1. 1. Η Παναγία της Γαράσαρης (Η Μονή της Θεοτόκου στο Καγιά-τιπι)
Στις 8 Ιανουαρίου του 454, γεννήθηκε στη Νικόπολη από πλούσια οικογένεια ευγενών, ο Ιωάννης ο Ησυχαστής. Σε
ηλικία 18 ετών έχασε τους γονείς του Εγκράτιο και Ευφημία, οπότε αποφάσισε να μοιράσει την περιουσία του
στους φτωχούς και να μονάσει. Έτσι, περίπου το 475, έχτισε τη Μονή της Παναγίας σε ένα κοίλωμα-σπηλιά του
βράχου της Αναλήψεως, λίγα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Νικόπολης. Εκεί έμεινε μαζί με δέκα άλλους
μοναχούς, μέχρι το 481, όταν σε ηλικία 28 ετών χειροτονήθηκε Επίσκοπος Κολωνείας.
Με το πέρασμα των αιώνων η Μονή ερημώθηκε και απέμειναν μόνο ερείπια. Έπρεπε να περάσουν 13 αιώνες για
να εμφανιστεί άξιος διάδοχος του Αγίου Ιωάννη του Ησυχαστή, κτήτορος της Παναγίας της Γαράσαρης.
Το 1785 λοιπόν, γεννιέται στο χωριό Χάχαβλα ο Ιωαννίκιος Θωμαϊδης, ο οποίος γύρω στο 1805-1810 εκάρη
μοναχός και έβαλε σκοπό της ζωής του να ανοικοδομήσει το μοναστήρι. Τελικά το κατάφερε και περίπου μεταξύ
1812-1815 το οικοδόμημα ήταν έτοιμο και ο ίδιος έγινε Ηγούμενος της Μονής.
Το κτιριακό συγκρότημα είχε ισόγειο και τρεις ορόφους και κατασκευάστηκε από πελεκητή πέτρα των λατομείων
της Κόρατζας (βόρεια της Νικόπολης).
Στο ισόγειο ήταν οι αποθηκευτικοί χώροι και μια κρύπτη. Στην άκρη, αριστερά της εισόδου, υπήρχε ένα υπόστεγο
με τις επτά καμπάνες του μοναστηριού και λαξευτές δεξαμενές για τη συλλογή του βρόχινου νερού.
Στον πρώτο όροφο ήταν το γραφείο του Ηγουμένου, ξενώνας για τους επίσημους, δωμάτια για τους προσκυνητές,
η τραπεζαρία και το μαγειρείο.
Στο δεύτερο όροφο ήταν τα κελιά των μοναχών και το Ηγουμενείο.
Στον τρίτο όροφο ήταν ο ναός της Μονής, με τρούλο που έφτανε μέχρι την οροφή της σπηλιάς. Μπροστά υπήρχε
μεγάλος εξώστης με κάγκελα και πίσω ήταν τα αγιάσματα και το εκκλησάκι της Αγίας Άννας.
Η ανάβαση προς το μοναστήρι ξεκινούσε από τη βάση του βράχου της Αναλήψεως (που έχει 800 μέτρα ύψος) με
ένα ελικοειδές μονοπάτι. Στη δεύτερη στροφή του μονοπατιού υπήρχε ένα διώροφο χάνι με στάβλο και αχυρώνα
για τα ζώα. Στην τρίτη στροφή βρισκόταν το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας και αμέσως μετά, μέσω
κοπιαστικής ανηφόρας, έφτανες στα προπύλαια της Μονής. Για να φτάσεις πλέον στο ναό, έπρεπε να ανεβείς
εξήντα σκαλοπάτια.
Με την πάροδο των χρόνων η φήμη της Μονής εξαπλώθηκε σε όλο τον Πόντο και κάθε δεκαπενταύγουστο
έφταναν χιλιάδες προσκυνητών για τη χάρη της. Η προσέλευση και το πανηγύρι άρχιζαν δύο τρεις ημέρες πριν το

2. δεκαπενταύγουστο και κρατούσαν μέχρι τα εννιάμερα της Παναγίας. Βέβαια προσκυνητές έρχονταν καθ’ όλη τη
διάρκεια του χρόνου, αφού πίστευαν ότι η Παναγία της Γαράσαρης θεράπευε διάφορες αρρώστιες.

