SlideShare a Scribd company logo
1 of 9
Download to read offline
MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE
1. Shpjegoni organizimin e të dhenave në bazën e të dhënave?
Duke pasur parasysh faktin se të dhënat janë një grumbull i palidhur dhe i pa përpunuar i të
dhënave , fakte dhe shenime lidhur me një ngjarje. Ato para se te hyne në bazen e të dhënave me
qëllim që të bëhen informata të dobishme dhe funksionale për shfrytëzuesin ato organizohen
përpunohen dhe bëhet administrimi i tyre.
2.Shpjegoni organizimin e te dhenave në fajllat tradicional?
Te dhenat organizoheshin në fajlla ose dadoteka. Rspektivisht në fusha dhe rreshta(sektore).
⋅ Fusha – pjesë e informates
⋅ rreshti - një grup i fushave
⋅ fajlli - një bashksi e fushave
⋅
3. Pse bëhet organizimi i të dhënave në fajlla tradicional?
Në mënyrë që secili sektor p,sh. financat , kontabiliteti , prodhimi, marketingu, të mundë të
mbajnë evidence të veqanta lidhur me afarizmin e tyre pavarsisht nga sektoret tjerë. Kështu do
tju shmangeshin një varg problemesh dhe secili sektor do të zhvillonte sistemin e tyre dhe fajllat
e tyre me të dhena për të operuar duke u izoluar nga hapsirat tjeter funksionale.
4. Cilat janë problemet e organizimit të të dhenave në fajllat tradicional?
Problemet që shfaqëshin tek organizimi i fajllave tradicional ishte mbledhja e të dhënave të
njëjta në fajlla të nryeshme , dhe si rezultat paraqiteshin problem siq ishin:
• të dhenat redundante
• mungesa e fleksibilitetit të të dhënave
• sigurimi i dobët i të dhënave
• pamundësia e kombinimit të të dhënave midis aplikacioneve
• Ne aplikacione(programe) nuk ishin të zhvilluar funksionet e manipulimit fizik me të
dhëna
• rritja e BDH ishte më komplekse.
5.Definoni bazen e të dhënave?
Baza e të dhënave paraqet një bashkësi të të dhënave të deponuara në disk. Këto të dhëna i vehen
në dispozicion të shfrytzuesit për ti shikuar, për të bërë ndryshime, fshi etj. Ose baza e të
dhënave është një sistem i fajllave elektronik respektivisht një bashksi e të dhënave të
deponuara në kompjuter në mënyrë sistematike astu që programi kompjuterik mund ti konsultoj
per tu përgjigjur në pyetje.
6. Cfar të dhënash ruhen në bazën e të dhënave?
Në bazen e të dhënave vendosen:
a) të dhënat e formatizuara dhe
b) të dhënat jo të formatizuara.
a) të dhënat e formatizuara kanë:
• formatin e tyre
• struktura fikse dhe domethenje të percaktuar
b)Të dhënat jo të formatizuara janë-
• Të dhënat tekstuale të cilat nuk janë të lidhura sipas nje rregulli rigoroz( baza e të
dhenave të biblotekave, BDH të dhenave për botime etj.)
Ermon Cervadiku
1
MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE
7. A mundë të përshkruani strukturën e bazës së të dhënave?
Struktura e bazës së të dhënave përbëhet nga tri pjesë:
1.Pamja logjike – të cilen e përbejn programet aplikative të cilat sherbehen vetem me një pjesë
të të dhënave të cilat ndodhen në bazën e të dhënave.
2. Pamja logjike globale – është pamjee të cilën e shef administratori ose projektuesi i bazës së
të dhënave. Këta të dhënat i shohin ne formë të një skeme. Ku skema paraqet tekstin ose
diagramin me të cilin emrohen dhe definohen të gjitha të dhënat lidhjet ndermjet të dhënave si
dhe rregullat sipas të cilave ruhet integriteti i bazës së të dhënave.
3. Pamja fizike - paraqet paraqitjen fizike dhe shpërndarjen e të dhënave në disqe dhe në
memorje të jashtme ku ruhen të dhënat. Këtë pamje e njohin vetem programeret të cilët e kanë
shkruar sistemin për menaxhimin e të dhënave në bazën e të dhënave.
8. Cka është pamja fizike ë të dhënave? - Mënyra në të cilën softveri i BDH fizikisht i
deponon të dhënat në diskun e kpmpjuterit quhet pamje fizike ose e mbrendshme BDH.
9.Cka është pamja logjike e të dhenave? - Organizimi i të dhenave në tabela relacionale njihet
si pamje logjike e bazave të të dhenave.
10. A mund të bëni dallimin ndermjet pamjes fizike dhe pamjes logjike të të dhenave?
Pamja fizike paraqet paraqitjen fizike dhe shperndarjen e të dhenave në disqe dhe në memorje të
jashtme ku ruhen të dhenat.
Pamja logjike- e perbejnë programet aplikative, te cilat sherbehen vetem me një pjesë të të
dhenave të cilat ndodhen në bazen e të dhenave.
11. Cilat janë elementet kritike të bazës së të dhenave?
Elementet kritik të bazës së të dhënave janë:
a. Administrimi i të dhënave - ndermarrja të zhvillojë funksionin e menaxhimit të të
dhënave për të definuar informatat e kërkuara.
b. Planifikimi dhe metodologjia e modelimit - janë të nevojshme per të indentifikuar të
dhenat kyqe atributet dhe relacionet midis të dhenave.
c. Teknologjia e bazës së të dhënave dhe menaxhmenti - kanë bejnë me administrimin e
bazës së të dhënave . Në shumë ndermarrje përgatiten dhe trajnohen individ të cilet janë
përgjegjës për aspektet teknike dhe organizative të të dhënave.
12. Si deponohen të dhënat në bazën e të dhënave moderne?
Teknologjia moderne e bazës së të dhënave ka mundësuar zgjedhjen e shumë problemeve si
psh. në vend që të dhënat të mbahen në vende të ndara për qdo aplikacion në bazën e të
dhënave të dhënat deponohen fizikishtë në një lokacion të njëjtë p.sh. në vend se një
ndërmarrje mundë të krijojë një burim të vetëm me të dhena lidhur me puntoret të quajtur baza
e të dhënave për puntorët.
Pra të dhenat në bazën e të dhënave tani paraqesin nje koleksion të të dhënave të organizuara
ashtu që:
− të ju sherbejn në mënyrë efikase shfryetzuesve
− të bëhet administrimim i tyre më i lehtë
− të përdorën në më shumë aplikacione
2
MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE
13. Cfar mundë të thoni lidhur me bazën e të dhënave të lidhura në Web?
Baza e të dhënave mundë të lidhet në Web – sajte. Qasja në në bazën e të dhënave të
kompanive përmes web-it krijon efikasitet dhe mundësi të reja madje në disa raste edhe
ndryshimin e mënyrës së zhvillimit të biznesit. Vlersohet që 70% e informatave afariste në botë
janë të vendosura në bazën e të dhënave.
14.Cka është modeli i të dhenave dhe cilat janë komponentet e tij?
Modelimi i të dhenava paraqet një plan për projektimin e bazes së të dhenave.
Modelimi i të dhenave fokusohet në atë se cilat të dhena kerkohen dhe si duhet të organizohen
ato, e jo qfar operacione duhet të kryhen me të dhena.
15. Shpjegoni modelin:Entity-RELATIONSHIP?
Modeli Enityty-relationship analizon kerkesat për të dhena në mënyrë sistematike në mënyrë që
ti ndihmohet shfrytezuesit për një dizajnim më të mirë të BDH.
Modelimi E-R gjithmon duhet të kompletohet më heret se sat ë implementohet BDH.
Cdo gjë duhet të modulohet në kuptim të tri koncepteve kyqe:
• Etniteteve
• atributeve
• Relacionit.
16.Përshkruani diagramin E-R?
Diagrami i relacionit të entiteteve E-R:
• Etniteti- objekti për të cilin mblidhen dhe mbahen të dhenat
• Atributi- pershkruan vlerat lidhur me etnitetetin
• Atributi kyq- indentifikon në mënyrë unike entitetin
17. Si i dallojm dhe si pershkruajm etnitetet?
Etnitet korrospondojn me tabelat në bazat e të dhenave.
Etnitetet jan koncepte konkrete ose apstrakte<> të dhënat lidhue me puntoret, studentet njerzit,
librat në biblotekë, fakturat, projektet, porosit, llogaritë etj. Etniteti paraqet qdo gjë rreth së cilës
ne dëshirojm të deponojmë të dhënat.
Etnitetet e të dhënave përshkruhen përmes vetive të tij ose atributeve.
18. Si i dallojm dhe si i pershkruajm atributet?
