatiestandaarden en samenwerkingen voor overdracht informatie over life-cycle InfraTech 2013 | CROW College
  • 34. InfraTech 2013 | CROW College
  • 35. Systems Engineering en BIM implementatie bij BAM. Rotterdam, 15 januari 2013 Ton Buijink InfraTech 2013 | CROW College
  • 36. Inhoud 1. Systems Engineering bij BAM 2. BIM bij BAM 3. Verschillen en overeenkomsten 4. Consequenties organisatie InfraTech 2013 | CROW College
  • 37. Heden en toekomst van SYSTEMS ENGINEERING BIJ InfraTech 2013 | CROW College
  • 38. BAM status Systems Engineering • SE in alle processen van: – BAM Infra Strategie Management – BAM Infra Projectmanagement – BAM Infra Assetmanagement • Multi-disciplinair, meer fasen levenscyclus, groot in omvang • Ervaring uit A12 Utrecht LuVe en Stadsbrug Nijmegen InfraTech 2013 | CROW College
  • 39. BAM visie op Systems Engineering Eén Managementsysteem Infra: • Gebaseerd op ISO/IEC-15288 • Management, Product en Ondersteunende processen • SE gereedschappen verwerkt in processen • SE vervlochten in de projectrollen • We doen SE zonder het SE te noemen InfraTech 2013 | CROW College
  • 40. Managementsysteem Infra • Geïmplementeerd en ge-audit • Toegepast bij N261 en N33 (inclusief audit op 15504 level 1 en 2) • Voor grote projecten BAM-IPM c.a. • Ook projecten ‘oude stijl’ • Rolbeschrijvingen met competenties: aanscherpen op basis van leerervaringen in projecten InfraTech 2013 | CROW College
  • 41. Gebaseerd op o.a. Stadsbrug Nijmegen AANPAK PROJECTMANAGEMENT InfraTech 2013 | CROW College
  • 42. Werkpakketmanagement als kern • Het project ophakken in beheersbare delen, • Een werkpakket als stuureenheid van het project zien, • Bepalen wie voor welk resultaat verantwoordelijk is, • Alle informatie (eisen, risico’s, tijd, geld) organiseren rondom de werkpakketten(structuur), • Waardoor informatie op de juiste plek terecht komt, met als resultaat: effectieve communicatie. InfraTech 2013 | CROW College
  • 43. Satéprikker voor integraliteit Plannings management Vergunningen Kwaliteits management management …. Contract WERKPAKKET management (management) Document management Eisen management Financieel Risico- management management InfraTech 2013 | CROW College
  • 44. Definitie werkpakket “Een deel van het projectresultaat dat wordt toegewezen aan een organisatie en/of persoon en dat door middel van een set van samenhangende werkpakketactiviteiten tot stand komt” Werkpakket W-41: Weginrichting Aardebaan Noord InfraTech 2013 | CROW College
  • 45. Definitie werkpakket …Een werkpakketactiviteit bestaat uit de combinatie van een (generieke)activiteit en een deelobject eventueel uitgesplitst in tijd in geval van een fasering: ACTIVITEIT x DEELOBJECT x (FASE) = WERKPAKKETACT. Uitvoeren Stadsbrugweg Asfaltverharding x Aardebaan Noord x west = WPA-W41.05 X X = InfraTech 2013 | CROW College
  • 46. Type werkpakketten Object gericht Activiteit gericht InfraTech 2013 | CROW College
  • 47. Type werkpakketten Activiteit gericht Object gericht Activiteit gericht InfraTech 2013 | CROW College
  • 48. Projectscope in één overzicht 100% Regel:  ∑ WPA’s = werkpakket  ∑ WP’s = project = PROJECT InfraTech 2013 | CROW College
  • 49. Samenhang projectstructuren  Onderlinge relatie!  In samenhang te bezien  Integraal opstellen InfraTech 2013 | CROW College
  • 50. Samenhang documentstructuur InfraTech 2013 | CROW College
  • 51. Sturen op faseovergangen “Managing a stage” “Managing a stage “Managing a stage boundary” boundary” InfraTech 2013 | CROW College
  • 52. Faseovergangen Productproces InfraTech 2013 | CROW College
  • 53. Werkpakket management in InfraTech 2013 | CROW College
  • 54. Heden en toekomst van BIM BIJ InfraTech 2013 | CROW College
  • 55. Blik op BIM • Info eenduidig vastgelegd 3D modellen en databases. • Koppeling 3D modellen met dimensies tijd, geld, eisen, onderhoudsgegevens, etc. resulteert in eenduidige opslag voor meerdere disciplines. • Een BIM maakt integraal samenwerken aan informatie mogelijk tijdens de gehele levenscyclus van een bouwwerk. InfraTech 2013 | CROW College
