Хэрэглэгчийн зан төлөв дэх бүлгийн нөлөөлөл

1. Хэрэглэгчийн зан
төлөв дэх бүлгийн
нөлөөлөл

2. АГУУЛГА
1. Бүлгийн
2. Хэрэглээний дэд соёлууд
3. Дэд соёлын бүлгүүдийн хэрэглээ болон
маркетинг
4. Зөвлөх бүлгийн нөлөөллийн шинж чанар
5. Групптөрлүүд доторх харилцаа болон үзэл
бодлын манлайлал
6. Маркетингийн стратеги, ам дамжсан
маркетинг ба шийдвэр гаргагч

3. ЖИШЭЭ
Ихэнх бүтээгдэхүүн болон брэндүүд хэрэглэгчийн
хүсэл сонирхолд нийцэхийн тулд энгийн
идэвхжүүлэлт хийх нь тухайн бүтээгдэхүүн
үйлчилгээний онцлог шинж болдог. Зарим
хэрэглэгчид ямарваа нэгэн бүлэгт орохын тулд
тухайн бүлгийн гишүүнчлэлийг худалдан авдаг байна.
Жишээ нь, Jeep брэнд юм. Jeep брэндийн
хэрэглэгчдийн ихэнх нь “Jeep – ийн холбоо”-д
гишүүнээр элсэхийг хүсдэг. Эдгээр гишүүд нь Jeep
Jamborees, Jeep 101 болон Camp Jeep гэх баяр
найранд оролцдог. Эдгээр арга хэмжээнүүдэд олон
янзын газар амьдардаг Jeep хэрэглэгчидтэй уулзаж
дотносож, Jeep машиныхаа тухай ярилцаж, тухайн
холбооны ёс заншил болон зан төлвийг бүрдүүлдэг.

4. Бүлгийн төрлүүд
Бүлэг болон референс бүлэг гэдэг нь хоорондоо
ялгаатай ойлголтууд юм. Бүлэг гэдэг нь хэм хэмжээ,
үнэ цэнэ эсвэл итгэл үнэмшлийг хоорондоо
хуваалцдаг 2 эсвэл түүнээс дээш хувь хүнтэй бөгөөд
тэдний зан төлөв нь хоорондоо харилцан
хамааралтай байдаг. Бүлэг нь бусдад ил тод эсвэл
нууцлаг байж болно. Референс бүлэг гэдэг нь
тодорхой зан төлөв дээр тулгуурласан хувь
хүмүүсийн үнэт зүйл эсвэл хэтийн төлвийн
төсөөллийг ашигладаг бүлэг юм.

5. Бидний ихэнх нь хэд хэдэн бүлэгт харъяалагдаж
байгаа бөгөөд бусад олон бүлэгт харъяалагдахыг
хүсдэг байж болох юм. Хэрэв бид нэгэн бүлэгт
хуваарилагдвал энэ нь референс бүлэгт орж байна
гэсэн үг юм.Бүлгийг маш олон янзаар хувааж болох
боловч дараах 4 ангилалаар авч үзэх хэрэгтэй юм:
(1) гишүүнчлэл, (2) нийгмийн холбоо сүлбээний
хүчтэй тал, (3) харилцаа холбооны төрөл, болон (4)
сонирхол татах байдал.

7. Хэрэглээний дэд соёлууд
Хэрэглээнд тулгуурласан бүлэг буюу хэрэглээний дэд
соёл нь нийгмийн ялгаатай дэд бүлэг бөгөөд
бүтээгдэхүүний ангилал, брэнд эсвэл хэрэглээн дээр
тулгуурлан өөрсдийгөө шигшдэг хүмүүсийг хэлнэ
(сонгодог). Эдгээр бүлгүүд нь (1) тодорхойлогдох,
шаталсан бүтэцтэй; (2) хуваалцсан итгэл үнэмшил
эсвэл үнэт зүйлийн багц; мөн (3) цорын ганц этгээд
яриа (jаrgon), зан заншил болон бэлгэ тэмдгийн
илэрхийлэлтэй.Ийм төрлийн дэд соёлууд нь хип-
хопоос эхлээд шүхэртэй үсрэлт хийх хүртэл маш
олон төрлийн дэд соёл байж болно. Сонирхолд
тулгуурласан дэд соёлууд маш нийтлэг байдаг.

8. Дэд соёлын бүлгүүдийн хэрэглээ болон
маркетинг
Дэд бүлгүүд тодорхой үйл ажиллагаанд
хамрагддагтай холбогдуулан дэд соёлын бүлгүүдийн
хэрэглээ бий болдог. Тухайлбал, голф клуб, бовлинг
клуб гэх мэт. Бүлэг бүр өөрийн зан үйл болон ямар
нэгэн бүтээгдэхүүний бэлэг тэмдгээр холбогддог.
Голф клубынхан өөрийн гэсэн олон төрлийн өмсдөг
дүрэмт хувцастай. Хувцас, малгай мөн бусад
хэрэгслүүд нь бэлэг тэмдэгтэй.

9. БРЭНДИЙН НИЙГМИЙН БҮЛЭГ
 Брэндийн нийгмийн бүлэг бол тухайн брэндийн
бүтээгдэхүүн, брэндийн эзэн, пүүс мөн зах зээлд
хэрэглэгдэж буй бүтээгдэхүүн гэсэн зүйлс дээр
суурилсан байдаг бөгөөд газар зүйн байршлаас үл
хамаардаг бүлэг юм. Харин нийгмийн бүлэг нь
өөрийн гэсэн ёс суртахуун, сонирхол, ёс заншил
болон бүлгийн зан үйлтэй байдгаараа
тодорхойлогддог.

