Tailieu.vncty.com phan tich bien dong dan so, lao dong va viec lam ở huyen lap thach trong giai doan hien nay

LuËn v¨n tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh TiÕn
Lêi nãi ®Çu
XuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam rÊt thÊp, níc ta l¹i lµ
mét níc ®«ng d©n víi tèc ®é t¨ng d©n sè vµo lo¹i cao nhÊt trªn thÕ giíi.
V× vËy viÖc tËn dông khai th¸c hÕt çc nguån lùc néi t¹i mµ ®Æc biÖt
lµ nguån lùc con ngêi ®îc coi lµ h¹t nh©n cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Kinh
tÕ - X· héi. T¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX ®· chØ râ: §iÒu
kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc lµ
æn ®Þnh d©n sè, lao ®éng lµ yÕu tè c¬ b¶n nh»m hoµn thµnh c«ng
cuéc C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc tõng bíc ®i lªn chñ
nghÜa x· héi.
Trong nh÷ng n¨m qua §¶ng bé, chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n
huyÖn LËp Th¹ch ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng vËt
chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng
kÓ. Tuy nhiªn vÊn ®Ò tån t¹i lín nhÊt hiÖn nay lµ d©n sè qu¸ ®«ng,
quy m« lao ®éng rÊt lín, tr×nh ®é ngêi lao ®éng thÊp, mÊt c©n ®èi lín
c¶ vÒ c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng, søc chøa lao ®éng trong
lÜnh vùc n«ng nghiÖp ®· qu¸ t¶i, tû lÖ thiÕu viÖc lµm cña ngêi lao
®éng cao ®· t¹o ra mét ¸p lùc rÊt lín tíi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm
cho ngêi lao ®éng cña huyÖn.
Trong thêi gian thùc tËp ë huyÖn LËp Th¹ch, tØnh VÜnh Phóc,
t«i ®· nhËn thÊy vÊn ®Ò biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm
®ang mang tÝnh thêi sù võa cÊp b¸ch võa l©u dµi cã ¶nh hëng s©u
s¾c tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña huyÖn. Do ®ã cÇn thiÕt
vµ sím ph¶i cã mét sù xem xÐt, ®¸nh gi¸ mét çch trung thùc ®Çy ®ñ
vµ khoa häc vÊn ®Ò nãi trªn tõ ®ã ®a ra çc gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m
ph¸t huy nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc vµ tõng bíc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn
®Ò tån ®äng nãi trªn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë
huyÖn. V× vËy t«i ®· chän ®Ò tµi: "Ph©n tÝch biÕn ®éng d©n sè, lao
®éng vµ viÖc lµm ë huyÖn LËp Th¹ch trong giai ®o¹n hiÖn nay" lµm
luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh.
Khoa: Kinh tÕ lao ®éng vµ d©n sè 1

Néi dung cña ®Ò tµi bao gåm:
PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm.
PhÇn II: Thùc tr¹ng cña sù biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm ë
huyÖn LËp Th¹ch trong giai ®o¹n hiÖn nay.
PhÇn III: Gi¶i ph¸p vÒ ®iÒu chØnh d©n sè, lao ®éng vµ t¹o viÖc lµm cho
ngêi lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch, tØnh VÜnh Phóc.
Çc ph¬ng ph¸p nghiªn cø ®Ò tµi:
- Ph¬ng ph¸p thu thËp t liÖu, çc nghiªn cøu cña huyÖn cã liªn
quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu.
- Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra thèng kª: §îc ®iÒu tra kh¶o s¸t ë mét sè x·
®¹i diÖn ®Ó thu thËp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó mih ho¹ cho çc
nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng.
- Ph¬ng ph¸p to¸n häc - thèng kª: Dùa trªn c¬ së çc d÷ liÖu ®·
thu thËp ®îc, sö dông çc c«ng thøc to¸n häc, thèng kª häc cÇn thiÕt
gióp cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ çc hiÖn tîng nghiªn cøu.
- Ph¬ng ph¸p tæng hîp: Th«ng qua kÕt qu¶ nh÷ng ph©n tÝch çc
hiÖn tîng nghiªn cøu ®Ó tæng hîp kh¸i qu¸t thµnh b¶n chÊt, xu híng
vËn ®éng cña vÊn ®Ò nghiªn cøu.

PhÇn I
C¬ së lý luËn vÒ biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm
I. Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ d©n sè vµ sù biÕn ®éng cña d©n sè
1.Quy m« vµ c¬ cÊu d©n sè.
1.1.Quy m«: §îc hiÓu lµ tæng sè ngêi sinh sèng trong mét l·nh thæ
nhÊt ®Þnh, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
1.2. C¬ cÊu d©n sè: Bªn c¹nh nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña con ngêi lµ
cïng chung sèng trong mét l·nh thæ, hä l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm
riªng cã vÒ giíi tÝnh, ®é tuæi.v.v...Do vËy, ®Ó hiÓu biÕt chi
tiÕt h¬n vÒ d©n sè, chóng ta cÇn ph©n chia d©n sè thµnh
nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c nhau theo mét tiªu thøc nµo ®ã. Sù ph©n
chia çc nhãm gäi lµ c¬ cÊu d©n sè.
- C¬ cÊu d©n sè theo tuæi: §©y lµ viÖc ph©n chia tæng d©n sè
cña mét l·nh thæ thµnh nh÷ng nhãm d©n sè cã tuæi hoÆc kho¶ng
tuæi kh¸c nhau t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã.
- C¬ cÊu d©n sè theo giíi tÝnh: NÕu chia toµn bé d©n sè nam
vµ d©n sè n÷ th× ta cã c¬ cÊu d©n sè theo giíi tÝnh. Çc chØ tiªu th-
êng dïng lµ tû lÖ hoÆc tû sè giíi tÝnh. NÕu ký hiÖu mP vµ fP lÇn lît
lµ d©n sè nam vµ d©n sè n÷ th× tû sè giíi tÝnh (SR) ®îc x¸c ®Þnh nh
sau:
SR=
f
m
P
P
x 100
- C¬ cÊu d©n sè theo thµnh thÞ vµ n«ng th«n: Lµ viÖc chia
tæng d©n sè cña mét l·nh thæ thµnh d©n sè c tró ë thµnh thÞ vµ d©n
sè c tró ë n«ng th«n th× ta ®îc c¬ cÊu d©n sè theo thµnh thÞ vµ n«ng
th«n.
Cã rÊt nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó ph©n chia tæng d©n sè,
mçi tiªu thøc phôc vô cho mét lîi Ých nghiªn cøu kh¸c nhau vµ cã ý

nghÜa v« cïng to lín trong viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh
qu¸ tr×nh d©n sè theo híng cã lîi cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x·
héi l©u dµi vµ æn ®Þnh.
2. Çc qu¸ tr×nh d©n sè
Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi sù vËn
®éng tù nhiªn vµ x· héi cña con ngêi. Sù vËn ®éng ®ã chÝnh lµ qu¸
tr×nh sinh, chÕt vµ di d©n. Nã võa lµ kÕt qu¶ võa lµ nguyªn nh©n cña
sù ph¸t triÓn. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu nh»m t¸c ®éng mét çch cã khoa
häc vµo sù vËn ®éng cã ý nghÜa to lín tíi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi
ngêi.
2.1. Møc sinh vµ çc thíc ®o ®¸nh gi¸ møc sinh.
- Møc sinh: Ph¶n ¸nh møc ®é sinh s¶n cña d©n sè, nã biÓu thÞ
sè trÎ em sinh sèng mµ mét phô n÷ cã ®îc trong suèt cuéc ®êi sinh
s¶n cña m×nh. Møc sinh phô thuéc vµo rÊt nhiÒu çc yÕu tè sinh häc,
tù nhiªn vµ x· héi (Sù sinh sèng lµ sù kiÖn ®øa trÎ t¸ch khái c¬ thÓ mÑ
vµ cã dÊu hiÖu cña sù sèng nh h¬i thë, tim ®Ëp, cuèng rèn rung ®éng
hoÆc nh÷ng cö ®éng tù nhiªn cña b¾p thÞt.
- Çc thíc ®o c¬ b¶n: §Ó ®¸nh gi¸ møc sinh cã rÊt nhiÒu thíc ®o
kh¸c nhau vµ mçi thíc ®o ®Òu chøa ®ùng nh÷ng u ®iÓm riªng biÖt.
Sau ®©y lµ mét sè thíc ®o c¬ b¶n.
+Tû suÊt sinh th« (CBR): BiÓu thÞ sè trÎ em sinh ra trong mét
n¨m so víi 1000 d©n sè trung b×nh n¨m ®ã.
CBR = _
P
B
x 1000
Trong ®ã:
B: Sè trÎ em sinh sèng trong n¨m nghiªn cøu.
_
P : D©n sè trung b×nh cña n¨m nghiªn cøu.
§©y chØ lµ chØ tiªu "th«" vÒ møc sinh bëi lÏ mÉu sè bao gåm
toµn bé d©n sè, c¶ nh÷ng thµnh phÇn d©n sè kh«ng tham gia vµo qu¸
tr×nh sinh s¶n nh: ®µn «ng, trÎ em, ngêi giµ hay phô n÷ v« sinh.

u ®iÓm: §©y lµ mét chØ tiªu qua träng vµ ®îc sö dông kh¸ réng
r·i, dÔ tÝnh to¸n, cÇn Ýt sè liÖu, dïng trùc tiÕp ®Ó tÝnh tû lÖ t¨ng d©n
sè.
Nhîc ®iÓm: Kh«ng nh¹y c¶m ®èi víi nh÷ng thay ®æi nhá cña
møc sinh, chÞu nhiÒu ¶nh hëng cña cÊu tróc theo giíi tÝnh, theo tuæi
cña d©n sè, ph©n bè møc ®é sinh cña çc tuæi trong thêi kú sinh s¶n
cña phô n÷, t×nh tr¹ng h«n nh©n.
+ Tû suÊt sinh chung: BiÓu thÞ sè trÎ em sinh ra trong mét n¨m
so víi mét ngh×n phô n÷ trong ®é tuæi cã kh¶ n¨ng sinh ®Î.
GFR =
4915−W
B
x 1000
Trong ®ã:
GFR: Tû suÊt sinh chung.
B: Sè trÎ em sinh ra trong n¨m.
4915−W : Sè lîng phô n÷ trung b×nh cã kh¶ n¨ng sing ®Î trong n¨m.
Tû suÊt sinh chung ®· mét phÇn nµo lo¹i bá ®îc ¶nh hëng cña
cÊu tróc tuæi vµ giíi - nã kh«ng so víi 1000 d©n nãi chung mµ chØ so
víi 1000 phô n÷ trong ®é tuæi cã kh¶ n¨ng sinh s¶n. Tuy nhiªn çch
tÝnh nµy vÉn chÞu ¶nh hëng cña sù ph©n bè møc sinh trong thêi kú
sinh s¶n cña phô n÷, t×nh tr¹ng h«n nh©n.
+ Tû suÊt sinh ®Æc trng theo tuæi: §èi víi çc ®é tuæi kh¸c nhau
, møc sinh ®Î cña phô n÷ còng kh¸c nhau. Do vËy cÇn x¸c ®Þnh møc
sinh theo tõng ®é tuæi cña phô n÷.
C«ng thøc:
ASFR X =
x
FX
W
B
x 1000
Trong ®ã:
ASFR X : Tû suÊt sinh ®Æc trng cña phô n÷ ë ®é tuæi X
B FX : Sè trÎ em sinh ra trong mét n¨m cña nh÷ng phô n÷ ë ®é
tuæi X
W X : Sè phô n÷ ë ®é tuæi X trong n¨m.

§Ó x¸c ®Þnh ®îc ASFR X cÇn cã hÖ thèng sè liÖu chi tiÕt, h¬n
n÷a mÆc dï møc sinh ë çc ®é tuæi kh¸c nhau lµ kh¸c nhau, nhng ®èi
víi çc ®é tuæi gÇn nhau, møc sinh kh«ng kh¸c nhau nhiÒu. Do vËy,
trong thùc tÕ ngêi ta thêng x¸c ®Þnh tû suÊt sinh ®Æc trng cho tõng
nhãm tuæi. Thêng toµn bé phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î ®îc chia
thµnh 7 nhãm mçi nhãm 5 tuæi.
2.2. Møc chÕt vµ çc thíc ®o chñ yÕu
- Møc chÕt: ChÕt lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cña qu¸ tr×nh t¸i
s¶n xuÊt d©n sè, lµ hiÖn tîng tù nhiªn, kh«ng thÓ tr¸nh khái ®èi víi mçi
con ngêi. NÕu lo¹i bá sù biÕn ®éng c¬ häc, t¨ng tù nhiªn d©n sè b»ng
hiÖu sè sinh vµ sè chÕt. V× vËy, viÖc t¨ng hay gi¶m sè sinh hoÆc sè
chÕt ®Òu lµm thay ®æi quy m«, c¬ cÊu vµ tèc ®é t¨ng tù nhiªn cña
d©n sè. §ång thêi trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt d©n sè, çc yÕu tè sinh
vµ chÕt cã mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. Sinh ®Î nhiÒu hay
Ýt, mau hay tha, sím hay muén ®Òu cã thÓ lµm t¨ng hoÆc gi¶m møc
chÕt. Ngîc l¹i møc chÕt cao hay thÊp sÏ lµm t¨ng hoÆc gi¶m møc
sinh.
ChÝnh v× vËy viÖc gi¶m møc chÕt lµ nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm
thêng xuyªn cña mäi níc, mäi cÊp, mäi ngµnh, mäi ®Þa ph¬ng. Gi¶m
møc chÕt võa cã ý nghÜa kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ nh©n v¨n s©u
s¾c.
ChÕt lµ sù mÊt ®i vÜnh viÔn tÊt c¶ nh÷ng biÓu hiÖn cña sù
sèng ë mét thêi ®iÓm nµo ®ã.
§Ó ®¸nh gi¸ møc ®é chÕt cÇn dïng çc thíc ®o. Cã nhiÒu thíc
®o kh¸c nhau. Mçi thíc ®o ph¶n ¸nh mét khÝa c¹nh nµy hay khÝa c¹nh
kh¸c cña môc ®Ých nghiªn cøu vµ mçi thíc ®o cã nh÷ng u ®iÓm, nhîc
®iÓm riªng.
- Çc thíc ®o chñ yÕu:
+ Tû suÊt chÕt th« (CDR): BiÓu thÞ sè ngêi chÕt trong mét n¨m
trong mét ngµn ngêi d©n trung b×nh n¨m ®ã ë mét l·nh thæ nhÊt
®Þnh.
C«ng thøc:

CDR = _
P
D
x 1000
Trong ®ã:
D: Sè ngêi chÕt trong n¨m cña mét l·nh thæ nµo ®ã.
_
P : D©n sè trung b×nh trong n¨m cña l·nh thæ ®ã.
u ®iÓm: §¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh nã kh«ng cÇn lîng
th«ng tin nhiÒu, vµ phøc t¹p do ®ã nã ®îc sö dông réng r·i trong çc ¸n
phÈm quèc gia vµ quèc tÕ nh»m ®¸nh gi¸ mét çch tæng qu¸t møc ®é
chÕt cña d©n c gi÷a çc níc, çc thêi kú. Trùc tiÕp tÝnh to¸n tû suÊt
gia t¨ng tù nhiªn.
Nhîc ®iÓm: Kh«ng ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c møc ®é chÕt cña d©n c,
bëi v× trong chõng mùc nhÊt ®Þnh nã phô thuéc kh¸ lín vµo c¬ cÊu
d©n sè. Do v©y, khi so s¸nh tû suÊt chÕt th« gi÷a çc vïng, hoÆc çc
thêi kú kh¸c nhau kh«ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c møc ®é chÕt cña d©n c
v× sù kh¸c biÖt gi÷a c¬ cÊu giíi vµ c¬ cÊu tuæi. §Ó kh¾c phôc ngêi ta
dông biÖn ph¸p chuÈn ho¸; ®ã lµ viÖc biÕn çc tû suÊt chÕt th« cã
cÊu tróc tuæi vµ giíi kh¸c nhau thµnh çc tû suÊt chÕt t¬ng øng cã cÊu
tróc tuæi vµ giíi gièng nhau ®Ó so s¸nh.
Tû suÊt chÕt ®Æc trng theo tuæi (ASDR X ): BiÓu thÞ sè ngêi
chÕt trong n¨m ë mét ®é tuæi nµo ®ã so víi 1000 ngh×n ngêi trung
b×nh ë ®é tuæi ®ã trong n¨m t¹i mét n¬i nµo ®ã.
C«ng thøc:
ASDR X = _
X
X
P
D
Trong ®ã:
ASDR X : Tû suÊt chÕt ®Æc trng ë tuæi X
XD : Sè ngêi chÕt trong n¨m ë ®é tuæi X
_
XP : D©n sè trung b×nh trong n¨m ë ®é tuæi X
u ®iÓm: Ph¶n ¸nh møc ®é chÕt ë tõng ®é tuæi, so s¸nh gi÷a çc
vïng, çc thêi kú mµ kh«ng chÞu ¶nh hëng cña cÊu tróc tuæi.
Nhîc ®iÓm: Cha ph¶n ¸nh møc chÕt bao chïm cña c¶ d©n sè,
cÇn nhiÒu sè liÖu chi tiÕt cho tÝnh to¸n. §Ó kh¸c phôc cÇn kÕt hîp víi

