On 9/10 March, MCRB hosted a multistakeholder discussion on licensing and responsible business practices for gold mining in Sagaing Region bringing together government officials from the Mining, Forestry and Environmental Conservation Departments of the Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation (MONREC), General Administration Department (GAD), the Directorate of Investment and Companies Administration (DICA) and the Ministry of Agriculture, Livestock and Irrigation (MoALI), together with parliamentarians from across Sagaing Region, including Homalin, Tigyaing , Kawlin, Wuntho, Indaw, and Pinlebu townships. They were joined in Monywa by local and international mining companies, civil society organisations and international NGOs and experts. Read more: https://www.myanmar-responsiblebusiness.org/news/towards-responsible-gold-mining-sagaing-region.html

1. သတၱဳတြင္း က႑၏ သ ္ေရအ ္္မ္မအးးအး
ေလလအာဆ္းးး္စ င္း
Glorious Monywa Hotel
Monywa, Sagaing
9-3-2019

2. SWIA သုေတသဆ ာုင္ရအေဆအ ္ ံ းေၾ အင္းး မ ္းလ ္္မအး
 ၂၀၁၅- ုုႏွး္ ုဆ္ိုင္း္ွး၍ ထံုးေ မအ ္ာက္၊ ေရာက္၊ ဲ္စဖဴ/းၿဖၱဳ ္ဆ ္တုု ု
ြင္းာင္းသုေတသဆစိၱဳလုိ္ ဲသဲ္သည္။
 စိဲ္ဆန္ုႏွင္ဒသႀကီး တုင္းေ သင းဒသႀကီး ၈ဒသႀကီး ု ု သြအးေရအ ္ေလ ဲိ့သဲ္သည္။
 း္ံ ဆ္းဒသႀကီး လုိ္ ြ ္ဒသႀကီး ၄၁ ု (းင းးအး+ းေသးးအး + လ ္လုိ္လ ္းအး)
 ေတြုာံု ဲသသဒသႀကီး ၁၃၇၈ဒသႀကီး ဥး (းုိ္းုလု ္ ၁၄၂ င ္္+ တး္ဥး မင္း ၄၈၅ င ္္)
 ၂၀၁၆ ေးအ ္တုုအလတြင္ ရဆ္ ုဆ္ၿ္ၱဳု၌ ေတြုာံုောြးေုႏြးိြဲ ၂ င ္္စိၱဳလုိ္ ဲိ့သဲ္သည္။
 ၂၀၁၆ ေးအ ္တုုအ (၁၀) ရ ္ေဆုတြင္ ေဆစိဲ္ေတအ္၌ စိဲ္ေထအင္းု၀ဆ္င းးအး
SWIA ႑၏ ေတြုရွ မ ္္မအး ု တင္စိ ဲိ့သဲ္သည္။
 ၂၀၁၇ ုုႏွး္ ေဖေဖဖ၀့ရလ (၂၇-၂၈) တြင္ MONREC ႑၏ တအ၀ဆ္ရွသသ္မအးးအး Update
္မအးစိၱဳလုိ္ ဲိ့သဲ္သည္။
 းၿိးသတ္းးရင္ ံးအးအး ၂၀၁၈ ုုႏွး္ာက္၊ ္တ္လ ၈ ရ ္ေဆုတြင္ ထုတ္ေ၀ ဲိ့သဲ္သည္။
 ၂၀၁၆-၂၀၁၉ ုုႏွး္းတြင္း းလုိ္ရံုောြးေုႏြးိြဲ္မအး၌ Presentation ္မအးေိးေဆိ့သဲ္သည္။

