Με αφορμή την έξαρση των περιστατικών έμφυλης βίας πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας 1ο ΕΠΑΛ ΙΘάκης, δίμηνη δράση με τίτλο η «Η Έμφυλη Βία στη σύγχρονη κοινωνία». Το πρόγραμμα παρακολούθησαν οι μαθητές και οι μαθήτριες της Α’ και της Β’ Λυκείου και ανέδειξε όλες τις πτυχές του φαινομένου.

1. ΕΜΦΥΛΗ ΒΙΑ & ΕΜΦΥΛΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ

2. 1η Συνάντηση
Χορήγηση ερωτηματολογίου
Πηγή: Τσιριγώτη, Α., Πετρουλάκη, Κ., & Ντιναπόγιας, Α. (2011). Ελληνική Έκδοση GEAR against IPV.
Τεύχος III: Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού. Αθήνα: Ευρωπαϊκό ∆ίκτυο κατά της Βίας.

3. 2η Συνάντηση
Η βία στις σχέσεις είναι ένα μοτίβο επιθετικών, απειλητικών και εξουσιαστικών
συμπεριφορών που ασκεί ένα άτομο εναντίον κάποιου άλλου με σκοπό να αποκτήσει ή να
διατηρήσει την ισχύ στη σχέση. Το άτομο που κακοποιεί, σκόπιμα συμπεριφέρεται με τρόπους
που προκαλούν φόβο, υποβιβασμό και ταπείνωση στοχεύοντας στον έλεγχο του άλλου
ατόμου. Μπορεί να απειλεί ότι θα χρησιμοποιήσει ή και να χρησιμοποιεί σωματική βία.
Γράψτε ή σχεδιάστε το πρώτο πράγμα που σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τη φράση «Βία στις
σχέσεις / Έμφυλη βία».
Ορίστε την έμφυλη βία με όσα έχετε καταγράψει.

4. Η βία στις σχέσεις έχει διάφορες μορφές. Ποιες μορφές βίας γνωρίζετε;
Μια βίαιη σχέση μπορεί να περιλαμβάνει απειλές, σωματική βλάβη, πράξεις εκφοβισμού,
ταπείνωσης και απομόνωσης.
Η κακοποίηση μπορεί να είναι σωματική, ψυχολογική ή και σεξουαλική.
Η κακοποίηση μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της σχέσης, όταν το ζευγάρι χωρίζει ή και
μετά το τέλος της σχέσης.
Ο σκοπός της βίας στις σχέσεις είναι ο ένας σύντροφος ή πρώην σύντροφος να αποκτήσει
και να ασκεί εξουσία και έλεγχο επάνω στον/στη σύντροφο.
Ποιος νομίζετε ότι είναι ο ένας και μοναδικός σκοπός τέτοιου είδους βίαιων
συμπεριφορών σε μια σχέση;

5. Δραστηριότητα
Η Άννα πάει στην Α’ Λυκείου. Ο Δημήτρης είναι
λίγο μεγαλύτερός της και πηγαίνει σε άλλο Λύκειο.
Ένα βράδυ, σε μια πιτσαρία, τους γνώρισε ένας
κοινός φίλος τους. Πέρασαν πολύ καλά εκείνο το
βράδυ και ο Δημήτρης ζήτησε το τηλέφωνό της και
το Facebook της για να γίνουν φίλοι. Βγαίνουν
μαζί τους τελευταίους 3 μήνες. Από την αρχή, η
Άννα νόμιζε ότι ο Δημήτρης ήταν το πιο γλυκό
αγόρι που είχε γνωρίσει ποτέ. Ήταν τρυφερός και
νοιαζόταν για εκείνη. Ήθελε να ξέρει όλους τους
φίλους και τις φίλες της, πώς τα πήγαινε στο
σχολείο, για τη σχέση της με τους γονείς της κλπ.
Της αγόρασε μάλιστα και ένα κινητό τηλέφωνο για
να μπορεί να τη βρίσκει, μόνο και μόνο για να της
λέει πόσο πολύ την αγαπάει

7. Άλλες φορές πάλι της λέει ότι αν ποτέ τον αφήσει
για κάποιον άλλον θα αυτοκτονήσει, γιατί η ζωή
δεν αξίζει χωρίς αυτήν. Την προηγούμενη
εβδομάδα την ανάγκασε να κάνει έρωτα μαζί του,
παρόλο που εκείνη δεν ήθελε, για να του αποδείξει
ότι δεν είχε κοιμηθεί με κάποιον άλλον. Κάποια
στιγμή, τράβηξε ορισμένες φωτογραφίες της ενώ
ήταν ημίγυμνη και αστειευόμενος της είπε ότι εάν
νοιάζεται για την εικόνα της προς τα έξω, καλά θα
έκανε από δω και στο εξής να το ξανασκεφτεί εάν
θελήσει ποτέ να χωρίσουνε
Η Άννα τον αγαπάει ακόμα, αλλά τώρα πια έχει αρχίσει να
τον φοβάται κάποιες στιγμές. Φοβάται ακόμα ότι αν το
μάθαινε η μητέρα της θα την έκανε να τον χωρίσει, και δεν
το θέλει. Νομίζει ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα μαζί του εάν
τον πείσει ότι μόνο εκείνον αγαπάει και ότι δεν χρειάζεται
να ζηλεύει. Τι πειράζει που είναι λίγο επιθετικός όταν
τσακώνονται - σε όλους δεν συμβαίνει αυτό; Μόνο κάποιες
μελανιές της άφησε μια φορά αλλά η Άννα ξέρει ότι δεν το
εννοούσε.