  • 56. Wat levert BIM op • Inzicht in complexe constructies en knelpunten • Bevordert integraal & multidisciplinair werken • Bevordert (gelijktijdig) samenwerken • Reduceert faalkosten in uitvoering • Verkort de doorlooptijd van het bouwproces • Vergroot nauwkeurigheid • Verbetert de afstemming van raakvlakken InfraTech 2013 | CROW College
  • 57. Wat levert BIM op Leeds Arena, Leeds Centrum • Raakvlaksessies (reductie faalkosten ca. 350.000 GBP) • Efficiënter werken (reductie ca. 15.000 manuren) • Reductie materiaalgebruik (reductie ca. 9.000 2D tek.) • Investeringskosten BIM ca. 15.000 GBP InfraTech 2013 | CROW College
  • 58. Status BIM Inzet op (integrale) projecten bij alle BAM onderdelen: • Rijksweg A4 Burgerveen, Leiden • Tender t.b.v. Ziekenhuis UK • Vopak Terminal Westpoort • Pasklaar referentiewoning • OV-SAAL • Isala Klinieken • London Cross Rail InfraTech 2013 | CROW College
  • 59. Status BIM BIM inzet binnen BAM: • Visualisatie • Engineering, Maatvoering • GPS aansturing van materieel • 3D Wapenen • Hoeveelheden bepalen • 4D Simulaties • Clash Detection InfraTech 2013 | CROW College
  • 60. BIM Ambitie Strategische agenda BAM 2013-2015: “Becoming recognised as one of Europe’s leading sustainable construction companies” met “Best in class construction operations” Onder andere gebaseerd op BIM, LEAN en CSR. InfraTech 2013 | CROW College
  • 61. BIM Ambitie “Best in class construction operations”. • Hoger kwaliteitsniveau • Producten beter afgestemd op behoeften van de opdrachtgevers • Concurender prijs-/kwaliteitsverhouding • BIM als basis langjarige onderhoudscontracten • Reductie faalkosten InfraTech 2013 | CROW College
  • 62. BIM Challenge Doel: ‘Demonstreren en ervaren toegevoegde waarde van BIM in de BAM brede, multi-disciplinaire Concurrent Engineering omgeving’ InfraTech 2013 | CROW College
  • 63. Case Lichthoven InfraTech 2013 | CROW College
  • 64. Case Lichthoven • Hotel • Kantoren Verschillende • Tunnel Integratie disciplines • Openbare ruimte • Parkeergarage • Appartementen 6
  • 65. 50 BAM collega’s – 3 dagen • AM • BAM Nuttal • BAM Advies & Engineering • BAM PPP • BAM Civiel • BAM Techniek • BAM Construction UK • BAM Utiliteitsbouw • BAM Design • BAM Wegen • BAM Group • BAM Woningbouw • BAM Infraconsult • Van den Berg • BAM IPM Infrastructuren • Wayss & Freytag InfraTech 2013 | CROW College
  • 66. Voorbereiding Buy-in Scripts Case ICT Sharepoint Requirements InfraTech 2013 | CROW College Gis
  • 67. Impressie Challenge InfraTech 2013 | CROW College
  • 68. Lessons learned Vaardigheden en middelen • Mass Model – één eindverantwoordelijke • 3D modellering voor snelle uitwerking overeengekomen oplossingen • Detaillering Mass Model door ‘iedereen’ – De interfaces groeien mee met ontwikkeling model – Efficiënt proces door parallelle werkzaamheden • Codering objecten en elementen voor 4D en 5D InfraTech 2013 | CROW College
  • 69. Lessons learned Mensen • Met klein team beginnen, dan opschalen • Facilitator – essentiële nieuwe rol • BIM modelleurs meer prominente rol: andere vaardigheden • Fysiek overleg voor interface problemen • Computers en software belangrijk - projectmatig werken gaat over communicatie tussen mensen InfraTech 2013 | CROW College
  • 70. BIM strategie • Werkmaatschappijen: BIM focus in OP’s 2013 • BIM ontwikkelingen en technieken tot 2015 • BIM implementatie monitoren met dashboard • BIM scan alle integrale projecten > € 50 mio • Uniforme BIM projectplannen en werkinstructies • BAM brede events en intensiveren communicatie • Ontwikkeling via Projecten: N33 en Hoge Raad InfraTech 2013 | CROW College
  • 71. BIM acties 2013 • Servers maken samenwerken aan modellen binnen BAM en met partners mogelijk • BIM testomgeving ontwikkelen • BIM applicatie beheer, inkoop en beleid operationeel • Training programma en E-learning tools i.s.m. BBS ontwikkelen • BAM brede events organiseren en communicatie omtrent BIM intensiveren InfraTech 2013 | CROW College
