Ιστορία Δ΄ δημοτικού Παρουσίαση: Δήμητρα Μυλωνάκη

1. Oι κυριότερες φάσεις του
Πελοποννησιακού πολέμου

2. Αντιμέτωπες
σε αυτόν τον
πόλεμο είναι
δύο μεγάλες
συμμαχίες.
Ποιες;

3. Σε τι ήταν δυνατή η κάθε συμμαχία;

4. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος διήρκεσε, με μερικές
ανακωχές, από το 431 π.Χ. έως το 404 π.Χ. Πόσα χρόνια
δηλαδή;

5. Ποιες ήταν οι αιτίες του πολέμου;
Α. Η Αθήνα είχε δημοκρατία και αυτό δεν άρεσε στη
Σπάρτη
Β. Η Αθήνα ήθελε να κάνει και σε άλλα μέρη εμπόριο.
Γ. Η Αθήνα είχε γίνει πολύ δυνατή και αυτό ανησυχούσε
την Σπάρτη.
Δ. Όλα αυτά
μαζί.

6. Και ποια ήταν η αφορμή του πολέμου;

7. Και ο πόλεμος
ξεκίνησε.

8. 1ος
χρόνος του πολέμου 431π.Χ.

9. O στρατός των Πελοποννησίων με αρχηγό τον Αρχίδαμο,
βασιλιά των Σπαρτιατών, έκανε εισβολή στην Αττική (431
π. Χ.) και άρχισε να προκαλεί καταστροφές.

10. O Περικλής διέταξε τους κάτοικους της περιοχής να
κλειστούν στα Μακρά τείχη, για να προστατευτούν.

12. Πώς αντέδρασαν οι Αθηναίοι στην επίθεση των
Πελοποννησίων;
Α. Κλείστηκαν στα Μακρά τείχη και περίμεναν να φύγουν
οι Πελοποννήσιοι.
Β. Βγήκαν έξω από τα τείχη και τους πολέμησαν με
γενναιότητα.
Γ. Κάτι άλλο.

13. Oι Αθηναίοι έστειλαν τον στόλο τους και λεηλάτησε τα
παράλια της Λακωνίας. Γιατί;

14. 2ος
χρόνος του πολέμου 430 π.Χ.

15. Το δεύτερο χρόνο, την άνοιξη του 430 π.Χ. συνέβη κάτι πολύ άσχημο
στην Αθήνα. Έτσι όπως ήταν κλεισμένοι οι Αθηναίοι μέσα στα τείχη
τους χωρίς να βγαίνουν έξω, μια πολύ σοβαρή ασθένεια έπεσε στην
πόλη: ο λοιμός των Αθηνών.

16. Ο λοιμός ήταν τυφοειδής πυρετός, ήταν κολλητικός,
κράτησε 5 χρόνια και αποδεκάτισε κυριολεκτικά την πόλη.

17. Τον τρίτο χρόνο μάλιστα, το 429 π.Χ., πέθανε και ο
Περικλής. Η Αθήνα έχασε τον αρχηγό της σε µια πολύ
δύσκολη στιγµή.

18. Όταν ο Περικλής ήταν στα τελευταία του, γύρω του ήταν µαζεµένοι οι
φίλοι του. Συζητούσαν λοιπόν για τη δύναµή του και τα κατορθώµατά
του. O Περικλής εννιά φορές στρατηγός και νικητής δόξασε την
Αθήνα.

19. Καθώς κουβέντιαζαν λοιπόν νόµιζαν πως δεν τους
καταλάβαινε και είχε χάσει τις αισθήσεις του. Εκείνος όµως
τους παρακολουθούσε και τους διέκοψε λέγοντάς τους:

20. «Απορώ γιατί επαινείτε και θυµάστε τα έργα µου, για τα
οποία µε βοήθησε η τύχη, και δεν αναφέρετε το καλύτερο
και το σπουδαιότερο πως κανένας Αθηναίος πολίτης δε
φόρεσε µαύρα εξαιτίας µου». Τι εννοούσε;

21. Πολύ μεγάλα
προβλήματα
αντιμετώπιζαν τώρα οι
Αθηναίοι. Ποια;

22. 1. Τη φοβερή επιδημία
2. Οι Πελοποννήσιοι κάθε χρόνο έρχονταν στην
Αττική και κατέστρεφαν τα χωράφια. Γιατί; Τι
αποτέλεσμα είχε αυτό;
3. Οι Αθηναίοι δεν είχαν δυνατό στρατό παρά μόνο
στόλο.
4. Πέθανε ο Περικλής.

