1. Sivil Toplum Kuruluşlarında
Finansal Yaklaşımlar
Ekrem TUFAN, 2009
etufan@yahoo.com
http://etufan.wordpress.com

2. Neler öğreneceğiz?
 Sivil toplum kuruluşu (STK) nedir?
 STK-Sermaye-Devlet arasındaki farklar
 STK’lar için finansman kaynakları
* Avrupa Birliği fonları
* Dünya Bankası fonları
* Birleşmiş Milletler ve UNDP fonları
* Japonya Büyükelçiliği fonları
* Hollanda vd. (Kaynakçadan yararlanabilirsiniz...)

3. Neler öğreneceğiz?
 AB gençlik programı
* Eylem 1.1 – Gençlik Değişimleri
* Eylem 1.2 – Gençlik Girişimleri
* Eylem 1.3 – Gençlik Demokrasi Projeler
* Eylem 2 – Avrupa Gönüllü Hizmeti
* Eylem 3.1 - Avrupa Birliği Komşu Ülkeleriyle İş
Birliği
* Eylem 4.3 - Gençlik Çalışanları ve Gençlik Kuruluşları
İçin Eğitim ve Ağ Kurma

4. Neler öğreneceğiz?
* Eylem 5.1 - Gençler ve Gençlik
Politikalarından Sorumlu Olanlar İçin Toplantılar
* TCP (Training and Coordination Plan - Eğitim
ve İşbirliği Planı)
 Proje nedir, ne değildir? Neden proje
yazılır?
 Proje döngüsü yönetimi

5. Neler öğreneceğiz?
 Mantıksal Çerçeve
 Paydaş analizi
 Sorun analizi
 Hedef analizi
 Strateji analizi
 Faaliyet Planı
 Bütçe
 İzleme, değerlendirme, denetleme

6. Sivil toplum kuruluşu (STK) nedir?
 STK’lar, hükümetlerden bağımsızdırlar
ve toplumun gelişmesi veya yardım
konularında çalışan, ticaret yapmayan
kurumlardır.

7. Sivil toplum kuruluşu (STK) nedir?
 STK’lar, yardıma muhtaç insanlara
yardım eden, yoksulluk, çevrenin
korunması, temel sosyal hizmetlerin
sağlanması veya toplumun gelişimi
gibi konularda hizmet veriler.

8. Sivil toplum kuruluşu (STK) nedir?
 Bir araya gelmiş ve beraber hareket
eden gönüllülerden oluşan, sürekliliği
olan ve devletin yapması gerekenler
dışında (ya da yetersiz kaldığı)
toplumun geneline yönelik işler yapan,
bağımsız ve ticari amaç güdmeyen,
yasadışı hareket etmeyen bir
örgütlenmedir.

9. STK’ların temel özellikleri
 Hükümetlerin doğrudan kontrollü
dışındadırlar
 Kar amacı güdmezler
 Siyasi partilere eşit uzaklıktadırlar
 Suç ya da şiddet içeren etkinlikler
yapmazlar, bunları desteklemezler
 Pek çoğu gönüllüğe dayanır ve
bağışlarla yaşarlar

10. Toplumal yaşamda STK’ların yeri
SermayeDevlet
STK’lar

11. Devletin temel işlevleri
 Kamusal hizmet sunmak
* Toplumun ayakta kalabilmesi için gereklidir
* Herkese eşit şekilde sunulur
Örneğin: Ülke güvenliği, adalet sistemi, sağlıklı
bir ekonomi, iç güvenlik, sağlık sistemi vs vs
vs .

12. Sermayenin amacı
 Piyasanın gereksinim duyduğu ürün ve
hizmetleri sunmak
 Kar elde etmek

13. STK’ların amaçları
 Topluma, devletin ya da sermayenin
sunmadığı (sunamadığı) mal ve hizmetleri
sunmak
Örneğin: Evsiz insanlara yardım, AİDS
konusunda topluma destek, akıl
hastalarının tedavisi vs vs vs ...