Atributet korrospondojn me fushat në një tabelë të Bazave të të dhenave.
19.Cka është domeni?
Bashksia e disa vetive të mundshme të një etniteti quhet domen ose fushe.
20. Cka është relacioni? - Relacioni paraqet lidhjen logjike ndermjet dy ose më shum etniteteve
dhe pershkruan se si jan lidhur ato njera me tjetren.
21. Cilat janë modelet e organizimit të të dhenave në bazën e të dhënave? shpjegoni ato!
Kemi këto modele të organizimit të të dhënave: modeli hierarhik, modeli rrjetor dhe modeli
relacional.
3
MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE
22. Cka është karakteristike për modelin hierarhik?
Modeli hierarhik përdorë strukturë hirerarhike për të shprehur relacionin midis të dhënave.Ky
model paraqitet nëpërmjet teknikës së trungut me deg e gjethe.
23. Cka është karakteristike për modelin rrjetor?
Modeli rrjetor mundson më shumë rrugë të qasjes deri të e dhëna e caktuar. Këtu një varg i të
dhënave i subordinohet dy e më shumë vargjeve.
24.Shpjegoni modelin relacional të organizimit të të dhënave në bazën e të dhënave?
Modeli relacional është më fleksibil se dy modelet e përmendura dhe përparsi është krijimi i
relacionit midis etniteteve. Sipas këtij modeli bota reale shiqohet si relacion i etniteteve, kurse
komponentë bazë e modelit është diagrami Entity- Relationship (E-R), i cili përdoret për të
prezantuar objektet e të dhënave.
25. Pse përdorët më së shumti modeli relacional i organizimit të të dhënave në bazën e të
dhënave?
Në modelin relacional në Microsoft Acces një entnitet është analog me një tabelë në bazë e të
dhënave, ku të gjitha të dhënat ne BDH paraqiten nëpërmjet tabelave të cilat kanë lidhje njëra
me tjetren dhe në vend se të dhënat të mbahen të ndara në fajlle të ndryshme për cdo aplikacion,
të dhënat deponohen fizikisht në një lokacion të njëjtë.
26. Cilat janë relacionet e mundshme të organizimit të të dhënave në nmodelin relacional?
Lidhja midis tabelave mundë të jetë:
• një –me- një (one-to one)
• një –me- shumë (one-to-many)
• shumë-me-një (many-to-one)
• shumë-me-shumë ( many- to- many)
27. Shpjegoni relacionin Një-me-një?
Relacioni një-me-një paraqitet kur një rresht i tabelës A korrospondon vetem me një rreshtë të
tabeles B. relacioni një me një nuk është shum i zakonshëm.
28.Shpjegoni relacionin shumë me shumë? - Relacioni shumë me shumë paraqitet kur secili
rresht i tabeles A mundë të ketë më shumë lidhje me tabelen B dhe e kunderta.
29. Cka është integriteti referencial dhe pse është i rëndësishëm?
Integriteti referencial siguron relacion të drejtë me rastin e futjës së të dhënave në tabela.
Integriteti referencial për cdo rreshtë të tabeles së dytë duhet të ekzistojë vetëm një rresht në
tabelen e parë.
Rregullat e integritetit referncial janë:
1. Nuk mundë të krijoni rreshtë në tabelën e dytë, nësë nuk ekziston një rreshtë në tabelen e
parë.
2. Nuk mundë të fshini rreshtin nga tabela 1, nësë nuk ekziston rreshti i cili është i lidhur me
të në tabelën 2.
3. Nuk mund të ndryshoni rreshtin në tabelën 2 ashtu që për qelsin e huaj të mos ketë vlerë
përkatse në tabelën 1.
4
MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE
4. Nuk mundë të ndryshoni vlerën e qelësit primar në tabelen 1 nëse ekzistojnë rreshta të
lidhurme të në tabelen 2
30. Cka është normalizimi i të dhënave në bazën e të dhënave dhe pse është i nevojshëm?
Aplikimi i një varg veglash në modelin relacional i cili do të thjeshtësojë relacionin.
Proces i ristrukturimit të fajllave në BDH, i cili ka për qëllim gjetjen e mënyrës më efikase dhe
më fleksibile të ruajtjes së të dhënave.
Qëllimi i Bazës së të dhënave është që fushat në një table nvaren nga fushat e qelësit.
Është e nevojshme sepse:
• eliminon problemet e përbashkta në BDH
• duke zvogluar redundancën e të dhënave për aq sa është e mundur
• deponimin e të dhënave në sasi të nevojshme
31. Cka thotë forma e parë e normalizimit (1FN)?
1FN- eliminon të dhënat e dyfishta
32. Cka thotë forma e dytë e normalizimit (2FN)?
2FN- eliminon fushat që nvaren nga fushat e qelësit
33. Cka thotë forma e tretë e normalizimit (3FN)?
3FN- eliminon fushat që nvaren vetëm nga fushat tjera
34.Cilat janë parakushtët të cilat duhet të plotësohen për krijimin e relacionit 1 me
shumë midis etniteteve ?
Duhet që vlerës së fushës të cilën e zgjidhim si qelës primar ti përgjigjen më shumë fusha të
qelsit të jashtëm.
Relacioni 1 me shumë paraqitet kur secili rresht i tabeles A korrospondon me shumë rreshta të
tabeles B. Kjo ë shtë forma më e zakonshme e relacionit midis tabelave.
35. A mundë të jepni ndonjë shembull ku do të vinte në shprehje relacioni 1 me shumë
midis etniteteve? - Te tipi i relacionit një me shumë , vlerës së fushës së qelësit primar i
përgjigjën më shumë fusha të qelësit të jashtëm . Kështu p.sh. si bazë mundë të marrim etnitetin
shitja, relacioni një me shumë paraqitet mes tabelave Klienti dhe Fatura, sepse një klient mund
ti jenë lëshuar më shumë fatura.
36. A mund të shpjegoni se cilat janë obkektet, atributet dhe relacionet midis objekteve në
bazën e të dhënave të një “ Depo”?
Duke pasur parasysh se Objektet jane ato për të cilat mblidhën të dhënat athere si objekt do të
marrim p.sh. depon “Dielli” kurse si atribut do të marrim mallin i cili hyn në depo, kurse tabelat
të cilat do të mundë të kriijoheshin relacione do të ishin ato ndermjet mallit që posedon në depo
dhe shitjes së mallit, sasis së shitur , emri i klientit etj.
37. Cka është sistemi për menaxhmentin e bazes së të dhë nave (DBMS)?
DBMS- paraqet një bashkësi të programeve të cilat mundësojnë deponimin modifikimin dhe
nxjerrjen e informative nga baza e të dhënave.
5
MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE
38. Cili model i të dhënave shërben si concept bazë në zhvillimin e sistemit për
menaxhimin e bazës së të dhënave?
DBMS sherbehet me modelin e pamjes fizike të të dhënave. Ku menaxhmenti i të dhënave në
BDH mundësohet në saje të softverit të quajtur sistemi për menaxhimin e bazës së të dhënave.
39. Cilat janë konceptet e DBMS?
Konceptet e DBMS jnë:
• gjuha për përshkrimin e të dhënave
• gjuha e manipulimit me të dhëna
• gjuha e kërkesës
• fjalori i të dhënave
40. Cka është gjuha e definimit të të dhënave? - Gjuha e definimit të të dhënave i shërben
projektuesit për projektimin e bazës së të dhënave ose administratorit për krijimin e skemes.
41.Cka ë shtë gjuha e manipulimit me të dhë na?
Gjuha e manipulimit me të dhëna – gjuha special përdoret për manipulimin te te dhenave ne
BDH.
Sherben për krijimin e lidhjeve ndermjet programeve aplikative e bazes së të dhenave.
42. Cka është fjalori i të dhënave?
Fjalori i të dhënave paraqitet si një vegel e rendesishme për menaxhimin e të dhënave ku janë
vendosur definicionet dhe karakteristikat e të dhënave.
43. Si punon DBMS? - Menaxhmenti i të dhënave në bazën e të dhënave mundesohet në saje
të softverit të quajtur sistemimi për menaxhimin e bazës së të dhënave.
44. Cilat janë llojet e DBMS?
Disa nga DBMS më popullore janë: Oracle, Sybase, Informix, SQL Server i Microsoftit dhe db2
i IBM-së. Perveq My SQL-se, databaza relacionale open source janë edhe Postgre SQL dhe
Interbase.
45.Cilën gjuhë e perdorë DBMS?
Gjuha të cilen e përdor DBMS është SQL (ang. Structured Query Language).
46. Tregoni dallimin ndermjet relacionit dhe diagramit të relacionit?
