(Üstbaşlık: Psikoloji Sokağa Çıkınca Neye
Benzer?)
Soma ve Psikoloji:
Psikologlar Soma’ya Nasıl
Bakabilir?
Doç.Dr. Ulaş Başar Gezgin
ulasbasar@gmail.com
http://www.slideshare.net/dr_gezgin
http://www.linkedin.com/in/ulasbasargezgin

Psikolojinin Altalanları Açısından
• Endüstriyel/örgütsel psikoloji
• Gelişim psikolojisi
• Eğitim psikolojisi
• Sağlık psikolojisi
• Sosyal/politik psikoloji
• Adli psikoloji
• Klinik psikoloji
• Bilişsel psikoloji
• Kültürlerarası psikoloji
• Kişilik psikolojisi
• Medya psikolojisi
• Çevre psikolojisi

Endüstriyel/Örgütsel Psikoloji ve Soma
• Eleştiri: Egemen güçlerin her bir olayı münferit/tekil gösterip arkadaki sistematik altyapıyı görünmez kılması
• İhmal?
• İşveren-çalışan ?
• Örgütsel hiyerarşi
• Yöneticiler ve işçiler
• Mühendisler
• İş güvenliği ?
• Vardiya değişimi?
• Denetim?
• Yorgunluk? Stres? Kaygı? Psikolojik taciz?
• Taşeron
• Tecrübesizlik?
• Güvencesizlik
• Bilinç
• Sendika
• Alternatifsizlik?
• Kader?
• Çaresizlik?

Gelişim Psikolojisi ve Soma
• Yaşamboyu Gelişim
• Çocuk işçiler
• Genç işçiler
• Yaşlı işçiler
• Yaş
• Aile
• Yaşam döngüsü
• İşçilerin akraba olması
• Sosyalleşme
• Çeşitli gelişim modelleri
• Geride kalan çocuklar
• Televizyondan ikincil etkiler yaşayan çocuklar

Eğitim Psikolojisi ve Soma
• Eğitim(sizlik)?
• Eğitim şart???!!!
• ‘Sürekli eğitim’
• Sürekli tüketim kalemi olarak eğitim
• Psikolog-işçi benzerliği örneği:
• Eğitim maliyetinin çalışana yıkılması
• Psikologların vasıfsızlaştırılması / güvencesizleştirilmesi

Sağlık Psikolojisi ve Soma
• Hastalık algısı
• Akciğer hastalıklarının yaygınlığı
• Kot taşlama işçileri
• Ölüme yönelik bilişsel süreçler

Sosyal/Politik Psikoloji ve Soma
• Kimliklenme
• Arkadaş grupları
• Geride kalan ailelerin kendi aralarındaki ilişkiler
• Cezasızlık
• İtaat ve itaatsizlik
• Otoriterlik
• Tepkiler
– Yazıklanma
– Suçlama
– Sokakta protesto vd.

Adli Psikoloji ve Soma
• Suçlu psikolojisi
• Tanık psikolojisi
• Sanık psikolojisi
• Hükümlü psikolojisi
• Usul (yargılamadaki psikolojik süreçler)
• Cezasızlık (bkz. Sosyal psikoloji)
• Başka madenlerdeki işçiler
• Aynı madende çalışmaya devam edecek işçiler
• Aynı madenin ve diğer madenlerin ‘yasal’ sahipleri
• Hukuken: İş kazası (tekil ve anlık) / iş cinayeti (tekil/toplu??? ve planlı) /
katliam (toplu ve planlı)

Klinik Psikoloji ve Soma
• Toplumsal travma
– Bireysel travma karşıtı olarak
– Doğal travma karşıtı olarak (eleştiri: Deprem doğaldır; ama onun
etkileri toplumsaldır. Örn/ Japonya’da daha şiddetli depremlerde
ölümler azken; Türkiye’de daha fazla.)
• Deprem, iç savaş ve Soma benzerliği ve benzemezliği
• Patolojizasyon
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu
• Milli Yas (siyasal ve psikoloji işlevleri: normalizasyon,
rahatlama, vicdan, kendini aklama)

Bilişsel Psikoloji ve Soma
• Bellek çalışmaları
• Flaş bellek
• Tepki zamanı çalışmaları
• Erişilebilirlik etkisi

Kültürlerarası Psikoloji ve Soma
• Zonguldak’taki Çinli maden işçileri
• Uluslararası tepkiler, uluslararası dayanışma
• Soma’daki değişik kesimlerden işçiler?
• (Türkçe ve Kürtçe ağıtlar yakılması)
• Cemevlerindeki anmalar
• İşçilerin farklı şehirlerden gelmesi
• Kır/kent farkları

Kişilik Psikolojisi ve Soma
• ‘Kahraman madenci’ imgesi
• Kişilik farkları

Medya Psikolojisi ve Soma
• Söylem çözümlemesi:
• İşçilerin vs. işverenlerin/devletin açısından
bakan medya
• Anaakım medya vs. alternatif medya
• Yurttaş gazeteciliği ve sosyal medya
• Kalıpyargılar
• Kader söylemi, öte dünyaya erteleme

Çevre Psikolojisi ve Soma
• Çevrenin iki anlamı:
– Ekoloji
– Yaşanılan yer
• Çevre sorunlarına yönelik algı
• Fiziksel yaşam alanları
• İş ortamı (ergonomi)
• Yerleşim biçimleri
• Ev yapısı

Soma ve Psikoloji
• Psikolojinin bakışı: bkz. Slayt 1-14.
• Peki psikoloji Soma’dan ne öğrendi?
• Depremden ne öğrenmişti?
• Gezi’den ne öğrenmişti?
• ‘Dışarı’da yaşananların akademik psikolojiye etkileri.
• ‘Dışarı’nın dönüştürücülüğü ve/ya da etki etmezliği...
• Açık uçlu bir soru demeti.