8.  Είναι υγιής / βίαιη αυτή η σχέση ή όχι;
 Πώς συμπεριφέρεται ο Δημήτρης;
 Ποια μορφή κακοποίησης χρησιμοποιεί ο Δημήτρης;
 Ο Δημήτρης κάνει κάπου λάθος σ' αυτά που σκέφτεται ή σ’ αυτά που κάνει;
 Πώς αντιδράει η Άννα στη συμπεριφορά του Δημήτρη;
 Νομίζετε ότι η Άννα κάνει κάπου λάθος σ' αυτά που σκέφτεται ή σ’ αυτά που κάνει;
 Νομίζετε ότι η Άννα πρέπει να μιλήσει σε κάποιον ή όχι;
 Τι λόγους έχει η Άννα να μη μιλήσει σε κανένα για αυτό που της συμβαίνει;
 Πού μπορεί να ζητήσει βοήθεια/ ποια άτομα μπορούν να βοηθήσουν την Άννα & τον
Δημήτρη;

9. Δραστηριότητα: Σχολιασμός ιστορίας
Mια ιστορία για ένα κορίτσι που είναι σε μια βίαιη σχέση.
Αυτό που με πληγώνει περισσότερο είναι τα σκληρά του λόγια και ότι με βρίζει.
Του είπα ότι με πληγώνει. Κάθε φορά που προσπαθώ να τον χωρίσω κλαίει και με
ικετεύει: “Συγγνώμη, μην μ’ αφήσεις, θα σταματήσω να σε πληγώνω”. Τον
πιστεύω γιατί δεν θέλω να τον αφήσω. θέλω απλά να αλλάξει. …Με ελέγχει και
θέλει να είναι σίγουρος ότι δεν μιλάω ή κάνω κάτι με κάποιον άλλον. Με
αποκαλεί με αηδιαστικά ονόματα και με κάνει να κλαίω. Ουρλιάζει και με έχει
χτυπήσει. Όταν με χτυπάει, λέει ότι δεν το ήθελε και το γυρίζει σαν να είναι δικό
μου το λάθος: “Εάν δεν έκανες αυτά τα πράγματα, δεν θα σε χτυπούσα”. Δεν
πρέπει να τον κάνω να θυμώνει τόσο πολύ ή να τον προκαλώ να με χτυπάει. Έχω
μείνει πίσω στο σχολείο. Ντρέπομαι και νιώθω χάλια. Δεν ξέρω τι να κάνω...

10. Δραστηριότητα: Σχολιασμός ιστορίας
Mια ιστορία για ένα αγόρι που είναι βίαιο στη σύντροφό του.
Μια μέρα, ήταν έξω με φίλες της. Tης φώναζα αλλά δεν μου απάντησε
ποτέ. Τα πάντα είναι πιθανά. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ, σκεφτόμουν
συνέχεια ότι ήταν έξω και τριγύριζε με άλλους. Τη συνάντησα την άλλη
μέρα στο σχολείο. Ήμουν πολύ θυμωμένος… Έχασα τον έλεγχο και τη
χτύπησα. Δεν το ήθελα αλλά ξέφυγε η κατάσταση. Απειλούσε ότι θα με
αφήσει.

11. 1. Έχετε δει το/τη σύντροφό του/της να γίνεται βίαιος/-η: λεκτικά (φωνές, προσβολές) ή σπάζοντας, χτυπώντας ή
πετώντας αντικείμενα.
2. Έχει τραύματα, μελανιές ή σημάδια που δεν μπορεί να δικαιολογήσει.
3. Δείχνει να φοβάται τον/την σύντροφό: απολογείται για τη συμπεριφορά του αγοριού/κοριτσιού του/της είναι
νευρικός/-ή όταν είναι κοντά ο/η σύντροφος του/της, δείχνει σαν να φοβάται μην τον/την θυμώσει.
3. Το θύμα εμφανίζει ξαφνικές αλλαγές στην εμφάνιση ή τη συμπεριφορά του/της τη διάθεση ή την προσωπικότητα.
Γίνεται νευρικός/-ή ή καταθλιπτικός/-ή, προσποιείται ή γίνεται μυστικοπαθής, αποφεύγει την οπτική επαφή.
4. Φαίνεται να έχει χάσει το ενδιαφέρον ή να έχει παρατήσει πράγματα που πριν ήταν σημαντικά. Έχει χάσει το
ενδιαφέρον για το σχολείο ή για άλλες δραστηριότητες. Οι βαθμοί του/της στο σχολείο πέφτουν ή μένει στην ίδια τάξη.
5. Συστηματικά ακυρώνει σχέδια την τελευταία στιγμή και σταδιακά απομονώνεται από τους/τις φίλους/-ες.
6. Δείχνει συχνά αρνητικά συναισθήματα, δηλαδή αισθάνεται: ενοχή, αμφιθυμία και φόβο, θυμό, ντροπή απομόνωση,
δυσπιστία προς άλλα άτομα, αβοήθητος/-η και αδύναμος/-η
7. Έχει χαμηλή αυτό-εικόνα (κάτι που δεν είχε ΠΡΙΝ τη σχέση).
8. Το αγόρι της/το κορίτσι του ζηλεύει & είναι κτητικό: προσπαθεί να ελέγξει τη συμπεριφορά του/της, παίρνει όλες τις
αποφάσεις, τον/την ελέγχει, απαιτεί να γνωρίζει με ποιόν/-α είναι μαζί.
Πώς μπορείτε να καταλάβετε ότι ένα άτομο είναι θύμα κακοποίησης;

