Διδακτικό Σενάριο-Επιμόρφωση Β΄επιπέδου, Γλώσσα Α΄τάξη

1. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ
ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
Τίτλος Διδακτικής Δραστηριότητας
Πού είναι ο Άρης;
Σχεδίαση Διδ. Δραστηριότητας με χρήση λογισμικών:
· Αισθητικής Έκφρασης και Ανάπτυξης της Δημιουργικότητας, Tux Paint
· Λογισμικό δημιουργίας παρουσιάσεων Ms PowerPoint
ΕΠΙΜΟΡΦΟΥΜΕΝΗ: Χρυσανθακοπούλου Ελένη
ΚΣΕ Αμαλιάδας 4898-2
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014- ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2014

2. Α. Συνοπτική παρουσίαση της δραστηριότητας
Η συγκεκριμένη διδακτική παρέμβαση αφορά τα πρώτα φωνολογικά στοιχεία που
αναφέρονται στις αρχικές σελίδες του βιβλίου της Γλώσσας της Ά τάξης. Οι
μαθητές από το νηπιαγωγείο αρχίζουν να συνειδητοποιούν την άμεση σχέση
μεταξύ προφορικού και γραπτού λόγου και έχουν μάθει να διαχειρίζονται στον
προφορικό τους λόγο κάποιες φωνές-συλλαβές, έχουν δηλαδή φωνολογική
επίγνωση που είναι η κατάτμηση του λόγου σε μονάδες που δεν είναι φορείς
σημασίας (συλλαβές, φωνήματα, ομοιοκαταληξίες). Στην Α΄ δημοτικού
γίνεται μία περισσότερο ενσυνείδητη χρήση των συλλαβών αυτών, καθώς
μαθαίνουν να χειρίζονται τις φωνημικές μονάδες του λόγου. Για τις ανάγκες
της διδακτικής παρέμβασης θα χρησιμοποιηθούν το πρόγραμμα παρουσιάσεων
Ms PowerPoint, που κάνει περισσότερο ελκυστική τη διδασκαλία για τους
μαθητές, καθώς αποδίδεται το περιεχόμενο της ενότητας με σκίτσα που
διατηρούν το ενδιαφέρον τους αμείωτο, το πρόγραμμα αισθητικής έκφρασης
και ανάπτυξης της δημιουργικότητας Tux Paint, κάποια προγράμματα με
διαδραστικές ασκήσεις, ενώ για επέκταση και ανατροφοδότηση, οι μαθητές θα
απαντήσουν σε κάποια φύλλα εργασίας που είναι επεξεργάσιμα αρχεία word.
Α.1 Τίτλος της δραστηριότητας
Πού είναι ο Άρης;, Α’ Δημοτικού
Α.2 Δημιουργός της διδακτικής δραστηριότητας
Χρυσανθακοπούλου Ελένη
Α.3 Εμπλεκόμενες Γνωστικές περιοχές
Κατά την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου θα αξιοποιηθεί κατά κύριο λόγο η
γνωστική περιοχή του μαθήματος της Γλώσσας και ειδικότερα αυτή του προφορικού
λόγου, αφού θα ασχοληθούμε με τα πρώτα φωνολογικά σύνολα της Γλώσσας μας,
χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δε θα συνδυαστεί με τη γνωστική περιοχή του
μαθήματος της Αισθητικής Αγωγής.
Α.4 Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών
Για την υλοποίηση της συγκεκριμένης διδακτικής παρέμβασης δεν απαιτούνται οι
μαθητές να έχουν πρότερες γνώσεις, καθώς διανύουν τις πρώτες τους μέρες στο
σχολείο. Είναι σημαντικό όμως να διαθέτουν φωνολογική επίγνωση των φωνολογικών
στοιχείων της Γλώσσας από το νηπιαγωγείο, γεγονός που θα μας βοηθήσει στην
2

