1.
Tema :
 Duhani
 Alkoli
 Drogat e Paligjshme
Objektivat :
Te tregojë dëmet e duhanit , alkolit ,drogave te
paligjshme ne shendetin e njeriut
Te tregohet si punojne bashkëmoshatarët ,
familjaret në ndihmë te përdoruesve të tyre
Punoi : Arbër Matoshi

2.
Demet e duhanit ne shendetin e njeriut
MOTIVIMI PËR DUHAN Pirja e duhanit nuk është
vetëm një shprehi (ves) e thjeshtë,por paraqet një
kompleks të tërë shprehish dhe situatash shoqërore të
duhanxhiut në jetën e përditshme. Ja vetëm disa nga
arsyet më të rëndësishme të pirjes së duhanit: për
shkak të nervozizmit, për shkak të relaksimit, për shkak
të vetmisë, për shkak të mosaktivitetit, për shkak të
dietës, për shkak të shoqërisë, për fitimin e
vetëbesimit, për rritjen e kënaqësisë, për zbutjen e
moskënaqësisë, nga shprehia, për stimulim, si dëshirë
për identifikim, si një dëshmi e forcës dhe pozitës së
lartë në shoqëri (pirja e cigareve të shtrenjta), si një
formë e lajkatimit, mashtrimit, ikje nga problemet
personale, si mjet për pagjumësi (portierët, rojat, etj.).
Duhani, një ves me pasoja për jetën Çdo 10 sekonda
shuhet një jetë nga pasojat e konsumit të cigareve. Në
fillim të viteve 90 kanë vdekur 3 milionë njerëz në vit
dhe mendohet që në vitin 2020 deri 2030 do të vdesin
10 milionë njerëz nga demet e duhanit. Lista e
sëmundjeve që vijnë si pasojë e konsumit të duhanit
është shumë e gjatë, duke filluar nga sëmundjet e
traktit të frymëmarrjes (kanceri i bronkeve, kancer në
fyt, laringjit kronik), të sistemit kardio - vaskular
(infarktit në zemër, pika në tru, arteriosklerozë), atyre
të sistemit të organeve të tretjes (kancer në buzë, gojë, ezofag, lukth, zorrë
dymbëdhjetëgishtore dhe pankreas), duke vazhduar tek ato të traktit urogjenital (kanceri
i fëshikzës së urinës dhe kanceri i mitrës),
Tymi i cigareve përmban mbi 40 substanca
kancerogjene dhe për këtë arsye është e vështirë të
caktohet se cila prej tyre është më e rrezikshme. Tymi
i cigareve, një përzierje prej gazrave dhe avullit, gjatë
djegies përkrah nikotinës çliron edhe materie
organike, monoksidin e karboni, okside të azotit,
materie kancerogjene, metale të rënda (krom, arsen,
kadmium, vanadium). Ç'ka duhet te dini për
nikotinën? Nikotina është perbers më i njohur toksik i
cigares. Nikotina, është alkaloid helmues me erë të
keqe, që gjendet në gjethet dhe në rrënjët e duhanit
dhe që vepron si ngacmues mbi sistemin nervor.
Nikotina ndikon në tru në sasi të vogla si nxitëse dhe
gjallëruese, në sasi të mëdha ngurron dhe bllokon
dhe në sasi shumë të larta ka pasoja për jetën. Një