  • 72. SE en BIM VERSCHILLEN EN OVEREENKOMSTEN InfraTech 2013 | CROW College
  • 73. Belangrijkste Verschillen SE BIM • Vooral in GWW sector • Industrie, Utiliteitsbouw voorsprong BIM • Beheersing als drijfveer • Engineering gedreven • Weerstand bij invoering • Enthousiasme – visueel • Eenduidige toepassing • Verschillen per werkmij grote projecten relatief groot • SE zonder label SE • BIM modelleur is specialist InfraTech 2013 | CROW College
  • 74. Overeenkomsten • Toegevoegde waarde steeds meer bewezen – A12 LuVe, Leeds Stadium • Ondersteunen decomplicering Multi-disciplinaire projecten • Verbeterde mogelijkheden informatiebeheersing • Informatiemodellen – eenduidige opzet en labels • Rollen veranderen – andere competenties InfraTech 2013 | CROW College
  • 75. Veranderende rollen CONSEQUENTIES ORGANISATIE InfraTech 2013 | CROW College
  • 76. BAM brede impact houding vaardigheid vaardigheid vaardigheid vaardigheid vaardigheid vaardigheid vaardigheid functies functies functies functies functies functies functies resultaat resultaat resultaat resultaat resultaat resultaat resultaat waarde InfraTech 2013 | CROW College
  • 77. Integratie SE en BIM • Productgericht proces verandert fundamenteel • Volledig virtueel bouwen steeds dichterbij • Investeringen in organisatie: mensen, middelen • SE en BIM samen bouwstenen voor Lean • Enorm besparingspotentieel InfraTech 2013 | CROW College
  • 78. VRAGEN InfraTech 2013 | CROW College
  • 79. Systems Engineering: rollen en competenties Invulling geven aan het samen uitvoeren van SE in het publieke domein. Tufail Ghauharali - GPCM InfraTech 2013 | CROW College
  • 80. Scope van SE • Technische-, • Projectmatige,- • Bedrijfsmatige,- & • Afspraak processen InfraTech 2013 | CROW College
  • 81. Inleiding • SE in leidraden in handboeken • Geen/weinig aandacht voor SE rollen & competenties • Terwijl….SE is mensenwerk InfraTech 2013 | CROW College
  • 82. Probleem in NL GWW • SE’er die een database aanlegt en beheert • SE’er die eisen verifieert • Beperkte visie op en uitwerking van SE werkzaamheden InfraTech 2013 | CROW College
  • 83. 11 SE rollen • Systeemeigenaar • Omgevingsmanager • Systeemontwerper • Technisch Manager • Systeemanalist • Configuratiemanager • V&V engineer • Procesmanager • Operationeel ontwerper • Raakvlak coördinator • Raakvlakmanager InfraTech 2013 | CROW College
  • 84. Rollen in de praktijk Rol Vaak voorkomende rollen in de praktijk Nr. UAV-gc RAW (UAV) 1 Systeemeigenaar projectmanager opdrachtgever projectmanager opdrachtgever 2 Systeemontwerper technisch manager, technisch manager, planvoorbereider planvoorbereider 3 Systeemanalist technisch manager technisch manager 4 V&V Engineer De “Systems Engineer” bij de ontwerpteam (ontwikkelfase) opdrachtgever en opdrachtnemer directievoerder (realisatiefase) 5 Operationeel technisch manager, technisch manager, ontwerper werkvoorbereider uitvoering, werkvoorbereider uitvoering, gebruik gebruik 6 Raakvlakmanager system integrator, nu meestal impliciet aanwezig: ontwerpleider impliciet aanwezig: bij de (ontwerpfase), uitvoerder technisch manager (realisatiefase) InfraTech 2013 | CROW College
  • 85. Rollen in de praktijk (2) Rol Vaak voorkomende rollen in de praktijk Nr. UAV-gc RAW (UAV) 7 Omgevingsmanager (IPM) omgevingsmanager met als projectleider en externe taak niet-technische issues raakvlakbeheerder en externe raakvlakbeheerder techniek 8 Technisch manager (IPM) Technisch Manager Ontwerpleider (ontwerpfase) werkvoorbereider en (hoofd)uitvoerder (realisatiefase) 9 Configuratie manager Configuratiemanager beheerder 10 Procesmanager procesmanager Onbekend: bedrijfsleiders en de kwaliteitsmanager? 11 Raakvlak manager TM met focus op integraliteit projectleider InfraTech 2013 | CROW College