3. SWIA ေတြုရွ မ ္္မအး – းဓ းဆ္ေ ဖ္မ ၅ ရိ္
စ္ဆ္္အုႏုင္ငံတြင္ တအဝဆ္နသ္မ႐ွိွေသအ သတၱဳတသးေဖအ္ေရးလုိ္ငဆ္း္မအး စဖး္လအရဆ္းတြ ္ းဓ းဆ္ေ ဖ္မ င့းရိ္္ွအ-
၁သည္။ သတၱဳတြင္းလုိ္ငဆ္းုႏွင္ာ ္ုႏြန္သဲ္ ္သဝ့ ္မအးာက္၊ ဥိေ ္မအးာက္၊ းဲ္း္မဥ္း းဲ္း ္္း္မအး္ွအ ႐ွိွင္းလင္း္မ ္႐ွိွစ င္းုႏွင္
တအဝဆ္နသ္မ႐ွိွေသအ ရင္းုႏွး္ွၱဳိ္ုႏွံ္မစဖး္လအေးရဆ္ းဟဆ္ုးတအး္မအး ရွေဆစ င္းသည္။
၂ သည္။ဒသႀကီး သတၱဳတြင္းလုိ္ငဆ္း္ွဒသႀကီး သုအ၀ိတ္ဝဆ္း မင္ာက္၊လသ္မေရးုႏွင္ဒသႀကီး လသုး ြင္းေရး္မအးာုင္ရအဒသႀကီး သ ္ေရအ ္္မ္မအးဒသႀကီး
းအးေးအင္ၾ ဲ္စ င္းုႏွင္ဒသႀကီး ုင္တြန္ေစဖ႐ွိွင္းရဆ္ဒသႀကီး တအ၀ဆ္ရွသဲ္းးုးရုႏွင္ဒသႀကီး းးိြအးေရးလုိ္ငဆ္း္မအး႑၏ဒသႀကီး
းြ္္းောအင္ရဲ္္ွအဒသႀကီး း ဆ္ုးသတ္႐ွိွေဆစ င္းသည္။
၃သည္။ဒသႀကီး ဓအတ္သတၱဳလုိ္ငဆ္းေၾ အင္ငဒသႀကီး စဖး္ေိဖလအေသအဒသႀကီး သုအဝိတ္ဝဆ္း မင္ာက္၊ဒသႀကီး လသ္မေရးုႏွင္ငဒသႀကီး လသငး ြင္ငးေရးဒသႀကီး ာုင္ရအဒသႀကီး
ထ ု ္္သ္မအးဒသႀကီး ေ သ ံ္မအးးိဖဒသႀကီး သ ္ေရအ ္စ င္းသည္။
၄သည္။ဒသႀကီး ိဋိ ၡစဖး္ိြအးရအေ သ္မအး႐ွိွဒသႀကီး သတၱဳလုိ္ငဆ္းာုင္ရအဒသႀကီး းုိ္ မၱဳိ္္မးဆး္္္ွအဒသႀကီး လြဆ္းြအ စိ ဆအဒသႀကီး ရွေဆစ င္းသည္။
၅သည္။ဒသႀကီး သတၱဳတြင္းလုိ္ငဆ္း ကတြင္ဒသႀကီး တရအး္ဝင္တသးေဖအ္္မ္မအးဒသႀကီး မန္ မန္စိဆ္ုစိဆ္ုဒသႀကီး လုိ္ောအင္ေဆစ င္းးအးဒသႀကီး ုင္တြန္ေစဖ
႐ွိွင္းရဆ္ဒသႀကီး လုးိ္ေဆစ င္းသည္။

4. သတၱဳတြင္း ကရွ းဓ သ ္ေရအ ္္မ္မအး

5. သုအ၀ိတ္ဝဆ္း မင္
 EIA းအး းဆး္တ မလုိ္ောအင္္မ္ရွစ င္းာက္၊ းေလးးဆ ္္ရွစ င္းုႏွင္
ဆအးလဲ္္မဆဲ္းိ့းစ င္း
 ထံုးေ မအ ္ုႏွင္ု ေရတသးေဖအ္ ထုတ္လုုိ္စ င္းေၾ အင္ ထြ ္ေိဖလအသဲ္ ဖုဆ္္မဆ္ု္မအး
 သးုႏွံ္မအး းထြ ္ုႏွၱဳဆ္းုႏွွင္းရဲ္းေသြး မာင္းစ င္း
 သတၱဳတြင္းလုိ္ငဆ္းးဆးတြင္ေဆထုင္ၾ သဲ္ ေ သ ံ္မအး္ွအ ္း ုးေငြု္မအးုႏွင္
းဆံုာုး္မအးးအး းုးရ္္ေဆရစ င္း
 ဓအတုးြဆ္ုိး္ိးၥဲ္း္မအးေၾ အင္ စ္း္ေ မအင္းုႏွင္ ေစ္ေးအ ္ေရးအး ဲး္ဲ္္း္မစဖး္ေးစ င္း
 ေရးးလ္္းေၾ အင္းုႏွင္ဆးသဲ္ေဆရအ္မအးတြင္ သတၱဳတသးေဖအ္စ င္း
 ထုတ္လုိ္ရအ္ွ းဆဲ္္မအး ုု းြဆ္ုိး္စ င္းေၾ အင္ ေရးးေၾ အင္းတြင္
ုႏုဆ္းးဆဲ္္မအးစဖး္ေိဖလအစ င္း
 း္မအးစိဲ္သသ းသံုးစိၱဳသဲ္ ေရ ု ြဲေ၀သံုးးြဲရဆ္ းသ္ေိးစ င္းသည္။ ေရသံုးးြဲ္မးတြ ္
း ြဆ္္ေိးောအင္စ င္း
 သတၱဳတြင္းလုိ္ငဆ္း္မအး ၿိးာံုးသြအး မဆ္တြင္ စိၱဳစိင္စ င္းာက္၊ စိဆ္လဲ္ထသေထအင္စ င္းာက္၊
သတၱဳတြင္းိတ္သ္္းစ င္း းးးးဥ္္မအး ္ရွစ င္း