10. Маркетинг болон брэндийн нийгмийн
бүлэг
 Брэндийн нийгмийн бүлэг нь брэнд бүтээгдэхүүний
үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх мөн үнэнч байдлыг үүсгэж ч
чадна. “Намаг” нь Jeep машины давуу талыг илүү
тодотгож өгдөг.Jeep машин эзэмшигч нь хотын
засмал замаас гаднах замд явахдаа ямар ч бартааг
туулдаг тул жолооч хүнд өөртөө итгэлтэй байдлыг
үүсгэдэг.

11.  Хэрвээ Jeep машины үнэ цэнийг нэгэнт л мэдэрсэн
бол тэр хүн ахиж худалдан авах магадлал өндөр
байдаг. Харин бүр тэрхүү машин эзэмшигчдийг
бүлэгт нэгдэх юм бол цаашид энэ брэндийн машин
хэрэглэх хандлагатай болдог. Үүний дүнд брэндийн
үнэнч байдал эрчимтэйгээр үүсдэг. Jeep машинаа
өөр машинаар солих болсон тохиолдолд тухайн
машинаа шинэ Jeep-тэйх арьцуулах хандлага үүсдэг.
Түүнчлэн Jeep хэрэглэгчдийн бүлгийг орхисноор хүн
нийгэм болоод бие сэтгэлийн хувьд Jeep-ын үнэ
цэнийг илүү мэдэрдэг.

12. Онлайн харилцаа холбоо болон нийтийн
сүлжээ
 Онлайн харилцаа холбоо гэдэг нь цахим ертөнц дэхь
бүхий л мэдээ мэдээллүүдийн дундын харилцаа
холбоог хэлнэ. Энэ нь олон төрлийн хэлбэртэй ба:
цахим шуудангийн, яриа хэлэлцээрийн груп, блог,
байгууллагын болон ашгын бус вэбсайтыг хэлнэ.
Судлаачид нь онлайн харилцаа холбоог ашигладаг
олон хэрэглэгч груп бий гэдгийг тогтоогоод
байгаа.Харилцаа холбооны өргөжилт нь гишүүд
хэрэглэгчдийг олон төрөл болгон ялгаж байна. Олон
гишүүд нь групын ярилцлагад оролцох
шаардлаггүйгээр мэдэж байна. Бусад нь оролцож буй
боловч тодорхой хязгаартайгаар.

13. ЗӨВЛӨХ БҮЛГИЙН НӨЛӨӨЛЛИЙН ШИНЖ
ЧАНАР
 Зөвлөх бүлгийн нөлөөлөл нь 3 хэлбэртэй байна.
Үүнд: мэдээллийн, норматив, ижилсэх зэрэг байна.
Маркетингийн стратегид эдгээр нь хэрэглэгддэг
учраас эдгээр хэлбэрүүдийг хооронд нь ялгаж салгах
нь чухал.

14. Мэдээллийн нөлөөлөл
 Энэ нь хувь хүн зөвлөх бүлгийн гишүүдийн сонголт
болон зан төлвийн талаар хэсэг бүлэг мэдээлэл хэрэг
болсон үед бий болдог. Энэхүү нөлөө нь бүлгийн
гишүүд нэг хүн шиг ижилсэх явдал болон бүлгийн
гишүүдийн нөлөөлөлд үндэслэгддэг. Хэн нэгэн хүн
хүнсний бүтээгдэхүүнийг сонгон хэрэглэхдээ
тэжээллэг чанарын хүснэгтийг харж байж тухайн нэг
брэнд бүтээгдэхүүнийг хэрэглэдэг байж болно.
Ингэснээр тухайн бүтээгдэхүүнийхээ эрүүл мэндэд
тустай болон үр ашигтай байдлыг харгалзан үзэж
байж хэрэглэх эсэхээ шийднэ гэсэн үг юм.

15. Норматив нөлөөлөл
 Норматив нөлөөлөл нь зарим тохиолдолд прагматик
нөлөөлөл гэж нэрлэгддэг ба хувь хүн бүлгийн
хүлээлтийг биелүүлж шагнал авах, эсвэл дэмжлэгээс
татгалзах үед бий болдог. Магадгүй чи дарс худалдан
авахдаа бусдаас илүү байхын тулд онцгой
брэндийнхийг нь худалдан авна. Эсвэл чи
найзууддаа шоолуулахаас айсандаа эсвэл тэдэнтэй
адил байхын тулд хамгийн сүүлийн үеийн шинэ содон
загварын хувцасыг худалдан авч хэрэглэхээс
татгалзана. Хувь хүн тухайн бүлэгтэйгээ хүчтэй
холбоотой юмуу тухайн бүтээгдэхүүн нийгэмд ихээр
танигдсан байвал норматив нөлөөлөл хамгийн хүчтэй
байдаг.

16. Ижилсэх нөлөөлөл
 Ижилсэх нөлөөлөл нь зарим тохиолдолд үнэт
зүйлсийг илэрхийлэх нөлөөлөл гэж нэрлэгддэг ба
хувь хүн бүлгийн үнэт зүйл болон нормыг тогтоодог
болсон үед бий болдог. Хувь хүн бүлгийн үнэт
зүйлсийг өөрсдийнхөөрөө хүлээн авдаг. Хувь хүний
үнэт зүйл болон бүлгийн үнэт зүйл хоорондоо ижил
байдаг тул хувь хүний зан авир бүлгийн үнэт зүйлтэй
нийцэж байдаг.