viÖc x¸c ®Þnh tû suÊt chÕt th« vµ chØ tÝnh tû suÊt ®Æc trng cho
tõng nhãm tuæi.
+ Tû suÊt chÕt trÎ em díi 1 tuæi: §©y lµ chØ tiªu ®Æc biÖt quan
träng trong ph©n tÝch vÒ chÕt cña d©n sè, bëi v× nã lµ chØ tiªu rÊt
nh¹y c¶m nhÊt ®¸nh gi¸ møc ®é ¶nh hëng cña y tÕ, b¶o vÖ søc khoÎ
trong d©n c. Møc ®é nµy cã ¶nh hëng to lín tíi møc ®é chÕt chung,
®Õn tuæi thä b×nh qu©n vµ cã t¸c ®éng qua l¹i víi møc sinh.
C«ng thøc:
IMR =
B
Do
x 1000
Trong ®ã:
IMR: Tû suÊt chÕt cña trÎ em díi 1 tuæi.
oD : Sè trÎ em chÕt díi 1 tuæi trong n¨m.
B: Sè trÎ em sinh sèng trong cïng n¨m.
2.3. Di d©n
- Kh¸i niÖm di d©n:
BiÕn ®éng d©n sè nãi chung ®îc chia thµnh hai bé phËn chñ
yÕu t¬ng ®èi riªng biÖt: biÕn ®éng tù nhiªn vµ biÕn ®éng c¬ häc.
BiÕn ®éng tù nhiªn m« t¶ sù thay ®æi d©n sè g¾n liÒn víi sù ra ®êi,
tån t¹i vµ mÊt ®i cña con ngêi theo thêi gian. Qu¸ tr×nh nµy trong d©n
sè häc chñ yÕu th«ng qua c¸c hiÖn tîng sinh vµ chÕt. Kh¸c víi biÕn
®éng tù nhiªn, biÕn ®éng c¬ häc biÓu thÞ sù thay ®æi d©n sè vÒ
mÆt kh«ng gian, l·nh thæ. Trong cuéc sèng con ngêi di dêi bëi nhiÒu
nguyªn nh©n, víi nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau, víi kho¶ng c¸ch xa gÇn
kh¸c nhau vµ vµo nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. Qu¸ tr×nh nµy chÞu t¸c
®éng bëi nhiÒu nh÷ng nh©n tè kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi do vËy nã
mang b¶n chÊt kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi s©u s¾c. §©y chÝnh lµ ®Æc
®iÓm mÊu chèt ph©n biÖt hai bé phËn biÕn ®«ng d©n sè nªu trªn.
VËy di d©n lµ g× ? Cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ di d©n, mçi
®Þnh nghÜa xuÊt p¸ht tõ nh÷ng môc ®Ých nghiªn cøu kh¸c nhau, do
®ã rÊt khã tæng hîp thµnh mét ®Þnh nghÜa thèng nhÊt bëi tÝnh phøc
t¹p vµ ®a d¹ng cña hiÖn tîng. Tuy nhiªn hiÖn nay ngêi ta t¹m thèng

nhÊt víi nhau kh¸i niÖm vÒ di d©n nh»m ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ
kh¶o s¸t, ®iÒu tra, can thiÖp vµo hiÖn tîng nµy nh sau:
"Di d©n lµ hiÖn tîng di chuyÓn cña ngêi d©n theo l·nh thæ víi
nh÷ng chuÈn mùc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nhÊt ®Þnh kÌm theo sù
thay ®æi n¬i c tró"
HiÓu vÒ di d©n nh vËy lµ dùa vµo mét sè ®Æc ®iÓm chñ yÕu
sau: Thø nhÊt, con ngêi di chuyÓn khái mét ®Þa d nµo ®ã. N¬i ®i vµ
n¬i ®Õn ph¶i ®îc x¸c ®Þnh. Cã thÓ lµ mét vòng l·nh thæ hay lµ mét
®¬n vÞ hµnh chÝnh. Thø hai, con ngêi di chuyÓn bao giê còng cã
môc ®Ých, tÝnh chÊt c tró lµ tiªu thøc ®Ó x¸c ®Þnh di d©n. Thø ba,
kho¶ng thêi gian ë l¹i bao l©u ë n¬i míi ®Ó x¸c ®Þnh sù di chuyÓn nµo
®ã cã ph¶i lµ di d©n hay kh«ng.
- Ph©n lo¹i di d©n:
+ Theo ®é thêi gian níi c tró cho phÐp ph©n biÖt çc kiÓu di
d©n: l©u dµi, t¹m thêi hay chuyÓn tiÕp. Di d©n l©u dµi bao gåm çc
h×nh thøc thay ®æi n¬i c tró thêng xuyªn vµ n¬i lµm viÖc ®Õn n¬i míi
víi môc ®Ých sinh sèng l©u dµi. Nh÷ng thµnh phÇn nµy thêng kh«ng
trë vÒ quª h¬ng n¬i c tró. Di d©n t¹m thêi ngô ý sù thay ®æi n¬i ë gèc
lµ kh«ng l©u dµi vµ kh¶ n¨ng quay trë l¹i n¬i ë cò lµ ch¾c ch¾n. KiÓu
di d©n nµy bao gåm nh÷ng h×nh thøc di chuyÓn n¬i lµm viÖc theo
mïa vô, ®i c«ng t¸c, du lÞch dµi ngµy... Di d©n chuyÓn tiÕp ph©n biÖt
çc h×nh thøc di d©n mµ kh«ng thay ®æi n¬i lµm viÖc. KiÓu di d©n
nµy gîi ý çc ®iÒu tiÕt thÞ trêng lao ®éng.
+ Theo kho¶ng çch ngêi ta ph©n biÖt di d©n xa hay gÇn gi÷a
n¬i ®i vµ n¬i ®Õn. Di d©n gi÷a çc níc gäi lµ di d©n quèc tÕ; gi÷a çc
vïng, çc ®¬n vÞ hµnh chÝnh trong níc th× gäi lµ di d©n néi ®Þa.
+ Theo tÝnh chÊt chuyªn quyÒn ngêi ta ph©n biÖt di d©n hîp
ph¸p hay di d©n bÊt hîp ph¸p, di d©n tù do hay cã tæ chøc, di d©n
t×nh nguyÖn hay bÊt buéc. Tuú thuéc vµo møc ®é can thiÖp cña
chÝnh quyÒn trung ¬ng hay ®Þa ph¬ng mµ ngêi ta ph©n biÖt di d©n
theo lo¹i nµy hay lo¹i kh¸c.

- Çc ph¬ng ph¸p ®o lêng di d©n: Çc ph¬ng ph¸p ®o lêng cã
thÓ chia ra lµm hai lo¹i: di d©n trùc tiÕp vµ di d©n gi¸n tiÕp.
+ Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: Lµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quy m« di d©n
dùa vµo çc cuéc tæng ®iÒu tra d©n sè, thèng kª thuyÒn xuyªn vµ
®iÒu tra chän mÉu vÒ d©n sè.
+ Ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp:
NÕu biÕt quy m« t¨ng d©n sè chung vµ t¨ng tù nhiªn cña d©n sè
th× ta cã thÓ tÝnh ®îc quy m« di d©n thuÇn tuý theo c«ng thøc:
NM = ( ) ( ) xDBPP nttnt +++ −−− t
Trong ®ã:
NM: Di d©n thuÇn tuý.
tP vµ ntP+ Tæng sè di d©n ë çc thêi ®iÓm t vµ t+n
B vµ D: Tæng sè sinh vµ chÕt cña kho¶ng t ®Õn t+n.
NÕu chØ biÕt tû lÖ t¨ng d©n sè chung (r) vµ tû lÖ t¨ng tù nhiªn
cña d©n sè (NIR). Ta cã thÓ tÝnh ®îc tû lÖ di d©n thuÇn tuý (NMR):
NMR = r - NIR
NÕu chØ biÕt hÖ sè sèng (S), d©n sè ë ®é tuæi x vµo thêi
®iÓm t, d©n sè ë ®é tuæi x+n vµo thêi ®iÓm t+n. Ta sÏ x¸c ®Þnh ®îc
di d©n thuÇn tuý trong sè ngêi sèng ë ®é tuæi "x" tõ thêi ®Óm t ®Õn
t+n.
txntnxnx PSPNM .. .−= +++
3. Çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè
Quy m« d©n sè thêng xuyªn vËn ®éng theo thêi gian. Nã cã thÓ
t¨ng hoÆc gi¶m tuú theo çc chuyÒn híng biÕn ®éng cña çc nh©n tè
sinh, chÕt vµ di d©n. Tøc lµ, nÕu nh ë mét vïng nµo ®ã trong mét thêi
®iÓm x¸c ®Þnh nµo ®ã mµ møc sinh vµ nhËp c cao h¬n møc chÕt vµ
xuÊt c th× quy m« d©n sè ë vïng ®ã t¨ng trong thêi gian ®ã vµ ngîc l¹i,
nã sÏ g¶im nÕu nh møc sinh vµ nhËp c thÊp h¬n møc chÕt vµ xuÊt c.
§Ó hiÓu s©u vÒ t¸c ®éng cña çc yÕu tè nãi trªn, ta lÇn lît nghiªn cøu
sù t¸c ®éng cña çc yÕu tè ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè.

3.1. ¶nh hëng cña yÕu tè sinh ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè.
ViÖc nghiªn cøu møc sinh chiÕm vÞ trÝ trung t©m trong nghiªn
cøu d©n sè v× hµng lo¹t çc lý do nh: sinh ®ãng vai trß thay thÕ vµ
duy tr× vÒ mÆt sinh häc cña x· héi loµi ngêi, t¨ng d©n sè phô thuéc
chñ yÕu vµo møc sinh. BÊt kú mét x· héi nµo còng tån t¹i dùa vµo thay
thÕ thÕ hÖ nµy b»ng thÕ hÖ kh¸c th«ng qua sinh ®Î. NÕu viÖc thay
thÕ vÒ sè lîng kh«ng phï hîp sÏ ¶nh hëng to lín ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cña con ngêi. Qu¸ tr×nh thay thÕ cña mét x· héi th«ng qua sinh
®Î lµ mét qu¸ tr×nh rÊt phøc t¹p. Ngoµi çc giíi h¹n vÒ mÆt sinh häc
th× hµng lo¹t çc yÕu tè vÒ kinh tÕ, x· héi t«n gi¸o, quan niÖm, ®Þa
vÞ cña phô n÷ ®Òu cã ¶nh hëng cµ quyÕt ®Þnh ®Õn møc sinh.
Trong nh÷ng n¨m 1960, ngêi ta nhËn thÊy râ lµ nh©n tè chÞu
tr¸ch nhiÖm chÝnh trong sù gia t¨ng d©n sè lµ tû lÖ sinh. Do d©n sè
tËp trung chñ yÕu vµo çc níc ®ang ph¸t triÓn víi mét ®Æc ®iÓm
chÝnh cña thêi kú nµy lµ møc ®é chÕt gi¶m rÊt nhanh chãng trong khi
tû lÖ sinh l¹i kh«ng gi¶m mét çch t¬ng øng ®· dÉn ®Õn quy m« d©n
sè cña toµn cÇu t¨ng qu¸ nhanh. ViÖc gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh nh
vËy lµ mèi ®e do¹ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi.
3.2. ¶nh hëng cña yÕu tè chÕt ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè
HiÖn tîng chÕt lµ mét trong ba thµnh phÇn cña biÕn ®éng d©n
sè. V× vËy viÖc lµm t¨ng hay gi¶m yÕu tè nµy còng lµm thay ®æi c¶
quy m«, c¬ cÊu vµ c¶ tíi møc sinh. T¸c ®éng cña møc chÕt cã hai
mÆt: Võa thay ®æi sù ph¸t triÓn cña d©n sè võa thay ®æi møc sinh.
ChÕt nhiÒu dï bÊt cø nguyªn nh©n nµo ®Òu buéc con ngêi sinh bï
®Ó thay thÕ sù mÊt m¸t hay gi¶m sù rñi ro. LÞc sö ph¸t triÓn d©n sè
cho hay cø sau mét cuéc chiÕn tranh l¹i cã mét cuéc bïng næ d©n sè,
dêng nh møc sinh t¨ng lªn mét çch chãng mÆt ®Ó bï l¹i sù mÊt m¸t vÌ
ngêi sau chiÕn tranh vµ t¹o ra mét trµo lu sau ®ã. Møc chÕt cña trÎ em
nãi chung vµ møc chÕt cña trÎ em s¬ sinh nãi riªng cao sÏ g©y ra mét
t©m lý "sinh bï", "sinh dù tr÷" hay "sinh ®Ò phßng" ®Ó ®¶m b¶o ssã
con mong muèn trong thùc tÕ.

3.3 ¶nh hëng cña di d©n ®Õn biÕn ®éng d©n sè
Ngêi ta thÊy ngay ®îc r»ng di d©n t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn quy
m« d©n sè. Sù xuÊt c cña mét bé phËn d©n sè tõ mét vïng nµo ®ã
lµm cho quy m« d©n sè cña nã gi¶m ®i, vµ ngîc l¹i, sè ngêi nhËp c
nhiÒu sÏ lµm cho quy m« d©n sè t¨ng lªn. MÆt kh¸c sè lîng di d©n
thuÇn tuý cã thÓ kh«ng lín, song nÕu sè xuÊt vµ nhËp c lín, ch¾c
ch¾n chÊt lîng cña d©n sè cã nhiÒu thay ®æi, sù hiÖn diÖn cña
nh÷ng ngêi míi ®Õn sinh sèng mang theo nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c
nh÷ng ngêi ®· di dêi ®i n¬i kh¸c sinh sèng.
Çc c¬ cÊu tuæi vµ giíi tÝnh cña d©n sè cungtx chÞu ¶nh hëng
nhiÒu cña di d©n. Tû lÖ giíi tÝnh gi÷a çc ®é tuæi kh¸c nhau trong
d©n sè cã nhiÒu trêng hîp cã nh÷ng chªnh lÖch ®·ng kÓ do cêng ®é
vµ tÝnh chÊt chän läc cña di d©n.
Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, sù biÕn ®éng quy m« d©n sè cña
bÊt kú quèc gia nµo còng chÞu ¶nh hëng cña ba yÕu tè trªn. Nhng tuú
thuéc vµo çc ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi mµ sù t¸c ®éng cña çc yÕu tè
®èi víi mçi vïng, mçi quèc gia kh¸c nhau lµ kh¸c nhau.
II. Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm
1. Mét sè kh¸i niÖm vµ ph¹m trï cã liªn quan.
Ngêi lao ®éng lµ lùc lîng vÒ con ngêi vµ ®îc nghiªn cøu díi
nhiÒu khÝa c¹nh. Tríc hÕt víi t çch lµ nguån cung cÊp søc lao ®éng
cho x· héi, bao gåm toµn bé d©n sè cã thÓ ph¸t triÓn b×nh thêng c¶
vÒ thÓ lùc lÉn trÝ lùc (kh«ng bÞ khiÕm khuyÕt, dÞ tËt bÈm sinh).
Nguån lao ®éng víi t çch lµ nguån lùc çch m¹ng nhÊt, quan
träng nhÊt quyÕt ®Þnh tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi ®îc hiÓu theo
nghÜa hÑp h¬n, bao gåm nhãm d©n c trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶
n¨ng lao ®éng.
Nguån lao ®éng ®îc xem xÐt trªn hai gãc ®é sè lîng vµ chÊt l-
îng.

Sè lîng nguån lao ®éng ®îc biÓu hiÖn th«ng qua çc chØ tiªu
nh quy m« vµ tèc ®é ph¸t triÓn nguån lao ®éng
ChÊt lîng nguån lao ®éng ®îc xem xÐt trªn çc mÆt: Søc khoÎ,
tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é chuyªn m«n, n¨ng lùc phÈm chÊt.
2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nguån lao ®éng
ViÖc x¸c ®iÞnh quy m«, c¬ cÊu nguån lao ®éng ®îc thùc hiÖn
th«ng qua çc cuéc tæng ®iÒu tra d©n sè hoÆc ®iÒu tra thùc tr¹ng
lao ®éng vµ viÖc lµm hµng n¨m. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh còng ®îc quy
®Þnh cô thÓ vµ ¸p dông cho tõng thêi kú.
2.1. D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng.
§Ó cã thÓ sèng vµ ph¸t triÓn, con ngêi ph¶i tiªu dïng mét lîng
cña c¶i nhÊt ®Þnh díi nhiÒu d¹ng nh: l¬ng thùc, thùc phÈm, v¶i vãc,
nhµ cöa, ph¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c... nh÷ng t liÖu sinh ho¹t nµy
kh«ng ph¶i lµ quµ tÆng cña tù nhiªn mµ ro con ngêi s¸ng t¹o ra th«ng
qua qu¸ tr×nh lao ®éng. Tuy vËy kh«ng ph¶i toµn bé d©n sè tham gia
vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ chØ mét bé phËn cã ®ñ søc khoÎ vµ trÝ
tuÖ mµ th«i. Kh¶ n¨ng ®ã chØ g¾n víi mét giíi h¹n tuæi nhÊt ®Þnh,
gäi lµ "®é tuæi lao ®éng". Mét sè níc quy ®Þnh "®é tuæi lao ®éng"
®èi víi nam tõ 15 ®Õn 64 tuæi, mét sè níc kh¸c l¹i tõ 15 ®Õn 59 tuæi,
thËm chÝ tõ 10 ®Õn 59 tuæi tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn vÒ thÓ lùc
còng nh trÝ lùc cña ngêi d©n mçi níc vµ nhu cÇu vÒ lao ®éng cña níc
hä. §èi víi lao ®éng n÷ giíi h¹n trªn vÒ ®é tuæi lao ®éng thêng ng¾n
h¬n. HiÖn nay bé luËt Lao ®éng cña níc ViÖt nam ban hµnh n¨m 1994
quy ®Þnh vÒ "®é tuæi lao ®éng" nam tõ ®ñ 15 ®Õn 60 tuæi, n÷ ®ñ tõ
15 ®Õn 55 tuæi. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i mäi ngêi trong ®é tuæi lao
®éng ®Òu tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ. ViÖc quy ®æi ngêi trªn vµ díi
®é tuæi lao ®éng thµnh ngêi lao ®éng nh sau: cø hai ngêi trªn tuæi
lao ®éng ®îc tÝnh b»ng mét ngêi lao ®éng, ba ngêi díi ®é tuæi lao
®éng ®îc tÝnh b»ng mét ngêi trong ®é tuæi lao ®éng.