3.
cigare përmban 6 deri më 15 miligram nikotinë. Sasia vdekjeprurëse gjatë thithjes është
1 mg për 1 kg peshë trupore, kjo sasi gjendet në 3 deri në 5 cigare. Vetëm nikotina
është përgjegjëse për varësinë nga duhani. Përbërësit e tymit të duhanit
PASOJAT E DUHANIT PËR SHËNDETIN
Pirja e duhanit është shkaktar kryesor dhe i
veçantë i sëmundjeve dhe i vdekjeve të
parakohshme. Duhanxhinjtë vdesin 5-8 vjet
më herët se ata që nuk pinë duhan dhe janë të
rrezikuar dy herë më shumë nga sëmundjet
fatale të zemrës, dhjetë herë më shumë nga
tumori në mushkëri, gojë, fyt, kapërcell,
pankreas, veshkë, fshikë urinare, mitër, dy deri
tri herë më shumë nga ulçeri. Fëmijët e
prindërve që pinë duhan lindin me peshë të
vogël, shpesh me infeksione të mushkërive,
më shumë infeksione kronike të veshit dhe me
shumë mundësi për t'u bërë duhanxhinj më
vonë. Gjithashtu veprimet e dëmshme të tymit
të duhanit vërehen në gjëndrat endokrine dhe sistemin nervor që janë rregullatorë të
jetës sonë. Shkakton dëmtim të funksionimit të organeve reproduktive. Me kalimin e
kohës, nën ndikimin e toksikimit me duhan ngushtohen enët e gjakut të organeve vitale
me pasoja fatale. Lindjet e parakohshme, abortimet dhe vdekshmëria e foshnjave pas
lindjes janë 2-3 herë më të mëdha tek shtatzënat që pinë duhan. Praktikisht, të gjitha
toksine e tymit të duhanit depërtojnë në qumësht nëpër gjëndrat qumështore. Qumështi
i helmuar arrin në lukthin e foshnjës dhe shpërndahet në tërë organizmin, kurse
materiet e tij toksike veprojnë në dobësimin e mekanizmave mbrojtës të foshnjës. Në
gjakun e foshnjës janë gjetur një varg toksinesh të duhanit, që veprojnë në strukturat e
trurit të madh.
Pirja pasive e duhanit Joduhanxhiu i cili qëndron në afërsi
të duhanxhiut thith deri 80% të të gjitha materieve të tymit.
Ky tym vetëm për 5 sekonda pasi të futet në organizmin e
joduhanxhiut kryen veprimet e veta toksike. Hulumtimet
kanë treguar se në ambientin e ndotur me tym cigareje tek
joduhanxhitë manifestohet me lodhje, marramendje,
zvogëlim të aftësive të kujtesës, rritjen e tensionit të gjakut
dhe rritjen e sedimentacionit të eritrocitve.
. Parapengimi i pirjes se duhanit Ndryshimi i sjelljeve të
duhaxhinjeve dhe mbështetje që duhet dhënë
joduhaxhinve. Ndryshimi i pikëpamjeve ndaj pirjes së duhanit, duke rrënjosur bindjen
ndaj pirjes së duhanit si shprehi e dëmshme dhe e rrezikshme e jo si për një shprehi të
domosdoshme. Ndryshimi përbërjes së duhanit. Të ndryshuarit e mendimit për mos
pirjen e duhanit si norme e detyruar e sjelljes në shoqëri. Për të qenë efikase lufta
kundër pirjes së duhanit duhet që të inkuadrohet tërë shoqëria në këtë aktivitet të madh.
Duhet që të luftohet nëpër shkolla ku ende pirja e duhanit nuk është bërë shprehi

4.
shkatërruese. Dhe së fundi vetëm dëshira dhe vullneti i fortë mund ta fitojnë luftën
kundër duhanit.
Duhani eshte shkaktar edhe i:
Halitosis: gjeresisht era e keqe ndikon
negativisht ne gjendjen psikologjike te cdo
individi. Duhani shkakton tharjen e
hapsires gojore ose kserostomise e cila ka
lidhshmeri edhe me paradontozen ku
paraqitja e xhepave ne hapesirat
interdentale eshte vend adekuat i mbetjeve
ushqimore me cka fermentimi i ushqimit
sjell gjere en eren e pakendeshme.
Karcinomi oral: i shkaktuar nga kemikalet
dhe mbetjet toksike qe mpermban duhani,
shkaktojne ndryshime ne mukozen orale,
duke bere ndryshime ne indet e buta.
Studimet tregojne se duhanpiresit jane 6
here me shume ne rrezik te zhvillimit te
kancerit oral se sa ata qe nuk e
konsumojne. Keqperdorim i alkoolit se
bashku me pirjen e duhanit e rrisin rrezikun
e zhvillimit te kancerit te gojes.
Paradontoza: eshte semundje e mishrave te dhembeve qe si faktore kryesort ndikon ai
gjenetik por edhe duhani me perqindje te larte e shkakton ate duke demtuar mishrat e
dhembeve, gjeresisht terheqjen e mishrave dhe gjakosjen e tyre.
Pirja e duhanit krijon njolla te zeza ose ngjyre kafe ne siperfaqen e dhembeve. Njollat
zakonisht depozitojne ne zonen e qafes se dhembeve. ashpersia e njolles gjithashtu
varet nga sasia e pranishme e gurezve ne dhembe. njollat e duhanit ne nje proteze jane
me te veshtira per tu pastruar, ato ngjiten ne materialin plastik te protezes dhe eshte
rende per tu pastruar.
10 dëmet që shkakton duhani në shtatzënisë
I paraqitur si një problem global, konsumimi i
duhanit dhe sëmundjet e shkaktuara nga ai zënë
vend ndër problemet më serioze të shëndetit në
botë. 50-70% e femrave të cilat konsumojnë
duhanin vazhdojnë ta konsumojnë atë edhe gjatë
shtatzënisë.
1. Shkakton lindje të parakohshme: Një shtatzëni
normale zgjat 38-40 javë. Bëhet shkak për një lindje
shumë para javës së 38-të.
2. Dëmtimi parakohe i membranës: është dëmtimi ose
derdhja parakohe e ujërave dhe kjo bëhet shkak për