23. Παρόλα αυτά όμως ο πόλεμος δεν σταμάτησε. Αντίθετα σιγά σιγά
απλώθηκε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Oι αντίπαλοι
πολεµούσαν µε πείσµα. Οι Αθηναίοι συνέχιζαν να είναι κλεισμένοι στα
Μακρά Τείχη. Πώς να αισθάνονταν;

24. Δέκα ολόκληρα χρόνια είχαν περάσει και ο πόλεμος δεν είχε
σταματήσει. Πολλοί είχαν κουραστεί και ήθελαν ειρήνη.

25. Τελικά την άνοιξη του 421 π.Χ. ο Αθηναίος στρατηγός
Νικίας κατάφερε να κλείσει ειρήνη που ονομάστηκε προς
τιμήν του Νικίειος Ειρήνη. Οι δύο πόλεις συμφώνησαν ότι
η ειρήνη αυτή θα κρατήσει 50 χρόνια.

26. Η ειρήνη όµως δεν κράτησε για πολύ και γρήγορα ο
πόλεµος ξανάρχισε.

27. Αυτή την εποχή δυναμικός
πολιτικός στην Αθήνα ήταν ο
Αλκιβιάδης. Ο Αλκιβιάδης ήταν
πολιτικός με πολλές
ικανότητες και πολλές
φιλοδοξίες και έπεισε τους
Αθηναίους να κάνουν
εκστρατεία κατά των
Συρακουσών.

28. Μα τι δουλειά είχαν οι Αθηναίοι στις Συρακούσες;.

29. Γιατί αποφάσισαν τελικά οι Αθηναίοι να κάνουν εκστρατεία
στις Συρακούσες;
Α. Αν νικούσαν εκεί θα γίνονταν πιο δυνατοί.
Β. Αν νικούσαν εκεί θα είχαν μια καινούρια πατρίδα.
Γ. Κάτι άλλο.

30. Οι Αθηναίοι ήθελαν να νικήσουν τους Συρακούσιους για να μπορούν
από κει να κάνουν δικές τους και τις υπόλοιπες πόλεις της Σικελίας.
Αν πετύχαιναν να νικήσουν, όλο το εµπόριο θα περνούσε στα χέρια
τους. Και τότε η Αθήνα θα κυριαρχούσε όχι µόνο στο Αιγαίο πέλαγος
αλλά και στο Ιόνιο.

31. Έτσι η Εκκλησία του Δήμου αποφάσισε να γίνει η
εκστρατεία και όρισε, ως αρχηγούς, τρεις στρατηγούς: τον
Αλκιβιάδη, που ήταν ο εμπνευστής της εκστρατείας,
τον Νικία και τον Λάμαχο.

32. Η εκστρατεία άρχισε το 415π.Χ. Όταν ο στόλος των
Αθηναίων έφτασε στη Σικελία όμως, πίσω στην Αθήνα
έγιναν μεγάλες φασαρίες.

33. Οι εχθροί του Αλκιβιάδη βρήκαν την ευκαιρία που έφυγε
μακριά από την Αθήνα και τον κατηγόρησαν ότι το
προηγούμενο βράδυ αυτός και οι φίλοι του, καθώς ήταν
μεθυσμένοι, πήγαν και έσπασαν τις ερμαϊκές στήλες.

34. Οι ερμαϊκές στήλες χρησίμευαν
ως οδοδείκτες στους δρόμους και
τις πλατείες της πόλης.

35. Όλοι είπαν
τότε ότι αυτό
που έκανε ο
Αλκιβιάδης
ήταν φοβερή
ιεροσυλία και
η Εκκλησία
του δήμου
αποφάσισε
να τον
ανακαλέσει
από τη
Σικελία.

36. Ο Αλκιβιάδης λοιπόν έπρεπε να αφήσει την εκστρατεία και
να γυρίσει πίσω. Τι θα κάνει τελικά;
Α. Θα γυρίσει πίσω. Έπρεπε να υπακούσει στην Εκκλησία
του Δήμου.
Β. Θα γυρίσει πίσω. Έπρεπε να υπερασπιστεί τον εαυτό
του. Δεν θα αφήσει τους εχθρούς του να λένε ότι θέλουν.
Γ. Πριτς που θα γυρίσει πίσω!

37. Ο Αλκιβιάδης φοβούμενος
ότι οι Αθηναίοι θα τον
καταδικάσουν σε θάνατο,
αρνήθηκε να επιστρέψει
στην Αθήνα.

38. Όμως αν δεν μπορεί να γυρίσει στην πατρίδα του, τι θα
κάνει;
Πού θα πάει;

39. Ο Αλκιβιάδης επέλεξε να καταφύγει στη
Σπάρτη!

40. Οι Σπαρτιάτες θα τον
δεχτούν;
Α. ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ! Είναι
Αθηναίος! Είναι εχθρός
τους!
Β. Ναι!