18. Зөвлөх бүлгийн нөлөөллийн түвшин
 Зөвлөх бүлэг нь нэг талаар өгөгдсөн нөхцөл байдалд
хариу үйлдэл үзүүлдэггүй хэрнээ бүтээгдэхүүний
зэрэглэл, хэрэглэж буй брэнд болон бүтээгдэхүүний
төрөлд нөөлөөлөх явдал байдаг. Брэндийн нөлөөлөл
нь импортоор орж ирдэг шар айраг болон тансаг
зэрэглэлийн автомашин зэрэг тусгай брэнд
бүтээгдэхүүнээс илүү бүтээгдэхүүний зэрэглэлд
нөлөөлөх нь их байдаг. Хүснэгт 7-1т
шаардлагатай/шаардлагагүй болон ил/далд гэсэн
хэрэглээний 2 өөр нөхцөл байдал хэрхэн нэгдэж
байгааг харуулсан. Харин одоо бид энэхүү 2 шинж
чанар болон зөвлөх бүлгийн нөлөөллийн нэмэлт 3
тодорхойлогч хүчин зүйлсийн талаар хэлэлцэх болно.

19.  1. Бүтээгдэхүүн болон брэндийн хэрэглээ нь бүлэгт
ил байвал бүлгийн нөлөөлөл хамгийн хүчтэй байна.
Тухайлбал, гүйлтийн гутал нь маш ил харагдах
бүтээгдэхүүн бол амин дэм мэтийн бүтээгдэхүүн нь
тийм биш. Зөвлөх бүлгийн нөлөөлөл нь ерөнхийдөө
зөвхөн эдгээр зүйлсэд (зэрэглэл, брэнд гэх мэт)
нөлөөлдөг.

20.  2. Бүтээгдэхүүний шаардлага бага байх үед зөвлөх
бүлгийн нөлөөлөл их байна. Зөвлөх бүлгүүд нь
snowboard болон дизайнерын хувцас зэрэг
бүтээгдэхүүн хэрэглэгчдэд хүчтэй нөлөөлдөг хэдий ч
хөргөгөч мэтийн бүтээгдэхүүн шаардлагатай хүмүүст
маш бага нөлөөлдөг.
 3. Ерөнхийдөө, бүлэгт хандах хувь хүний байдал
итгэлтэй байхын хэрээр тэд бүлгийн нормыг мөрдөх
болно.

21.  4. Бүлэгт байгаа хэрнээ хувь хүний хувийн үйл
ажиллагаа нь бүлгийн нормыг уг үйл ажиллагаанд
хүчтэй эсэргүүцэл үзүүлэхэд хүргэнэ. Тухайлбал, нэг
сайхан ресторанд оройн хоол тогтмол иддэг
нийгмийн бүлгийн хувьд сайхан даашинз чухал
боловч пүрэв гаргийн орой цугларч сагсан бөмбөгийн
тэмцээн үздэг хэсэг бүлэг хүмүүст энэ бол чухал зүйл
биш.
 5. Зөвлөх бүлгийн нөлөөллийн түвшинд нөлөөлөгч
эцсийн хүчин зүйл бол худалдан авалтын нөхцөл
байдал дахь хувь хүний итгэл найдвар юм. Хувь
хүний зан араншин нь итгэл найдвар болон зөвлөх
бүлгийн нөлөөлөлд нөлөө үзүүлж чаддаг.

22. График 7-3 Зөвлөх бүлгийн нөлөөллийн хэрэглээний
нөхцөл байдлын тодорхойлогч хүчин зүйлс

23. ЗӨВЛӨХ БҮЛГИЙН НӨЛӨӨЛӨЛД
СУУРИЛСАН МАРКЕТИНГИЙН
СТРАТЕГИУД

24. Хувийн Худалдааны Стратеги
 Худалдагч бүлэг доторх хүмүүсийг ажиглаж тухайн
нэг загварыг сайшааж (толгой дохих гэх мэт) буй
эхний хүнийг хайж олно. Тэгээд худалдагч түүнийг
тухайн бүтээгдэхүүнд гарцаагүй дуртай байгааг
мэдэж байгаа хэрнээ тэр хүнээс санаа бодлыг нь
асууна. Тухайн хүн маш дэлгэрэнгүй хариулна. Энэ
хооронд худалдагч бусад хүмүүсийн царайг ажиглаж
мөн л энэ бүтээгдэхүүн таалагдаж байгаа бөгөөд
туслалцаа хэрэгтэй байгаа хүнийг хайж олоод очиж
санаа бодлыг нь асууна. Худалдагч уг үйлдлээ
хамгийн эхний тааламжгүй байдал илэрсэн хүнийг
хартлаа үргэлжлүүлнэ. Энэ тохиолдолд хамгийн
эхний хүнийг загвар болгон сүүлийн хүний санааг
эргүүлэхийг оролдох ба бүх юмуу ихэнхи хүмүүсийг
тухайн загварын тал дээр эерэг бодолтой болгоно.