6. ေစ္နအ
ေစ္နအ္မအးသ္္းာဲ္းစ င္း
 ေ သ ံ္မအးေဆထုုင္ရအေဆရအ္မအးာက္၊ းု ္ိမၱဳးေရးေစ္ေဆရအ္မအးးအး မဆ္ထအး ဲရၿိး
တရအးဝင္ေစ္ိုင္ာုင္္မ္မအးးတြ ္
း အး ြန္ေိးုႏုင္္မးဆဲ္းငန္သအရရွစ င္း
 ေစ္နအ္မအးဝန္နသစ င္းုႏွင္ ေဆရအစိဆ္လဲ္ မထအးစ င္းးတြ ္
ဆး္ဆအေၾ း္မအးေိးရအတြင္ းးးးဥ္းဆး္တ မ လုိ္ောအင္္မ္ရွုဲ ေိးေ မစ င္း
 သတင္းး မ ္းလ ္္မအးုႏွင္ ္ွတ္တ္္း္ွတ္ရအ္မအး းအးဆဲ္းစ င္း
 းတင္းေ္အင္းထုတ္စ င္းာက္၊ ရိုင္ ြင္ရွသသ္မအး(rights-holders) ္မအး ု
ၿ ္္းေစ အ ္္မ္မအးစဖး္ေးစ င္း ုႏွင္ ဖးအးစဖး္ေးစ င္း
 စိဆ္လဲ္းးအးထုး မထအးေသအေဆရအ္မအးတြင္ သင္တင္ေလမအ ္ိတ္္မ္ရွစ င္း
 းသ ္ေ္ြးဝ္္းေၾ အင္း္မအး ေိမအ ္ာံုုးစ င္း (ေရငေစိအင္းလုိ္သအး္မအးုႏွင္
လန္သ္အး္မအး္ွအ ေဆုးအးးလုိ္သ္အး္မအး စဖး္လအစ င္း)