2.2. D©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ.
Trong nghiªn cøu nguån lao ®éng, çc thuËt ng÷ sau ®©y ®îc sö
dông theo nghÜa t¬ng tù: Lùc lîng lao ®éng, d©n sè lµm viÖc vµ "d©n
sè ho¹t ®éng kinh tÕ" th«ng thêng, ngêi ta ph¶i chia d©n sè thµnh hai
khèi lín: Mét khèi lµ nh÷ng ngêi tÝch cùc víi çc ho¹t ®éng kinh tÕ.
KhuyÕn nghÞ cña Liªn hîp quèc ®èi víi çc cuéc ®iÒu tra d©n sè, hai
bé phËn nµy ®îc t¸ch b¹ch nh sau: D©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ bao gåm
tÊt c¶ nh÷ng ngêi kh«ng ph©n biÖt giíi, cã thÓ cung cÊp søc lao ®éng
cho çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra çc hµng ho¸ kinh tÕ hoÆc çc ho¹t
®éng trong lÜnh vùc ho¹t ®éng d©n sù hopÆc nh÷ng ngêi ho¹t ®éng
trong lÜnh vùc vò trang; khi ph©n tÝch sè liÖu, nhãm ngêi lµm viÖc
trong lÜnh vùc vò trang cã thÓ t¸ch riªng kh«ng tÝnh vµo "lùc lîng lao
®éng". Nh thÕ, lùc lîng nh©n sù bao gåm:
- Nh÷ng ngêi ®ang cã viÖc lµm: Lµ nh÷ng ngêi lµm viÖc trong
kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh trong cuéc ®iÒu tra, kÓ c¶ lµm viÖc cho
gia ®×nh ®îc tr¶ c«ng hoÆc t¹m thêi nghØ viÖc do èm ®au, tai n¹n,
tranh chÊp lao ®éng hoÆc nghØ lÔ hoÆc ngõng viÖc t¹m thêi do thêi
tiÕt xÊu, trôc trÆc d©y truyÒn s¶n xuÊt...
- Kh«ng cã viÖc lµm, thÊt nghiÖp: Gåm nh÷ng ngêi trong
kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh cña cuéc ®iÒu tra kh«ng cã viÖc lµm. Nã
còng bao gåm c¶ nh÷ng ngêi tríc ®ã kh«ng t×m ®îc viÖc lµm v× lý do
èm ®au, tai n¹n t¹m thêi mµ hä kh«ng cã tho¶ thuËn sÏ b¾t ®Çu c«ng
viÖc míi ngay sau kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh ë trªn, hoÆc hä t¹m thêi
nghØ hoÆc nghØ kh«ng cã thêi h¹n mµ kh«ng ®îc tr¶ c«ng ë nh÷ng
n¬i mµ c¬ héi kiÕm viÖc lµm rÊt h¹n hÑp. Khèi thÊt nghiÖp còng bao
gåm nh÷ng ngêi kh«ng cã viÖc lµm, cã kh¶ n¨ng lao ®éng mÆc dï hä
kh«ng tÝch cùc kiÕm viÖc lµm v× hä tin r»ng kh«ng cã c¬ héi lµm
viÖc nµo më ra ®èi víi hä.
2.3. D©n sè kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ.
Khèi nµy bao gåm çc nhãm sau:
Ngêi lµm viÖc nhµ: Bao gåm nh÷ng ngêi kh«ng ph©n biÖt giíi
tÝnh, kh«ng thuéc d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ, tham gia vµo çc ho¹t
®éng trong ph¹m vi gia ®×nh cña chÝnh hä. VÝ dô ngêi lµm viÖc néi

trî hoÆc tr«ng nom nhµ cöa con çi (nh÷ng ngêi ®îc thuª gióp viÖc
nhµ cã tr¶ c«ng th× l¹i ®îc coi lµ cã ho¹t ®éng kinh tÕ).
- Häc sinh, sinh viªn: Bao gåm tÊt c¶ mäi ngêi kh«ng ph©n biÖt
giíi tÝnh ®ang tham gia häc tËp thêng xuyªn, kh«ng kÓ trêng c«ng tr-
êng t hay çc kho¸ huÊn luyÖn ë bÊt kú cÊp gi¸o dôc nµo.
- Ngêi hëng lîi tøc, hëng thu nhËp mµ kh«ng lµm viÖc. Bao gåm
tÊt c¶ nh÷ng ngêi kh«ng ph©n biÖt giíi tÝnh, kh«ng thuéc khèi d©n sè
ho¹t ®éng kinh tÕ, nhng thu nhËp do ®Çu t, do cã tµi s¶n cho thuª, do
tiÒn b¶n quyÒn hay ph¸t minh s¸ng chÕ, tiÒn t¸c gi¶, tiÒn l¬ng hu do
çc n¨m lµm viÖc tríc ®ã.
- Çc ngêi kh¸c: Bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ngêi kh¸c kh«ng ph©n
biÖt giíi tÝnh, kh«ng thuéc khèi d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ nhng ®îc trî
cÊp hoÆc ®îc nhËn çc kho¶n hç trî cã tÝnh t nh©n kh¸c vµ nh÷ng ng-
êi kh«ng thuéc bÊt kú mét diÖn nµo trong çc diÖn kÓ trªn, ch¼ng h¹n
nh trÎ em kh«ng hoÆc cha ®i häc.
2.4. Ngêi thÊt nghiÖp.
Lµ ngêi cã tuæi n»m trong tuæi lao ®éng, cã kh¶ n¨ng lao ®éng
vµ cã nhu cÇu lao ®éng nhng kh«ng cã viÖc lµm trong thêi ®iÓm x¸c
®Þnh cña cuéc ®iÒu tra.
3. ViÖc lµm.
3.1. ViÖc lµm, ph©n lo¹i viÖc lµm.
Nãi ®Õn viÖc lµm lµ nãi ®Õn vai trß cña con ngêi trong sù
nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. §Ó ®¶m b¶o n©ng cao chÊt lîng
cuéc sèng, ngêi lao ®éng ph¶i th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÝnh
lµ ngêi lao ®éng cã viÖc lµm. Tuy vËy kh¸i niÖm vÒ viÖc lµm l¹i cã sù
kh¸c nhau, tuú vµo tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ - x·
héi.
Tríc ®©y trong chÕ ®é quan liªu bao cÊp, ë níc ta th× viÖc lµm
®îc xem lµ nh÷ng ho¹t ®éng lao ®éng trong çc xÝ nghiÖp quèc
doanh, çc hîp t¸c x· vµ çc ®¬n vÞ kinh tÕ tËp thÓ. Tøc lµ ngêi lao

®éng ph¶i n»m trong biªn chÕ nhµ níc th× míi ®îc xem lµ ngêi cã viÖc
lµm.
Tuy nhiªn khi níc ta chuyÓn ®æi c¬ chÕ tõ c¬ chÕ quan liªu bao
cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vµ ®Þnh híng cña Nhµ níc
th× quan niÖm viÖc lµm cã thay ®æi cho phï hîp h¬n víi c¬ chÕ míi.
Ngµy nay Nhµ níc ta quy ®Þnh rÊt râ vÒ viÖc lµm trong bé luËt Lao
®éng lµ: "ViÖc lµm lµ nh÷ng ho¹t ®éng cã Ých kh«ng bÞ ph¸p luËt
ng¨n cÊm vµ ®em l¹i thu nhËp cho ngêi lao ®éng". VËy, theo quan
niÖm míi nµy th× tÊt c¶ çc ho¹t ®éng lao ®éng trong mäi thµnh phÇn
kinh tÕ, kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm vµ t¹o ra thu nhËp tõ ho¹t ®éng ®ã
®îc coi lµ viÖc lµm.
ViÖc lµm lµ ho¹t ®éng t¹o ra gi¸ trÞ, cña c¶i vËt chÊt chØ th«ng
qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt con ngêi míi cã ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o vµ n©ng
cao chÊt lîng cuéc sèng. "Lao ®éng lµ nguån gèc cña mäi cña c¶i...
lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Çu tiªn cña toµn bé ®êi sèng loµi ng-
êi." Ta cã thÓ thÊy viÖc lµm ®îc thÓ hiÖn díi çc d¹ng sau:
- ViÖc lµm chÝnh: Lµ c«ng viÖc mµ ngêi thùc hiÖn dµnh nhiÒu
thêi gian nhÊt hoÆc cã thu nhËp cao h¬n çc c«ng viÖc kh¸c.
- ViÖc lµm phô: Lµ c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng dµnh nhiÒu thêi
gian nhÊt sau c«ng viÖc chÝnh.
- ViÖc lµm hîp lý: Lµ c«ng viÖc mµ ngêi thùc hiÖn nhËn thÊy phï
hîp víi ®iÒu kiÖn vµ n¨ng lùc cña b¶n th©n.
- ViÖc lµm hiÖu qu¶: Lµ c«ng viÖc mµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao
nhÊt ®èi víi ngêi lao ®éng.
Còng tõ çch ph©n chia nh vËy, ngêi ta ph©n chia:
- ViÖc lµm ®Çy ®ñ: Lµ nh÷ng ngêi cã viÖc lµm æn ®Þnh vµ sö
dông hÕt thêi gian lµm viÖc theo møc chuÈn quy ®Þnh cã thu nhËo
cao tõ viÖc lµm ®ã.
- ThiÕu viÖc lµm: Bao gåm nh÷ng ngêi cã viÖc lµm bÊp bªnh
(kh«ng æn ®Þnh) hoÆc ®ang cã viÖc lµm (40 giê trong 5 ngµy trë
lªn) trong tuÇn lÔ tham gia kh«ng ®Çy ®ñ thêi gian lµm trong ngµy,

trong n¨m vµ hëng thu nhËp rÊt thÊp kh«ng ®ñ sèng tõ viÖc lµm ®ã
nhng kh«ng thÓ kiÕm ®îc viÖc lµm kh¸c.
- ThÊt nghiÖp: Bé Lao ®éng th¬ng binh vµ x· héi quy ®Þnh: ngêi
thÊt nghiÖp lµ ngêi ®ñ 15 tuæi trë lªn trong nhãm ho¹t ®éng kinh tÕ
mµ trong tuÇn lÔ tríc ®iÒu tra kh«ng cã viÖc lµm nhng cã nhu cÇu
lµm viÖc.
3.2. T¹o viÖc lµm.
Lao ®éng lµ nguån lùc quan träng ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc. Gi¶i
quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc
ph¸t triÓn. §¶ng vµ Nhµ níc ta lu«n lu«n quan t©m ®Õn vÊn ®Ò viÖc
lµm cho ngêi lao ®éng. §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· kh¼ng ®Þnh viÖc gi¶i
quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng "Gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ ®¶m b¶o
cho mäi ngêi cã kh¶ n¨ng lao ®éng ®Òu cã c¬ héi cã viÖc lµm lµ tr¸ch
nhiÖm cña Nhµ níc, çc doanh nghiÖp vµ toµn x· héi". Nhµ níc hµng
n¨m ®ang nç lùc t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, hç trî tµi chÝnh, cho
vay vèn hoÆc miÔn, gi¶m thuÕ vµ ¸p dông çc biÖn ph¸p khuyÕn
khÝch ®Ó ngêi lao ®éng cã kh¶ n¨ng tù gi¶i quyÕt viÖc lµm, ®Ó çc
tæ chøc, ®¬n vÞ vµ çc ç nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t
triÓn theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u nh»m t¹o viÖc lµm cho ngµy
cµng nhiÒu ngêi lao ®éng cã viÖc lµm.
Nh vËy, ®Ó cã viÖc lµm tríc hÕt cÇn hai yÕu tè lµ søc lao ®éng
vµ ®iÒu kiÖn cÇn thÕt ®Ó sö dông søc lao ®éng, trong ®ã bao gåm
c¶ yÕu tè x· héi. Nh vËy, viÖc lµm lµ ph¹m trï dïng ®Ó chØ tr¹ng th¸i
phï hîp víi søc lao ®éng vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn sö dông søc lao ®éng
®ã. Tr¹ng th¸i phï hîp thÓ hiÖn th«ng qua tû lÖ chi phÝ ban ®Çu víi chi
phÝ lao ®éng. Quan hÖ tû lÖ nµy phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt. Khi tr×nh ®é ®ã thay ®æi th× tû lÖ ®ã còng thay
®æi theo. ChÝnh v× vËy, qu¸ tr×nh t¹o viÖc lµm lµ qu¸ tr×nh t¹o ra cña
c¶i vËt chÊt. Cã thÓ m« pháng quy m« t¹o viÖc lµm theo ph¬ng tr×nh
sau:
Y = f (C,V,X...)

Trong ®ã:
Y: Sè lîng viÖc lµm ®îc t¹o ra.
C: Vèn ®Çu t.
V: Søc lao ®éng.
X: ThÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm....
Ch¼ng h¹n muèn t¹o viÖc lµm cho lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng
nghiÖp th× cÇn thiÕt ph¶i bá vèn ®Çu t x©y dùng nhµ xëng, mua m¸y
mãc thiÕt bÞ, c«ng cô, nguyªn vËt liÖu, thuª c«ng nh©n vµ thÞ trêng
cho s¶n phÈm ®Çu ra vµ s¶n phÈm ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
HoÆc t¹o viÖc lµm trong n«ng nghiÖp cÇn tæ chøc s¶n xuÊt th©m
canh t¨ng vô, s¶n xuÊt th©m canh trång mµu vµ lµm c¸c ngµnh nghÒ
truyÒn thèng khi n«ng nhµn, tÊt nhiªn c¸c ho¹t ®éng nµy còng rÊt cÇn
®Õn vèn, thÞ trêng tiªu thô.
III. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn cña d©n sè, lao ®éng tõng bíc
gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng .
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn d©n sè, lao ®éng.
1.1. D©n sè
Ngay tõ nh÷ng n¨m 60 §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· quan t©m ®Õn
vÊn ®Ò d©n sè. Song nã cha thùc sù ®îc coi träng, bëi v× møc ®é gia
t¨ng d©n sè ë níc ta vÉn cßn kh¸ cao cho tíi ngµy nay, tû lÖ nµy hiÖn
nay hµng n¨m kho¶ng 1,8%/n¨m. Quy m« d©n sè lín, tèc ®é gia t¨ng
d©n sè l¹i cao trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cßn chËm vµ thÊp kÐm
®ang ®Æt ra cho chóng ta nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi hÕt søc
gay g¾t cÇn gi¶i quyÕt tríc m¾t còng nh l©u dµi d©n sè vµ ph¸t triÓn
lµ hai mÆt cña vÊn ®Ò vµ cã ¶nh hëng qua l¹i s©u s¾c víi nhau. Do
vËy chóng ta cÇn ph¶i ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn d©n sè sao cho phï
hîp víi yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn ë hiÖn t¹i vµ l©u dµi.
1.2. Nguån lao ®éng.
T¨ng d©n sè nhanh mét mÆt lµm dåi dµo thªm nguån nh©n lùc,
nguån vèn v« cïng to lín vµ quý gi¸ nhÊt cña ®Êt níc. Song mÆt kh¸c

nã l¹i ®Æt ra hµng lo¹t çc vÊn ®Ò ph¸t triÓn nguån nh©n lùc tõ b¶o
®¶m y tÕ, gi¸o dôc, ®µo t¹o nghÒ, vµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm,
n©ng cao møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn. D©n sè gia t¨ng nhanh sÏ
¶nh hëng ®Õn sù biÕn thiªn cña quy m« nguån lao ®éng, chÊt lîng vµ
c¬ cÊu nguån lao ®éng. Khi d©n sè t¨ng nhanh nguån lao ®éng,
nguån lao ®éng bæ xung ngµy cµng lín trong khi nguån lao ®éng hiÖn
thêi vÉn cha gi¶i quyÕt hÕt viÖc lµm. VÒ mÆt chÊt lîng th× sù gia
t¨ng d©n sè nãi chung vµ lùc lîng lao ®éng nãi riªng lµm chÊt lîng gi¶m
sót. MÆc dï chóng ta ®· thµnh c«ng trong viÖc xo¸ mï ch÷. Song tû lÖ
lao ®éng cã tay nghÒ, qua ®µo t¹o cßn rÊt thÊp vµ bÊt hîp lý so víi
yªu cÇu cña c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
2. Sù cÇn thiÕt nghiªn cøu vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
VÊn ®Ò t¹o viÖc lµm, thu hót con ngêi tham gia vµo qu¸ tr×nh
lao ®éng, ph¸t triÓn kinh tÕ cã tÇm quan träng lín, ®Æc biÖt lµ ë nøoc
ta víi ®Æc trng cña nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn. Tuy nhiªn muèn t¹o
viÖc lµm thu hót con ngêi vµo qu¸ tr×nh lao ®éng ph¶i xÐt ®Õn hµng
lo¹t çc vÊn ®Ò cã liªn quan.
§èi tîng cña t¹o viÖc lµm lµ nh÷ng ngêi thiÕu viÖc lµm, nh÷ng
ngêi thÊt nghiÖp nhng cã nhu cÇu lµm viÖc. HiÖn tîng tån t¹i mét lùc l-
îng lao ®éng tihÕu viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp víi tû lÖ cao biÓu hiÖn sù
l·ng phÝ nguån lùc quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ.
H¬n n÷a thiÕu viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp cßn g©y ra mét ¸p lùc lín ®èi
víi sù æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ tiÕn bé x· héi. Trong nh÷ng n¨m gÇn
®©y, khi níc ta ®ang tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-
íc th× viÖc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ çc nguån lùc bªn trong
®îc xem lµ môc tiªu hµng ®Çu. §Æc biÖt lµ nguån lùc con ngêi cÇn
t¹o viÖc lµm, thu hót lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng, gi¶m tíi
møc thÊp nhÊt lùc lîng thÊt nghiÖp.
XÐt vÒ mÆt kinh tÕ, thÊt nghiÖp g¾n chÆt víi ®ãi nghÌo. Tû lÖ
thÊt nghiÖp cao kh«ng nh÷ng g©y tæn thÊt lín cho nÒn kinh tÕ mµ
cßn g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho cuéc sèng ç nh©n ngêi lao ®éng.
Nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp, hä kh«ng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm nhng hä vÉn