25. ЗАР СУРТАЛЧИЛГААНЫ СТРАТЕГИ
 Маркетерууд бүлгийн үйл ажиллагаанд тохирох
бүтээгдэхүүн үйлчилгээг санал болгодог. Франц дарс
гэхэд дээгүүр зиндааны хүмүүс хэрэглэдэг, үнэтэй
гэсэн дүр төрхийг хүмүүст бий болгосон байдаг. Маш
олон хэрэглэгчид франц дарсыг зөвхөн онцгой
тэмдэглэлт үйл явдал, баяр ёслолуудаар хэрэглэдэг
бүтээгдэхүүн үйлчилгээ гэж ойлгодог. Францаас
гаралтай Хоол хүнс ба Дарс хэмээх худалдааны
групп томоохон хэмжээний компанит ажлыг авч
явуулсан. Энгийн хүмүүсийн үдэшлэгт франц
шамфанскыг тохиромжтой гэсэн агуулгатай
сурталчилгааг цацсан байна. Маркетерууд зар
сурталчилгааны бодлого боловсруулахдаа бүлэгт
нөлөөлөх гурван төрлийн аргыг ашигладаг. -
Мэдээллийн нөлөөлөл- Норматив бүлгийн нөлөөлөл-
Ижилсэх нөлөөлөл

26. ГРУПП ДОТОРХ ХАРИЛЦАА БОЛОН ҮЗЭЛ
БОДЛЫН МАНЛАЙЛАЛ
 Бид өөрсдийн найз нөхөд болон бусад жишиг бүлгээс
2 аргаар шинэ бүтээгдэхүүн үйлчилгээ, брэнд,
түүнчлэн жижиглэн худалдаа зэргийн талаар
суралцаж байдаг. Эхнийх нь тэдний ашигласан
бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг ажиглан харж, түүнийг
худалдан авах, дараагийнх нь аман харилцаагаар
тэднээс мэдээлэл, зөвлөгөө хүсэх, хүлээн авах арга
юм. Аман харилцаа буюу “word-of-mouth
communications” нь хувь хүмүүс гар утсаар,
интернетээр, мөн нүүр тулан уулзаж аман хэлбэрээр
бусад хүмүүстэй мэдээллээ хуваалцах явдал юм.

27.  Хэрэглэгчид ерөнхийдөө маркетингийн мэдээ мэдээллээс
илүүтэйгээр гэр бүл, найз нөхөд, танил хүмүүсийнхээ санаа
бодолд итгэдэг. Учир нь маркетингийн мэдээ мэдээлэлтэй
адилгүй тэдгээр хувь хүмүүс бодол санаа болон мэдрэмжээ
үнэнээр илэрхийлэхгүй байх шалтгаан байхгүйд оршино.
Үүний үр дагаварт гэр бүл болон найз нөхөд зэрэг хувь
хүмүүс авсан мэдээллээ хэрхэн ярих нь хэрэглэгчийн
шийдвэр гаргалт болон цаашлаад бизнесийн амжилтанд
ихээр нөлөөлж байдаг. Чухамдаа нийт хэрэглэгчийн бараа
бүтээгдэхүүн худалдаж авах шийдвэрийн 2/3-т ам дамжсан
үг яриа нөлөөлдөг хэмээн харуулсан байдаг. Насанд хүрсэн
хүний хүмүүс(гэр бүл, найз нөхөд болон бусад хүмүүс)-ээс
сонссон ам дажсан үг яриаг тэдний хамгийн гэж үзсэн зар
сурталчилгаанд хэрхэн хандаж байгааг харьцуулан дор
хувьчлан харуулав.

28.  Маркетеруудын анхаарлыг татаад байгаа нэгэн хүчин
зүйл болох ам дамжсан үг ярианы хүчтэй хөдөлгөх
хүчнүүд заримдаа сөрөг сэтгэгдэл төрүүлдэг бөгөөд
ам дамжсан үг ярианы сөрөг нөлөө хүлээн авагчийн
хандлага болоод зан төлөвт маш ихээр нөлөөлдөг.
Хүчтэй сэтгэл хөдөлгөсөн, мартагдашгүй сөрөг
сэтгэгдлүүд нь хэрэглэгчдийг цааш ярих сэдэл
төрүүлдэг. Олон өөр өөр төрлийн бүтээгдэхүүн болон
нөхцөл байдалд сэтгэл ханамжгүй байсан
хэрэглэгчид сэтгэл ханамжтай байснаасаа 2 дахин
олон хэрэглэгчдэд туршлагаа хэлдэг байна.

29.  Зарим хүмүүс тодорхой төрлийн мэдээллийг “хувь
хүнд хүргэх” гэдгээрээ тухайн хүмүүсийн бүлэгтээ
танигдсан байдаг. Эдгээр хувь хүмүүс нь гэр бүл,
найз нөхөд болон хамтран ажиллагсдыг бүтээгдэхүүн
ба брэндтэй холбоотой мэдээллийг идэвхитэйгээр
танилцуулж, тэднийг байнга мэдээллээр хангаж
байдаг. Энэхүү бусдад танигдсан хувь хүнийг үзэл
бодол тэргүүлэгч (opinion leader)гэж нэрлэдэг. Олон
нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл эсвэл бусад эх
сурвалжаас нэг хүний мэдээлэл хүлээн авах үйл
явцыг харилцаа холбооны 2 үе шаттай урсгал гэж
нэрлэдэг.