3. Στα πρώτα χρόνια η Μονή δεν είχε κτηματική περιουσία, μέχρι που οι κάτοικοι του Καγιά-τιπι (λογικά μετά από
προτροπή του Ηγουμένου Ιωαννίκιου) δώρισαν πέντε χιλιάδες στρέμματα γης στο μοναστήρι, με την προϋπόθεση
ότι θα τα εκμεταλλεύονται οι ίδιοι και θα πληρώνουν ενοίκιο γι’ αυτή τη χρήση.

4. Η περιουσία της Μονής μεγάλωσε τα επόμενα χρόνια, μετά από το εξής περιστατικό. Ο Ηγούμενος Ιωαννίκιος είχε
πνευματικά χαρίσματα, ήταν και ρωμαλέος και με όλη τη δραστηριότητά του απολάμβανε σεβασμού από
Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, οι οποίοι μάλιστα του είχαν δώσει το παρωνύμιο Κιοσέ Καραπάς.

5. Ο Ιωαννίκος λοιπόν είχε στενή σχέση με τον Τούρκο τσιφλικά του Αγουτμούς, Πεκτές-μπεη. Όταν το 1814
βρέθηκαν και οι δύο στην Κωνσταντινούπολη, ο Πεκτές-μπέης χτύπησε την έγκυο γυναίκα άλλου Τούρκου
αξιωματούχου, με αποτέλεσμα αυτή να αποβάλλει και να πεθάνει. Ο Σουλτάνος Χαμήτ διέταξε να συλληφθεί ο
ένοχος και να εκτελεστεί.
Ξέροντας ο Πεκτές-μπέης ότι ο Ιωαννίκιος βρισκόταν στο Πατριαρχείο, ζήτησε τη βοήθειά του και ο Ηγούμενος
παρακάλεσε τον Πατριάρχη Ιωακείμ να μεσολαβήσει στο Χαμήτ. Ο Πατριάρχης επισκέφθηκε το Σουλτάνο και
κατάφερε να τον πείσει να δώσει χάρη στον Πεκτές-μπεη. Έτσι ο Τούρκος τσιφλικάς γλίτωσε και για να
ευχαριστήσει τον Ιωαννίκιο, δώρισε στο μοναστήρι τα τσιφλίκια του στο Τσιβή-τουτμάζ και στο Ελεκτζή-τουζιού.
Μ’ αυτό τον τρόπο τα κτήματα της Μονής αυξήθηκαν στα δέκα χιλιάδες στρέμματα και έφταναν μέχρι τον ποταμό
Λύκο. Από την εκμετάλλευση και την ενοικίαση των κτημάτων, το μοναστήρι είχε έσοδα που χρησιμοποιούσε για
τη λειτουργία του και τη φιλοξενία των προσκυνητών.
Στις 25 Ιουνίου 1924 οι μοναχοί έφυγαν μαζί με τους άλλους κατοίκους της Νικόπολης, παίρνοντας μαζί τους τα
ιερά κειμήλια της Μονής. Μέρος αυτών των κειμηλίων κατέληξαν στον ιερό ναό Κορυφών Καβάλας και τα
περισσότερα στην εκκλησία της Παναγούδας, στη συνοικία της Αγίας Παρασκευής στην Καβάλα.
Οι ντόπιοι μουσουλμάνοι, πιστεύοντας ότι υπάρχουν κρυμμένοι θησαυροί, κατέσκαψαν και σχεδόν κατέστρεψαν
ολοκληρωτικά το μοναστήρι. Σήμερα η πρόσοψη της Μονής στέκεται μπροστά μας στο ύψωμα της Αναλήψεως,
τραυματισμένη και αφημένη στην τύχη της, να ατενίζει την κοιλάδα μέχρι το Σούσεχρη, αδιάψευστος μάρτυρας
αιώνων ένδοξης ιστορίας των χριστιανών κατοίκων της Νικοπόλεως.
ΣΗΜ: Ο Ηγούμενος Ιωαννίκιος Θωμαϊδης που, μετά από 13 αιώνες από την ίδρυσή της, "ανέστησε" την Παναγία
της Γαράσαρης και την ανέδειξε σε παμποντιακό προσκύνημα, ήταν από το χωριό Χάχαβλα και πρόγονος του
συνταξιδιώτη μας Σάββα Καλεντερίδη (από την οικογένεια της γιαγιάς του Ναζλούς Καλεντερίδου, που
εγκαταστάθηκε στη Βέργη Σερρών).
Πηγή: Γαράσαρη