  • 86. 1 e complicatie: Fasen en processen Technische processen belanghebbend Architectuur- Operationeel Eisenanalyse Verwijdering onderhoud Beheer en Verificatie Integratie Overgang Invoering Validatie ontwerp eneisen bedrijf Fase: Concept L L L L Ontwikkel L L L O L L Realisatie O L L L O Gebruik/ Beheer/ Onderhoud O L L O L L L Sloop O O L InfraTech 2013 | CROW College
  • 87. 2e complicatie: OG/ON InfraTech 2013 | CROW College
  • 88. 3e complicatie: detailniveau InfraTech 2013 | CROW College
  • 89. Competenties per rol SE SO SA V&V OO RM OM TM CM PM RM Doceren/Inrichten x x x x x Gebruiken/Toepassen x x x x Processen definiëren x x x x Ontwikkelen x x InfraTech 2013 | CROW College
  • 90. Enkele conclusies • Rollen gekoppeld aan processen niet aan fasen, dat maakt rolinvulling lastiger; • Verschillende abstractieniveaus in één rol; • Systeemeigenaar: driehoeksverhouding gebruiker, politicus en ambtenaar. InfraTech 2013 | CROW College
  • 91. Publicatie Prijs €15,- Bestellen via info@incose.nl InfraTech 2013 | CROW College
  • 93. Een voorbeeld van werken met de SE kubus IMP3ULSE Een project bij Mercedes Cees Michielsen R&D Studio InfraTech 2013 | CROW College
  • 94. Emerging challenges: shift to mechatronic system development Infratech 15 jan 2013 http://www.prostep.org/fileadmin/user_upload/ProSTEPiViP/Events/Symposium-2009/Praesentationen_Tag_2/0801_Presentation_Lamberti_Daimler.pdf
  • 95. Emerging challenges: shift to collaborative solution finding Infratech 15 jan 2013
  • 96. Emerging challenges: shift to co-simulation of system behavior Infratech 15 jan 2013
  • 97. Recent insights and more challenges Prof. Dr.-Ing. Reiner Anderl Ulrich Sendler Smart Engineering Technische Universität Darmstadt sendlercircle München Prof. Dr.-Ing. Martin Eigner Interdisziplinäre Produktentstehung Prof. Dr.-Ing. Rainer Stark Technische Universität Kaiserslautern Technische Universität Berlin April 2012 Infratech 15 jan 2013
  • 98. Recent insights and more challenges (1) Prof. Dr.-Ing. Reiner Anderl Ulrich Sendler Smart Engineering Technische Universität Darmstadt sendlercircle München Prof. Dr.-Ing. Martin Eigner Interdisziplinäre Produktentstehung Prof. Dr.-Ing. Rainer Stark Technische Universität Kaiserslautern Technische Universität Berlin April 2012 Infratech 15 jan 2013
  • 99. Recent insights and more challenges (2) http://www.acatech.de/de/publikationen/berichte-und-dokumentationen/acatech/detail/artikel/acatech-diskussion-smart-engineering.html Infratech 15 jan 2013
  • 100. 3 dimensions: Product, Process & People IMP3ULSE: Product Process People Infratech 15 jan 2013
  • 101. Product abstraction levels (industry) deliver translate Business Level Focus on the business deliver translate Product Level Focus on the product deliver translate Systems Level Focus on the system deliver Components Level translate Focus on the component deliver translate Infratech 15 jan 2013
  • 102. Product abstraction levels (civil engineering) Vrij naar: Dynamisch Railverkeersmanagement Besturingsconcept voor railverkeer op basis van het Lagenmodel Verkeer en Vervoer – Alfons Schaafsma deliver translate Vervoersniveau Vervoer deliver translate Verkeersniveau Verkeer deliver translate Infra niveau Infrastructuur deliver translate Objecten niveau Objecten deliver translate Infratech 15 jan 2013
  • 103. Example of Abstraction layers Infratech 15 jan 2013
  • 104. Examples of abstraction layers (2) Infratech 15 jan 2013
  • 105. Risk management Infratech 15 jan 2013