5.
lindjen e një fëmije të pazhvilluar.
3. Një zhvillim i vonuar i intrauterit: Cigarja jo vetëm që
pakëson oksigjenin dhe substancat ushqyese që
shkojnë tek fëmija nëpërmjet gjakut por është dhe
shkaktare e një zhvillimi të vonë të fëmijës në barkun e
nënës.
4. Intrauerin exitus: quhet vdekja e papritur e fëmijës
në barkun e nënës.
5. Preaklampsi: një shtatzani e shoqëruar me rritje të
tensionit, shfaqje të proteinave në urinë, edemë të
tepërt në trup, shikim të turbullt është treguese e një
helmimi. Paraqitet rrezik jete si për nënën ashtu dhe për fëmijën.
6. Hipertension: është ngritja e tensionit nën efektin e nikotinës e cila ngushton enët e
gjakut. Për këtë arsye edhe të ushqyerit e fëmijës do të
ndikohet negativisht.
7. Dekolman plasenta: Është shkëputja parakohe e
placentës. Në kushte normale placenta shkëputet ose
ulet poshtë pas lindjes së fëmijës. Ndërsa Dekolman
plasenta është shkëputja e placentës kur fëmija është
në barkun e nënës , gjë që shoqërohet me hemoragji të
rrezikshme.
8. Sindroma Respiratuar distres: është problemi i cili
shoqërohet me vështirësi në frymëmarrje të fëmijës pas
lindjes. Problemi respirator vdekjeprurës tek fëmijët të
cilët lindin parakohe (premature) shihet më shpesh tek
shtatzënitë gjatë të cilave konsumohet duhan.
9. Pakësimi i qumështit: bëhet shkak për pakësimin e sasisë së qumështit tek lehona.
10. Ndikon në nivelin e vitaminës C të qumështit dhe në pakësimin e veçorisë së saj
ushqyese gjatë periudhës së lehonisë.
Demtimet e alkolit ne shendetin e njeriut
Burrat rrezikohen Nga semundja e Osteoporozes
Burrat mbi pesëdhjetë vjeç kanë rreziqe për të
pësuar fraktura të shkaktuara nga osteoporoza e
cila është edhe më kërcënuese se kanceri i prostatit
tek ata. Sipas disa studimeve të eksperteve
amerikane ortopedë, delikatesa e kockës
mashkullore është më e rëndomtë se sa mendohet
edhe pse është disa herë e lënë pas dore por ata
janë më të ekspozuar ndaj rrezikut për shkak të
alkoolit dhe dietave të çrregullta shpesh me mungesa proteinash të cilat gjenden shumë
tek qumështi.

6.
Alkooli në të kundërt demton mëlçinë dhe ndryshon metabolizmin e vitaminës D e
nevojshme për të ngjizur kalciumin në kockë.
Alkooli dhe demet
Pervec duhanit nje ves tjeter i demshem eshte edhe
alkooli. Edhe ky ves eshte shkaktar i nje vargu te
gjere semundjesh duke filluar qe nga aparati tretes,
melcia, pankreasi e deri ne demtime te pakthyeshme
te sistemit nervor qendror.
Ne melci alkooli i konsumuar shkakton demtime te
qelizave hapatike, demtim qe progreson ne kohe dhe
qe varet nga doza e konsumuar per dite dhe nga
vecorite fiziologjike te individit.
Keshtu eshte vertetuar se sasia e rrezikshme alkoolit
eshte ajo prej 20-40 gr. alkooli etilik alkooli qe
permban pije dehese), ndersa perdorimi 100-150 gr.
alkool ne dite, con brenda nje periudhe 10-vjecare ne ceroze.
Nga ana tjeter eshte vertetuar edhe shkencerisht se per shkak te fiziologjise femrat
demtohen shume me shpejt se meshkujt per te njejten sasi alkooli te konsumuar.
Njerezit qe pijne prej vitesh alkool, qe nuk ndjejne as gje papritur nje dite gjenden para
nje fakti te hidhur, melcia e tyre ka marre fund, eshte kthyer ne nje melci cerotike, ose
kane shqetesime te lehta qe nuk ja vene veshin, por bukur mire ata bejne puthjen e
pare me vdekjen.
Edhe pankreasi peson demtime nga alkooli. Perdorimi i zgjatur i alkoolit e demton ne
menyre kronike pankreasin deri ne ate shkalle sa ai
nuk arrin te sekretoje sasine e duhur te enzimeve
per te kryer te plote procesin e tretjes se ushqimeve.
Eshte vertetuar se konsumimi i 20-50 gr. alkool etilik
(rreth 100 ml raki) ne dite predispozon per demtime,
ndersa pirja e 100 gr alkool etilik ose mbi dopio raki
(200ml) apo 2 litra birre per nje periudhe 6-12 vjet
jep ne menyre te sigurt demtime te pankreasit.
Konsumimi per nje kohe te shkurter i nje sasie te
madhe pijesh alkoolike rrezikon per pankretit akut qe
mund te coje deri ne rrezikimin e jetes se personit ne
fjale.
Alkooli shkakton gjithashtu gjendjen e te dehurit, ne te cilen sistemin nervor qendror nuk
arrin te kontrolloje veprimet e vullnetshme, apo te pavullnetshme te personit ne fjale.
Por, demi me i madh vjen nga perdorimi afatgjate. Eshte vertetuar se per cdo 1 liter
alkool, vdesin 1.000-2.000 qeliza, te parikthyeshme te trurit.
Keshtu qe perdoruesit kronike te alkoolit, me kohe e cojne personin drejt demences
(shizofreni, marrezi), degjenerimit mendor (matufjepjes) etj. Pra, alkooli demton pa
perjashtim te gjitha organet e trurit, po ashtu si edhe duhani.

