1.
PROJEKT 2015-2016
SHKOLLA: Osman Gjini
LENDA: KIMI 11

2.
KLASA:XI-B
TEMA:
ROLI I HIDROKARBUREVE

3.
OBJEKTIVAT
Te dim cfare jane HIDROKARBURET.
Te listojm disa metoda si prodhohen ato.
Roli i hidrokarbureve ne jeten e perditshme
Burimet energjetike
Pakesimi i burimeve energjetike
Karburantet ne Shqiperi dhe ndikimet ne
mjedis
E ardhmja energjetike

4.
CFARE JANE HIDROKARBURET
Hidrokarburet bëjnë pjesë në grupin e kimis
organike , dhe janë komponime të përbëra
prej dy komponentave
kryesorë karbonit dhe hidrogjenit.
Hidrokarburet janë burime të rëndësishme
në ushqimin e njeriut si përbërje
e frutave , karotës në përbërjen
e vajit të bimëve të larta, po ashtu gjenden
edhe në përbërjen e naftës, gazi nëntokësor.
Hidrokarburet janë të ndara nëhidrokarbure
aciklike dhe hidrokrbure ciklike.

5.
ENERGJITIKA
▪Burimet energjitikeLëndët djegëse janë substanca të cilat
gjatë djegies lirojnë nxehtësi ose formë tjetër të energjisë.
Burimet kryesore janë : qymyri, gazi natyror, nafta. Këto
quhen lëndë fosile dhe nuk munden të rigjenerohen.
Nafta dhe gazi natyror plotësojnë 65 % të nevojave të
përgjithshme, qymyri 25 %dhe energjia bërthamore 4
%.Njëlloj si qymyrguri nafta dhe gazi natyror prejardhjen e
kanë nga gjallesat.
Në ndryshim ngaqymyrguri këto janë formuar nga gjallesa të
vogla bimore dhe shtazore që janë depozituar përpara
miliona vjetësh në fundin e deteve të cekëta.
Aty në neprimin e mikroorganizmave të trysnisë sëlartë dhe
të temperaturës, lënda organikë është shndërruar në një
përzierje të ndërlikuarsubstancash të tjera ku mbizotërojnë
hidrokarburet.

6.
INDUSTRIA E HIDROKARBUREVE
 Qeveria e Shqiperis ka percaktuar dy zona per zhvillimin e
infrastuktures detare dhe bregdetare ku do te ndertohen terminale te
importimit dhe eksportimit te terminaleve te naftes, Vlora dhe Durresi.
 Aktualishte , nenproduktet e naftes zene gati 60% te plotesimit te
nevojave me burime energjitike per tregun e brendshem,tendenc kjo
dhe per tregun rajonal.
Konsumimi I
hidrokarbureve
PM10 (grimca të
ngurta me
përmasa nën 10
mikron) / VIT

7.
BURIMET GLOBALE
 Burimet globale të naftës drejt pakësimit në 10 vjet Raporti i
ri i publikuar nga një organizatë e rëndësishme për kërkime
të energjisë paralajmëron se burimet e naftës në botë mund
të fillojnë të pakësohen në 10 vitet e ardhshme.
 Ky raport, qe u bë injohur në një takim të Organizatës
Ndërkombëtare për Energjinë në Paris, nga Qendra
Britanike për Kërkime rreth Energjisë thotë se prodhimi i
naftës mund të arrijë në një pikë kulmore në vitin 2020,
duke bërë që të ketë mungesa të naftës në botë.
 Kërkesa globale për naftë është e pa qendrueshme.

8.
 Karburantet ne Shqiperi dhe ndikimet nemjedis.
Për cilësinë e ajrit në Shqipëri nuk mund të flitet bindshëm. Me
ligj parashikohet që në qendraturbane duhet të monitorohet
dioksidi i squfurit (SO2) dhe oksidet e azotit (NOx). Burime
kryesoretë ndotjes së ajrit në Shqipëri kanë qenë historikisht
industria e shkrirjes së kromit, ajo e bakrit,metalurgjia e gizës
dhe e çelikut, si dhe termocentralet. Burime kryesore të ndotjes
së ajrit sote janë nxjerrja dhe përpunimi i naftës, ngrohja
shtëpiake, prodhimi i çimentos, si dhe djegia epakontrolluar e
plehrave. Transporti është një tjetër shkaktar i ndotjes së ajrit.
Makinat e vjetra dhe cilesia e karburanteve, qe ato perdorin jane
edhe shkak i ndotjes semjedisit. Forcimi i masave per kontrollin
e naftes, kolaudimi i sakte i makinave dhe mos perdorimi i
makinave te vjetra jane masat qe duhet te merren per
permiresimin e cilesise se ajrit.

9.
 Disa nga sëmundjet e lidhura me ajrin e ndotur janë :
 Kanceri
 Sëmundje zemre dhe rreziku per atak
 Sëmundje mushkërie si cirroza dhe Emfizema
 Azma
 Pneumonia dhe komplikacionet e saj
 Bronkiti dhe pneumonia
 Alergji të lidhura me aparatin respirator
 Dhimbje koke dhe migrenë te vazhdueshme

10.
EKSPOZIMI NDAJ BENZINES DHE RREZIQET SHENDETESORE
 Benzina është një substancë shumë toksike e përbërë kryesisht
nga hidrokarburet të cilat kane shkalle toksiciteti të ndryshme.
Benzina përmban rreth 150 substanca kimike, shumica e këtyre
kimikateve te permbajne : Toluen, Etilbenzen dhe Xylene.
 Ekspozimi ndaj Benzinës mund të ndodhë në disa mënyra:
 Nepermjet mjedisit. Ekspozimi ndaj benzinë qe mund të
shkaktohet nga rrjedhja e tankeve nëntokësore
 Thithja – ose inhalimi ndodh më shpesh kur benzina është
përdorur në një zonë të pa ventiluar mire.