14. STK’lar için finansman kaynakları
Avrupa Birliği (AB) Hibe Fonları

15. Avrupa Birliği (AB) Hibe Fonları
Ne tür projelere kaynak aktarır?
AB’nin politikalarına uygun fonlar. Örneğin,
araştırma, eğitim, sağlık, tüketiciyi koruma,
çevreyi koruma ve insani yardım vs olabilir.
Kimler yararlanabilir?
 Temelde özel ya da kamusal kurumlar
 Kişiler (nadiren)

16. Avrupa Birliği (AB) Hibe Fonları
AB fonlarının temel özellikleri nelerdir?
 Projelerin finansmanını tamamlayıcı niteliktedir.
%100 finansman sağlamaz.
 Projeler finansal olarak başabaşı hedefler. Yani,
yararlanıcılarına ekonomik olarak kar sağlamaz.
 Tamamlanmış projelere geriye dönük finansman
sağlamaz.
 Aynı alanda sadece bir proje desteklenebilir.

17. Avrupa Birliği (AB) Hibe Fonları
Nasıl başvurulur?
 AB’nin her yıl yayınladığı yıllık faaliyet programı,
 Web sitesinden proje çağrısı, Ör. Türkiye için
www.ua.gov.tr ve www.abgs.gov.tr gibi. Bu
durumda; bütçesi, son başvuru tarihi, kimlerin
başvurabileceği vs. bildirilir.
 Bazı durumlarda, proje çağrısı olmadan
yararlanıcılara doğrudan verilebilir. Ör. İnsani
yardım.

18. AB 2009 Bütçesinin Dağılımı

19. AB 2009 Bütçesinin Dağılımı
Bütçe dağılımı için mutlaka aşağıdaki adrese
başvurunuz.
http://ec.europa.eu/budget/library/publications
/budget_in_fig/dep_eu_budg_2009_en.pdf

20. STK’lar için finansman kaynakları
Dünya Bankası Fonları

21. Dünya Bankası Fonları
Ne tür projelere kaynak aktarır?
Dünya Bankası’nın temel amacı yoksulluğu ortadan
kaldırmaktır. Bu bağlamda örneğin; eğitim, sağlık
(AİDS), yolsuzluğun önlenmesi, çok borçlu yoksul
ülkelerin borçlarının ödemelerine yardım, çevreyi
koruma (biyolojik çeşitlilik) ve insani yardım
(yoksullara, elektrik, su ve ulaşım olanağı
sağlama). Bunlar az miktarda hibe olarak,
çoğunlukla kredi şeklinde kullandırılmaktadır.
Kimler yararlanabilir?
 Ülkeler üzerinden STK’lar, kişiler ve şirketler.

22. DünyaBankası’nın Millenyum Kalkınma Hedefleri

23. DB’nın STK’lar için Fonları
Küçük hibeler programı:
 Kadınlar, gençler, farklı etnik yapıdan gelenler, düşük gelirli ve
kırsal kesimdeki insanlar gibi tarihi olarak toplumun karar
verme mekanizması dışında bırakılan insanları güçlendirme
üzerine odaklanmıştır.
 Dünya Bankasının ülke ofisi tarafından yönetilir ve yılda bir
kez Mart ayı gibi karar verir.
 Hibeler genelde 3000-7000 ABD doları arasındadır,
ancak 15.000 ABD dolarına kadar da çıkmaktadır. KHP
nadiren bir aktivite için önerilen bütçenin yarısından daha fazla
fon verir ve bu yüzden Dünya Bankası'nın hibeleri diğer
kaynaklardan gelen katılımlar için destekleyici rol oynar.

24. DB’nın STK’lar için Fonları
Yaratıcı Kalkınma Fikirleri:
Kalkınma ile ilgili fikirlerin belirlenmesinde ve hayata
geçirilmesinde yeni yöntemleri teşvik eden açık, şeffaf
ve rekabetçi bir süreçtir. Program yenilikçi fikirlere
henüz tohum aşamasındayken fon sağlayarak
maliyetleri ve bürokrasiyi minimuma indirmekte ve
yaratıcı fikri olan herkese fikirlerini realize etme
olanağı tanımaktadır.

