1. ULOGA LJUDSKIH RESURSA U TURIZMU
CRNE GORE
dr Tanja Janković
Ministarstvo održivog razvoja i
turizma Crne Gore

2. “Možete sanjati, stvarati, osmisliti i izgraditi
najlepše mesto na svetu, ali ono što pretvara san u
stvarnost jesu ljudi.”
Walt Disney

3. TURIZAM KAO NAJVAŽNIJA PRIVREDNA GRANA U CRNOJ
GORI
 Turizam u Crnoj Gori je naša prošlost, sadašnjost i budućnost.
 Prema WTTC izvještaju Montenegro 2015, Crna Gora je u grupi najbrže
rastućih turističkih destinacija poslednjih godina. Crnu Goru je posjetilo
1.517.376 turista u 2014.godini, a procijenjeni prihodi od turizma iznose
728.8 mil. €.
 U Strategiji razvoja turizma Crne Gore do 2020. godine, kao strateškom
dokumentu kojim se daju smjernice razvoja turizma u Crnoj Gori,
definisan je cilj da Crna Gora postane visokokvalitetna turistička
destinacija sa diversifikovanom ponudom.
 Orijentacija ka elitnom turizmu, odnosno privlačenju gostiju veće platežne
moći postići će se podizanjem nivoa kvaliteta ponude, stvaranjem
stručnog i obučenog kadra, izgradnjom luksuznih hotela i smještajnih
kapaciteta koji će omogućiti taj razvoj.

4. HOTELSKI KAPACITETI U CRNOJ GORI
Hoteli u južnom regionu čine oko 75% ukupnih hotelskih kapaciteta u Crnoj Gori, od
čega se najveći dio nalazi u Budvi i Herceg Novom, zatim u Baru, Tivtu i Kotoru.

5. KARAKTERISTIKE TURISTIČKOG TRŽIŠTA RADA U CRNOJ
GORI
 Kao uslužna djelatnost, turizam po svojoj prirodi predstavlja
privrednu granu izuzetno intenzivnu sa aspekta angažovanja radne
snage. Obezbjeđivanje obrazovane, obučene i za komunikaciju
osposobljene radne snage, jednako je značajno kao i izgradnja
kvalitetnih smještajnih kapaciteta, pratećih sadržaja i infrastrukture.
 Kretanja na turističkom tržištu rada u Crnoj Gori imaju sezonski
karakter, koji se ogleda u većem obimu tražnje u toku ljetnje turističke
sezone u odnosu na ostale periode godine.
 Tokom sezone u Crnoj Gori postoji veća tražnja za određenim
zanimanjima u odnosu na ponudu domaće radne snage, što uslovljava
veliki priliv nerezidenata iz zemalja regiona, koji rade tokom ljetnjih
mjeseci.

6. UTICAJ TURISTIČKOG SEKTORA NA ZAPOSLENOST U
CRNOJ GORI
 Prema WTTC izvještaju Montenegro 2015, totalno učešće sektora
turizma i putovanja na zaposlenost je 32,000 radnih mjesta u 2014.
godini (18.5% od ukupne zaposlenosti).
 Do 2025. godine, prognozira se da će sektor turizma i putovanja
zapošljavati 55,000 radnih mjesta (29.6% od ukupne zaposlenosti,
WTTC report Montenegro 2015).

7. SEZONSKO ZAPOŠLJAVANJE U TURISTIČKOM SEKTORU
CRNE GORE
 Hoteli na Primorju čine oko 75% ukupnih
hotelskih kapaciteta u Crnoj Gori i shodno takvoj
koncentraciji, u opštinama južnog regiona je i
najveća tražnja za sezonskom radnom snagom.
 U oblasti turizma i ugostiteljstva u Crnoj Gori,
tokom 2014.godine, izdato je 4.510 dozvola za
rad stranaca.

8. RAZVOJ LJUDSKIH RESURSA-
JEDAN OD ELEMENATA KOJI UTIČU NA VRIJEDNOST
TURISTIČKE KOMPANIJE
 S pravom se može reći da kvalifikovani ljudski resursi, kao i njihova želja za
uspjehom i postizanjem rezultata, predstavljaju odlučujuće faktore uspjeha u svim
segmentima poslovanja.
 Specifičnosti turističkog tržišta (turističke ponude, turističkih usluga i turističke
potražnje) znači da zaposleni trebaju posjedovati širok spektar znanja, vještina i
sposobnosti, što zahtijeva sveobuhvatan pristup njihovim sposobnostima. Osim
teoretskog i praktičnog znanja, stečenog kroz obrazovanje, obuku i iskustvo, treba
otkriti i primjereno stimulisati talente, afinitete i lične interese zaposlenih, kako bi
se osiguralo da se dostupno znanje primjenjuje u praksi i omogućiti zaposlenom da
izrazi svoje sposobnosti.

9. RAZVOJ LJUDSKIH RESURSA- PREDUSLOV
KONKURENTNOSTI CRNOGORSKOG TURIZMA
Tržišno orjentisani sistem obrazovanja za potrebe turizma, usmjeren
prema stvaranju tržišno konkurentnih ljudskih resursa, je preduslov
kvaliteta i rasta konkurentnosti turizma Crne Gore.

10. LJUDSKI RESURSI KAO IZVOR KONKURENTSKE PREDNOSTI
 Djelatnosti turističke privrede odlikuju se prevashodnim učešćem
ljudi (radno intenzivne delatnosti) u ostvarivanju uslužnih i
proizvodnih aktivnosti, odnosno u svim bitnim komponentama
radnih procesa. Turizam je takva djelatnost u kojoj su zaposleni ti koji
prave razlike, koji turističku uslugu diferenciraju u odnosu na
konkurenciju, odnosno stvaraju komparativne prednosti.
 Stvaranje obučene i konkurentne radne snage je jedan od prioriteta
države i poslodavaca, jer su ljudski resursi nosač tzv. “ljudskog
kapitala.”

11. STRATEGIJA RAZVOJA LJUDSKIH RESURSA U TURIZMU CG
 Strategija razvoja ljudskih resursa u sektoru turizma i Izvještaj
WTTC-a, naglašavaju potrebu za sistemom za stručno
obrazovanje i kvalifikaciju koji će zadovoljiti sve specifične
zahtjeve i vrste ponude u sektoru turizma.
 Dodatno uz obuku, kvalifikaciju i specijalizaciju, u turizmu je
potrebno međunarodno iskustvo.
 Razvoj prioritetnih novih stručnih, tj. profesionalnih
profila/standarda.
 Kvalitet obrazovanja treba usavršavati uz orjentaciju prema
standardima EU.

12. ZAKLJUČAK
 U prethodnom periodu Crna Gora je dostigla visok nivo investicione
atraktivnosti u oblasti turizma i crnogorska turistička ponuda je i biće
bogatija za nove turističke komplekse visoke kategorije. Proces
podizanja kvaliteta turističke ponude, izgradnja novih smještajnih
kapaciteta i infrastrukture, neminovno prati i povećanje broja, kao i
kompetencija kod sadašnjih i budućih zaposlenih.
 Turistička ponuda u Crnoj Gori, srednjoročno i dugoročno posmatrano,
ubuduće će se stalno mijenjati, u cilju otvaranja novih tržišta,
privlačenja novih ciljnih grupa i obezbjeđenja dužeg trajanja sezone.
Samim tim će biti potrebno više kvalifikovanog i stručnog kadra, koji
mora da zadovolji diverzifikovanu turističku ponudu i odgovori na sve
veća očekivanja savremenog turizma.

13. HVALA!
tanja.jankovic@mrt.gov.me