33. Маркетингийн стратеги, ам дамжсан маркетинг
ба шийдвэр гаргагч
 Маркетерүүд ам дамжсан маркетингийн хэлбэрт ихээхэн
анхаарал хандуулдаг байна. Мөн хэрэглэгчдэд нөлөөлөх
нь байгууллагын стратегийн нэгэн хэсэг юм. Олон хэсэгт
хуваагдсан зах зээл дээр олон нийтийн хэвлэл
мэдээллийн хэрэгслээр хэрэглэгчдэд нөлөөлөх нь
хүндрэлтэй, учир нь ихэнх хэрэглэгчид зар суртчилгаанд
үл итгэх байдалтай байдаг байна. Харин шийдвэр
гаргагчдын үзэж буйгаар судалгаа авч мөн
бүтээгдэхүүнээ боловруулах маягаар итгүүлж болно.
Маркетерүүд олон нийтийн хэвлэл мэдээллээр явуулах
зар суртчилгаагаа зогсоо гэсэн үг биш юм. Харин оронд
нь шууд бус ажиглалт эсвэл шууд ам дамжсан маркетинг
хийж хэрэглэгчдэд нөлөөлж эхэлбэл хэвлэл мэдээлэлийг
ашиглаж олон зүйл хийх боломжтой ойлгох болно.

34. Зар суртчилгаа
 Зар суртчилгаа нь ам дамжсан маркетингийн хэлбэр түгээж
мөн шийдвэр гаргагчдыг урамшуулж өгнө. Түгээлт буюу
урамшуулал нь брэндын талаар ярьж буй хүн цааш найз
нөхөддөө хэлж эсвэл хаанаас авч болох талаар хэн
нэгнээс асуух байдлаар илэрхийлэгднэ. Суртчилгааны ам
дамжсан маркетинг нь бүтээгдэхүүний сонирхол татах
байдал эсвэл таалагдсан байдлаар илэрч гарч ирнэ. Dove
саван нь суртчилгаагаа хүний сонирхлыг татахуйц
байдлаар хийж мөн дээр нь ам дамжсан маркетинг хийсэн
байна

35.  3 найздаа Dove саванг санал болгож эсвэл хамт ирж
авбал үнэгүй саван өгөх байдлаар зар суртчилгаагаа
явуулсан байна. Хэрэглэгчдэдээ дээжээсээ өгөхөөс
илүү урамшуулал маягаар өгсөн нь илүү үр дүнтэй.
Шийдвэр гаргагчд юу хийх вэ гэвэл брэндийг хэн
нэгэн алдартай хүн суртчилахыг хэлнэ. Тухайлбал
Lebron James SharlySwoopen нар сагсан бөмбөгийн
хэрэгслүүдийг суртчилж рекламанд тоглосон байх
жишээтэй.

36. Бүтээгдэхүүний дээж
 Боломжит хэрэглэгчдийн гарт хүрч буй
бүтээгдэхүүний дээж юм. Бүтээгдэхүүний дээж нь ам
дамжсан маркетингийн хэлбэрт их нөлөө үзүүлдэг
байна. BzzAgent хүмүүсийг өөрсдийн дуртай
бүтээгдэхүүнийг ам дамжсан маркетинг ашиглан
идэвхтэйгээр суртчиллахыг уриалсан. Ихэнэх ам
дамжсан маркетингийн хэлбэр дээр сүлжээнд
холбогдоогүй хүмүүс оролцож байсан.

37. Жижиглэнгийн худалдаа/ хувийн
борлуулалт
 Борлуулагчдад маш олон боломж байдаг. Шийдвэр
гаргагчийг ашиглаж хувийн борлуулалт хийх боломж
байдаг байна. Хувцасны дэлгүүрүүд загварын тал
дээр зөвөлгөө өгдөг болвол зорилтот зах зээл дээр
хэв маягийг тодорхойлогч болох магадлалтай.

38. Иновацийн тархалт
 Иноваци гэдэг нь санаа, практик эсвэл
бүтээгдэхүүний тал дээр хамааралтай бүлэг эсвэл
хувь хмүүсээр шинийг ухамсаруулах юм. Жишээлбэл,
дээрх бүтээгдэхүүний хувьд инноваци нь боломжит
зах зээлийн танин тэдэх байсан бөгөөд технологийн
өөрчлөлтийн инноваци байгаагүй юм.

39. Инновацийн ангилал
 Шинэ бүтээгдэхүүний өөрчлөлтийн оролдлого нь
өнгөрсөн хоёр ба гурван жилийг хамарч байх
хэрэгтэй. Жишээлбэл, MP3 тоглуулагч нь маш олон
инновациудыг өөртөө агуулсан байдаг. Энэхүү
өөрчлөлтүүд нь амьдралын хэв маяг, итгэл үнэмшил,
хандлага гэх мэт хэрэглэгчийн зан төлвийг тусгасан
байх шаардлагатай бөгөөд хүмүүс шинэ бүтээгдэхүүн
эсвэл үйлчилгээг сонгохдоо инновацийн түвшинг
тодорхойлдог байна. Энэ нь бүтээгдэхүүний
технологи ба үйл ажиллагааны өөрчлөлт биш юм.
 Тасралгүй үргэлжлэх инноваци нь 3 төрөлд
хуваагддаг байна.

40. Үргэлжилсэн инноваци
 Инновацийн энэхүү төрөлд хэрэглэгчдэд ач
холбогдолгүй зан төлвийн өөрчлөлт болон зан төлөвт
хамааралтай багахан өөрчлөлтийг анхаарч үзнэ.
Зарим бүтээгдэхүүнүүдэд цогц технологийн нээлтийг
хийх хэрэгтэй. Гэсэн хэдий ч бид хэрэглэгчдийн
хандлага эсвэл зан төлвийн багахан өөрчлөлтийг ч
анхаарч үзэх хэрэгтэй.