Relacioni paraqet lidhjen logjike midis etniteteve te dy tabelave. Kurse diagrami i relacionit na
tregon paraqitjen grafike te llojit te caktuar të relacionit ndermjet etniteteve.
47. Cka është qelësi i relacioneve?
Kolonat e përbashkë ta të cilat i lidhin dy tabelat quhen qelsa të relacionit.
48.Cilat lloje te qelë save ekzistojnë ?
Qelësi munë të jetë primar dhe sekondar (i jashtem)
Në disa raste qelësi mund të jetë në një ose më shumë kolona dhe quhet qelës i perberë .
6
MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE
49. Cka ë shtë qelë si primar?
Qelës primar quhet kolona e cila në mënyrë unike indentifikon secilin rresht në tabelen
primare ose “ prind”.
50. Pse përdoret qelësi primar?
Qelësi primar :
a) siguron se nuk mund te kete dyfishim të rreshtave
b) ofron një mekanizem i cili u lejon ti referoheni të gjitha atributeve të një rreshti të
veqantë , thjeshtë duke iu referuar një vlere numerike.
51.Cka është qelësi i jashtëm?
Qelë si i jashtëm është qelës i relacionit në tabelen sekondare (fëmijë ) ndaj tabeles primare.
52.Cka është indeksi?
Indeksi:
• Ndihmon gjetjen dhe sortimin më te shpejt të të dhënave
• përcaktohet për një apo më shumë fusha.
53. Cilet janë trended aktuale të bazave të të dhenave?
a) Baza e të dhënave e orjentuar në objekte;
b) Hypermedia e bazës së të dhënave;
c) Data warehouse.
54.Shpjegoni disa nga trended aktuale të bazave të të dhenave?
Baza e të dhënave e orjentuar në objekte – të dhënat dhe procedurat i deponon si objekte të cilat
automatikisht mund të rifitohen dhe ndahen.
Hypermedia e bazës së të dhënave – lejon deponimin e të dhënave në nyje të lidhura së bashku
në modele të themeluara nga shfrytezuesit dhe i organizon të dhënat si rrjetë të lidhura në qfardo
mostre.
Data warehouse – është bazë e të dhënave, ku deponohen të dhënat momentale dhe historike me
interes potencial për menaxheret.
55. Cka janë baza e të dhenave të lidhura në Web?
Në nivelin bazë, Web-i funksionon në një arkitekturë klient server.
Pra edhe serveri qendror, edhe një aplikim klient , janë secili përgjegjëës për një pjesë të
procesimit të të dhenave.
Kjo ndryshon nga një program si Microsoft Ëord, i cili punon pa patur nevoje per ndihmen e një
serveri.
7
MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE
56. Pse përdoret baza e të dhënave të lidhura në Ëeb dhe cilat janë përparsit ë shfrytzimit
të tyre?
Web serveri kryen ate që duket të jetë një punë e drejtpërdrejt. Ai qëndron aty duke punuar mbi
sistemin e shfrytzimit duke gjeneruar për kërkesat që bënë dikush në Web, i përgjigjet këtyre
kërkesave dhe kthen faqet Web të përshtatshme.
Në realitet kjo është më e nderlikuar se kaq dhe për shkak të natyrës se Web-it, qëndrushmeria e
Web serverit është një problem më madhor. Ka shumë ëeb server, por dy web server dominojn
tregun: Apache dhe Internet Information Server i Microsoft-it.
57. Pse përdoret MS Access i sotver për menaxhmentin e bazës së të dhenave?
Sepse MS Access mundëson grumbullimin, organizimin dhe administrimin e të dhënave.
58. Cilat janë objektet e DBMS Ms Access?
Objektet e MS Accessit te cilet mundë të shfrytëzohen për futjën e të dhënave janë:
-tabela, -module, -forma, -makro, -pyetsoret, -raportet.
59. Cili objekt i MS Access sherben si bazë gjatë projektimit dhe menaxhimit të të
dhënave në bazën e të dhënave?
Si bazë për projektimin dhe menaxhimin e të dhënave në Acces janë tabelat. Grumbullimi i të
gjitha tabelave me të dhëna të cilat përdorën në një aplikacion si dhe objektet përmes së cilave
mbushen shfrytëzohen dhe azhurohen të dhënat në tabela e përbën bazën e të dhënave.
60. Cilat janë parakushtet të cilat duhet të plotësohen për të siguruar menaxhment të
suksesshëm të të dhënave të deponuara në bazën e të dhënave telacionale?
Duhet të krijohet një system i cili do të mundësonte organizimin dhe administrimin e të dhënave
në mënyrë që shfryetzuesi ti gjeje ato lehtë kurdoher që i nevojiten. Të dhenat rregullohen në
bashkësi nga lëmia e caktuar e cila mundëson shfrytëzimin efikas të tyre.
61. Krijimi i relacionit 1-me-Shume midis entiteteve ne Bazen e te dhenave (praktike)?
- I zgjedh tabelat qe don me ba lidhjen, pastaj shkon DATABASE TOOLS, tani e zgjedh
RELATIONSHIP.
62. Krijimi i formularit dhe nenformularit (form with subform)?
- 1) Formulari => CREATE =>MORE FORMS kur te klikoni te kjo hapet menyja edhe e zgjedh
FROM WIZARD, hapet dritarja ku i kemi te dhenat e tabeles (Studenti), last name, first name,
student ID etj. i bartim variablat qe deshirojme ti kemi në formular nga kutiza e majt në të
djathtën dhe klikojmë NEXT, na paraqitet layout, tani per formular ne zgjedhim p.sh
COLUMNAR, tani e zgjedhim stilin edhe klikojmë FINISH edhe paraqitet Formulari.
2)Nënformulari – kur u kriju formulai i tabeles students krijohet pra formulary Students2,
klikojmë mbi students2 me te djathten dhe zgjedhim DESING WIEW -> (Subfarm) pasi të
klikohet ky buton paraqitet hapsira për të bërë nënformularin, pasi klikojmë në WIEW paraqitet
formulary dhe nënformulari.
8
MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE
63. Parashtrimi i kerkesave lidhur me perllogaritjen e vleres mesatare p.sh. te artikujve te
shitur?
- p.sh. te tabela e një kompanije kemi numrin e artikujve të shitur, emrin, sasin, llojin etj. per me
gjet mesataren e artikujve të shitur shkojmë: CREATE ->QUERY DESIGN zgjedhim tabelen,
me poshtë paraqitet hapsira ku mund te shkruajme elementet e tabelës p.sh. emrin dhe artikujt e
shitur, të artikujt e shitur klikojmë në pullen TOTALS masi kemi me llogaritë mesataren te
TOTALS zgjedhim AVERAGE.
64. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query)e cila tregon vleren e
artikujve te shitur bleresve nga Prishtina?
- CREATE->QUERY DESIGN – zgjidhet tabela pavaresisht prej të dhënave të detyres -> me
poshtë hapsira ku shkruhen artikujt e shitur dhe te pjesa City shkruhet vendi, pra kushti apo
(Criteria) ëahtë Prishtina.
65. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query) e cila tregon vleren
mesatare te artikujve te shitur vetem bleresve ne Prishtine?
- CREATE->QUERY DESIGN -> zgjedhet tabela -> mesatarja e artikujve te TOTALS zgjedhim
AVERAGE ->bleresit nga Prishtina te kushti (Criteria) shkruhet Prishtinë.
66. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query) e cila tregon vleren
mesatare te artikujve te shitur bleresve nga Prishtina ose Prizreni?
- CREATE->QUERY DESIGN -> zgjedhet tabela -> vlera mesatare e blersve te TOTALS
zgjedhim AVERAGE te City shkruhet vendi, pra te kushti shkruhet PRISHTINË dhe me një
rresht ma posht është (or) PRIZERENI: or PRISHTINA/PRIZERENI.
67. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query) e cila tregon vleren e
artikujve te shiture bleresve nga data 01.01.2011 deri 31.12.2011?
- CREATE->QUERY DESIGN -> zgjedhet tabela -> te kushti (Criteria) shkruhet: Between
#01/01/2011# And #12/11/2011#.
69. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query) e cila tregon vleren e
artikujve te shiture te bleresve duke dhene shifren e bleresit?
- Te kushti: Like [ jepe shifren e bleresit ] | [ Student ID 123 ]
70. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates e cila tregon vleren mesatare
te artikujve te shitur te bleresve nga Prishtina te cilet nuk e kane bere pagesen?
- Te emir i artikullit TOTALS zgjedhet AVERAGE ->te City Criteria (kushti) Prishtinë.
9