7. ေ သ ံ္မအးးေိဖသ ္ေရအ ္္မ္မအးုႏွင္ ဖြံုၿဖၱဳးေရး
 းောအ ္းဥ္မအး း ္ ြဲစ င္း (န္္းစဖင္ေဖအ ္ ြဲ္မုႏွင္ ာ ္းိ္ေသအ
္ေတအ္တာထ ု ္္မ္မအး)
 သံသနရွေသအ မဆ္း္အေရးသ ္ေရအ ္္မ္မအး (ေရုႏွင္ ေလ ဲး္ဲ္္း္မ)
 လသေဆ္မိံုးံေစိအင္းလဲလအစ င္း ( ္သးနး္ေား၀့း္မအး ဝန္နသရရွရဆ္ လြန္ သစ င္းာက္၊
းးိြအးစဖး္ေရအင္း မစ င္း)
 းလုိ္း ုင္း ြင္းလ္္းရွအးိ့းစ င္းုႏွင္ ေ သထုတ္ိးၥဲ္းးဆဲ္းငန္သအ းသံုးစိၱဳစ င္း
 းးးးဥ္းဆး္တ မ္ဟုတ္ုဲ လုိ္ောအင္သဲ္ ဖြံုၿဖၱဳးတုုးတ ္္မ း္ံ ဆ္း္မအး
 းသ ္ေ္ြးဝ္္းေၾ အင္းးေိဖ သ ္ေရအ ္္မ္မအး ( းု ္ိမၱဳးေရးာက္၊ င့းဖ္္းစ င္း)
 းစ အးေ သ္ွ ေစိအင္းေရုလအသသ္မအး ၀င္ေရအ ္ေဆထုင္လအစ င္းေၾ အင္ ၀ဆ္ောအင္္မ္မအး
းတြ ္ ဆ္ုသတ္္မ္မအး ရွလအစ င္းုႏွင္ ေဈးင းစ္င္လအစ င္း
 ုအသအေရးာုုင္ရအေဆရအ္မအး ထ ု ္ိမ ္းးစ င္း
 သး္ေတအ္မအးစိၱဳဆ္းတးစ င္းေၾ အင္ ေားဖ ္ဝင္းိင္္မအး ရွအးိ့းလအစ င္း
 သတၱဳတြင္းလုုိ္ ုုင္သဲ္ေဆရအ္မအးတြင္ ေ သ ံ္မအး လံုုၿ ံၱဳ္မ္ရွစ င္း (္သးနး္ေားဝ့းသံုုးးြဲစ င္းာက္၊
ေ သ ံ္မအးုႏွင္ ေရငေစိအင္းလုုိ္သအး္မအးးၾ အး ာ ္ာံေရးတင္း္အစ င္း)
 ုု္ၺဏုႏွင္ ေ သ ံ္မအးးၾ အး ာ ္ာံေရးတင္း္အစ င္း

8.  သတၱဳတြင္း ုု္မဏ္မအးသဲ္ းဓိၺ့န္ရွေသအ ောြးေုႏြးိြဲ္မအး္စိၱဳလုိ္လု္ၾ စ င္းာက္၊
ေ သ ံ္မအးထံ္ွ းင ံဥအဏ္္မအး ေတအင္း ံရအတြင္ းဆး္္ မစ င္း သုုု္ဟုုတ္
ိသးေိ့င္းောအင္ရြ ္္မ္ရွစ င္းသည္။
 လုုင္းင္္မအးေလွမအ ္ထအးစ င္း႑၏ တး္းတ္တး္ိုုင္းးစဖး္
ေရြး မန္ထအးေသအသသ္မအးုႏွင္သအ းဆး္တ မ းးဥ္္မ္ရွုဲ င ံၱဳသလု
ောြးေုႏြးိြဲ္မအးစိၱဳလုုိ္စ င္းသည္။
 EIA ောြးေုႏြးိြဲ္မအးတြင္ တင္စိေသအ သတင္းး မ ္းလ ္္မအး္ွအ
ဆဲ္းိဲအးရ္္းာဆ္စ င္းာက္၊ း မဆ္ဆဲ္းိ့း စ င္းာက္၊ ေ သ ံုအသအး အး္မအး
းသံုုး္စိၱဳစ င္း သုုု္ဟုုတ္ ဆအးလဲ္ရဆ္ ္ ဲသဲ္ သုအသအး အးစဖင္ သံုးးြဲစ င္းသည္။
 ေ သ ံ္မအးုႏွင္ ိသးေိ့င္းောအင္ရြ ္ရအတြင္ း္ံ ဆ္း္မအးေၾ အင္ စဖး္ေိဖုႏုုင္ေသအ
းၥရိ္္မအးောြးေုႏြးစ င္းထ ္ းလွဴးတဆ္း္မအးးတြ ္သအ ဥးးအးေိးောြးေုႏြးစ င္းသည္။
 း္ံ ဆ္းးာင္ ဆး္ဆအ္မ္မအးတုုင္ၾ အးုႏုုင္သဲ္ နုႏရအးးဆး္္ရွစ င္းုႏွင္
ိ့ဝင္ိတ္သ ္သသ္မအး္ွ ထုုနုႏရအးးဆး္ းေၾ အင္း သရွ္မဆဲ္းိ့းစ င္းသည္။
ေ သ ံ္မအးုႏွင္ ိသးေိ့င္းောအင္ရြ ္စ င္းုႏွင္ ဆး္ဆအ္မ္မအး
ေစဖရွင္းသဲ္ုးဆး္