7.
Alkooliste quhen ata individ,te cilet perdorin tej mase
dhe rregullishte pijet alkoolike,qe jane te varur prej
tyre ne nje shkalle te tille,sa qe manifestojne
crregullime te theksuar mendore,fizike dhe ne
mardheniet me njerezit tjere.Resorbimi i alkoolit
praktikishte fillon ne goje,por me se tepermi ne
lukth.Shkencetaret amerikane konfirmoje se qelizat e
organizmit te njeriut,fiziologjikishte nuk jane te
pergaditura per duhan dhe alkool.
Demet e alkoolit ne organizem
Alkooli duke depertuar ne organizem nga goja,se pari
demton buzet,gjuhen dhe fytin duke shkaktuar
inflamime gjegjese te organeve te permendura.Alkooli gjithashtu zgjeron enet e gjakut
ne zgavren e barkut,te organeve te brendeshme dhe lekures.Me se tepermi demton
qelizat nervore,crregulon metabolizmin e tyre dhe si rrezultat eshte degjenerimi i tyre.
“alkooli i dhuron shoqerise anetar
margjinal,vagabonde,psikopate antisocial,ndersa
pjesemarrja e tyre ne aktivitetin kriminal eshte tejet e
impozante”
Alkoolistet ne gjendje te dehur,zbulojne gjerat
profesionale intime,sekrete ushtarake dhe
diplomatike,kane aftesi te pakufizuar,por te gjitha
ngecin vetem ne premtime.Ne fund mund te themi
se alkooli nuk krijon gjeni,perkundrazi shkaterron
gjenit.Familja e alkoolokut perngjane ne teater,ku
paraqiten vetem tragjedite.
Te pakten e provuar shkencerisht nje gjysem gote
vere ne dite ndihmon ne hollimin e gjakut.Ne fakt
dhe alkoli psh. ne birre ndihmon eh lere etj. do i lexoni vete.
Ne kohen e sotme nuk jeni te detyruar hani ushqimin qe ju detyrojne por jeni te
kushtezuar te hani ushqime qe sot nuk jane aq natyrale dhe sinqerisht kohet kane
ndryshuar, viruset dhe bakteriet jane bere me te forta etj. shikoni vete statistikat.
E di qe ne nje fare menyre apo tjetren,fe apo famileje etj, jeni te detyruar te mos
perdorni alkol por sinqerisht keto jane thene kush
e di sa vjet te shkuara. Keni kujdes per shendetin
tuaj.Njeriu nuk eshte vertet gati por si fjali te fundit
mos e super-konsumoni alkolin.
Kush pi pije alkolike?
Sipas një sondazhi, burrat pinë mesatarisht 8
kanoçe birre në ditë, ndërsa grate 2 ½ kanoce
birre në ditë . Kur u pyetën rreth konsumit të
alkolit në javën e fundit, 40% e burrave të, thanë
se kanë pire 4 unite në një ditë dhe 23% e

8.
burrave thanë se kanë pirë 8 unite ne ditë . 23% e grave thanë se kanë pirë 3 unite
në një ditë dhe 9% e grave thanë se kanë pirë më thumë se 6 unite në ditë . 26%
e burrave dhe 41% e grave nuk kishin pirë alkol.
Efektet pozitive
Alkoli mund të ketë efekte positive mbi shendet. Friedman dhe Kimball gjetën se
personat që pinë alkol në moderacion kanë vdekshmëri dhe sëmundshmëri më të
ulur se ata që nuk pinë fare dhe ata që pinë me shumicë . Mendohet se alkoli
redukton sëmundjet koronare të zemrës sepse 1) redukton prodhimin e
katekolaminave në kohë stresi, 2) mbron vazat e gjakut nga kolesteroli, 3) redukton
tensionin e gjakut, 4)mund të merret pa recetë , 5) është strategji afatshkurtër
përballimi.
Në përpjekje për të kuptuar pse njerëzit pijnë duhan dhe alkol kerkuesit e psikologjisë
së shëndetit përqëndrohen në modelet sociale të koshiencës. Megjithatë ka literaturë
rreth adictionit që aplikohet për personat që pinë duhan dhe alkol.
Demtimet e drogave te paligjshme ne shendetin e njeriut
Pse fillojnë njerëzit të përdorin drogën?
Një pjesë e madhe, për të mos thënë shumica e përdorimit të drogës,motivohet (të
paktën në fillim) ngakërkimi i kënaqësisë.Motivuesit kyç dhe faktorët kushtëzues
Harresa (lehtësim i stresit / dhimbjes)
Funksional (i qëllimshëm)
Zbavitja (kënaqësi)
Çrregullimet mendore
Disavantazhet sociale / arsimore
Përdorimi i drogës fillon gjithashtu nëpërmjet:
Përdorimit eksperimental
Presionit të moshatarëve
Pas një përdorimi të përsëritur të drogës,”vendimi” për të përdorur drogën nuk
është më i vullnetshëm, sepse DROGA TË NDRYSHON TRURIN!
Çfarë do të thotë varësi psikologjike ndaj drogës?
Varësia psikologjike ndaj drogës është një sëmundje komplekse që karakterizohet nga
një dëshirë, nga kërkimi për të gjetur dhe për të përdorur drogën në mënyrë të
papërmbajtshme dhe shpesh të pakontrollueshme, e cila është shumë e fortë edhe kur
ndodhesh para pasojave negative shumë të rënda për jetën.