6. 2.
Πόντος: Ανοίγει η Μονή της Παναγίας στο αρχαίο Μαυρόκαστρο της Κερασούντας
Πόντος: Ανοίγει η Μονή της Παναγίας στο αρχαίο Μαυρόκαστρο της Κερασούντας
Το δεύτερο μεγαλύτερο μοναστήρι στο Πόντο είναι αυτό της Παρθένου Μαρίας ή Παναγίας που βρίσκεται στην
περιοχής της αρχαίας Κολώνειας στην επαρχία της Κερασούντας (Giresun).
Η αποκατάσταση της Μονής άρχισε – όπως αναφέρει με το τούρκικο δημοσίευμα- το 2006 και σύμφωνα με τον
υπεύθυνο του τοπικού γραφείου του Πολιτισμού και Τουρισμού, Hüseyin Günaydın, έχουν φθάσει στο τέλος και
σύντομα θα είναι επισκέψιμο.
Η Μονή που δημιουργήθηκε κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. λειτουργούσε συνεχώς μέχρι πριν από δύο αιώνες, όπου
απαγορεύθηκε η λειτουργία του από τους Οθωμανούς.
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο των έργων, Hulisi Güleç, η μονή η οποία είναι κτισμένη στο κούφωμα ενός βράχου,
πως και η Μονή της Παναγίας Σουμελά, παρουσιάζει ιδιαίτερο ιστορικό και θρησκευτικό ενδιαφέρον.

7. Ο βράχος και η περιοχή ονομάζεται Καραχισάρ - Kara Hisar, είναι απευθείας απόδοση της ελληνικής ονομασίας,
Μαυρόκαστρο, που ανήκε στην επαρχία της Κολώνειας.
Σύμφωνα με το τούρκικο δημοσίευμα, έγιναν αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή της παλαιάς μονής και
αναδείχθηκαν παλαιά τοιχώματα και τοιχογραφίες και αποκαταστάθηκαν τόσο ο χώρος των κελιών, όσο και της
ενδιαίτησης, των αρχαίων εστιατορίων και του λατρευτικού χώρου.
Η αποκατάσταση του αρχαίου Μοναστηριού έγινε κατόπιν συνεννόησης με το Φανάρι, καθώς ειδικοί των
βυζαντινών μνημείων, επισκέφθηκαν τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, προκειμένου να καθοδηγηθούν για την
διαδικασία της αποκατάστασης της αρχαίας Μονής.
Σύμφωνα με τον Hulisi Güleç στη Μονή της Παναγίας της αρχαίας Κολώνειας βρέθηκε επιγραφή του 9ου αιώνα
που γράφει ότι η πόλη που βρίσκεται η μονή ονομάζεται "Κολώνεια".
Οι Τούρκοι που την κατέλαβαν τον 14ο αιώνα, την ονόμαζαν "Koğoniya".
Ωστόσο τον 11ο αιώνα η πόλη διατηρεί το όνομα Κολώνεια αλλά το φρούριο πάνω από την πόλη ονομάζεται
‘Μαυρόκαστρο’, και τον 14ο αιώνα πήρε την ονομασία στην τουρκική μετάφραση Καρά Χισάρ- Μαύρο Κάστρο.
Το 1924 ο Μουσταφά Κεμάλ επισκέφθηκε την πόλη και πρότεινε να ονομάζεται η πόλη «Şebin Karahisar», όπως
την ονομάζουν σήμερα οι Τούρκοι.
Κατά παράδοξο λόγο, οι Αρμένιοι ονομάζουν την πόλη της Κολώνειας, με την ελληνική ονομασία "Νικόπολις",
προφανώς από την μεγάλη μάχη της «Νικοπόλεως» που έγινε πλησίον της περιοχής.
Πηγή: Μικρές εκδόσεις
3.