  • 106. Product abstraction levels & main processes deliver translate V&V – Solution delivery Requirements Business Level (FAT, SAT, …), Solution Gathering spec Business design – options / Integration Focus on the business SWOT (Solution assembly) Decision making – derive REQs for next level Acceptance deliver translate Requirements V&V – Product delivery, Product Level Engineering Product spec Product design – options, Integration Focus on the product (Product assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Requirements V&V – System delivery, Systems Level Engineering System spec System design – options, Integration Focus on the system (System assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver Components Level translate Requirements V&V – Element delivery, Engineering Element spec Comp. design – options, Integration Focus on the component alternatives, variants (Component assembly) Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Infratech 15 jan 2013
  • 107. Product abstraction levels & main processes deliver translate V&V – Solution delivery Requirements Business Level (FAT, SAT, …), Solution Gathering spec Business design – options / Integration Focus on the business SWOT (Solution assembly) Decision making – derive REQs for next level Acceptance deliver translate Requirements V&V – Product delivery, Product Level Engineering Product spec Product design – options, Integration Focus on the product (Product assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Requirements V&V – System delivery, Systems Level Engineering System spec System design – options, Integration Focus on the system (System assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver Components Level translate Requirements V&V – Element delivery, Engineering Element spec Comp. design – options, Integration Focus on the component (Component assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Infratech 15 jan 2013
  • 108. Product abstraction levels & main processes deliver translate Business Level Focus on the business deliver translate Requirements V&V – Product delivery, Product Level Engineering Product spec Product design – options, Integration Focus on the product (Product assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Systems Level Focus on the system deliver Components Level translate Focus on the component deliver translate Infratech 15 jan 2013
  • 109. Product abstraction levels & main processes Product A Requirements Specification Product B Requirements Specification Property 1 Property 2 Property 3 Property z Property 4 Property n deliver translate V&V – Product delivery, Function 1 Function 2 Function 3 Requirements Function x Product Level Engineering Product spec Function m Product design – options, Integration Focus on the4 Function product (Product assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver Mechanical Functional translate Architecture Architecture Internal Interfaces Infratech 15 jan 2013
  • 110. Product abstraction levels & main processes System A System B System Y Property 11 Property 12 Systems Level Function m Function p Design Decision1 Design Decision1 Design Decision1 Infratech 15 jan 2013
  • 111. Structuring the information Demand Demand Marketing Regulations Weight < 7 kg Product price € 5 000 Weight >= 6.8 kg Business level Is Weight property Is Cost property Is Weight property Property Property Weight Cost Weight < 7 kg Weight >= 6.8 kg Product price € 5000 Product properties Bike weight: 6.8 - 7 kg Cost distribution System System Frame Wheels Weight 3 – 4 kg Costs € 3000 - € 3300 Weight 1 .4 – 2 kg Costs € 500- € 550 Systems Frame shall be made from Front Wheel 0.7 kg Front Wheel € 200 aluminum Rear Wheel 1.1 kg Rear Wheel € 300 Infratech 15 jan 2013
  • 112. Design Decisions Relations Container DNARequirements R 144 DD 0433 Owner DD 0434 DD 0435 R 145 R 146 DD 0436 Infratech 15 jan 2013 C R111 D D 0222 R 147 DD 0233 D D 0223 DD 0234 R112 D D 0224 DD 0235 R113 R114 R115 D D 0225 DD 0236 R116 D D 0226 DD 0237 R117 D D 0227 D D 0228 D D 0229 R118 R119 A B Unique ID
  • 113. SCOPE rule ‘Object Requirements specify the Requirements of that object only, not any other object.’ System Property, System Property, System Constraint & Constraint & Level Function Reqs Function Reqs System A System B Comp Property, Comp Property, Comp Property, Comp Property, Component Level Constraint & Function Reqs Constraint & Function Reqs Constraint & Function Reqs ... Constraint & Function Reqs Component C1 Component C2 Component C3 Component Cn Infratech 15 jan 2013