12. Πώς μπορείτε να καταλάβετε ότι ένα άτομο είναι δράστης κακοποίησης;
1. Απειλεί, σπάει ή πετάει αντικείμενα – χρησιμοποιεί βία κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης.
2. Κακοποιεί λεκτικά και υποβαθμίζει τις απόψεις, τους/τις φίλους/-ες, την οικογένεια, την εμφάνιση του
άλλου ατόμου.
3. Ζηλεύει. Κατηγορεί το άλλο άτομο ότι τον/την απατά, τηλεφωνεί και τον/την ελέγχει διαρκώς, τον/την
ακολουθεί και παρακολουθεί (stalking).
4. Απαιτεί να γνωρίζει συνέχεια πού είναι ο/η σύντροφός του/της, νιώθει ότι πρέπει να παίρνει όλες τις
αποφάσεις, δε δέχεται το “όχι” ως απάντηση (κι αυτό μπορεί να περιλαμβάνει και το να αρνείται να
χωρίσουν).
5. Χρησιμοποιεί την ενοχή του άλλου ατόμου (Αν μ’ αγαπούσες…δε θα……..).
6. Απομονώνει, χειραγωγεί και ελέγχει τις επαφές του άλλου ατόμου με φίλους/ες, οικογένεια, εξωτερικές
δραστηριότητες ή τον/την απομονώνει από την οικογένεια και τους/τις φίλους/-ες του.

13. ΜΥΘΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Δραστηριότητα

14. Σε όλες τις γυναίκες και τα κορίτσια τους αρέσει να τους
σφυρίζουν στο δρόμο.
ΜΥΘΟΣ
Όταν, σε ένα ζευγάρι, εκείνος/-η της/του λέει πως αν
ποτέ τον/την αφήσει θα πεθάνει χωρίς αυτήν/-όν είναι μορφή
βίας.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Όταν τσακώνεσαι με το αγόρι σου/την κοπέλα σου δεν είναι
μορφή βίας. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Όταν σε ένα ζευγάρι εκείνος/-η την/τον συνοδεύει παντού και
πάντα, όπου και να πηγαίνει είναι μορφή βίας. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

18. 3η Συνάντηση

19. Τι δεν είναι σχολικός εκφοβισμός;

20. Μορφές βίας στον σχολικό εκφοβισμό

22. Συνέπειες εκφοβισμού στα θύματα
 ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Γρατζουνιές, μώλωπες, πονοκέφαλος, στομαχόπονος, εφιάλτες, αϋπνία, απώλεια όρεξης.
 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, δυσκολίες στη μνήμη και στη μάθηση, συχνές απουσίες, χαμηλή
σχολική επίδοση.
 ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Προσκολλώνται σε ένα φίλο από φόβο μήπως μείνουν μόνοι, σύνδεση με μαθητές που έχουν και
εκείνοι ελλείμματα στις κοινωνικές δεξιότητες και αντιμετωπίζουν και εκείνα ίδια / παρόμοια
προβλήματα, δυσκολεύονται να δημιουργήσουν αληθινές φιλίες.
 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα και κατάσταση άμυνας, φοβάται, αγωνιά, είναι αναστατωμένο, γίνεται
εχθρικό & επιθετικό, εμφανίζει μελαγχολία & κατάθλιψη.

23. Συνέπειες εκφοβισμού για τους θύτες

28. Βιβλιογραφία
Ιωάννα ∆ημητρακάκη, Ελένη Ντζάνη, Ιωάννα-Μαρία Χρονοπούλου, Μην ποντάρετε στον πρίγκιπα: τα σεξιστικά στερεότυπα στα κλασικά
παραμύθια.
Συνοπτικό εγχειρίδιο αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Καραβόλτσου Α. Αθήνα, 2013.
Τσιριγώτη, Α., Πετρουλάκη, Κ., & Ντιναπόγιας, Α. (2011). Ελληνική Έκδοση GEAR against IPV. Τεύχος III: Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού.
Αθήνα: Ευρωπαϊκό ∆ίκτυο κατά της Βίας.
Πηγές
https://www.youthforlove.eu/el