25. DB’nın STK’lar için Fonları
DB’nın, Türkiye’deki aktif projeleri için aşağıdaki
adresteki bilgileri mutlaka okuyunuz.
http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUN
TRIES/ECAEXT/TURKEYINTURKISHEXTN/0,,con
tentMDK:21024681~pagePK:141137~piPK:141127
~theSitePK:455688,00.html

26. STK’lar için finansman kaynakları
Birleşmiş Milletler ve UNDP Fonları

27. Birleşmiş Milletler ve UNDP Fonları
Birleşmiş Milletler, yan kuruluşları aracılığıyla
Binyıl (millenyum) Hedefleri doğrultusunda
fon kullandırmaktadır.
UNDP’nin Türkiye’de odak noktaları:
 Demokratik yönetişim,
 Yoksulluğun azaltılması
 Çevre ve sürdürülebilir kalkınma

28. UNDP’nin Türkiye’de odak noktaları
Demokratik yönetişim konusunda UNDP’nin
proje destekleri;
 Mali Yerelleşme
 Güvenlik Sektörü Gözetimi
 Kadınların Siyasi Yaşama Katılımı

29. UNDP’nin Türkiye’de odak noktaları
Yoksulluğun azaltılması konusunda UNDP’nin proje
destekleri;
Politika Önerileri ve Kapasite Geliştirme
 İsviçre-BM Fonu Gençlik Projesi (Nisan 2008-Nisan 2010)
 GAP Bölgesi’nde Kadının Güçlendirilmesinde Yenilikler (Mart 2008-Mart 2011)
 Binyıl Kalkınma Hedefleri
 Yerel Gündem 21 Yönetişim Ağı aracılığıyla Türkiye’deki BM Binyıl Kalkınma
Hedefleri’nin yerelleştirilmesi (Aralık 2006-Aralık 2009)
 Bölgesel Kalkınma ve KOBİ'ler
 Doğu Anadolu’da Kültür Turizmi için İttifaklar Projesi (Kasım 2008-Aralık 2010)
 Şanlıurfa Sanayisinin Yeniden Yapılandırılması Projesi (Ağustos 2008- Kasım 2010)
 Güneydoğu Anadolu Bölgesi için Rekabet Gündemi
 Doğu Anadolu Turizm geliştirme Projesi (2007-2009)
 Güney-Güney İşbirliği (Mart 2008-Mart 2011)

30. UNDP’nin Türkiye’de odak noktaları
Çevre ve sürdürülebilir kalkınma konusunda UNDP’nin proje destekleri;
 BTC Küçük Yatırım Fonu (Bio-çeşitlilik Yönetimi ve Sürdürülebilir Enerji)
 SIF-2. Etap Etkinlikleri (Mayıs 2007-Nisan 2009)
 Küresel Çevre Fonu Küçük Hibeler Programı (GEF-SGP) (1993-2010)
 İklim değişikliği programı
 MDG-F 1680: Türkiye'nin İklim Değişikliğine Uyum Kapasitesinin
Geliştirilmesi (Ocak 2008 - Aralık 2010)
 PIMS: 1988 Orman Koruma Alanları Yönetiminin Güçlendirilmesi Projesi
(Mayıs 2008-Mart 2011)
 Bölgesel Su Ortaklığı Girişimi: “Her Damla Değer Katar” (Kasım 2006-
Kasım 2011)

31. UNDP’nin Türkiye’de diğer odak
noktaları
Proje uygulama desteği
UNDP, ulusal mülkiyet ve sürdürülebilir
kalkınma ilkeleri çerçevesinde –özellikle
finansman yönetimi, istihdam ve projelerin
etkin biçimde gerçekleştirilmesi alanlarında–
Bakanlıklara destek sağlıyor; bu alanlarda
gerekli politika ve prosedürler benimsenmesi
için eğitim veriyor.