More Related Content

What's hot

Planifikimi si funksion i menaxhimit
Planifikimi si funksion i menaxhimitPlanifikimi si funksion i menaxhimit
Planifikimi si funksion i menaxhimit
Menaxherat
 
Menaxhim i projekteteve
Menaxhim i projekteteveMenaxhim i projekteteve
Menaxhim i projekteteve
ArdiBucaj
 
Bazat e menaxhimit
Bazat e menaxhimitBazat e menaxhimit
Bazat e menaxhimit
Menaxherat
 
Vendimmarrja Menaxheriale- pyetje dhe pergjegjje
Vendimmarrja Menaxheriale- pyetje dhe pergjegjjeVendimmarrja Menaxheriale- pyetje dhe pergjegjje
Vendimmarrja Menaxheriale- pyetje dhe pergjegjje
Valmir Nuredini
 
Strategjite segmentimi i tregut
Strategjite   segmentimi i tregutStrategjite   segmentimi i tregut
Strategjite segmentimi i tregut
ekonomia
 

What's hot (20)

Planifikimi si funksion i menaxhimit
Planifikimi si funksion i menaxhimitPlanifikimi si funksion i menaxhimit
Planifikimi si funksion i menaxhimit
 
Menaxhimi i BVM-ve - Dr. Besnik Krasniqi (Pyetje dhe përgjigje)
Menaxhimi i BVM-ve - Dr. Besnik Krasniqi (Pyetje dhe përgjigje)Menaxhimi i BVM-ve - Dr. Besnik Krasniqi (Pyetje dhe përgjigje)
Menaxhimi i BVM-ve - Dr. Besnik Krasniqi (Pyetje dhe përgjigje)
 
Menaxhimi i Resurseve Njerëzore
Menaxhimi i Resurseve NjerëzoreMenaxhimi i Resurseve Njerëzore
Menaxhimi i Resurseve Njerëzore
 
Informatika ne biznes Pr. Mihane Berisha
Informatika ne biznes Pr. Mihane Berisha Informatika ne biznes Pr. Mihane Berisha
Informatika ne biznes Pr. Mihane Berisha
 
INFORMATIKA NË BIZNES - Dr. Mihane Berisha (Provime të zgjidhura)
INFORMATIKA NË BIZNES - Dr. Mihane Berisha (Provime të zgjidhura)INFORMATIKA NË BIZNES - Dr. Mihane Berisha (Provime të zgjidhura)
INFORMATIKA NË BIZNES - Dr. Mihane Berisha (Provime të zgjidhura)
 
MARKETINGU - Dr. Hykmete Bajrami (Pyetje dhe përgjigje)
MARKETINGU - Dr. Hykmete Bajrami (Pyetje dhe përgjigje)MARKETINGU - Dr. Hykmete Bajrami (Pyetje dhe përgjigje)
MARKETINGU - Dr. Hykmete Bajrami (Pyetje dhe përgjigje)
 
MENAXHIMI I INOVACIONEVE - Dr. Besnik Krasniqi
MENAXHIMI I INOVACIONEVE - Dr. Besnik KrasniqiMENAXHIMI I INOVACIONEVE - Dr. Besnik Krasniqi
MENAXHIMI I INOVACIONEVE - Dr. Besnik Krasniqi
 
Menaxhim i projekteteve
Menaxhim i projekteteveMenaxhim i projekteteve
Menaxhim i projekteteve
 
Sjellje organizative
Sjellje organizativeSjellje organizative
Sjellje organizative
 
Menaxhimi i Dijes dhe Inovacionet - Dr. Ymer Havolli (Ligjërata të autorizuara)
Menaxhimi i Dijes dhe Inovacionet - Dr. Ymer Havolli (Ligjërata të autorizuara)Menaxhimi i Dijes dhe Inovacionet - Dr. Ymer Havolli (Ligjërata të autorizuara)
Menaxhimi i Dijes dhe Inovacionet - Dr. Ymer Havolli (Ligjërata të autorizuara)
 
Informatike e Biznesit
Informatike e BiznesitInformatike e Biznesit
Informatike e Biznesit
 
Dallimi ndermjet kerkimeve kuantitative dhe kualitative
Dallimi ndermjet kerkimeve kuantitative dhe kualitativeDallimi ndermjet kerkimeve kuantitative dhe kualitative
Dallimi ndermjet kerkimeve kuantitative dhe kualitative
 
MENAXHIMI I BURIMEVE NJERËZORE - Dr. Ymer Havolli (Pyetje dhe përgjigje)
MENAXHIMI I BURIMEVE NJERËZORE - Dr. Ymer Havolli (Pyetje dhe përgjigje)MENAXHIMI I BURIMEVE NJERËZORE - Dr. Ymer Havolli (Pyetje dhe përgjigje)
MENAXHIMI I BURIMEVE NJERËZORE - Dr. Ymer Havolli (Pyetje dhe përgjigje)
 
ETIKA NË BIZNES - Dr. Ymer Havolli (Pyetje dhe përgjigje)
ETIKA NË BIZNES - Dr. Ymer Havolli (Pyetje dhe përgjigje)ETIKA NË BIZNES - Dr. Ymer Havolli (Pyetje dhe përgjigje)
ETIKA NË BIZNES - Dr. Ymer Havolli (Pyetje dhe përgjigje)
 
Bazat e menaxhimit
Bazat e menaxhimitBazat e menaxhimit
Bazat e menaxhimit
 
Menaxhimi i Resurseve Humane - Dr. Enver Kutllovci (Pyetje dhe përgjigje)
Menaxhimi i Resurseve Humane - Dr. Enver Kutllovci (Pyetje dhe përgjigje)Menaxhimi i Resurseve Humane - Dr. Enver Kutllovci (Pyetje dhe përgjigje)
Menaxhimi i Resurseve Humane - Dr. Enver Kutllovci (Pyetje dhe përgjigje)
 
Vendimmarrja Menaxheriale- pyetje dhe pergjegjje
Vendimmarrja Menaxheriale- pyetje dhe pergjegjjeVendimmarrja Menaxheriale- pyetje dhe pergjegjje
Vendimmarrja Menaxheriale- pyetje dhe pergjegjje
 
BIZNESI ELEKTRONIK - Dr. Mihane Berisha (Skriptë)
BIZNESI ELEKTRONIK - Dr. Mihane Berisha (Skriptë)BIZNESI ELEKTRONIK - Dr. Mihane Berisha (Skriptë)
BIZNESI ELEKTRONIK - Dr. Mihane Berisha (Skriptë)
 
Strategjite segmentimi i tregut
Strategjite   segmentimi i tregutStrategjite   segmentimi i tregut
Strategjite segmentimi i tregut
 
Matematika - Dr. Ajet Ahmeti (provim me detyra të zgjidhura)
Matematika - Dr. Ajet Ahmeti (provim me detyra të zgjidhura)Matematika - Dr. Ajet Ahmeti (provim me detyra të zgjidhura)
Matematika - Dr. Ajet Ahmeti (provim me detyra të zgjidhura)
 

