KM Knowledge Management

1. Knowledge Management
PLAQUE CONTROL

2. เป้ าหมายในการควบคุมคราบ
จุลินทรีย์
•เพื่อให้ช่องปากอยู่ในสภาพที่แข็งแรงปราศจาก
โรค

3. หลักการในการควบคุมคราบจุลินทรีย์
-Self cleansing mechanism
-Detergent diets

4. PLAQUE CONTROL
- Mechanical plaque control
- Chemical plaque control

5. ปัจจัยที่มีผลทาให้การควบคุมคราบจุลินทรีย์ทาได้ยาก
• ลักษณะของคราบจุลินทรีย์
• ลักษณะภายในช่องปาก
- รูปร่างของเหงือก
- ลักษณะการเรียงตัวของฟัน
- ลักษณะอื่นๆ
• ลักษณะของแต่ละบุคคล
• ทัศนคติของแต่ละบุคคล

6. • เป็ นอุปกรณ์ที่ใช ้สะดวก วิธีการใช ้ไม่ยุ่งยาก
ซับซ ้อน
• ลักษณะที่สาคัญคือตัวมันต้องสามารถทาให้อยู่ใน
สภาพที่สะอาดได้
• นามาใช้ทาความสะอาดฟันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• ขณะใช้ต้องไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อฟันหรือ
เนื้อเยื่อข้างเคียง
Mechanical plaque control

7. อุปกรณ์ที่มีอยู่ในปัจจุบัน
• แปรงสีฟัน
• เครื่องมือช่วยทาความสะอาดฟัน

8. แปรงสีฟัน
• ชนิดของแปรง
• ขนาดและรูปร่างของแปรง
• ขนแปรง
- วัสดุที่ใช ้ทาขนแปรง
- การมนปลายขนแปรง
- ความแข็งของขนแปรง
- การจัดเรียงขนแปรง

9. ชนิดของแปรง
แปรงที่ใช ้มือควบคุมการทางาน

10. ชนิดของแปรง
• แปรงสีฟันไฟฟ้ า

11. เปรียบเทียบระหว่างแปรงสีฟันธรรมดาและแปรงสีฟันไฟฟ้ า
•ประสิทธิภาพการกาจัดแผ่นคราบจุลินทรีย์ไม่
แตกต่างกัน
•การเรียนรู้การใช้แปรงสีฟันไฟฟ้ าทาได้ง่ายกว่า
•อันตรายที่เกิดกับเหงือกหรือฟันพอๆกัน

12. อุปกรณ์ช่วยทาความสะอาด
•Dentalfloss
•Toothpick
•Interdental brush
•Single tuft brush
•Gauze strip
•Water irrigation

13. Chemical plaque control
•Supragingival plaque control
•Subgingival plaque control

14. วัตถุประสงค์ในการนาเอาสารเคมีมาใช ้ควบคุมแผ่นคราบ
จุลินทรีย์
• ยับยั้งการเพิ่มปริมาณของแผ่นคราบจุลินทรีย์
• กาจัดและลดจานวนแผ่นคราบจุลินทรีย์ที่เกิดขึ้น
• ยับยั้งการสะสมธาตุแคลเซียมของแผ่นคราบจุลินทรีย์
• เปลี่ยนแปลงองค์ประกอบของแผ่นคราบจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรคให้ลดลง
หรือเปลี่ยนให้เป็ นสิ่งยึดเกาะฟันที่ไม่ก่อให้เกิดโรค

15. Antiplaque agent
1.First generation agent
2.Second generation agent

16. ในปัจจุบันสามารถแบ่งประเภทของสารเคมีที่ใช ้ควบคุมแผ่น
คราบจุลินทรีย์ออกได้เป็น4กลุ่มใหญ่ดังนี้
•Antiseptic agent
•Antibiotics
•Enzymes
•Plaque modifying agent

17. Supragingival plaque control
Antiseptic agent
- Bisbiguanides เช่น chlorhexidine
- Phenolic compounds เช่น phenol tricosan
- Quaternary ammonium compounds
- Sanguinarine
Antibiotics
Enzyme

18. Chlorhexidine
•ลักษณะโครงสร ้างทางโมเลกุล

19. กลไกการออกฤทธิ์
•กลไกการออกฤทธิ์กับเชื้อแบคทีเรีย
bacteriostatic concต่า
bactericidal concสูง
•กลไกการควบคุมแผ่นคราบจุลินทรีย์

20. ประสิทธิภาพของ chlorhexidine
•Chlorhexidine 75%
•Quaternary ammonium compound 8%
•Phenolic compound 25%
•Sanguinarine 30%

21. ผลข้างเคียงของการใช้chlorhexidine
•Stain
•Taste sensation
•desquamation

22. การประยุกต์ใช้chlorhexidine ในคลินิก
• ใช ้ในรูปน้ายาบ้วนปาก 0.2% 10 ml นาน30-45วินาที
• ใช้ฉีดล้าง 0.2% 400ml
• ใช้ในรูปของเจล และยาสีฟัน โดยให้เจลสัมผัสกับตัวฟันนาน
5นาที
• ใช้วิธีค่อยๆปล่อยchlorhexidine ละลายออกมา
• แบบพ่นในช่องปาก 0.2%