32. UNDP’nin Türkiye’de diğer odak
noktaları
Özel sektörle işbirliği
i) Binyıl Kalkınma Hedeflerini ileriye taşımak ve ekonomik büyümenin
adil bir şekilde gerçekleştirilmesini teşvik etmek için yoksullar
yararına politikaların, özellikle yatırım, ticaret ve KOBİ’ler (Küçük ve
Orta Büyüklükteki İşletme’ler) alanlarında,geliştirilmesi ve
uygulanması;
ii) Küresel İlkeler’in uygulanması yoluyla, iş ahlakının ve ticari
işletmelerde sürdürülebilir gelişmenin güçlendirilmesi;
iii) Özellikle hükümet, iş dünyası ve sivil toplum kuruluşları arasında
çoğul-paydaşlı kalkınma ortaklıklarına aracılık edilmesi;
iv) Yoksullar yararına işleyen ticaret politikalarının geliştirilmesi, ve
özellikle Türkiye’nin hudut bölgelerinde adil ekonomik kalkınma
sağlanması için komşu ülkelerle ortaklıkların planlanması ve
uygulanması

33. UNDP’nin Türkiye’de diğer odak
noktaları
Kalkınma&cinsiyet
 BM Ortak Program: Kadın ve Kızların İnsan
Haklarını Güçlendirmek ve Korumak (Mart
2006-Aralık 2009)
 Kadının Siyaset ve Karar Almaya
Katılımının Güçlendirilmesi (Nisan 2008-
Mart 2009)

34. UNDP’nin Türkiye’de diğer odak
noktaları
Bilişim teknolojileri
 Dijital Dünyana Beni Dahil Et (Yeni Ufuklar – Aralık
2009)
 Türk Bilişim Sektörü Gençlerle Hareketleniyor (Yeni
Ufuklar – Aralık 2006)
 Daha çok Gence Erişmek için Bilgisayar Eğitimine
devam (Yeni Ufuklar – Nisan 2006)
 Genç Eğitmenler Yaşıtlarına Bilgisayar Kullanmayı
Öğretiyor (Yeni Ufuklar – Ocak 2006)

35. STK’lar için finansman kaynakları
Japonya Büyükelçiliği Fonları

36. Japonya Büyükelçiliği Fonları
Ne tür projelere kaynak aktarır?
Temel sağlık: Sağlık merkezlerinin ekipmanlarının yenilenmesi vs.
Engelli insanlar: Engellilere yönelik üretim merkezleri vb.
Kalkınmada kadın: Mesleki eğitim kursları vb.
Kamu yararı/diğer dezavantajlı kesimler: Yaşlılar için özel
bakım merkezleri
Kapasite geliştirme ve eğitim: Özel tıoplulujklar için kapasite
geliştirme eğitimleri vb.
Küçük ölçekli afet projeleri

37. Japonya Büyükelçiliği Fonları
Ne tür projelere kaynak aktarır?
Daha az öncelikli proje konuları:
Çevre koruma, içme suyu temini,
kanalizasyon, ağaçlandırma, gelir getirici
projeler, sulama vb.

38. Japonya Büyükelçiliği Fonları
Kimler yararlanabilir?
 STK’lar
 Belediyeler
 Devlet kurumları (STK yoksa)
 Bireyler ve şirketler başvuramaz!

39. Japonya Büyükelçiliği Fonları
Fon tutarı
Proje başına hibe miktarı 10 Milyon Japon
Yeni’ni geçemez. (18.400.000 TL)
Başvuru zamanı
Herhangi bir zaman.

40. AB Gençlik Programı
Gençlik Programı Genel Sunumu için
aşağıdaki linke ulaşınız!
http://www.ua.gov.tr//index.cfm?
action=detay&yayinid=916350226101FC842953
86E18FB27B4BD4167

41. PROJE
HAZIRLAMA
EĞİTİMİ
Ekrem Tufan
etufan@yahoo.com

42. Alışverişte neler var?
 Proje
 Proje döngüsü
 Mantıksal Çerçeve
 Paydaş analizi
 Sorun analizi
 Hedef analizi
 Strateji analizi

43. Alışverişte neler var?
 Faaliyet Planı
 Bütçe
 İzleme, değerlendirme, denetleme
Bütün bunları neden öğreniyoruz?

44. Proje nedir?
Proje, net bir şekilde belirlenmiş
amaçlara ulaşmak için belirli bir
zaman diliminde, belirli bir bütçe ile
gerçekleştirilen faaliyetler
bütünüdür.