Similar to Menaxhimi i bazave së të dhënave

Lek 1 (12 files merged).pdf
Lek 1 (12 files merged).pdfLek 1 (12 files merged).pdf
Lek 1 (12 files merged).pdf
lkot
 
Informatika e biznesit java7
Informatika e biznesit java7Informatika e biznesit java7
Informatika e biznesit java7
coupletea
 
Informatika e biznesit java5
Informatika e biznesit java5Informatika e biznesit java5
Informatika e biznesit java5
coupletea
 
Microsoft access-projekt-ne-word
Microsoft access-projekt-ne-wordMicrosoft access-projekt-ne-word
Microsoft access-projekt-ne-word
Aberi Kajo
 
Punim seminarik sistemet informative –sistemi informatik dhe siguria në rrjet...
Punim seminarik sistemet informative –sistemi informatik dhe siguria në rrjet...Punim seminarik sistemet informative –sistemi informatik dhe siguria në rrjet...
Punim seminarik sistemet informative –sistemi informatik dhe siguria në rrjet...
Shpejtim Rudi
 
Bazat e Te Dhenave - ACCESS
Bazat e Te Dhenave  - ACCESSBazat e Te Dhenave  - ACCESS
Bazat e Te Dhenave - ACCESS
Ajla Hasani
 

Similar to Menaxhimi i bazave së të dhënave (20)

Bazat e te dhenave
Bazat e te dhenaveBazat e te dhenave
Bazat e te dhenave
 
Shpend Stojkaj baza e të dhënave
Shpend Stojkaj baza e të dhënaveShpend Stojkaj baza e të dhënave
Shpend Stojkaj baza e të dhënave
 
Ligjerata 6
Ligjerata 6Ligjerata 6
Ligjerata 6
 
Ligjerata 6
Ligjerata 6Ligjerata 6
Ligjerata 6
 
Lek 1 (12 files merged).pdf
Lek 1 (12 files merged).pdfLek 1 (12 files merged).pdf
Lek 1 (12 files merged).pdf
 
Deyrat e portofolit te informatikes semestri i dyte
Deyrat e portofolit te informatikes semestri i dyteDeyrat e portofolit te informatikes semestri i dyte
Deyrat e portofolit te informatikes semestri i dyte
 
Ligjerata 7
Ligjerata 7Ligjerata 7
Ligjerata 7
 
PROJEKTIMI I PROGRAMIT PËR MENAXHIM TË DOKUMENTACIONIT NË SHKOLLAT E MESME TË...
PROJEKTIMI I PROGRAMIT PËR MENAXHIM TË DOKUMENTACIONIT NË SHKOLLAT E MESME TË...PROJEKTIMI I PROGRAMIT PËR MENAXHIM TË DOKUMENTACIONIT NË SHKOLLAT E MESME TË...
PROJEKTIMI I PROGRAMIT PËR MENAXHIM TË DOKUMENTACIONIT NË SHKOLLAT E MESME TË...
 
Ligjerata 7
Ligjerata 7Ligjerata 7
Ligjerata 7
 
Informatika e biznesit java7
Informatika e biznesit java7Informatika e biznesit java7
Informatika e biznesit java7
 
Informatika e biznesit java5
Informatika e biznesit java5Informatika e biznesit java5
Informatika e biznesit java5
 
E dhëna dhe menaxhimi i diturive
E dhëna dhe menaxhimi i dituriveE dhëna dhe menaxhimi i diturive
E dhëna dhe menaxhimi i diturive
 
Microsoft access-projekt-ne-word
Microsoft access-projekt-ne-wordMicrosoft access-projekt-ne-word
Microsoft access-projekt-ne-word
 
Projekti olive oils
Projekti olive oilsProjekti olive oils
Projekti olive oils
 
Si
SiSi
Si
 
Ligj mimoza luta
Ligj mimoza lutaLigj mimoza luta
Ligj mimoza luta
 
Punim seminarik sistemet informative –sistemi informatik dhe siguria në rrjet...
Punim seminarik sistemet informative –sistemi informatik dhe siguria në rrjet...Punim seminarik sistemet informative –sistemi informatik dhe siguria në rrjet...
Punim seminarik sistemet informative –sistemi informatik dhe siguria në rrjet...
 
Informatika (Aferdita Berisha) Viti i parë Ekonomik
Informatika (Aferdita Berisha) Viti i parë EkonomikInformatika (Aferdita Berisha) Viti i parë Ekonomik
Informatika (Aferdita Berisha) Viti i parë Ekonomik
 
2. Bazat
2. Bazat2. Bazat
2. Bazat
 
Bazat e Te Dhenave - ACCESS
Bazat e Te Dhenave  - ACCESSBazat e Te Dhenave  - ACCESS
Bazat e Te Dhenave - ACCESS
 

More from Ermon Cërvadiku

More from Ermon Cërvadiku (20)

Punim Seminari - Shkrim akademik 2
Punim Seminari - Shkrim akademik 2Punim Seminari - Shkrim akademik 2
Punim Seminari - Shkrim akademik 2
 
Marketing Nderkombetar
Marketing NderkombetarMarketing Nderkombetar
Marketing Nderkombetar
 
Menaxhment Strategjik
Menaxhment StrategjikMenaxhment Strategjik
Menaxhment Strategjik
 
Ekonomi e Tranzicionit
Ekonomi e TranzicionitEkonomi e Tranzicionit
Ekonomi e Tranzicionit
 
Informatike
InformatikeInformatike
Informatike
 
Menaxhimi i Resurseve Njerzore
Menaxhimi i Resurseve NjerzoreMenaxhimi i Resurseve Njerzore
Menaxhimi i Resurseve Njerzore
 
Teori dhe metoda të vendosjes
Teori dhe metoda të vendosjesTeori dhe metoda të vendosjes
Teori dhe metoda të vendosjes
 
Menaxhimi i projekteve
Menaxhimi i projekteveMenaxhimi i projekteve
Menaxhimi i projekteve
 
Menaxhment Financiar
Menaxhment FinanciarMenaxhment Financiar
Menaxhment Financiar
 
Harta Amerikane - Rozhaje
Harta Amerikane - RozhajeHarta Amerikane - Rozhaje
Harta Amerikane - Rozhaje
 
Harta Amerikane - Rozhaje
Harta Amerikane - RozhajeHarta Amerikane - Rozhaje
Harta Amerikane - Rozhaje
 
Biznesi Elektronik
Biznesi ElektronikBiznesi Elektronik
Biznesi Elektronik
 
Mikroekonomi 2
Mikroekonomi 2Mikroekonomi 2
Mikroekonomi 2
 
Mikroekonomi 1
Mikroekonomi 1Mikroekonomi 1
Mikroekonomi 1
 
Biznesi i Vogel dhe i Mesem
Biznesi i Vogel dhe i MesemBiznesi i Vogel dhe i Mesem
Biznesi i Vogel dhe i Mesem
 
Kontratat ne Biznes
Kontratat ne BiznesKontratat ne Biznes
Kontratat ne Biznes
 
Matematike
Matematike Matematike
Matematike
 
Kontabilitet Financiar
Kontabilitet FinanciarKontabilitet Financiar
Kontabilitet Financiar
 
E drejta Biznesore
E drejta BiznesoreE drejta Biznesore
E drejta Biznesore
 
Bazat e Menaxhmentit
Bazat e MenaxhmentitBazat e Menaxhmentit
Bazat e Menaxhmentit
 

