2. Oι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν
ότι η ζωή συνεχίζεται μετά το
θάνατο και πως το σώμα πρέπει
να αναπαύεται για να βρίσκει
ηρεμία και η ψυχή.
Θεωρούσαν ιερούς τους
νεκρούς και γι’αυτό τους
τιμούσαν με μεγαλοπρεπείς
τελετές.
Ατιμωτικό ήταν να μείνει άταφο
το σώμα, γι’ αυτό συνήθως
άταφοι έμεναν οι προδότες της
πατρίδας, οι λιποτάκτες, οι
ιερόσυλοι και οι αυτόχειρες.
3. Η ταφή και η καύση αποτελούσαν διαδικασίες με
συγκεκριμένο τελετουργικό για να βρει «ανάπαυση» το
σώμα και να οδηγηθεί η ψυχή στον κόσμο των αθανάτων.
Ενώ στα μυκηναϊκά χρόνια (17ος -12ος αι. π.Χ.) το κυρίαρχο
έθιμο ταφής ήταν ο ενταφιασμός του νεκρού, στην ομηρική
εποχή οι ενήλικοι άνδρες και κάποιες φορές οι γυναίκες,
καίγονται σε πυρά.
Τα υπολείμματα της καύσης τοποθετούνταν σε τεφροδόχα
αγγεία τα οποία και θάβονταν.
5. Καθοριστικό ρόλο για τη προετοιμασία της τελετής και του νεκρού
έπαιζαν οι γυναίκες οι οποίες περιποιούνταν το νεκρό σώμα.
Φρόντιζαν να κλείσουν τις πληγές, αν υπήρχαν και κάθε είδους
τραύμα.
Το έπλεναν, το άλειφαν με λάδι και το έντυναν με καθαρά ρούχα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, με διάφορα τεχνάσματα σταματούσαν
την αποσύνθεση.
6. • Η πρόθεση ήταν ουσιαστικά το προσκύνημα, δηλαδή η έκθεση
του νεκρού μέσα στο σπίτι του που διαρκούσε μια μέρα.
• Το νεκρό σώμα τοποθετούνταν πάνω σε μία κλίνη με τα πόδια
προς την πόρτα του σπιτιού,έχοντας όλο το σώμα καλυμμένο με
ένα λευκό σάβανο εκτός από το κεφάλι.
• Όταν ήταν απαραίτητο, η κάτω σιαγόνα του νεκρού δένονταν με
ταινίες από δέρμα ή ύφασμα ώστε το στόμα να παραμένει
κλειστό.
7. Οι επισκέπτες άντρες ως ένδειξη σεβασμού προς το
νεκρό σήκωναν το χέρι τους σε ένα χαιρετισμό και
πρόσφεραν δώρα.
Οι γυναίκες έκοβαν τα μαλλιά τους και τα πρόσφεραν
στον νεκρό, έριχναν στάχτη στο πρόσωπό τους και
φορούσαν σκουρόχρωμα ρούχα.
8. Η εκφορά, δηλαδή η μεταφορά του νεκρού από τον χώρο της
πρόθεσης στο χώρο της ταφής, γινόταν την τρίτη ημέρα του
θανάτου.
Τις περισσότερες φορές το σώμα το κουβαλούσαν στα χέρια,
και σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μεταφέρονταν πάνω σε άμαξα
που την έσερναν μουλάρια.
Η διαδρομή προς το νεκροταφείο έπρεπε να ακολουθεί
δευτερεύουσες οδούς, να είναι ήσυχη και να βγαίνει έξω από
την πόλη πριν την ανατολή του ήλιου.
9. Ο θρήνος αποτελούσε βασικό στοιχείο του τελετουργικού της
ταφής.
Οι γυναίκες έσκυβαν πάνω από το νεκρό σώμα, αγκάλιαζαν
το κεφάλι του νεκρού, τραβούσαν τα μαλλιά τους και έλεγε
η καθεμιά τον δικό της θρήνο με αυτοσχέδιο και προσωπικό
χαρακτήρα.
Υπήρχαν και επαγγελματίες θρηνωδοί που έψαλλαν
θρηνητικά τραγούδια με τη συνοδεία αυλού.
10. Στην περίπτωση της
καύσης, μετά την πρόθεση
και τον θρήνο του νεκρού,
συγκεντρώνονταν ξύλα για
την φωτιά.
Ο νεκρός παραδίνονταν
στην πυρά είτε πριν την
ανατολή του ήλιου είτε
μετά τη δύση.
Το σώμα ήταν καλυμμένο
από λίπος ζώων που είχαν
θυσιαστεί προς τιμήν του.
Το λίπος βοηθούσε στη
γρήγορη και
ολοκληρωτική καύση.
11. Μαζί με το νεκρό σώμα
έκαιγαν τις προσφορές για
τον νεκρό και κάποια ζώα.
Μετά την καύση έσβηναν τη
φωτιά με κρασί και
περισυνέλεγαν τα οστά.
Τα οστά τα τύλιγαν με λίπος
και ένα λεπτό ύφασμα και τα
τοποθετούσαν σε μια υδρία.
Στη συνέχεια έθαβαν την
υδρία και έφτιαχναν έναν
νεκρικό τύμβο.
12. • Κατά τον ενταφιασμό, δίπλα στο σώμα τοποθετούσαν τα
κτερίσματα, δηλαδή διάφορα αντικείμενα που σχετίζονταν με τον
νεκρό, όπως όπλα, καθρέφτες ή παιχνίδια.
• Μετά το σκέπασμα του τάφου ακολουθούσαν χοές για τον νεκρό
και τους θεούς του Κάτω Κόσμου και εκφέρονταν κάποια λόγια ή
κάποιου είδους προσευχή.
• Ο ενταφιασμός έληγε με το περίδειπνο, δηλαδή ένα τραπέζι στο
σπίτι του νεκρού ή κάποιου συγγενή του.
• Τις επόμενες ημέρες ακολουθούσαν οι προσφορές στον τάφο.