3. κατάκτηση του μηχανισμού της πρώτης ανάγνωσης. Επιπλέον θα ήταν πολύ βοηθητικό,
αν οι μαθητές έχουν μάθει να αξιοποιούν τις δυνατότητες που προσφέρουν τα
σύγχρονα υπολογιστικά περιβάλλοντα μάθησης. Ασχολούνται δηλαδή με λογισμικά που
τους προσφέρουν ευχαρίστηση, δημιουργία, αλλά και μάθηση.
Α.5 Εκτιμώμενη διάρκεια
Για την υλοποίηση της συγκεκριμένης διδακτικής παρέμβασης απαιτούνται 2 διδακτικές
ώρες, στα πλαίσια του μαθήματος της Γλώσσας.
Α.6 Συσχετισμός με το Αναλυτικό Πρόγραμμα
Η διδασκαλία του μαθήματος της Γλώσσας στο Δημοτικό αποσκοπεί στην ανάπτυξη της
ικανότητας των μαθητών να χειρίζονται με επάρκεια και αυτοπεποίθηση, συνειδητά,
υπεύθυνα, αποτελεσματικά και δημιουργικά το γραπτό και τον προφορικό λόγο, ώστε
να συμμετέχουν ενεργά στη σχολική και την ευρύτερη κοινωνία τους.
Σύμφωνα και με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο
Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ, 2003) οι μαθητές μέσω της ένταξης και χρήσης
κατάλληλου εκπαιδευτικού λογισμικού, ενθαρρύνονται στο χειρισμό αφηρημένων ιδεών
και εννοιών, στον πειραματισμό και τη διερεύνηση, στην ανεύρεση σχημάτων και την
αναζήτηση σχέσεων.
Α.7 Ανάλυση περιεχομένου
Β. Οι εναλλακτικές αντιλήψεις των μαθητών
Γ. Στόχοι της δραστηριότητας
1. Ως προς το γνωστικό αντικείμενο
Να έρθουν σε επαφή με τα πρώτα φωνολογικά σύνολα της γλώσσας.
Να συνειδητοποιήσουν την αποκωδικοποίηση των γραφημάτων σε συλλαβές και λέξεις
και την παραγωγή ήχων που συνθέτουν τον προφορικό μας λόγο.
Να καταλάβουν την άμεση σχέση μεταξύ προφορικού και γραπτού λόγου.
2. Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών
Γνωριμία και εξάσκηση με εκπαιδευτικά λογισμικά πολλών δυνατοτήτων.
Εκμάθηση και αναζήτηση πληροφοριών και γνώσεων μέσα από σύγχρονα περιβάλλοντα
Καλλιέργεια του πληροφοριακού αλφαβητισμού τους.
3. Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία
3

4. Κινητοποίηση της δημιουργικής σκέψης των μαθητών, της κριτικής τους ικανότητας και
της φαντασίας τους.
Να βιώσουν τη χαρά της δημιουργίας αλληλεπιδρώντας με τους συμμαθητές τους
Να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας (ακρόαση, επιχειρηματολογία, διάλογος), μέσα
στο πλαίσιο της ομάδας.
Να συνεργαστούν και να αλληλεπιδράσουν, προκειμένου να επιτύχουν τους
προτεινόμενους στόχους.
Δ. Διδακτικό υλικό και απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή
Δ.1 Υλικοτεχνική υποδομή
Για την υλοποίηση της συγκεκριμένης διδακτικής παρέμβασης θα χρησιμοποιηθούν:
· Ένας φορητός υπολογιστής, όπου θα υλοποιηθούν οι δραστηριότητες των
διαφόρων λογισμικών που θα χρησιμοποιηθούν.
· Τα λογισμικά που θα χρησιμοποιηθούν είναι: Το πρόγραμμα δημιουργίας
παρουσιάσεων MS PowerPoint, το λογισμικό αισθητικής έκφρασης και ανάπτυξης
της δημιουργικότητας Tux Paint για να δημιουργήσουν οι μαθητές τους δικούς
τους πίνακες ζωγραφικής, στους οποίους θα οπτικοποιήσουν τις πρώτες
λεξούλες που μάθαμε και ένα διαδικτυακό παιχνίδι, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί
ως δραστηριότητα εμπέδωσης και προέκτασης.
Δ.2 Διδακτικό υλικό
Ως υποστηρικτικό διδακτικό υλικό θα χρησιμοποιηθεί το βιβλίο της Γλώσσας Α΄ τάξης
σελ. 9-20. Τα ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ που αφορούν στο γνωστικό αντικείμενο, τα
Συμπληρωματικά προς τα ισχύοντα πιλοτικά προγράμματα σπουδών, τα ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ
που αφορούν στην Πληροφορική και τις Νέες τεχνολογίες στο Δημοτικό και τοΒιβλίο
δασκάλου Γλώσσας Α' δημοτικού
Ε. Περιγραφή της δραστηριότητας
Ε.1 Οργάνωση της Τάξης
Το συγκεκριμένο σενάριο θα υλοποιηθεί μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας, καθώς λόγω
της μικρής οργανικότητας του σχολείου δε διαθέτουμε εργαστήριο υπολογιστών. Για το
λόγο αυτό χρησιμοποιείται ένας φορητός υπολογιστής, όπου οι 4 μαθητές της Πρώτης
θα υλοποιήσουν τις διάφορες δραστηριότητες των διαφόρων λογισμικών,
λειτουργώντας ομαδοσυνεργατικά, ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν σε κάθε
δραστηριότητα.
4