Menaxhimi i bazave së të dhënave

  • 1. MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE 1. Shpjegoni organizimin e të dhenave në bazën e të dhënave? Duke pasur parasysh faktin se të dhënat janë një grumbull i palidhur dhe i pa përpunuar i të dhënave , fakte dhe shenime lidhur me një ngjarje. Ato para se te hyne në bazen e të dhënave me qëllim që të bëhen informata të dobishme dhe funksionale për shfrytëzuesin ato organizohen përpunohen dhe bëhet administrimi i tyre. 2.Shpjegoni organizimin e te dhenave në fajllat tradicional? Te dhenat organizoheshin në fajlla ose dadoteka. Rspektivisht në fusha dhe rreshta(sektore). ⋅ Fusha – pjesë e informates ⋅ rreshti - një grup i fushave ⋅ fajlli - një bashksi e fushave ⋅ 3. Pse bëhet organizimi i të dhënave në fajlla tradicional? Në mënyrë që secili sektor p,sh. financat , kontabiliteti , prodhimi, marketingu, të mundë të mbajnë evidence të veqanta lidhur me afarizmin e tyre pavarsisht nga sektoret tjerë. Kështu do tju shmangeshin një varg problemesh dhe secili sektor do të zhvillonte sistemin e tyre dhe fajllat e tyre me të dhena për të operuar duke u izoluar nga hapsirat tjeter funksionale. 4. Cilat janë problemet e organizimit të të dhenave në fajllat tradicional? Problemet që shfaqëshin tek organizimi i fajllave tradicional ishte mbledhja e të dhënave të njëjta në fajlla të nryeshme , dhe si rezultat paraqiteshin problem siq ishin: • të dhenat redundante • mungesa e fleksibilitetit të të dhënave • sigurimi i dobët i të dhënave • pamundësia e kombinimit të të dhënave midis aplikacioneve • Ne aplikacione(programe) nuk ishin të zhvilluar funksionet e manipulimit fizik me të dhëna • rritja e BDH ishte më komplekse. 5.Definoni bazen e të dhënave? Baza e të dhënave paraqet një bashkësi të të dhënave të deponuara në disk. Këto të dhëna i vehen në dispozicion të shfrytzuesit për ti shikuar, për të bërë ndryshime, fshi etj. Ose baza e të dhënave është një sistem i fajllave elektronik respektivisht një bashksi e të dhënave të deponuara në kompjuter në mënyrë sistematike astu që programi kompjuterik mund ti konsultoj per tu përgjigjur në pyetje. 6. Cfar të dhënash ruhen në bazën e të dhënave? Në bazen e të dhënave vendosen: a) të dhënat e formatizuara dhe b) të dhënat jo të formatizuara. a) të dhënat e formatizuara kanë: • formatin e tyre • struktura fikse dhe domethenje të percaktuar b)Të dhënat jo të formatizuara janë- • Të dhënat tekstuale të cilat nuk janë të lidhura sipas nje rregulli rigoroz( baza e të dhenave të biblotekave, BDH të dhenave për botime etj.) Ermon Cervadiku 1
  • 2. MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE 7. A mundë të përshkruani strukturën e bazës së të dhënave? Struktura e bazës së të dhënave përbëhet nga tri pjesë: 1.Pamja logjike – të cilen e përbejn programet aplikative të cilat sherbehen vetem me një pjesë të të dhënave të cilat ndodhen në bazën e të dhënave. 2. Pamja logjike globale – është pamjee të cilën e shef administratori ose projektuesi i bazës së të dhënave. Këta të dhënat i shohin ne formë të një skeme. Ku skema paraqet tekstin ose diagramin me të cilin emrohen dhe definohen të gjitha të dhënat lidhjet ndermjet të dhënave si dhe rregullat sipas të cilave ruhet integriteti i bazës së të dhënave. 3. Pamja fizike - paraqet paraqitjen fizike dhe shpërndarjen e të dhënave në disqe dhe në memorje të jashtme ku ruhen të dhënat. Këtë pamje e njohin vetem programeret të cilët e kanë shkruar sistemin për menaxhimin e të dhënave në bazën e të dhënave. 8. Cka është pamja fizike ë të dhënave? - Mënyra në të cilën softveri i BDH fizikisht i deponon të dhënat në diskun e kpmpjuterit quhet pamje fizike ose e mbrendshme BDH. 9.Cka është pamja logjike e të dhenave? - Organizimi i të dhenave në tabela relacionale njihet si pamje logjike e bazave të të dhenave. 10. A mund të bëni dallimin ndermjet pamjes fizike dhe pamjes logjike të të dhenave? Pamja fizike paraqet paraqitjen fizike dhe shperndarjen e të dhenave në disqe dhe në memorje të jashtme ku ruhen të dhenat. Pamja logjike- e perbejnë programet aplikative, te cilat sherbehen vetem me një pjesë të të dhenave të cilat ndodhen në bazen e të dhenave. 11. Cilat janë elementet kritike të bazës së të dhenave? Elementet kritik të bazës së të dhënave janë: a. Administrimi i të dhënave - ndermarrja të zhvillojë funksionin e menaxhimit të të dhënave për të definuar informatat e kërkuara. b. Planifikimi dhe metodologjia e modelimit - janë të nevojshme per të indentifikuar të dhenat kyqe atributet dhe relacionet midis të dhenave. c. Teknologjia e bazës së të dhënave dhe menaxhmenti - kanë bejnë me administrimin e bazës së të dhënave . Në shumë ndermarrje përgatiten dhe trajnohen individ të cilet janë përgjegjës për aspektet teknike dhe organizative të të dhënave. 12. Si deponohen të dhënat në bazën e të dhënave moderne? Teknologjia moderne e bazës së të dhënave ka mundësuar zgjedhjen e shumë problemeve si psh. në vend që të dhënat të mbahen në vende të ndara për qdo aplikacion në bazën e të dhënave të dhënat deponohen fizikishtë në një lokacion të njëjtë p.sh. në vend se një ndërmarrje mundë të krijojë një burim të vetëm me të dhena lidhur me puntoret të quajtur baza e të dhënave për puntorët. Pra të dhenat në bazën e të dhënave tani paraqesin nje koleksion të të dhënave të organizuara ashtu që: − të ju sherbejn në mënyrë efikase shfryetzuesve − të bëhet administrimim i tyre më i lehtë − të përdorën në më shumë aplikacione 2
  • 3. MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE 13. Cfar mundë të thoni lidhur me bazën e të dhënave të lidhura në Web? Baza e të dhënave mundë të lidhet në Web – sajte. Qasja në në bazën e të dhënave të kompanive përmes web-it krijon efikasitet dhe mundësi të reja madje në disa raste edhe ndryshimin e mënyrës së zhvillimit të biznesit. Vlersohet që 70% e informatave afariste në botë janë të vendosura në bazën e të dhënave. 14.Cka është modeli i të dhenave dhe cilat janë komponentet e tij? Modelimi i të dhenava paraqet një plan për projektimin e bazes së të dhenave. Modelimi i të dhenave fokusohet në atë se cilat të dhena kerkohen dhe si duhet të organizohen ato, e jo qfar operacione duhet të kryhen me të dhena. 15. Shpjegoni modelin:Entity-RELATIONSHIP? Modeli Enityty-relationship analizon kerkesat për të dhena në mënyrë sistematike në mënyrë që ti ndihmohet shfrytezuesit për një dizajnim më të mirë të BDH. Modelimi E-R gjithmon duhet të kompletohet më heret se sat ë implementohet BDH. Cdo gjë duhet të modulohet në kuptim të tri koncepteve kyqe: • Etniteteve • atributeve • Relacionit. 16.Përshkruani diagramin E-R? Diagrami i relacionit të entiteteve E-R: • Etniteti- objekti për të cilin mblidhen dhe mbahen të dhenat • Atributi- pershkruan vlerat lidhur me etnitetetin • Atributi kyq- indentifikon në mënyrë unike entitetin 17. Si i dallojm dhe si pershkruajm etnitetet? Etnitet korrospondojn me tabelat në bazat e të dhenave. Etnitetet jan koncepte konkrete ose apstrakte<> të dhënat lidhue me puntoret, studentet njerzit, librat në biblotekë, fakturat, projektet, porosit, llogaritë etj. Etniteti paraqet qdo gjë rreth së cilës ne dëshirojm të deponojmë të dhënat. Etnitetet e të dhënave përshkruhen përmes vetive të tij ose atributeve. 18. Si i dallojm dhe si i pershkruajm atributet? Atributet korrospondojn me fushat në një tabelë të Bazave të të dhenave. 19.Cka është domeni? Bashksia e disa vetive të mundshme të një etniteti quhet domen ose fushe. 20. Cka është relacioni? - Relacioni paraqet lidhjen logjike ndermjet dy ose më shum etniteteve dhe pershkruan se si jan lidhur ato njera me tjetren. 21. Cilat janë modelet e organizimit të të dhenave në bazën e të dhënave? shpjegoni ato! Kemi këto modele të organizimit të të dhënave: modeli hierarhik, modeli rrjetor dhe modeli relacional. 3