41. Динамикаар үргэлжлэх инноваци
 Энэхүү инновацийн төрөл нь хувь хүмүүст бага зэрэг
эсвэл дундаж ач холбогдолтой зан төлвийн дундаж
өөрчлөлтийг анхаарч үзэх шаардлагатай болдог.

42. Тасралтгүй үргэлжилдэггүй инноваци
 Инновацийн төрлүүдийг авч хэрэглэх шаардлага нь
бүлэг эсвэл хувь хүмүүсийн чухал ач холбогдол
бүхий томоохон зан төлвөөс бий болдог байна.
Жишээлбэл байгалийн гаралтай бүтээгдэхүүн
хэрэглэдэг болж буй хүмүүст Хонда компани FCX
Clarity ус төрөгчөөр явдаг машин, мөн энэхүү машинд
зориулж ус төрөгч бий болгодог Хондагийн гэрийн
цахилгаан системийг үйлдвэрлэсэн бөгөөд хүмүүс
гэртээ байгалийн гаралтай хийг хэрэглэх болмжтой
болсон байна.

43. Тархалтын процесс
 Тархалтын процесс гэдэг нь шинэ бүтээгдэхүүнийг
зах зээл дээр шинээр гаргаж нэвтрүүлэхийг хэлнэ.
Энэхүү тархалтын процесс нь ямар нэгэн
бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчид үе үе худалдан авснаар
байнга хэрэглэж хэвших худалдан авах зан төлөв юм.
 Энэхүү тархалтын процесс нь нийгмийг бүхэлд нь
хамардаг бөгөөд ялангуяа дунд сургуулийн сурагчид
шинээр гарч буй автомат түргэн хоол болон хөнгөн
зууш зэргийг сонирхож авч хэрэглэдэг байна.

44. Маркетингийн стратеги болон тархалтын
процесс
 Зах зээлийг сегментчилэх: Эрт дээр үеийн худалдан
авагчдын зан төлөв өнөө үеийн худалдагн авагчдаас
эрс ялгаатай болсон бөгөөд пүүсүүд өөрсдийн
зорилтот зах зээлийн зан төлөв нь өөрчлөгдөж
байгаатай уялдуулж ажиллах хэрэгтэй. Энэ нь пүүс
зорилтот зах зээлээ сонгосны дараагаар нийт
зорилтот зах зээлийнхээ дийлэнхи хэсэг нь
инноватарууд уу эсвэл эрт дагагчид байна уу гэдгийг
тодорхойлох шаардлагатай. Үүнийг тодорхойлсноор
пүүс өөрийн зорилтот хэрэглэгчдэд өөрсдийн
бүтээгдэхүүн нь ямар байхын бол шинэлэг мөн
тэдгээрийн зан төлөвт тохирохыг нь олж мэддэг.

45. Маркетингийн стратеги, ам дамжсан маркетинг
ба шийдвэр гаргагч
 Маркетерүүд ам дамжсан мэркетингийн хэлбэрт
ихээхэн анхаарал хандуулдаг байна. Мөн
хэрэглэгчдэд нөлөөлөх нь байгууллагын стратегийн
нэгэн хэсэг юм. Олон хэсэгт хуваагдсан зах зээл дээр
олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр
хэрэглэгчдэд нөлөөлөх нь хүндрэлтэй, учир нь ихэнхи
хэрэглэгчдэд зар сурталчилгаанд үл итгэх байдалтай
байдаг байна. Харин шийдвэр гаргагчдын үзэж
буйгаар судалгаа авч мөн бүтээгдэхүүнээ
боловсруулах маягаар итгүүлж болно.
.

46.  Маркетерүүд олон нийтийн мэдээллээр явуулах зар
сурталчилгаагаа зогсоо гэсэн үг биш юм. Харин
оронд нь шууд бус ажиглалт эсвэл шууд ам дамжсан
мэркетинг хийж хэрэглэгчдэд нөлөөлж эхэлбэл
хэвлэл мэдээллийг ашиглаж олон зүйл хийх
боломжтой ойлгох болно.

47. Тархалтыг нэмэгдүүлэх стратеги
 Энэ нь тархалтын процессийн талаархи хамгийн гол
ойлголт бол зорилтот зах зээлийн шинэ
бүтээгдэхүүний талаарх ойлголтонд аналик хийх юм.
Энэхүү анализ нь шинэ бүтээгдэхүүнийг зах зээл дээр
түргэн таниулахын тулд гардаг асуудлуудыг
харуулдаг байна.

48. Шинэ бүтээгдэхүүний тархалтанд нөлөөлөх
хүчин зүйлс:
 Дараах 10 хүчин зүйлс нь шинэ бүтээгдэхүүний
тархалтанд нөлөөлдөг.
1. Менежерүүдийн үүрэг бол тархалт нэмэгдүүлэх
стратегийг хэрэглэгчидэд хүргэх явдал юм. Хүснэгт 7-
2 дээр олон тооны тархалтыг нэмгэдүүлэх стратегийг
харуулж байна.
2. Шийдвэр гаргалтын төрөл. Шийдвэр гаргалтын төрөл
нь бүлгийн шийдвэр гаргалттай харьцуулахад хувь
хүний шийдвэр гаргалтыг онцолдог. Цөөн хэдэн хувь
хүн худалдан авах шийдвэр гаргаж харин үлдсэн
хүмүүс нь шинэчлэлийн үйл ажиллагаанд хурдацтай
өртөж байдаг.