11.
 Gëlltitja - ndodh kur një person pa dashje konsumon ujë te ndotur me
benzine. Ushqimi që ka qenë i gatuar me ujë te ndotur gjithashtu mund te
shkaktojë nivele të larte te demtimeve shendetesore nga benzina .
 Kontakti me lëkurën - Ekspozimi ndaj benzinës mund të ndodhë edhe
nepërmjet kontaktit të lëkurës . Kimikatet në benzinë perthithen nëpërmjet
lëkurës dhe ekspozimi i zgjatur ndaj ketyre perberesve con ne demtime
serioze te lekures.
 Rreziqet shëndetësore gjate nje ekspozimi afatgjate
ndaj benzinës • Lekura - kontakti i zgjatur me lëkurën mund të jape nje
tharje te lëkurës, duke shkaktuar plasaritje, acarim, dhe pezmatim te saj.
Edhe pse të rralla, reaksione alergjike janë raportuar.
 • Gjaku - pjesëtarët e ekuipazheve te cisternave te benzinës dhe piktorët
kanë pasur efekte negative në gjak për shkak të ekspozimit të zgjatur dhe të
përsëritura ndaj benzinë s .
 • Sistemi nervor periferik - Benzina përmban një shumëllojshmëri të
Parafines si psh n-heksani. Ekspozimi i zgjatur kundrejte n-heksanit është i
njohur per shkaktimin e dëmeve të parikthyeshme ne sistemit nervor
periferik.
 • Sistemi Neurologjik - Ekspozimi afatgjatë ndaj benzinës
ndikon shumë ne funksionet neurologjike. Në fakt, efektet mbi kapacitetin e
kujtesës, aftesite intelektuale, dhe psikomotorike dhe aftësitë e të mësuarit
janë parë në stacion per personat qe kane qene te ekspozuar ndaj ndikimit
te benzines per me shume se 5 vjet.

12.
ELEKTRO ENERGJITIKA DHE EARDHMJA.
Si asnjëherë, njeriu sot në botë nuk ka qenë kaq i përgjegjshëm në
përdorimin e energjisë, sa po tregohet sot. Është koha, që kështu
duhet të jemi. Kjo është një frazë dhe një moment që duhet kapur dhe
duhet vlejë edhe për ne Shqipëtarët. Kur njerëzit e duhur bëhen së
bashku, atëherë çdo gjë është dhe bëhet e mundur. Gjithashtu, sot në
botë, kur nafta po arrin në çmimet e saj më të skajshme, për herë të
parë dhe seriozisht po mendohet se çfarë do të bëhet për ta
zëvëndësuara në një të ardhme të afërt. Rrugët e shoqërisë drejt një
varësie, gjithmonë e më të vogël ndaj lëndëve djegëse me bazë nafte,
sa po vijnë e po bëhen më të qarta. Kjo edhe për faktin se mosha e
shfrytëzimit të naftës sa vjen e po dobësohet, dhe për faktin se cili
apo cila do ta zërë vendin e saj,veçanërisht në fushën e prodhimit të
energjisë?. Gjithmonë e më tepër po forcohet mendimi se,besimi ynë
aktual mbi lëndët djegëse fosile (naftë, gaz, qymyr), sa vjen e po
bëhet më i pa qëndrueshëm. Përgjigjja konvergon në një të vetme.
Pak nga të gjitha burimet e mundshme energjitike ose një e ardhme
energjitike me ekonomi hibride, që në një kuptim tjetër quhet shtëpi
eshëndetshme.

13.
 Ekonomia hibride e përfitimit të energjisë, sigurisht që do të ketë
nevojë për një rrjet elektik, ku të mund të përshtasë çdo burim të fituar
e të vlefshëm energjie. Por, kjo kërkon së pari të synohet për të patur
një sistem energjitik më tepër të decentralizuar dhe demokratik, ku
mund të përmirësohet efiçenca, duke shkurtuar distancat midis
prodhuesve të energjisë dhe konsumatorit.Kjo kërkon së dyti, që rrjeti
të jetë më pak i cënuehëm nga ndërhyrjet, nga mbingarkesat,
stuhitëdhe aktet e dhunës. Në këto rrethana po vjen koha, që të
mendohet dhe të ndërtohet një rrjet elektrik fleksibël (elastik) dhe
dinamik, në të cilin energjia të kalojë në dy kahe, ku që të dyja të
rrjedhin (japin) energji dhe të pranojnë kontribute nga mijra shtëpi ose
impiante të vegjël teknologjik industrial, të cilat kursejnë dhe
prodhojnë energji shtesë. Me një rrjet të tillë hibrid nuk do të jetë më e
nevojshme të lodhesh së argumentuari meritat e lëndëve të djegshme
fosile (naftë,gaz, qymyr), përkundrejt lëndëve të ripërtëritshme (era,
dielli, hidrogjeni, biomasa). Nga ana tjetër,këto burime energjitike
garantojnë teknologji të pastër dhe shumë miqësore me mjedisin. Në
njëkuptim tjetër, ato përbëjnë atë që sot quhet zhvillim i qëndrueshëm
dhe nënkutojnë marrëdhënie të balancuara njeri-naryrë ose balancë
njeriu sot-me njeriun nesër.

14.
 Punoi :
ERVIS CARA
FALEMINDERIT PER
VEMENDJEN !