45. Projede neler olması gerekir?
 Net olarak belirlenmiş paydaşlar
(hedef grup ve nihai yararlanıcılar da dahil)
 Net olarak tanımlanmış koordinasyon,
yönetim ve finansal düzenlemeler
 İzleme ve değerlendirme sistemi
 Projenin yararlarının maliyetini aşacağını
gösteren, uygun finansal ve ekonomik analiz

46. Proje ne değildir?
 Önceden beri devam eden bir çalışma
 Durağan bir organizasyon
 Hiyerarşik bir yapı
 Birçok ve birbirinden bağımsız
amaçlara sahip bir çalışma
 Tekrarlanabilir bir çalışma

47. Proje Döngüsü Yönetimi
 Projenin yaşam döngüsü içinde
yararlanılan yönetim ve karar verme
süreçlerini ve projede yer alan temel
görevleri, rolleri, sorumlulukları, temel
belgeleri ve karar seçeneklerini
gösteren bir sistemdir.

48. Proje Döngüsü Yönetimi
Analiz
Planlama
(mantıksal çerçeve)
FinansmanUygulama
Proje fikrini
belirleme
İzleme&
Değerlendirme

49. Proje Döngüsü Yönetimi
Proje fikrini belirleme
Dünyanın derdi bizi mi gerdi?
Öyleyse, en çok hangisi gerdi?
Ennnn! Sorun olan sorunu belirle….

50. Proje Döngüsü Yönetimi
Sorunun analiz edilmesi
Mevcut durum nedir?
Sorunla ilgili taraflar ne düşünüyor? Kim karşı
çıkar, kim destekler?
Sorunla ve yakın çevresiyle ilgili veriler neler?
Veri yoksa, ne yapalım?

51. Proje Döngüsü Yönetimi
Projenin planlanması
Ne gibi faaliyetler?
Hangi kaynakla yapacağız?
Ne kadar sürede yapacağız?
Kim ya da kimler yapacak?
Planlama Mantıksal çerçeve

52. Proje Döngüsü Yönetimi
Finansman
Projeyi finanse edecek kuruma, onun
yayınladığı başvuru formuyla ve uygun
formatta başvurulması
Projenin kabul edilmesi durumunda
finansmanın sağlanması

53. Proje Döngüsü Yönetimi
Projenin uygulanması
Projede öngörülen faaliyetlerin hayata
geçirilmesi aşaması

54. Proje Döngüsü Yönetimi
İzleme ve değerlendirme
Proje sonuçlarının; izlenmesi, denetlenmesi,
değerlendirilmesi ve gözden geçirilmesi aşaması
Proje süresince belli aralıklarla ve proje sona erdikten
sonra projenin sonuçlarının ve etkisinin
değerlendirmesi yapılır (sürdürülebilirlik)
Bunun yanında proje faaliyetleriyle yapılan tüm
harcamalar finansal denetimden geçer

55. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı
Ne işe yarar?
 Proje hazırlama süreci içinde mevcut durumun analiz
edilmesine
 Hedeflere ulaşmada araçların mantıksal hiyerarşisini
kurmaya
 Hedeflere ulaşmanın önündeki potansiyel risklerin ve
sürdürülebilir sonuçların tanımlanmasına
 Sonuçların en iyi nasıl izleneceği ve değerlendirileceğine;
 Projenin özetinin standard bir formatta sunulmasına
 Uygulama sırasında projenin izlenmesi ve gözden
geçirilmesine

56. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı
(Aşağıdaki konularda detaylı bilgi için www.stgm.org.tr adresindeki Proje Döngüsü
Yöenetimi Kitabı’ndan yararlanınız)
Analiz aşaması Planlama aşaması
5. Mantıksal çerçeve
matrisi
6. Faaliyet planı
7. Bütçe
1. Paydaş analizi
2. Sorun analizi
3. Hedef analizi
4. Strateji analizi

57. Mantıksal çerçeve matrisinin
hazırlanması – proje yapısının
tanımlanması, onun içsel
mantığının test edilmesi,
hedeflerin ölçülebilir terimlerle
tanımlanması, araçların ve
maliyetin (genel) tanımlanması
Faaliyet planlaması –
faaliyetlerin sırasının ve
birbirlerine bağlarının tespit
edilmesi; faaliyetlerin
sürelerinin belirlenmesi,
kilometre taşlarının tespit
edilmesi ve sorumlulukların
tahsis edilmesi
Bütçe – Faaliyet planından
hareketle girdilerin belirlenmesi
ve bütçenin hazırlanması
Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı
PLANLAMA AŞAMASIANALİZ AŞAMASI
Sorun analizi- paydaşların, ana
sorunlarının ve yaratacakları
kısıtların ve fırsatların belirlenmesi;
sorunların farklı seviyeleri arasındaki
neden-sonuç ilişkilerinin belirlenmesi
Hedeflerin analizi - belirlenen
sorunlardan hareket ederek
hedeflerin ve araç-amaç ilişkilerinin
belirlenmesi
Strateji analizi – hedeflerin
gerçekleştirilmesi için farklı
stratejilerin belirlenmesi; ana
hedeflerin belirlenmesi (ana amaç
ve proje hedefleri)
Alternatifleri
Seçme
Alternatifleri
Seçme
Sonuç
Çıkarma
Sonuç
Çıkarma
ProjeMantığını
Belirleme
ProjeMantığını
Belirleme
Belirlemeve
İşlevselleştirme
Belirlemeve
İşlevselleştirme
Belirleme
Analiz
Belirleme
Analiz

58. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımının Adımları
1. Paydaş Analizi
2. Sorun Analizi
3. Hedef Analizi
4. Strateji Analizi
5. Mantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması
6. Faaliyet Planının Hazırlanması
7. Bütçenin Hazırlanması

59. Kaynakça
 http://www.adb.org/NGOs/support-resources.asp
 http://www.adb.org/NGOs/funding-private.asp
 http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOP
ICS/EXTSOCIALDEVELOPMENT/EXTSMALLGRA
NTS/0,,contentMDK:20509242~menuPK:1234402~
pagePK:64168445~piPK:64168309~theSitePK:952
535~isCURL:Y,00.html
 http://sites.google.com/site/oralkaya/
 http://www.ua.gov.tr/index.cfm?
action=detay&yayinid=916350226101FC84295386
E18FB27B4BD4167&CFID=53218&CFTOKEN=399
96316

60. Kaynakça
 http://topics.developmentgateway.org/ngo/faq/show
FaqItems.do~faqId=141418
 World Bank, Nongovernmental organizations and
civil society/overview,
http://wbln0018.worldbank.org/essd/essd.nsf/NGOs/
home
 UNESCO, Encyclopedia. Article 1.44.3.7
 Millo, Yiftach, NGO Oorganizational Development
(Course notes), Weitz-Center, Rehovot, Israel, 2004

61. Kaynakça
 2009 AB Bütçesi,
http://ec.europa.eu/budget/index_en.htm
 http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERN
AL/COUNTRIES/ECAEXT/TURKEYINTURK
ISHEXTN/0,,contentMDK:21024681~pageP
K:141137~piPK:141127~theSitePK:455688,
00.html

62. Kaynakça
 http://ec.europa.eu/budget/library/publication
s/budget_in_fig/dep_eu_budg_2009_en.pdf
 www.undp.org.tr
 www.tr.emb-japan.go.jp
 http://www.stgm.org.tr/fondetail.php?
fundid=21