41. Οι Σπαρτιάτες ΦΥΣΙΚΑ και τον
δέχτηκαν γιατί ο Αλκιβιάδης
πρόδωσε την πόλη του,
συμβουλεύοντάς τους να στείλουν
στρατό στη Σικελία και να
βοηθήσουν τους Συρακούσιους!

42. Εντωμεταξύ στη Σικελία τα πράγματα εξελίχτηκαν άσχημα
για τους Αθηναίους. Ο εμπνευστής της έλειπε, ο Νικίας δεν
την ήθελε από την αρχή αυτή την εκστρατεία και ο
Λάμαχος είχε ήδη σκοτωθεί από τους Συρακούσιους.

43. Και δεν φτάνουν αυτά. Σε λίγο,
μετά από τη συμβουλή του
Αλκιβιάδη, κατέφτασαν οι
Σπαρτιάτες και τότε η
εκστρατεία κατέληξε σε μεγάλη
καταστροφή για τους Αθηναίους
(413 π.Χ.).

44. Οι στρατηγοί τους παραδόθηκαν και εκτελέστηκαν ενώ χιλιάδες
Αθηναίοι και σύμμαχοί τους πιάστηκαν αιχμάλωτοι.

45. Αυτούς τους
έστειλαν στα
λατομεία των
Συρακουσών όπου
πέθαναν από τις
κακουχίες. Ο
Θουκυδίδης είπε γι’
αυτήν την
εκστρατεία: «Δεν
έμεινε τίποτε που να
μη χαθεί».

46. Παρόλα αυτά ο πόλεµος συνεχίστηκε και μάλιστα φούντωσε
ακόμα πιο πολύ και ήταν δύσκολο να τελειώσει.

47. Oι Σπαρτιάτες σκέφτηκαν πάρα πολύ ότι έπρεπε
οπωσδήποτε με κάποιο τρόπο να νικήσουν επιτέλους
τους Αθηναίους. Και τελικά βρήκαν μια πολύ καλή ιδέα:
Α. Θα τους πολεμήσουν με βέλη που θα τα ρίχνουν πάνω
από το Μακρά Τείχη και θα τους πετυχένουν.
Β. Θα γκρεμίσουν με κάποιο τρόπο τα τείχη των Αθηναίων.
Γ. Θα τους δώσουν λεφτά.
Δ. Θα τους βομβαρδίσουν με τα αεροπλάνα τους.

48. Τίποτα από όλα αυτά. Οι Σπαρτιάτες πήραν την απόφαση
να δηµιουργήσουν κι αυτοί ισχυρό στόλο, ικανό να τα
βάζει µε τον αθηναϊκό! Καλό; Ναι, αλλά πού θα βρουν τα
χρήματα που χρειάζονται για να κατασκευάσουν όλα αυτά
τα καράβια;

49. Οι Σπαρτιάτες και οι σύμμαχοί τους δεν είχαν αρκετά δικά
τους χρήματα για να κατασκευάσουν στόλο. Και πού στην
ευχή θα έβρισκαν τόσα λεφτά;
Καμιά ιδέα;

50. Οι Σπαρτιάτες ζήτησαν για το σκοπό αυτό χρήµατα από
τους Πέρσες!
Τι;
Γιατί;
Ήταν σωστό αυτό που έκαναν;
Και οι Πέρσες τους έδωσαν;
Εσείς αν ήσαστε Πέρσες θα δίνατε χρήματα στους
Σπαρτιάτες;
Α. Απαπαπά!
Β. Σιγά μην τους έδινα!
Γ. Ναι, αλλά δεν ξέρω γιατί.
Δ. Ναι και ξέρω γιατί.

51. Of course! Οι Πέρσες έδωσαν χρήματα στους Σπαρτιάτες.
Γιατί;
Καμιά ιδέα;

52. Οι Πέρσες ήθελαν να διατηρήσουν τον πόλεμο μεταξύ
Αθήνας-Σπάρτης. Γιατί; Έτσι έδωσαν χρήματα
στους Σπαρτιάτες και εκείνοι ναυπήγησαν στόλο. Οι
Σπαρτιάτες πέτυχαν τότε ν' αποκτήσουν κι αυτοί µεγάλη
ναυτική δύναµη.

53. O αγώνας είχε πια µεταφερθεί στη θάλασσα. Σε ναυµαχία
που έγινε στις Αργινούσες (406 π.Χ.) νίκησαν οι Αθηναίοι.

54. Η κρίσιµη όµως σύγκρουση έγινε την άλλη χρονιά στους
Αιγός ποταµούς. Oι στόλοι της Αθήνας και της Σπάρτης
βρίσκονταν ο ένας απέναντι στον άλλο στα στενά του
Ελλησπόντου.