  • 4. MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE 22. Cka është karakteristike për modelin hierarhik? Modeli hierarhik përdorë strukturë hirerarhike për të shprehur relacionin midis të dhënave.Ky model paraqitet nëpërmjet teknikës së trungut me deg e gjethe. 23. Cka është karakteristike për modelin rrjetor? Modeli rrjetor mundson më shumë rrugë të qasjes deri të e dhëna e caktuar. Këtu një varg i të dhënave i subordinohet dy e më shumë vargjeve. 24.Shpjegoni modelin relacional të organizimit të të dhënave në bazën e të dhënave? Modeli relacional është më fleksibil se dy modelet e përmendura dhe përparsi është krijimi i relacionit midis etniteteve. Sipas këtij modeli bota reale shiqohet si relacion i etniteteve, kurse komponentë bazë e modelit është diagrami Entity- Relationship (E-R), i cili përdoret për të prezantuar objektet e të dhënave. 25. Pse përdorët më së shumti modeli relacional i organizimit të të dhënave në bazën e të dhënave? Në modelin relacional në Microsoft Acces një entnitet është analog me një tabelë në bazë e të dhënave, ku të gjitha të dhënat ne BDH paraqiten nëpërmjet tabelave të cilat kanë lidhje njëra me tjetren dhe në vend se të dhënat të mbahen të ndara në fajlle të ndryshme për cdo aplikacion, të dhënat deponohen fizikisht në një lokacion të njëjtë. 26. Cilat janë relacionet e mundshme të organizimit të të dhënave në nmodelin relacional? Lidhja midis tabelave mundë të jetë: • një –me- një (one-to one) • një –me- shumë (one-to-many) • shumë-me-një (many-to-one) • shumë-me-shumë ( many- to- many) 27. Shpjegoni relacionin Një-me-një? Relacioni një-me-një paraqitet kur një rresht i tabelës A korrospondon vetem me një rreshtë të tabeles B. relacioni një me një nuk është shum i zakonshëm. 28.Shpjegoni relacionin shumë me shumë? - Relacioni shumë me shumë paraqitet kur secili rresht i tabeles A mundë të ketë më shumë lidhje me tabelen B dhe e kunderta. 29. Cka është integriteti referencial dhe pse është i rëndësishëm? Integriteti referencial siguron relacion të drejtë me rastin e futjës së të dhënave në tabela. Integriteti referencial për cdo rreshtë të tabeles së dytë duhet të ekzistojë vetëm një rresht në tabelen e parë. Rregullat e integritetit referncial janë: 1. Nuk mundë të krijoni rreshtë në tabelën e dytë, nësë nuk ekziston një rreshtë në tabelen e parë. 2. Nuk mundë të fshini rreshtin nga tabela 1, nësë nuk ekziston rreshti i cili është i lidhur me të në tabelën 2. 3. Nuk mund të ndryshoni rreshtin në tabelën 2 ashtu që për qelsin e huaj të mos ketë vlerë përkatse në tabelën 1. 4
  • 5. MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE 4. Nuk mundë të ndryshoni vlerën e qelësit primar në tabelen 1 nëse ekzistojnë rreshta të lidhurme të në tabelen 2 30. Cka është normalizimi i të dhënave në bazën e të dhënave dhe pse është i nevojshëm? Aplikimi i një varg veglash në modelin relacional i cili do të thjeshtësojë relacionin. Proces i ristrukturimit të fajllave në BDH, i cili ka për qëllim gjetjen e mënyrës më efikase dhe më fleksibile të ruajtjes së të dhënave. Qëllimi i Bazës së të dhënave është që fushat në një table nvaren nga fushat e qelësit. Është e nevojshme sepse: • eliminon problemet e përbashkta në BDH • duke zvogluar redundancën e të dhënave për aq sa është e mundur • deponimin e të dhënave në sasi të nevojshme 31. Cka thotë forma e parë e normalizimit (1FN)? 1FN- eliminon të dhënat e dyfishta 32. Cka thotë forma e dytë e normalizimit (2FN)? 2FN- eliminon fushat që nvaren nga fushat e qelësit 33. Cka thotë forma e tretë e normalizimit (3FN)? 3FN- eliminon fushat që nvaren vetëm nga fushat tjera 34.Cilat janë parakushtët të cilat duhet të plotësohen për krijimin e relacionit 1 me shumë midis etniteteve ? Duhet që vlerës së fushës të cilën e zgjidhim si qelës primar ti përgjigjen më shumë fusha të qelsit të jashtëm. Relacioni 1 me shumë paraqitet kur secili rresht i tabeles A korrospondon me shumë rreshta të tabeles B. Kjo ë shtë forma më e zakonshme e relacionit midis tabelave. 35. A mundë të jepni ndonjë shembull ku do të vinte në shprehje relacioni 1 me shumë midis etniteteve? - Te tipi i relacionit një me shumë , vlerës së fushës së qelësit primar i përgjigjën më shumë fusha të qelësit të jashtëm . Kështu p.sh. si bazë mundë të marrim etnitetin shitja, relacioni një me shumë paraqitet mes tabelave Klienti dhe Fatura, sepse një klient mund ti jenë lëshuar më shumë fatura. 36. A mund të shpjegoni se cilat janë obkektet, atributet dhe relacionet midis objekteve në bazën e të dhënave të një “ Depo”? Duke pasur parasysh se Objektet jane ato për të cilat mblidhën të dhënat athere si objekt do të marrim p.sh. depon “Dielli” kurse si atribut do të marrim mallin i cili hyn në depo, kurse tabelat të cilat do të mundë të kriijoheshin relacione do të ishin ato ndermjet mallit që posedon në depo dhe shitjes së mallit, sasis së shitur , emri i klientit etj. 37. Cka është sistemi për menaxhmentin e bazes së të dhë nave (DBMS)? DBMS- paraqet një bashkësi të programeve të cilat mundësojnë deponimin modifikimin dhe nxjerrjen e informative nga baza e të dhënave. 5
  • 6. MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE 38. Cili model i të dhënave shërben si concept bazë në zhvillimin e sistemit për menaxhimin e bazës së të dhënave? DBMS sherbehet me modelin e pamjes fizike të të dhënave. Ku menaxhmenti i të dhënave në BDH mundësohet në saje të softverit të quajtur sistemi për menaxhimin e bazës së të dhënave. 39. Cilat janë konceptet e DBMS? Konceptet e DBMS jnë: • gjuha për përshkrimin e të dhënave • gjuha e manipulimit me të dhëna • gjuha e kërkesës • fjalori i të dhënave 40. Cka është gjuha e definimit të të dhënave? - Gjuha e definimit të të dhënave i shërben projektuesit për projektimin e bazës së të dhënave ose administratorit për krijimin e skemes. 41.Cka ë shtë gjuha e manipulimit me të dhë na? Gjuha e manipulimit me të dhëna – gjuha special përdoret për manipulimin te te dhenave ne BDH. Sherben për krijimin e lidhjeve ndermjet programeve aplikative e bazes së të dhenave. 42. Cka është fjalori i të dhënave? Fjalori i të dhënave paraqitet si një vegel e rendesishme për menaxhimin e të dhënave ku janë vendosur definicionet dhe karakteristikat e të dhënave. 43. Si punon DBMS? - Menaxhmenti i të dhënave në bazën e të dhënave mundesohet në saje të softverit të quajtur sistemimi për menaxhimin e bazës së të dhënave. 44. Cilat janë llojet e DBMS? Disa nga DBMS më popullore janë: Oracle, Sybase, Informix, SQL Server i Microsoftit dhe db2 i IBM-së. Perveq My SQL-se, databaza relacionale open source janë edhe Postgre SQL dhe Interbase. 45.Cilën gjuhë e perdorë DBMS? Gjuha të cilen e përdor DBMS është SQL (ang. Structured Query Language). 46. Tregoni dallimin ndermjet relacionit dhe diagramit të relacionit? Relacioni paraqet lidhjen logjike midis etniteteve te dy tabelave. Kurse diagrami i relacionit na tregon paraqitjen grafike te llojit te caktuar të relacionit ndermjet etniteteve. 47. Cka është qelësi i relacioneve? Kolonat e përbashkë ta të cilat i lidhin dy tabelat quhen qelsa të relacionit. 48.Cilat lloje te qelë save ekzistojnë ? Qelësi munë të jetë primar dhe sekondar (i jashtem) Në disa raste qelësi mund të jetë në një ose më shumë kolona dhe quhet qelës i perberë . 6