9.
Karakteristikat e varësisë nga droga
Sjellje e detyruar
Sjellja është nxitëse (ndjesi e këndshme ose e kënaqshme
Humbje e kontrollit në rast kufizimi të dozës
Dëshira psikologjike
Dëshira psikologjike është një dëshirë ose nevojë e fortë për të përdorur drogë. Këto
dëshira janë më të dukshme gjatë tërheqjes.
Toleranca
Toleranca është gjendja në të cilën një person nuk reagon më ndaj drogës si më parë
dhe kërkohet një dozë më e madhe për të arritur të njëjtin efekt.
Tërheqja
Simptomat e mëposhtme mund të shfaqen kur përdorimi i drogës pakësohet ose
ndërpritet:
Të dridhura,
ethe Ngërç
Probleme emocionale
Humbje e vëmendjes dhe e aftësisë njohëse
Halucinacione
Konvulsione
Vdekje
Kategoritë e trajtimit. Përbërësit e trajtimit kërkimor përfshijnë:
Detoksikimin
Trajtimin farmakologjik
Trajtimin rezidencial
Trajtimin ambulatory
Tipet e drogave
Kanabis
Kokaina
Ekstazia
Heroina
Haluçinogjenët: LSD
Metamfetamina
Morfina
Nikotina
Kafeina

10.
Kanabis
]Çfarë është ?
Kanabisi është një lëndë si duhani, me ngjyrë mes
të gjelbrës dhe kafesë, e cila përbëhet nga lulet dhe
gjethet e sipërme të thara të bimës së kërpit.
Rrëshira e kanabisit apo, siç quhet ndryshe,
hashashi, është mbetja e tharë e një lënde që nxirret
nga pjesa e sipërme e lulëzuar e bimës së kërpit, e
cila kthehet në pluhur ose presohet në forma. Vaji i
kanabisit ose, siç quhet ndryshe, vaji i hashashit,
është një lëng i cili nxirret ose nga bima e tharë ose
nga rrëshira.
]Si merret ?
Zakonisht, të gjitha format e kanabisit merren përmes tymosjes, si duhani. Rrëshira dhe
vaji i kanabisit mund edhe të hahen ose të pihen në formën e çajit.
]Çfarë ndikimi ka te përdoruesi ?
Kanabisi i jep përdoruesit një ndjesi relaksimi dhe
kënaqësie dhe ndonjëherë I vendos në një gjendje
euforie. Përdoruesi mund të provojë edhe një ndjesi më
të forte të shqisave të shikimit, nuhatjes, shijes dhe
dëgjimit.
]Cilat janë rreziqet që lidhen me përdorimin e
kanabisit ?
Në periudhën afatshkurtër, përdoruesit i rritet oreksi dhe
pulsi. Përdoruesi ka probleme edhe me kryerjen e akteve fizike dhe intelektuale, si për
shembull e ka të vështirë të ngasë makinën apo të mendojë në mënyrë logjike. Nëse
merret në doza të mëdha, kanabisi mund të mprehë perceptimin e tingujve dhe të
ngjyrave nga ana e përdoruesit, ndërkohë që ia bën të ngadaltë dhe të paqartë të
menduarit. Nëse doza është shumë e madhe, efekti i
kanabisit është i ngjashëm me efektin e drogave
haluçinogjene dhe mund të shkaktojë ankth, panik
dhe, madje, episode psikopatike. Përdoruesit e rregullt
të kanabisit përballen me rrezikun e zhvillimit të një
varësie psikologjike deri në atë masë sa të humbasin
interes në të gjitha aktivitetet e tjera si puna apo
marrëdhëniet me njerëzit. Studimet e fundit
në Mbretërinë e Bashkuar kanë treguar se ekziston një
lidhje midis përdorimit të kanabisit dhe rritjes së
skizofrenisë.