ph¶i tiªu dïng mét nguån lùc nhÊt ®Þnh cña x· héi ®Æc biÖt ë tuæi tr-
ëng thµnh, møc tiªu dïng thêng lín h¬n çc ®é tuæi kh¸c. §èi víi níc ta,
nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp lµ nh÷ng ngêi kh«ng cã thu nhËp vµ sèng nhê
vµo nguån thu nhËp cña ngêi kh¸c trong gia ®×nh. H¬n n÷a thêng
nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp lµ nh÷ng ngêi chñ gia ®×nh, nguån thu nhËp
cña hä cã ¶nh hëng rÊt lín tíi ®êi sèng cña çc thµnh viªn trong gia
®×nh, khi ®êi sèng kinh tÕ cña gia ®×nh khã kh¨n th× nã l¹i ¶nh hëng
®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng gia ®×nh. §©y chÝnh lµ nh÷ng nguyªn
nh©n s©u xa, phøc t¹p cña nh÷ng rèi ren cho x· héi.
Trªn gãc ®é qu¶n lý Nhµ níc, hiÖn tîng tån t¹i thÊt nghiÖp lín
chÝnh lµ chóng ta kh«ng ph¸t huy hÕt néi lùc nh÷ng tiÒm n¨ng v« cïng
to lín, quý gi¸, s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ, tiÕn bé x· héi.
ë níc ta hiÖn nay tû lÖ thÊt nghiÖp vµo kho¶ng 6% ®Õn 7% lùc lîng
lao ®éng vµ chñ yÕu lµ thÊt nghiÖp theo c¬ cÊu (cã ngµnh cÇn lao
®éng th× kh«ng cã, ngµnh cÇn Ýt lao ®éng th× l¹i thõa nhiÒu). §ã lµ
hiÖn tîmg hÖ thèng ®µo t¹o kh«ng g¾n víi cÇu vÒ lao ®éng trªn thÞ
trêng lao ®éng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng, phÇn lín sinh viªn
ra trêng ®Òu vÊp ph¶i mét khã kh¨n ®ã lµ viÖc lµm. Hä lµ nh÷ng ngêi
®îc ®µo t¹o vµ cã tr×nh ®é chuyªn m«n nh÷ng mong khi ra trêng ®em
hÕt hiÓu biÕt, tµi n¨ng cña m×nh ®Ó phôc vô ®Êt níc, phôc vô quª h-
¬ng vµ æn ®Þnh cuéc sèng ç nh©n, vËy mµ phÇn lín trong sè hä
ph¶i ra nhËp ®éi qu©n thÊt nghiÖp. Nh thÕ, viÖc ®Çu t cho gi¸o dôc
cã nªn kh«ng? Lµm thÕ nµo ®Ó sö dông hä cã hiÖu qu¶ nhÊt c¶ vÒ
sè lîng lÉn chÊt lîng? C©u hái nµy kh«ng ph¶i ngµy mét ngµy hai mµ
cã thÓ tr¶ lêi ®îc. §ã lµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n mang tÝnh phøc t¹p vµ
thêi sù ®èi víi tÊt c¶ çc ngµnh vµ çc cÊp l·nh ®¹o. Do tÇm quan träng
còng nh sù ¶nh hëng lín lao cña vÊn ®Ò viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp
nh÷ng n¨m gÇn ®©y §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· phèi hîp gi÷a çc ngµnh
çc cÊp ®Ó ®a ra ph¬ng ¸n kh¶ dÜ nh»m gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt sè
ngêi thÊt nghiÖp nhng do tÝnh phøc t¹p cña vÊn ®Ò nªn kÕt qu¶ ®¹t
®îc cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Ch¬ng tr×nh trong nh÷ng n¨m tíi lµ ph¶i ®a
vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng mang tÝnh quèc s¸ch hµng

®Çu kh«ng chØ ®èi víi lao ®éng c«ng nghiÖp ®o thÞ mµ c¶ lao ®éng
n«ng nghiÖp n«ng th«n v× lao ®éng níc ta trong n«ng nghiÖp chiÕm
tû träng sÊp xØ 80%.
VÒ mÆt x· héi, thÊt nghiÖp g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ,
khi xÐt ®Õn nguyªn nh©n cña çc tÖ n¹n x· héi, ngêi ta nhËn thÊy
r»ng, nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp tham gia vµo çc tÖ n¹n nµy chiÕm tû
träng ®¸ng kÓ. Nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp tham gia vµo çc tÖ n¹n x· héi
nh nghiÖn ma tuý, trém c¾p, m¹i d©m, ®©m thuª, chÐm mín trong x·
héi ®en... ®Òu ®em l¹i thu nhËp Ýt nhiÒu cho ngêi tham gia. Trong
lóc çc con ®êng kh¸c t¹o viÖc lµm mét çch ch©n chÝnh bÞ khÐp l¹i,
th× con ®êng ®Õn víi çc tÖ n¹n x· héi l¹i thêng më ra vµ khã kiÓm
so¸t.

PhÇn II
Thùc tr¹ng cña sù biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm ë
huyÖn LËp Th¹ch - tØnh VÜnh Phóc
I. §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña huyÖn LËp Th¹ch - tØnh VÜnh Phóc.
1. VÞ trÝ ®Þa lý.
HuyÖn LËp Th¹ch lµ mét huyÖn trung du, miÒn nói n»m ë phÝa
B¾c tØnh VÜnh Phóc. Toµn huyÖn cã 39 x· vµ mét thÞ trÊn, trong ®ã
cã 28 x· miÒn nói, ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh ®a d¹ng, toµ huyÖn ®îc chia
thµnh ba vïng kinh tÕ râ rÖt lµ vïng ven s«ng, vïng ®Êt gi÷a vµ vïng
®åi nói.
VÒ vÞ trÝ ®Þa lý: To¹ ®é: 1050
30' - 1050
45' ®é kinh ®«ng; 210
20
- 210
30 ®é vÜ b¾c.
- PhÝa b¾c gi¸p tØnh Tuyª Quang.
- PhÝa nam gi¸p thµnh phè ViÖt Tr×.
- PhÝa t©y gi¸p tØnh Phó Thä.
- PhÝa ®«ng gi¸p huyÖn Tam D¬ng, tØnh VÜnh Phóc.
Toµn huyÖn cã tæng diÖn tÝch tù nhiªn lµ 41.474 ha, ®Êt n«ng
nghiÖp lµ 15.448,9 ha.
Lµ mét huyÖn gÇn kÒ víi ®Ønh cña ®ång b»ng ch©u thæ s«ng
Hång cã ®Þa h×nh ®a d¹ng - ba mÆt g¾p s«ng, LËp Th¹ch thùc sù
biÖt lËp, giao th«ng kh«ng thuËn tiÖn, sù giao lu kinh tÕ hµng ho¸ Ýt.
KhÝ hËu LËp Th¹ch thuéc vïng khÝ hËu nhiÖt ®êi giã mïa tuy
vËy khÝ hËu rÊt kh¸c biÖt gi÷a c¸c mïa, mïa hÌ n¾ng nãng cã ngµy lªn
tíi 400
C, mïa ®«ng gi¸ rÐt cã khi tôt xuèng 60
C. Lîng ma trung b×nh
kho¶ng 1.730 mm/n¨m. Cã hai mïa giã chÝnh lµ giã b¾c vµ giã nam,
mïa hÌ cã giã t©y.

2. §Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi.
HuyÖn LËp Th¹ch cã d©n sè t¬ng ®èi ®«ng. Theo kÕt qu¶ cña
cuéc tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nhµ ë ngµy 1/4/1999 d©n sè cña toµn
huyÖn lµ 223.153 ngêi. Trong ®ã d©n sè nam lµ 104.087 ngêi chiÕn
46,64%, d©n sè n÷ lµ 119.066 ngêi chiÕn 53,56%. D©n sè tËp trung
chñ yÕu ë khu vùc n«ng th«n víi 216.641 ngêi chiÕn 97,08% d©n sè
cña huyÖn. Nguån lao ®éng cña huyÖn lµ 123.647 ngêi. Trong ®ã
ho¹t ®éng lao ®éng trong çc lÜnh vùc kinh tÕ lµ 109.222 ngêi bao
gåm n«ng nghiÖp lµ 86.285 ngêi chiÕm 79%, lao ®éng th¬ng nghiÖp,
dÞch vô lµ 6.902 ngêi, doanh nghiÖp t nh©n lµ 94 ngêi chiÕm
0,086%, lao ®éng trong khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp lµ 2.615 ngêi
chiÕn 2,39% cßn l¹i lµ 13.612 lao ®éng thiÕu vµ kh«ng cã viÖc lµm.
HuyÖn LËp Th¹ch víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt thuÇn n«ng, tiÓu thñ
c«ng nghiÖp nhá bÐ, cha ph¸t huy ®îc thÕ m¹nh cña çc lµng nghÒ
truyÒn thèng cña çc ®Þa ph¬ng, c«ng nghiÖp cha cã g×.
T×nh h×nh ®êi sèng nh©n d©n trong huyÖn cßn gÆp nhiÒu
khã kh¨n cã trªn 8.000 hé n«ng d©n thuéc diÖn ®ãi nghÌo chiÕm
17,2%. S¶n lîng l¬ng thùc n¨m ®¹t cao nhÊt lµ **** ngh×n tÊn, b×nh
qu©n ®Çu ngêi lµ 300kg/ngêi/n¨m. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi míi
chØ ®¹t 1.624.000 ®ång/ngêi/n¨m. Trong ®ã d©n sè t¨ng nhanh, møc
gia t¨ng b×nh qu©n mçi n¨m lµ 3.500 ngêi do vËy nguån lao ®éng
còng t¨ng theo hµng n¨m kho¶ng 2.000 ngêi.
Nh×n chung LËp Th¹ch lµ mét huyÖn nghÌo cña tØnh VÜnh
Phóc, c¬ së h¹ tÇng cßn rÊt kÐm. HÖ thèng ®iÖn, trêng, tr¹m cßn
thiÕu vµ yÕu, cha ®ñ tiªu chuÈn ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n.

II. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña huyÖn LËp Th¹ch.
N¨m 2000 lµ n¨m cuèi thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m (1996 - 2000).
Víi tinh thÇn phÊn ®Êu ®Ó hoµn thµnh toµn diÖn çc môc tiªu do §¹i
héi §¶ng bé huyÖn lÇn thø 16 ddÒ ra, b»ng nhiÒu biÖn ph¸p, chñ tr-
¬ng chÝnh s¸ch cô thÓ trong viÖc tËp trung ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.
Do sù cè g¾ng vît bËc cña çc cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn ®· kh¾c
phôc ®îc mäi khã kh¨n ®Ó hoµn thµnh çc môc tiªu t¹o ®iÒu kiÖn tiÒn
®Ò cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng
th«n.
1. VÒ kinh tÕ.
1.1. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
- Tæng diÖn tÝch gieo trång lµ 24.808 ha, t¨ng 658,35 ha b»ng
101,26% kÕ ho¹ch vµ 102,7% so víi cïng kú n¨m 1999. N¨ng suÊt lóa
®¹t 37,47 t¹/ha t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 35,4 t¹/ha. Tæng s¶n lîng l¬ng
thùc quy thãc c¶ n¨m lµ 60.218.000 tÊn b»ng 103,8% kÕ ho¹ch vµ
125,5% so víi n¨m 1999.
DiÖn tÝch ng«, khoai, s¾n lµ 7.512 ha ®¹t kÕ ho¹ch vÒ s¶n lîng.
- Ch¨n nu«i:
§Çu tr©u cã 13.344 con t¨ng 287 con so víi n¨m 1999, ®µn bß cã
31.624 con t¨ng 498 con so víi n¨m 1999 vµ ®¹t 98% kÕ ho¹ch, tæng
®µn lîn cã 96.594 con t¨ng 6.234 con so víi n¨m 1999, tæng ®µn gia
cÇm lµ 1.274.400 con t¨ng 46.800 con so víi n¨m 1999, so víi kÕ ho¹ch
®¹t 100%.
KÕt qu¶ ph¸t triÓn trong lÜnh vùc ch¨n nu«i cã t¨ng nhng cha t-
¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña ®Þa ph¬ng. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do
t¸c ®éng gi¸ s¶n phÈm ch¨n nu«i thÊp. Tuy vËy vÉn cã nhiÒu hé ch¨n
nu«i ®¹t hiÖu qu¶ cao.
- Thuû s¶n: DiÖn tÝch nu«i ç kho¸n cho hé, nhãm hé n«ng d©n
vÉn duy tr× æn ®Þnh 1.054,7 ha. S¶n lîng ®¸nh b¾t lµ 430 tÊn, s¶n l-
îng t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ do hËu qu¶ cña ®ît h¹n h¸n n¨m 1999.

1.2. S¶n xuÊt l©m nghiÖp, kinh tÕ trang tr¹i vÒ dù ¸n trång c©y ¨n qu¶.
a. VÒ l©m nghiÖp.
DiÖn tÝch trång rõng tËp trung 500 ha ®¹t 100% kÕ ho¹ch trong
®ã rõng s¶n xuÊt lµ 250 ha, rõng phßng hé lµ 250. C«ng t¸c b¶o vÖ
rõng ®· ®îc t¨ng cêng th«g qua sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a ®Þa ph¬ng
víi lùc lîng kiÓm l©m. Tuy nhiªn, t×nh tr¹ng ph¸ rõng, vËn chuyÓn bu«n
b¸n l©m s¶n tr¸i phÐp cßn diÔn biÕn phøc t¹p nhÊt lµ ë khu vênn
Quèc gia Tam §¶o.
b. Phong trµo c¶i t¹o vên t¹p trång c©y ¨n qu¶.
TiÕp tôc ®îc thùc hiÖn dù ¸nhµ níc trång c©y ¨n qu¶ ®· tranh thñ
nguån vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn 6 tû ®ång, vèn tõ dù ¸n 120 gi¶i
quyÕt viÖc lµm t¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng hé cã vèn mua c©y gièng,
ph©n bãn ... tæ chøc tËp huÊn kü thuËt trång c©y ¨n qu¶, hç trî c©y
gièng cho hé ®ãi nghÌo...
KÕt qu¶ trong n¨m trång míi 180 ha ch¨m sãc diÖn tÝch trång
çc n¨m tríc. KÕt qu¶ trªn cßn rÊt h¹n chÕ, chØ tiªu trång míi ®¹t 60%
kÕ ho¹ch. Nã cho thÊy mét sè hé vay vèn cßn sö dông cha ®óng môc
®Ých, sù chØ ®¹o cña çc cÊp uû §¶ng vµ chÝnh quyÒn c¬ së cha
tÝch cùc ®èi víi dù ¸n nµy.
1.3. C«ng t¸c giao th«ng, thuû lîi, x©y dùng c¬ b¶n vµ tiÓu thñ c«ng
nghiÖp.
a. Giao th«ng.
Tæng vèn ®Çu t cho giao th«ng íc 9.063 triÖu ®ång b»ng
135,17% so víi n¨m 1999, vèn n©ng cÊp ®êng 305 íc thùc hiÖn
3000/kÕ ho¹ch 5000 triÖu ®ång.
- §êng 307: T¹i thÞ trÊn 500 triÖu ®ång.
- Vèn giao th«ng n«ng th«n cña Ng©n hµng thÕ giíi WB cho 7
tuyÕn 4.263 triÖu ®ång.
- Vèn tõ ng©n s¸ch huyÖn vµ çc x· ®Çu t: 1.300 triÖu ®ång.
b. Thuû lîi.