8. "Πού πας Αδελφέ; Η ανταλλαγή (Ομέρ Ασάν)" - Δείτε όλο το ντοκιμαντέρ! (3 ΜΕΡΗ στο τέλος )
Το σχέδιο με τίτλο "Πού πας Αδελφέ; Η ανταλλαγή (Ομέρ Ασάν)" διηγείται εκτός από την
τραγωδία του 20ου αιώνα, τις φιλίες που έχουν μεταμορφωθεί σε νοσταλγία, τη γειτονία
και τα αληθινά γεγονότα που έχουν συμβεί. Στο ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται ρεπορτάζ
που αναφέρονται στη φιλία και τις σχέσεις των Ρωμιών συμπολιτών που έχουν αποσταλεί
από την Ορντού και από τις γύρω περιοχές της Ορντού με τους πολίτες της Ορντού
σχετικά με τη νοσταλγία που νιώθουν οι άνθρωποι ο ένας για τον άλλον και πώς έχει
μεταφερθεί στην 3η γενιά αυτή η νοσταλγία. Ο σκοπός
του ντοκιμαντέρ είναι να μεταφέρει στο κοινό την έμφαση πως οι εθνικές διαφορές δεν
είναι υπεράνω των ανθρώπινων αξιών, μέσα από ένα πλαίσιο συνεισφοράς στην
κουλτούρα ειρήνης
"Πού πας Αδελφέ; Η ανταλλαγή (Ομέρ Ασάν)"
.
Σύνοψη
Η ανταλλαγή των Ρωμιών που ζουν έξω απο την Κωνσταντινούπολη και των Τούρκων της Ελλάδας κατά τη
Συνθήκη της Λωζάνης είναι ένα απο τα σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας μας. Παρ' όλο που έχουν γραφτεί
βιβλία και έχουν γίνει ακαδημαϊκές έρευνες σχετικά με αυτό το θέμα, δεν έχουν γίνει αρκετές μελέτες ως
ντοκιμαντέρ. Εκτός από μερικά ντοκιμαντέρ με την άποψη της "ιστορική διήγησης" που φέρνουν πιο μπροστά τις
ανθρώπινες διαστάσεις του θέματος, δεν υπάρχει κάποιο ντοκιμαντέρ το οποίο να δείχνει τα αισθήματα τα οποία
είναι ακόμα ζωντανά, ειδικά σε μια συγκεκριμένη περιοχή.
Σε αυτό το ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται τα αισθήματα "η νοσταλγία για την πατρίδα" και "φιλία" ως βασικά
θέματα. Στα γυρίσματα που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα έγιναν συνεντεύξεις με τη δεύτερη και την Τρίτη
γενιά όπως και στην Ορντού και παρουσιάστηκαν ιστορίες των χωρισμών.
Επίσης στο ντοκιμαντέρ χρησιμοποιήθηκαν παλιές φωτογραφίες και αρχεία και όσα έχουν ζήσει οι άνθρωποι
αποδόθηκαν από τους ηθοποιούς.
Η υπόλοιπη δομή του ντοκιμαντέρ αποτελείται από τα αισθήματα τα οποία είναι "χωρισμός, φιλία και νοσταλγία".
3Α
. ΑΔΕΡΦΕ ΠΟΥ ΠΑΣ YOU TUBE
1ο
ΜΕΡΟΣ : https://www.youtube.com/watch?v=4lDknh1lb0s
2Ο
ΜΕΡΟΣ: https://www.youtube.com/watch?v=xGpH0_tUpF4
3Ο
ΜΕΡΟΣ: https://www.youtube.com/watch?v=I_QuQY9qc9g