5. Ε.2 Διδακτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές
Σε όλη τη διάρκεια της διδακτικής παρέμβασης, θα ακολουθηθεί το μοντέλο της
ερευνητικής- ανακαλυπτικής μάθησης, όπου ο/η εκπαιδευτικός παροτρύνει/ ωθεί τους
μαθητές να εργαστούν μόνοι τους ανακαλύπτοντας και οικοδομώντας τη νέα γνώση.
Δεν προσφέρει τη γνώση έτοιμη, αλλά προσπαθεί να εισάγει τους μαθητές σε
περιβάλλοντα πειραματισμού, όπου μόνοι τους θα εργαστούν και θα «χτίσουν» τη νέα
γνώση, βγάζοντας τα δικά τους συμπεράσματα που θα τους οδηγήσουν στην
αναζήτηση νέων σχέσεων. Ωστόσο λόγω της μικρής ηλικίας των μαθητών, κρίνεται
σκόπιμο κατά το στάδιο της αφόρμησης να ακολουθηθεί το παραδοσιακό-
δασκαλοκεντρικό μοντέλο, προκειμένου οι μαθητές να ενημερωθούν για τον τρόπο με
τον οποίο θα εργαστούν στα πλαίσια της ομάδας και ποιες αρμοδιότητες θα αναλάβει ο
καθένας.
1. Θεωρητική προσέγγιση
2. Μεθοδολογική προσέγγιση
3. Διδακτική προσέγγιση με ΤΠΕ
Ε. 3 Περιγραφή δραστηριότητας
1.Δραστηριότητα/ες ψυχολογικής και γνωστικής προετοιμασίας: αποτίμηση
υπάρχουσας γνώσης και ανίχνευση αναπαραστάσεων και γνωστικών δυσκολιών.
2. Δραστηριότητα/ες διδασκαλίας του γνωστικού αντικειμένου
Αρχικά παίζουμε με καρτούλες για να συμμετέχουν στη διδακτική πράξη όλες οι
αισθήσεις μας. Έχει βέβαια προηγηθεί μία πρώτη επαφή και γνωριμία με τα πρώτα
γραμματάκια και τις φωνούλες (τα εντοπίζουμε σε λέξεις, τα κυκλώνουμε, τα
φωνάζουμε). Στη συνέχεια αισθητοποιούμε τα γράμματα με διάφορους τρόπους
(κάνοντας κινήσεις και διαγράφοντάς τα στον αέρα, με πλαστελίνη, με διάφορα
αντικείμενα ή με το σώμα μας, Πίνακας 1). Αργότερα, παρακολουθούμε μία
παρουσίαση στο λογισμικό παρουσιάσεων Ms PowerPoint και συμμετέχουμε στις
δραστηριότητες που αναφέρονται (Εικ 1,2). Το λογισμικό παρουσιάσεων Ms Power
Point, δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να δημιουργήσει εντυπωσιακά έγγραφα,
διαφάνειες και παρουσιάσεις που συνδυάζουν κείμενο, εικόνα και ήχο. Το αποτέλεσμα
είναι να γίνεται περισσότερη ευχάριστη και δημιουργική η προσέγγιση της γνώσης από
το μαθητή.
5