23. ข้อบ่งชี้ของการใช้chlorhexidine
• ใช ้เสริมทาความสะอาดช่องปากแบบเชิงกลตามปกติ
• ใช ้หลังจากการทาศัลยกรรมภายในช่องปาก
• ใช ้ในผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาโดยการทา intermaxillary fixation
• ใช ้ในผู้ป่วยที่มีความพิการทางร่างกายและสมอง
• ใช ้ในผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อภายในช่องปาก
• ใช ้ในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคฟันผุ
• ใช ้ในผู้ป่วย minor recurrent apthous
• ใช ้ในผู้ป่วยที่ได้รับการจัดฟันทั้งติดแน่นและถอดได้
• ใช ้ในผู้ป่วยที่ต้องรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาลเป็ นเวลานานๆ
• ใช ้ในการป้ องกันการเกิด bacterimia โดยแบคทีเรียในช่องปาก

24. ข้อควรระวังในการใช้
•ไม่ควรใช้chlorhexidine ตามหลังการแปรงฟัน
•ไม่ควรทานชา กาแฟภายหลังการใช้เพราะมันจะทา
ปฏิกิริยากับ chromogenที่พบในอาหารทาให้เกิดการ
ติดสีที่ตัวฟัน

25. Phenolic compounds
•phenol
•tricosan

26. Phenol
• ยับยั้งขบวนการสร ้าง prostaglandin
• ยับยั้งการเกิดคราบจุลินทรีย์
• Listerine ในรูปของ essential oil
• อาจพบมี burning sensation อาจพบมีการติดสีที่ตัวฟัน

27. Tricosan
• มีฤทธิ์ต่อเชื้อแบคทีเรียทั้งแกรมบวกและแกรมลบ
• ในความเข้มข้นต่าจะออกฤทธิ์แบบ bacteriostatic
• ไม่มีประจุ จึงไม่สามารถยึดจับกับฟันหรือเนื้อเยื่อในช่องปากจึงต้องเพิ่มการ
ยึดจับโดย
1. ผสมกับ zinc citrate เพิ่มประสิทธิภาพในการควบคุมแผ่นคราบ
จุลินทรีย์
2. ผสมกับ pyrophosphates ยับยั้งการเกิดหินน้าลาย
นิยมใช้ผสมในยาสีฟัน0.3% tricosan และ 0.25% copolymerของ
methoxyethylene

28. Quaternary Amonium Compounds
• มีคุณสมบัติเป็ น cationic antiseptics จับกับประจุลบที่ผนังเซล
• ที่นิยมใช ้คือ 0.05% cetylpyridinium chlorideชื่อการค้าคือ
Cepacol
• มีผลคล้าย chlorhexidine แต่ประสิทธิภาพด้อยกว่ามีผลต่อแกรม
บวกมากกว่าแกรมลบ
• พบว่า0.2% benzethonium chloride จะเกิดการหลุดลอกของ
เนื้อเยื่อ

29. Sanguinarine
•เป็นสาร akaloid ที่ได้จากพืชชนิดหนึ่ง
•ชื่อการค้า Viadent
•กลไกการออกฤทธิ์ไม่แน่นอน

30. Antibiotics
• ต้องไม่ใช่ยาที่ใช ้รักษาโรคติดเชื้อชนิดร ้ายแรงของร่างกาย
• ไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้ยาหรือกระตุ้นให้มีการแพ้ยาตัวอื่น
• สามารถลดการเกิดแผ่นคราบจุลินทรีย์ได้เมื่อใช ้ยาปริมาณน้อยๆ
• ไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อเนื้อเยื่อในช่องปาก
• ไม่ก่อให้เกิดเชื้อที่ดื้อยา
• ไม่มีการดูดซึมเข้าไปในเนื้อเยื่อ
ตัวอย่างเช่น vancomycin kanamycin

31. การควบคุมแผ่นคราบจุลินทรีย์ใต้เหงือก
•การให้ทางระบบ
•การให้แบบเฉพาะที่
1 การฉีดล้างโดยตรงบริเวณใต้เหงือก
2 ใช ้เครื่องมือที่ปล่อยสารอย่างช ้าๆ

32. บทสรุป
• การใช้สารเคมีควบคุมแผ่นคราบจุลินทรีย์เป็ นเพียงตัวเสริมการทาความสะอาดแบบ
เชิงกลในคนส่วนใหญ่การทาความสะอาดแบบเชิงกลอย่างเดียวก็เพียงพอที่จะ
ควบคุมแผ่นคราบจุลินทรีย์ดังนั้นจึงควรแนะนาใช้สารเคมีช่วยควบคุมแผ่นคราบจุ
ลินทรียืในผู้ป่วยบางประเภทที่ไม่สามารถทาความสะอาดด้วยวิธีเชิงกลได้
• ในปัจจุบันสารเคมีที่ใช้ควบคุมแผ่นคราบจุลินทรีย์ที่ถือเป็น gold standard คือ
chlorhexidine เนื่องจากมีฤทธิ์ในการลดปริมาณแผ่นคราบจุลินทรีย์และเหงือก
อักเสบได้ดีกว่าสารเคมีชนิดอื่นและมีฤทธิ์คงอยู่ในปากได้นานแต่ก็ยังมีผลข้างเคียง
คือการติดสีที่ตัวฟันและเนื้อเยื่ออีกทั้งมีรสชาติที่ไม่ดีอีกด้วย

33. วิธีการเปิดไฟล์ข้อมูลจากรูป QR Code ผ่าน LINE
• เปิดโปรแกรม LINE
• บันทึกภาพ QR Code ที่ได้รับ ไว้ในคลังรูปภาพ
• กดโปรแกรม scan QR Code
• เลือก Scan จากคลังรูปภาพ
• เลือกรูป QR Code
• จะปรากฏ Link ขึ้นมา
• กดเปิด Link