Ogrzewanie domu olejem opałowym należy obecnie do rzadziej stosowanych systemów grzewczych w nowobudowanych budynkach. Częściej kocioł olejowy można spotkać w domach starszych. Kocioł olejowy stanowi łatwą możliwość modernizacji ogrzewania domu. Zastosowanie pompy ciepła powietrze/woda pozwala stworzyć układ hybrydowy, czyli oparty o dwa rodzaje paliwa/energii. Dzięki zastosowaniu powietrznej pompy ciepła koszty ogrzewania domu mogą zostać obniżone przeciętnie o 40-50%. Kocioł olejowy pozostając w domu stanowi tzw. szczytowe źródło ciepła, a także awaryjne w razie problemów z pracą pompy ciepła.

1. Kocioł na olej opałowy w układzie hybrydowym
z pompą ciepła
 Koszty ogrzewania domu olejem opałowym
 Możliwości zmniejszenia kosztów eksploatacji dzięki układowi hybrydowemu
 Dobór pompy ciepła powietrze/woda jako drugiego źródła ciepła w domu
Wydanie 1/2015
08.08.2015
www.eko-blog.pl www.vaillant.pl

2. 2
Ogrzewanie domu olejem opałowym
 Według danych [1] można
szacować, że w Polsce około
100.000 domów jest ogrzewanych
kotłami na olej opałowy. Dotyczy
to w szczególności budynków,
gdzie brak jest dostępu do sieci
gazociągowej.
 Według raportu [1] ogrzewanie
olejem opałowym spotykane jest
częściej w domach „starych”
budowanych od lat 30-tych do
90-tych XX wieku.
Źródło: [1] „Efektywność energetyczna w Polsce. Przegląd 2013.” Instytut Ekonomii Środowiska, 2014

3. 3
Koszty ogrzewania domu olejem opałowym
- od czego zależą?
 Ogrzewanie olejem opałowym w porównaniu do innych paliw stanowi
stosunkowo kosztowne rozwiązanie, a ceny oleju opałowego ulegają wahaniom
zależnie od cen hurtowych paliw oraz od okresu roku (m.in. różnice w cenach
zakupu w sezonie grzewczym i poza nim).
 Cena oleju opałowego na giełdach surowcowych ulega znacznym zmianom,
co rzutuje następnie na ceny detaliczne oleju.
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
4,00
3,00
2,00
CenaUSD/galon

4. 4
Koszty ogrzewania domu olejem opałowym
- porównanie kosztów dla domu 200 m2
Przykład porównania kosztów:
 Dom 200 m2, niski standard
energetyczny (częściowo izolowany
cieplnie ~ 5 cm)
 Maksymalne potrzeby ciepła: 16 kW
 Woda użytkowa (4 os.): 240 l/dzień
 Ceny paliw i energii (08.2015):
- olej opałowy:
3,00 zł/dm3 (olej-opalowy.pl)
- energia elektryczna:
0,58 zł/kWh w taryfie G11
 Sprawności: założone jako
średnioroczne dla trybów CO/CWU
zł/rok brutto
160 kWh/m2rok

5. 5
Jak obniżyć koszty ogrzewania domu
z kotłem olej opałowy?
 Efektywnym rozwiązaniem jest układ hybrydowy, czyli zastosowanie pompy
ciepła typu powietrze/woda współpracującej z istniejącym w budynku kotłem
olejowym. Kocioł stanowi wówczas tzw. szczytowe źródło ciepła pracujące przy
zwiększonym zapotrzebowanie na ciepło.
Pompa ciepła powietrze/woda
wymaga jedynie niewielkiej
powierzchni zabudowy na
zewnątrz budynku.
Wysokiej klasy pompa ciepła
może pracować nawet do
temperatury zewnętrznej -20 oC
i w szerokim zakresie pracy
uzyskiwać temperaturę
zasilania instalacji grzewczej
powyżej 60 oC.
Fot.: ratschen.de

6. 6
Jak dobrać moc grzewczą pompy ciepła?
 W układzie hybrydowym pompa ciepła powietrze/woda może zapewniać
pokrycie od 60 do 95% rocznych potrzeb cieplnych. Czas pracy pompy ciepła
zależeć będzie od wymaganych temperatur roboczych systemu grzewczego
oraz kosztów wytworzenia ciepła w porównaniu do np. kotła grzewczego.
Dla przykładowego budynku 200 m2
dobrana pompa ciepła uzyskuje nominalną
moc grzewczą 9,6 kW przy temperaturze
zewnętrznej 2 oC i przy zasilaniu 35 oC
(A2/W35) oraz 9,1 kW dla punktu A2/W45
Q = 16 kW
(przy -20 oC)

7. 7
Przykład doboru pompy ciepła o mocy
nominalnej 9,6 kW (A2/W35)
 Wraz ze spadkiem temperatury zewnętrznej rośnie zapotrzebowanie ciepła
budynku i obniża się moc grzewcza powietrznej pompy ciepła. Praca pompy
ciepła może być realizowana samodzielnie do -2 oC (punkt biwalencyjny „B1”),
a równolegle z kotłem do np. -15 oC (punkt biwalencyjny „B2”).
Temperatura zewnętrzna (oC)
Mocgrzewcza(kW)
Zapotrzebowanieciepła(kW)
B1
Pompa
ciepła
+ KociołKocioł
Sprężarka inwerterowa pozwala na
płynną regulację mocy grzewczej
pompy ciepła dla dostosowania
jej do zmiennych potrzeb ciepła
B2
Pompa
ciepła