11.
]Rreziqe të tjera
Tymi i kanabisit përmban 50 për qind shumë katran se cigaret me përmbajtjen më të
lartë të katrani, gjë që i vendos përdoruesit në një rrezik më të madh të kancerit të
mushkërive dhe të sëmundjeve të tjera të sistemit të frymëmarrjes.
]Kokaina
]Çfarë është ?
Kokaina është një pluhur i bardhë ose ngjyrë qumështi, i cili vepron si stimulues i
fuqishëm. Kokaina nxirret nga gjethet e bimës së kokës.Gjatë rrugës, mund të tretet ose
të “pritet” me lëndë të tjera me qëllim që të rritet sasia.Droga “crack” është një kokainë e
cila është përpunuar më tej me amoniak ose bikarbonat natriumi (sodë buke) dhe ngjan
si flokëza ose kokrriza të vogla.
]Si merret ?
Zakonisht, kokaina thithet me hundë ose injektohet,
ndërsa droga “crack” tymoset si duhani.
]Çfarë ndikimi ka te përdoruesi ?
Kokaina i jep përdoruesit një ndjesi gjallërie
shpirtërore dhe e vendos në një gjendje euforie.
Gjithashtu, shpesh përdoruesi provon një rritje të
përkohshme të niveleve të gatishmërisë nervore dhe
të energjisë dhe një shtyrje në kohë të urisë dhe të
lodhjes.
]Cilat janë rreziqet që lidhen me përdorimin e kokainës ?
Efektet afatshkurtra përfshijnë humbjen e oreksit, shpejtimin e
frymëmarrjes dhe rritjen e temperaturës së trupit dhe të
rrahjeve të zemrës. Përdoruesit mund të sillen në
mënyrë shumë të çuditshme dhe të parregullt dhe,
ndonjëherë edhe në mënyrë të dhunshme. Doza të
tepërta të kokainës mund të shkaktojnë edhe
konvulsione, krizë epilepsie, hemorragji cerebrale ose
mosfunksionim të zemrës. Përdoruesit afatgjatë të
kokainës rrezikojnë të kenë një mori problemesh
shëndetësore, disa prej të cilëve varen nga mënyra
se si e marrin këtë drogë. Thithja me hundë e
kokainës dëmton shumë rëndë indet e hundës;
tymosja mund të shkaktojë probleme të aparatit të
frymëmarrjes; ndërsa injeksioni mund të shkaktojë
abscese ose sëmundje infektive. Rreziqe të tjera,
pavarësisht mënyrës si merret droga, përfshijnë
varësinë e fuqishme psikologjike, kequshqyerjen,
rënien në peshë, humbjen e orientimit, apatinë dhe një

12.
gjendje që ngjan me psikozën pananojake.
]Rreziqe të tjera
Përzierja e kokainës me alkoolin është një kokteijl i rrezikshëm dhe mund të rrisë
ndjeshëm mundësinë e vdekjes së papritur.
]Ekstaza
]Çfarë është ?
Ekstaza është një stimulues psikoaktiv, i cili
zakonisht prodhohet në laboratorë të
paligjshëm. Në të vërtetë, termi “ekstazë” ka
evoluar dhe nuk përdoret për të quajtur
vetëm një lëndë kimike por në të vërtetë një
gamë lëndësh të tilla të cilat kanë një efekt
të ngjashëm te përdoruesi. Shpesh, çfarëdo
tablete me stemë tani quhet “ekstazë”
pavarësisht përbërjes së vet kimike. Edhe
pse kjo drogë zakonisht shpërndahet në formën e një tablete, ajo mund të jetë edhe në
formë pluhuri ose kapsule. Tabletat mund të kenë
forma dhe madhësi të ndryshme.
]Si merret ?
Zakonisht gëlltitet por mund edhe të thithet me hundë
ose të injektohet.
]Çfarë ndikimi ka te përdoruesi ?
Ekstaza mund të rrisë nivelet e ndjeshmërisë të përdoruesve dhe të shkaktojë një ndjesi
afërsie me njerëzit që i rrethojnë. Kjo drogë mund ta bëjë përdoruesin më shoqërues
dhe energjik.
]Cilat janë rreziqet që lidhen me përdorimin e ekstazës ?
Në periudhën afatshkurtër, ekstaza mund të bëjë që trupi të mos i përfillë sinjalet e
problemeve siç janë dehidratimi, vilania dhe rraskapitja dhe mund të pengojë aftësinë e
trupit për të rregulluar temperaturën. Për më tepër, ekstaza mund të dëmtojë rëndë
organe të tilla si mëlçia dhe veshkat.
Ndonjëherë, mund të shkaktojë edhe
konvulsione dhe pushim të zemrës. Doza të
mëdha të ekstazës shkaktojnë një gjendje
acarimi, ankthi dhe halucinacionesh të
rënda.Përdorimi afatgjatë i ekstazës mund të
dëmtojë disa pjesë të caktuara të trurit, duke
shkaktuar kështu depresion dhe humbje të
kujtesës.