  • 114. DESIGN rule ’Object Designs specify how the Object Requirements will be satisfied, no more no less.’ System Property, System Property, System Constraint & System Design Constraint & System Design Level Function Reqs Function Reqs System A System B Comp Property, Comp Property, Comp Property, Comp Property, Component Level Constraint & Function Reqs Constraint & Function Reqs Constraint & Function Reqs ... Constraint & Function Reqs Component C1 Component C2 Component C3 Component Cn Infratech 15 jan 2013
  • 115. DERIVATION rule ‘Requirements for Objects at lower levels are derived from higher level design decisions.’ System System System Properties & System Design, Properties & System Design, System Function Design Decisions System Function Design Decisions Level Reqs Reqs System A System B Comp Property, Comp Property, Comp Property, Comp Property, Component Level Constraint & Function Reqs Constraint & Function Reqs Constraint & Function Reqs ... Constraint & Function Reqs Component C1 Component C2 Component C3 Component Cn Infratech 15 jan 2013
  • 116. MODULARITY rule ‘For the same reasons as Components should not have any dependencies on each other, neither should Systems.’ Mechanical- Vehicle Properties & Vehicle Electrical- Functional Vehicle Concept Level Vehicle Functions Software- Architecture (Architectural Design) Requirements Architectures Vehicle A System System Properties & System Design Properties & System Design System System Function Decisions System Function Decisions Level Reqs Reqs System A System B Component Level Comp Properties & Comp Function Reqs Comp Properties & Comp Function Reqs Comp Properties & Comp Function Reqs ... Comp Properties & Comp Function Reqs Component C1 Component C2 Component C3 Component Cn Infratech 15 jan 2013
  • 117. DEMANDS rule ‘At Business level, all external Demands (Customer needs, market trends, …) are specified. Strategic decisions are made and Requirements at Vehicle level are derived from these decisions’ Market Rules & Legal … ISO 26262 Demands Regulations Demands Demands Business Level Product External Manageme Product Product Integral Product Management nt Decisions Roadmap (Decision making) Interfaces Mechanical- Vehicle Property, Vehicle Electrical- Vehicle Concept Constraint & Function Level Software- (Architectural Design) Requirements Architectures Vehicle A Infratech 15 jan 2013
  • 118. Product abstraction levels & main processes deliver translate V&V – Solution delivery Requirements Business Level (FAT, SAT, …), Solution Gathering spec Business design – options / Integration Focus on the business SWOT (Solution assembly) Decision making – derive REQs for next level Acceptance deliver translate Requirements V&V – Product delivery, Product Level Engineering Product spec Product design – options, Integration Focus on the product (Product assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Requirements V&V – System delivery, Systems Level Engineering System spec System design – options, Integration Focus on the system (System assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver Components Level translate Requirements V&V – Element delivery, Engineering Element spec Comp. design – options, Integration Focus on the component (Component assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Infratech 15 jan 2013
  • 119. Example 1, Product Creation Process Infratech 15 jan 2013
  • 120. Example 2, Product Creation Process Infratech 15 jan 2013