Vèn ®Çu t cho thuû lîi: ¦íc thùc hiÖn ®¹t: 6.300 triÖu ®ång.
Cøng ho¸ kªnh m¬ng: 2.950 triÖu. Trong ®ã vèn tØnh hç trî
2.890 triÖu, vèn huyÖn ®Çu t tõ 4 nguån 500 triÖu ®ång, vèn huy
®éng 1.060 triÖu, vèn tØnh ®Çu t cho çc c«ng tr×nh thuû lîi trong
huyÖn, n©ng cÊp ®ª: 1.850 triÖu.
c. X©y dùng thuû ®iÖn.
Trong n¨ng ®îc hç trî x©y dùng ®iÖn cho çc x· Bå Lý 3 tr¹m
biÕn ¸p, ®êng d©y cao h¹ thÕ b»ng nguån vèn DECF kinh phÝ 1.000
triÖu ®ång, tØnh hç trî kinh phÝ x©y dùng ®iÖn cho çc x· Tam S¬nhµ
níc, Quang Yªn mçi x· 200 triÖu, tr¹m ®iÖn VÜnh Thµnh x· §¹o Trï 120
triÖu ®ång.
Tæng kinh phÝ x©y dùng ®iÖn íc tÝnh 1.602 triÖu trong ®ã vèn
ng©n s¸ch ®Çu t 1.520 triÖu.
d. X©y dùng trêng häc.
Trong n¨m triÓn khai x©y dùng çc trêng tÇng: PTTH S¸ng S¬n,
TrÇn Nguyªn H¸n, çc trêng PTTH c¬ së V©n Trôc, Ph¬ng Khoan, Yªn
D¬ng, Ngäc Mü. TØnh hç trî çc c«ng tr×nh chuyÓn tiÕp §ång ThÞnh,
LiÔn S¬n, Th¸i Hoµ, Bå Lý, VÜnh Thµnh - §¹o Trï.
Tæng kinh phÝq ®Çu t 6.206 triÖu trong ®ã tØnh 5.455 triÖu,
huyÖn 225 triÖu, çc x· tù huy ®éng 526 triÖu ®ång. Nguån vèn hç trî
cña çc tæ chøc thÕ giíi cho hai trêng thÞ trÊn LËp Th¹ch vµ x· Xu©n
L«i lµm trêng häc lµ 2.500 triÖu ®ång.
e. Çc c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c.
§Çu t x©y dùng nhµ HuyÖn uû, trô së lµm viÖc cña H§ND vµ
UBND, bÖnh viÖn, trô ssë lµm viÖc cña UBND mét x·, tæng kinh phÝ
2.584 triÖu. Trong ®ã ng©n s¸ch tØnh 1.300 triÖu, tù huy ®éng 1.284
triÖu ®ång.
Tæng kinh phÝ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n çc lÜnh vùc lµ 25.755
triÖu, trong ®ã:
- Ng©n s¸ch tØnh ®Çu t: 18.838 triÖu.
- HuyÖn ®Çu t: 1.640 triÖu.

- Ng©n s¸ch x· vµ d©n ®ãng gãp: 3.176 triÖu.
- Çc nguån kh¸c: 2.101 triÖu.
C«ng t¸c qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n ®· cã chuyÓn biÕn chÊp
hµnh quy chÕ qu¶n lý ®Çu t x©y dùng theo NghÞ ®Þnh 52, NghÞ
®Þnh 12, NghÞ ®Þnh 88 vµ 14 cña ChÝnh phñ.
Tuy nhiªn cßn béc lé mét sè tån t¹i vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n
nghiÖp vô cña mét sè c«ng tr×nh do chñ thÇu ®Çu t kh«ng ®ñ kh¶
nangn gi¸m s¸t kü thuËt, chÊt lîng c«ng tr×nh kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu
thiÕt kÕ dÉn ®Õn sai sãt, h háng, c«ng tr×nh lµm xong chËm ®îc
quyÕt to¸n. T×nh tr¹ng nî x©y dùng c¬ b¶n ë mét sè x· sau khi x©y
dùng kh«ng cã vèn thanh to¸nhµ níc tiÕp tôc ph¸t sinh.
f. S¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp.
Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm íc ®¹t 27 tû ®ågn t¨ng 105,4% so víi n¨m
1999. Mét sè s¶n phÈm chñ yÕu vÉn duy tr× s¶n xuÊt, s¶n phÈm vÉn
tiªu thô ®îc do nhu cÇu ®Þa ph¬ng.
- G¹ch nung 38.330 ngh×n viªn t¨ng 12,23 triÖu viªn.
- Ngãi 2,04 triÖu viªn t¨ng 0,29 triÖu viªn.
- Çt sái 85 ngh×n m3
t¨ng 6 ngh×n m3
.
S¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp vÉn cßn ë quy m« nhá bÐ, s¶n
phÈm truyÒn thèng ®îc ®æi míi, cha cã nh©n tè ®Ó ph¸t huy ph¸t
triÓn gi¸ trÞ cña çc s¶n phÈm.
g. Th«ng tin bu ®iÖn ®¶m b¶o th«ng suèt, chÊt lîng ®îc n©ng
lªn, ®Õn nay ®· l¾p ®Æt ®iÖn tho¹t ®Õn 100% sè x·. C«ng t¸c ph¸t
hµnh b¸o chÝ, th tÝn kÞp thêi trong ngµy.
h. DÞch vô th¬ng m¹i ph¸t triÓn theo híng tÝch cùc, hµng ho¸
phong phã, ®a d¹ng, gi¸ c¶ b×nh æn.
i. Tµi chÝnh tÝn dông.
+ Tæng thu ng©n s¸ch ®¹t: 13.300 triÖu ®ång.
+ Tæng chi ng©n s¸ch nhµ níc lµ: 10.900 triÖu ®ång.
Tuy vËy, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc, çc lÜnh vùc kinh tÕ
cßn béc lé nhiÒu khã kh¨n yÕu kÐm. Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ chËm

s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn bÊp bªnh vµ n¨ng suÊt thÊp, lÖ thuéc vµo
tù nhiªn.
2. VÒ v¨n ho¸ - x· héi.
2.1. Gi¸o dôc ®µo t¹o.
KÕt thóc n¨m häc 1999 - 2000, häc sinh tèt nghiÖp tiÓu häc ®¹t
98%, trunng häc c¬ së ®¹t 95%, phæ th«ng trung häc ®¹t 98%, chÊt l-
îng gi¸o dôc vÒ ®¹o ®øc còng cã nh÷ng chuyÓn biÕn rÊt tÝch cùc.
Tuy vËy viÖc chuyÓ biÕn vÉn cha ®ång ®Òu do çc yÕu tè kinh tÕ x·
héi, cë së vËt chÊt vµ c«ng t¸c qu¶n lý.
2.2. C«ng t¸c y tÕ - d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh.
Çc ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ y tÕ ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ, çc
chØ tiªu ®¹t ë møc cao. Tiªm chñng më réng, phßng chèng biÕu cæ,
phßng chèng sèt rÐt, phßng chèng lao, thanh to¸n bÖnh phong ®Òu
®îc triÓn khai tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶.
C«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ®· cã chuyÓn biÕn râ
rÖt, ®· lµm thay ®æi nhËn thøc ®¹i bé ph©n nh©n d©n, tû lÖ ph¸t
triÓn d©n sè trong huyÖn tiÕp tôc gi¶m xuèng cßn 1,19%, tû lÖ ngêi
sinh con thø 3 gi¶m ®¸ng kÓ.
2.3. Ho¹t ®éng v¨n ho¸ th«ng tin, thÓ dôc thÓ thao.
C«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a çc
ngµnh, çc tæ chøc chÝnh trÞ x· héi phôc vô tèt çc ngµy lÔ, çc ngµy
kû niÖm träng ®¹i vµ b¸m s¸t phôc vô çc nhiÖm vô chÝnh trÞ cña
huyÖn.
Phong trµo v¨n ho¸ v¨n nghÖ, TDTT ®îc ph¸t ®éng réng r·i, thu
hót ®«g ®¶o quÇn chóng nh©n d©n tham gia.
2.4. C«ng t¸c lao ®éng vµ thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch x· héi.
- Phong trµo ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, ®oµn kÕt t¬g trî ®îc ®Èy
m¹nh. Chi tr¶ kÞp thêi chÝnh s¸ch cho ®èi tîng.

- ChØ ®¹o cã kÕt qu¶ ch¬ng tr×nh lång ghÐp khai th¸c vµ sö
dông ®óng môc ®Ých çc nguån quü quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm, xo¸
®ãi gi¶m nghÌo.
Tãm l¹i, trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng
th«n, LËp Th¹ch ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh c«ng bíc ®Çu ®¸ng kÝch lÖ
t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña huyÖn trong nh÷ng
n¨m tiÕp theo.
III. BiÕn ®éng d©n sè vµ çc yÕu tè ¶nh hëng.
1. BiÕn ®éng d©n sè.
D©n sè thêng xuyªn vËn ®éng vµ ph¸t triÓn, sù vËn ®éng ®ã do
biÕn ®éng tù nhiªn vµ hiÖn tîng di d©n t¹o lªn. Trong giai ®o¹n hiÖn
nay ë huyÖn LËp Th¹ch, nh×n chung biÕn ®éng vÒ møc chÕt kh«ng
nhiÒu, t¨ng gi¶m d©n sè chñ yÕu quyÕt ®Þnh bëi møc sinh vµ di d©n.
§Ó thÊy ®îc sù biÕn ®éng d©n sè cña huyÖn LËp Th¹ch, chóng ta
tiÕn hµnh kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch b¶ng sè liÖu 1.
Sè liÖu cña b¶ng 1 cho thÊy tû suÊt biÕn ®éng c¬ häc cña
huyÖn LËp Th¹ch cã biÕn ®éng qua çc n¨m. Trong hai n¨m ®Çu cña
giai ®o¹n nµy (1992 - 1993). Sè ngêi nhËp c vµo huyÖn lín h¬ sè ngêi
xuÊt c khái huyÖn kho¶ng 3,5 lÇn. ChÝnh ®iÒu nµy kÕt hîp víi møc
sinh cao ®· khiÕn cho quy m« d©n sè cña huyÖn biÕn ®éng ®¸ng kÓ.
Giai ®o¹n 7 n¨m kÕ tiÕp cã tíi 4 n¨m lµ sè ngêi xuÊt c lín h¬n sè ngêi
nhËp c. Sì dÜ nh vËy lµ v× LËp Th¹ch lµ mét huyÖn nghÌo, kh¶ n¨ng
t¹o viÖc lµm thÊp vµ sù hiÖn diÖn cña mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng nªn
mét mÆt kÐm hÊp dÉn thu hót ngêi lao ®éng ®Õn ®©y, nh÷ng ngêi
nhËp c chñ yÕu lµ bé ®éi xuÊt ngò vµ sinh viªn trë vÒ, mÆt kh¸c cïng
víi nh÷ng khã kh¨n cña kinh tÕ vµ x· héi cña huyÖn ®· khiÕn ngêi d©n
n¬i ®©y di dêi quª h¬ng ®i ®Õn nh÷ng n¬i kh¸c cã c¬ héi t×m ®îc mét
cuéc sèng qua çc n¨m gÇn ®©y tuy kh«ng cao song nã còng phÇn
nµo lµm cho quy m« d©n sè cña huyÖn gi¶m xuèng.

Qua biÓu 1 ta nhËn thÊy çc ba yÕu tè møc sinh, møc chÕt vµ
hiÖn tîng di d©n ®Òu cã t¸c dông ®¸ng kÓ ®Õn sù thay ®æi quy m«
d©n sè. V× vËy ®Ó thÊy râ h¬n biÕn ®éng d©n sè ta ®i vµo nghiªn
cøu çc yÕu tè chÝnh sau ®©y:
1.1. BiÕn ®éng quy m« d©n sè.
Lµ chØ tiªu quan träng nhÊt ®îc xem xÐt sù biÕn ®éng cña d©n
sè. Nã cho phÐp nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ mét çch kh¸i qu¸t tæng d©n sè
cña huyÖn qua çc n¨m.
- Còng theo b¶ng 1, ta dÔ dµng nhËn thÊy biÕn ®éng møc chÕt
cña LËp Th¹ch. Giai ®o¹n tríc n¨m 1994, tû suÊt chÕt th« t¬ng ®èi cao
(>8‰) sau ®ã møc chÕt gi¶m xuèng t¬ng ®èi thÊp vµ gi÷ ë møc t¬ng
®æi æn ®Þnh (kho¶ng 7,5‰). Bëi vËy, møc sinh vµ di d©n lµ hai yÕu
tè chÝnh ®Õn sù biÕn ®æi quy m« d©n sè. Tríc søc Ðp cña sù gia
t¨ng d©n sè, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· ban hµnh çc chÝnh s¸ch vÒ d©n
sè nh»m gi¶m tû lÖ gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh. §Õn n¨m 1993 c«ng t¸c
d©n sè thùc sù ®îc triÓn khai m¹nh mÏ trªn tÊt c¶ çc vïng. LËp Th¹ch
còng b¾t ®Çu thùc hiÖn c«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh song
ph¹m vi ¸p dông cßn h¹n hÑp, míi chØ m¹nh ë çc c¬ quan, xÝ nghiÖp
cßn ë khu vùc n«ng th«n, mÆc dï ban d©n sè x· ®· ®îc thµnh lËp
song cha toµn bé vµ ho¹t ®éng cha hiÖu qu¶, møc sinh cã gi¶m nhng
gi¶m chËm. §Õn n¨m 1996 c«ng t¸c d©n sè ®· thùc sù triÓn khai réng
kh¾p trªn ®Þa bµn toµn huyÖn, 100% çc x· ®· cã ban d©n sè x·, mçi
céng t¸c viªn qu¶n lý tõ 100 ®Õn 120 hé. ViÖc triÓn khai thùc hiÖn
mét çch nghiªm tóc ®· gióp cho møc sinh míi ®©y gi¶m xuèng mét
çch ®¸ng kÓ, chØ trong vßng 5 n¨m 1992 ®Õn 1996 tû suÊt sinh th«
®· gi¶m 12%. §©y lµ mét kÕt qu¶ ®¸ng mõng ®¸nh dÊu mét sù thµnh
c«ng cña c«ng t¸c DS - KHHG§. MÆc dï kÕt qu¶ ®¹t ®îc lµ rÊt lín
song chóng ta còng nhËn thÊy r»ng sù gi¶m møc sinh còng hÕt søc
bÊp bªnh. §©y còng lµ mét ®iÒu ®¸ng lu ý bëi lÏ møc sinh cßn cßn
chÞu t¸c dông nhiÒu yÕu tè nh. Phong tôc tËp qu¸n, s¾c téc, t«n gi¸o,
®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi . NÕu c«ng t¸c d©n sè kh«ng ®îc quan t©m
vµ phèi hîp uyÓn chuyÓn víi çc c«ng t¸c kh¸c, nhËn thøc cña ngêi

d©n vÒ DS - KHHG§ kh«ng ®îc thay ®æi, ngêi d©n kh«ng tù gi¸c
nhËn thøc cÇn thiÕt ph¶i chÊp nhËn quy m« gia ®×nh Ýt con th× míi
sinh cã thÓ l¹i t¨ng lªn víi tèc ®é cao chØ trong ngµy mét ngµy hai cïng
víi viÖc ®iÒu chØnh møc sinh lµ nh÷ng nç lùc cña §¶ng, nhµ níc vµ
chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®iÒu chØnh vµ kiÓm so¸t c¸c luång di d©n.

1.2. C¬ cÊu d©n sè.
C¬ cÊu d©n sè lµ sù ph©n chia tæng d©n sè cña mét quèc gia
hay mét vïng mét ®¬n vÞ hµnh chÝnh nµo ®ã thµnh çc nhãm çc bé
phËn theo mét hay nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. C¬ cÊu d©n sè t¸c ®éng
thùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh biÕn ®éng d©n sè kÓ c¶ biÕn ®éng tù nhiªn
vµ biÕn ®éng c¬ häc cña d©n sè.
Trong çc lo¹i c¬ cÊu d©n sè th× c¬ cÊu tuæi vµ giíi tÝnh lµ mét
trong nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña bÊt kú mét nhãm d©n sè nµo khi
nghiªn cøu biÕn ®éng møc sinh, møc chÕt còng nh biÕn ®éng c¬ häc
bëi nã kh«ng chØ ®¬n thuÇn mang tÝnh sinh häc mµ cßn liªn quan
®Õn t×nh tr¹ng h«n nh©n, lùc lîng lao ®éng, thu nhËp quèc d©n, cÊu
tróc kinh tÕ, x· héi.
BiÓu sè liÖu 2 (trang sau) sÏ lµ bøc tranh miªu t¶ biÕn ®éng c¬ cÊu
d©n sè theo tuæi vµ giíi tÝnh cña huyÖn LËp Th¹ch.
Tõ biÓu c¬ cÊu tuæi vµ giíi tÝnh (biÓu 2), ta dÓ nhËn thÊy r»ng
mét hiÖn tîng mang tÝnh phæ biÕn lµ tû träng dËn sè nam cao h¬n tû
träng d©n sè n÷ ë ®é tuæi d¬Ý 15, tû träng d©n sè n÷ dÇn dÇn ®îc
t¨ng lªn theo tuæi nh ë tuæi 15 trë lªn c¬ cÊu vÓ giíi tÝnh cã sù thay
®æi so víi tuæi 0-15, tøc lµ tû träng cña phô n÷ dÇn dÇn ®îc t¨ng lªn
víi nh÷ng nhãm tuæi cao h¬n. Cã nhiÒu nguyªn nh©n khiÕn tû träng
d©n sè nam ngµy cµng gi¶m trong tæng d©n sè, nhng mét nguyªn
nh©n hÕt søc quan träng gãp phÇn lµmg gi¶m tû lÖ nam giíi lµ do sù
kh¸c nhau bÒ yÕu tè sinh häc, thªm vµo ®ã nam giíi thêng ph¶i ®¬ng
®Çu víi nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc, tû lÖ vµ møc ®é sö dông nh÷ng
kÝch thÝch cã h¹i cho søc khoÎ chiÕm ®a sè ë nam giíi.
§iÒu nµy ®· t¹o ra mét sù mÊt c©n ®èi gi÷a nam vµ n÷ trong c¬
cÊu d©n sè khi xÐt ®Õn tû träng d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng, ta
thÊy tû träng trong ®é tuæi lao ®éng lµ 48,61% vµ phÇn cßn l¹i lµ tû
träng d©n sè phô thuéc, tû träng d©n sè phô thuéc kh¸ lín nh vËy sÏ
¶nh hëng to lín ®Õn çc mèi quan hÖ gi÷a s¶n xuÊt tiªu dïng vµ hµng
lo¹t çc vÊn ®Ò x· héi kh¸c. MÆc dï lao ®éng ë n«ng th«n lµ lao ®éng
thñ c«ng mµ trÎ em vµ ngêi giµ ®Òu cã thÓ tham gia s¶n xuÊt song do
diÖn tÝch ®Êt ®ai trªn ®Çu ngêi thÊp, n¨ng suÊt lao ®éng cña nh÷ng
ngêi nµy l¹i kh«ng ®¸ng kÓ trong khi t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ë nh÷ng

lao ®éng chÝnh l¹i lµ phæ biÕn. Bëi vËy, viÖc nghiªn cøu biÕn ®éng
d©n sè ®Ó cã gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó lµm gi¶m thiÓu vµ æn ®Þnh
møc sinh nh»m gi¶m bít tû lÖ phô thuéc, thay ®æi c¬ cÊu theo híng
giµ ho¸ vµ chÊt lîng ho¸ d©n sè lµ môc tiªu ®Æt ra nh÷ng c¬ héi ph¸t
triÓn dùa trªn tiÒm n¨ng cña con ngêi, t¨ng kh¶ n¨ng tÝch luü cho nÒn
kinh tÕ, t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi.

2. Çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn biÕn ®éng d©n sè .
Quy m« d©n sè thêng xuyªn biÕn ®éng theo thêi gian. Nã cã thÓ
t¨ng hoÆc gi¶m theo çc thµnh phÇn biÕn ®éng d©n sè nh, chÕt vµ di
d©n. Nh môc tríc ®· ®Ò cËp, viÖc biÕn ®éng quy m« d©n sè huyÖn
chÞu nhiÒu ¶nh hëng cña di d©n cña biÓu 1 cho ta thÊy tû suÊt chÕt
th« t¬ng ®èi æn ®Þnh ë møc thÊp. Do ®ã biÕn ®éng d©n sè ë huyÖn
LËp Th¹ch chÞu ¶nh hëng chñ yÕu bëi biÕn ®éng cña møc sinh vµ di
d©n. Tuy vËy ®Ó thÊy râ ®îc sù biÕn ®éng d©n sè nhÊt thiÕt chóng
ta cÇn xem xÐt, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña c¶ 3 yÕu tè cÊu
thµnh; nh sinh, møc chÕt vµ di d©n.
2.1. Thùc tr¹ng møc sinh cña huyÖn LËp Th¹ch.
Qu¸ tr×nh vËn ®éng d©n sè nãi chung vµ møc sinh nãi riªng ë
huyÖn LËp Th¹ch kh«ng nh÷ng chÞu t¸c ®éng cña çc yÕu tè tù nhiªn,
sinh vËt mµ cßn phô thuéc vµo çc yÕu tè kinh tÕ vµ x· héi, trong çc
thêi kú kh¸c nhau th× biÕn ®éng vÒ møc sinh còng rÊt kh¸c nhau. Tuy
vËy chóng ta chØ nghiªn cøu 8 n¨m gÇn ®©y do giíi h¹n cña bµi viÕt.
BiÓu 3: BiÕn ®éng vÒ møc sinh trong thêi gian qua.
ChØ tiªu §/vÞ 1992 1993 1994 1995 11996 1997 1998 1999 2000
1. D©n sè Ngêi 205226 207996 2139 21539 21803 20063 22199 22336 226031
2.W15-49 Ngêi 46617 49724 49848 49997 21597 52957 53658 53992 54216
3. Sè trÎ em sinh
ra
Ngêi 6157 6198 5727 5946 3924 3839 3841 3727 3684
4. TrÎ em sinh
CBR
% 30 29,8 27,18 27,60 18,00 17,40 13,31 16,71 16,29
5. Tû suÊt t¨qng
TN
% 19,75 19,64 19,06 18,65 10,59 10,58 9,89 9,42 9,25
Nguån: UBDS - KHHG§ huyÖn LËp th¹ch.
Qua biÓu 3 ta thÊy, tû suÊt sinh tè (CBR) cã sù thay ®æi qua çc
n¨m. Tuy nhiªn sù thay ®æi gi÷a çc n¨m kh«ng gièng nhau. Trong
nh÷ng n¨m ®Çu 1992, 1993,1994 tû lÖ nµy cã xu híng gi¶m xuèng

song ®Õn n¨m 1995 møc sinh l¹i ®ét ngét t¨ng 0,42% so víi n¨m 1994
sau ®ã møc sinh l¹i cã xu híng gi¶m xuèng. Nh×n tæng thÓ 9 n¨m
nghiªn cøu, tû suÊt sinh th« gi¶m ®îc 13,71%. Nh vËy cã thÓ nãi n¨m
1996 víi viÖc kiÖn toµn bé m¸y tæ chøc lµm c«ng t¸c d©n sè KHHG§
tõ tuyÕn huyÖn ®Õn tuyÕn x· vµ chÝnh thøc ®a nghÞ quyÕt 04 cña
Héi nghi lÇn thø 4 cña Ban chÊp hµnh trung ¬ng ®¶ng kho¸ VII vµo
thùc tÕ ë huyÖn ®· ph¸t huy t¸c dông mét çch ®¸ng kÓ.
Khi xÐt ®Õn tû lÖ t¨ng tù nhiªn d©n sè, ta thÊy thêi kú 1992 -
1995 tû lÖ nµy ®· gi¶m ®Òu song vÉn ë møc cao so víi møc gi¶m rÊt
thÊp (gi¶m 1,1% cho c¶ giai ®o¹n ), tû lÖ nµy ®Æc biÖt gi¶m v¸o n¨m
1996 (tû suÊt t¨ng tù nhiªn gi¶m 9,6% cña 1996 so víi 1995). NÕu xÐt
c¶ kho¶ng thêi gian 9 n¨m nghiªn cøu chØ sè nµy ®· gi¶m ®îc lµ
10,5%. §©y lµ mét con sè biÓu hiÖn mét sù thµnh c«ng lín trong c«ng
t¸c DS - KHHG§ ë huyÖn LËp Th¹ch.
Bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng d©n sè nãi
trªn, biÕn ®éng sè sinh vµ tû suÊt sinh ®Æc trng theo tuæi vµ tæng tû
suÊt sinh còng lµ nh÷ng chØ tiªu hÕt søc quan träng ph¶n ¸nh sù biÕn
®éng d©n sè n¬i nµy.
Vµo n¨m 1993, tæng tû suÊt sinh cña huyÖn LËp Th¹ch lµ 3,44
con cho mét phô n÷, nhng ®Õn n¨m 1999 tû suÊt ®· gi¶m xuèng cßn
2,12 con mét phô n÷. Nh vËy qua 7 n¨m ®· lµm cho TFR gi¶m xuèng
1,32 con cho mét phô n÷. §Ó cã ®îc nh÷ng thµnh tÝch to lín nµy tríc
hÕt ph¶i nãi ®Õn sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña UBDS - KHHG§ cña
huyÖn LËp Th¹ch víi sù céng t¸c nhiÖt t×nh, cã tr¸ch nhiÖm cña ®éi
ngò çn bé céng t¸c viªn vµ b¸o ço viªn c tró trªn çc x· huyÖn.
§Ó thÊy râ h¬n vÒ çc biÕn ®éng møc sinh cña huyÖn ta ph¶i
xÐt ®Õn chØ tiªu ®Æc trng sinh theo tuæi. ViÖc nghiªn cøu tû suÊt
sinh ®Æc trng theo tuæi theo nhãm rÊt cã ý nghÜa cho viÖc ®Ò ra
çc chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo çc nhãm tuæi, ®é tuæi ®Ó
®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt trong c«ng t¸c DS - KHHG§ cña huyÖn. §Ó
minh chøng cho sù t¸c ®éng nµy ta nghiªn cøu b¶ng 4 vµ ph©n tÝch
®¸nh gi¸ nã.

Qua biÓu 4 cho chóng ta thÊy: sè phô n÷ ë çc nhãm tuæi kh¸c
nhau lµ kh¸c nhau, t¬ng øng víi nã lµ sè trÎ em ®îc sinh ra ë çc nhãm
còng lµ kh¸c nhau. Do ®ã ë mçi nhãm tuæi, sè phô n÷ chiÕm mét tû
suÊt sinh ®Æc trng riªng. ë nhãm tuæi 15 - 19 chiÕm tû lÖ rÊt cao
20,39% t¬ng øng víi 10753 ngêi n¨m 1993; 20% víi 9947 ngêi n¨m
1995 vµ 20,75% víi 11136 phô n÷ n¨m 1998. Sè trÎ em sinh ra t¬ng
øng víi çc n¨m lµ 134,86 vµ 88 trÎ em. ë nhãm tuæi nµy, vÒ sinh häc,
ngêi phô n÷ cha ®îc ph¸t triÓn hoµn thiÖn vÒ mÆt thÓ lùc còng nh
mÆt trÝ tuÖ nªn viÖc sinh con sÏ rÊt ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ cña c¶
mÑ vµ con.
Víi søc m¹nh cña gi¸o dôc vµ ý thøc d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia
®×nh mµ tû suÊt sinh con ë nhãm tuæi nµy gi¶m ®¸ng kÓ tõ 12,61%
n¨m 1993 xuèng 8,64% n¨m 1995 vµ chØ cßn 7,9‰ n¨m 1998. Cô thÓ
lµ sau 6 n¨m tû suÊt sinh gi¶m ®i 4,71‰
ChuyÓn sang hai nhãm tuæi 20 - 24 vµ 25 - 29 ta thÊy hai nhãm
nµy cã møc sinh cao nhÊt vµ cã vµ cã nh÷ng biÕn ®æi theo xu híng
gi¶m theo çc n¨m.
+ §èi víi nhãm tuæi 20-24, tû suÊt sinh gi¶m rÊt nhanh tõ 20‰
xuèng 144,92‰, tuy vËy vÉn ë møc ®é kh¸ cao, ®iÒu nµy chøng tá
t×nh tr¹ng kÕt h«n ë huyÖn LËp Th¹ch thuéc diÖn kh¸ sím, ®©y chÝnh
lµ kÕt qu¶ cña t©m lý x· héi, tû lÖ häc cao Ýt, ho¹t ®éng x· héi cña ng-
êi d©n cßn rÊt h¹n chÕ.
+ §èi víi nhãm tuæi 25 - 29, lµ ®é tuæi mµ ngêi phô n÷ ®¹t ®Õn
®é hoµn thiÖn vÒ mÆt sinh häc Ýt nhÊt, tû suÊt sinh ë nhãm tuæi
nµy còng gi¶m ®¸ng kÓ tõ 210,6‰ xuèng cßn 144,92‰ sau 6 n¨m lµ
mét kÕt qu¶ hÕt søc ®¸ng mõng song nÕu so víi ®é tuæi 20 - 24 th×
nªn cã mét tû suÊt cao h¬n. Nhng ®©y lµ vÊn ®Ò phøc t¹p cã liªn
quan ®Õn nhiÒu yÕu tè kinh tÕ x· héi , phong tôc tËp qu¸n vµ tr×nh
®é häc vÊn cña ngêi d©n nãi chung vµ líp trÎ nãi riªng.
+ Çc nhãm 30 - 34, 34 - 39, 40 - 44 th× tû suÊt sinh ®Æc trng
còng cã xu híng gi¶m xuèng sau 6 n¨m.
- ASFR30-34 gi¶m ®îc 60,14‰.

- ASFR35-39 gi¶m ®îc 30,.46‰
- ASFR40-44 gi¶m ®îc 27,98‰.
+ Nhãm tuæi 45 - 49 th× ASFR l¹i cã sù biÕn ®éng bÊt thêng.
NÕu tû suÊt nµy lµ 5,13 vµo n¨m 1993 th× vµo n¨m 1995 l¹i lµ 17,64
vµ l¹i gi¶m xuèng cßn 2,5‰ vµo n¨m 1998. Sù biÕn ®éng bÊt thêng
nµy còng cã thÓ lµ do sù sai lËch trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra sè trÎ em,
sè ngêi trong ®é tuæi sinh ®Î hoÆc tuæi cña nh÷ng ngêi sinh con
kh«ng ®îc x¸c ®Þnh râ rµng vµ còng cã thÓ cßn do çc nghuyªn nh©n
kh¸c. Tuy nhiªn, dï Ýt hay nhiÒu th× sinh con ë nhãm tuæi nµy sÏ rÊt
¶nh hëng ®Õn søc khoÎ cña c¶ mÑ vµ con. Do vËy, nªn cã nh÷ng
biÖn ph¸p lµm gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt tû suÊt sinh ë nhãm tuæi
nµy.
Nh vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng huyÖn ®· chó trong c«ng t¸c
tuyªn truyÒn d©n sè ®Æc biÖt ®èi víi çc ®èi tîng ë çc nhãm tuæi 20
- 24, 25 - 29 vµ 30 - 34 khiÕn møc sinh ë çc nhãm tuæi nµy gi¶m rÊt
m¹nh nhng c«ng t¸c DS - KHHG§ ë huyÖn cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn
ph¸p thiÕt thùc ®Ó gi¶m tèi thiÓu møc sinh ë hai nhãm tuæi 15 - 19 vµ
45 - 49 nh»m b¶o vÖ cho søc khoÎ cho phô n÷ vµ trÎ em.
Qua biÓu 4 cho chóng ta thÊy r»ng phô n÷ ë huyÖn LËp Th¹ch
tham gia vµo qu¸ tr×nh ®Ó sím, thêi gian sinh ®Î kÐo dµi, ®©y cã thÓ
lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng vÒ møc sinh nÕu
nh nhËn thøc vÒ hµnh vi sinh ®Î cña nh÷ng ngêi d©n kh«ng râ rµng
vÒ c«ng t¸c DS - KHHG§ cña huyÖn kh«ng bÒn vµ kh«ng liªn tôc.
Tû lÖ sinh con thø 3 còng lµ mét chØ tiªu quan träng ph¶n ¸nh râ
nÐt biÕn ®éng møc sinh cña huyÖn LËp Th¹ch. §Ó thÊy râ sù ¶nh h-
ëng nµy, ta tiÕn hµnh nghiªn cøu b¶ng sè liÖu 5.
Qua biÓu sè liÖu nµy, trong giai ®o¹n tõ 1993 - 1996 tû lÖ sinh
con thø 3+
cã sù thay ®æi bÊt thêng. N¨m 1993 tû lÖ sinh con thø 3+
lµ
34,44%, n¨m 1994 tû lÖ nµy l¹i t¨ng lªn.
BiÓu 5: BiÕn ®éng sè sinh vµ tû lÖ sinh con thø 3+
ChØ tiªu §/vÞ 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1998 2000
Tæng sè sinh Ngêi 6198 5727 5946 3924 3839 3841 3727 3684

Sè sinh lÇn 3+
Ngêi 2132 2315 2210 1413 1120 1055 683 667
Tû lÖ sinh con thø
3+
% 34,4 40,42 37,02 36,00 29,17 18,33 18,10
Nguån: UBDS - KHHG§ huyÖn LËp Th¹ch
H¬n so víi 1993 lµ 6,02%; n¨m 1995 tû lÖ gi¶m xuèng chØ cßn
37,02% (Gi¶m 3,4% so víi n¨m 1994) vµ ®Õn n¨m 1996 gi¶m ®i 1,02%
so víi n¨m 1995. Tû lÖ sinh con thø 3 ®Æc biÖt gi¶m m¹nh trong thêi
kú 1998 - 1999 so víi møc gi¶m lµ 9,14%.
Sù biÕn ®éng bÊt thêng vÒ tû lÖ sinh con thø 3+
trong giai ®o¹n
1993 - 1996 lµ do sù ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ kh«ng liªn tôc c«ng
t¸c UBDS - KHHG§ huyÖn kÕt hîp cïng víi çc ban ngµnh trong huyÖn
vµ víi sù céng t¸c nhiÖt t×nh vµ tr¸ch nhiÖm cña 40 c«ng t¸c viªn, 411
b¸o ço viªn ®Èy m¹nh c«ng t¸c truyÒn th«ng d©n sè, gÆp trùc tiÕp
çc ®èi tîng trong ®é tuæi sinh ®Î vµ ®· cã 2+
con, t vÊn cho hä ý thøc
®îc s©u h¬n vÒ ý thøc DS - KHHG§ ®ång thêi híng dÉn sö dông çc
biÖn ph¸p tr¸nh thai. ViÖc lµm ®ã ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ ®îc biÓu hiÖn
th«ng qua xu híng gi¶m tû lÖ vµ sè ngêi sinh con thø 3+
qua çc n¨m
1997 - 2000 mµ ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n 1998 - 1999.
Nh×n chung, tû lÖ sinh con thø 3+
huyÖn LËp th¹ch ®· gi¶m
m¹nh qua çc n¨m nãi trªn, song vÉn ch÷ng l¹i ë møc kh¸ cao vµo n¨m
2000 (22,14%). §iÒu ®ã cÇn thiÕt ph¶i tiÕp tôc ®Èy m¹nh çc ho¹t
®éng tuyªn truyÒn híng dÉn vµ t¹o søc Ðp b»ng çc h×nh thøc hµnh
chÝnh nh»m n©ng cao nhËn thøc vµ hµnh ®éng cña quÇn chóng vÒ
vÊn ®Ò sinh con thø 3+
.
Tuy vai trß cña c«ng t¸c DS - KHHG§ lµ rÊt to lín ®èi víi viÖc lµm
gi¶m møc sinh nãi chung vµ tû lÖ sinh con thø 3+
, song ®ã kh«ng ph¶i
lµ yÕu tè duy nhÊt. §Ó lµm râ nh÷ng nh©n tè lµm gi¶m møc sinh, ta
nghiªn cøu víi thùc tÕ ë huyÖn LËp Th¹ch trong çc n¨m qua.
2.2. Çc nh©n tè lµm gi¶m møc sinh.
Chóng ta ®· biÕt møc sinh chÞu ¶nh hëng bëi hµng lo¹t çc yÕu
tè nh lµm sinh lý cña con ngêi, phong tôc tËp qu¸n, çc yÕu tè vÒ kinh
tÕ, x· héi, chÝnh trÞ, chÝnh s¸ch d©n sè, tû suÊt chÕt trÎ em.