13.
]Rreziqe të tjera
Tabletat ose pilulat që shiten për ekstazë mund të përmbajnë edhe lëndë të tjera që
mund të jenë të rrezikshme dhe që mund të jenë të ndryshme për sa i takon fuqisë dhe
pasojave të tyre
]Heroina
Artikull kryesor : Heroina
Smack/H/Horse/Junk/Harry/White lady
]Çfarë është ?
Heroina ose sic quhet ne zhargonin e rruges e
kuqja është një drogë që shkakton varësi te forte
dhe që ka veti kundra dhimbjes dhe e cila
prodhohet përmes përpunimit të morfinës, një
lëndë natyrore e cila nxirret nga bima e
opiumit.Kjo është droga qe me se shumti merret
me shiringe. Heroina e pastër është një pluhur i bardhë. Heroina e rrugës është
zakonisht e bardhë në ngjyrë kafe sepse
përzihet me lëndë të papastra, çka do të thotë
që çdo dozë ndryshon nga tjetra. Shkakton
varesine fizike ndryshe nga drogat e tjera.
]Si merret ?
Zakonisht injektohet por mund edhe të thithet
me hundë ose të tymoset. ]Çfarë ndikimi ka te
përdoruesi ?
Heroina mund t’u heqë përdoruesve tensionin, ankthin dhe
depresionin. Përdoruesi ndjehet i shkëputur nga lodhja
ose dhimbja emocionale ose fizike. Në doza të mëdha,
përdoruesi mund të provojë gjendje euforie.
]Cilat janë rreziqet që lidhen me përdorimin e
heroinës ?
Pasojat afatshkurtra përfshijnë zvogëlimin e
bebes së syrit, të përzier, të vjella, përgjumje,
paaftësi për t’u përqendruar dhe apati.Heroina
shkakton varësi të madhe fizike dhe
psikologjike te përdoruesi. Përdoruesit
rrezikojnë të zhvillojnë edhe një shkallë
tolerance ndaj kësaj droge, çka do të thotë se
me kalimin e kohës u duhet të marrin doza
gjithnjë e më të mëdha për të provuar efektin që
dëshirojnë. Përdorimi afatgjatë i heroinës ka një
shumëllojshmëri pasojash të rënda për shëndetin. Mes të tjerash, mund të shkaktojë

14.
rënie të shpejtë në peshë, kequshqyerje dhe kapsllëk.Heroina mund të shkaktojë edhe
çrregullim të ciklit mujor te femrat, përgjumje dhe
apati kronike. Lënia e menjëhershme e heroinës
shkakton simptomat e tërheqjes nga ky ves, të cilat
mund të jenë të rënda dhe përfshijnë ngërç, diarre,
dridhje, panik, sekrecione të hundës, të ngjethura dhe
djersitje.
]Rreziqe të tjera
Përdoruesit rrezikojnë të marrin mbidozë të heroinës
e cila mund të shkaktojë gjendje kome dhe vdekje për
shkak të bllokimit të aparatit të frymëmarrjes.
Haluçinogjenët
]Çfarë janë ?
Haluçinogjenët, ose drogat psikopatike, janë droga të cilat ia ndryshojnë gjendjen e
ndërgjegjes përdoruesit si edhe shkaktojnë lloje të ndryshme halucinacionesh.Llojet
kryesore të halucinogjenëve janë dietilamidi i acidit dilisergjik (LSD), fenociklinida
(PCP), amfetaminat, meskalina dhe psilocibina.
]LSD
Dietilamidi i acidit dilisergjik
Acid/Hippie (PCP)
]Çfarë është ?
LSD-ja është një drogë gjysmë-sintetike e
prodhuar nga acidi lisergjik, i cili gjendet në një
kërpudhë që rritet në bimën e thekrës dhe
drithëra të tjera. LSD-ja, e cila zakonisht quhet
edhe “acidi”, është një prej drogave halucinogjene
më të fuqishme. Në rrugë zakonisht shitet në
formën e katrorëve të vegjël prej letre me flluska
me kokrra ku brenda përmbahet droga, por shitet
edhe në formën e tabletave, kapsulave si edhe në
formë të lëngshme. Është një lëndë pa ngjyrë dhe
pa erë, me një shije paksa të hidhur.
]Si merret ?
Zakonisht gëlltitet.
]Çfarë ndikimi ka te përdoruesi ?
Nëse merret LSD, ajo shkakton ndryshime të forta në mendime, humor dhe shqisa,
krahas ndjenjave të afërsisë dhe shoqërimit.Megjithatë, efektet e sakta të LSD-së
ndryshojnë në varësi të gjendjes mendore të përdoruesit dhe mjedisit ku merret kjo
drogë.