  • 7. MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE 49. Cka ë shtë qelë si primar? Qelës primar quhet kolona e cila në mënyrë unike indentifikon secilin rresht në tabelen primare ose “ prind”. 50. Pse përdoret qelësi primar? Qelësi primar : a) siguron se nuk mund te kete dyfishim të rreshtave b) ofron një mekanizem i cili u lejon ti referoheni të gjitha atributeve të një rreshti të veqantë , thjeshtë duke iu referuar një vlere numerike. 51.Cka është qelësi i jashtëm? Qelë si i jashtëm është qelës i relacionit në tabelen sekondare (fëmijë ) ndaj tabeles primare. 52.Cka është indeksi? Indeksi: • Ndihmon gjetjen dhe sortimin më te shpejt të të dhënave • përcaktohet për një apo më shumë fusha. 53. Cilet janë trended aktuale të bazave të të dhenave? a) Baza e të dhënave e orjentuar në objekte; b) Hypermedia e bazës së të dhënave; c) Data warehouse. 54.Shpjegoni disa nga trended aktuale të bazave të të dhenave? Baza e të dhënave e orjentuar në objekte – të dhënat dhe procedurat i deponon si objekte të cilat automatikisht mund të rifitohen dhe ndahen. Hypermedia e bazës së të dhënave – lejon deponimin e të dhënave në nyje të lidhura së bashku në modele të themeluara nga shfrytezuesit dhe i organizon të dhënat si rrjetë të lidhura në qfardo mostre. Data warehouse – është bazë e të dhënave, ku deponohen të dhënat momentale dhe historike me interes potencial për menaxheret. 55. Cka janë baza e të dhenave të lidhura në Web? Në nivelin bazë, Web-i funksionon në një arkitekturë klient server. Pra edhe serveri qendror, edhe një aplikim klient , janë secili përgjegjëës për një pjesë të procesimit të të dhenave. Kjo ndryshon nga një program si Microsoft Ëord, i cili punon pa patur nevoje per ndihmen e një serveri. 7
  • 8. MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE 56. Pse përdoret baza e të dhënave të lidhura në Ëeb dhe cilat janë përparsit ë shfrytzimit të tyre? Web serveri kryen ate që duket të jetë një punë e drejtpërdrejt. Ai qëndron aty duke punuar mbi sistemin e shfrytzimit duke gjeneruar për kërkesat që bënë dikush në Web, i përgjigjet këtyre kërkesave dhe kthen faqet Web të përshtatshme. Në realitet kjo është më e nderlikuar se kaq dhe për shkak të natyrës se Web-it, qëndrushmeria e Web serverit është një problem më madhor. Ka shumë ëeb server, por dy web server dominojn tregun: Apache dhe Internet Information Server i Microsoft-it. 57. Pse përdoret MS Access i sotver për menaxhmentin e bazës së të dhenave? Sepse MS Access mundëson grumbullimin, organizimin dhe administrimin e të dhënave. 58. Cilat janë objektet e DBMS Ms Access? Objektet e MS Accessit te cilet mundë të shfrytëzohen për futjën e të dhënave janë: -tabela, -module, -forma, -makro, -pyetsoret, -raportet. 59. Cili objekt i MS Access sherben si bazë gjatë projektimit dhe menaxhimit të të dhënave në bazën e të dhënave? Si bazë për projektimin dhe menaxhimin e të dhënave në Acces janë tabelat. Grumbullimi i të gjitha tabelave me të dhëna të cilat përdorën në një aplikacion si dhe objektet përmes së cilave mbushen shfrytëzohen dhe azhurohen të dhënat në tabela e përbën bazën e të dhënave. 60. Cilat janë parakushtet të cilat duhet të plotësohen për të siguruar menaxhment të suksesshëm të të dhënave të deponuara në bazën e të dhënave telacionale? Duhet të krijohet një system i cili do të mundësonte organizimin dhe administrimin e të dhënave në mënyrë që shfryetzuesi ti gjeje ato lehtë kurdoher që i nevojiten. Të dhenat rregullohen në bashkësi nga lëmia e caktuar e cila mundëson shfrytëzimin efikas të tyre. 61. Krijimi i relacionit 1-me-Shume midis entiteteve ne Bazen e te dhenave (praktike)? - I zgjedh tabelat qe don me ba lidhjen, pastaj shkon DATABASE TOOLS, tani e zgjedh RELATIONSHIP. 62. Krijimi i formularit dhe nenformularit (form with subform)? - 1) Formulari => CREATE =>MORE FORMS kur te klikoni te kjo hapet menyja edhe e zgjedh FROM WIZARD, hapet dritarja ku i kemi te dhenat e tabeles (Studenti), last name, first name, student ID etj. i bartim variablat qe deshirojme ti kemi në formular nga kutiza e majt në të djathtën dhe klikojmë NEXT, na paraqitet layout, tani per formular ne zgjedhim p.sh COLUMNAR, tani e zgjedhim stilin edhe klikojmë FINISH edhe paraqitet Formulari. 2)Nënformulari – kur u kriju formulai i tabeles students krijohet pra formulary Students2, klikojmë mbi students2 me te djathten dhe zgjedhim DESING WIEW -> (Subfarm) pasi të klikohet ky buton paraqitet hapsira për të bërë nënformularin, pasi klikojmë në WIEW paraqitet formulary dhe nënformulari. 8
  • 9. MENAXHIMI I BAZES SE TE DHENAVE 63. Parashtrimi i kerkesave lidhur me perllogaritjen e vleres mesatare p.sh. te artikujve te shitur? - p.sh. te tabela e një kompanije kemi numrin e artikujve të shitur, emrin, sasin, llojin etj. per me gjet mesataren e artikujve të shitur shkojmë: CREATE ->QUERY DESIGN zgjedhim tabelen, me poshtë paraqitet hapsira ku mund te shkruajme elementet e tabelës p.sh. emrin dhe artikujt e shitur, të artikujt e shitur klikojmë në pullen TOTALS masi kemi me llogaritë mesataren te TOTALS zgjedhim AVERAGE. 64. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query)e cila tregon vleren e artikujve te shitur bleresve nga Prishtina? - CREATE->QUERY DESIGN – zgjidhet tabela pavaresisht prej të dhënave të detyres -> me poshtë hapsira ku shkruhen artikujt e shitur dhe te pjesa City shkruhet vendi, pra kushti apo (Criteria) ëahtë Prishtina. 65. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query) e cila tregon vleren mesatare te artikujve te shitur vetem bleresve ne Prishtine? - CREATE->QUERY DESIGN -> zgjedhet tabela -> mesatarja e artikujve te TOTALS zgjedhim AVERAGE ->bleresit nga Prishtina te kushti (Criteria) shkruhet Prishtinë. 66. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query) e cila tregon vleren mesatare te artikujve te shitur bleresve nga Prishtina ose Prizreni? - CREATE->QUERY DESIGN -> zgjedhet tabela -> vlera mesatare e blersve te TOTALS zgjedhim AVERAGE te City shkruhet vendi, pra te kushti shkruhet PRISHTINË dhe me një rresht ma posht është (or) PRIZERENI: or PRISHTINA/PRIZERENI. 67. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query) e cila tregon vleren e artikujve te shiture bleresve nga data 01.01.2011 deri 31.12.2011? - CREATE->QUERY DESIGN -> zgjedhet tabela -> te kushti (Criteria) shkruhet: Between #01/01/2011# And #12/11/2011#. 69. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates (query) e cila tregon vleren e artikujve te shiture te bleresve duke dhene shifren e bleresit? - Te kushti: Like [ jepe shifren e bleresit ] | [ Student ID 123 ] 70. Parashtrimi i kerkeses lidhur me paraqitjen e informates e cila tregon vleren mesatare te artikujve te shitur te bleresve nga Prishtina te cilet nuk e kane bere pagesen? - Te emir i artikullit TOTALS zgjedhet AVERAGE ->te City Criteria (kushti) Prishtinë. 9