1. UNIVERSITETI I PRISHTINËSUNIVERSITETI I PRISHTINËS
FAKULTETI I EDUKIMITFAKULTETI I EDUKIMIT
QENDRA PRIZRENQENDRA PRIZREN
Projekt prezantimi i Punimit te Diplomes
LËNDA: Bazat e shkencave natyrore me metodologji
Tema : Toka sistemi diellore dhe gjithesia
Mentori: Studenti:
Prof.Dr.Zahadin Shemsedini Besim Elezkrutaj
Prizren:
Qershor, 2009
2. Gjithesia :Gjithesia :
Hapesira pa kufi rreth nesh paraqetHapesira pa kufi rreth nesh paraqet
gjithesine,ne kete hapsire gjenden : yjet ,gjithesine,ne kete hapsire gjenden : yjet ,
mjegullnajat dhe bashkesite e tyre qemjegullnajat dhe bashkesite e tyre qe
quhen GALEKTIKA shih fig. 1quhen GALEKTIKA shih fig. 1
3. Sistemi diellore: eshte nje
sistem i organizuar planetesh te
cilet sillen rreth
diellit,njekohesisht eshte nje
sistem planetar dhe yjor.
4. Yjet : jane trupa qiellor qe kane
driten dhe nxehtesine e vet,ylli me i
afert i tokes eshte Dielli.
Yjet kur shikohen nga toka u ngjajne
objekteve gjallesave etj.
Ariu i madhe
Orioni
5. Kometat : Jane yje me bisht te
ndritshem,kane pamje te nje
berthame,
Meteoret : jane trupa me madhesi te
ndryshme me origjine nga Kozmosi
6. Planetet jane trupa qiellore te erret dhe
te ftohte ku rreth diellit levizin 9
planet.
7. Ndarja e Planeteve:
Planetet ndahen ne Te brendshem dhe te jashtem
Te brendshmit jane :Merkuri,Venera,Toka,Marsi
quhen te brendshem sepse jane afer diellit,kane numer te
vogel satelitesh dhe revolucion me te shkurt.
Te jashtmit jane : Jupiteri,Saturni,Urani,Neptuni dhe
Plutoni. Quhen te jashtem sepse jane large diellit dhe
revolucioni i tyre zgjate shume.
8. Satelitet : jane trupa qiellore teSatelitet : jane trupa qiellore te
ftohte te cilet sillen rreth Planeteveftohte te cilet sillen rreth Planeteve
qe kane forme sferikeqe kane forme sferike
Hena – eshte satelit i tokes i cili bene levizjeHena – eshte satelit i tokes i cili bene levizje
te trefisht ( rreth boshtit ,tokes dhe bashkete trefisht ( rreth boshtit ,tokes dhe bashke
me token rreth diellit ).me token rreth diellit ).
Shih fig. format e henes gjate nje muajiShih fig. format e henes gjate nje muaji
9. Ndertimi i sistemit tone dielloreNdertimi i sistemit tone diellore
Dielli eshte ylli ne qender te sistemit dielloreDielli eshte ylli ne qender te sistemit diellore
qe prodhon drite e nxehtesi ( element iqe prodhon drite e nxehtesi ( element i
domosdoshem per jeten ne toke )domosdoshem per jeten ne toke )
10. Forma e tokesForma e tokes
Toka perafersisht e ka formen e rrumbullaketToka perafersisht e ka formen e rrumbullaket
per kete tregon zhdukja e anijeve ne detin eper kete tregon zhdukja e anijeve ne detin e
hapur.hapur.
Toka eshte e deformuar ashtu qe ne dy polet eToka eshte e deformuar ashtu qe ne dy polet e
saje eshte e shtypur dhe ka forme Elipsoide.saje eshte e shtypur dhe ka forme Elipsoide.
Rrafshi qe pret token sipas paraleleve pret njeRrafshi qe pret token sipas paraleleve pret nje
rreth,rrafshi qe pret sipas meridianeve pret njerreth,rrafshi qe pret sipas meridianeve pret nje
elips .elips .
11. Elementet e rruzullit toksorElementet e rruzullit toksor
Toka ka siperfaqe 510 milion km 2Toka ka siperfaqe 510 milion km 2
Siperfaqja ujore 360 milion km 2Siperfaqja ujore 360 milion km 2
Toke ka 150 milion km 2Toke ka 150 milion km 2
Rrethi ekuatorial eshte 40 mije kmRrethi ekuatorial eshte 40 mije km
Rrezja e ekuatorit 6378 km 2Rrezja e ekuatorit 6378 km 2
Rrezja polare 6357 km 2Rrezja polare 6357 km 2
12. Levizjet e tokes dhe rrjedhojat eLevizjet e tokes dhe rrjedhojat e
tyretyre
Toka rrotullohet rreth boshtit te veteToka rrotullohet rreth boshtit te vete
dhe sjelle ndryshimn e dites dhe natesdhe sjelle ndryshimn e dites dhe nates
( ky rrotullim quhet rotacion )( ky rrotullim quhet rotacion )
13. Rrotullimi rreth diellit quhetRrotullimi rreth diellit quhet
revolucion dhe si pasoje kemirevolucion dhe si pasoje kemi
nderrimin e stineve te vitit.nderrimin e stineve te vitit.
14. Perberja e brendshme dhe ePerberja e brendshme dhe e
jashtme e tokesjashtme e tokes
KorjaKorja
ManteliManteli
BerthamaBerthama
LitosferaLitosfera
AtmosferaAtmosfera
HodrosferaHodrosfera
15. Litosfera paraqet mbeshtjellsin e jashtemLitosfera paraqet mbeshtjellsin e jashtem
te ngurte me trashesi 70 km.te ngurte me trashesi 70 km.
Atmosfera eshte nje shtrese gazesh qeAtmosfera eshte nje shtrese gazesh qe
mbulon nje trup qiellore.mbulon nje trup qiellore.
Hidrosfera eshte shtresa e ujit qeHidrosfera eshte shtresa e ujit qe
mbeshtjelle token.mbeshtjelle token.
AtmosferaAtmosfera HidrosferaHidrosfera
16. Biosfera (greq.Bios-jete-lemsh)
Eshte njeri nga mbeshtjellesit siperfaqesor te
planetit tone,qe bashke me atmosferen,litosferen
dhe hidrosferen e sajojne mbeshtjellesin gjeografik
te tokes.
17. Me respekt : Besim ElezkurtajMe respekt : Besim Elezkurtaj
Qershor 2009Qershor 2009