9.  သင္တဆ္း္မအးုႏွင္ဒသႀကီး လုိ္ထံုးလုိ္ဆဲ္း္မအးးအးဆဲ္းစ င္းဒသႀကီး
 လုိ္ငဆ္း ြင္ဒသႀကီး းုႏရအန္ အ ြန္ေရးဝတ္းံု္မအးဒသႀကီး ိံိုးေိး္မ ္မအးရွသဲ္ဒသႀကီး
(းၿ္ဲတ္္းဝတ္ာင္္မ္ရွ)
 ္ေတအ္တာထ ုု ္္မဒသႀကီး ္ွတ္တ္္း္မအးဒသႀကီး ္ရွစ င္းာက္၊ဒသႀကီး ေလမအ္ေၾ း ေိးသဲ္ဒသႀကီး
လုိ္ငဆ္းးဥ္္မအးဒသႀကီး ရွင္းလင္း္မ္ရွစ င္း
 းလုုိ္သ္အးဒသႀကီး းအ မၱဳိ္္မအး မၱဳိ္ာုုထအး္မ/းအ မၱဳိ္္တၱဳ္မအး္ရွစ င္း
 းလုုိ္သ္အးဒသႀကီး ုန္းအးလွန္္မအးဒသႀကီး (းဖြဲု) ္ရွစ င္း
 လုိ္ငဆ္း ြင္တြင္ ဆး္ဆအ္မ္မအး ုတုုင္ၾ အးုႏုုင္သဲ္ုဒသႀကီး နုႏရအးးဆး္္မအး္ရွစ င္းဒသႀကီး
 းလုိ္ မဆ္္မအးစ င္းာက္၊ဒသႀကီး းေစ ံလုိ္ လးအထ ္ဆဲ္းိ့းစ င္း
 းလုိ္သ္အးး္မအးးု္ွအဒသႀကီး ေဆုးအးးလုိ္သ္အး္မအးစဖး္စ င္း
 လုိ္ငဆ္း ြင္ုႏွင္ဒသႀကီး ေဆထုင္္မးေစ းေဆဒသႀကီး ္ေ အင္း္ြဆ္စ င္း
 း္မၱဳးသ္း္မအးးတြ ္ းလုိ္း ုုင္း ြင္းလ္္းဆဲ္းိ့းစ င္း ( း္မအးးု္ွအ
တရအး္ဝင္သတၱဳတြင္း္မအးတြင္ ေဆုးအးးလုိ္သ္အး္မအး းစဖး္ လုိ္ ုုင္ေဆစ င္း)သည္။
း ေၾ းေငြရရွ္မ္တသဲစ င္း
းလုုိ္သ္အး

10. ေလး္မအးးေိဖ သ ္ေရအ ္္မ္မအး
 တိုင္တုႏုင္သတၱဳထုတ္လုိ္သဲ္ေဆရအ္မအးတြင္ းုႏရအန္
ရွေသအးလုိ္္မအး ုု လုိ္ ုင္ေဆၾ စ င္း
 း မၱဳငတရအးဝင္သတၱဳ လုိ္ငဆ္း္မအးတြင္လဲ္း လုိ္ ုင္္မရွေဆစ င္း
 သတၱဳတြင္းလုိ္ငဆ္း္မအး႑၏ းဆးတ၀ု ္တြင္ ္ေတအ္တာ
ထ ုု ္ ့ဏ္ရအရရွစ င္း
 းုႏရအန္ရွသဲ္ စိ ့း ာက္၊ ာအရအုႏုု ္ (Cyanide) ္မအးးသံုးစိၱဳစ င္း
သုုု္ဟုတ္ းဆးဆအးတြင္ရွေဆစ င္း
 ္သအးးု႑၏ ေစ္နအ္မအးာံုးရွံၱဳးသြအးေသအး ့ ေလး္မအး႑၏
ိဲအေရးတြင္ သ ္ေရအ ္္မ္မအးရွစ င္း
 သတၱဳတြင္းး္ံ ဆ္း္မအးေၾ အင္ ေ မအင္းသြအးသဲ္လ္္း္မအး
းဟဆ္ုးတအးရွစ င္းုႏွင္ ္ေတအ္တာထ ု ္ ့ဏ္ရအရရွစ င္း