6. Πίνακας 1, Παραδείγματα αισθητοποίησης των γραμμάτων- Δραστηριότητες
σύνθεσης των πρώτων λέξεων
Εικόνες 1, 2, Οι δραστηριότητες που εμπεριέχονται στο
Πρόγραμμα Δημιουργίας Παρουσιάσεων Ms PowerPoint
3. Δραστηριότητα/ες εμπέδωσης του γνωστικού αντικειμένου
Οι δραστηριότητες εμπέδωσης του γνωστικού αντικειμένου αποτελούνται από εργασίες
σε αλληλεπιδραστικά περιβάλλοντα μάθησης, όπου οι μαθητές μέσω παιγνιωδών
δραστηριοτήτων μαθαίνουν και επεκτείνουν τις γνώσεις τους. Αυτή θα είναι και η
δραστηριότητα εμπέδωσης, όπου οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν σε μία σειρά
από ερωτήσεις μέσω βίντεο παιγνιώδους χαρακτήρα που κάνει τη μάθηση παιχνίδι.
Σκοπός μας είναι οι μαθητές σε αυτή την τόσο μικρή ηλικία να μην καταπιεστούν, αλλά
να διασκεδάσουν μαθαίνοντας με τους συμμαθητές τους. Στη συνέχεια, επεκτείνουμε
περισσότερο με διάφορα φύλλα εργασίας, όπου ελέγχουμε τις γνώσεις που
αποκομίσαμε.
6

7. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
Παράλληλα στο πρόγραμμα αισθητικής έκφρασης και ανάπτυξης της δημιουργικότητας
TuxPaint, οι μαθητές δημιουργούν ελεύθερα το δικό τους πίνακα ζωγραφίζοντας σκίτσα
που εμπεριέχουν τα γραμματάκια και τις φωνούλες που μάθαμε. Το TuxPaint είναι ένα
πρόγραμμα ζωγραφικής, το οποίο είναι ιδιαίτερα προσιτό και ευχάριστο σε παιδιά
τέτοιας ηλικίας λόγω του εύχρηστου περιβάλλοντος διεπαφής και των δυνατοτήτων
που διαθέτει. Οι μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν εύκολα το δικό τους πίνακα
ζωγραφικής με δυνατότητα επιλογής σκίτσων και γραφικών. Παράλληλα μπορούν να
γράψουν το δικό τους κείμενο επιλέγοντας διάφορες γραμματοσειρές και χρωματικούς
συνδυασμούς.
Πίνακας 2, Εικόνες από την εργασία των μαθητών στο πρόγραμμα αισθητικής
έκφρασης και ανάπτυξης της δημιουργικότητας Tux Paint.
7

8. Εικ. 3
Εικ. 4
8

9. Εικ. 5
Εικόνες 3,4,5, Εικόνες από την επιφάνεια διεπαφής του διαδικτυακού
παιχνιδιού
4. Δραστηριότητα/ες αξιολόγησης του γνωστικού αντικειμένου
5. Μεταγνωστική/ες δραστηριότητα/ες
Ε. 4 Φύλλα εργασίας
Στ. Αξιολόγηση
Στ. 1 Αξιολόγηση των μαθητών
Στ. 2 Αξιολόγηση δραστηριότητας
Ζ. Πρόσθετες πληροφορίες
Η. Βιβλιογραφία – Δικτυογραφία
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών
(ΔΕΠΠΣ) & Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ)
Γλώσσα Α' Δημοτικού Βιβλίο μαθητή
Γλώσσα Α' Δημοτικού Βιβλίο δασκάλου
ITYΕ ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ. (2013), Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των
εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης (Τεύχος 1: Γενικό Μέρος, Τρίτη
έκδοση). Πάτρα: ΙΤΥΕ
9

10. ΕΑΙΤΥ. (2010), Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα
Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης (Τεύχος 2: Κλάδοι ΠΕ 70, Δεύτερη έκδοση). Πάτρα:
ΕΑΙΤΥ
Διαδραστικές ασκήσεις και δραστηριότητες
10