49. 3. Маркетингийн хүч. Маркетингийн хүчтэй үйл
ажиллагааны хамрах хүрээ нь тархацын түвшинд
ихээхэн нөлөөлдөг. Түүничлэн тархацын түвшин нь
дан ганц пүүсийн удирдлагаас хамаардаггүй.
4. Мэдэрсэн хэрэгцээгээ гүйцэлдүүлсэн байдал.
Хэтэрхий ил тод, тодорхой байдал эсвэл лавтай
байдал нь шинэчлэлийн ханамжтай байдлыг бий
болгож тэрхүү шинэчлэлийг хурдацтай түгээх
боломжийг бүрдүүлдэг. Рожайне хэмээх үсний
бүтээгдэхүүний брэндийн зарим нэг үс гялалзуулагч
бүтээгдэхүүний төрөл нь шингэн үс болон гэмтэлтэй
үсэнд тохиромжгүй гэдгийг туршилтын үндсэнд маш
хурдан илрүүлж чадсан юм.

50. 5. Нийцтэй байдал. Шинэчлэийн хэрэглээ болон
ихээхэн хэмжээний худалдан авалт нь хувь хүний
болоод бүлгийн үнэ цэнэ, итгэл үнэмшлээс хамаар ч
байдаг бөгөөд цаашлаад бусдад нөлөөлөх түгээх
үйл явц хурдан байх уу гэдэгт нөлөөлдөг байна.
6. Харьцангуй давуу тал. Хамгийн сайн шинэчлэлт бол
одоо ашиглагдаж байгаа арга аргачлалуудтай
харьцуулахад холбогдох хэрэгцээг хангах явдал
байсан бөгөөд тэрхүү үйл ажиллагааг түгээх явдал ч
гэснэ хурдан байсан. Гүйцэтгэл болоод
бүтээгдэхүүний зардал хоёул харьцангуй давуу талд
хамаардаг. Дижитал дууны хуурцгыг (DAT) CD
болоод DVD-тэй харьцуулахад давуу талтай бөгөөд
DAT нь хэзээ ч элэгдлийг гаргадаггүй.

51. 7. Нарийн төвөгтэй байдал. Шинэчлэлтийн хамгийн
хэцүү зүйл бол түүнийг ойлгох болоод ашиглах
явдал бөгөөд ингэсэнээр тодорхой бус байдал
аажмаар арилах боломжтой. Энэ хэмжих гол түлхүүр
бол үүнийг ашиглах чөлөөтэй байдал болхоос
бүтээгдэхүүний нарийн төвөгтэй байдал биш юм.
Мэргэжилийн блогийн програм хангамжийг өөр
талаасаа зугаатай бөгөөд амар хялбар гэсэн цогц
байхаар хийдэг.
8. Анхаарал татахуйц байдал. Хамгийн амархан автдаг
хэрэглэгчид шинэчлэлтийг хүлээж авахдаа эерэг үр
нөлөөг анзаарч чаддаг бөгөөд маш хурдан тархааж
чаддаг байна.

52. Гар утас бол харьцангуй бодитой хүний нүдэнд шууд
өртдөг бараа юм. Лазер нүдний хагалгаа нь
ерөнхийдөө бусад хөндлөнгийн хүмүүс хараад л
мэдэх зүйл биш мөн ярианы сэдэв тэр бүр болоод
байдаггүй асуудал тул энэ салбарын үйл
ажиллагааны мэдээлэл тэр бүр хүнд хүрээд
байдаггүй. Нөгөө талаасаа толгойны шинэ эм ч гэсэн
хүмүүст хүрэхдээ бага байдаг бөгөөд ерөнхийдөө
хүмүүс хоорондоо хэрэглэн эмнийхээ талаар тэр бүр
яриад байдаггүй ч оршино.

53. 9. Туршилт. Энэ нь маш хялбар бөгөөд тархалт нь илүү
хурдан юм. Мөн туршилт хийхэд зардал болон
эрсдэл багатай байдаг. Бодит байдал дээр
бүтээгдэхүүний тархалт нь яг л нүдний лазер
хагалгаанд туршилт хийхэд хэцүү байдаг шиг
бэрхшээлтэй байдаг байна.
Мөн энэ нь маш бага зардалтай бөгөөд асуудал
багатай байдаг. Яг л толгойны өвчинг эмчлэх эсвэл
гэр утсны дэлгүүрээс зэлээр эсвэл туршилтын
байдлаар авч байгаа шиг.

54. 10.Эрсдлийг хүлээж авах. Ихэнхи эрсдлийг, тархалтын
хувьд инновацийн туршилттай холбож үзсэн байдаг.
Эрсдэл нь санхүүгийн бие махбодын болон нийгмийн
эрсдлийг бий болгодог. Эрсдлийг хүлээж авах үйл
явцыг 3 төрөлд ангилдаг.
 Инноваци нь хүсэл тэмүүллийн улмаас бий болоогүй
 Үр дүн нь хүссэний дагуу байгаагүй
 Ямар нэгэн сөрөг үр дагаваруудыг өөрчлөх боломжтой.
Иймээс олон хэрэглэгчид санал болгоод буй лазер
хагалгааны үр ашгийг болон амжилттай ажилласан
жишээг харахыг хүсдэг. Гэсэн хэдий ч тэд үр дүн
дутагдалтай байсан ч хүлээж авахаас аргагүй болдог.
Тиймээс ийм инновацийг хүлээн зөвшөөрдөггүй.