11. း္မၱဳးသ္း္မအးးေိဖ သ ္ေရအ ္္မ္မအး
 း္မၱဳးသ္း္မအး ေစ္ေးအ ္သတၱဳတြင္း္မအးတြင္ လုိ္ ုင္ ြင္္ရွစ င္း
 း္မၱဳးသ္း္မအးုႏွင္ း္မၱဳးသအး္မအး႑၏ လုိ္ ုုင္ရသဲ္
းလုိ္္မအးသဲ္ သတၱဳတြင္းလုိ္ငဆ္း္မအးတြင္ ြဲစိအး္မရွစ င္းေၾ အင္
း ေၾ းေငြရရွ္မ္တသဲစ င္း
 း္မၱဳးသ္း္မအးးတြ ္ းလုိ္း ုုင္း ြင္းလ္္းဆဲ္းိ့းစ င္း (
း္မအးးု္ွအ တရအး္ဝင္သတၱဳတြင္း္မအးတြင္
ေဆုးအးးလုိ္သ္အး္မအးးစဖး္လုိ္ ုုင္ေဆစ င္း)
 ေရ မင္စ င္းုႏွင္ ေရထုတ္စ င္းလုိ္ငဆ္း္မအးတြင္ ိ့ဝင္စ င္း (စိ ့းုႏွင္
းစ အးေသအ ဓအတုိးၥဲ္း္မအး းသံုးစိၱဳစ င္း)
 ေ သးတြင္း ေ ့င္းောအင္္မဖြဲးဲ္းတဲ္ောအ ္ိံု္မအးတြင္
ိ့ဝင္္မ္ရွစ င္းာက္၊ ထုငေၾ အင္ ောြးေုႏြးိြဲ္မအးတြင္ ္ိ့ဝင္စ င္း
 ေ သတြင္းး္မၱဳးသ္း္မအးးတြ ္ လံုၿ ံၱဳေရးးရ းုုးရ္္္မ္မအးရွစ င္း

12. ိဋိ ၡ ုႏွင္ လံုုၿ ံၱဳေရး
 သတၱဳတြင္းလုုိ္ ုုင္သဲ္ေဆရအ္မအးတြင္ ေ သ ံ္မအး လံုုၿ ံၱဳ္မ္ရွစ င္း
(္သးနး္ေားဝ့းသံုုးးြဲစ င္း ေ သ ံ္မအးုႏွင္ ေရငေစိအင္း
လုုိ္သအး္မအးးၾ အး ာ ္ာံေရးတင္း္အစ င္း)
 ုု္ၺဏုႏွင္ ေ သ ံ္မအးးၾ အး ာ ္ာံေရးတင္း္အစ င္း
 းး္တိ္ိုင္ ု္ၺဏ္မအးုႏွင္ လ ္ဆ ္ ုင္းဖြဲု းးဲ္း္မအးုႏွင္
ာ ္းိ္သဲ္ ု္မဏ္မအးးအး ေ သ ံ္မအး္ွ ေၾ အ ္ရြံစ င္း
 ိဋိ ၡစဖး္ိြအးသဲ္ေဆရအ္မအးတြင္ လုုိ္ ုုင္ေဆသဲ္
သတၱဳတြင္းလုုိ္ငဆ္း္မအး တရအး္ဝင္း ြဆ္္မအး ေိးောအင္ေဆရစ င္း
ုႏွင္ တရအး္ဝင္ သတၱဳ္မအး ုဆ္သြန္္မ္မအးရွေဆစ င္း
 လ ္ဆ ္ ုင္းဖြဲုးးဲ္း္မအးသဲ္ ၎တုုဆန္ေစ္ရွ
သတၱဳတြင္းလုိ္ငဆ္း္မအး ုု းဆး္တ မ း္ံ ဆ္ု ြဲ္မ္ရွစ င္း

13. ေ မးးသးတင္ိ့တန္သည္။
www.mcrb.org.mm
myanmar.responsible.business
းးရင္ ံးအုႏွင္ းင ံစိၱဳ မ ္းစိဲ္းးံု ု
(http://www.myanmar-responsiblebusiness.org/
pdf/SWIA/Mining/00-Myanmar-Mining-Sector-Wide-
Assessment.pdf ) တြင္ၾ ဲ္ရမုုႏုင္ိ့သဲ္သည္။