15.
]Cilat janë rreziqet që lidhen me përdorimin e LSD-
së ?
Në periudhën afatshkurtër, LSD-ja shkakton zhgënjim
dhe perceptime të shtrembëruara. Ndryshon sensi i
thellësisë dhe kohës i përdoruesit, ndërsa bëhen më të
mprehta ngjyrat, tingujt dhe prekja. Disa përdorues të
LSD-së provojnë mendime dhe ndjenja të forta dhe të
frikshme si për shembull frika se mos humbasin
kontrollin, frika nga çmenduria dhe vdekja dhe
dëshpërim. Pasojat fizike janë të vogla në krahasim me pasojat psikologjike dhe
emocionale. Në të përfshihet zmadhimi i bebes së syrit, shpeshtimi i rrahjeve të zemrës
dhe rritja e tensionit të gjakut, humbja e oreksit, pagjumësia, thatësirë në gojë dhe të
dridhura.
]Metamfetamina
]Çfarë është ?
Metamfetamina bën pjesë në atë grup drogash që quhen stimulues të llojit të
amfetaminës (ATS). Është drogë sintetike e cila zakonisht prodhohet në laboratorë të
paligjshëm.Metamfetamina është në formën e pluhurit, të tabletave ose kristaleve që
ngjajnë me copëza qelqi të thyer.
]Si merret ?
Mund të gëlltitet, të thithet me hundë, të tymoset ose të injektohet.
]Çfarë ndikimi ka te përdoruesi ?
Metamfetamina stimulon një ndjesi mirëqenieje fizike dhe mendore, si edhe një valë
euforie dhe gjendje të gëzueshme shpirtërore. Përdoruesi provon një rritje të
përkohshme të energjisë, e cila e bën përdoruesin të mendojë se mund t’i kryejë më
mira aktet fizike ose intelektuale. Përdoruesi ndjen edhe një shtyrje në kohë të urisë dhe
të lodhjes.
]Cilat janë rreziqet që lidhen me përdorimin e metamfetaminës ?
Në periudhën afatshkurtër, përdoruesit humbasin oreksin dhe fillojnë të marrin frymë më
shpejt. Mund t’u shpeshtohen rrahjet e zemrës dhe mund t’u rritet tensioni i gjakut si
edhe mund t’u rritet temperatura e trupit dhe të djersijnë. Në doza të mëdha, përdoruesit
mund të ndjehen të paqetë dhe të acaruar dhe mund të provojnë goditje paniku. Doza
të tepërta të metamfetaminës mund të shkaktojnë edhe konvulsione dhe vdekje për
shkak të mosfunksionimit të aparatit të frymëmarrjes, hemorragji cerebrale ose
mosfunksionim të zemrës.Përdorimi afatgjatë i metamfetamnës mund të shkaktojnë
kequshqyerje, rënie në peshë dhe zhvillim të varësisë psikologjike.Kur ndërpritet
përdorimi i metamfetaminës, përdoruesi fle për një kohë të gjatë dhe pastaj zakonisht
bie në depresion.

16.
]Rreziqe të tjera
Ndonjëherë, metamfetamina bëhet shkak për sjellje agresive, të dhunshme dhe shumë
të pazakontë te përdoruesit.
Puna e bashkëmoshatareve , familjareve , ne ndihme te perdoruesve te tyre .
Prindërit dhe perdorimi i drogave
Janë disa situata që duhen shmangur:
Mos iu impono fëmijëve dhe mos i ngacmo ata
Mos jep leksione – cilido e di se çdo të thotë të të japin leksion
Mos prediko – kjo nuk e ndihmon fëmijën
Mos u përpiq ti frikësosh fëmijët me ngjarje të tmerrshme. Nuk ecën –
dhe për dikë që përdor drogë, kjo gjë është e pabesueshme.
Qendra Kulturore e Fëmijëve të Tiranes e përkrahur nga UNICEF, ka filluar fushatën
kundër pirjes së duhanit me moton “Stop duhanit”. Fushata kundër pirjes së duhanit, e
cila ka nisur në Tiranes e që më pas do të vazhdojë edhe në qytete tjera të Shqiperise
ka për qëllim vetëdijesimin e qytetarëve për dëmet që ua shkakton duhanpirja. Ndërkaq
organizatorët shprehën të brengosur, për trendin e rritjes së kësaj dukurie, sidomos tek
moshat e reja.
Fushata kundër pirjes së duhanit ka filluar me aktivitete të ndryshme simbolike nga
fëmijët e Qendrës Kulturore të Tiranes. Pankarta me mbishkrime kundër duhanit,
organizimi i meçit të boksit, ku protagonist të këtij dueli ishin “zemra” dhe “cigarja”, si
dhe bartja zvarrë e një cigareje gjigante, ishin disa performanca simbolike të anëtarëve
të kësaj qendre.
Po ashtu në kuadër të kësaj fushate ishin përgatitur edhe broshura dhe mesazhe në
formë cigareje, të cilat u shpërndaheshin qytetarëve në Sheshin “Nëna Tereza”.
Ndryshe, në bazë të disa statistikave të bëra nga Instituti i Shëndetësisë, UNICEF-i dhe
institucione tjera tregon se numri i duhanpirësve posaçërisht tek të rinjtë është në rritje.
Ky fakt është brengosesh dhe fushatat e tilla janë të mirëseardhura, duke ditur faktin se
në vendin tonë konsumimi i duhanit është mjaftë shqetësues./KP/