55. Нийгмийн анги ба бие хүний байр
суурь

56. Нийгмийн ангиуд гэдэг ойлголт бол үнэт
зүйлс, амьдралын хэв маяг, эрх ашиг, зан
үйлээрээ өөр хоорондоо ижил, төстэй
хувь хүн буюу гэр бүлүүдээс бүрдсэн
нийгмийн харьцангуй тогтвортой, нэгэн
төрөл, томоохон нэгтгэлүүдийг хэлнэ.
 Нэг ангид хамаарах хүмүүс эдийн засгийн нөхцөл,
байдлаасаа шалтгаалан зах зээл дээр ижил төстэй
зан үйлтэй байдаг.

57. Нийгмийн статусыг тодорхойлогч бүлгүүд
тухайн нийгэм, амьдралын хэв маягийг
хэрхэн ойлгож үнэлдэг, нийгмийн
бүлгүүдээс бие биендээ хандах хандлага,
аль бүлгээ илүү хүндэтгэдэг зэрэг
шинжүүдээр тодорхойлогдоно.
 Макс Вебер: нийгмийн анги, бүлгүүдийн хоорондох
ялгааг дараах байдлаар тодорхойлсон байдаг.

58. “энгийнээр хэлэхэд аль нэг ангид
хамаарах нь үйлдвэрлэл, бараа
эзэмшиж байгаагаар
тодорхойлогдох ба статусын бүлгэд
хамаарах нь амьдралын хэв
маягаар илэрхийлэгдэх барааны
хэрэглээгээр тодорхойлогдоно”
гэсэн байдаг.

59. Маркетингийн мэргэжилтнүүдийн хувьд
статусын тухай ойлголт илүү чухал юм.
 Яагаад гэвэл хүмүүс чухамдаа нийгэмд эзэлж байгаа
статус буюу зиндаагаараа тодорхой төрлийн бараа
худалдан авч хэрэглэдэг. Гэхдээ хүний бараа
худалдаж авах боломж нь аль ангид хамаарч
байгаагаас, өөрөөр хэлбэл, орлогоос хамаарна. Энэ
утгаараа хэрэглэгчдийн зан үйлийг судлахад статус,
анги гэсэн ойлголтууд харилцан орлуулж болох ижил
утгатай.

60. Аль ч улсад нийгмийг нь хувааж болох ба
эдийн засгийн тэгш биш байдлаас урган
гарсан нийгмийн тэгш бус байдлын
тогтолцоотой байдаг.
 Өөр хоорондоо ижил төстэй шинжүүдтэй олон тооны
гэр бүл нийгмийн ангийг бүрдүүлдэг.
 Кастын тогтолцоо бол илүү хатуу дэг жаягтай өөр өөр
кастын хүмүүс бараг харилцан үйлчлэлд орохгүй,
хүүхдүүд нь эцэг эхийнхээ нийгмийн байдлыг өвөлж
авна.

61. Нийгмийн давхарга нь эрх мэдэл,
хүмүүсийн хоорондоо байгуулсан холбоон
дээр суурилдаг.
 Нийгмийн анги гэсэн ойлголтыг ХХ зууны
20-30-аад оноос анх судалж эхэлсэн.
Судалгаанууд том хотуудад амьдарч
байгаа нийгмийн ангиуд, ангиудын
хоорондын харилцан үйлчлэл, хүйс, арьс
өнгө, угсаатны шинжээр харилцан
үйлчлэлд орж байгаа үйл явц, эдийн
засгийн бодлогод ангиудын үзүүлж байгаа
нөлөө, ядууралд яаж нөлөөлж байгаа
зэргийг тал бүрээс нь судалж байна.

62. Судалгаануудаас нийгмийн ангийг
тодорхойлогч 9 үзүүлэлтийг онцлон
тодорхойлсон байна.
Нийгмийн ангийг тодорхойлогч хүчин зүйлүүд
Эдийн засгийн
үзүүлэлтүүд
Харилцан
үйлчлэлийн талууд
Улс төрийн
үзүүлэлтүүд
•Мэргэжил
•Орлого
•Эд баялаг
•Нэр хүнд
•Харьцдаг хүрээ
•Нийгмийн
харилцаа
•Эрх мэдэл
•Ангийн ухамсар
•Хөдөлгөөнтэй
байдал

63. Хэрэглэгчийн зан үйлийг тодорхойлоход
дээрх үзүүлэлтүүдээс мэргэжил, амжилт,
хувийн амжилт, нийгмийн хэлхээ холбоо,
өмч, үнэт зүйлс ба ангийн ухамсар
бусдаасаа илүү чухал байдаг.
 Ихээхэн дэлгэрсэн буруу ойлголт гэвэл нийгмийн
ангийг орлоготой шууд адилтган үзэх явдал юм.
Нийгмийн аль ангид хамаарах нь орлоготой ямар
нэгэн талаар холбоотой боловч анги гэдэг ойлголт
гагцхүү орлогоор тодорхойлогдохгүй.

64. ДААЛГАВАР
 Монголын нийгмийн ангийг тодорхойл.
 Нийгмийн ангийг илэрхийлэх хувцас, эд зүйлсийг
тодорхойл. (жишээ нь: машинаар дээд ангийнхны
унадаг машин, дунд ангийханы унадаг машин, доод
ангийнханы унадаг машин гэх мэт)
 Нийгмийн ангийг илэрхийлж болох бүх зүйлээр
тодорхойл

65. Анхаарал
хандуулсанд
баярлалаа.