8. 8
Czas pracy pompy ciepła w sezonie
grzewczym – samodzielnie i z kotłem
Temperatura zewnętrzna (oC)
Mocgrzewcza(kW)
Zapotrzebowanieciepła(kW)
B1
Pompa
ciepła
+ KociołKocioł
B2
Pompa
ciepła
Średnia temperatura zewnętrzna
pomiędzy -2 oC, a -15 oC występuje
np. w Warszawie przez około 9,5%
czasu trwania sezonu grzewczego
(ok. 621 godzin)
Średnia temperatura zewnętrzna
pomiędzy -15 oC, a -20 oC
występuje np. w Warszawie
sporadycznie w ciągu roku
~0,5% sezonu grzewczego ~9,5% sezonu grzewczego
Średnia temperatura zewnętrzna
wyższa niż -2 oC występuje np.
w Warszawie przez około 90%
czasu trwania sezonu grzewczego
(ok. 6040 godzin)
~90% sezonu grzewczego
Sezon grzewczy dla Warszawy
i temperatury granicznej zewnętrznej
+15 oC trwa ok. 6670 godzin

9. 9
Czas pracy pompy ciepła w sezonie
grzewczym – samodzielnie i z kotłem
Pompa ciepła o mocy grzewczej 9,1 kW (A2/W45) powinna
w budynku o maksymalnym zapotrzebowaniu ciepła 16 kW
pokrywać zapotrzebowanie ciepła pracując samodzielnie
przez ok. 90% sezonu grzewczego, do temperatury -2 oC.
Praca równoległa pompy ciepła i kotła
olejowego będzie wymagana poniżej
temperatury zewnętrznej -2 oC przez
około 9,5% sezonu grzewczego
Samodzielna praca kotła grzewczego
może następować dopiero poniżej
-15 oC przez około 0,5% czasu
trwania sezonu grzewczego

10. 10
Koszty eksploatacji pompy ciepła (zł/kWh)
zależnie od efektywności COP
 Wraz ze spadkiem temperatury zewnętrznej obniża się efektywność pompy ciepła COP
i zarazem wzrasta koszt wytworzenia ciepła (zł/kWh). Należy sprawdzić czy praca pompy
ciepła będzie opłacalna. W przypadku ceny oleju opałowego 3,00 zł/litr (08.2015 r., olej-
opalowy.pl), koszt wytworzenia ciepła 0,330 zł/kWh będzie wyższy w każdych warunkach,
a więc pompa ciepła powinna pracować do końca swoich możliwości. Kalkulacja dotyczy
systemu grzejnikowego o parametrach pracy 55/45 oC, które można zadać po dokonaniu
termomodernizacji budynku i obniżeniu zapotrzebowania ciepła na cele grzewcze.
Temperatura zewnętrzna
Temperaturazasilania
COP  2,5
(~ A-7/W45)
0,232 zł/kWh
55/45 oC
Kocioł
Pompa
ciepła
COP  4,0
(~ A5/W35)
0,145 zł/kWhCOP  5,5
(~ A10/W30)
0,105 zł/kWh
COP  2,0
(~ A-20/W43)
0,290 zł/kWh
COP  2,0
(~ A-14/W50)
0,290 zł/kWh
System
grzewczy

11. 11
Kalkulacja kosztów ogrzewania
dla przykładowego domu 200 m2
Koszty eksploatacji (zł/rok)
 Oszczędności roczne dla układu hybrydowego mogą wynieść około 4.900 zł
to jest mniej o 41% w porównaniu do samodzielnego kotła na olej opałowy.
- 4.900 zł/rok
- 41%
 Na pompę ciepła przypada około 75% całkowitych rocznych kosztów eksploatacji
(4.200 zł/rok), na kocioł grzewczy około 25% (3.000 zł/rok).
 (*) Sprawność kotła i współczynnik efektywności COP pompy ciepła
podano dla trybu grzewczego CO i podgrzewania wody CWU
Koszty ogrzewania domu oraz
podgrzewania wody użytkowej CWU
*
*

12. 12
Oszczędności w kosztach eksploatacji
wraz ze wzrostem cen oleju opałowego
 Aktualne ceny oleju opałowego (ok. 3,00 zł/litr w 08.2015) pozostają na niskim
poziomie, jednak mając na względzie realną możliwość ich wzrostu, warto
zaznaczyć, że efekt ekonomiczny zastosowania pompy ciepła będzie wyższy:
- 6.375 zł/rok
- 45%
- 7.875 zł/rok
- 49%
Cena oleju
opałowego:
3,50
zł/litr
Cena oleju
opałowego:
4,00
zł/litr

13. Chłodzenie
Ogrzewanie
Energia odnawialna
Kotły gazowe
Kotły olejowe
Pompy ciepła
Kolektory słoneczne
Systemy wentylacji
www.eko-blog.pl www.vaillant.pl