  • 121. Product maturity in the product structure deliver translate V&V – Solution delivery Requirements Business Level (FAT, SAT, …), Solution Gathering spec Business design – options / Integration Focus on the business SWOT (Solution assembly) Decision making – derive REQs for next level Acceptance Product maturity status deliver translate P Requirements A D C B A –Product spec P V&V Product delivery, B C D Product Level Engineering Product design – options, Integration Focus on the product (Product assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Requirements V&V – System delivery, Systems Level Engineering System spec System design – options, Integration Focus on the system (System assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Component Level Requirements V&V – Comp. delivery, Engineering Component spec Component design – Integration Focus on the component (Component assembly) options, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Infratech 15 jan 2013
  • 122. Toll-gates in the product structure deliver translate V&V – Solution delivery Requirements Business Level (FAT, SAT, …), Solution Gathering spec Business design – options / Integration Focus on the business SWOT (Solution assembly) Decision making – derive REQs for next level TG0 Acceptance TG4 deliver TG5 TG6 translate V&V – Product delivery, Requirements C D P Product Level Engineering Product spec TG1 Integration Product design – options, Focus on the product (Product assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Requirements V&V – System delivery, Systems Level Engineering System spec TG2 System design – options, Integration Focus on the system (System assembly) alternatives, variants Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Component Level Requirements V&V – Comp. delivery, Engineering Component spec Component design – Integration Focus on the component (Component assembly) options, variants TG3 Decision making – derive Acceptance REQs for next level deliver translate Infratech 15 jan 2013
  • 123. The Requirements Engineering processes Completeness & quality Requirements Engineering Requirements Gathering Requirements Analysis Requirements Specification Requirements Validation time Infratech 15 jan 2013
  • 124. Eisenmanagement proces uitvergroot in tijd versus kwaliteit Infratech 15 jan 2013
  • 125. Structuur van de ontwerp- en Ontwerp / Opleveringen realisatieruimte Product A Product A Alternatief 1 Variant 1 Alternatief 2 Variant 2 Alternatief 3 Variant 3 System A System B System C System D System E System n System A System B System C System D System E System n Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Object A Object B Object C Object D Object E Object F Object A Object B Object C Object D Object E Object F Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Infratech 15 jan 2013
  • 126. Structuur vandede(1)ontwerp- en Moment in tijd realisatieruimte Product A Product A Alternatief 1 Alternatief 2 Alternatief 3 System A System B System C System D System E System n System A System B System C System D System E System n Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Object A Object B Object C Object D Object E Object F Object A Object B Object C Object D Object E Object F Infratech 15 jan 2013
  • 127. Moment in de tijd (2) Product A Product A Alternatief 1 Variant 1 Alternatief 2 Variant 2 Alternatief 3 Variant 3 System A System B System C System D System E System n System A System B System C System D System E System n Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Object A Object B Object C Object D Object E Object F Object A Object B Object C Object D Object E Object F Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Infratech 15 jan 2013
  • 128. Moment in de tijd (3) Product A Product A Alternatief 1 Variant 1 Alternatief 2 Variant 2 Alternatief 3 Variant 3 System A System B System C System D System E System n System A System B System C System D System E System n Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Object A Object B Object C Object D Object E Object F Object A Object B Object C Object D Object E Object F Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Infratech 15 jan 2013