55. O αρχηγός του στόλου των Σπαρτιατών ο Λύσανδρος δε
φαινόταν πρόθυµος να δώσει µάχη. Oι Αθηναίοι νόµισαν
ότι οι Σπαρτιάτες φοβούνται. Κατέβηκαν λοιπόν στη
στεριά και άρχισαν να αγοράζουν ό,τι χρειάζονταν.

56. O Λύσανδρος, έχοντας έτοιµο το στόλο του, βρισκόταν
στην άλλη πλευρά των στενών, απέναντι από τους
Αθηναίους. Έδωσε εντολή σ' ένα πλοίο του να σταθεί στη
μέση της απόστασης. Απ' εκεί οι ναύτες του
παρακολουθούσαν τους Αθηναίους. Μόλις τους είδαν να
έχουν κατέβει στην ξηρά ύψωσαν µια ασπίδα.

57. O Λύσανδρος, µόλις είδε την ασπίδα, διέταξε το στόλο να
πλεύσει ολοταχώς. Oι Αθηναίοι που βρίσκονταν ακόµη
στην ξηρά τα έχασαν. Έτρεξαν για τα πλοία, αλλά δεν
πρόφτασαν. Πιάστηκαν όλοι αιχµάλωτοι.

58. Στους Αιγός ποταµούς οι Αθηναίοι έπαθαν µεγάλη
καταστροφή. Μετά το γεγονός αυτό ο στόλος της Σπάρτης
έπλευσε και μπήκε στον Πειραιά!

59. Oι Αθηναίοι βρέθηκαν σε δύσκολη θέση. Είχαν χάσει πια
τον πόλεμο (404 π.Χ.) και έπρεπε να παραδοθούν και να
κλείσουν ειρήνη με τους Πελοποννήσιους.

60. Οι Σπαρτιάτες συγκάλεσαν συνέδριο στη Σπάρτη για να
αποφασιστούν οι όροι της ειρήνης. Οι Κορίνθιοι, οι Θηβαίοι και
πολλοί άλλοι Έλληνες πρότειναν να µην κάνουν ειρήνη µε τους
Αθηναίους, αλλά να ισοπεδωθεί ολοκληρωτικά η Αθήνα και όλοι οι
κάτοικοι της να γίνουν δούλοι!

61. Oι Λακεδαιµόνιοι όµως είπαν πως δε θα υποδουλώσουν
µια πόλη ελληνική που πρόσφερε πολλά στη διάρκεια των
περσικών πολέµων. Αρνήθηκαν λοιπόν να την
καταστρέψουν και να υποδουλώσουν τους κατοίκους της.

62. Έτσι δέχτηκαν να υπογράψουν ειρήνη με τους ηττημένους
Αθηναίους με τους παρακάτω όρους:
Α. Οι Αθηναίοι να παραδώσουν όλα τα πλοία τους, εκτός
από 12.
Β. Να γκρεμίσουν τα Μακρά τείχη.
Γ. Οι Αθηναίοι να ακολουθούν τους Σπαρτιάτες και να
έχουν τους ίδιους εχθρούς και φίλους.
Oι Αθηναίοι αποφάσισαν να δεχτούν την ειρήνη αυτή, αν
και ήταν πολύ σκληροί οι όροι της, γιατί δεν µπορούσαν
να περιµένουν άλλο, αφού πολλοί πέθαιναν από την
πείνα.

63. O πόλεµος είχε πια τελειώσει. Άφησε όµως πίσω του
αµέτρητους νεκρούς, ερειπωµένες πόλεις και ψυχικά
τραύµατα που ήταν δύσκολο να γιατρευτούν.

64. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος ήταν ένας εμφύλιος πόλεμος
και σήμανε το τέλος της αθηναϊκής ηγεμονίας. Σχεδόν όλες
οι ελληνικές πόλεις πήραν μέρος σε αυτόν και οι μάχες
έγιναν σε όλα σχεδόν τα μέρη που ζούσαν Έλληνες. Γι’
αυτό και ονομάζεται από νεώτερους ερευνητές «αρχαίος
παγκόσμιος πόλεμος».

65. Από πού μαθαίνουμε εμείς οι νεότεροι γι’ αυτόν τον
πόλεμο;
Από δύο ιστορικούς:
Α. Από τον Θουκυδίδη που έγραψε για τον πόλεμο μέχρι
το 411π.Χ. οπότε και πέθανε.
Β. Από τον Ξενοφώντα, που έγραψε τα γεγονότα από το
411π.Χ. και μετά.

67. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Δήμητρα Μυλωνάκη