Tuy nhiªn, ë mçi vïng kh¸c nhau th× sù ¶nh hëng cu¶ çc yÕu tè
kh¸c nhau ®Õn møc sinh l¹i cã møc ®é kh¸c nhau. V× vËy, viÖc nghiªn
cøu çc nh©n tè ¶nh hëng ®Õn møc sinh ph¶i tuú thuéc vµo çc ®Æc
®iÓm cña tõng vïng, ®Þa ph¬ng ta ®ang nghiªn cøu mµ lùa chän ra
nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n t¸c ®éng ®Õn møc sinh cña ®Þa ph¬ng ®ã.
Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy xin ®îc ®Ò cËp çc yÕu tè lµm gi¶m ®Õn
møc sinh con ë huyÖn LËp Th¹ch.
LËp Th¹ch lµ mét huyÖn miÒn nói, nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn,
®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi, d©n sè kh¸ ®«ng tr×nh ®é d©n trÝ
thÊp. Do vËy mµ biÕn ®éng d©n sè nãi chung vµ biÕn ®éng møc
sinh nãi riªng cña huyÖn còng mang kh¸ nhiÒu nÐt ®Æc thï. Qua qu¸
tr×nh nghiªn cøu, chän läc ®Ò tµi cïng víi sù gióp ®ì rÊt nhiÖt t×nh vµ
tr¸ch nhiÖm cña çc çn bé trong UBDS - KHHG§ huyÖn, t«i nhËn
thÊy çc nh©n tè c¬ b¶n lµm gi¶m møc sinh cña huyÖn bao gåm:
- ¶nh hëng cña ch¬ng tr×nh DS - KHHG§ ®Õn viÖc gi¶m møc
sinh cña huyÖn LËp Th¹ch.
- T×nh h×nh sö dông çc biÖn ph¸p tr¸nh thai ®Õn gi¶m møc
sinh.
- ThiÕu viÖc lµm còng lµ çc nh©n tè lµm gi¶m møc sinh.
2.2.1. ¶nh hëng cña ch¬ng tr×nh DS - KHHG§ ®Õn viÖc gi¶m møc sinh
cña huyÖn LËp Th¹ch.
a. Bé m¸y tæ chøc c«ng t¸c DS - KHHG§ ë huyÖn LËp Th¹ch.
Cã thÓ nãi ®©y lµ nh©n tè ¶nh hëng ®Õn viÖc lµm gi¶m møc
sinh ë huyÖn LËp Th¹ch bëi lÏ tríc n¨m 1992 UBDS - KHHG§ cha ®îc
thµnh lËp, v× vËy c«ng t¸c theo dâi t×nh h×nh ph¸t triÓn d©n sè cña
huyÖn cha cã sù kÕt nèi gi÷a çc ngµnh, çc cÊp trong huyÖn do ®ã
tríc ®©y møc sinh trong huyÖn cßn rÊt cao.
Nhng tõ khi UBDS - KHHG§ cña huyÖn ®îc thµnh lËp vµo n¨m
1992 vµ ®Æc biÖt lµ sau khi cã nghÞ quyÕt 04NQ/HNTW ra ngµy
14/1/1993 cña Héi nghÞ lÇn IV BCHTW §¶ng kho¸ VII vÒ chÝnh s¸ch
d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh th× vÊn ®Ò d©n sè cña huyÖn ®· ®îc

giao cho mét sè chøc vô cô thÓ cã tr¸ch nhiÖm theo dâi vµ ®iÒu
chØnh t×nh h×nh ph¸t triÓn d©n sè cña c¶ huyÖn.
Trong 8 n¨m (1992 - 2000) cïng víi çc phong trµo vÒ d©n sè
trong c¶ níc, c«ng t¸c BDS - KHHG§ ë LËp Th¹ch ®· ®¹t ®îc mét sè
thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. §ã lµ sù chuyÓn biÕn nhËn thøc cña çc cÊp
§¶ng uû, chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n çc d©n téc vÒ vÊn ®Ò d©n sè
®îc thÓ hiÖn râ nÐt trªn çc mÆt ho¹t ®éng tõ n¨m 1992 tíi nay.
ChÝnh sù chuyÓn biÕn vÒ nhËn thøc Êy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
®Ó c«ng t¸c DS - KHHG§ bíc ®Çu ®îc:
- Hoµn thiÖn hÖ thèng c«ng t¸c tæ chøc lµm c«ng t¸c DS -
KHHG§ tõ huyÖn ®Õn x· ®i vµo ho¹t ®éng cã nÒ nÕp, ¨n khíp nhÞp
nhµng gi÷a çc cÊp, çc ngµnh trong huyÖn. §Õn n¨m 2000, sè çn bé
chuyªn tr¸ch cÊp huyÖn cã 5 ngêi, 40 çn bé chuyªn tr¸ch cÊp x· (mçi
x· mét çn bé) vµ 411 c«ng t¸c viªn ë çc n«ng th«n.
- KÓ tõ khi bé m¸y tæ chøc lµm c«ng t¸c truyÒn th«ng DS -
KHHG§ ®îc kiÖn toµn, møc sinh ë huyÖn ®· gi¶m ®i râ rÖt, cô thÓ lµ:
nÕu nh tû suÊt sinh th« n¨m 1992 lµ 30% th× ®Õn n¨m 2000 chØ sè
nµy chØ cßn l¹i 16,3%. Nh thÕ sau 8 n¨m tû suÊt sinh th« ®· gi¶m ®îc
13,7%, tû lÖ sinh con thø 3 trong kho¶ng thêi gian nµy gi¶m xuèng
37,78% xuèng cßn 22,14% tøc lµ ®· gi¶m ®îc 15,64%.
Tãm l¹i, viÖc hoµn thiÖn vµ kiÖn toµn bé m¸y tæ chøc lµm c«ng
t¸c DS - KHHG§ ë huyÖn ®· ®em l¹i viÖc gi¶m møc sinh ®¸ng kÓ.
§iÒu nµy cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng møc sinh ë huyÖn ngµy cµng gi¶m
xuèng lµ do cã sù quan t©m ®óng møc cña çc cÊp l·nh ®¹o, sù ho¹t
®éng cã hiÖu qu¶ víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao cña c¶ bé m¸y lµm
c«ng t¸c DS - HHG§ ë huyÖn LËp Th¹ch.
b. ¶nh hëng cña c«ng t¸c th«ng tin - Gi¸o dôc - TruyÒn th«ng
®Õn viÖc gi¶m møc sinh ë huyÖn LËp Th¹ch.
Th«ng tin - Gi¸o dôc - TruyÒn th«ng (TGT) d©n sè lµ mét trong 3
ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ DS - KHHG§. TGT nh»m môc ®Ých tuyªn
truyÒn s©u réng trong mäi tÇng líp vÒ môc ®Ých, ý nghÜa, tÇm quan

träng cña c«ng t¸c DS - KHHG§, thóc ®Èy çc thµnh viªn trong céng
®ång cïng chÊp nhËn quy m« gia ®×nh Ýt con th«ng qua viÖc cung
cÊp ®Çy ®ñ çc th«ng tin vÒ DS - KHHG§ vµ sù ph¸t triÓn ®ång thêi
híng dÉn çc biÖn ph¸p sö dông çc dông cô tr¸nh thai.
HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy ®îc thÓ hiÖn râ nÐt th«ng qua chØ
tiªu tæng tû suÊt sinh: nÕu nh n¨m 1993 TFR = 3,44 con/P n÷ th× n¨m
1998 TFG = 2,17 con/P n÷. §Ó cã ®îc ®iÒu nµy tríc hÕt cÇn ph¶i thõa
nhËn sù ®ãng gãp to lín cña c«ng t¸c TGT.
TruyÒn th«ng gi¸n tiÕp ®îc thùc hiÖn th«ng qua s¸ch b¸o, tranh
¶nh, b¨ng h×nh…cßn truyÒn th«ng trùc tiÕp theo nhãm nhá t¹i gia
®×nh hoÆc trùc tiÕp theo nhãm nhá t¹i gia ®×nh hoÆc tõng cÆp vî
chång trÎ ®îc çc c«ng t¸c viªn d©n sè t vÊn vÒ viÖc ¸p dông çc biÖn
ph¸p tr¸nh thai hiÖn ®¹i vµ gióp hä nhËn thøc ®îc lîi Ých cña viÖc sinh
Ýt con vµ chÊp nhËn quy m« gia ®×nh nhá, gióp hä tõng bíc xo¸ ®i
nh÷ng quan niÖm phong kiÕn cæ.
2.2.2. T×nh h×nh sö dông çc biÖn ph¸p thai ®Õn gi¶m møc sinh ë
huyÖn LËp Th¹ch
Sö dông çc biÖn ph¸p tr¸nh thai lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp
®Õn hµnh vi sinh ®Î cña ngêi d©n. T×nh h×nh sö dông çc biÖn ph¸p
tr¸nh thai cña huyÖn LËp Th¹ch trong vµi n¨m qua ®îc thÓ hiÖn qua
biÓu sau.
BiÓu sè 6: biÕn ®éng vÒ sè ngêi b¾t ®Çu sö dông çc biÖn
ph¸p tr¸nh thai.
ChØ tiªu 1992 1993 1994 1995 1996 1997 199
8
1999 2000
DCTC 3259 6633 6691 7603 4803 4820 372
0
2644 2513
§×nh s¶n
nam
1 41 36 48 12 2 1 1 0
§×nh s¶n n÷ 225 763 339 441 346 285 174 119 108
Bao cao su 1110 396 45 948 913 837 964 991 921
Viªn uèng TT 2077 1992 38 197 163 231 53 721 786
BiÖn ph¸p
kh¸c
120 568 312 881 924 1106 147
1
1229 1513
Tæng 6792 10393 7461 10018 7161 7281 638 5705 5841

3
Nguån: UBDS - KHHG§ huyÖn LËp Th¹ch
Qua biÓu 6 ta thÊy t×nh h×nh sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai ë
huyÖn cã sù biÕn ®éng qua çc n¨m. Nh×n chung sè ngíi b¾t ®Çu sö
dông BPTT biÕn ®éng rÊt thÊt thêng trong giai ®o¹n 1992 - 1995 vµ
cã xu híng gi¶m dÇn trong giai ®o¹n 1995-2000. Riªng hai biÖn ph¸p
sö dông dông cô tö cung (DCTC) vµ ®×nh s¶n nam cã xu híng gi¶m
®i râ rÖt nhÊt v×:
+ Ngêi sö dông çc biÖn ph¸p nµy nh÷ng n¨m tríc th× nay vÉn
cßn t¸c dông.
+ Tuæi kÕt h«n ngµy cµng ®îc t¨ng cao (kÕt h«n muén) ®ång
nghÜa víi viÖc sinh con muén vµ sinh Ýt con h¬n do vËy ®· lµm gi¶m
sè ngêi sö dông BPTT.
2.2.3. ¶nh hëng cña viÖc thiÕu viÖc lµm ®Õn gi¶m møc sinh ë huyÖn
LËp Th¹ch.
Qua kh¶o thùc tÕ t¹i huyÖn LËp Th¹ch t«i nhËn thÊy t×nh tr¹ng
thiÕu viÖc lµm ë huyÖn lµ kh¸ phæ biÕn vµ cã dÊu hiÖu gãp phÇn
lµm gi¶m møc sinh cña huyÖn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
Trong khi quü ®Êt canh t¸c th× cã giíi h¹n thËm chÝ ngµy cµng
bÞ thu hÑp th× mét quy m« d©n sè ngµy cµng ph×nh to lµm cho diÖn
tÝch ®Êt canh t¸c/ngêi ngµy cµng gi¶m. V× vËy ®· g©y ra hiÖn tîng
thiÕu viÖc lµm ë mét n¬i mµ c¬ cÊu kinh tÕ rÊt chËm thay ®æi vµ
chñ yÕu dùa vµo n«ng nghiÖp. ChÝnh v× lý do thiÕu viÖc lµm mµ
khiÕn cho nhiÒu ngêi lao ®éng ph¶i di dêi theo thêi vô ra khái ph¹m vi
huyÖn ®Ó lµm ¨n sinh sèng ®· gãp phÇn vµo viÖc gi¶m møc sinh cña
huyÖn v× mét bé phËn lín trong sè ngêi nµy cha lËp gia ®×nh do hä
kÕt h«n muén h¬n. Bªn c¹nh ®ã, còng chÝnh sù di dêi nµy ngêi lao
®éng cã ®iÒu kiÖn ®Ó hiÓu biÕt vÒ x· héi h¬n, thÊu hiÓu hoµn c¶nh
ç nh©n dã ®ã hä chÊp nhËn mét quy m« gia ®×nh nhá ®Ó cã mét
cuéc sèng ®Çy ®ñ h¬n c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn. Thªm vµo ®ã hä
v« t×nh trë thµnh mét tuyªn truyÒn viªn d©n sè tÝch cùc vµ t¹o ra mét
lµn sãng t©m lý míi cho nh÷ng ngêi xung quanh.

2.3. Thùc tr¹ng møc chÕt ë huyÖn LËp Th¹ch trong mét sè n¨m qua .
§©y lµ mét nh©n tè gãp phÇn lµm biÕn ®æi quy m« d©n sè.
Trong lÞch sö vÒ d©n sè, nhiÒu nhµ nghiªn cøu cho r»ng viÖc gi¶m
nhanh tû lÖ chÕt sÏ lµm d©n sè t¨ng nhanh kh«ng kÐm g× t¨ng møc
sinh.
§Ó thÊy râ sù t¸c ®éng cña møc chÕt ®Õn sù biÕn ®éng quy
m« d©n sè cña huyÖn LËp Th¹ch, ta tiÕn hµnh nghiªn cøu b¶ng sè
liÖu 7 (Trang bªn)
NÕu n¨m 1992 CGD lµ 6,83‰ th× sang ®Õn n¨m 1993 chØ sè
®ã gi¶m ®îc 0,06‰ ®©y lµ mét sù gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ tõ n¨m 1993
®Õn n¨m 1994 th× tû lÖ nµy gi¶m ®i kh¸ cao 2,36‰ song sang ®Õn
n¨m 1995 tû suÊt ®ã l¹i ®ét ngét t¨ng lªn 0,55%. Nh vËy sau 4 n¨m tû
suÊt nµy míi chØ gi¶m ®îc 0,89‰, tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2000 th× tû
suÊt nµy cã xu híng gi¶m dÇn song còng rÊt chËm. XÐt vÒ c¶ qu¸
tr×nh tõ n¨m 1992 - 2000, tû suÊt nµy gi¶m t¬ng ®èi chËm qua biÓu
10, ta thÊy IMR còng thÊy nã còng gãp vµo mét phÇn nhá ®Õn viÖc
gi¶m møc chÕt, tuy nhiªn chØ tiªu nµy qua thêi gian nghiªn cøu cã
nhiÒu biÕn ®éng vµ gi¶m rÊt chËm ch¹p. §Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu
gi¶m møc chÕt nãi chung vµ møc chÕt ë trÎ s¬ sinh nãi riªng ta cÇn
t×m hiÓu nguyªn nh©n lµm biÕn ®«ng møc chÕt .

2.3.1. Çc thuéc vÒ kinh tÕ - x· héi :
Lµ tæng thÓ çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu
cÇu vËt chÊt, ph¬ng çch ®Ó tho¶ m·n chóng, ch¨m sãc, b¶o vÖ, kh¶
n¨ng lo¹i trõ çc t¸c ®éng xÊu ®Õn søc khoÎ con ngêi.
a. Gi¸o dôc ¶nh hëng ®Õn møc chÕt.