  • 129. Structuur van de ontwerp- en realisatieruimte Moment in de tijd (4) Product A Product A Alternatief 1 Variant 1 Alternatief 2 Variant 2 Alternatief 3 Variant 3 System A System B System C System D System E System n System A System B System C System D System E System n Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Object A Object B Object C Object D Object E Object F Object A Object B Object C Object D Object E Object F Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 1 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 2 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 3 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 4 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Ontwerp 5 Infratech 15 jan 2013
  • 130. Relatie tussen de besluitvorming en de ontwerpruimte Ontwerp- en realisatiegereedschap DRIVE, Infratech 15 jan 2013
  • 131. Summary • Orientation – Where am I? • In the product structure • In the processes • In the organization • Communication – Feedback (receive and bring) – What is expected from me? – Where is my context heading? – Am I on the right track? • Ownership – Result-driven culture, favor culture – What can/will/must/dare I do? • Quality – Semantics, Syntax – Fitness-for-use, Conformance, Craftsmanship Infratech 15 jan 2013
  • 132. More information • Cees Michielsen • Eugene Tjoa – cees@rnd-studio.net – eugene@rnd-studio.net Infratech 15 jan 2013
  • 133. Afsluiting Jan Pieter Eelants, dagvoorzitter #CROWcollege en #INCOSE_NL InfraTech 2013 | CROW College
  • 134. 134
  • 135. Bouwen aan afsprakenstelsels Geeft helderheid en eenduidigheid: • Begrippenkaders • gestandaardiseerde informatie-uitwisseling • automatische en correcte archiefopbouw • verantwoordelijkheden van partijen • inzichtelijke informatie over het hele project Leidt tot efficientie en effectiviteit 13 5
  • 136. Open-standaarden Doelstellingen voor een open standaard: • Interoperabiliteit • Onafhankelijkheid van leveranciers Voordeel: • Iedere partij in het bouwproces kan met eigen software en systemen werken. • kan laagdrempelig geïmplementeerd worden. • Uitwisseling tussen software en systemen verloopt via standaard protocollen 136
  • 137. Het is er al! Semantiek IFD (ISO 12006-03) Data Dictionary IFD Lexicon/Cheobs/ETIM Uitwisseling Proces IFC (ISO 16739) IDM (ISO 29481) Data Model Procesmanagement IFC VISI/COINS 137

Editor's Notes

  1. - De andere aangedragen verbeteringen zijn verbeteringen die we al bereikt hebben en waarvan we voorbeelden uit projecten noemen. Dit is een nog niet bereikte verbetering die vooral nog een wens is. In de praktijk blijkt dit lastig te bereiken.
  2. Bij tweede punt nadere invulling geven aan het SE rollen model!
  3. CMI: version 1: we need different colors to differentiate between the Requirements (RED), Design Decisions (BLUE) and the Result (GREEN).
  4. CMI: in this slide we should describe the reasoning behind the different levels, the characteristics per level, and explain why we have chosen these names for them (and that organizations can adapt these names according to their own terms).CMI: idea: picture the abstraction levels as a cupboard with drawers and other placeholders for the product development work products (like requirements, designs, implementations/constructions, V&amp;V)CMI: perhaps the term “translate” can be replaced by “demand”, but I am not sure yet. Translate is a bit more generic. In fact we are modeling the interfaces between the levels in terms of input – process – output (what’s new? ;-). The only difference with the traditional pictures is, that for each level we have two inputs (the demands from the level above and the deliveries from the level below) and two outputs (the demands for the level below and the deliveries for the level above).CMI: for each level we have a number of challenges. E.g. for the business level it is crucial to capture all relevant customer needs to make sure they will deliver a solution that fits these needs.