Tr×nh ®é d©n trÝ mµ ®Æc biÖt lµ tr×nh ®é gi¸o dôc cña çc bµ
mÑ lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh møc chÕt cña trÎ s¬ sinh, viÖc
nu«i dìng, ch¨m sãc tèt, ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ dinh dìng, vÖ sinh, tr¸nh
®îc nh÷ng bÖnh tËt do m«i trêng bëi lÏ çc bµ mÑ cã häc hiÓu râ nhu
cÇu vÒ dinh dìng vµ yªu cÇu vÖ sinh cho con m×nh ®ång thêi cã kh¶
n¨ng sö dông cã hiÖu qu¶ çc biÖn ph¸p tr¸nh thai, tr¸nh ®Î. Còng
gièng nh tr×nh ®é gi¸o dôc cña çc bµ mÑ, tr×nh ®é häc vÊn cña mäi
ngêi noÝ chung lµ yÕu tè quan träng ®Ó cho hä cã nh÷ng biÖn ph¸p
kh¸c nhau ®Ó t¨ng cêng søc khoÎ, phßng tr¸nh bÖnh tËt, ng¨n ngõa çc
bÖnh çc t¸c ®éng xÊu tõ m«i trêng.
b. Y tÕ t¸c ®éng ®Õn møc chÕt: NÕu nh gi¸o dôc t¸c ®éng ®Õn
ý thøc cña con ngêi trong viÖc lµm t¨ng x¸c suÊt sèng th× ytÕ ®ãng
vai trß lµ ph¬ng tiÖn ®Ó con ngêi thùc hiÖn sù hiÓu biÕt cña m×nh
vÒ viÖc lµm t¨ng x¸c suÊt sèng. Tuy nhiªn y tÕ vµ gi¸o dôc còng nh çc
t¸c ®éng kh¸c cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi. Sù tiÕn bé cña ngµnh ytÕ
ngµy nay ®· cha ®îc nhiÒu lo¹i bÖnh g©y tö vong ë møc cao trong qu¸
khø nh lao, sèt rÐt, uèn v¸n, tim m¹ch …
2.3.2. Çc yÕu tè thuéc vÒ sinh häc.
Çc yÕu tè nµy cã liªn quan ®Õn viÖc h×nh thµnh bµo thai, cha
®Î, tuæi cña ngêi mÑ khi sinh, kho¶ng çch gi÷a çc lÇn sinh, kh¶ n¨ng
thÝch nghi cña c¬ thÓ víi m«i trêng sèng.
Th«ng qua viÖc nghiªn cøu nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n vµ t¸c ®éng
®Õn møc chÕt.
§Ó thùc hiÖn môc tiªu gi¶m møc chÕt, t¨ng tuæi thä vµ n©ng
cao søc khoÎ cña mäi ngêi. HuyÖn LËp Th¹ch cÇn lµm tèt h¬n c«ng t¸c
gi¸o dôc díi mäi h×nh thøc ph¸t triÓn çc dÞch vô ytÕ, h¹n chÕ n¹n t¶o
h«n vèn ®ang phæ biÕn vµ çc tÖ n¹n x· héi kh¸c.
2.4. Di d©n ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng d©n sè trong thêi gian ë huyÖn
LËp Th¹ch.
Di d©n lµ mét trong 3 yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng d©n
sè mét çch trùc tiÕp. Sù di dêi cña mét bé phËn d©n sè lµm cho d©n
sè gi¶m ®i vµ ngîc l¹i sè d©n ®Õn huyÖn sinh sèng lµm cho d©n sè
cña huyÖn t¨ng lªn.
§Ó thÊy râ t×nh h×nh di d©n ë huyÖn LËp Th¹ch ta nghiªn cøu
b¶ng sè liÖu sè 8

Qua biÓu 8 ta nhËn thÊy sè ngêi nhËp c vµo huyÖn n¨m 1992
rÊt cao. Do v× trong thêi kú nµy cã rÊt nhiÒu c¬ quan, xÝ nghiÖp bÞ
gi¶i thÓ hoÆc thu hÑp quy m« s¶n xuÊt, tinh gi¶m biªn chÕ trong çc
c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp lµm cho nhiÒu ngêi lao ®éng lµm
viÖc ë ngoµi huyÖn trë vÒ quª h¬ng lµm ¨n sinh sèng.
§©y lµ lý do c¬ b¶n khiÕn cho quy m« nhËp c n¨m 1992 cao nh
vËy vµ chÝnh ®iÒu nµy ®· ¶nh hëng ®Õn lµm cho quy m« d©n sè
cña huyÖn trong n¨m 1992 t¨ng lªn rÊt m¹nh.
Sù më cöa cña nÒn kinh tÕ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng
t¨ng kh¶ n¨ng di chuyÓn ®i nh÷ng níi cã ®iÒu kiÖn lµm ¨n sinh sèng
thuËn lîi h¬n, thªm vµo ®ã ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ cña huyÖn
chñ yÕu lµ dùa vµo n«ng nghiÖp thuÇn tuý víi møc thu nhËp rÊt thÊp
®· khiÕn cho ngêi lao ®éng cña huyÖn di chuyÓn ®i níi kh¸c víi mét
sè lîng ®· cao vµ xu híng ngµy cµng t¨ng thªm.
Nh vËy, sù ¶nh hëng cña di d©n ®Õn biÕn ®éng d©n sè cña
huyÖn lµ ®¸ng kÓ vµ ngµy cµng ®¸ng kÓ. Do vËy khi xem xÐt ®Õn tû
lÖ gia t¨ng d©n sè ta thÊy tû lÖ nµy ngµy cµng thÊp ®i, song ®©y
kh«ng h¼n lµ do nh÷ng næ lùc cña huyÖn trong viÖc lµm gi¶m møc
sinh mµ cÇn thiÕt ph¶i t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t×nh tr¹ng di
d©n nh»m ®iÒu khiÓn mét çch hîp lý t×nh tr¹ng nµy.
IV. thùc tr¹ng vÒ lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch trong nh÷ng n¨m võa qua.
1. §Æc ®iÓm vµ xu híng biÕn ®éng nguån lao ®éng ë huyÖn LËp
Th¹ch.
Nh chóng ta ®· biÕt, quy m« d©n sè vÒ c¬ b¶n quyÕt ®Þnh quy
m« nguån lao ®éng quy m« d©n sè cµng lín tèc ®é d©n sè cµng
t¨ng cao th× quy m« vµ tèc ®é ph¸t triÓn nguån lao ®éng cµng lín vµ
ngîc l¹i, hay nãi çch kh¸c lµ xu híng biÕn ®éng cña nguån lao ®éng
vÒ c¬ b¶n lµ cïng chiÒu víi xu híng biÕn ®éng cña d©n sè nhng chËm

h¬n mét thêi gian b»ng giíi h¹n díi cña tuæi lao ®éng (ë níc ta lµ 15
n¨m).
B¶ng sè liÖu 9 sau ®©y sÏ gióp chóng ta quan s¸t vÒ mèi quan
hÖ cã tÝnh quy luËt nãi trªn (trang bªn)
BiÓu 9: BiÕn ®éng d©n sè vµ nguån lao ®éng qua hai cuéc
tæng ®iÒu tra n¨m 1998,1999
ChØ tiªu 1989 1999
Sè ngêi % Sè ngêi %
1. D©n sè
Trong ®é tuæi lao
®éng
188,157 223,153
93,251 49,56 109,222 48,94
2. LLL§ 82,992 44,1 96,208 43,11
3. Tû lÖ tham gia LLL§ chung 75,16 74,28
Nguån: Phßng thèng kª huyÖn LËp Th¹ch
Qua biÓu ta nhËn thÊy, d©n sè cña huyÖn vÒ quy m« lµ t¨ng
qua 10 n¨m lµm cho nguån lao ®éng ngµy cµng ph×nh to ra, trong khi
®ã diÖn tÝch ®Êt ë vµ ®Êt canh t¸c/ngêi ngµy cµng gi¶m. §iÒu nµy
chøng tá viÖc t¨ng quy m« d©n sè còng nh quy m« nguån lao ®éng
riªng vµ nh©n d©n trong huyÖn nãi chung.
XÐt vÒ l¬ng tuyÖt ®èi ta thÊy lùc lîng lao ®éng cña huyÖn cã sù
t¨ng lªn ®¸ng kÓ. N¨m 1989 lµ 82,992 ngêi vµ sau 10 n¨m sau n¨m
1999 ®· t¨ng lªn 96,208. §©y lµ nguån lùc con ngêi dåi dµo cho sù ph¸t
triÓn kinh tÕ cho huyÖn.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ nÒn kinh tÕ ®Êt níc nãi
chung vµ cña huyÖn LËp Th¹ch nãi riªng ®· cã nh÷ng chuûÓn biÕn
®¸ng kÓ, th× mét sè ngêi ®· t¹m thêi hoÆc l©u dµi tho¸t ly ra khái bé
phËn d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ ®Ó häc tËp nghØ ng¬i, lµm c¸c c«ng
viÖc trong gia ®×nh m×nh chÝnh v× vËy ®· lµm cho tû lÖ tham gia lùc
lîng lao ®éng chung vµ th« gi¶m ®i, cô thÓ lµ nÕu n¨m 1989 tû lÖ nµy
lµ 75,16% th× sang ®Õn n¨m 1999 tû lÖ ®ã gi¶m xuèng chØ cßn
74,29%.

Th«ng thêng, tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cña nam giíi ë mäi
nhãm tuæi ®Òu cao h¬n n÷ giíi. Bëi lÏ, tríc hÕt nh÷ng c«ng viÖc cña
ngêi phô n÷ trong c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thêng lµ: néi trî, tr«ng nom
con c¸i, ch¨n nu«i, kiÕm cñi vµ thêng kh«ng ®îc xem lµ ho¹t ®éng kinh
tÕ mÆc dï nh÷ng c«ng viÖc ®ã ®em l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých cho mçi gia
®×nh trong ®ã cã rÊt nhiÒu cã lîi Ých kinh tÕ.
Thø ®Õn lµ vai trß truyÒn thèng cña nam giíi lµ ngêi b¬m ch¶i
ngoµi x· héi ®Ó kiÕm sèng chñ yÕu cho gia ®×nh, do ®ã nam giíi th-
êng tham gia lùc lîng lao ®éng nhiÒu h¬n n÷ giíi.
B©y giê, ta tiÕn hµnh nghiªn cøu tõ thùc tÕ vÒ lùc lîng lao ®éng
theo c¬ cÊu tuæi vµ giíi tÝnh ë huyÖn LËp Th¹ch.
BiÓu 10: Lùc läng lao ®éng theo tuæi vµ theo giíi
tÝnh ë huyÖn LËp Th¹ch.
Nhãm
tuæi
1989 1999
Nam N÷ Tæng sè Nam N÷ Tæng sè
15-24 SN % SN % SN % SN % SN % SN %
25-54 11.058 81.05 13.63
8
81.15 24.696 81.11 1291
0
81.13 14865 82.10 27775 81.59
54-59 23.649 91.71 25.43
8
82.19 49.087 86.79 2822
3
85.8 30199 83.77 58422 84.71
64-59 2.050 70.89 1.823 54,19 3.873 61,9 2041 71,77 1765 57,96 3806 61
60+
2.983 40,41 2.352 24,4 5.336 31,25 3484 39,47 2721 24,19 6205 31,04
Tæng
sè
39.740 79,87 43,25
2
71,41 82,992 - 4665
8
75,15 49550 72,08 96208 -
Nguån: Phßng thèng kª huyÖn LËp Th¹ch
Nh×n chung tû lÖ tham gia lùc l¬ng lao ®éng cña nam giíi cao
h¬n so víi n÷ giíi. N¨m 1989: ASSLFPR nam = 79,87%; ASSLFR n÷ lµ
= 71,41%, n¨m 1999: ASSLFR nam = 75,15%; ASSLFR n÷ = 72,08%.
§iÒu nµy do ¶nh hëng cña tÝnh chÊt c«ng viÖc vµ vai trß truyÒn
thèng cña tõng giíi trong x· héi vµ gia ®×nh. Tuy nhiªn khi xem xÐt
tham gia lùc lîng lao ®éng cña mçi giíi trong tõng nhãm tuæi ta nhËn
thÊy: ë nhãm tuæi 15-25 tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cña n÷ giíi
cao h¬n nam giíi do n÷ giíi gia nhËp vµo lùc lîng lao ®éng sím h¬n

trong khi nam giíi cã ®iÒu kiÖn u tiªn h¬n cho viÖc häc tËp n©ng cao
tr×nh ®é ë løa tuæi nµy.
ë c¸c nhãm tuæi cßn l¹i, tû lÖ tham gia vµo lùc lîng lao ®éng cña
nam giíi cao h¬n n÷ giíi. Nguyªn nh©n chÝnh lµ sau 25 tuæi nam giíi
®· ®îc häc xong, ra trêng vµ gia nhËp lùc lîng lao ®éng, thªm vµo ®ã ë
tuæi 25 trë ®i thêng ®· lËp gia ®×nh vµ nhiÒu ngêi trong ®ã rót khái
lùc lîng lao ®éng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc mang tÝnh néi bé gia
®×nh. Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng tíi ®Ønh cao vµ nhãm tuæi 25-
54 ë c¶ 2 giíi: N¨m 1989 cña nam lµ 91,71% cña n÷ lµ 82,19%; N¨m
1999 cña nam lµ 85,8% vµ cña n÷ lµ 84,74% ë nhãm tuæi 55-59 tû lÖ
tham gia lùc lîng lao ®éng cña nam giíi gi¶m dÇn cßn ë n÷ giíi do ®·
hÕt tuæi lao ®éng theo quy ®Þnh cña luËt lao ®éng do ®ã tû lÖ nµy
tôt xuèng rÊt nhanh ë ®é tuæi 60+
th× tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng
cña c¶ hai giíi tôt xuèng rÊt nhanh do c¶ hai giíi ®Òu ®· hÕt tuæi lao
®éng.
Khi xem xÐt tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cña n÷, ngêi ta th-
êng nghØ tíi møc sinh. Song ®©y lµ mèi quan hÖ phøc t¹p khã x¸c
®Þnh møc ®é ¶nh hëng lÉn nhau lµ bao nhiªu. Tuy nhiªn chóng ta cã
thÓ kh¼ng ®Þnh viÖc sinh con chÝnh lµ chi phÝ c¬ héi cho viÖc ®i
lµm, do ®ã nÕu cã c«ng viÖc ¨n lµm ®Çy ®ñ cho phô n÷ th×: thø
nhÊt, sÏ lµm cho tuæi kÕt h«n cña hä cao h¬n, v× thÕ mµ gi¶m c¬ héi
sinh con nhiÒu lÇn h¬n. Thø hai do tÝnh chÊt cña c«ng viÖc vµ sù
cuèn hót cña thu nhËp cao sÏ khiÕn ngêi phô n÷ gi¶m tiÓu thêi gian
giµnh cho viÖc sinh con ®Ó lµm viÖc hoÆc ®i häc n©ng cao tr×nh ®é
víi môc ®Ých lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n. Ngîc l¹i ®èi víi phô n÷ ®«ng
con, hä Ýt cã thêi gian vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c tham gia lao ®éng x· héi.
Tuy nhiªn, ë huyÖn LËp Th¹ch hiÖn nay t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm rÊt
phæ biÕn vµ vÕu cã th× chñ yÕu lµ lµm n«ng nghiÖp vµ do ®ã mèi
quan hÖ nãi trªn rÊt mê nh¹t.
Khi xÐt ®Õn tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc lîng lao ®éng huyÖn LËp
Th¹ch ta tiÕn hµnh nghiªn cøu b¶ng sè liÖu cña huyÖn nµy t¹i hai cuéc
tæng ®iÒu tra d©n sè n¨m 1989,1999.

BiÓu 11: Lùc lîng lao ®éng theo giíi tÝnh vµ tr×nh ®é v¨n ho¸ ë
huyÖn LËp Th¹ch
Tr×nh ®é v¨n ho¸ 1989 1999
nam N÷ Tsè % nam N÷ Tsè %
Kh«ng biÕt ch÷ 2422 3152 5574 6,71 938 998 1936 2
Cha tÊt nghiÖp cÊp II 1408
0
15325 2940
5
35,43 12953 1375
5
26780 27,76
§· tèt nghiÖp cÊp II 1971
9
21462 4118
1
49,63 27615 2932
8
56934 59,20
§· tèt nghiÖpPTTH 3519 3313 6832 8,23 5,152 5,469 10,621 11,04
Tæng sè 39.740 43.252 82.892 100 46.658 49.55096.208 100
Nguån: phßng thèng kª huyÖn LËp Th¹ch
Qua biÓu 11 ta thÊy: n¨m 1989 trong 6,71% lùc lîng lao ®éng
kh«ng biÕt ch÷ th× lùc lîng lao ®éng n÷ chiÕm 3,78% trong n¨m 1999,
trong 2% lùc lîng lao ®éng kh«ng biÕt ch÷ th× lùc lîng lao ®éng n÷
chiÕm 1,04%.
T¬ng tù khi xÐt ®Õn lùc lîng lao ®éng ë nhãm cha tèt nghiÖp
cÊp II ta thÊy trong 35,45% n¨m 1989 cã tíi 18,5% lµ n÷ vµ trong
27,76% n¨m 1999 cã 14,3% lµ n÷. Qua ph©n tÝch trªn mÆc dï kh«ng
cã sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ gi÷a tr×nh ®é häc vÊn hai giíi song chóng
ta vÉn thÊy c¬ héi ®i häc cña nam vÉn nhiÒu h¬n n÷ vµ ®Æc biÖt lµ
cµng lªn nh÷ng líp cao.
Nh×n chung, tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc lîng lao ®éng cã xu híng
biÕn ®æi tèt vµ t¬ng ®èi tiÕn bé. Tuy nhiªn sè liÖu nµy còng cho ta
biÕt tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc lîng lao ®éng ë ®©y vÉn cßn h¬i thÊp.
VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt th× tû lÖ lao ®éng cã tr×nh
®é chuyªn m«n kü thuËt chiÕm mét tû lÖ hÕt søc khiªm tèn. Trong sè
lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt th× cã tíi 82,17% cã tr×nh
®é s¬ cÊp, 11,43% cã tr×nh ®é THCN vµ chØ vÎn vÑn cã 6,4% lµ cã
tr×nh ®é ®¹i häc. H¬n thÕ n÷a sè lao ®éng cã tr×nh ®é nµy l¹i kh«ng
bè trÝ hîp lý g©y ra hiÖn tîng kÐm hiÖu qu¶ trong c«ng viÖc mÆc dï
cã tr×nh ®é.

Tailieu.vncty.com phan tich bien dong dan so, lao dong va viec lam ở huyen lap thach trong giai doan hien nay

Tailieu.vncty.com phan tich bien dong dan so, lao dong va viec lam ở huyen lap thach trong giai doan hien nay

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (16)

Similar to Tailieu.vncty.com phan tich bien dong dan so, lao dong va viec lam ở huyen lap thach trong giai doan hien nay

Similar to Tailieu.vncty.com phan tich bien dong dan so, lao dong va viec lam ở huyen lap thach trong giai doan hien nay (15)

More from Trần Đức Anh

More from Trần Đức Anh (20)

Tailieu.vncty.com phan tich bien dong dan so, lao dong va viec lam ở huyen lap thach trong giai doan hien nay